PSYCHOLOGIA ĆW.

ZAGADNIENIA:

1.Rozporządzenie Ministra- szczególna pomoc psychologiczno-pedagogiczna

$ 3. 1. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana uczniowi w przedszkolu, szkole i placówce polega na rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz rozpoznawaniu indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia, wynikających w szczególności:

1) z niepełnosprawności;

2) z niedostosowania społecznego;

3) z zagrożenia niedostosowaniem społecznym;

4) ze szczególnych uzdolnień;

5) ze specyficznych trudności w uczeniu się;

6) z zaburzeń komunikacji językowej;

7) z choroby przewlekłej;

8) z sytuacji kryzysowych lub traumatycznych;

9) z niepowodzeń edukacyjnych;

10) z zaniedbań środowiskowych związanych z sytuacją bytową ucznia i jego rodziny, sposobem spędzania czasu wolnego i kontaktami środowiskowymi;

11) z trudności adaptacyjnych związanych z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego, w tym związanych z wcześniejszym kształceniem za granicą.

2. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana w przedszkolu, szkole i placówce rodzicom uczniów i nauczycielom polega na wspieraniu rodziców i nauczycieli w rozwiązywaniu problemów wychowawczych i dydaktycznych oraz rozwijaniu ich umiejętności wychowawczych w celu zwiększania efektywności pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów.

§ 5. 1. Pomoc psychologiczno-pedagogiczną organizuje dyrektor przedszkola, szkoły i placówki.

2. Pomocy psychologiczno-pedagogicznej w przedszkolu, szkole i placówce udzielają uczniom nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści wykonujący w przedszkolu, szkole i placówce zadania z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej, w szczególności psycholodzy, pedagodzy, logopedzi, doradcy zawodowi i terapeuci pedagogiczni, zwani dalej „specjalistami”.

3. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest organizowana i udzielana we współpracy z:

1) rodzicami uczniów;

2) poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi, zwanymi dalej „poradniami”;

3) placówkami doskonalenia nauczycieli;

4) innymi przedszkolami, szkołami i placówkami;

5) organizacjami pozarządowymi oraz innymi instytucjami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży.

§ 6. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w przedszkolu, szkole i placówce jest udzielana z inicjatywy:

1) ucznia;

2) rodziców ucznia;

3) dyrektora przedszkola, szkoły lub placówki;

4) nauczyciela, wychowawcy grupy wychowawczej lub specjalisty, prowadzących zajęcia z uczniem;

5) pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania lub higienistki szkolnej;

6) poradni;

7) asystenta edukacji romskiej;

8) pomocy nauczyciela;

9) pracownika socjalnego;

10) asystenta rodziny;

11) kuratora sądowego.

§ 7. 1. W szkole pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest udzielana w trakcie bieżącej pracy z uczniem oraz w formie:

1) klas terapeutycznych;

2) zajęć rozwijających uzdolnienia;

3) zajęć dydaktyczno-wyrównawczych;

4) zajęć specjalistycznych: korekcyjno-kompensacyjnych, logopedycznych, socjoterapeutycznych oraz innych zajęćo charakterze terapeutycznym;

5) zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniem kształcenia i kariery zawodowej –w przypadku uczniów gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych;

6) warsztatów;

7) porad i konsultacji.

2. Prawidłowości rozwojowe i zaburzenia ( Seligman- tabelka grupa zaburzeń i jednostki)

Kiedy mówimy o zaburzeniach zachowania:

- czynności powtarzające się

- kiedy zachowania odbiegają od normy

- siła musi być duża

- cierpienie

Podział zaburzeń DSM-IV:

- emocjonalne- lęk

- rozwojowe- autyzm, niepełnosprawności intelektualne

- odżywiania i nawyków- anoreksja, bulimia, jąkanie

- zachowania- brak samokontroli, nadaktywność, agresja wroga i instrumentalna

1. Dziecięce zaburzenia psychiczne często trudno zdiagnozować, ponieważ pojawiają się w kontekście rozwojowym: zdolności fizyczne i umysłowe w okresie dzieciństwa i dorastania ulegają

szybkim zmianom. Ponadto dzieci nie zawsze potrafią za pomocą języka przekazywać informacje o własnych problemach; klinicyści i badacze często muszą polegać na obserwacjach i informacjach pochodzących od dorosłych.

2. Zaburzenia wczesnodziecięce mogą mieć zarówno przyczyny biologiczne, jak i społeczne.

Niektóre z nich, jak autyzm, są silniej uwarunkowane przez konstytucjonalną podatność obecną już w momencie urodzenia. Na inne, do których zalicza się problemy z zachowaniem i niepokoje, zdecydowany wpływ mają przeżycia dziecka. Model podatność-stres, który zakłada

istnienie wzajemnej zależności pomiędzy czynnikami konstytucjonalnymi a środowiskiem,

znakomicie pasuje do obecnego stanu wiedzy na temat większości zaburzeń wczesnodziecięcych. Ogół tych problemów można podzielić na cztery obszary: zaburzenia emocjonalne, zaburzenia rozwojowe, zaburzenia odżywiania oraz destrukcyjne zaburzenia zachowania.

3. Do zaburzeń emocjonalnych zalicza się reaktywne zaburzenie przywiązania, lęk separacyjny, fobie i depresję. Reaktywne zaburzenie przywiązania obejmuje poważne problemy w kontekście

zdolności dziecka do stworzenia relacji przywiązania do opiekunów. Najczęstszym zaburzeniem emocjonalnym u dzieci jest lęk separacyjny. Dzieci te wyraźnie boją się rozdzielenia z ukochaną osobą. Fobie, takie jak fobie szkolne, również dość często występują u dzieci. Chociaż pierwsze teorie zakładały, że dzieci nie popadają w depresję, dziś już wiemy, że jest przeciwnie i że częstość depresji wśród dzieci stale się zwiększa.

4. Zaburzenia rozwojowe obejmują uogólnione utrudnienia w nabywaniu umiejętności interpersonalnych i/lub komunikacyjnych. Autyzm charakteryzuje się poważnymi zaburzeniami sposobu kontaktowania się i porozumiewania z innymi. Jego oznaki można najczęściej dostrzec tuż

po urodzeniu, a zawsze są widoczne przed ukończeniem przez dziecko trzeciego roku życia. Zespół Retta i dziecięce zaburzenie dezintegracyjne poprzedza zazwyczaj okres normalnego rozwoju, po czym stopniowo dostrzega się utratę różnych zdolności. Główną cechą zespołu Aspergera jest upośledzenie zdolności kontaktowania się z innymi ludźmi, pomimo braku znaczących

problemów językowych. Oznaki uogólnionych zaburzeń rozwojowych, przynajmniej w cząstkowej formie, przetrwają do wieku dorosłego, nawet jeżeli dzieci zostaną poddane intensywnej terapii.

5. Zaburzenia odżywiania obejmują anoreksję i bulimię. Obydwa ujawniają się zazwyczaj w okresie dorastania i częściej dotyczą dziewcząt. Wygląda na to, że na zaburzenia odżywiania ogromny wpływ mają czynniki społeczne. Do zaburzeń nawyków należą zaburzenia wydalania: enurezja (nietrzymanie moczu) i enkopreza (nietrzymanie kału), które pojawiają się raczej we wczesnym dzieciństwie, oraz jąkanie się i zespół Tourette'a, do których symptomów zalicza się tiki ruchowe i głosowe.

6. Zaburzenia destrukcyjne obejmują zaburzenie zachowania, zaburzenie opozycyjno-buntownicze oraz zespół deficytu uwagi z nadruchliwością (ADHD). Cierpiące na nie dzieci mają problemy z zapanowaniem nad własnym zachowaniem, a czasami problemy z przystosowaniem, które obserwuje

się jeszcze w okresie dorosłości.

3. Zaburzenia rozwojowe Roz 2 H. Sęk.

Założenia ujmowania dziecka jako podstawa pracy klinicznej:

- dziecko jest jednostką aktywną i poszukującą

- ma własne tempo i rytm rozwoju

- włączone jest w system więzi rodzinnych

- jest związane ze środowiskiem rówieśniczym

- jest uwikłane w problemy współczesnego świata

- ma od początku swojego rozwoju poczucie własnej godności

4. Wsparcie społeczne.

Strukturalne

Funkcjonalne- interakcje społeczne

Rodzaje:

1. emocjonalne- wyrażanie empatii, troski, zaufania, bliskości, stworzenie możliwości autoekspresji

2. informacyjne (poznawcze)- dostarczenie nowych umiejętności, informacji, udzielanie porad

3. instrumentalne- rodzaj instruktażu

4. rzeczowe (materialne)

5. duchowe- zastanawianie się nad egzystencją, związane z sensem życia i śmierci

Wsparcie emocjonalne:

 przekazywanie emocji podtrzymujących, uspokajających, odzwierciedlających troskę, i pozytywne ustosunkowanie

 ma na celu opiekę

 uwalnia od napięć i negatywnych uczuć

 wpływa na samoocenę

 daje poczucie nadziei

 jest najpowszechniejsze, oczekiwane, chociaż nie zawsze konieczne wsparcie poznawcze (informacyjne):

 sprzyja lepszemu zrozumieniu sytuacji i problemu

 zawiera informacje zwrotne na temat skuteczności różnych działań zaradczych

 dzielenie się własnym doświadczeniem

 grupy samopomocy

 powoduje utrzymywanie się poczucia kontroli nad sytuacją

 utrzymanie poczucia sprawstwa

Wsparcie instrumentalne:

 rodzaj instruktażu o konkretnych sposobach postępowania

 forma modelowania skutecznych zachowań zaradczych

 może ograniczyć rozwój jednostkowych zasobów

 stosowane w poradnictwie zdrowotnym i psychologicznym

 ważne dla osób przewlekle chorych

 stosowane w uzasadnionych sytuacjach, na wyraźne życzenie

Wsparcie rzeczowe (materialne):

 pomoc rzeczowa i finansowa

 bezpośrednie fizyczne działanie (karmienie, udostępnienie schronienia, itd)

 działalność charytatywna

 dobrze realizuje się w społeczeństwach altruistycznych

 zaopatrzenie w lekarstwa i środki leczenia

 działanie na rzecz osób potrzebujących

Wsparcie duchowe:

 sytuacje kryzysu egzystencjalnego

 sytuacje terminalne, nasycone cierpieniem i lękiem przed śmiercią

 hospicja, zespoły opieki paliatywnej

 wymiana dotyczy poziomu sensu życia

 czynniki indywidualne tworzące sens życia

 duchowa strategia radzenia sobie