ZABURZENIA
Zaburzenia zachowania ujawniają się, gdy dziecko sygnalizuje, że nie zaspokaja swoich potrzeb i/lub nie spełnia oczekiwań dorosłych.
Zaburzenia rozwoju mają trwały charakter
- są w większym lub mniejszym stopniu podatne na terapię oraz oddziaływania rehabilitacyjne
- odchylenie od normy
- niespełnianie zadań rozwojowych, przypisanych poszczególnym okresom rozwoju dziecka.
Rodzaje zaburzeń:
- emocjonalne (lęk) ważny jest czas i siła występowania
- rozwojowe (autyzm, niepełnosprawność intelektualna i ruchowa)
- odżywiania i nawyków (anoreksja, niedożywienie, bulimia, jąkanie … )
- zachowania (brak samokontroli, nadaktywność nadmierność ruchowa ADHD, zachowania destrukcyjne, agresja do ludzi/dzieci i przedmiotów)
Okres wczesnego dzieciństwa (niemowlęcy i poniemowlęcy)
Deprywacja matczyna pozbawienie dziecka zaspokajania jego potrzeb psychicznych
Może wynikać z niedojrzałości matki do pełnienia funkcji opiekuńczych;
Emocjonalne odrzucenie dziecka (ciężki przebieg porodu, trauma porodowa)
Zerwanie więzi matka-dziecko jest to dla dziecka trauma o długotrwałych skutkach
3 fazy reagowania dziecka na oddzielenie od matki:
Protestu
Rozpaczy
Wyparcia
Dominują reakcje lękowe, płaczu, smutku, zaburzenia snu, łaknienia i wydalania
Okres średniego dzieciństwa (wiek przedszkolny)
Zaburzenia odżywiania
Nadmierny apetyt (żarłoczność)
Brak łaknienia
Zaburzenia wydalnicze
Mimowolne oddawanie moczu/kału (dziecko miało za sobą trening czystości)
Moczenie nocne (przeżywany przez dziecko wstyd lub kary mogą wywoływać zaburzenia wtórne)
Zaburzenia snu
Trudności w zasypianiu, budzeniu się, sen przerywany i niespokojny
(zaburzenia te są uwarunkowane emocjonalnymi problemami występującymi podczas dnia)
Zaburzenia przysenne – chodzenie we śnie, mówienie przez sen
Zaburzenia komunikowania się
Opóźniony rozwój języka i mowy, wady wymowy
Nieumiejętność konwersacji
Jąkanie się – zaburzenie płynności mowy (wymowy), powtarzanie głosek, przeciąganie ich, „zachłystywanie się” powietrzem podczas mówienia
~predyspozycje do jąkania się mają dzieci leworęczne
~u chłopców jąkanie występuje czterokrotnie częściej i trudniej poddaje się terapii
3 rodzaje jąkania:
Rozwojowe (wraz z rozwojem mowy i trwa kilka miesięcy)
Łagodne (początek nauki szkolnej, początkowa reemisja po kilku latach)
Trwałe (początek może wystąpić na przestrzeni całego dzieciństwa)
Wczesnodziecięca masturbacja
Przyczyną trudności staje się w wypadku niewłaściwego reagowania dorosłych – ich skutkiem najczęściej jest wtedy – gdy jest czynnością deficyt uczuciowy więzi.
Lęk
Silna reakcja na sytuacje nowe (dziecko ich nie rozumie i interpretuje jako zagrażające)
- lęki przyrodnicze – lęk przed ciemnością, burzą, huczącym morzem
- lęki przed oczekiwaną karą
Okres późnego dzieciństwa (wiek szkolny)
Często występujące niepowodzenie obniża poczucie własnej wartości, co czyni dziecko bardziej podatnym na zranienia psychiczne.
Najczęściej występujące zaburzenia:
- nadpobudliwość ruchowa
- specyficzne trudności w uczeniu się
- fobie szkolne
- tiki
- destrukcyjne zachowania
Nadpobudliwość ruchowa
Nieuwaga
Impulsywność
Nadmierna aktywność dziecka
Dzieci bez nadaktywności są mniej agresywne.
Specyficzne trudności w uczeniu się
Trudności dotyczą przede wszystkim takich czynności jak: czytanie, pisanie, liczenie
fobie szkolne
Silne, nie do opanowania lęki, które występują w określonej sytuacji
3 postacie fobii szkolnych:
Związane z rozpoczęciem nauki szkolnej
Fobia powstająca w wyniku uporczywych niepowodzeń szkolnych
Fobia u prymusów oparta o mechanizm lęku przed niepowodzeniem przy wysokim poziomie aspiracji
Tiki
Mimowolne ruchy dotyczące różnych części ciała
Najczęstsze są tiki powiek
Zaburzenia zachowania typu destrukcyjnego
Mniej lub bardziej złożone zachowania agresywne, skierowane ku rówieśnikom
Zjawisko dręczenia dzieci przez dzieci (źródło długotrwałych zachowań lękowych)
Okres adolescencji (wiek młodzieńczy)
Lęki dotyczące osiągnięć szkolnych, pozycji wśród rówieśników, odnoszące się do relacji seksualnych i innych.
Zaburzenia odżywiania anoreksja, bulimia
Uzależnienia – nikotyna, alkohol, narkotyki
Zachowania destrukcyjne i autodestrukcyjne – agresywne, przestępcze oraz samobójcze
Depresja
Kiedyś: reakcja na stratę lub deprywację
Obecnie: zaburzenie uwarunkowane wieloczynnikowo, w tym:
- biologicznie (genetycznie, biochemicznie, endokrynologicznie)
- społecznie
- psychologicznie
Lista najważniejszych sygnałów depresji u dzieci i młodzieży:
W zachowaniu uzewnętrznienie nieszczęścia i niedoli (bardziej trwałe i nasilone niż przy nastroju „chandry”)
Zauważalne zmiany dotyczące jedzenia lub/i spania
Poczucie bezradności, beznadziejności i nielubienia siebie
Niemożność koncentrowania się oraz zajęcia czymkolwiek
Wszystko (nawet rozmawianie i ubieranie się) uważane jest za wysiłek
Zachowanie drażliwe i agresywne
Nagła zmiana w szkolnym uczeniu się
Ciągłe poszukiwanie rozrywek i nowych aktywności
Podejmowanie niebezpiecznych i ryzykownych czynności (narkotyki, alkohol, ryzykowne prowadzenie pojazdu, udział w akcjach przestępczych)
Odrzucenie lub ignorowanie przyjaciół
STADIA ROZWOJU EMPATII
S. I: przypada na 1-wszy r. z. ,kiedy to dziecko nie jest świadome istnienia innych osób
S II: przypada na 2-gi r. z. dziecko staje się świadome samego siebie jako odrębnej jednostki
S III: dziecko coraz lepiej rozumie polecenia językowe i inne symbole. Dzięki językowi może empatyzować z ludźmi wyrażając swoje uczucia.
S IV: 6-9 r. z. dzieci dostrzegają, że inni ludzie maja własne przeżycia i ze wiążą się one z większymi doświadczeniami.
Rozwój empatii – 3 i 4 etap (współodczuwanie) wiek przedszkolny
Zadania rozwojowe w ciągu życia (wg Havighurst’a, 1972)
Niemowlęctwo i wczesne dzieciństwo ( 0 – 5/6 lat)
• Uczenie się chodzenia.
• Uczenie się przyjmowania stałego pokarmu.
• Uczenie się mówienia.
• Uczenie się kontroli nad własnym ciałem.
• Uczenie się różnic płci i skromności seksualnej.
• Kształtowanie się pojęć i uczenie się mowy do opisu rzeczywistości społecznej i fizycznej.
• Nabywanie gotowości do czytania, a także pisania.
• Uczenie się rozróżniania dobra i zła, początki rozwoju sumienia.
Średnie dzieciństwo ( 5/6 – 12/13 lat)
• Nabywanie sprawności fizycznych potrzebnych w codziennym życiu, zwłaszcza w zabawach z rówieśnikami.
• Wytwarzanie zdrowych postaw wobec samego siebie i wzrastającego/rozwijającego się organizmu.
• Uczenie się przebywania z rówieśnikami, także bez obecności dorosłych.
• Uczenie się właściwych ról męskich lub kobiecych.
• Rozwijanie podstawowych umiejętności czytania, pisania i liczenia.
• Rozwijanie pojęć potocznych przydatnych w życiu codziennym.
• Rozwijanie świadomości, moralności i skali wartości.
• Osiąganie niezależności osobistej.
• Rozwijanie postaw wobec grup społecznych oraz instytucji.
Adolescencja ( 12/13 – 18 lat)
• Nawiązywanie nowych, bardziej dojrzałych więzi z rówieśnikami obojga płci.
• Ukształtowanie roli męskiej lub kobiecej.
• Akceptacja zmian zachodzących we własnym organizmie i efektywne posługiwanie się własnym ciałem.
• Osiągnięcie niezależności uczuciowej od rodziców i innych osób dorosłych.
• Przygotowanie do zawarcia małżeństwa i życia w rodzinie.
• Przygotowanie do kariery zawodowej (niezależności ekonomicznej)
• Rozwijanie ideologii (sieci wartości i systemu etycznego kierującego zachowaniem).
• Dążenie i osiągnięcie postępowania odpowiedzialnego społecznie.
Wczesna dorosłość ( 18 – 35 lat)
• Wybór małżonka/i.
• Uczenie się współżycia z małżonką/iem.
• Założenie rodziny.
• Wychowywanie dzieci.
• Prowadzenie domu.
• Rozpoczęcie pracy zawodowej.
• Przyjmowanie odpowiedzialności obywatelskiej.
• Znalezienie pokrewnej grupy społecznej.
PSYCHOPATOLOGIA SELIGMAN
Podatność na zaburzenia
- w momencie urodzenia – skutek struktur genetycznych lub powikłań, do jakich doszło w okresie prenatalnym
Czynniki genetyczne – schizofrenia (choroba umysłowa, na którą składają się nieprawidłowości w procesach myślenia i komunikacji)
Specyficzne aspekty zaburzeń dziecięcych
U różnych dzieci normalny rozwój psychiczny postępuje w różnym tempie
- trudno odróżnić prawdziwy problem psychiczny, który wymagałby interwencji specjalisty od problemu, który odzwierciedla dany etap rozwojowy dziecka.
Drugim specyficznym aspektem problemów psychicznych dzieci jest fakt, że są one trudniejsze do przewidzenia niż u dorosłych
- dzieci zmieniają się na przestrzeni krótkiego czasu (np. małe agresywne dzieci wyrastają na nastolatków o przytłumionym zachowaniu i na odwrót)
Dzieci nie potrafią mówić o swoich problemach z taką łatwością jak dorośli lecz niepokój z jakim mają do czynienia może się objawiać pośrednio w ich zachowaniach destrukcyjnych
Typy zaburzeń dziecięcych
Zaburzenia emocjonalne obejmuje negatywne stany afektywne, zwłaszcza brak poczucia bezpieczeństwa, lęk, niepokój i smutek. Reaktywne zaburzenie przywiązania, które pojawia się jako pierwsze z zaburzeń DSM, charakteryzuje się tym, że niemowlę nie jest w stanie przywiązać się do opiekuna, co jest wynikiem wcześniejszego pozbawienia go takiej możliwości.
Zaburzenia rozwojowe objawiają się znacznym niedoborem zdolności intelektualnych, komunikacyjnych i społecznych. Zalicza się do nich autyzm i inne uogólnione zaburzenia rozwojowe charakteryzujące się dużym deficytem umiejętności komunikacyjnych i wrażliwości społecznej. Obejmują one również upośledzenie umysłowe oraz mniej dotkliwe zaburzenia uczenia się.
Zaburzenia odżywiania i nawyków obejmują dość szeroko zróżnicowane syndromy, do których należą powtarzające się zachowania nie przystosowawcze.
Zaburzenia odżywiania – anoreksja, bulimia
Zaburzenia nawyków – moczenie nocne, jąkanie, tiki ruchowe
Zaburzenia zachowania charakteryzują się brakiem samokontroli i obejmują takie tendencje, jak nadmierna aktywność, nieuwaga, agresja, zapędy destrukcyjne, bunt
Reaktywne zaburzenia przywiązania
Główny symptom:
Widoczne zakłócenie zdolności dziecka do nawiązywania relacji z innymi
2 reguły pojawia się przed 5r.ż.
- dziecko nie potrafi okazać przywiązania społecznego typowego dla ich wieku
2 podtypy tego zaburzenia:
Zaburzenie z zahamowaniem
Podtyp odhamowany
Zaburzenie z zahamowaniem pociąga za sobą trwałą niezdolność inicjowania i reagowania na sytuacje interpersonalne.
Dziecko zdradza silne zahamowanie, stale obserwuje zachowania innych, przeciwstawia się fizycznemu kontaktowi i przywiązaniu.
Podtyp odhamowany prezentuje przeciwny wzorzec zachowania: dzieci są niezahamowane w swoich relacjach społecznych. Na obcych reagują tak samo jak na osoby im znane – podtrzymują kontakt fizyczny i wykazują potrzebę przytulania.
Lęk separacyjny
Nadmierna potrzeba kontaktu z opiekunami (między 6msc życia a 4r.ż.)
Proces przed oddzieleniem od rodziców
Podążanie krok w krok za opiekunem
Takie dzieci mają koszmary nocne na temat separacji
Występują u nich ciągłe fizyczne symptomy lęku: bóle głowy, bóle żołądka, mdłości (zwłaszcza, gdy muszą się odłączyć od rodziców – np. gdy idą do przedszkola, szkoły)
Fobie czyli nieuzasadniony strach, tak skrajnie silny, że aż nieruchomieją (dzieci mają mniejszą wiedzę o świecie oraz są bardziej bezbronne)
Fobie szkolne są to najczęstsze i najbardziej problematyczne fobie dziecięce.
Gdy dzieci cierpiące na tego typu fobie dorosną, stanowią grupę podwyższonego ryzyka wystąpienia różnego rodzaju problemów: agrafobię, trudności w pracy, zaburzenia osobowości.
Depresja dziecięca
Czynnik pojawienia się depresji:
Przypadki depresji w rodzinie, stresujące wydarzenia życiowe, niskie poczucie własnej wartości, pesymistyczne nastawienie do życia.
Ich źródłem mogą być również zaburzeniem w funkcjonowaniu rodziny: konflikt pomiędzy rodzicami.
Leczenie zaburzeń emocjonalnych
Leki przeciwdepresyjne, psychoterapia, terapia behawioralna (dzieci obserwują modele i biorą z nich przykład), terapie poznawcze
Zaburzenia rozwojowe – dominujące trudności w nabywaniu umiejętności poznawczych, językowych, ruchowych i społecznych.
KATEGORIA: UOGÓLNIONE ZABURZENIA ROZWOJOWE
Obejmuje ona autyzm, zespół Retta, dziecięce zaburzenia dezintegracyjne i zaburzenia Aspergera.
- widoczne nieprawidłowości w przystosowaniu społecznym dziecka.
Inne zaburzenia: opóźnienie umysłowe, zaburzenia uczenia się i komunikowania, upośledzają funkcjonowanie poznawcze ale niekoniecznie zakłócają procesy przystosowania społecznego.
Autyzm
- brak zainteresowania, brak reakcji na innych
Obawy w okresie niemowlęcym: brak przytulania się , brak kontaktu wzrokowego, niechęć do okazywania uczuć.
Symptomy autyzmu:
„niezdolność odnoszenia się w zwykły sposób do ludzi i sytuacji, skrajne autystyczne osamotnienie, które gdy to tylko możliwe, lekceważy, ignoruje, nie dopuszcza do czegokolwiek, co dociera do dziecka z zewnątrz”
Rozwój mowy
- słabe stosowanie i rozumienie języka mówionego
- faza ‘gruchanie’ nie występuje u większości dzieci autystycznych
Rozwój społeczny
- powściągliwość, fizyczny i emocjonalny dystans od innych, nie współuczestniczą w w działaniach grupowych, nie udaje im się nawiązać przyjaźni, trudności z właściwym reagowaniem na stany emocjonalne innych
Niechęć do zmian
- napad złości, gdy zauważa przemeblowanie w domu
- odwozić do szkoły codziennie tą samą drogą
- stereotypia – powtarzanie zachowań lub czynności motorycznych
Rozwój intelektualny
- niektóre dzieci noszą znamiona geniusza (savant)
- te dzieci, które mają wyższy poziom, lepiej sobie radzą później w okolicznościach edukacyjnych lub terapeutycznych
- znaczna część dzieci posiada poziom inteligencji dzieci z upośledzeniem umysłowym
Przyczyny autyzmu
Teorie psychogenetyczne – rodzice dzieci autystycznych to: osoby powściągliwe, intelektualiści i ludzie skrupulatni, tworzący atmosferę „chłodu intelektualnego” (matki-lodówki)
Teorie biologiczne – mózg dziecka autystycznego ma ponad przeciętny rozmiar
- zmniejszenie niektórych obszarów móżdżków
- wadliwe funkcjonowanie neuroprzekaźników (mózg nie jest w stanie skutecznie przekazywać informacji z jednego neuronu do drugiego)
Zespół Retta
Ujawnia się między 5 a 48 msc życia lub wg DSM IV od urodzenia do 4 r.ż.
Dotyczy TYLKO dziewczynek (śmiertelny dla embrionu płci męskiej – więc tylko dziewczynki przeżyją)
Dzieci te, kiedy dorosną nie mogą mieć potomstwa
Z początku rozwój fizyczny i emocjonalny jest normalny aż do 11r.ż. wtedy nastąpiło: spowolnienie wzrostu główki, spadek umiejętności ruchowych i komunikacyjnych; dziewczynka zaczyna się wycofywać z kontaktów społecznych, powtarzające się (stereotypowe) ruchy palców, rąk lub całego ciała.
Większość z tych dzieci cierpi na upośledzenie umysłowe – ma ono trwały i postępujący charakter
Dziecięce zaburzenie dezintegracyjne
Typowy wiek ujawnienia 3-4 r.ż.; jednocześnie u dziecka daje się zauważyć spadek poziomu umiejętności w przynajmniej 2z3 obszarów: językowym, społecznym i ruchowym
Podobne symptomy jak u dzieci autystycznych, m.in. nieprawidłowości w komunikacji, stereotypowe zachowania ruchowe oraz niechęć do kontaktów społecznych
Jest mniej powszechne niż autyzm i występuje częściej u chłopców
Zespół Aspergera
Ujawnia się najpóźniej (zwykle nie da się go wykryć przed okresem przedszkolnym)
Główny objaw: upośledzenie kontaktów społecznych, któremu zwykle towarzyszą powtarzające się wzorce zachowania i ograniczenie zainteresowania
Nie udaje się nawiązać kontaktu wzrokowego z innymi/obcymi, mimika rzadko ulega zmianie
Mają niewielu przyjaciół i rzadko zdradzają zainteresowanie czynnościami reaktywnymi lub humorem
Dzieci cierpiące na ten zespół w niektórych dziedzinach są wybitnie zdolne
Upośledzenie umysłowe
„upośledzenie umysłowe odnosi się do poważnych ograniczeń obecnego funkcjonowania. Charakteryzuje się znacznie poniżej przeciętnym funkcjonowaniem intelektualnym, współistniejącym z pokrewnymi ograniczeniami w przynajmniej dwóch z następujących odpowiednich obszarów umiejętności przystosowawczych: komunikacji, samodzielności, prowadzenia domu, umiejętności społecznych, korzystania z zasobów społeczności, samostanowienia, zdrowia i bezpieczeństwa , praktycznych umiejętności edukacyjnych, wypoczynku i pracy. Upośledzenie umysłowe ujawnia się przed 18 r.ż.”
Cierpi na nie więcej mężczyzn niż kobiet
Poziomy upośledzenia
lekkie upośledzenie umysłowe cierpi na nie największa grupa dzieci – 85%
- dzieci rozwijają zdolności społeczne i komunikacyjne podobnie jak inne dzieci w tym samym czasie, ich opóźnienie jest zwykle niezauważalne do czasu, gdy przejdą do 2/3 klasy i zaczną odczuwać problemy edukacyjne – bez pomocy osiągną poziom 6klasy; z pomocą mogą osiągnąć wyższy poziom edukacji,
- specjalne programy edukacyjne często umożliwiają im opanowanie umiejętności zawodowych niezbędnych do minimalnej samodzielności.
Umiarkowane upośledzenie umysłowe ta kategoria obejmuje 10% dzieci z upośledzeniem
Podobnie jak inne dzieci potrafią w okresie przedszkolnym nauczyć się rozmawiać i komunikować.
Pod względem fizycznym dzieci te wykazywać mogą niezgrabność ruchów i czasami może u nich występować słaba koordynacja ruchowa.
Ciężkie upośledzenie umysłowe przed ukończeniem 5r.ż. widoczny jest słaby rozwój ruchowy, ich mowa jest bardzo ograniczona lub nie wykształciła się w ogóle.
W szkołach specjalistycznych mogą nauczyć się mówić oraz opanować podstawowe zasady higieny.
Nie są w stanie korzystać z przysposobienia zawodowego, chociaż jako dorośli mogą pod nadzorem wykonywać proste, niewymagające kwalifikacji zadania.
Głębokie upośledzenie umysłowe dzieci są ciężko upośledzone pod względem zachowań dostosowawczych i nie są w stanie opanować żadnych, poza najprostszymi zadań ruchowych w okresie przedszkolnym.
- w okresie szkolnym mogą rozwinąć pewne zdolności ruchowe i dziecko może w ograniczony sposób nauczyć się dbać o siebie.
- nierzadko pojawia się poważna deformacja fizyczna, problemy z OUN oraz opóźnienie wzrostu
- kondycja zdrowotna i odporność jest słaba a oczekiwana długość życia krótsza od normalnej
- takie dzieci wymagają opieki
Przyczyny upośledzenia umysłowego:
- upośledzenie umysłowe jest symptomem, może być spowodowane przez rozmaite czynniki
- im jest ono silniejsze – tym większe prawdopodobieństwie znalezienia konkretnej przyczyny
Może być ono wynikiem:
- zaburzeń chromosomowych
- wpływu określonych substancji i infekcji w okresie prenatalnym
- komplikacji podczas porodu
- fizycznych urazów mózgu po urodzeniu
- problemów metabolicznych i żywieniowych
- chorób mózgu
- sytuacji psychospołecznych: niedobory, nadużycia, zaniedbania
Wpływy genetyczne
Główna przyczyna: zaburzenie chromosomowe, znane jako zespół Downa
Czynniki środowiskowe
Środowisko prenatalne – bardzo ważne
Nadciśnienie lub cukrzyca nieleczona u matki mogą upośledzać rozwój mózgu płodu
Płodowy zespół alkoholowy
Stanowi zaburzenie, na które składa się wiele nieprawidłowości i zniekształceń fizycznych oraz upośledzenie umysłowe u dzieci poddanych w okresie płodowym działaniu alkoholu pitego przez matkę.
Kulturowo-rodzinne upośledzenie umysłowe
Użyto w odniesieniu do przypadków opóźnienia, które występują mimo braku jego biologicznych podstaw.
- ta forma upośledzenia wynika z niedostatecznej stymulacji ze strony otoczenia dziecka.
- dzieci pochodzą z ubogich środowisk i ich rodzice nie mają odpowiedniego wykształcenia ani zbyt wielu środków
Zaburzenia uczenia się
Trudności, które odzwierciedlają opóźnienie rozwojowe, głównie w sferze mowy i umiejętności matematycznych
3 podstawowe typy zaburzeń uczenia się:
Zaburzenie czytania
Zaburzenie umiejętności matematycznych
Zaburzenie pisania
Opóźnienie jedynie w zakresie specyficznych zdolności poznawczych
Zaburzenia te zostają rozpoznane jak dziecko zaczyna naukę w szkole – zauważalne w ciągu pierwszych kilku dni nauki
TRUDNOŚCI W CZYTANIU
Dysleksja – najpowszechniejsza (2% dzieci w wieku szkolnym)
Wolniej przyswajają umiejętności językowe
Trudność z ortografią
Często w ich rodzinach pojawił się problem trudności w czytaniu
Kłopoty w innych dziedzinach wiedzy
Zaburzenia odżywiania i nawyków
Obejmują zakłócenia indywidualnych wzorców odżywiania, wydalania, ruchu lub komunikacji
Zaburzenia odżywiania mogą przybierać skrajne formy: od przyjmowania nadmiernych ilości pożywienia do drastycznego jego ograniczania – groźne dla życia konsekwencje. ANOREKSJA, BULIMIA
Zaburzenia nawyków obejmują zaburzenia wydalania, ruchu i komunikacji
Problemy dotyczące wydalania – określane mianem enurezy (mimowolne oddawanie moczu) oraz nietrzymanie kału – mogą mieć istotne psychospołeczne przyczyny i konsekwencje
Anoreksja silny lęk przed przybraniem na wadze pomimo zbyt niskiej wagi ciała, odmowa utrzymywania wagi na (lub powyżej) minimalnym poziomie odpowiednim dla danego wieku i wzrostu oraz zaburzony wizerunek własnego ciała. Mimo widocznego wychudzenia cierpiący na anoreksję czują się zbyt grubi.
2 podtypy ludzi z tym zaburzeniem
Powstrzymujący się – odmowa przyjęcia pokarmu
Przeczyszczający się – odmowa jedzenia, a jak je przyjmą – prowokują wymioty lub stosują środki przeczyszczające w celu pozbycia się jedzenia z organizmu
Skutki anoreksji – spadek ciśnienia krwi, obniżenie temperatury ciała, arytmia serca, opóźnienie wzrostu kości, anemia, niski poziom potasu surowiczego, zatrzymanie menstruacji
Bulimia nadmierne objadanie się
Po przejedzeniu próbują się wypróżnić, wywołując wymioty, nadużywając środków przeczyszczających czy innych leków, głodząc się lub wykonując forsowne ćwiczenia fizyczne.
Przytłacza ich poczucie wstydu, niepokój, bezradność.
Wiele osób cierpi z tego powodu na ciężką depresję
ZABURZENIA WYDALANIA
Enureza (nietrzymanie moczu) mimowolne oddawanie moczu przynajmniej 2razy w miesiącu pomiędzy 5 a 6 r.ż. i przynajmniej raz w miesiącu u starszych
- wraz z wiekiem obserwuje się znaczny spadek liczby osób, które moczą się.
- rodzice mają pretensje o poplamione ubrania, pościel. Rówieśnicy dokuczają.
Eknopreza niezdolność do panowania nad oddawaniem stolca (jest rzadsza od enurezy)
Jąkanie zaburzenie rytmu mowy. Poważny problem stanowi pierwsza spółgłoska pewnego wyrazu.
- towarzyszy mu zaczerwienienie lub ból widoczny na twarzy
3 techniki leczenia:
Opóźniona słuchowa reakcja zwrotna – odsłuchanie własnej mowy odtwarzanej przez słuchawki z opóźnieniem (kiedy osoba płynnie mówiąca słyszy swoją opóźnioną mowę – zaczyna się mocno jąkać)
Technika cienia – terapeuta czyta teksty z książki a pacjent – nie czytając – zaraz powtarza jego słowa
Rytmiczne sylabizowanie
Tiki pojawiający się nagle i powtarzający się mimowolny ruch lub wydawany dźwięk
Do tików zalicza się: mruganie, potrząsanie szyją i grymasy twarzy
Do powszechnych tików głosowych należą: pochrząkiwanie, pociąganie nosem i szczekanie
Nasilają się one w warunkach stresu i rzadko pojawiają się podczas snu.
Zespół Tourette’a
Główne symptomy: mnogość tików ruchowych i przynajmniej jeden tik głosowy
- występują wielokrotnie w ciągu dnia, muszą występować przynajmniej przez rok i muszą być przyczyną niepokoju.
- pojawia się przed 18r.ż. (typowy wiek – 7 lat)
Destrukcyjne zaburzenia zachowania
- objawy zaczynają się pojawiać w wieku przedszkolnym lub na początku szkoły podstawowej
3 typy:
Zaburzenia zachowania – charakteryzują się trwałym zachowaniem polegającym na pogwałceniu praw innych osób i podstawowych norm społecznych
- dzieci często popadają w konflikty z prawem bądź stają się przestępcami
Zaburzenie operacyjno-buntownicze – brak posłuszeństwa lecz nie dochodzi do pogwałcenia praw innych. Dzieci prezentują wzorzec zachowań negatywistycznych, wrogich i buntowniczych
Zespół deficytu uwagi z nadruchliwością (ADHD) charakteryzuje się: impulsywnością, brakiem uwagi i nadpobudliwością.
PSYCHOPATOLOGIA ROZWOJOWA – wiedza o postaciach zaburzeń rozwoju psychicznego, o ich przyczynach, mechanizmach powstawania i skutkach.
Pojęcie zaburzeń może odnosić się do:
- zachowania (np. nadaktywność)
- funkcji psychicznych (np. nietrwałość uwagi)
- osobowości (np. zatarcie granic „ja”)
- relacji osoby z otoczeniem (np. zaburzenie więzi)
Rozwój – jest to ukierunkowany ciąg zmian, który obejmuje:
Przyrost wiedzy i umiejętności, stosownie do wieku
Wykształcenie się osobowego Ja z jego atrybutami: samoświadomością, poczuciem tożsamości, podmiotowości, zdolnością do kontroli własnego zachowania i możliwością dokonywania wyborów
Rozszerzenie płaszczyzn kontaktów społecznych i form działania
Wytworzenie adekwatnych ustosunkowani do rzeczywistości, z przewagą pozytywnych
Budowanie społecznych więzi i kierowanie się w relacjach z ludźmi uczuciami wyższymi.
Doskonalenie zdolności utrzymania psychicznej integracji i równowagi z otoczeniem w warunkach komplikowania się i bogacenia wewnętrznej struktury osoby i jej stosunków ze światem