Śrimad Bhagavatam canto 11

Srimad

hagawatam

K siega 11

Tytuł oryginału – Śrimad Bhagavatam Canto 11

Tłumaczenie – Piotr Wierzbicki (Pandawa Das)

Projekt okładki – Ewa Michalska (Asikunda Dasi)

Korekta – Dariusz Rusin (Diwja simha Das)

DTP – Czesław Płoski (Ćamasa Muni Das)

Redakcja – Dariusz Rusin (Diwja simha Das)

ISBN 83-60275-25-4

Wydanie I

Warszawa 2009/524 Gaurabda

Dystrybucja:

Wydawnictwo Bhakti-Wedanta

ul. Zakręt 11, 05-500 Piaseczno

kom. (0-601) 592 111

wydawnictwo@bhakti-wedanta.pl

www.bhakti-wedanta.pl

Czytelników zainteresowanych tematem książki zapraszamy

do korespondencji lub odwiedzenia miejsc kultury wisznuickiej:


Świątynia Międzynarodowego Towarzystwa

Świadomości Kryszny

ul. Zakręt 11 Mysiadło k.Warszawy

05-500 Piaseczno, tel. (0-22) 750 77 97;



Świątynia Międzynarodowego Towarzystwa

Świadomości Kryszny

ul. Brodzka 157, 54-067 Wrocław

tel. (0-71) 354 38 02



Świątynia Międzynarodowego Towarzystwa

Świadomości Kryszny

Czarnów 21, 58-424 Pisarzowice k/Kamiennej Góry

tel. (0-75) 742 88 92

SPIS TREŚCI

Klątwa rzucona na dynastię Jadu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Król Nimi spotyka dziewięciu Jogendrów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Wyzwolenie spod wpływu iluzorycznej energii . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Drumila opisuje inkarnacje Boga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Narada konkluduje nauki przekazane Wasudewie . . . . . . . . . . . . . . . 43
Dynastia Jadu odchodzi do Prabhasy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
Pan Kryszna instruuje Uddhawę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Historia Pingali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
Odwiązanie się od wszystkiego co materialne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
Charakterystyka czynności przynoszących owoce . . . . . . . . . . . . . . . . 93
Symptomy uwarunkowanych i wyzwolonych żywych istot. . . . . . . . 101
Ponad wyrzeczeniem i wiedzą . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
Hamsa-awatara odpowiada na pytania synów Brahmy . . . . . . . . . . 117
Pan Kryszna wyjaśnia Uddhawie system jogi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
Pan Kryszna wyjaśnia doskonałości jogi mistycznej . . . . . . . . . . . . . 133
Bogactwa Najwyższego Pana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
Pan Kryszna opisuje system Warnaśrama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
Opis systemu warnaśrama-dharmy, duchowych i społecznych
podziałów w społeczeństwie ludzkim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
Doskonałość wiedzy duchowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
Czysta bhakti przewyższa wiedzę
i wolność od oczekiwań rezultatów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
Pan Kryszna wyjaśnia wedyjską ścieżkę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
Podsumowanie elementów materialnego stworzenia . . . . . . . . . . . 191
Pieśń bramina Awanti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201
Filozoﬁa Sankhja. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
Trzy siły natury materialnej i ich pokonywanie . . . . . . . . . . . . . . . . . 217

Śrimad Bhagawatam Księga 11

Aila-gita . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225
Instrukcje Pana Kryszny o wielbieniu Bóstw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231
Gjana Joga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
Bhakti joga. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
Odejście dynastii Jadu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259
Odejście Pana Kryszny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267

Srimad

hagawatam

K siega 11

Klątwa rzucona

na dynastię Jadu

Rozdział pierwszy zawiera wzmiankę o zniszczeniu dynastii Jadu, która została
zapoczątkowana pojawieniem się żelaznej bryły. Słuchanie tej opowieści jest
wielkim bodźcem by pozbyć się uwikłania do tego materialnego świata.
Pan Śri Kryszna wspaniale zaaranżował wielką bitwę na polu Kurów pomiędzy
Pandawami i Kaurawami. W ten sposób Kryszna usunął ciężar z Ziemi. Pomimo
tego, Najwyższy Pan, którego wpływ jest niepojęty, nie był do końca zadowolony,
gdyż Jego własna rodzina, niepokonana dynastia Jadu, nadal pozostawała obecna
na Ziemi. Tak oto, Najwyższy Pan zapragnął doprowadzić do zniszczenia dynastii
Jadu, tak by móc zakończyć Swoje rozrywki na Ziemi i wrócić do własnej siedziby.
Używając pretekstu, klątwę rzuconą przez braminów, Pan Kryszna odwołał całą
swoją dynastię z powierzchni Ziemi.
Z pragnienia Kryszny, wielu wielkich mędrców, na czele z Naradą i Wiśwamitrą,
zebrało się w świętym miejscu Pindaraka, nieopodal Dwaraki. Znaleźli się tam
również rozbawieni młodzi chłopcy z dynastii Jadu. Przebrali oni Sambę w strój
ciężarnej kobiety i zapytali mędrców jaki będzie efekt domniemanej ciąży. Mędrcy
rzucili na nich klątwę mówiąc – narodzi ona bryłę, która zniszczy waszą rodzinę
Przestraszeni klątwą, chłopcy natychmiast odsłonili brzuch Samby i znaleźli tam
stalową bryłę. Pośpiesznie udali się na zgromadzenie Ugraseny, króla rodu Jadu
i zdali relację z tego co zaszło.
Obawiając się klątwy braminów król Ugrasena rozkazał zetrzeć stalową bryłę na
pył i wrzucić wszystko do oceanu. Stalowy pył uniosły fale oceanu wyrzucając go
na brzeg gdzie osiadł i wyrósł jako trzcina, a ostatnią drobną cząstkę bryły połknęła

Śrimad Bhagawatam Księga 11

ryba. Pewien rybak złowił tę rybę, a myśliwy zwany Dżarą znalazł w jej brzuchu
kawałek stali i użył go jako grot strzały. Chociaż Pan Kryszna wiedział o wszyst-
kim co zaszło to nie zamierzał przeciwdziałać skutkom tych wypadków. W formie
czasu zaaprobował wszystko co się stało.

1.1

Śri Śukadewa Goswami powiedział:
– Pan Śri Kryszna w towarzystwie Balaramy otoczony wojownikami rodziny Jadu
unicestwił wiele demonów. Następnie, aby usunąć ciężar Ziemi, Pan zaaranżował
wielką bitwę na polu Kurukszetra, która wybuchła niespodziewanie wskutek starcia
między Kaurawami i Pandawami.

1.2

Synowie Pandu zostali doprowadzeni do wściekłości przez wiele obraźliwych
czynów wrogów Kaurawów takich jak; oszukańcza gra w kości, słowne zniewagi,
pochwycenie Draupadi za włosy i wiele innych okrutnych przeżyć. W wyniku za-
istniałej sytuacji Najwyższy Pan użył Pandawów do spełnienia Swojej woli. Pod
pretekstem bitwy na polu Kurukszetra Pan Kryszna zgromadził wszystkich
władców sprawiających cierpienie Ziemi, a kiedy w końcu Pan zgładził ich, Ziemia
poczuła ulgę.

1.3

Bóg, Najwyższa Osoba, użył dynastii Jadu chronionej Jego własnymi ramionami
do wyeliminowania królów, którzy wraz ze swoimi wojownikami byli ciężarem dla
Ziemi. Jednak po bitwie na polu Kurukszetra niezgłębiony Pan myślał sobie:
– Niektórzy mówią, że obciążenie Ziemi zostało usunięte to według Mnie ono
nadal istnieje ponieważ Moja potężna rodzina nadal jest tu obecna stwarzając
Ziemi ciężar nie do zniesienia.

1.4

Pan Śri Kryszna rozmyślał w ten sposób:
– Żadna zewnętrzna siła nie jest w stanie pokonać Mojej dynastii, która jest nie-
ograniczenie potężna i która zawsze była Mi w pełni podporządkowana. Jeśli
jednak rozpętam kłótnię wewnątrz dynastii to kłótnia ta zadziała jak ogień wznie-
cony przez pocieranie się łodyg bambusa. Wtedy osiągnę Swój cel i wrócę do
Mojej wiecznej siedziby.

1.5

Drogi Królu Parikszicie, po podjęciu decyzji, Najwyższy Wszechmocny Pan,
którego pragnienia zawsze się sprawdzają, odwołał Swoją rodzinę pod pretekstem
klątwy rzuconej przez braminów.

Klątwa rzucona na dynastię Jadu

1.6-7

Bóg, Najwyższa Osoba, Kryszna jest uosobieniem piękna. Z Niego emanują
wszystkie piękne obiekty, a Jego osobista forma jest tak atrakcyjna, że odciąga oczy
od wszystkich innych rzeczy, które są pozbawione wszelkiego piękna w porówna-
niu z Jego formą. Swoją obecnością na Ziemi Pan Kryszna przyciągał oczy
wszystkich ludzi, a kiedy mówił, Jego słowa przyciągały umysły tych, którzy je
pamiętali. Ludzie byli do Niego przyciągani po ujrzeniu Jego odcisków stóp i ten
sposób wszyscy chcieli oﬁarowywać Mu swoje czynności i zostać Jego zwolennika-
mi. Tak oto Kryszna z łatwością rozprzestrzeniał Swoje chwały, które opiewane są
na całym świecie w formie przepięknych wedyjskich wersetów. Kryszna wiedział,
że uwarunkowane dusze, które narodzą się w przyszłości pokonają ciemności
ignorancji przez samo słuchanie i śpiewanie o Jego chwałach. Będąc zadowolonym
z tego planu Pan Kryszna odszedł tam gdzie zapragnął.

1.8

Następnie Król Parikszit dociekał:
– W jaki sposób bramini rzucili klątwę na Wrysznich, którzy zawsze z szacun-
kiem odnosili się do braminów, rozdawali jałmużnę, służyli starszym i honorowym
osobistościom a ich umysły zawsze były zaabsorbowane myślami o Krysznie?

1.9

Król Parikszit kontynuował:
– Jaki był motyw tej klątwy i czego ona dotyczyła? O najczystszy z podwójnie
narodzonych, w jaki sposób powstała niezgoda pomiędzy Jadawami, którzy mieli
wspólny cel w życiu? Proszę powiedz mi wszystko.

1.10

Śukadewa Goswami powiedział:
– Najwyższy Pan, którego ciało było połączeniem wszystkiego co piękne, spełniał
wszechpomyślne czynności będąc tu na Ziemi chociaż w rzeczywistości bez żad-
nego wysiłku był już zadowolony w Sobie. Mieszkając w swojej siedzibie i ciesząc
się życiem, Najwyższy Pan, którego gloryﬁkowanie jest wspaniałomyślne samo
w sobie, zapragnął zniszczyć Swoją dynastię, jako że było to nadal częścią Jego
obowiązku do spełnienia.

1.11-12

Pewnego razu mędrcy: Wiśwamitra, Asita, Kanwa, Durwasa, Bhrigu, Kaśjapa,
Wamadewa, Atri i Wasiszta, Narada i inni, spełniali rytuały, które przez samo
pamiętanie nagradzają pobożnymi rezultatami, szczęściem i niszczą grzechy Kali
jugi całego świata. Mędrcy spełniali rytuały w domu przywódzcy dynastii Jadu,

Śrimad Bhagawatam Księga 11

Wasudewy, ojca Pana Kryszny. Po spełnionych ceremoniach, Pan Kryszna, który
pozostawał w domu Wasudewy jako uosobiony czas, z szacunkiem pożegnał
mędrców, którzy udali się do świętego miejsca znanego jako Pundarika.

1.13-15

Do Pundariki udali się też młodzi chłopcy z dynastii Jadu, którzy przyprowadzili
Sambę, syna Dżambawati przebranego w strój kobiety. Żartując, zbliżyli się do
zgromadzonych mędrców, pochwycili ich stopy i bezwstydnie, z udawaną pokorą
zapytali:
– O uczeni bramini, ta oto czarnooka brzemienna kobieta chce o coś zapytać, ale
jest zbyt zawstydzona aby zrobić to osobiście. Ma wkrótce urodzić dziecko i bar-
dzo pragnie mieć syna a ponieważ wy święci mędrcy posiadacie doskonałą wizję,
proszę powiedzcie nam czy jej dziecko będzie chłopcem czy dziewczynką.

1.16

O królu, ośmieszeni mędrcy rozgniewali się i odpowiedzieli w ten sposób:
– Głupcy! Urodzi ona stalową bryłę, która zniszczy całą waszą dynastię!

1.17

Po usłyszeniu klątwy przestraszeni chłopcy szybko odsłonili brzuch Samby i ze
zdziwieniem ujrzeli stalową bryłę.

1.18

Młodzi Jadawowie wykrzyknęli:
– Co my zrobiliśmy? Jesteśmy pozbawieni wszelkiej fortuny! Co na to powie nasza
rodzina? Mówiąc w ten sposób wrócili zaniepokojeni biorąc ze sobą stalową bryłę.

1.19

Z twarzami pozbawionymi blasku i radości, młodzieńcy przynieśli bryłę stali na
dwór królewski i w otoczeniu wszystkich zgromadzonych Jadawów opowiedzieli
królowi Ugrasenie o wszystkim co się wydarzyło.

1.20

O królu Parikszicie, gdy mieszkańcy Dwaraki usłyszeli o klątwie braminów i uj-
rzeli stalową bryłę wpadli w szok i zadrżeli ze strachu.

1.21

Bryłę roztarto na małe cząstki, a król Jadawów Ahuka (Ugrasena) osobiście wy-
rzucił do oceanu wszystkie stalowe cząstki.

Klątwa rzucona na dynastię Jadu

1.22

Pewna ryba połknęła ten kawałek stali, a pozostałe drobne cząstki uniesione przez
fale oceanu osiadły na brzegu i wyrosły jako wysokie trzciny.

1.23

Ta sama ryba została schwytana w sieć razem z innymi, a kawałek stali z jej brzu-
cha dostał się w ręce myśliwego Dżary, który zrobił z niego grot do strzały.

1.24

Najwyższy Pan Kryszna, znając w pełni znaczenie wszystkich tych wydarzeń
mógł odwołać klątwę braminów, jednak nie zrobił tego. W swojej formie czasu
radośnie zaaprobował je wszystkie.

Król Nimi spotyka

dziewięciu Jogendrów

W rozdziale tym mędrzec Narada udziela instrukcji dociekającemu Wasudewie
o bhagawata-dharmie cytując rozmowę króla Nimi z dziewięcioma Jogendrami.
Wasudewa, który został ojcem Kryszny, w poprzednim wcieleniu nie pragnął
wyzwolenia z tego świata ale modlił się do Najwyższego Pana Ananty, który swymi
cechami dorównywał Bogu.
Pewnego razu mędrzec Narada udał się do domu Wasudewy gdzie został
uhonorowany zgodnie z etykietą, przywitany z szacunkiem, a następnie zapytany
o duchową służbą oddania, która uwalnia od wszystkich niepokojów. Narada
pochwalił bystrą inteligencję Wasudewy, a następnie zacytował historyczną
rozmowę pomiędzy dziewięcioma Jogendrami, synami Riszabhadewy, a królem
prowincji Wideha o imieniu Nimi.
Synem Swajambhuwy Manu był Prijawrata. Jego synem był Agnidhra, z kolei jego
synem był Nabhi. Pan Riszabhadewa, częściowa inkarnacja Wasudewy, pojawił się
jako syn Nabhi. Najstarszym spośród stu synów Riszabhadewy był Bharata,
wzniosły wielbiciel Pana Narajana, dzięki któremu nasza planeta Ziemia,
poprzednio zwana Adżanabha-warszą, stała sie słynna jako Bharata-warsza.
Kolejnych dziewięciu synów Riszabhadewy zasłynęło jako nawa-jogendrowie
(dziewięciu jogendrów): Kawi, Hawir, Antariksza, Prabuddha, Pippalajana,
Awirhotra, Drumila, Czamasa i Karabhadżana. Byli oni dogłębnie zaznajomieni
z nauką o duszy, skupieni na celu życia i zawsze dążyli do doskonałości. Dziewięciu
innych synów Riszabhadewy zostało kszatrijami i zarządzało dziewięcioma

Śrimad Bhagawatam Księga 11

wyspami, wchodzących w skład Bharata-warszy. Pozostałych osiemdziesięciu
jeden jego synów, zostało braminami biegłymi w smriti, doktrynie, która propaguje
ścieżkę oﬁar przynoszących upragnione rezultaty. Dziewięciu Jogendrów było
zdolnych do podróżowania w przestrzeni bez żadnych przeszkód, zgodnie ze
swoimi pragnieniami. Byli oni bezpośrednimi towarzyszami Boga, Najwyższej
Osoby, Madhusudany, i wędrowali swobodnie chroniąc różne planety we
wszechświecie.
To ludzkie ciało, które jest rzadko osiągalne można stracić w każdej chwili. Jednak
rzadszym dla człowieka jest wejście w kontakt z poufnymi wielbicielami Pana
Wajkunthy. Towarzystwo takich świętych osób nawet w przeciągu ułamka
sekundy obdarza żywą istotę wszelkiego rodzaju łaskami. Wiedząc to, król Nimi
zaoferował odpowiednie siedzenia dziewięciu Jogendrom, wielbił ich modlitwami,
złożył im pokłony i radośnie dociekał tematów dotyczących bhagawata dharmy
– obowiązków duszy wobec Najwyższego Pana. Bhagawata-dharma lub też czysta
służba oddania dla Boga jest jedynym środkiem, dzięki któremu dusza może
osiągnąć sukces w życiu. Najwyższy Bóg zadowolony z czyjegoś oddania oddaje
Samego Siebie w ręce wielbiciela.
W odpowiedzi na pytanie króla, Kawi, jeden z Jogendrów, przemówił:
– Środki postępu opisane przez Samego Najwyższego Boga, które pomagają
niemądrej istocie osiągnąć doskonałość samo-realizacji, zwane są bhagawata-
dharmą. Bhagawata-dharma uwidoczniona jako służba lotosowym stopom
nieomylnego Najwyższego Pana usuwa wszelki strach w żywych istotach. Poprzez
bycie stałym w służbie oddania wielbiciel nigdy nie potyka się czy upada, nawet
biegnąc z zamkniętymi oczyma. Wszystko co wielbiciel wykonuje ciałem,
umysłem, słowami, inteligencją, świadomością, zmysłami oraz zgodnie ze swoją
skłonnością powinno być oﬁarowane Panu Narajanowi. Żywe istoty czujące
niechęć do lotosowych stóp Pana ulegają kontroli Jego iluzorycznej energii maji,
zapominają o Panu i wpadają w pułapkę utożsamiania się z tymczasowym ciałem.
Będąc pod wpływem materialnej atrakcji żywe istoty napawają się strachem.
Dlatego najlepszą rzeczą jest podporządkowanie swojej całej energii życiowej
kwaliﬁkowanemu guru i wielbienie Najwyższego Pana z czystym oddaniem
ponieważ jest On kontrolerem maji – iluzji. Tak jak jedzenie stopniowo zaspokaja
głód i z każdym jego kęsem czujemy się coraz bardziej syci i odżywieni, w podobny
sposób podporządkowany wielbiciel osiąga wolność od wszystkiego co nie jest
Kryszną, i w tym samym czasie uzyskuje bezpośrednie doświadczenie Pana oraz
smakuje czyste uczucie miłości do Boga.
Następnie przemówił Hawir opisując różne charakterystyki pierwszej, drugiej
i trzeciej klasy wielbicieli:
– Gdy ktoś wielbi z wiarą Bóstwo Pana, ale nie ma oddania dla innych wielbicieli
i rzeczy związanych z Wisznu jest materialistycznym wielbicielem.

Król Nimi spotyka dziewięciu Jogendrów

– Jeśli wielbiciel okazuje miłość dla Boga, przyjaźni się z innymi wielbicielami,
okazuje łaskę ludziom będącym w niewiedzy i jest bezstronny wobec wrogów
Wisznu i Jego wielbicieli jest wtedy wielbicielem średniej klasy.
– Wielbiciel widzący obecność Najwyższego Pana we wszystkim i wszystko
w Najwyższym jest wielbicielem najwyższej klasy.
Wielbiciele pierwszej klasy zostali opisani w ośmiu wersetach, które kończą się
stwierdzeniem, że bhakta pierwszej klasy trzyma bezustannie Najwyższego Pana
w swoim sercu i jest z Nim związany linami uczucia. Pan Hari nigdy nie opuszcza
serca takiego wielbiciela.

2.1

Śri Śukadewa Goswami powiedział:
– O najlepszy z Kurów, mędrzec Narada pragnąc wielbić Pana Krysznę pozostał
jakiś czas w Dwarace, która zawsze była chroniona silnymi ramionami Gowindy.

2.2

Mój drogi królu, uwarunkowane dusze w tym materialnym świecie stoją w obliczu
śmierci na każdym kroku. Któż więc nie będzie służył lotosowym stopom Pana
Mukundy, który jest wielbiony nawet przez wielkie wyzwolone dusze?

2.3

Pewnego dnia Narada, mędrzec wśród półbogów, przybył do domu Wasudewy.
Po odpowiednim wielbieniu Narady, wygodnym usadowieniu go i skłonieniu się
z szacunkiem przed mędrcem, Wasudewa przemówił następująco:

2.4

Śri Wasudewa powiedział:
– Mój drogi panie, twoja wizyta, podobna do wizyty ojca u swoich dzieci, sprzyja
pomyślności wszystkich żywych istot. Ty szczególnie pomagasz najbardziej upa-
dłym, ale również tym, którzy są zaawansowani na ścieżce doświadczenia Najwyż-
szego Pana – Uttamaśloki (Uttamaśloka – ten który wysławiany jest przepięknymi
wersetami).

2.5

Działania półbogów sprowadzają zarówno szczęście jak i nieszczęście żywym
istotom, ale czynności wielkich mędrców, którzy przyjęli nieomylnego Pana jako
swoją duszę, przynoszą tylko szczęście wszystkim istotom.

2.6

Wielbiący półbogów otrzymują od nich dary stosownie do rodzaju spełnianej
oﬁary. Półbogowie są nadzorcami karmy, tak jak czyjś cień, ale w rzeczywistości to
tylko święci są prawdziwie miłosierni dla upadłych.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

2.7

O braminie, chociaż zadowala mnie samo widzenie ciebie to chcę jednak dowie-
dzieć się o tych obowiązkach, które sprawiają zadowolenie Bogu, Najwyższej
Osobie. Każdy śmiertelnik, który z wiarą słucha tych wyjaśnień uwalnia się od
wszystkich niepokojów.

2.8

W moich poprzednich narodzinach na tej Ziemi, wielbiłem Najwyższego Pana
Anantę, który nagradza wyzwoleniem, ale ponieważ pragnąłem posiadać dziecko,
mój motyw wielbienia był przyziemny . W ten sposób uległem wpływowi iluzji
Najwyższego Pana.

2.9

O mój panie, ty zawsze dotrzymujesz swych ślubów. Proszę udziel mi rady, tak
abym dzięki twojej łasce uwolnił się ze szponów materialnej egzystencji, która
pełna jest niebezpieczeństw i trzyma nas ciągle w strachu.

2.10

Śukadewa Goswami powiedział:
– O królu, Naradę bardzo zadowoliły pytania wielce inteligentnego Wasudewy.
Ponieważ dociekania te sugerowały duchowe cechy Boga, Najwyższej Osoby
i przypomniały mu one Pana Krysznę, Narada odpowiedział w ten sposób:

2.11

Śri Narada powiedział:
– O najlepszy Satwato, zapytałeś bardzo właściwie o wieczne obowiązki żywej
istoty wobec Najwyższego Pana. Taka duchowa służba oddania dla Pana posiada
wielką moc i praktykowanie jej może oczyścić cały wszechświat.

2.12

Czysta transcendentalna służba oddania dla Najwyższego Pana jest tak duchowo
potężna, że dzięki samemu słuchaniu o niej, wielbieniu jej chwał, pamiętaniu
o niej, przyjęciu jej z szacunkiem i wiarą, lub poprzez wychwalanie innych osób,
które ją pełnią, nawet ten kto nienawidzi półbogów i innych istot może zostać
natychmiast oczyszczonym.

2.13

Dziś przypomniałeś mi mojego Pana, wszechradosnego Narajana. Najwyższy Pan
jest tak pomyślny, że ktokolwiek słucha i wychwala Go staje się w pełni pobożny.

Król Nimi spotyka dziewięciu Jogendrów

2.14.

Aby wyjaśnić służbę oddania dla Pana mędrcy przytaczają historyczną rozmowę
pomiędzy wielką duszą, królem Widehy i synami Riszabhy.

2.15

Swajambhuwa Manu miał syna zwanego Maharadża Prijawrata, a wśród synów
Prijawraty był Agnidhara. Agnidhara dał życie Nabhi, którego synem był Risza-
bhadewa.

2.16

Riszabhadewę przyjmuje się za ekspansję samego Najwyższego Pana Wasudewy.
Inkarnował On w tym świecie po to aby rozpowszechniać te zasady religijne,
dzięki którym żywe istoty osiągają ostateczne wyzwolenie. Riszabhadewa miał stu
synów i wszyscy oni posiadali doskonałą wiedzę wedyjską.

2.17

Spośród stu synów Riszabhadewy, najstarszy, Bharata, był w pełni oddany Panu
Narajanowi. Z powodu sławy cesarza Bharaty planeta Ziemia jest teraz znana
jako Bharata-warsza.

2.18

Król Bharata odrzucił ten świat materialny uważając wszystkie przyjemności za
tymczasowe i bezużyteczne. Bharata, odchodząc od swojej pięknej żony i całej
rodziny, wielbił Pana Hari srogimi wyrzeczeniami, by ostatecznie po trzech wcie-
leniach udać się do siedziby Pana.

2.19

Dziewięciu pozostałych synów Riszabhadewy zostało władcami dziewięciu wysp
Bharata-warszy i w pełni władało planetą Ziemią. Pozostałych osiemdziesięciu
jeden synów zostało podwójnie narodzonymi braminami i pomogło zapoczątko-
wać wedyjską ścieżkę oﬁar dla rezultatów (karma-kanda).

2.20-21

Pozostałych dziewięciu synów Riszabhadewy miało niezwykłe szczęście rozpo-
wszechniania wiedzy o Absolucie. Jako nadzy asceci wędrowali wszędzie bez
przeszkód posiadając duchową wiedzę. Ich imiona to: Kawi, Hawir, Antariksza,
Prabuddha, Pippalajana, Awirhotra, Drumila, Czamasa i Karabhadżana.

2.22

Mędrcy ci przemierzali Ziemię widząc cały wszechświat razem z jego subtelnymi
i wulgarnymi przejawami jako manifestację Najwyższego Pana, nie różną od
Niego Samego.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

2.23

Jogendrowie są wyzwolonymi duszami i podróżują bez ograniczeń na planety półbo-
gów, siedziby mistyków (Sadhja), na planety Gandharwa zamieszkałe przez niebiań-
skich muzyków, Jakszasów, towarzyszy skarbnika Kuwery, planety ziemskie oraz na
planetę Kinnarów mogących dowolnie zmieniać formę cielesną, planetę węży Naga,
planety mędrców, aniołów, planety braminów i krów oraz na planetę zwolenników
Pana Śiwy. Żadna zwykła siła nie może powstrzymać ich swobodnej wędrówki.

2.24

Pewnego razu wędrując po Ziemi, (poprzednio zwanej Adżanabha) dotarli do
miejsca gdzie wielka dusza król Nimi spełniał oﬁarę nadzorowaną przez wznio-
słych mędrców.

2.25

Drogi królu Parikszicie, na widok tych czystych wielbicieli Pana, którzy byli bar-
dziej promienni niż Słońce, wszyscy obecni tam uczestnicy oﬁary; wykonawca,
bramini, a nawet sam ogień, znieruchomieli z szacunku.

2.26

Król Nimi zrozumiał, że dziewięciu mędrców jest wybitnymi wielbicielami Boga,
Najwyższej Osoby. Rozradowany z powodu ich pojawienia się, oﬁarował im wy-
godne miejsca siedzące, wielbiąc ich w odpowiedni sposób, tak jak wielbi się same-
go Najwyższego Pana.

2.27

Ogarnięty duchową radością, król pokornie skłonił głowę i zaczął zadawać pytania
dziewięciu mędrcom. Jaśniejąc swoim własnym blaskiem wydawali się dorówny-
wać czterem Kumarom, synom Pana Brahmy.

2.28

Król Nimi powiedział:
– Myślę, że musicie być osobistymi towarzyszami Boga, Najwyższej Osoby, sław-
nego jako wróg demona Mury. Zaprawdę, czyści wielbiciele Pana Wisznu wędrują
po całym wszechświecie nie dla osobistych, egoistycznych powodów, ale po to aby
oczyścić uwarunkowane dusze.

2.29

Dla uwarunkowanych dusz to ludzkie ciało jest niezmiernie trudne do zdobycia
i może być też stracone w każdej chwili. Myślę, że spośród tych, którzy posiadają
ludzkie ciała tylko niewielu ma szansę obcowania z czystymi wielbicielami, którzy
są drodzy Panu Wajkunthy.

Król Nimi spotyka dziewięciu Jogendrów

2.30

Dlatego proszę was łaskawie, o bezgrzeszni, powiedzcie mi co jest najwyższym
dobrem? W ostateczności, nawet drobna chwila obcowania z czystymi wielbicie-
lami Boga w tym świecie narodzin i śmierci jest bezcennym skarbem dla każdego
człowieka.

2 .31

Jeśli uważacie, że jestem w stanie wysłuchać tych tematów to proszę powiedzcie
mi jak można pełnić duchową służbę dla Najwyższego Pana. Żywa istota służąc
Bogu z miłością natychmiast zadowala Pana, który w zamian oddaje uwarunko-
wanej duszy Siebie Samego.

2.32

Śri Narada powiedział:
– O Wasudewo, kiedy król Nimi na zgromadzeniu oﬁarnym w ten sposób docie-
kał o służbie oddania dla Najwyższego Pana wtedy Jogendrzy, najlepsi ze świętych,
szczerze podziękowali mu za pytania i przemówili z wielkim uczuciem.

2.33

Śri Kawi przemówił:
– Osobiście uważam, że osoba, której inteligencja jest bezustannie zakłócana
utożsamianiem się z tym tymczasowym światem może uwolnić się od strachu je-
dynie przez wielbienie lotosowych stóp Nieomylnego Najwyższego Pana. W trak-
cie wykonywania służby oddania wszystkie obawy znikają całkowicie.

2.34

Nawet ci, którzy są wielkimi ignorantami mogą bardzo łatwo zrozumieć Najwyż-
szego Boga jeśli przyjmą środki przepisane przez Samego Najwyższego Pana.
Proces polecany przez Pana jest znany jako bhagawata-dharma, duchowa służba
dla Boga, Najwyższej Osoby.

2.35

O królu, ktokolwiek przyjmie ścieżkę duchowej służby dla Boga, Najwyższej
Osoby, nigdy nie popełni błędu na drodze do doskonałości. Nigdy nie potknie się
ani nie upadnie nawet biegnąc z zamkniętymi oczyma.

2.36

Wszystkie czynności, słowa, myśli, zmysły, inteligencja czy oczyszczona świado-
mość, wykonywane zgodnie z naturą nabytą w uwarunkowanym życiu powinny
być oﬁarowane Najwyższemu Panu dla przyjemności Pana Narajana.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

2.37

Strach pojawia się gdy żywa istota identyﬁkuje się z materialnym ciałem w trakcie
zaabsorbowania się zewnętrzną, iluzoryczną energią Pana. Kiedy żywa istota od-
wraca się od Najwyższego Pana, wtedy zapomina o swojej oryginalnej pozycji jaką
jest bycie sługą Najwyższego. Ta skomplikowana, pełna strachu sytuacja jest spo-
wodowana iluzją zwaną – mają. Dlatego też rozsądna osoba powinna zacząć służyć
Najwyższemu Panu bez ociągania się. Służba oddania powinna być pełniona
zgodnie ze wskazówkami bona ﬁde mistrza duchowego, którego należy przyjąć
jako godne czczenia Bóstwo i traktować go jak swoje życie i duszę.

2.38

Chociaż dualność tego świata materialnego tak naprawdę nie istnieje to jednak
jest ona doświadczana przez uwarunkowaną duszę jako prawdziwa z powodu
uwarunkowanej inteligencji. Wyimaginowane doświadczenie otaczającego świata
oddzielonego od Kryszny może być porównane do snu i pragnienia. Kiedy uwa-
runkowana dusza śni nocą o czymś upragnionym lub przykrym, czy też snuje
plany w ciągu dnia o tym co chciałaby mieć lub czego uniknąć, kreuje w ten sposób
rzeczywistość, która istnieje tylko w obrębie jej własnej wyobraźni. Cechami
umysłu jest przyjmowanie i odrzucanie różnych czynności w oparciu o zadowala-
nie zmysłów. Dlatego też inteligentna osoba powinna kontrolować umysł po-
wstrzymując go od widzenia rzeczy w oddzieleniu od Kryszny i jeśli to robi wtedy
doznaje autentycznej wolności od strachu.

2.39

Inteligentna osoba kontrolująca umysł, po pokonaniu strachu, powinna całkowicie
porzucić przywiązanie do materialnych obiektów jak żona, rodzina i narodowość,
i powinna wędrować swobodnie bez krępacji słuchając i śpiewając Święte Imiona
Pana unoszącego koło rydwanu. Święte Imiona Pana są wszechpomyślne ponie-
waż opisują Jego duchowe narodziny i czynności, które spełniane są przez Pana
w tym świecie dla wyzwolenia uwarunkowanych dusz. W ten sposób Święte
Imiona Pana gloryﬁkowane są na całym świecie.

2.40

Osoba intonująca Święte Imiona Najwyższego Pana osiąga stan miłości do Boga.
W końcu wielbiciel staje się umocniony w swojej służbie jako wieczny sługa Pana
i stopniowo staje się mocno przyciągany do jednego, określonego imienia i formy
Boga, Najwyższej Osoby. Kiedy czyjeś serce topnieje w ekstazie miłości do Boga
wtedy osoba taka śmieje się bardzo głośno, płacze lub pokrzykuje, a czasami śpie-
wa i tańczy jak szaleniec, ponieważ jest obojętna na opinię publiczną.

Król Nimi spotyka dziewięciu Jogendrów

2.41

Wielbiciel nie powinien widzieć niczego w oddzieleniu od Kryszny, Boga, Naj-
wyższej Osoby. Eter, ogień, powietrze, woda, ziemia, słońce i inne obiekty świetlne,
wszystkie żywe istoty, cztery kierunki, drzewa i inne rośliny, rzeki i oceany – cokol-
wiek jest doświadczane powinno być uważane jako przejawy Kryszny. Widząc
wszystko co istnieje w stworzeniu jako ciało Najwyższego Pana Hari, wielbiciel
winien odnosić się z wielkim szacunkiem do całkowitego przejawu kosmicznego
ciała Najwyższego Pana.

2.42

Oddanie, bezpośrednie doświadczenie Najwyższego Pana oraz wolność od materii,
są doświadczane jednocześnie przez kogoś kto przyjął schronienie w Bogu, Najwyż-
szej Osobie. Jest to podobne do odczucia przyjemności z jedzenia, które rośnie
z każdym kęsem, odżywiania się i sytości doznawanej przez osobę jedzącą.

2.43

Drogi królu, wielbiciel, który z nieprzerwanym wysiłkiem czci lotosowe stopy
nieomylnego Najwyższego Pana, osiąga niezachwiane oddanie, wolność od przy-
wiązań i zrealizowaną wiedzę o Najwyższym Bogu. Tak oto zwycięski wielbiciel
Boga, Najwyższej Osoby, osiąga najwyższy duchowy spokój.

2.44

Król Nimi zapytał:
– Proszę powiedz mi dokładnie o wielbicielach Najwyższego Pana. Jakie są natu-
ralne symptomy dzięki którym mogę rozróżnić początkujących wielbicieli, tych na
pośrednim etapie i tych najbardziej zaawansowanych wielbicieli?
– Jakie są typowe religijne czynności wajsznawów i w jaki sposób oni mówią?
– Proszę cię, szczególnie opisz symptomy i charakter dzięki którym wajsznawa
staje się drogi Bogu, Najwyższej Osobie?

2.45

Śri Hawir odpowiedział:
– Uttama-adhikari, najbardziej zaawansowany wielbiciel Boga, widzi wewnątrz
wszystkiego duszę wszystkich dusz Pana Śri Krysznę. W rezultacie widzi on
wszystko w powiązaniu z Najwyższym Panem i rozumie, że wszystko co istnieje
jest wiecznie usytuowane w Bogu, Najwyższej Osobie.

2.46

Wielbiciel drugiej klasy, będący w stanie pośrednim, zwany madhjama–adhikari,
oﬁarowuje swoją miłość Bogu, Najwyższej Osobie. Jest szczerym przyjacielem innych

Śrimad Bhagawatam Księga 11

wielbicieli Pana, okazuje łaskę ludziom będącym w niewiedzy oraz osobom niewinnym
ale odrzuca tych, którzy są zazdrośni o Boga, Najwyższą Osobę.

2.47

Wielbiciel, który wiernie angażuje się w wielbienie Bóstwa w świątyni ale nie za-
chowuje się odpowiednio wobec innych wielbicieli i ludzi w ogólności zwany jest
prakrita-bhaktą albo materialistycznym wielbicielem i jest uważany za usytuowa-
nego na niższej pozycji.

2.48

Nawet jeśli ktoś używa swoje zmysły w kontakcie z obiektami zmysłów, jednak
widzi ten świat jako energię Pana Wisznu oraz nie wpada w euforię i nie neguje
tego co robi, to z pewnością jest najbardziej zaawansowanym pośród wielbicieli.

2.49

W materialnym świecie nasze ciała ciągle starzeją się i umierają. Powietrze życia
(prana) jest atakowane przez głód i pragnienie, umysł jest zawsze niespokojny,
inteligencja tęskni za czymś nieosiągalnym i w końcu wszystkie zmysły wyczerpu-
ją się po ciągłym zmaganiu z materialną naturą. Osoba, która nie jest oszołomiona
przez nieuniknione cierpienia wywołane materialną egzystencją i która pozostaje
z dala od nich po prostu pamiętając lotosowe stopy Boga, Najwyższej Osoby jest
uważana za bhagawata-pradhana, pierwszej klasy wielbiciela.

2.50

Ten kto przyjął wyłączne schronienie w Najwyższym Panu Wasudewie uwalnia
się od czynności dla owoców będących skutkiem pożądania. Faktycznie, ten kto
schronił się u lotosowych stóp Najwyższego Pana jest wolny od pragnienia ciesze-
nia się tymczasowymi materialnymi przyjemnościami. Plany cieszenia się seksem,
społecznym prestiżem i pieniędzmi nie budzą się w umyśle takiego wielbiciela
i dlatego też jest on uważany za bhagawatottama, czystego wielbiciela na najwyż-
szym etapie oddania.

2.51

Narodziny w arystokratycznej rodzinie oraz spełnianie wyrzeczeń i pobożnych
czynności z pewnością napawają kogoś dumą. Podobnie, jeśli na skutek rodzin-
nych wpływów ktoś zajmuje wysoką pozycję w społeczeństwie w systemie warna-
śrama-dharmy, to ulega większemu samo zaślepieniu. Jeśli jednak pomimo tych
wspaniałych materialnych kwaliﬁkacji ktoś nie czuje nawet odrobiny wewnętrznej
dumy, powinien być uważany za niezwykle drogiego sługę Najwyższego Pana.

Król Nimi spotyka dziewięciu Jogendrów

2.52

Kiedy wielbiciel porzuca egoistyczną koncepcję myślenia – to jest moje, a to należy
do innych – i kiedy również przestaje przejmować się sprawianiem przyjemności
swojemu ciału oraz jest obojętnym wobec sprawiania komfortu innym, wtedy taki
wielbiciel staje się spokojny i wewnętrznie zadowolony. W tym stanie wielbiciel
uważa siebie za jedną spośród wielu żywych istot, które są cząstkami Boga, Naj-
wyższej Osoby. Taki zadowolony wajsznawa uważany jest za będącego na najwyż-
szym etapie duchowej służby oddania.

2.53

Lotosowych stóp Pana Kryszny poszukują najwięksi z półbogów, Brahma i Śiwa,
którzy przyjęli Go za życie i duszę. Czysty wielbiciel Pana nigdy i w żadnych
okolicznościach nie może zapomnieć lotosowych stóp Pana. Wielbiciel taki nie
porzuci schronienia lotosowych stóp Pana nawet na chwilę – co tu mówić – nawet
na ułamek chwili – nawet w zamian za pozycję kontrolowania i radowania się
bogactwami całego wszechświata. Taki wielbiciel Pana uważany jest za najlepszego
spośród wajsznawów.

2.54

Jak to możliwe żeby ogień materialnego cierpienia płonął w sercach tych, którzy
wielbią Najwyższego? Lotosowe stopy Pana dokonały niezliczonej ilości heroicz-
nych wyczynów a prześliczne paznokcie Jego palców są niczym cenne klejnoty.
Blask emanujący z Jego paznokci jest niczym chłodzący blask Księżyca, i natych-
miast uwalnia od cierpień serce czystego wielbiciela, dokładnie tak jak ukazanie
się księżycowego blasku łagodzi żar słoneczny.

2.55

Bóg, Najwyższa Osoba jest tak łaskawy, że jeśli uwarunkowane dusze wzywają Go
przez wymówienie Jego Świętego Imienia nawet nie intencjonalnie czy niechcąco,
Najwyższy Pan jest skłonny zniszczyć nieograniczoną ilość grzechów w ich ser-
cach. Dlatego też jeśli wielbiciel przyjąwszy schronienie lotosowych stóp Pana
powtarza święte imię Kryszny z czystą miłością, Bóg, Najwyższa Osoba, nigdy nie
odchodzi z serca takiego wielbiciela. Kto uchwycił Najwyższego Pana w ten spo-
sób wewnątrz swojego serca, jest znany jako bhagawata-pradhana, i jest godny
najwyższej gloryﬁkacji.

Wyzwolenie spod wpływu

iluzorycznej energii

Rozdział trzeci zawiera odpowiedzi na cztery pytania króla Nimi:
• opisuje naturę materialną i działanie iluzorycznej energii (maja),
• podaje metodę na uwolnienie się z nie pokonanego uścisku maji,
• opisuje transcendentalną pozycję Najwyższego Pana Narajana,
• oraz podaje proces karma jogi, który uwalnia od materialnych czynności

karmicznych.

Bóg, Najwyższa Osoba, pierwotna przyczyna wszystkich przyczyn stworzył pięć
materialnych elementów tworzących materialne ciała uwarunkowanych dusz dając
im w ten sposób szansę cieszenia się przyjemnościami zmysłowymi lub okazje do
osiągnięcia wyzwolenia. Pojawiając się jako Dusza Najwyższa, Bóg wchodzi
wewnątrz materialnych ciał stworzonych istot i wprawia w ruch jedenaście
zmysłów uwarunkowanych dusz. Związana przez trzy siły natury materialnej
dusza błędnie utożsamia stworzone ciało jako siebie i tak angażuje się w różne
czynności dla zysku. Zmuszona efektami swojej własnej pracy dusza nieprzerwanie
rodzi się w wielu gatunkach życia cierpiąc aż do czasu kosmicznego zniszczenia.
Kiedy zniszczenie jest już nieuniknione, Dusza formy tego wszechświata wchłania
do wewnątrz Siebie całe materialne stworzenie i następnie wchodzi do wewnątrz
pierwotnej przyczyny wszystkich przyczyn. Tak oto Najwyższy Pan upełnomocnia
Swoją iluzoryczną moc, składającą się z trzech sił materialnej natury, w stwarzanie,
utrzymywanie i niszczenie materialnego kosmosu.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

Przyjmując rolę mężczyzn i kobiet w tym materialnym świecie, uwarunkowane
dusze łączą się w związkach seksualnych. Chociaż przykryte dusze nieprzerwanie
czynią wysiłki aby unikać nieszczęść i ostatecznie zwiększać przyjemności, to
jednak nieuniknienie spotykają się z porażką.
Pełne szczęście nie jest możliwe do osiągnięcia w tym świecie, czy to na planetach
ziemskich czy niebiańskich (na które można udać się w następnym życiu po
spełnieniu oﬁar i rytualistycznych ceremoniach). Jednak czy to w Niebie, czy na
Ziemi, żywą istotę niepokoi zazdrość i współzawodnictwo z innymi. Dlatego też
rozsądna osoba pragnąca znaleźć całkowitą ulgę od cierpień egzystencji materialnej
powinna przyjąć schronienie u lotosowych stóp bona ﬁde mistrza duchowego.
Kwaliﬁkacją mistrza duchowego jest jego doświadczanie konkluzji wedyjskich
pism świętych oraz umiejętność przekonania innych do tej samej prawdy. Wzniosłe
osobistości, które przyjęły schronienie Najwyższego Pana i porzuciły wszystkie
materialne względy powinny być uznawane za bona ﬁde mistrzów duchowych.
Po przyjęciu bona ﬁde mistrza duchowego jako swoje życie i duszę, posłuszny
uczeń powinien uczyć się procesu czystej służby oddania, która zadowala
Najwyższego Pana. Tak oto uczeń podążający ścieżką oddania, stopniowo rozwija
wzniosłe kwaliﬁkacje. Powinien on słuchać, gloryﬁkować i rozpamiętywać
wspaniałe duchowe czynności, cechy i intonować Święte Imiona Boga. Wszystko
co sprawia radość czy przyjemność Najwyższemu Panu, powinien od razu
oﬁarować, nawet swoją żonę, dzieci, dom czy własne życie.
Wszystko to powinien oﬁarować lotosowym stopom Boga, Najwyższej Osoby.
Taki podporządkowany uczeń powinien również służyć innym wielbicielom
i przyjmować od nich instrukcje. Szczególnie wskazane jest, aby służyć i uczyć się
od czystych wielbicieli Najwyższego Pana.
Poprzez intonowanie chwał Boga, w towarzystwie innych wielbicieli czyniący
postęp uczeń staje się szczęśliwy i rozwija przyjaźń z innymi wielbicielami.
W ten sposób jest w stanie porzucić materialistyczne zadowalanie zmysłów, które
jest główną przyczyną najprzeróżniejszych cierpień. Kiedy wielbiciel wznosi się na
platformę czystej miłości do Boga, zaczyna przejawiać różne ekstatyczne
symptomy. Włosy na jego ciele jeżą się, spotyka Najwyższego Pana i napełnia się
transcendentalnym szczęściem. Oddany całkowicie Bogu, Najwyższej Osobie,
Narajanowi, wielbiciel pokonuje nieprzezwyciężoną iluzoryczną energię, maję.
Bóg, Najwyższa Osoba jest przyczyną stworzenia, utrzymywania i zniszczenia
tego wszechświata, jednak Sam nie posiada przyczyny. Przebywając w tym
zmiennym i tymczasowym materialnym świecie, Najwyższy Pan pozostaje
wiecznym i niezmiennym. Nie można Go zrozumieć zwykłym umysłem czy
doświadczyć zmysłami, ponieważ jest On transcendentalny do tej materialnej
manifestacji, która ma miejsce wskutek subtelnej przyczyny i materialnego efektu
widocznego w postaci namacalnych obiektów materii. Choć Najwyższy Pan jest

Wyzwolenie spod wpływu iluzorycznej energii

jeden, to poprzez manifestowanie Swojej iluzorycznej energii (maji), pojawia się
w wielu postaciach. Jest On zawsze wolny od narodzin, wzrostu, starzenia się
i śmierci. Jest Duszą Najwyższą, wszechprzenikającym świadkiem obserwującym
mentalność wszystkich. Jest Najwyższym Brahmanem znanym jako Narajana.
Gdy ktoś szczerze z oddaniem służy lotosowym stopom Narajana, to nieczyste
pragnienia zagnieżdżone w jego sercu, jako rezultat pracy z przeszłości w kontakcie
z trzema siłami natury materialnej, zostają zniszczone. Kiedy serce jest oczysz-
czone ktoś może dostrzec Najwyższego Pana i siebie samego jako nie materialnego
sługę. Studiowanie duchowej literatury wedyjskiej pozwala zrozumieć znaczenie
wykonywania przypisanych obowiązków, niewypełnianie ich oraz to czym są
zakazane czynności.
Ten skomplikowany temat nie jest możliwy do zrozumienia poprzez zwykłą
spekulację. Wedyjskie zalecenia pośrednio prowadzą ku ostatecznemu wyzwoleniu
się z materii, a zaczynają się one od czynności religijnych pełnionych dla korzyści.
Przypomina to obietnicę dania dziecku cukierka w zamian za połknięcie lekarstwa.
Jeśli ignorant, który nie pokonał swoich zmysłów nie przestrzega wedyjskich
poleceń, to z pewnością zaangażuje się w grzeszne, niereligijne czynności, a jego
jedyną nagrodą będą powtarzające się narodziny i śmierć.
Natomiast gdy ktoś bez przywiązania wykonuje obowiązki przypisane mu
w Wedach, to w efekcie osiągnie doskonałą wolność od uwikłania w materialną
pracę. Materialne owoce pracy obiecane w pismach świętych nie są rzeczywistym
celem wiedzy wedyjskiej, ale przeznaczone są do stymulowania pragnień wyko-
nującego oﬁarę. Jeśli uwarunkowana dusza wielbi Najwyższego Pana Hari
przestrzegając wskazówek opisanych w Wedach, jak na przykład tantry, wtedy
szybko uwalnia się z pułapki fałszywej identyﬁkacji.
Gdy wielbiciel otrzymuje łaskę guru objawiającego wskazówki pism wedyjskich,
wtedy zaczyna wielbić Boga, w postaci, która jest dla niego najbardziej przyciąga-
jąca. W taki sposób wielbiciel szybko wyzwala się z materialnej uwięzi.

3.1

Król Nimi powiedział:
– Chciałbym teraz dowiedzieć się więcej o tym jak działa iluzoryczna energia
Boga, Śri Wisznu, energia, która oszałamia nawet wielkich mistyków. Drodzy
mędrcy, proszę powiedzcie więcej na ten temat.

3.2

Chociaż piję nektar waszych wypowiedzi o chwałach Najwyższego Boga to moje
pragnienie nie zostało jeszcze zaspokojone. Takie smakowite opisy Pana i Jego
wielbicieli są właściwym lekarstwem dla uwarunkowanych dusz jak ja sam, które
dręczone są trzema rodzajami nieszczęść materialnej natury.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

3.3

Śri Antariksza powiedział:
– Potężny królu, po ożywieniu materialnych elementów, Pierwotna Dusza całego
stworzenia wysłał wszystkie żywe istoty wyższych i niższych gatunków do miejsca,
w którym uwarunkowane dusze kontynuują swoje przyjemności lub ostatecznie
osiągają wyzwolenie zgodne ze swoimi pragnieniami.

3.4

Dusza Najwyższa wchodzi w materialne ciała stworzonych istot, uaktywnia ich
umysł, zmysły i w ten sposób nakłania uwarunkowane dusze do zbliżenia z trzema
siłami natury w celu zadowalania zmysłów.

3.5

Indywidualna żywa istota, właściciel ciała materialnego, używa swoich material-
nych zmysłów uaktywnionych przez Duszę Najwyższą aby cieszyć się zmysłowymi
obiektami zbudowanymi z trzech sił natury materialnej.

3.6

Wcielona żywa istota, nakłaniana przez głęboko zakorzenione pragnienia mate-
rialne, angażuje swoje aktywne organy zmysłowe w czynności przynoszące rezul-
taty. Następnie, bezustannie wędrując w tym świecie materialnym, doświadcza
rezultatów swoich czynów w postaci tzw. szczęścia i nieszczęścia.

3.7

Tak oto, uwarunkowana żywa istota jest zmuszana doświadczać powtarzających
się narodzin i śmierci. Zmuszona reakcjami swoich własnych działań beznadziej-
nie przechodzi z jednej niepomyślnej sytuacji do drugiej, cierpiąc od momentu
stworzenia, aż do kosmicznego zniszczenia.

3.8

Kiedy nadchodzi zniszczenie materialnych elementów, Bóg, Najwyższa Osoba,
w Swojej formie wiecznego czasu wycofuje przejawiony kosmos składający się
z wulgarnych i subtelnych składników i cały wszechświat przechodzi w stan nie-
zamanifestowany.

3.9

Przed zbliżeniem się kosmicznego zniszczenia przez okres stu lat na Ziemi panu-
je niesamowita susza. Przez okres ten temperatura Słońca stopniowo wzrasta,
a buchające gorąco nęka trzy światy.

Wyzwolenie spod wpływu iluzorycznej energii

3.10

Z regionów planetarnych Patalaloki zaczyna rozprzestrzeniać się ogień, który
emanuje z ust Sankarszany. Płomienie ognia, podsycane przez wielkie wiatry,
strzelają w górę we wszystkich kierunkach paląc wszystko na popiół.

3.11

Następnie przez kolejne sto lat olbrzymie chmury zwane Samwartaka zalewają
wszystko swoim deszczem. Śmiertelny deszcz spuszcza krople długości słoniowej
trąby zatapiając pod wodą cały wszechświat.

3.12

O królu, wtedy Brahma, dusza formy wszechświata, porzuca swoje ciało i wchodzi
w subtelną niezamanifestowaną naturę niczym ogień po wyczerpaniu paliwa.

3.13

Element ziemi, pozbawiony cechy aromatu przez wpływ wiatru, przekształca się
w wodę, a woda, pozbawiona smaku przez ten sam wiatr, wtapia się w ogień.

3.14

Ogień, pozbawiony swojej formy przez ciemność, wtapia się w element powietrza.
Powietrze traci cechę dotyku wskutek wpływu przestrzeni i wtapia się w prze-
strzeń. Następnie przestrzeń traci swoją właściwą jakość przez wpływ Duszy
Najwyższej w formie czasu i wtapia się w fałszywe ego będące w sile ignorancji.

3.15

Drogi królu, materialne zmysły i inteligencja wtapiają się w fałszywe ego będące
w sile pasji, a umysł razem z półbogami wtapia się w fałszywe ego będące w sile
dobroci. Następnie całkowite fałszywe ego wraz ze swymi cechami wtapia się
w mahat-tattwę.

3.16

Tak oto opisałem maję, złudną energię Najwyższej Osoby. Złudna energia składa-
jąca się z trzech sił materialnej natury jest upełnomocniona przez Pana aby stwa-
rzać, utrzymywać i niszczyć wszechświat. O czym więcej pragniesz usłyszeć?

3.17

Król Nimi zapytał:
– O wielki mędrcze, wyjaśnij proszę, w jaki sposób nawet niemądry materialista
może w łatwy sposób pokonać wpływ iluzji Najwyższego Pana, która jest nie po-
konana przez ludzi pozbawionych samokontroli?

Śrimad Bhagawatam Księga 11

3.18

Śri Prabuddha powiedział:
– Przyjmując rolę męską i żeńską w ludzkim społeczeństwie uwarunkowane dusze
łączą się w związkach seksualnych. W ten sposób bezustannie robią wysiłki w celu
wyeliminowania nieszczęścia i zwiększenia przyjemności. Jednak powinno się za-
uważyć, że uwarunkowane dusze osiągają dokładnie przeciwne rezultaty; ich
szczęście w nieunikniony sposób zanika, a wraz ze starzeniem się wzrastają mate-
rialne niewygody.

3.19

Bogactwo jest przyczyną ciągłego niepokoju, jest bardzo trudne do osiągnięcia
i jest prawdziwą śmiercią dla duszy. Właściwie jaki rodzaj satysfakcji ktoś może
mieć z posiadania bogactwa? Innymi słowy, czy ktoś może osiągnąć najwyższe,
nieustanne szczęście z posiadania tak zwanego domu, dzieci, krewnych i zwierząt
domowych skoro utrzymuje to wszystko swoimi ciężko zarobionymi pieniędzmi?

3.20

Nieustannego szczęścia nie można znaleźć nawet na planetach niebiańskich osią-
ganych w następnym życiu dzięki rytuałom i ceremoniom. Nawet w materialnym
niebie żywa istota nękana jest przez rywalizację z podobnymi sobie istotami oraz
przez zazdrość tych, którzy zajmują wyższe pozycje. Mieszkańcy niebios przygnę-
bieni są strachem przeczuwając nadchodzący koniec niebiańskiego życia, dzieje się
tak gdyż czyjś pobyt w niebie kończy się wraz z wyczerpaniem pobożnych uczyn-
ków. Tak więc mieszkańcy niebios przypominają władców, którzy wychwalani są
przez swoich zazdrosnych podwładnych będąc ciągle nękanymi przez wrogich
sąsiadów i dlatego nigdy nie mogą osiągnąć prawdziwego szczęścia.

3.21

Dlatego też każda rozsądna osoba pragnąca prawdziwego szczęścia musi znaleźć
bona ﬁde mistrza duchowego i przyjąć jego schronienie poprzez inicjację. Kwaliﬁ-
kacja bona ﬁde guru polega na tym, że doświadczył on konkluzji pism świętych
i jest w stanie przekonać do niej innych. Wielkie osobistości, przyjmują schronie-
nie Boga, Najwyższej Osoby, odrzucają wszystkie materialne teorie, dlatego też
powinny być przyjmowane jako bona ﬁde nauczyciele.

3.22

Przyjmując bona ﬁde mistrza duchowego jako własne życie i duszę oraz uwielbione
bóstwo, uczeń powinien uczyć się od niego procesu czystej służby oddania. Bóg,
Najwyższa Osoba, Hari, Dusza wszystkich dusz, ma skłonność oddawania Siebie
Samego swoim czystym wielbicielom. Dlatego też, uczeń powinien nauczyć się od

Wyzwolenie spod wpływu iluzorycznej energii

mistrza duchowego jak służyć Panu bez dwulicowości, z wiarą i przyjaźnią, tak
aby Najwyższy Pan , będąc zadowolonym z postawy ucznia, oﬁarował Siebie peł-
nemu wiary uczniowi.

3.23

Szczery uczeń powinien odwiązać swój umysł od wszystkiego co materialne, wi-
dzieć wszystko w połączeniu z Kryszną, oraz pozytywnie kultywować asystowanie
mistrzowi duchowemu i innym świętym wielbicielom. Powinien być łaskawy
w stosunku do tych, którzy są na niższej pozycji, zawierać przyjaźń z tymi co są na
podobnym poziomie co on i pokornie służyć będącym na wyższej platformie du-
chowej. W ten sposób uczeń powinien uczyć się jak właściwie postępować ze
wszystkimi żywymi istotami.

3.24

Aby służyć mistrzowi duchowemu uczeń powinien uczyć się czystości, tolerancji,
ciszy, wyrzeczenia, studiowania wiedzy wedyjskiej, prostoty, celibatu, wolności od
przemocy oraz równowagi wobec materialnych dychotomii, takich jak zimno
i ciepło, szczęście czy nieszczęście.

3.25

Uczeń powinien praktykować medytację widzenia siebie jako wiecznie świadomą
duszę i widzenia Najwyższego Pana jako ostatecznego kontrolera wszystkiego
i wszystkich. W celu polepszenia swojej medytacji uczeń powinien żyć w odosob-
nionym miejscu oraz porzucić sztuczne przywiązanie do swojego domu i wszyst-
kiego co z nim związane. Odrzucając dekoracje tymczasowego ciała powinien
okrywać się kawałkami porzuconej odzieży lub też korą z drzew. W ten sposób
uczeń powinien uczyć się bycia zadowolonym w każdej materialnej sytuacji.

3.26

Przez podążanie według wskazówek pism opisujących chwały Boga, Najwyższej
Osoby, uczeń powinien wierzyć głęboko w osiągnięcie własnego sukcesu w tym
życiu. Również powinien unikać oczerniania innych pism świętych. Powinien
ściśle kontrolować swój umysł, mowę i czynności ciała, zawsze być prawdomów-
nym i poddawać kontroli swój umysł i zmysły.

3.27-28

Uczeń powinien słuchać, gloryﬁkować i medytować o wspaniałych duchowych
czynnościach Boga, Najwyższej Osoby. Szczególnie powinien być przyciągnięty
do cech i jakości Świętych Imion Boga. Tak zainspirowany, uczeń powinien wyko-
nywać swoje dzienne czynności jako oﬁarowanie dla Najwyższego Pana. Powinien

Śrimad Bhagawatam Księga 11

spełniać oﬁary, rozdawać jałmużnę i oddawać się pokutom w celu zadowolenia
Boga. Powinien powtarzać hymny, które opiewają Boga, Najwyższą Osobę oraz
spełniać wszystkie religijne czynności jako oﬁarę dla Boga. Wszystko co daje mu
radość lub przyjemność powinien natychmiast oﬁarować Bogu; swoją żonę, dzieci,
dom i swoje własne życie, wszystko powinien złożyć w oﬁerze u stóp Pana.

3.29

Ktokolwiek pragnie swojego najlepszego dobra powinien zabiegać o przyjaźń
z tymi, którzy przyjęli Krysznę za swojego jedynego Pana jak również stopniowo
rozwijać postawę służenia wszystkim żywym istotom. Następnie powinien poma-
gać głównie ludzkim istotom, pośród ludzi tym, którzy postępują zgodnie z reli-
gijnymi zasadami życia, a pomiędzy nimi powinien skupić się na służeniu czystym
wielbicielom Boga, Najwyższej Osoby.

3.30

Powinno nauczyć się obcowania z wielbicielami Boga, Najwyższej Osoby, poprzez
wspólne spotkania, w celu gloryﬁkowania Pana, które jest najbardziej oczyszczają-
ce. Kiedy wielbiciele z czasem rozwijają przyjaźń opartą na miłości wtedy czują
obopólną radość i satysfakcję. W ten sposób zachęcając się nawzajem są w stanie
porzucić materialne przyjemności zmysłowe, które są przyczyną wszelkiego ro-
dzaju cierpienia.

3.31

Wielbiciele Pana ciągle rozmawiają o chwałach Boga, Najwyższej Osoby, pamięta-
ją zawsze o Bogu i przypominają sobie wzajemnie o Jego cechach i rozrywkach.
Swoim oddaniem zgodnym z zasadami bhakti jogi wielbiciele zadowalają Boga,
Najwyższą Osobę, który zabiera wszystko co jest dla nich niepomyślne. Będąc
oczyszczonymi od wszystkich przeszkód, wielbiciele rozbudzają czystą miłość do
Boga i w ten sposób nawet żyjąc w tym świecie ich uduchowione ciała przejawiają
symptomy transcendentalnej ekstazy (np. jeżenie się włosów na ciele).

3.32

Będąc pogrążonymi w myślach o niezawodnym Najwyższym Panu, osiągnąwszy
miłość do Boga, wielbiciele czasem głośno płaczą, czasem śmieją się w wielkiej
radości, tańczą i śpiewają. Tacy wielbiciele, przekroczywszy materialne, uwarun-
kowane życie, niekiedy imitują nienarodzonego Boga przez granie Jego rozrywek,
a czasem spotykając Boga twarzą w twarz stają się spokojni i cisi.

3.33

Ucząc się w ten sposób ścieżki oddania i praktycznie angażując się w duchową
służbę dla Pana wielbiciel osiąga etap miłości do Boga. Poprzez całkowite oddanie

Wyzwolenie spod wpływu iluzorycznej energii

dla Narajana, Boga, Najwyższej Osoby, wielbiciel łatwo pokonuje iluzoryczną
energię, maję, która jest niezmiernie trudna do pokonania.

3.34

Król Nimi pytał dalej:
– Proszę wyjaśnijcie mi duchową pozycję Najwyższego Pana Narajana, który jest
Absolutną Prawdą i Duszą Najwyższą wszystkiego. Ponieważ jesteście znawcami
wiedzy duchowej możecie wyjaśnić to wszystko we właściwy sposób.

3.35

Śri Pippalajana powiedział:
– Bóg, Najwyższa Osoba, jest przyczyną stworzenia, utrzymywania i zniszczenia
tego wszechświata ale Sam nie posiada przyczyny. Przenika wszystkie stany prze-
budzenia, snu, głębokiego snu i nieświadomości jak również przebywa poza nimi.
Wchodząc jako Dusza Najwyższa do ciał żywych istot, Bóg ożywia ciało, zmysły,
powietrze życia i w ten sposób umożliwia funkcjonowanie wszystkich subtelnych
i wulgarnych organów ciała. O królu, wiedz, że właśnie On jest Najwyższym.

3.36

Ani umysł, ani zdolność mowy czy widzenia, ani inteligencja, ani powietrze życia
czy też jakikolwiek ze zmysłów nie są w stanie przeniknąć Najwyższej Prawdy, tak
jak mała iskra nie może przyćmić ognia, z którego powstała. Nawet autorytet Wed
nie może doskonale opisać Najwyższej Prawdy ponieważ Wedy odrzucają możli-
wość opisania Najwyższej Prawdy przy pomocy słów. Jednak w pośredni sposób,
wedyjski dźwięk służy jako dowód na istnienie Najwyższej Prawdy, ponieważ bez
egzystencji Najwyższej Prawdy różne ograniczenia znalezione w Wedach nie
miałyby ostatecznego znaczenia.

3.37

Absolut, Brahman, oryginalnie będąc jednym, znany również jako potrójny, mani-
festuje Siebie w postaci trzech sił materialnej natury: dobroci, pasji i ignorancji.
Następnie Brahman rozszerza swoją moc i wtedy manifestują się możliwość
działania, siła świadomości oraz fałszywe ego, które okrywa prawdziwa tożsamość
uwarunkowanych dusz. Poprzez rozszerzenie się wielu mocy Absolutu manifesto-
wani są: półbogowie, jako ucieleśnienie wiedzy, materialne zmysły, ich obiekty
i rezultaty materialnych czynności znane jako szczęście i nieszczęście. W ten
sposób stwarzany jest ten materialny świat; jako subtelna przyczyna i jako mate-
rialny efekt, widoczny w postaci namacalnych obiektów materii. Brahman, będąc
absolutnym, jest źródłem wszystkich przejawów subtelnych i wulgarnych ale po-
zostaje transcendentalny wobec nich wszystkich.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

3.38

Brahman, wieczna dusza, nie narodziła się nigdy ani też nigdy nie umrze, nie rośnie
ani nie ulega rozkładowi. Dusza jest znawcą młodości, wieku średniego i śmierci
materialnego ciała. Tak oto dusza jest rozumiana jako czysta świadomość, która
jest obecna wszędzie, we wszystkich fazach czasu i która nie ulega zniszczeniu.
Tak jak powietrze życia wewnątrz ciała, choć jedno, ale przejawia się na wiele
sposobów w kontakcie z różnymi materialnymi zmysłami, tak samo dusza wydaje
się przyjmować różne materialne zajęcia w kontakcie z materialnym ciałem.

3.39

Dusza rodzi się w różnych gatunkach życia w tym świecie. Pewne gatunki rodzą
się z jaj, inne z embrionów, jeszcze inne z nasion, roślin i drzew a inne z potu lecz
we wszystkich gatunkach życia, prana, siła życia, pozostaje niezmienna i podąża
za duszą z jednego ciała do następnego. Mamy tego praktyczne doświadczenie na
co dzień – dusza jest wiecznie ta sama pomimo materialnych warunków życia.
Kiedy zapadamy w głęboki sen, materialne zmysły zamierają, nawet umysł i fał-
szywe ego zawieszane są bezczynnie, jednak choć zmysły, umysł i ego stają się
nieaktywne, to po przebudzeniu pamiętamy, że ja, dusza, spałem spokojnie.

3.40

Kiedy ktoś szczerze angażuje się w duchową służbę oddania dla Boga, skupiając
się na lotosowych stopach Pana wewnątrz swojego serca jako jedynym celu życia,
wtedy może zniszczyć nieograniczone nieczyste pragnienia ulokowane wewnątrz
serca, które są rezultatem jego poprzednich uczynków spełnianych pod wpływem
trzech sił materialnej natury. Gdy serce oczyści się, może bezpośrednio ujrzeć
Najwyższego Pana oraz siebie samego jako duchową istotę. W ten sposób ktoś
staje się doskonały w duchowym zrozumieniu przez bezpośrednie doświadczenie,
które jest niczym bezpośrednie doświadczenie światła słonecznego.

3.41

Król Nimi powiedział:
– O wielcy mędrcy, powiedzcie o procesie karma jogi. Osoba oczyszczona proce-
sem dedykowania swojej codziennej pracy Najwyższemu Panu bardzo szybko
uwalnia się od wszystkich materialnych czynności i nawet w tym życiu raduje się
czystym życiem na platformie duchowej.

3.42

Pewnego razu, w obecności mojego ojca, Maharadży Ikszwaku, zadałem podobne
pytanie czterem mędrcom, którzy są synami Pana Brahmy, ale nie uzyskałem od-
powiedzi. Proszę wyjaśnijcie powód dlaczego tak sie stało?

Wyzwolenie spod wpływu iluzorycznej energii

3.43

Śri Awirhotra odpowiedział:
– Wypełnianie i nie wypełnianie obowiązków, działanie w zakazany sposób są
tematami, które mogą być zrozumiane przez studiowanie wedyjskiej literatury.
Takie trudne zagadnienia nie mogą być zrozumiane przez zwykłą spekulację.
Wiarygodna literatura wedyjska jest dźwiękową inkarnacją Samego Boga i dlatego
wiedza ta jest doskonała. Nawet najwięksi z uczonych są oszołomieni w zrozu-
mieniu nauki o czynnościach, jeśli zaniedbują autorytet Wed.

3.44

Niemądrzy i dziecinni ludzie przyzwyczajeni są do materialistycznych czynności
dla rezultatów, chociaż celem życia jest uwolnieniu się od nich. Z tego powodu
wedyjskie wskazówki pośrednio prowadzą do ścieżki ostatecznego wyzwolenia
poprzez spełnianie religijnych obowiązków dla rezultatów. Podobnie jest w sytu-
acji w której ojciec obiecuje cukierek dziecku w zamian za połknięcie lekarstwa.

3.45

Jeśli osoba pogrążona w ignorancji, która nie pokonała materialnych zmysłów, nie
trzyma się poleceń wedyjskich z pewnością zaangażuje się w grzeszne i niereligijne
czynności. W ten sposób jej nagrodą będą powtarzające się narodziny i śmierć.

3.46

Dzięki wypełnianiu obowiązków (bez oczekiwań) polecanych w Wedach i oﬁaro-
waniu rezultatów pracy Bogu, Najwyższej Osobie, ktoś może osiągnąć doskonałą
wolność od uwikłania się w materialną pracę. Materialne rezultaty prezentowane
w pismach objawionych nie są rzeczywistym celem wedyjskiej wiedzy ale są prze-
znaczone do stymulowania pragnień spełniającego oﬁary.

3.47

Jeśli ktoś chce szybko przeciąć węzeł fałszywego ego, który związuje duszę, powi-
nien wielbić Najwyższego Pana, Keśawę, zgodnie z regułami znajdującymi się
w wedyjskiej literaturze takiej jak tantry.

3.48-49

Po osiągnięciu łaski mistrza duchowego, który wyjawia swojemu uczniowi zalece-
nia pism wedyjskich, wielbiciel powinien wielbić taką formę Boga, Najwyższej
Osoby, która jest dla niego najbardziej przyciągająca.
Po umyciu się i oczyszczeniu ciała pranajamą, bhuta suddhi i spełnieniu innych
procesów oraz oznaczeniu ciała ochronnym tilakiem, należy usiąść przed Bóstwem
i wielbić Boga, Najwyższą Osobę.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

3.50-51

Wielbiciel powinien zgromadzić różne łatwo osiągalne składniki dla wielbienia
Bóstwa, przygotować oﬁarowanie, miejsce oﬁary, swój umysł i Bóstwo. Spryskać
miejsce do siedzenia wodą do oczyszczania oraz przygotować wodę do kąpieli
i inne składniki oﬁarne. Następnie powinien umieścić Bóstwo na właściwym
miejscu, ﬁzycznie i mentalnie skoncentrować swoją uwagę, naznaczyć tilakiem
serce Bóstwa i Jego inne części ciała. Potem powinien rozpocząć wielbienie odpo-
wiednią mantrą (modlitwą).

3.52-53

Wielbiciel powinien czcić Bóstwo oraz każdą Jego część duchowego ciała, Jego
bronie (jak dysk Sudarśana) oraz Jego osobistych towarzyszy. Również powinien
czcić każdy z duchowych aspektów Boga odpowiednimi mantrami oraz oﬁarowy-
wać wodę do mycia stóp, perfumowaną wodę, wodę do płukania ust, wodę do ką-
pieli, piękne ubrania i ozdoby, olejki zapachowe, cenne naszyjniki, całe ziarna
jęczmienia, girlandy z kwiatów, kadzidełka i lampki. Po ukończeniu wielbienia,
zgodnie z zalecanymi regułami, wielbiciel powinien uhonorować Bóstwo Pana
Hari modlitwami i złożyć Mu pokłony.

3. 54

Wielbiciel powinien w pełni zaabsorbować się w medytacji o byciu wiecznym
sługą Najwyższego Pana i w ten sposób doskonale wielbić Bóstwo pamiętając, że
Bóstwo znajduje się również wewnątrz jego serca. Na zakończenie oﬁarowania
wielbiciel powinien wziąć pozostałości oﬁary, jak girlandy z kwiatów itd., umieścić
je na swojej głowie i potem z wielkim szacunkiem postawić Bóstwo na odpowied-
nim miejscu.

3.55

Stopniowo, wielbiciel Boga, Najwyższej Osoby, powinien uświadomić sobie
w pełni, że Najwyższy Bóg jest wszędzie. Z tego powodu wielbiciel powinien
wielbić Jego obecność w ogniu, Słońcu, wodzie i innych elementach, w sercu gościa
przyjmowanego we własnym domu oraz we własnym sercu. Działając w ten spo-
sób wielbiciel wkrótce osiągnie wyzwolenie.

Drumila opisuje

inkarnacje Boga

Tematem tego rozdziału są inkarnacje Pana Hari, Boga Najwyższej Osoby, które
pojawiły się w przeszłości, ukazują się obecnie oraz inkarnacje, które pojawią się
w przyszłości. Nawet jeśli byłoby możliwym zliczenie wszystkich cząstek pyłu na
powierzchni ziemi to jednak wysiłek w celu zliczenia niepoliczalnych
transcendentalnych cech nieograniczonego Pana Hari, który jest podstawą
wszystkich mocy, byłby po prostu szaleństwem. Osoba Boga, Narajan stworzył
wszechświat składający się z pięciu elementów wyprodukowanych z własnej
energii maji, wszedł do wewnątrz wszechświata w postaci Duszy Najwyższej
i zasłynął jako Purusza-awatara. Wpływa On na stworzenie w sile pasji poprzez
formę Pana Brahmy, na ochronę w sile dobroci w formie Pana oﬁar, Wisznu, i na
zniszczenie w sile ignorancji poprzez formę Rudry. Inkarnując jako Nara-
Narajana, największy spośród mędrców, w praktyczny sposób zademonstrował
naukę najszkarmja. Kupidyn wysłany przez króla Indrę (zazdroszczącego
wyrzeczeń spełnianych przez Pana Nara-Narajana) w celu sprawdzenia potęgi
Pana został przywitany przez tego najlepszego z mędrców jako honorowy gość.
Uspokojony Kupidyn (po nieudanym wyzwaniu Pana) oﬁarował modlitwy Nara-
Narajanowi i na polecenie mędrca wrócił do siedziby Indry zabierając ze sobą
Urwaśi, przepiękną kobietę stworzoną mocą Nara-Narajana.
Najwyższy Bóg, Wisznu pojawił się w wielu inkarnacjach jako Hamsa, Dattatreya,
Sanaka i jego bracia oraz Riszabhadewa i dla korzyści całego świata udzielił
instrukcji o wiedzy duchowej. W postaci Hajagriwy zgładził demona Madhu

Śrimad Bhagawatam Księga 11

i uratował Wedy. W inkarnacji Ryby, Matsji, ochronił Ziemię i Satjawratę Manu.
W inkarnacji Dzika, Warahy, uratował planetę Ziemię i zabił demona Hiranjakszę,
w formie Żółwia, Kurmy, utrzymywał górę Mandara na Swoim grzbiecie, a w
formie Śri Hari wyzwolił króla słoni Gadżendrę. Najwyższy Pan uratował
mędrców Walakhiljasów, którzy wpadli do wody wypełniającej wgłębienie kopyta
krowiego. Wyzwolił Indrę od grzesznych reakcji zabicia bramina oraz uratował
żony półbogów uwięzionych przez demony. W inkarnacji Nrisimhy zabił demona
Hiranjakaśipu. W czasach panowania każdego Manu, Najwyższy Pan zabija
demony, zaspokaja potrzeby półbogów i chroni wszystkie systemy planetarne.
W postaci Wamany, karła bramina, oszukał króla Bali, jako Paraśurama oczyścił
Ziemię dwadzieścia jeden razy od nieuczciwych władców (kszatrjów), a w formie
Śri Ramy poddał swojej kontroli Ocean Indyjski i zabił demona Rawanę.
Pojawiając się w dynastii Jadu jako Baladewa i Kryszna usunął ciężar Ziemi,
którym byli potężni władcy. Swoimi zwodniczymi naukami w osobie Buddy
odrzucił autorytet Wed i oszukał demony nie kwaliﬁkujące się do spełniania oﬁar,
a pod koniec obecnej jugi, jako Kalki awatara zniszczy władców wywodzących się
z klasy robotników. W ten sposób opisywane są niezliczone pojawiania się
i czynności Boga, Najwyższej Osoby.

4.1

Król Nimi powiedział:
– Bóg, Najwyższa Osoba zstępuje do tego świata materialnego zgodnie ze swoim
pragnieniem używając Swoich mocy wewnętrznych. Dlatego też proszę opowiedz
nam o różnych rozrywkach Pana Hari spełnionych w przeszłości, rozgrywanych
obecnie jak też tych, które spełni w przyszłości w Swych wielu inkarnacjach.

4.2

Śri Drumila odpowiedział:
– Ktokolwiek próbuje policzyć lub opisać w pełni nieograniczone cechy Najwyż-
szego Pana posiada inteligencję głupiutkiego dziecka. Nawet jeśli wielki geniusz
byłby w stanie, po czasochłonnym wysiłku, zliczyć wszystkie cząstki pyłu będące
na powierzchni ziemi, taki geniusz nigdy nie policzy niezmierzonych cech Boga,
Najwyższej Osoby, będącego źródłem wszystkich mocy.

4.3

Kiedy pierwotny Pan Narajan stworzył Swoje kosmiczne ciało, zbudowane z pię-
ciu elementów wytworzonych z Siebie, wtedy wszedł do wnętrza jako Swoja pełna
część i stał się znany jako Purusza.

Drumila opisuje inkarnacje Boga

4.4

Jego ciało zawiera w sobie wymyślnie usytuowane trzy systemy planetarne tego
wszechświata. Jego duchowe zmysły wytwarzają zmysły zdobywające wiedzę oraz
zmysły działania wszystkich wcielonych istot. Jego świadomość wytwarza uwarun-
kowaną wiedzę, a z Jego potężnego oddechu tworzone są siła cielesna, odczucia
nerwowe i uwarunkowane czynności wcielonych dusz. Jest On główną siłą poru-
szającą poprzez wpływ materialnych sił dobroci, pasji i ignorancji. W ten sposób
wszechświat jest stwarzany, utrzymywany i niszczony.

4.5

Na początku, pierwotny Najwyższy Pan z siły pasji zamanifestował formę Brahmy
w celu stworzenia wszechświata, następnie zamanifestował Swoją formę Wisznu,
Pana oﬁar i obrońcę podwójnie narodzonych braminów i ich religijnych obowiąz-
ków, a zrobił to w celu utrzymywania wszechświata. Kiedy wszechświat wymaga
zniszczenia ten sam Najwyższy Pan używa materialnej siły ignorancji i manifestu-
je formę Rudry. Tak oto stworzone żywe istoty zawsze ulegają wpływom sił two-
rzenia, utrzymywania i niszczenia.

4.6

Nara-Narajana Riszi, który jest najlepszym z mędrców i jest uosobieniem spokoju,
urodził się jako syn Dharmy i Murti, córki Dakszy. Nara-Narajana Riszi nauczał
oraz doskonale praktykował duchową służbę dla Boga, Najwyższej Osoby, służbę,
która powstrzymuje materialne działanie. Żyje On nawet dziś, a Jego lotosowe
stopy wielbią najwięksi ze świętych.

4.7

Król Indra przestraszył się myśląc, że Nara-Narajana Riszi stanie się bardzo po-
tężny dzięki spełnianiu surowych pokut i w ten sposób zagarnie jego niebiańskie
królestwo. Myśląc w ten sposób i nie będąc świadomym duchowych chwał inkar-
nacji Boga, Indra wysłał Kupidyna z całą swoją świtą do Badarikaśramu, gdzie
przebywał Nara-Narajana Riszi. Tak jak czarujące wiosenne powiewy stwarzają
zmysłową atmosferę, podobnie Kupidyn osobiście zaatakował Najwyższego Pana
swoimi strzałami w formie niemożliwych do odrzucenia zalotnych spojrzeń ko-
biecych.

4.8

Pierwotny Pan, rozumiejąc obrazę popełnioną przez Indrę wcale nie uniósł się
dumą. Przeciwnie, śmiejąc się, przemówił w ten sposób do Kupidyna i Jego
zwolenników trzęsących się przed Nim ze strachu:
– O potężny Madano, kontrolerze wiatru i wy żony półbogów, nie obawiajcie się.
W zamian proszę przyjmijcie ode Mnie te oto prezenty i łaskawie uświęćcie Mój
aśram swoją obecnością.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

4.9

Drogi królu Nimi, kiedy Nara-Narajana Riszi przemówił w ten sposób uspokajając
półbogów, skłonili oni swoje głowy ze wstydem i zwrócili się do Pana następująco
aby przywołać Jego łaskawość:
– Nasz drogi Panie, zawsze jesteś transcendentalny, poza wpływem iluzji i dlatego
jesteś niezmienny. Twoja bezprzyczynowa łaskawość dla nas pomimo naszej
wielkiej zniewagi nie jest wcale czymś niezwykłym dla Ciebie bo przecież nieogra-
niczone ilości potężnych samozrealizowanych mędrców, wolnych od gniewu i fał-
szywej dumy, kłoni się zawsze u Twoich lotosowych stóp.

4.10

Półbogowie wytwarzają wiele przeciwności tym, którzy wielbią Ciebie aby wznieść
się ponad ich tymczasowe siedziby i osiągnąć Twoją najwyższą siedzibę. Ci, którzy
oﬁarowują półbogom część należnej im oﬁary są wolni od problemów, ale ponie-
waż Ty osobiście chronisz Swojego wielbiciela to może on pokonać jakąkolwiek
przeszkodę stworzoną mu przez półbogów.

4.11

Niektórzy ludzie praktykują surowe pokuty aby pokonać nasz wpływ, który jest
niczym nieograniczony ocean z niekończącymi się falami, głodu, pragnienia, gorąca,
zimna i wielu innych wpływów przychodzących z upływu czasu jak np. przyjemne
powiewy wiatru oraz zachcianki języka czy organów płciowych. Niemniej jednak
po pokonaniu oceanu zadowalania zmysłów srogimi pokutami tacy głupcy topią się
w niewielkim odcisku kopytka cielęcia, pokonani przez bezużyteczny gniew, wy-
czerpują w ten sposób korzyści swoich ciężkich wyrzeczeń.

4.12

Gdy półbogowie wychwalali Najwyższego Pana Nara-Narajana, wszechpotężny
Bóg niespodziewanie stworzył przed ich oczyma wiele kobiet o niespotykanej
urodzie, udekorowanych i przybranych wspaniale, służących Mu z oddaniem.

4.13

Kiedy półbogowie spojrzeli na fascynujące mistyczne piękności stworzone przez
Nara-Narajana Risziego i poczuli zapach ich ciał, umysły ich doznały wielkiego
oszołomienia. Faktycznie, po ujrzeniu piękna i świetności stworzonych kobiet
bogactwo półbogów zostało całkowicie umniejszone.

4.14

Najwyższy Pan wszystkich Panów uśmiechnął się i powiedział do kłaniających się
przed Nim półbogów:

Drumila opisuje inkarnacje Boga

– Proszę wybierzcie jedną z tych kobiet, która uważacie za właściwą, zostanie ona
ozdobą niebiańskich planet.

4.15

Intonując świętą sylabę om, półbogowie wybrali przepiękną Urwaśi, najlepszą
z Apsar. Z respektem, wysunęli ją na czoło i powrócili na planety niebiańskie.

4.16

Półbogowie udali się na dwór Indry i tam w otoczeniu wszystkich mieszkańców
trzech niebios wyjaśnili Indrze najwyższą moc Narajana. Kiedy Indra usłyszał
o mistycznej mocy Nara-Narajana Risziego i zrozumiał swoją obrazę zdumiał
i zarazem przestraszył się.

4.17

Nieomylny Bóg, Najwyższa Osoba, Wisznu, zstąpił do tego świata poprzez
Swoje częściowe inkarnacje jako Hamsa, łabędź, Dattatreja, czterech Kumarów
i nasz własny ojciec, potężny Riszabhadewa. W takich inkarnacjach Najwyższy
Pan przekazuje naukę o samorealizacji dla korzyści wszechświata. W Swoim poja-
wieniu się jako Hajagriwa zabił demona Madhu i uratował Wedy ukrywane na
piekielnych planetach Patala.

4.18

W Swoim pojawieniu się jako Ryba, Pan ochronił od wód zniszczenia Satjawratę
Manu, Ziemię i jej wartościowe zioła. Jako Dzik, Pan zabił Hiranjakszę, syna Diti,
w czasie wydobywania Ziemi zatopionej w wodach wszechświata. A jako Żółw,
Najwyższy Pan unosił Górę Mandara na swym grzbiecie, aby półbogowie i demo-
ny mogli ubijać nektar z oceanu mleka. Najwyższy Pan uratował też oddanego
Sobie Gadżendrę, króla słoni cierpiącego straszliwie w uścisku krokodyla.

4.19

Bóg, Najwyższy Pan uratował też malutkich mędrców zwanych Walakhiljasami.
Wpadli oni do wody wypełniającej odcisk kopyta krowiego i byli wyśmiewani
przez Indrę. Ten Sam Najwyższy Pan wyzwolił Indrę, który okryty był przez
ignorancję wywołaną grzesznymi reakcjami zabicia Writrasury. Najwyższy Pan
uratował żony półbogów pozostawione bez ochrony w pałacu demonów. W inkar-
nacji Nrisimhy (pół człowieka-pół lwa), Pan zabił króla demonów Hiranjakaśipu
aby uwolnić od strachu świętych wielbicieli.

4.20

Najwyższy Pan wykorzystuje regularnie wojny, toczone między półbogami i demo-
nami, aby zabić grzesznych przywódców. W ten sposób, w czasie ery każdego Manu,

Śrimad Bhagawatam Księga 11

Pan zachęca półbogów chroniąc wszechświat w wielu inkarnacjach. Najwyższy Pan
pojawił się jako Wamana (Karzeł) i odebrał ziemię Baliemu Maharadży prosząc
o trzy kroki ziemi. Następnie Pan zwrócił cały świat synom Aditi (półbogom).

4.21

Pan Paraśurama ukazał się w rodzinie Bhrigu niczym ogień spalający na popiół
dynastię Hajhajów i wyzwolił Ziemię od wszystkich kszatrjów dwadzieścia jeden
razy. Ten Sam Pan pojawił się jako Ramaczandra, mąż Sity, zabijając dziesięcio-
głowego Rawanę razem z jego żołnierzami Lanki. Oby Śri Rama, którego chwały
niszczą złe wpływy świata, był zawsze zwycięski.

4.22

Po to aby zmniejszyć przeciążenie Ziemi, nienarodzony Najwyższy Pan narodzi
się w dynastii Jadu i spełni czyny niemożliwe do osiągnięcia nawet dla półbogów.
Proponując spekulacyjną ﬁlozoﬁę, Najwyższy Pan, Budda, zwiedzie bezwarto-
ściowych zwolenników wedyjskich oﬁar. Pod koniec Kali jugi, Pan jako Kalki za-
bije wszystkich ludzi niskiej klasy pozujących na władców.

4.23

O potężny królu, nie ma końca pojawieniom się i działaniom Najwyższego Pana
całego wszechświata, które są podobne do tych wspomnianych przeze mnie.
W rzeczywistości chwały Najwyższego Pana są nieograniczone.

Narada konkluduje nauki

przekazane Wasudewie

W rozdziale tym opisane jest przeznaczenie osób wrogo nastawionych do czczenia
Pana Hari jak również przeznaczenie tych, którzy nie potraﬁą kontrolować swoich
zmysłów. Opisane są też różne imiona, formy i metody wielbienia Osoby Boga
w każdej judze.
Z twarzy, ramion, bioder i stóp pierwotnego Pana, Śri Wisznu manifestują się
(w odpowiedniej kolejności w sile dobroci, pasji i ignorancji), cztery warny oraz
cztery aśramy. Jeśli jednak ludzie z powyższych grup nie wielbią Pana Śri Hari,
będącego ich bezpośrednim źródłem stworzenia, wtedy po prostu upadają.
Szczególnie kobiety i robotnicy nie mający możliwości uczestniczenia w tematach
Hari-katha, powinni otrzymać łaskę wielkich dusz. Natomiast inni, będący
w grupie trzech warn, są zdolni aby zbliżyć się do lotosowych stóp Pana Hari
poprzez drugie narodziny w procesie wedyjskiej inicjacji (śruta-dżanma). Jednak
i oni często ulegają oszołomieniu zwodniczych interpretacji oryginalnych Wed,
uważając się za znawców Wed, ale nie rozumiejąc prawdziwego znaczenia karmy,
tacy zwiedzeni ludzie, czczący różne Bóstwa, są chciwi osiągnięcia materialnych
korzyści i wyśmiewają autentycznych wielbicieli Boga, Najwyższej Osoby. Ludzie
tacy przywiązani są do życia rodzinnego i plotkowania, są obojętni wobec służby
oddania dla Wisznu i wajsznawów. Szaleni na punkcie bogactwa i przyjemności
zmysłowych, nie posiadają zdolności inteligentnego rozróżniania, takie osoby
unoszone są na mentalnej platformie, nie rozumieją, że przywiązanie do rodziny
i społeczeństwa itd., chociaż powszechne wśród ludzi, wcale nie jest polecane

Śrimad Bhagawatam Księga 11

przez pisma święte. Prawdziwym bogactwem jest spełnianie obowiązków duszy,
a nie życie w celu egoistycznego zadowalania zmysłów. W celu cieszenia się
zmysłami, mężczyzna i kobieta żyją razem i płodzą dzieci. Wbrew zasadom oﬁar
opisanych w pismach świętych tacy zwiedzeni ludzie biorą udział w masowym
zabijaniu zwierząt i w efekcie, zezwierzęceni, cierpią w następnych życiach. Jeśli
z powodu wielkiej chciwości, w celu czerpania własnej przyjemności, ktoś używa
przemocy wobec innych ja, to atakuje on Pana Śri Hari obecnego jako Dusza
Najwyższa w ciałach wszystkich istot. Przeciwni Panu Wasudewie tacy ignoranci
doprowadzają się do ruiny i upadają do piekła.
Bóg, Najwyższa Osoba, Śri Hari, przyjmuje różne kolory cielesne i imiona,
wielbiony jest w różny sposób w różnych porach. W Satja-judze, Bóg posiada
białą karnację, cztery ramiona, ubrany jest w strój brahmaczarina, znany jest jako
Hamśa i wielbiony jest przez praktykę jogi medytacyjnej. W Treta-judze, Bóg ma
kolor czerwony i cztery ramiona, jest uosobieniem oﬁar, trzyma w dłoniach
przybory oﬁarne takie jak chochla, łyżka itd., zwany jest Jagją i wielbiony jest
oﬁarami wedyjskimi. W Dwapara-judze, Bóg posiada ciemno niebieską karnację
skóry, nosi żółte szaty, naznaczony jest znakiem Śriwatsa, znany jest jako
Wasudewa i wielbiony jest w formie Bóstwa zgodnie z zaleceniami wedyjskich
tantr. W Kali-judze, Bóg jest koloru złotego, otoczony jest zwolennikami będącymi
Jego różnymi broniami, angażuje się w Kryszna kirtan i wielbiony jest poprzez
sankirtan, zbiorowe śpiewanie imion Boga. Ponieważ w Kali-judze cel ludzkiego
życia może zostać spełniony po prostu przez gloryﬁkowanie Świętego Imienia
Pana Hari, dlatego też ci, którzy potraﬁą docenić prawdziwą esencję życia
wychwalają obecny wiek Kali. W Kali-judze wielu ludzi z Południowych Indii
(Drawida-deśa, tam gdzie płyną rzeki Tamraparni, Kritamala, Kaweri i Mahanadi)
będzie oddanych służbie Najwyższemu Panu. Osoby, które porzuciły fałszywe ego
i przyjęły całkowite schronienie w Panu Hari nie są już zadłużone wobec półbogów
ani istot ludzkich. Bóg, Najwyższa Osoba, Śri Hari, łaskawie usuwa wszystkie złe
pragnienia, objawia się w sercach tych wielbicieli, którzy przyjęli schronienie
jedynie w Nim.
Król Widehy po usłyszeniu od dziewięciu jogendrów opisu bhagawata dharmy
wielbił ich z wielką czcią i satysfakcją. Następnie mędrcy ci zniknęli z pola
widzenia.
Wracając do głównego wątku, tak oto mędrzec Narada poinstruował Wasudewę
o najwyższym schronieniu jakim jest służba oddania dla Boga, Najwyższej Osoby.
Narada wyjaśnił Wasudewie, że Kryszna, który pojawił się jako jego syn w celu
uwolnienia Ziemi od ciężaru niegodziwych władców, jest Bogiem, Najwyższą
Osobą, a różni królowie, jak Śiśupala, rozmyślając o Nim, nawet we wrogi sposób,
osiągnęli wyzwolenie z materii. Wniosek dla nas jest więc taki – nie należy oceniać
takich wielkich dusz jak Wasudewa, które cieszą się bliskimi relacjami z Kryszną.

Narada konkluduje nauki przekazane Wasudewie

5.1

Król Nimi pytał dalej:
– Moi drodzy Jogendrzy, wszyscy posiadacie doskonałą wiedzę o duszy, łaskawie
wyjaśnijcie mi jakie jest przeznaczenie tych, którzy wcale nie wielbią Boga, Naj-
wyższej Osoby, Hari, tych którzy nie są w stanie zaspokoić swoich materialnych
pragnień i tych, którzy nie potraﬁą się kontrolować.

5.2

Śri Czamasa powiedział:
– Każda z czterech grup społecznych na czele z braminami zrodziła się poprzez
różne kombinacje sił natury, z twarzy, ramion, bioder i stóp kosmicznej formy
Najwyższego Pana. W ten sam sposób powstały cztery podziały duchowe w społe-
czeństwie ludzkim.

5.3

Ktokolwiek z grup warna lub aśrama zaniedba wielbienie lub intencjonalnie nie
odda szacunku Bogu, Najwyższej Osobie, który jest ich twórcą, wtedy upada ze
swojej pozycji w piekielne warunki życia.

5.4

Tak wiele osób ma małą szansę wziąć udział w dyskusjach o Bogu, Najwyższej
Osobie, Hari i dlatego wielbienie Jego niezrównanych chwał jest dla nich trudne.
Osoby takie jak kobiety, robotnicy i inne upadłe klasy zawsze potrzebują łaski
wielkich osobistości takich jak ty, królu.

5.5

Niemniej jednak bramini, członkowie klasy królewskiej i kupcy nawet po zezwo-
leniu zbliżenia się do lotosowych stóp Najwyższego Pana, Hari, poprzez przyjęcie
drugich narodzin wedyjskiej inicjacji, mogą ulec złudzeniu przyswajając różne
materialistyczne ﬁlozoﬁe życia.

5.6

Będąc ignorantami w sztuce pracy, tacy nadęci, dumni głupcy oczarowani i oży-
wieni słodkimi słowami Wed pozują na uczonych i oﬁarowują pochlebne błagania
półbogom.

5.7

Będąc pod wpływem pasji tacy materialistyczni zwolennicy Wed stają się gwał-
towni i nadmiernie pożądliwi. Ich gniew jest niczym gniew węża. Fałszywi, nad-
miernie dumni i grzeszni w swoim zachowaniu wyśmiewają wielbicieli, którzy są
drodzy Panu Acjucie.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

5.8

Materialistyczni zwolennicy wedyjskich rytuałów porzucając wielbienie Boga
wielbią swoje żony, a ich domy poświęcone są życiu seksualnemu. Tacy materiali-
styczni domownicy zachęcają innych do takiego dziwacznego zachowania. Rozu-
miejąc rytualistyczne oﬁary jako niezbędny czynnik do utrzymania ciała,
organizują nieautoryzowane ceremonie w czasie których nie rozdaje się pożywie-
nia czy jałmużny braminom i innym wartościowym osobom. Zamiast oﬁar pole-
canych w Wedach w okrutny sposób zarzynają zwierzęta, jak np. kozły, nie wiedząc
o przykrych konsekwencjach swoich uczynków.

5.9

Inteligencja okrutnej osoby jest zaślepiona fałszywą dumą opartą na bogactwie,
zamożności, prestiżu rodzinnym, wykształceniu, wyrzeczeniu, osobistym pięknie,
ﬁzycznej sile i spełnianiu wedyjskich rytuałów. Będąc upojonymi fałszywą dumą
tacy okrutni ludzie znieważają Boga, Najwyższa Osobę oraz Jego wielbicieli.

5.10

Choć Osoba Boga wiecznie przebywa w sercach wszystkich wcielonych istot to
jednak pozostaje z dala, niczym wszechprzenikające niebo, które nie miesza się
z materialnymi przedmiotami. W ten sposób Bóg, Najwyższa Osoba jest naj-
wznioślejszym obiektem uwielbienia i ostatecznym kontrolerem wszystkiego.
Wedyjska literatura w wyszukany sposób gloryﬁkuje Najwyższego Pana, jednak
ludzie pozbawieni inteligencji nie chcą o Nim słuchać. Raczej przedkładają mar-
nowanie czasu i dyskutują w obrębie swoich własnych umysłowych spekulacji,
które skupiają się na wulgarnym zadowalaniu zmysłów, takim jak życie seksualne,
czy jedzenie mięsa.

5.11

Uwarunkowana dusza, w tym materialnym świecie, zawsze skłania się ku przy-
jemności płynącej z seksu, jedzenia mięsa i odurzania sie różnymi narkotykami.
Z tego powodu autentyczne religijne pisma nie zachęcają do takich czynności.
Chociaż zalecenia pism zachęcają do seksu w uświęconym związku małżeńskim,
do jedzenia mięsa po spełnieniu oﬁary i do zażywania środków odurzających
przez wypicie rytualnej lampki wina, wszystkie te ceremonie przeznaczone są dla
ostatecznego porzucenia ich.

5.12

Jedynym właściwym owocem gromadzonego bogactwa jest religijność, na podsta-
wie której zdobywa się ﬁlozoﬁczne zrozumienie życia kulminującego w bezpo-
średniej percepcji Absolutnej Prawdy i potem do wyzwolenia się ze wszystkich

Narada konkluduje nauki przekazane Wasudewie

cierpień. Jednak materialistyczni ludzie wykorzystują swoje bogactwo do poprawy
rodzinnej sytuacji, nie dostrzegając tego, że nieprzezwyciężona śmierć wkrótce
zniszczy ich wątłe ciała.

5.13

Zgodnie za wedyjskimi nakazami, kiedy wino jest oﬁarowywane podczas ceremonii
religijnej jest ono konsumowane później jedynie przez wąchanie, a nie przez picie.
Podobnie, oﬁara ze zwierząt jest dozwolona, ale nie ma nakazu pozwalającego na
masową rzeź. Religijne życie seksualne jest również przyzwalane, ale tylko w mał-
żeństwie w celu poczęcia dzieci, a nie dla zmysłowego eksploatowania ciała. Na nie-
szczęście, mniej inteligentni materialiści nie mogą zrozumieć tej prostej zasady, że
obowiązki życiowe powinny być spełniane na czysto duchowej platformie.

5.14

Grzeszni ludzie, którzy są ignorantami odnośnie rzeczywistych zasad religijnych,
uważający siebie za całkowicie pobożnych, bez skrupułów popełniają gwałt wobec
niewinnych zwierząt, które im w pełni zaufały. Tacy grzeszni ludzie w następnym
życiu będą zjedzeni przez te same stworzenia, które zabili w tym świecie.

5.15

Uwarunkowane dusze stają się całkowicie przywiązanymi do swoich materialnych
ciał, oraz do krewnych i przedmiotów codziennego użytku. W takim dumnym
i głupim stanie, uwarunkowane dusze zazdroszczą innym żywym istotom jak
również Bogu, Najwyższej Osobie, Hari, przebywającemu w sercach wszystkich
istot. Zazdroszcząc i obrażając innych, takie dusze, stopniowo upadają do piekła.

5.16

Osobt, które nie osiągnęli wiedzy o Najwyższej Prawdzie Absolutnej, nadal nie są
w całkowitej ignorancji, podążają trzystopniową ścieżką pobożnego życia, jaką jest
religijność, rozwój ekonomiczny i uregulowane zadowalanie zmysłów, nie mając
czasu na zastanowienie się nad wyższym znaczeniem życia stają się zabójcami
swojej własnej duszy.

5.17

Zabójcy duszy są zawsze niespokojni ponieważ uważają, że ludzka inteligencja
jest przeznaczona jedynie do rozwoju materialnego życia. Tak oto, zaniedbując
swoje prawdziwe duchowe obowiązki, ludzie tacy zawsze są nieszczęśliwi. Ich
umysły wypełnione są wielkimi nadziejami i marzeniami, ale na ich nieszczęście
nieunikniony wpływ czasu niszczy wszystko.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

5.18

Ci, którzy odwrócili się od Najwyższego Pana, Wasudevy, będąc oczarowanymi
iluzoryczną energią Boga ,ostatecznie są zmuszeni opuścić swoje tzw. domy, dzieci,
przyjaciół, żony i kochanki, stworzone przez iluzję Najwyższego Pana i udać się
wbrew swojej woli do najciemniejszych regionów wszechświata.

5.19

Król Nimi pytał dalej:
– W jakich postaciach i w jakich kolorach Bóg, Najwyższa Osoba pojawia się
w różnych epokach, pod jakimi imionami i poprzez jaki rodzaj regulujących zasad
jest On wielbiony w ludzkim społeczeństwie?

5.20

Śri Karabhadżana odpowiedział:
– W każdej z czterech jug (epok) – Satja (Krita), Treta, Dwapara i Kali – Najwyższy
Pan Keśawa pojawia się w różnych postaciach, mając różne imiona i mając inną
karnację i jest wielbiony poprzez różne procesy.

5.21

W Sataja judze, Najwyższa Osoba jest biały i posiada cztery ręce, zmierzwione
włosy i odziany jest w korę z drzew. Nosi czarną skórę jelenia, świętą nić, korale
medytacyjne, kij i naczynie na wodę (typowe dla brahmaczarina, mnicha).

5.22

Ludzie w Sataja judze są spokojni, wolni od zazdrości, przyjacielscy dla każdego
stworzenia i stali w każdej sytuacji. Wielbią oni Najwyższego Pana surową medy-
tacją oraz poprzez wewnętrzną i zewnętrzną kontrolę zmysłów.

5.23

W Sataja judze, Najwyższy Pan, gloryﬁkowany jest następującymi imionami:
Hamsa, Suparna, Wajkuntha, Dharma, Jogeśwara, Amala, Iśwara, Paramatma,
Purusza i Awjakta.

5.24

W Treta judze, Bóg, pojawia się z czerwona cerą, ma cztery ręce, złociste włosy
i nosi potrójny pas reprezentujący inicjację w trzech Wedach. Ucieleśniając wiedzę
o spełnianiu oﬁar, która zawarta jest w Rig, Sama i Jadżur Wedzie, Jego symbolami
są łyżka wazowa (chochla), łyżka oﬁarna i inne przybory oﬁarne.

Narada konkluduje nauki przekazane Wasudewie

5.25

W Treta judze, ci którzy skupieni są na byciu religijnymi i są zainteresowani
osiągnięciem Absolutnej Prawdy, wielbią Pana Hari, w którym rezydują wszyscy
półbogowie. Najwyższy Pan wielbiony jest poprzez rytualne oﬁary wyjaśnione
w trzech Wedach.

5.26

W Treta judze, Bóg, gloryﬁkowany jest następującymi imionami: Wisznu, Jagja,
Prisznigarbha, Sarwaweda, Urukrama, Wriszakapi, Dżajanta i Urugaja.

5.27

W Dwapara judze, Bóg, Najwyższa Osoba posiada ciemno niebieską cerę i nosi
żółte szaty. Jego transcendentalne ciało posiada znak Śriwatsa i inne wyróżniające
się ornamenty. W tej inkarnacji, Bóg również używa osobistych broni.

5.28

Drogi Królu, w Dwapara judze, ludzie pragnący poznać Boga, Najwyższą Osobę,
wielbią Puruszę (Pana wszystkich przyjemności) w nastroju czczenia wielkiego
władcy podążając według zaleceń Wed i tantr.

5.29-30

Intonują następujące modlitwy:
– Składamy pokłony Tobie, O Najwyższy Panie Wasudewo oraz Twoim formom
Sankarszany, Pradjumny i Aniruddhy. O Najwyższa Osobo, składamy Tobie po-
kłony. O Narajano Riszi, O stwórco wszechświata, O najlepsza ze wszystkich
osób, władco tego kosmosu i oryginalna formo wszechświata, o Duszo Najwyższa
wszystkich stworzonych istot, wszelka cześć Tobie!

5.31

O królu, w ten sposób ludzie Dvapara jugi gloryﬁkowali Pana wszechświata.
W Kali judze, ludzie również wielbią Boga, Najwyższą Osobę przestrzegając roż-
nych wskazówek objawionych pism. Łaskawie posłuchaj teraz o tym ode mnie.

5.32

W wieku Kali, inteligentni ludzie wielbią inkarnację Boga bezustannie śpiewają-
cego imiona Kryszny, poprzez sankirtana (zbiorowe intonowanie świętych imion
Boga). Choć cera tej wszechmiłosiernej inkarnacji nie jest czarniawa, to jest On
Samym Kryszną, który zawsze żyje w otoczeniu swoich towarzyszy, sług, broni
i najbliższych przyjaciół.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

5.33

Mój drogi Panie, który jesteś Maha-Puruszą, Bogiem, Najwyższą Osobą, wielbię
Twoje lotosowe stopy, które są jedynym, wiecznym obiektem medytacji. Twoje
stopy niszczą niepomyślne warunki materialnego życia i za darmo przyznają naj-
wznioślejsze pragnienie duszy jakim jest uczucie miłości do Boga. Mój drogi Panie,
Twoje lotosowe stopy są schronieniem wszystkich świętych miejsc pielgrzymek,
wszystkich świętych autorytetów w linii służby oddania i są czczone przez potęż-
nych półbogów takich jak Pan Śiwa i Pan Brahma. Mój drogi Panie, jesteś tak ła-
skawy, że chętnie chronisz wszystkich, którzy po prostu kłaniają się Tobie
z szacunkiem i uwalniasz ich od niepokojów. Podsumowując, mój drogi Panie,
Twoje lotosowe stopy są odpowiednią łodzią, dzięki której można przekroczyć
ocean narodzin i śmierci i dlatego nawet Pan Brahma i Pan Śiwa poszukują schro-
nienia Twoich lotosowych stóp.

5.34

O Maha-puruszo, wielbię Twoje lotosowe stopy. Porzuciłeś towarzystwo bogini
fortuny i jej bogactwa, które są tak trudne do porzucenia. Bogactw tych i łaski
poszukują nawet wielcy półbogowie. Będąc najwierniejszym uczniem ścieżki religii
udałeś sie do lasu będąc posłusznym klątwie bramina. Z powodu czystej łaski
ścigałeś upadłe dusze (w celu ich ratowania), które zawsze uganiają się za fałszywą
przyjemnością iluzoryczną, a w tym samym czasie poszukiwałeś Swojego upra-
gnionego obiektu miłości, Pana Śjamasundara.

5.35

O królu, w ten sposób Najwyższy Pan, Hari, dostarcza wszystkich upragnionych
błogosławieństw inteligentnym ludziom, którzy odwzajemniając się wielbią Jego
poszczególne formy i imiona w różnych epokach.

5.36

Ci, którzy są zaawansowani w wiedzy doceniają istotną wartość wieku Kali. Takie
oświecone osoby wielbią ten wiek, ponieważ w tym upadłym wieku doskonałość
życia może być osiągnięta poprzez spełnianie sankirtanu, zbiorowego intonowania
Świętych Imion Boga.

5.37

W rzeczywistości nie ma większego celu do zdobycia dla uwarunkowanej duszy
błąkającej się po materialnym świecie niż ten ruch sankirtanu zapoczątkowany
przez Samego Najwyższego Pana. Angażując się w sankirtan można osiągnąć
najwyższy spokój i uwolnić się od cyklu powtarzających się narodzin i śmierci.

Narada konkluduje nauki przekazane Wasudewie

5.38-40

Mój drogi królu, istoty żyjące w Satja-judze i innych wiekach pragną urodzić się
w tym wieku Kali ponieważ w tym wieku pojawi się tak wielu wielbicieli Najwyż-
szego Pana, Narajana. Narodzą się oni w wielu miejscach i będą szczególnie nie-
zliczeni w południowych Indiach. W wieku Kali, ci którzy piją wodę ze świętych
rzek Drawida-deśy, Tamraparni, Kritamala, Pajaswini, nieograniczenie pobożnej
Kaweri i Praticzi Mahanadi, będą prawie czystymi wielbicielami Boga, Najwyższej
Osoby, Wasudewy.

5.41

O królu, jeśli ktoś porzuca wszystkie materialne obowiązki i przyjmuje w pełni
schronienie lotosowych stóp Mukundy, który daje schronienie wszystkim, to nie
pozostaje już więcej zadłużony wobec półbogów, wielkich mędrców, innych ludzi,
członków rodziny, przyjaciół, ogółu ludzkości czy nawet swoich zmarłych przod-
ków. Wszystkie te rodzaje żywych istot są cząstkami Najwyższego Pana, jednak
jeśli ktoś pełni służbę dla Boga, to nie potrzebuje służyć im oddzielnie.

5.42

Ktokolwiek porzucił wszystkie inne zaangażowania i przyjął schronienie lotoso-
wych stóp Pana Hari, jest bardzo drogi Bogu, Najwyższej Osobie. W rzeczywi-
stości, jeśli taka w pełni podporządkowana dusza przypadkowo zgrzeszy, Bóg,
Najwyższa Osoba, usytuowany w sercu każdego, natychmiast zabiera reakcje jej
grzechu.

5.43

Narada Muni powiedział:
– Usłyszawszy naukę o służbie oddania, Nimi, król prowincji Mithila, poczuł się
niesamowicie szczęśliwy i wraz z kapłanami wielbił inteligentnych synów Dżajanti
(dziewięciu Jogendrów).

5.44

Następnie doskonali mędrcy zniknęli sprzed oczu wszystkich zgromadzonych.
Król Nimi z wiarą przestrzegał zasad duchowego życia, których nauczył się od
Jogendrów i w ten sposób osiągnął najwyższy cel życia.

5.45

O wielce szczęśliwy Wasudewo, po prostu wiernie zastosuj zasady duchowej
służby oddania, o których usłyszałeś, i w ten sposób będąc wolnym od materialne-
go otoczenia osiągniesz Najwyższego.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

5.46

W rzeczywistości cały świat napełnił się twoimi chwałami i chwałami twojej żony
ponieważ Bóg, Najwyższa Osoba, Pan Hari, przyjął pozycję waszego syna.

5.47

Drogi Wasudewo, ty i twoja dobra żona Dewaki ukazaliście wspaniałą miłość do
Kryszny przyjmując Go za syna. Zaprawdę, zawsze widzicie Krysznę, obejmujecie
Go, rozmawiacie z Nim, odpoczywacie z Nim, siedzicie razem z Nim i wspólnie
przyjmujecie posiłki. Poprzez takie uczucia i zażyłe stosunki z Panem Kryszną bez
wątpienia oczyściliście swoje serca. Innymi słowy, już osiągnęliście doskonałość.

5.48

Szkodliwi władcy jak Śiśupala, Paundraka i Śalwa zawsze myśleli o Krysznie. Czy
to leżąc, siedząc czy wykonując swe obowiązki, złośliwie rozpamiętywali ruchy
cielesne Pan, Jego różne zabawy, Jego miłosne wymiany spojrzeń z wielbicielami
i inne atrakcyjne cechy ujawnione przez Pana. Będąc w ten sposób zaabsorbowa-
nymi Kryszną osiągnęli duchowe wyzwolenie na planecie Kryszny. Cóż więc
można powiedzieć o błogosławieństwach tych, którzy bez przerwy skupiają swój
umysł na Panu Krysznie w sprzyjającym, miłosnym nastroju?

5.49

Nie myśl, że Kryszna jest zwykłym dzieckiem ponieważ jest On Samym Bogiem,
Najwyższą Osobą, niewyczerpanym i będącym Duszą wszystkich istot. Pan ukrył
Swoje nieograniczone bogactwa i tak, wydaje się pojawiać niczym zwykła istota.

5.50

Bóg, Najwyższa Osoba, zstąpił do tego świata aby zgładzić demonicznych wład-
ców będących ciężarem dla Ziemi oraz po to, aby ochronić świętych wielbicieli.
Jednak, zarówno demony jak i wielbiciele nagradzani są wyzwoleniem z łaski
Pana. W ten sposób Jego duchowa sława rozszerzyła się w całym wszechświecie.

5.51

Śri Śukadewa Goswami kontynuował:
– Usłyszawszy tę narrację wielce szczęśliwy Wasudewa wpadł w zachwyt i razem
ze swoją niezwykle błogosławioną żoną Dewaki porzucili wszystkie złudzenia,
które pojawiły się w ich sercach.

5.52

Ktokolwiek medytuje z uwagą o tej pobożnej historycznej dyskusji, oczyści się ze
wszystkich zanieczyszczeń tego życia i osiągnie najwyższą doskonałość duchową.

Dynastia Jadu

odchodzi do Prabhasy

Rozdział ten opisuje w jaki sposób Brahma, razem z półbogami, po oﬁarowaniu
modlitw Panu Krysznie, poprosili Go o powrót do Swojej duchowej siedziby, oraz
jak zaniepokojony Uddhawa, przeczuwając rozłąkę z Kryszną, modlił się do Pana
Kryszny o możliwość towarzyszenia Mu w Jego powrocie do świata duchowego.
Pragnąc zobaczyć Śri Krysznę w Jego ludzkiej postaci, która oczarowuje wszystkie
światy, Gandharwowie, Apsary, Nagowie, Riszi, Pitowie, Widjadharowie,
Kinnarowie i inni półbogowie na czele z Brahmą, Śiwą i Indrą przybyli do Dwaraki.
Dekorując ciało Kryszny kwiecistymi girlandami pochodzącymi z niebiańskich
ogrodów Nandana półbogowie wychwalali Jego potęgę i wspaniałe cechy.
Wszystkie żywe istoty łącznie z Panem Brahmą są podwładnymi Pana Śri
Kryszny. Pan Kryszna stwarza ten materialny świat poprzez upełnomocnienie
Swojej ekspansji Maha-Wisznu. Choć Kryszna stwarza, utrzymuje i niszczy ten
świat poprzez Swoją materialną energię, to pozostaje On jednak samozadowolony
i transcendentalny do Swojej energii. Pan Kryszna pozostaje nieporuszony nawet
będąc wśród Swoich szesnastu tysięcy królewien.
Jogini pragnący mocy mistycznych, oraz ci, którzy spełniają materialistyczne
oﬁary, rozmyślają o lotosowych stopach Pana Śri Kryszny. Jednak najbardziej
zaawansowani wielbiciele, którzy pragną wyzwolenia z uwikłania w materialne
czynności medytują z miłością o lotosowych stopach Pana. Stopy te, niczym ogień
niszczą wszystkie pragnienia zadowalania zmysłów. Nie można oczyścić umysłu
poprzez zwykłe wielbienie, wyrzeczenia, czy inne tego rodzaju procesy. Umysł,

Śrimad Bhagawatam Księga 11

który zanieczyszczony jest pragnieniami cieszenia się może być oczyszczony
jedynie przez dojrzałą wiarę w sile dobroci, która rozwija się ze słuchania
o chwałach Kryszny. Dlatego też, inteligentna osoba będąca w systemie warnaśrama
dharma jest sługą dwóch świętych miejsc: nektariańskich rzek związanych
z tematami o Krysznie oraz nektariańskich rzek płynących bezpośrednio
z lotosowych stóp Pana. Inkarnując wśród Jadawów i ukazując swoje duchowe
rozrywki Kryszna spełnił najbardziej dobroczynną pracę we wszechświecie. Po
prostu poprzez słuchanie i śpiewanie o Jego rozrywkach, pobożne osoby Kali-jugi
mogą całkowicie pokonać ocean materialnej iluzji. Kiedy Pan Śri Kryszna wypełnił
już cel Swojego pojawienia się na Ziemi i dynastia Jadu, wskutek klątwy braminów,
stała w obliczu nieuniknionej destrukcji, Najwyższy Pan zapragnął zakończyć
swoje rozrywki w tym świecie. Na koniec, Brahma modlił się do lotosowych stóp
Kryszny o wyzwolenie siebie i pozostałych półbogów i Pan Śri Kryszna oznajmił,
że po zniszczeniu dynastii Jadu powróci do Swojej siedziby.
Widząc straszne zakłócenia w Dwarace, które wskazywały na nieuniknione
zniszczenie świata, Pan Śri Kryszna zebrał radę starszych dynastii Jadu
i przypomniał im o klątwie braminów. Pan Kryszna przekonał ich aby udać się do
Prabhasa-tirtha, gdzie mogliby oczyścić się poprzez rytualne kąpiele, jałmużnę
itd. Jadawowie ulegając namowom Kryszny przygotowali się do podróży.
Po rozmowie Kryszny z radą Jadawów, Uddhawa zbliżył się do Niego w odosobnio-
nym miejscu, oﬁarował pokłony i ze złożonymi dłońmi wyraził swoją niemożność
bycia odseparowanym od Pana. Błagał aby Kryszna zabrał go do Swojej siedziby.
Ktoś kto zasmakował nektarów rozrywek Kryszny traci ochotę do innych rzeczy.
Osoby zaangażowane w służenie Krysznie – jedząc, poruszając się, śpiąc, siedząc itd
– nie są w stanie znieść rozdzielenia z Kryszną. Ciesząc się wszystkimi elementami
związanymi z Kryszną pokonują w ten sposób iluzoryczną energię Pana. Mistycy,
którzy dobrowolnie wyrzekli się tego świata, po wycieńczających i bolesnych wysił-
kach wznoszą się na planetę Brahmy, podczas gdy wielbiciele Pana, rozmawiając
o Krysznie, śpiewając i rozpamiętując Jego rozrywki i instrukcje, automatycznie
wznoszą się ponad wpływy niepokonanej energii materialnej.

6.1

Śri Śukadewa Goswami powiedział:
– Pan Brahma w otoczeniu swoich synów, półbogów i Pradżapatich udał się do
Dwaraki. Pan Śiwa, który nagradza żywe istoty tym co pomyślne, podążył za nim
w otoczeniu duchów.

6.2-4

Potężny król Indra razem z Marutami, Aditjami, Wasu, Aświni kumarami, Ribhu,
Angirą, Rudrami, Wiśwedewami, Sadhjami, Gandharwami, Apsarami, Nagami,

Dynastia Jadu odchodzi do Prabhasy

Siddhami, Czaranami, Guhjakami, wielkimi mędrcami i przodkami, Widjadharami
i Kinnarami, przybył do Dwaraki mając nadzieję ujrzenia Kryszny. Najwyższy Pan,
Kryszna, oczarowuje Swoją formą wszystkie ludzkie istoty i rozpowszechnia Swoją
sławę we wszystkich światach. Jego chwały niszczą skażenia w całym wszechświecie.

6.5

Tam, w lśniącym mieście Dwaraka, które kipiało unikalnym bogactwem, półbogo-
wie wpatrywali się nienasyconymi oczyma w cudowną formę Pana Kryszny.

6.6

Półbogowie udekorowali Najwyższego Pana girlandami z kwiatów przyniesiony-
mi z niebiańskich ogrodów. Następnie wychwalali Pana Krysznę, najlepszego
z Jadawów, słodkimi słowami i wersetami.

6.7

Półbogowie mówili w ten sposób:
– O drogi Panie, zaawansowani jogini mistycy zmagający się o wyzwolenie z pu-
łapki materialnej pracy medytują z wielkim oddaniem wewnątrz swoich serc
o Twoich lotosowych stopach. Dedykując naszą inteligencję, zmysły, siłę życia,
umysł i mowę Tobie o Panie, my półbogowie padamy do Twych lotosowych stóp.

6.8

O niepokonany, używasz Swojej iluzorycznej energii składającej się z trzech sił
w celu zapoczątkowania, utrzymania i zniszczenia niepojętego kosmosu, wszystko
to dzieje się wewnątrz Ciebie Samego. Chociaż jesteś najwyższym nadzorcą maji
to wydaje się jakbyś był pod wpływem sił natury materialnej, niemniej jednak,
nigdy nie jesteś skażony materialnymi czynnościami. W rzeczywistości jesteś zato-
piony we własnym, wiecznym duchowym szczęściu i nie możesz być obwiniony
o najdrobniejsze materialne skażenie.

6.9

O Najwyższy Panie, ci, których świadomość zanieczyszczona jest iluzją nie mogą
oczyścić się poprzez zwykłe wielbienie, studiowanie Wed, rozdawanie jałmużny,
wyrzeczenia i rytuały. Drogi Panie, tylko te czyste dusze, które rozwinęły silną
duchową wiarę w Twoje chwały osiągają oczyszczony stan bycia, niemożliwy do
osiągnięcia przez innych, pozbawionych wiary.

6.10

Wielcy mędrcy pragnący wielkich osiągnięć w życiu zawsze pielęgnują Twoje loto-
sowe stopy w swoich sercach zmiękczonych miłością do Ciebie. Podobnie, Twoi

Śrimad Bhagawatam Księga 11

samokontrolujący się wielbiciele, pragnący wznieść się ponad wpływy nieba mate-
rialnego, chcący osiągnąć bogactwa równe Twoim, wielbią Twoje lotosowe stopy
rano, w południe i wieczorem rozmyślając o Twojej czterorękiej formie. Twoje
lotosowe stopy są jak płonący ogień obracający w popiół wszystkie niepomyślne
pragnienia cieszenia się zmysłami.

6.11

Ci, którzy oﬁarowują oblacje w ogniu oﬁarnym zgodnie z Ryg, Jadżur i Sama
Wedą medytują o Twoich lotosowych stopach. Inni, praktykujący jogę medytują
o Twych lotosowych stopach w nadziei zdobycia boskich mocy mistycznych. Jed-
nak najbardziej zaawansowani wielbiciele wielbią Twoje lotosowe stopy pragnąc
uwolnić się od wpływów energii iluzorycznej.

6.12

O wszechpotężny Panie, jesteś niezmiernie łaskawy dla Swoich sług ponieważ
przyjąłeś wysychającą girlandę, którą umieściliśmy na twojej piersi. Bogini fortuny
spoczywająca na Twojej transcendentalnej piersi z pewnością zaniepokoi się, ni-
czym zazdrosna żona, widząc nasze girlandy. Jednak jesteś tak łaskawy, że nie
zważasz na Swą wieczną towarzyszkę Lakszmi i przyjmujesz nasze oﬁarowanie,
jak by to było najwspanialsze wielbienie. O łaskawy Panie, oby Twoje lotosowe
stopy zawsze płonęły niczym ogień wewnątrz naszych serc, niszcząc wszystkie
niepomyślne pragnienia.

6.13

O wszechmocny Panie, w inkarnacji Triwikramy uniosłeś Swoją stopę niczym
maszt przebijając skorupę wszechświata, umożliwiając tym samym spłynięcie w dół
świętej rzeki Ganges, przypominającej sztandar zwycięstwa rozdzielony na trzy
rozgałęzienia pokrywający trzy systemy planetarne. Trzema potężnymi krokami
Twoich lotosowych stóp pochwyciłeś króla Bali wraz z jego królestwem wszech-
świata. Twoje lotosowe stopy wzbudzają strach wśród demonów spychając ich do
piekła i nagradzają wolnością od strachu wielbicieli, wznosząc ich do doskonałości
niebiańskiego życia. Szczerze wielbimy Ciebie nasz Panie, oby Twoje lotosowe
stopy łaskawie uwolniły nas od wszystkich grzesznych reakcji.

6.14

Jesteś Bogiem, Najwyższą Osobą, transcendentalną istotą, nadrzędnym do materii
jak i ciesząceym sie materią. Niech Twoje lotosowe stopy pobłogosławią nas tą
transcendentalną przyjemnością. Wszyscy wielcy półbogowie, począwszy od Pana
Brahmy, są wcielonymi żywymi istotami. Boleśnie zmagając się o przewodnictwo
pod wpływem czynnika czasu są niczym byki ciągnięte linami za ich nosy.

Dynastia Jadu odchodzi do Prabhasy

6.15

Jesteś przyczyną stworzenia, utrzymania i zniszczenia tego wszechświata. Jako
czas regulujesz niewidoczne i widoczne zmiany materialnej natury oraz kontrolu-
jesz każdą żywą istotę. Jako potrójne koło czasu zmniejszasz znaczenie wszystkich
rzeczy. Poprzez Swoje nieuchwytne działanie jesteś Bogiem, Najwyższa Osobą.

6.16

Drogi Panie, pierwotny Maha-Wisznu otrzymuje Swoją moc od Ciebie i następnie
zapładnia materialną naturę wytwarzając mahat-tattwę. Wtedy mahat-tattwa,
połączona materialna energia, wzbogacona mocą Najwyższego Pana produkuje
z siebie pierwotne złote jajo wszechświata pokryte różnymi pokrywami material-
nych elementów.

6.17

O Panie, jesteś najwyższym stwórcą tego wszechświata i ostatecznym kontrolerem
wszystkich ruchomych i nieruchomych istot. Jesteś Hriszikeszą, najwyższym
kontrolerem czynności zmysłowych i dlatego nigdy nie zostajesz zanieczyszczony
czy uwikłany w trakcie nadzorowania niezliczonej ilości zmysłowych czynności
w materialnym stworzeniu. W przeciwieństwie do Ciebie, inne istoty jak jogini
czy ﬁlozofowie są zaniepokojeni i przestraszeni jedynie na wspomnienie material-
nych obiektów, które domniemając, już porzucili na ścieżce oświecenia.

6.18

Najwyższy Panie, żyjesz z szesnastoma tysiącami wytwornie uroczymi, arystokra-
tycznymi żonami. Przez ich nieodpartą nieśmiałość, uśmiechnięte spojrzenia
i pełne wdzięku ruchy brwi widać zaproszenia miłości małżeńskiej. Pomimo to
nie są w stanie poruszyć Twojego umysłu czy zmysłów.

6.19

Dyskusje o Tobie podobne rzekom nektaru są w stanie zniszczyć wszystkie zanie-
czyszczenia wewnątrz trzech światów. Ci, którzy prawdziwie próbują oczyścić
swoją świadomość obcują ze świętymi narracjami Twych chwał poprzez ich słu-
chanie jak również łączą się ze świętymi rzekami płynącymi z Twoich lotosowych
stóp przez kąpiele w nich.

6.20

Śri Śukadewa Goswami kontynuował:
– Po oﬁarowaniu modlitw Panu Gowindzie przez półbogów, Pan Brahma unosząc
się w powietrzu na swoim łabędziu zwrócił się do Pana w następujący sposób:

Śrimad Bhagawatam Księga 11

6.21

– Drogi Panie, uprzednio poprosiliśmy Cię o uwolnienie Ziemi z ciężaru jakim
byli niegodziwi władcy. O niegraniczony Najwyższy Panie, z pewnością, nasza
prośba została spełniona.

6.22

Drogi Panie, ponownie przywróciłeś zasady religii wśród pobożnych ludzi, którzy
zawsze są prawdomówni. Rozprzestrzeniłeś również Swoje chwały we wszystkich
kierunkach i tak cały świat może być oczyszczony przez słuchanie o Tobie.

6.23

Zstępując w dynastii Króla Jadu ukazałeś Swoją unikalną transcendentalną formę
i dla korzyści całego wszechświata spełniłeś wspaniałomyślne transcendentalne
rozrywki.

6.24

Drogi Panie, święci i pobożni ludzie, którzy w Kali-judze będą słuchali i gloryﬁ-
kowali Twoje transcendentalne czyny z łatwością pokonają ciemność ignorancji
tego wieku.

6.25-27

O Najwyższy Panie, od Twojego zstąpienia w dynastii Jadu upłynęło sto dwadzie-
ścia pięć jesieni. Nie mamy już więcej żadnych próśb do wykonania dla Waszej
Wysokości. O Panie klątwą braminów odwołałeś już z tego świata Swoją dynastię,
jesteś podstawą wszystkiego i jeśli pragniesz to łaskawie powróć teraz do Swojej
siedziby w świecie duchowym. Jesteśmy Twoimi sługami i z Twojego polecenia
sprawujemy kontrolę we wszechświecie. Panie, błagamy o stałą ochronę naszych
planet i naszych zwolenników.

6.28

Najwyższy Pan odpowiedział:
– O przywódco półbogów, Brahmo, rozumiem wasze modlitwy i prośby. Usuną-
łem ciężar Ziemi jakim byli niegodziwi władcy, zrobiłem wszystko, to, o co Mnie
prosiliście.

6.29

Dynastia Jadu, w której się pojawiłem niezmiernie urosła w potęgę, szczególnie
siłę ﬁzyczną i odwagę, do tego stopnia, że Jadawowie grozili pochłonięciem całego
świata. Dlatego powstrzymałem ich tak, jak brzeg powstrzymuje wielki ocean.

Dynastia Jadu odchodzi do Prabhasy

6.30

Gdybym opóścił ten świat bez uprzedniego usunięcia nadmiernie dumnych
członków dynastii Jadu wtedy cały świat uległby zniszczeniu na skutek potopu ich
nieograniczonych ekspansji.

6.31

Zagłada Mojej rodziny wskutek klątwy braminów już się rozpoczęła. O bez-
grzeszny Brahmo, kiedy zniszczenie mojej rodziny wypełni się, to w drodze na
Waikunthę odwiedzę twoją siedzibę.

6.32

Śri Śukadewa Goswami powiedział:
– Poinformowany w ten sposób przez Pana wszechświata, samozrodzony Brahma
padł w pokłonie do lotosowych stóp Kryszny. Następnie Brahma w otoczeniu
wszystkich półbogów powrócił do własnej siedziby.

6.33

Wkróte potem Najwyższy Pan zaobserwował ogromne zakłócenia mające miejsce
w świętym mieście Dwaraka i na zgromadzeniu starszych przywódców dynastii
Jadu Pan Kryszna przemówił następująco.

6.34

Bóg, Najwyższa Osoba powiedział:
– Nasza dynastia została przeklęta przez braminów. Nie jest możliwym przeciw-
działanie takiej klątwie i dlatego potężne zakłócenia są już widoczne wokół nas.

6.35

Szanowni panowie, jeśli chcemy zachować nasze życia, to nie powinniśmy pozo-
stawać w tym miejscu ani chwili dłużej. Udajmy się już dziś do świętego miejsca
Prabhasa. Nie możemy dłużej zwlekać.

6.36

Pewnego razu Księżyc cierpiał na powolne zanikanie z powodu klątwy Dakszy, ale
jedynie przez wykąpanie się w Prabhasa-kszetra, uwolnił się od grzesznych reakcji
i również jego cztery pory powróciły do normy.

6.37-38

Przez kąpiele w Prabhasa-kszetra, przez spełnianie oﬁar dla zjednania sobie
przodków i półbogów, przez karmienie chwalebnych braminów wybornymi po-
trawami oraz poprzez obdarowywanie ich bogatymi podarunkami, gdyż są oni

Śrimad Bhagawatam Księga 11

właściwymi kandydatami do jałmużny, z pewnością pokonamy niebezpieczne
symptomy, podobnie jak przepływa się przez ocean w wytrzymałej łodzi.

6.39

Śri Śukadewa Goswami powiedział:
– O synowie Kuru, w ten sposób Jadawowie przekonani zostali instrukcjami Pana
Kryszny aby udać się do świętego miejsca Prabhasa-kszetra. Zaprzęgli konie do
rydwanów i wyruszyli w drogę.

6.40-41

Drogi królu, Uddhawa był nieodłącznym i wiernym zwolennikiem Kryszny. Wi-
dząc zbliżające się odejście Jadawów, po usłyszeniu od nich instrukcji Kryszny
i skojarzeniu złych oznak, Uddhawa zbliżył się do Boga, Najwyższej Osoby
w ustronnym miejscu.

6.42

Śri Uddhawa powiedział:
– O mój Panie, Najwyższy Bogu pomiędzy półbogami, prawdziwa pobożność
manifestuje się jedynie wskutek słuchania i powtarzania o Twoich transcendental-
nych chwałach. Mój Panie, wydaje się, że teraz odwołasz Swoją dynastię i wkrótce
potem porzucisz Swoje rozrywki w tym wszechświecie. Jesteś najwyższym kon-
trolerem i mistrzem wszystkich mocy mistycznych i choć bez wątpienia możesz
przeciwdziałać klątwie braminów nie czynisz tego. Czuję, że Twoje odejście jest
już bliskie.

6.43

O Keśawo, mój mistrzu, nie jestem w stanie tolerować porzucenia Twoich lotoso-
wych stóp nawet przez moment. Nalegam byś wziął mnie ze Sobą do Twej siedziby.

6.44

Mój drogi Kryszno, Twoje rozrywki są najbardziej pomyślne dla ludzkości i są
odurzającym napojem dla uszu. Poprzez smakowanie takich rozrywek ludzie za-
pominają o innych pragnieniach.

6.45

Drogi Panie, Jesteś Duszą Najwyższą i dlatego jesteś najdroższą nam osobą. Jeste-
śmy Twoimi wielbicielami więc jak moglibyśmy odrzucić Cię, czy żyć bez Ciebie
nawet przez chwilę? Czy to leżąc, siedząc, chodząc, kąpiąc się, odpoczywając,
jedząc czy robiąc wszystkie inne rzeczy ciągle służymy Tobie.

Dynastia Jadu odchodzi do Prabhasy

6.46

Poprzez dekorowanie się girlandami, pachnącymi olejkami, odzieżą i innymi orna-
mentami, którymi Ty uprzednio cieszyłeś się; poprzez spożywanie pozostałości
Twoich posiłków, my Twoi słudzy, z pewnością pokonamy Twoją iluzoryczną
energię.

6.47

Nadzy mędrcy, szczerze wypełniający swoje duchowe praktyki, którzy wznieśli
nasienie ku górze, są spokojni i bezgrzeszni, w wyrzeczeniu osiągają duchową
siedzibę zwaną Brahmanem.

6.48-49

O najwyższy z mistyków, choć jesteśmy uwarunkowanymi duszami błąkającymi
się na ścieżce pracy dla korzyści, z pewnością pokonamy ciemność tego material-
nego świata po prostu słuchając wśród Twoich wielbicieli o Waszej Wysokości.
Dlatego zawsze pamiętamy i gloryﬁkujemy wspaniałe czyny, którch dokonujesz
i wspaniałe słowa, które wypowiadasz . W ekstazie rozpamiętujemy Wasze poufne
miłosne rozrywki z ukochanymi wielbicielkami i jak śmiejąc się zdecydowanie
poruszasz się w Swoich młodzieńczych rozrywkach. Panie, te miłosne rozrywki są
w oszałamiający sposób podobne do czynności zwykłych ludzi w tym świecie.

6.50

Śukadewa Gosvami powiedział:
– Królu Parikszicie, zapytany w ten sposób, Bóg, Najwyższa Osoba, Kryszna, syn
Dewaki zaczął poufnie odpowiadać Uddhawie, Swojemu czystemu słudze.

Pan Kryszna

instruuje Uddhawę

W rozdziale tym, Najwyższy Pan, Kryszna, odpowiedział na modlitwy Uddhawy
zapewniając go o jego powrocie do świata duchowego. Kryszna polecił Uddhawie
przyjąć wyrzeczony styl życia, sannjasę, a kiedy Uddhawa zainteresował się
bardziej tym tematem, Najwyższy Pan podał mu przykład awadhuty i jego
dwudziestu ośmiu mistrzów duchowych.
Po wysłuchaniu błagalnych próśb Uddhawy chcącego udać sie z Kryszną do świata
duchowego, Pan Kryszna potwierdził plan powrotu na Golokę dodając, że czas
Jego pobytu na Ziemi już się wypełnił i wkrótce niefortunny wiek Kali opanuje
Ziemię. Pan Kryszna polecił Uddhawie aby przyjął sannjasę i skoncentrował się
na doświdczalnej wiedzy transcendentalnej. Pozostając w ten sposób nietkniętym
przez nieczystości oraz będąc miłosiernie nastawionym do innych istot powinien
swobodnie wędrować po świecie, który jest połączeniem iluzorycznej energii
Najwyższego Pana i wyobrażeń żywych istot.
Uddhawa stwierdził, że porzucenie materialnych rzeczy w duchu wyrzeczenia
przynosi najwyższą pomyślność, ale takie wyrzeczenie się jest z pewnością bardzo
trudne do wykonania przez niewielbicieli Najwyższego Pana przywiązanych do
przyjemności zmysłowych. Uddhawa nadmienił potrzebę instruowania dzięki
któremu, niemądrzy ludzie niewłaściwie uważający swoje ciała za siebie samych,
mogliby przekonać się do przestrzegania instrukcji Najwyższego Pana. Nawet
wielcy półbogowie jak Brahma nie są w pełni podporządkowani Bogu, ale
Uddhawa oznajmił, że on sam przyjął schronienie jedynego prawdziwego

Śrimad Bhagawatam Księga 11

nauczyciela Absolutnej Prawdy – Pana Narajana, wszechdoskonałego, wszech-
wiedzącego mistrza Waikunthy, prawdziwego przyjaciela wszystkich żywych istot.
Słysząc to Najwyższy Pan odparł, że żywa istota jest swoim własnym mistrzem
(guru). Posiadając ciało ludzkie dusze mogą dociekać o Bogu czy to w pozytywny
czy negatywny sposób i w końcu Go odnaleźć. Z tego powodu ta ludzka forma
cielesna jest najbardziej docenianą przez Boga, Najwyższą Osobę. Aby wyjaśnić to
stwierdzenie dokładniej Pan Kryszna przytoczył starożytną konwersację pomiędzy
braminem awadhutą i potężnym królem Jadu.
Syn Jajati, monarcha Jadu, spotkał kiedyś awadhutę, trudnego do sklasyﬁkowania,
niczym osobę nawiedzoną przez zjawę, wędrownego ascetę, poruszającego się
swobodnie bez przeszkód i wykazującego oznaki duchowej rozkoszy. Król zapytał
świętego o cel jego wędrówki i radosny stan bycia, na co awadhuta oparł, że otrzy-
mał różne instrukcje od dwudziestu czterech nauczycieli – ziemi, wiatru, nieba,
wody, ognia itd. Dzięki tej wiedzy mógł wędrować jako wolna osoba.
Od ziemi nauczył się jak być trzeźwo myślącym (poważnym), od dwóch innych
ziemskich manifestacji jak góra i drzewo, nauczył się jak służyć innym i jak dedy-
kować życie dla korzyści innych. Od wiatru, który przejawia się wewnątrz jako
powietrze życia w ciałach, nauczył się jak być zadowolonym z minimalnego utrzy-
mywania się przy życiu, a od wiatru zewnętrznego, jak pozostać wolnym od zanie-
czyszczeń cielesnych i obiektów zmysłowych. Niebo nauczyło go jak dusza, która
przenika materialne substancje, jest zarówno niewidoczna dla naszych oczu jak
i niemożliwa do postrzeżenia przez inne zmysły, a woda nauczyła go jak pozostać
czystym i przejrzystym. Od ognia nauczył się jak pochłaniać rzeczy bez zabrudze-
nia się oraz jak niszczyć niepomyślne pragnienia tych, którzy składają mu oﬁary.
Od ognia również nauczył się jak dusza wchodzi do każdego ciała oświetlając je
oraz jak narodziny i śmierć wcielonych istot nie są możliwe do ujrzenia. Od Księ-
życa nauczył się jak materialne ciało przechodzi stany rozwoju zaniku. Od Słońca
dowiedział się jak unikać uwikłań w trakcie kontaktu z obiektami zmysłowymi,
jak również o dwóch rodzajach percepcji; opartej na oglądaniu rzeczywistej duszy
i obserwowaniu fałszywie przyjętych okryw. Od gołębia nauczył się że nadmierne
przywiązanie jest niekorzystne. Ciało ludzkie jest niczym drzwi do wyzwolenia ale
jeśli ktoś przywiąże się do życia rodzinnego jak wspomniany gołąb wtedy jest on
niczym osoba, która wspina się na sam szczyt góry aby ponownie z niej upaść.

7.1

Bóg, Najwyższa Osoba rzekł:
– O wielce szczęśliwy Uddhawo, opisałeś właściwie Moje pragnienie odwołania
dynastii Jadu z planety Ziemi i powrót do Mojej siedziby na Waikuthę. Pan
Brahma i Pan Śiwa oraz inni przywódcy planet również modlą się abym powrócił
do mojej rezydencji na Waikuncie.

Pan Kryszna instruuje Uddhawę

7.2

Spełniając pragnienia Brahmy zstąpiłem do tego świat razem z Panem Baladewą,
Moją pełną częścią i spełniłem wiele czynności na życzenie półbogów. Moja misja
dobiegła teraz końca.

7.3

Wkrótce, wskutek klątwy braminów dynastia Jadu ulegnie zniszczeniu podczas
bratobójczej walki i od dziś, za siedem dni, ocean podniesie się i zatopi Dwarakę.

7.4

O święty Uddhawo, niedługo opuszczę tę planetę Ziemię. Zaraz potem, ogarnięta
wpływem wieku Kali, Ziemia pozbawiona będzie wszelkiej pobożności.

7.5

Drogi Uddhawo, nie powinieneś pozostać tu na Ziemi kiedy opuszczę ten świat.
Drogi wielbicielu, jesteś wolny od grzechu, a w Kali-judze ludzie będą uzależnieni
od różnorakich grzesznych czynności, dlatego opuść to miejsce.

7.6

Teraz powinieneś całkowicie porzucić przywiązanie do przyjaciół i krewnych
i skoncentrować umysł na Mnie. Będąc w ten sposób zawsze świadomym Mnie
powinieneś wędrować po Ziemi patrząc na wszystkie obiekty z jednakową wizją.

7.7

Drogi Uddhawo, ten materialny wszechświat, który doświadczasz swoim umy-
słem, oczyma, mową i innymi zmysłami jest nierzeczywistym wytworem, który
wyobrażamy sobie jako prawdziwy na skutek wpływu maji (iluzji). Powinieneś
wiedzieć, że wszystkie materialne obiekty zmysłowe są tymczasowe.

7.8

Jeśli czyjaś inteligencja jest zabarwiona iluzją wtedy dostrzega on wiele różnych
wartości i znaczeń w obiektach materialnych. W tym stanie osoba taka działa
ciągle na platformie materialnego dobra i zła i jest ograniczona tymi koncepcjami.
Będąc zaabsorbowaną materialną dwoistością bezustannie kontempluje spełnianie
przymusowych obowiązków, unika lub angażuje się w zakazane czynności.

7.9

Dlatego poddając kontroli wszystkie zmysły i pokonując w ten sposób skieruj
umysł by zobaczył cały świat jako usytuowany w jaźni, która rozprzestrzeniona
jest wszędzie i zobacz tę indywidualną jaźń wewnątrz Mnie, Najwyższym Bogu.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

7.10

Będąc obdarzonym konkluzją wiedzy wedyjskiej i zrealizowawszy ostateczne
znaczenie tej wiedzy w praktyce będziesz w stanie doświadczyć czystą jaźń i to
sprawi ci radość umysłu. W tym czasie staniesz się drogi wszystkim żywym isto-
tom, na czele z półbogami, i nigdy nie spotkasz się z przeszkodami w życiu.

7.11

Jeśli ktoś przekroczył myślenie w kategoriach materialnego dobra i zła wtedy auto-
matycznie działa zgodnie z religijnymi nakazami i unika zakazanych czynności.
Samozrealizowana osoba działa spontanicznie niczym niewinne dziecko, a nie
dlatego, że myśli kategoriami dobra i zła.

7.12

Jeśli ktoś jest łaskawym dobroczyńcą wszystkich żywych istot, jest spokojny
i utwierdzony w wiedzy i realizacji, widzi Mnie we wszystkich obiektach to nigdy
więcej nie upada do cyklu narodzin i śmierci.

7.13

Śri Śukadewa powiedział:
– O królu, tak oto Najwyższa Osoba, Kryszna poinstruował Swojego czystego
wielbiciela Uddhawę, który pragnął otrzymać wiedzę od Pana.

7.14

Śri Uddhawa odparł:
– Panie, Ty jedynie przyznajesz rezultaty praktykowania jogi i jesteś tak łaskawy,
że poprzez Swój wpływ rozdzielasz doskonałość jogi Swoim wielbicielom. Jesteś
Duszą Najwyższą zrealizowaną przez jogę oraz jesteś źródłem wszystkich mocy
mistycznych. Dla mojego najwyższego dobra wyjaśniłeś sposób porzucenia mate-
rialnego świata w procesie sannjasy, czli wyrzeczenia.

7.15

Mój drogi Panie, uważam, że dla tych, których umysły są przywiązane do przy-
jemności zmysłowych i szczególnie dla tych, którzy są pozbawieni oddania dla
Ciebie, wyrzeczenie się radości zmysłowych jest najtrudniejszym zadaniem.

7.16

Mój Panie, jestem wielkim głupcem ponieważ moja świadomość skupiona jest na
ciele i związkach cielesnych, które są wytworami Twojej iluzorycznej energii.
Bezustannie myślę – jestem tym ciałem i wszyscy krewni są moją rodziną – dlate-
go proszę, mój Panie, proszę poucz Swojego biednego sługę. Proszę powiedz mi,
jak w łatwy sposób mogę przestrzegać Twoich instrukcji?

Pan Kryszna instruuje Uddhawę

7.17

Mój drogi Panie, jesteś Ostateczną Prawdą, Bogiem, Najwyższą Osobą objawiają-
cym Siebie Swoim wielbicielom. Poza tobą nie ma nikogo kto może mi w pełni
wyjaśnić doskonałą wiedzę. Nawet w niebie pomiędzy półbogami nie można
znaleźć doskonałego nauczyciela. Właściwie to wszyscy półbogowie na czele
z Panem Brahmą są oszołomieni Twoją iluzoryczną mocą. Są oni uwarunkowa-
nymi duszami, przyjęli swoje ciała i cielesne ekspansje za najwyższą prawdę.

7.18

Dlatego, O Panie, czując zmęczenie materialnym życiem i będąc nękanym przez
nieszczęścia podporządkowuję się Tobie, ponieważ Ty jesteś doskonały. Jesteś
nieograniczonym, wszystkowiedzącym Bogiem, Najwyższą Osobą, którego du-
chowa siedziba na Waikuntah jest wolna od wszelkich zakłóceń. Jesteś znany jako
Narajana, prawdziwy przyjaciel wszystkich żywych istot.

7.19

Najwyższy Pan odparł:
– Mówiąc ogólnie, to ludzkie istoty, które mogą wnikliwie przeanalizować rzeczy-
wisty stan materialnego świata są w stanie wznieść się ponad niepomyślny poziom
wulgarnego życia zadowalania zmysłów.

7.20

Inteligentna osoba będąca ekspertem w postrzeganiu świata, po zastosowaniu
właściwej logiki może osiągnąć korzyść dzięki własnej inteligencji. Działa ona
czasami jako swój własny instruujący mistrz, guru.

7.21

Samokontrolujący się ludzie będący ekspertami w duchowej nauce sankhja mogą
widzieć Mnie bezpośrednio wraz z Mymi mocami.

7.22

W tym świecie jest tak wiele stworzonych ciał; niektóre jednonożne, inne dwu-
nożne, trzy– , cztero– lub wielonożne, a są też inne bez nóg, ale spośród nich
wszystkich ludzka forma jest Mi bardzo droga.

7.23

Chociaż Ja, Najwyższy, nie mogę być nigdy pochwycony przez zwykłą percepcję
zmysłową, to jednak ludzkie istoty mogą użyć swojej inteligencji i innych zdolności
zmysłowych aby bezpośrednio puszukiwać Mnie poprzez widoczne i niewido-
czne, uprzednio ustalone symptomy.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

7.24

W związku z tym mędrcy cytują historyczną narrację zawierającą rozmowę po-
między potężnym królem Jadu i wyrzeczonym męrcem, awadhutą.

7.25

Pewnego razu król Jadu zauważył młodego i uczonego bramina awadhutę, który
podróżował wszędzie bez lęku i krępacji. Król, będąc osobiście zaznajomionym
z duchową nauką skorzystał z nadarzającej się okazji i zapytał bramina w nastę-
pujący sposób.

7.26

Król Jadu zapytał:
– O braminie, widzę, że nie angażujesz się w żadne duchowe praktyki religijne ale
pomimo to osiągnąłeś doskonałe zrozumienie wszystkiego w tym świecie. Powiedz
mi łaskawie jak uzyskałeś taką niezwykłą inteligencję i dlaczego wędrujesz swobo-
dnie po świecie zachowując się niczym dziecko ?

7.27

Ludzie w ogólności pracują ciężko aby osiągnąć rezultaty w religii, materialnym
postępie, przyjemnościach zmysłowych i w zdobyciu wiedzy o duszy, a ich typo-
wym motywem jest przedłużenie życia, bycie sławnym i cieszenie się materialnym
bogactwem.

7.28

Jednak ty, chociaż posiadasz wiele możliwości: jesteś uczony, jesteś ekspertem, je-
steś przystojny i elokwentny ale nie robisz nic, ani nie pragniesz niczego, raczej
wydajesz się być otępiały i szalony, niczym duch.

7.29

Chociaż wszyscy ludzie w tym świecie płoną w ogniu pożądania i chciwości to ty
pozostajesz wolnym od tych wpływów. Jesteś niczym słoń, który schronił się
w wodach Gangesu przed płomieniami leśnego pożaru.

7.30

O braminie, widzę, że jesteś pozbawiony jakiegokolwiek kontaktu z materialną
przyjemnością oraz podróżujesz samotnie bez kompana czy członków rodziny.
Dlatego szczerze pytam cię, powiedz mi proszę, co jest przyczyną wielkiej ekstazy,
którą odczuwasz wewnątrz siebie?

Pan Kryszna instruuje Uddhawę

7.31

Pan Kryszna kontynuował:
– Inteligentny król Jadu, odnoszący się zawsze z szacunkiem do braminów czekał
ze skłonioną głową kiedy awadhuta, zadowolony z zachowania króla, zaczął odpo-
wiadać.

7.32

Bramin rzekł:
– Drogi królu, używając swojej inteligencji podporządkowałem się wielu mistrzom
duchowym. Uzyskawszy od nich duchowe zrozumienie podróżuję teraz po ziemi
w wyzwolonym stanie. Posłuchaj proszę a opiszę ci moich nauczycieli.

7.33-35

O królu, przyjąłem schronienie następujących dwudziestu czterech nauczycieli.
Oto oni: ziemia, powietrze, niebo, woda, ogień, Księżyc, Słońce, gołąb i pyton,
morze, ćma, pszczoła, słoń i złodziej miodu, jeleń, ryba, prostytutka Pingala, ptak
Kurara, dziecko, młoda dziewczyna, wytwórca strzał, wąż, pająk i osa. Drogi królu,
poprzez studiowanie ich czynności poznałem naukę o duszy.

7.36

Synu Maharadża Jajati, tygrysie pomiędzy ludźmi, proszę posłuchaj o czym nau-
czyłem się od każdego z moich guru.

7.37

Trzeźwa osoba, nawet nękana przez inne żywe istoty powinna rozumieć, że napa-
stnicy działają pod całkowitą kontrolą Boga i dlatego nie powinna zbaczać z drogi
postępu. Tego nauczyłem się od ziemi.

7.38

Święta osoba powinna nauczyć się od góry jak poświęcić swoje wysiłki w służbie
i sprawianiu dobra innym, jest to jedynym celem egzystencji. Podobnie od drzewa
powinna nauczyć się jak zadedykować się dla innych.

7.39

Uczony mędrzec powinien zadowolić się z prostego utrzymania swojej egzystencji
i nie powinien szukać radości płynącej z zadowalania zmysłów. Innymi słowy, po-
winno się dbać o ciało w taki sposób aby czyjaś wyższa wiedza nie uległa zatrace-
niu, a czyjaś mowa i myśli nie zboczyły ze ścieżki samorealizacji.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

7.40

Nawet transcendentalista otoczony jest niezliczonymi obiektami materialnymi,
które posiadają dobre i złe cechy. Niemniej jednak ktoś kto wzniósł się ponad
platformę materialnego dobra i zła nie powinien wikłać się w kontakt z material-
nymi obiektami, raczej powinien działać jak wiatr.

7.41

Choć samozrealizowana dusza może żyć w wielu ciałach będąc w tym świecie
i doświadczając ich różnych cech i funkcji, to jednak nie uwikłuje się, tak jak wiatr,
który przenosi różne zapachy ale nie miesza się z nimi.

7.42

Rozsądny mędrzec żyjący wewnątrz materialnego ciała powinien rozumieć siebie
jako czystą duszę. Również, powinien rozumieć, że dusza wchodzi do wewnątrz
wszystkich form cielesnych, ruchomych i nieruchomych, w takim stanie zrozumie,
iż dusza jest wszechprzenikająca. Następnie mędrzec powinien dostrzec, że Dusza
Najwyższa, Najwyższy Bóg, jest obecny wewnątrz, w tym samym czasie i we
wszystkich obiektach. Indywidualna dusza i Dusza Najwyższa mogą być zrozu-
miane przez porównanie do cechy nieba. Niebo rozprzestrzenia się wszędzie
i wszystko co nas otacza jest usytuowane wewnątrz niego, pomimo tego niebo nie
miesza się z niczym, ani nie może być podzielone.

7.43

Chociaż potężny wiatr rozwiewa chmury i szaleje po niebie to samo niebo nie jest
uwikłane czy dotknięte przez jego działania. W podobny sposób, dusza nie ulega
zmianie i nie jest poruszona w kontakcie z materią. Chociaż dusza wchodzi do
ciała zbudowanego z ziemi, wody i ognia, i chociaż jest poruszana przez siły natu-
ry stworzone przez wieczny czas, to jej wieczna, duchowa natura jest nietknięta.

7.44

O królu, święta osoba jest niczym woda, wolna od zanieczyszczeń, delikatna
z natury, jej mowa stwarza przepiękne wibracje niczym dźwięk płynącej wody. Je-
dynie poprzez dojrzenie, dotknięcie czy usłyszenie głosu świętej osoby inni
oczyszczają się, tak jak oczyszczamy się w kontakcie z wodą. W taki sposób,
święta osoba, niczym święte miejsce, oczyszcza wszystkich z którymi wchodzi
w kontakt ponieważ zawsze śpiewa chwały Najwyższego Pana.

7.45

Święte osoby stają się potężne dzięki spełnianiu wyrzeczeń. Ich świadomość jest
nieporuszona ponieważ nie próbują cieszyć się tym materialnym światem. Tacy

Pan Kryszna instruuje Uddhawę

naturalnie wyzwoleni mędrcy przyjmują pokarm oﬁarowany im przez przezna-
czenie ale jeśli przypadkowo zdarzy się, że zjedzą nieczysty pokarm, to nie ulegają
zanieczyszczeniu, bo są jak ogień, który pali wszystkie nieczystości.

7.46

Święta osoba, podobnie jak ogień, czasami pojawia się w ukrytej postaci, a innym
razem ujawnia się w pełni. Dla dobrobytu uwarunkowanych dusz pragnących
prawdziwego szczęścia, święta osoba może przyjąć godną wielbienia pozycję mi-
strza duchowego i podobnie jak ogień, spala wtedy wszystkie przeszłe i przyszłe
grzeszne reakcje swoich uczniów, miłosiernie przyjmując od nich oﬁary.

7.47

Tak jak ogień przejawiający się inaczej w drewnie różnej jakości i wielkości,
wszechmocna Dusza Najwyższa wszedłszy do ciał istot wyższych i niższych
stworzonych przez Swą własną moc, wydaje się przyjmować ich osobowości.

7.48

Różne stany materialnego życia, zaczynające się od narodzin, a kończące śmiercią,
są cechami ciała ale nie wpływają na duszę, niczym ubywanie i przybywanie Księ-
życa, które nie wpływają na sam Księżyc. Takie zmiany narzucane są przez niedo-
strzegalne ruchy czasu.

7.49

Płomienie ognia pojawiają się i znikają w każdej chwili ale ich stwarzanie i nisz-
czenie nie jest zauważalne dla zwykłego obserwatora. Podobnie potężne fale czasu
przepływają bezustannie, niczym prądy rzeczne, przyczyniając się w niewidoczny
sposób do narodzin, wzrostu i śmierci niezliczonych ciał materialnych. Pomimo
tego dusza, zmuszana ciągle do zmiany pozycji, nie może dostrzec ruchów czasu.

7.50

Tak jak Słońce wysusza wielkie zbiorniki wody dzięki gorącym promieniom i po-
tem zwraca wodę do gruntu w formie deszczu, podobnie święta osoba przyjmuje
wiele typów materialnych obiektów swoimi materialnymi zmysłami aby w odpo-
wiednim czasie, kiedy inna osoba zbliża się i żąda ich zwrotu, oddać je. Jednak
przy takim przyjmowaniu i odrzucaniu obiektów zmysłowych święta osoba nie
uwikła się.

7.51

Słońce nie dzieli się nigdy, nawet jeśli odbija się w wielu obiektach, również nie
stapia się ze swoim odbiciem. Tylko zupełni głupcy myślą o Słońcu w ten sposób.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

W podobny sposób dusza, chociaż odbija się w wielu materialnych ciałach, pozo-
staje niepodzielna i niematerialna.

7.52

Nikt nie powinien rozwijać nadmiernego uczucia czy troski w stosunku do kogo-
kolwiek czy czegokolwiek, w przeciwnym wypadku doświadczy wielkiego cierpie-
nia, niczym głupi gołąb.

7.53

Był sobie gołąb, który żył w lesie razem z żoną. Uwił gniazdo na drzewie i żył tam
w towarzystwie żony przez wiele lat.

7.54

Dwa gołębie były bardzo oddane swoim domowym obowiązkom. Ich serca były
silnie związane sentymentalnym uczuciem, oboje były przyciągane do siebie po-
przez wzajemne spojrzenia, cielesne cechy i stany umysłu. W taki sposób całkowi-
cie wzajemnie przywiązały się do siebie.

7.55

Jako kochająca się para, naiwnie ufali przyszłości, razem odpoczywali, siedzieli,
przechadzali się, stali, rozmawiali, bawili się i jedli pośród leśnych drzew.

7.56

O królu, kiedykolwiek tylko gołębica zapragnęła czegoś skłaniała pochlebstwami
swojego męża, a on w zamian zadowalał ją i spełniał wszystkie jej pragnienia, na-
wet kosztem wielkich osobistych wysiłków. Tak oto gołąb nie był w stanie kontro-
lować swoich zmysłów w towarzystwie gołębicy.

7.57

Z czasem gołębica doświadczyła pierwszej ciąży. W odpowiednim czasie czysta
pani wysiedziała jajeczka w obecności męża.

7.58

Kiedy jajka już dojrzały, dzięki niepojętym mocom Pana wykluły się małe delikat-
ne pisklęta.

7.59

Oba gołębie z głębokim uczuciem i przyjemnością słuchały nieporadnych odgło-
sów ćwierkania swoich dzieci. Tak oto z wielką miłością zaczęły wychowywać
swoje potomstwo.

Pan Kryszna instruuje Uddhawę

7.60

Rodzice stali się radośni poprzez obserwowanie delikatnych skrzydełek u dzieci,
ich dźwięków, słodkich nieporadnych ruchów w gnieździe i ich prób lotu. Widząc
swoje dzieci szczęśliwymi, rodzice również stawali się niezmiernie szczęśliwi.

7.61

Z sercami przywiązanymi do siebie, głupie gołębie, całkowicie oszołomione iluzo-
ryczną energią Pana Wisznu, dbały troskliwie o swoje młode pisklęta.

7.62

Pewnego dnia rodzice udali się na poszukiwanie pożywienia dla swoich dzieci.
Długo i nerwowo poruszali się po lesie aby znaleźć pokarm.

7.63

W tym samym czasie pewien myśliwy wędrował po lesie i zobaczył młode gołębie
poruszające się w pobliżu gniazda. Rzuciwszy swą sieć schwytał je wszystkie.

7.64

Gołąb i jego żona zawsze byli pełni troski o utrzymanie swoich dzieci i w tym celu
przemierzali las. Zgromadziwszy właściwy pokarm powrócili do gniazda.

7.65

Kiedy gołębica zauważyła swoje dzieci w pułapce myśliwego ogarnął ją ból. Płacząc
głośno pobiegła w ich stronę, a młode gołąbki zapłakały w odpowiedzi.

7.66

Gołębica zawsze pozwalała sobie na bycie związaną linami intensywnego matczy-
nego uczucia i dlatego jej umysł był opanowany lękiem. Będąc w uścisku energii
iluzorycznej Pana Wisznu gołębica zupełnie zapomniała się i śpiesząc ku dzieciom
została schwytana w sieć myśliwego.

7.67

Widząc własne dzieci, które były mu droższe niż życie, fatalnie schwytane w sieć
razem z najdroższą mu żoną , którą uważał za równą sobie samemu, biedny gołąb
zaczął lamentować.

7.68

Gołąb wykrzyknął:
– Niestety, zobaczcie tylko jak zostałem zniszczony! Jestem wielkim głupcem bo
nie spełniłem właściwie pobożnych czynności. Nie mogłem się cieszyć, ani nie

Śrimad Bhagawatam Księga 11

mogłem wypełnić celu życia. Moja droga rodzina, podstawa mojej religijności,
rozwoju ekonomicznego i zadowalania zmysłów, została zrujnowana.

7.69

Oboje z żoną byliśmy doskonałą parą. Ona zawsze podążała za mną i przyjmowa-
ła mnie za swoje uwielbiane bóstwo, ale teraz widząc swoje dzieci stracone i pusty
dom, zostawiła mnie i udała się do nieba z naszymi świętymi dziećmi.

7.70

Jestem teraz nieszczęśnikiem żyjącym samemu w pustym domu. Moja żona jest
martwa i moje dzieci są martwe. Dlaczego miałbym żyć? Serce pęka mi z bólu se-
paracji za rodziną, a życie jest tylko cierpieniem.

7.71

Kiedy gołąb spojrzał z żałością na swoje dzieci będące na skraju śmierci schwytane
w sieć i patetycznie próbujące uwolnić się, zamarł w bezruchu i sam wpadł do sieci
okrutnego myśliwego.

7.72

Myśliwy zadowolony ze schwytania gołębia i jego rodziny powrócił do domu.

7.73

W ten sposób serce osoby, która jest za bardzo przywiązana do życia rodzinnego,
staje się niespokojne. Niczym gołąb próbuje znaleźć przyjemność płynącą z seksu.
Zajęty utrzymaniem swojej rodziny skąpiec taki jest zmuszony cierpieć razem ze
swoją rodziną.

7.74

Drzwi do wyzwolenia są szeroko otwarte dla tego kto osiągnął ludzką formę życia.
Jeśli jednak ludzka istota poświęca się życiu rodzinnemu jak głupi gołąb z powyż-
szej historii, wtedy osobę taką należy uważać za kogoś, kto wspiął się na wysoki
szczyt, po to tylko żeby potknąć się i spaść znowu na dół.

Historia Pingali

W rozdziale tym Pan Kryszna kontynuuje instrukcje bramina awadhuty
przekazane Królowi Jadu.
Lekcja, którą awadhuta nauczył się od pytona jest taka, że inteligentna osoba
powinna kultywować cechę wolności od przywiązań i powinna dbać o swoje ciało
przyjmując to co przychodzi samo z siebie lub jest łatwo osiągalne. W takim stanie
powinno się wielbić Boga, Najwyższą Osobę. Jeśli nie ma żadnego pożywienia, to
wielbiciel, który chce w pełni wielbić Najwyższego nie powinien żebrać, raczej
powinien rozumieć, że jest to aranżacja przeznaczenia. W takim stanie ducha jego
myśli wyrażą się w ten sposób:
– Radość mi przeznaczona przyjdzie do mnie automatycznie więc nie powinienem
bezsensownie tracić mojego życia martwiąc się o wszystkie materialne sprawy.
Jeśli wielbiciel nie otrzyma żadnego pożywienia powinien położyć się niczym
pyton i cierpliwie pogrążyć się w medytacji o Najwyższym Panu.
Instrukcje, które wyrzeczony bramin uzyskał od oceanu są takie, że umysł mędrca,
który jest oddany Najwyższemu Bogu powinien być przejrzysty i poważny, tak jak
wody spokojnego oceanu. Ocean nie rozlewa się w czasie pory deszczowej gdy
wezbrane wody rzek przynoszą więcej wody, ani też nie wysycha w czasie suszy
gdy rzeki nie dostarczają wody. W podobny sposób mędrzec nie wpada w euforię
gdy osiąga pożądane obiekty, ani nie martwi się gdy ich nie ma. Lekcja uzyskana
od ćmy jest taka, że znęcona ogniem ćma ginie, podobnie głupiec nie mogący
kontrolować swoich zmysłów daje się zwieść udekorowanej złotymi klejnotami
i atrakcyjnie ubranej kobiecie. Uganiając sie za takim ucieleśnieninem boskiej iluzji
ostatecznie traci życie i wpada do najbardziej odrażającego piekła.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

Od trzmiela mędrzec powinien nauczyć się jak gromadzić małe porcje jedzenia od
wielu gospodarzy domowych i w ten sposób, dzień po dniu praktykować życie
madhukari dla utrzymania swojej egzystencji.
Mędrzec powinien również zgromadzić zasadnicze prawdy ze wszystkich pism
świętych, głównych i tych nieznacznych. Od pszczoły powinien nauczyć się aby
nie gromadzić pokarmu, który uzyskał z żebrania z myślą cieszenia się nim.
Rozumiejąc, iż później, jeśli postąpi jak chciwa pszczoła, będzie musiał go starcić.
Od słonia awadhuta nauczył się takiej oto lekcji – słonie oszukiwane są przez
myśliwych przez schwytaną słonicę i poruszając się w jej kierunku wpadają do
zamaskowanej pułapki. W podobny sposób mężczyzna przyciągnięty do formy
kobiecej upada w głęboką studnię materialnego życia i ginie. Od złodzieja miodu
nauczył się tego, że podobnie jak złodziej kradnie miód pszczołom, które
gromadziły go w wielkim wysiłku, tak wyrzeczony asceta posiada przywilej
cieszenia się jako pierwszy pokarmem i innymi dobrami zgromadzonymi przez
ciężko zarabiających pieniądze domowników.
Od jelenia nauczył się, że jelonek zwabiony dźwiękiem ﬂetu myśliwego traci swoje
życie, co odnosi się również do osoby, która przyciągnięta jest do przyziemnej
muzyki i piosenek, takie nieuważne działanie prowadzi do bezsensownej utraty
życia. Od ryby dowiedział się, że jej chęć zadowolenia zmysłu smaku kosztuje ją
życie na haczyku rybaka. Podobnie, nieinteligentna osoba będąca oﬁarą niezaspo-
kojonego języka również będzie musiała stracić życie.
Od prostytutki Pingali żyjącej w mieście Wideha awadhuta nauczył się cennej
lekcji. Pewnego dnia Pingala przystroiła się ornamentami i czekała na klientów od
zachodu Słońca, aż do północy. Czekała z wielką nadzieją. Z biegiem czasu stawa-
ła się niespokojna gdyż nikt nie przyszedł aby ją zobaczyć. Zdegustowana obrotem
wypadków porzuciła myśli o bogatym kliencie. W takim stanie pogrążyła się
w myślach o Najwyższym Panu Hari i w ten sposób osiągnęła platformę spokoju.
Instrukcja z tej historii płynie taka, że nadzieje o zadowalaniu zmysłów są przy-
czyną cierpień. Tylko ten, kto porzucił fałszywe nadzieje na cieszenie się, może
skoncentrować świadomość na Najwyższym i osiągnąć transcendentalny spokój.

8.1

Święty bramin awadhuta powiedział:
– O królu, wcielona istota automatycznie doświadcza nieszczęścia w niebie albo
w piekle. Tak samo szczęście doświadczane jest nawet bez zabiegania o nie i dlate-
go osoba inteligentna nie robi wysiłków w celu osiągnięcia materialnej satysfakcji.

8.2

Podążając za przykładem pytona, powinno się porzucić materialne wysiłki w celu
utrzymania ciała i zaakceptować pożywienie, które przychodzi samo z siebie,

Historia Pingali

i nieważne, czy jest ono smaczne, czy niesmaczne, w dużej, czy niewystarczającej
ilości, nie powinno się tym przejmować.

8.3

Jeśli czasem pożywienie nie nadchodzi wtedy święta osoba powinna pościć przez
wiele dni bez usilnych poszukiwań pokarmu rozumiejąc, że dzieje się tak za zrzą-
dzeniem woli Boga. Tak oto, idąc w ślady pytona, powinno się pozostać spokojnym
i cierpliwym.

8.4

Święta osoba, spokojna i nieaktywna materialnie, utrzymuje swoje ciało bez więk-
szych wysiłków, pozostaje pełni sił zmysłowych, umysłowych i cielesnych, nie
działa dla materialnej zdobyczy ale raczej widzi powinność pozostania energiczną
w duchowych interesach.

8.5

Święty mędrzec w zachowaniu z innymi jest szczęśliwy i przyjemny, choć we-
wnątrz jest bardzo poważny i myślący. Nigdy nie jest zaniepokojony ponieważ
posiada doskonałą i nieograniczoną wiedzę, jest niczym spokojne wody niezgłę-
bionego i niezmierzonego oceanu.

8.6

Podczas pory deszczowej wezbrane rzeki szybko płyną do oceanu, a w czasie suszy
są płytkie i znacznie ograniczają dostęp wody, jednak ocean nie wzbiera w czasie
wylewu rzek, ani też nie wysycha podczas suchego lata. W podobny sposób,
święty wielbiciel, który przyjął Najwyższą Osobę za cel życia, za zrządzeniem
opatrzności, czasem wchodzi w posiadanie wielkiego bogactwa, a czasem będzie
bardzo biedny. Niemniej jednak, taki wielbiciel Pana, ani nie unosi się radością gdy
opływa w bogactwa, ani nie jest przygnębiony będąc na skraju biedy.

8.7

Jeśli mężczyzna nie nauczył się kontrolować zmysłów, czuje natychmiastowe
przyciąganie na widok formy kobiecej, która stworzona jest przez iluzoryczną
energię Pana. Kiedy kobieta mówi uwodzicielsko, uśmiecha się kokieteryjnie
i zmysłowo porusza swoim ciałem, umysł mężczyzny zostaje schwytany i wpada
na oślep w studnię materialnej egzystencji, tak jak ćma ogłupiona widokiem ognia
wpada na oślep w jego płomienie.

8.8

W beznadziejnie nonsensowny sposób, bez dyskryminacji, natychmiast podnieca
się na widok pożądliwej kobiety przystrojonej w piękne szaty, udekorowanej złotymi

Śrimad Bhagawatam Księga 11

ornamentami i pachnącej kosmetykami. Chcąc zadowalać zmysły głupiec taki traci
wszelki rozsądek i ginie jak ćma wlatująca w płonący ogień.

8.9

Święta osoba powinna przyjmować tylko odpowiednią ilość pożywienia dla utrzy-
mania ciała i duszy razem, praktykując zajęcie pszczoły, chodząc od drzwi do
drzwi, powinna przyjmować tylko odrobinę żywności od każdej rodziny.

8.10

Tak jak pszczoła spija nektar ze wszystkich kwiatów, dużych i małych, podobnie
inteligentny człowiek powinien przyjąć esencję wszystkich religijnych pism.

8.11

Święta osoba nie powinna myśleć:
– To pożywienie zatrzymam na wieczór, a to zachowam na jutro. Nie powinna
przechowywać pożywienia uzyskanego z żebrania. Powinna użyć swoich dłoni
jako talerza i jeść to co się na nich zmieści. Jedynym zapasem żywności i zbiorni-
kiem, powinien być własny brzuch i cokolwiek mieści się w nim. Nie powinno się
imitować chciwej pszczoły gromadzącej więcej i więcej miodu.

8.12

Żebrzący mnich nie powinien nawet gromadzić jedzenia aby zjeść później tego
samego dnia, czy na drugi dzień, upadnie jeśli odrzuci to zalecenie i niczym
pszczoła zacznie gromadzić więcej i więcej smakowitych potraw.

8.13

Święta osoba pozostaje z dala od ciała młodej dziewczyny. Nie dotyka nawet stopą
lalki w formie kobiety. Poprzez cielesny kontakt z kobietą, ulega się iluzji. Widok taki
przypomina słonia w pułapce, który zwabiony ciałem słonicy łapany jest w sieć.

8.14

Inteligentny mężczyzna nie powinien próbować w żadnych okolicznościach wyko-
rzystywać pięknej kobiety dla swojej przyjemności. Tak jak jeden słoń jest zabijany
przez innego słonia próbując cieszyć się słonicą, podobnie mężczyzna próbujący
cieszyć się towarzystwem kobiety może być zabity w każdym momencie przez jej
silniejszych kochanków.

8.15

Chciwa osoba w trudzie i bólu gromadzi wielką sumę pieniędzy, ale nie zawsze
może się nimi cieszyć lub nawet oﬁarować je innym. Skąpiec jest niczym pszczoła,

Historia Pingali

która zmaga się aby wyprodukować więcej i więcej miodu, który następnie zostaje
skradziony przez człowieka w celu zjedzenia lub sprzedaży. Nieważne jak troskli-
wie ktoś ukrywa czy chroni swoje ciężko zgromadzone bogactwo, zawsze znajdą
się eksperci, którzy je odnajdą i ukradną.

8.16

Tak jak myśliwy zabiera miód wyprodukowany ciężką pracą pszczół, podobnie
żebrzący mnisi, brahmaczarini i sannjasini mają przywilej cieszenia się własnością
gospodarzy domowych, którzy w trudzie zgromadzili swoje posiadłości z myślą
sprawienia przyjemności rodzinie.

8.17

Wyrzeczona, święta osoba mieszkająca w lesie nie powinna nigdy słuchać piosenek
czy muzyki zachęcającej do zmysłowej satysfakcji. Powinna ona raczej bardzo
uważnie przestudiować przykład jelenia, który oczarowany słodkimi dźwiękami
piszczałki, zostaje schwytany przez myśliwego i następnie zabity.

8.18

Przyciągnięty przez śpiew, muzyczne dźwięki i taniec pięknej kobiety, nawet
wielki mędrzec Riszjaszringa, syn Mrigi, niczym posłuszne zwierzątko, poddał się
całkowicie jej kontroli.

8.19

Tak jak ryba podniecona pragnieniem cieszenia się przyjemnością języka zostaje
złapana na haczyk, podobnie głupiec oszołomiony przez silne zachcianki językowe
doprowadza się do ruiny.

8.20

Rozważne osoby powstrzymujące zmysły od obiektów zmysłowych są w stanie
szybko doprowadzić do samokontroli, z jednym wyjątkiem – języka, ponieważ
powstrzymywanie się od jedzenia, jedynie zwiększa pragnienie zmysłu smaku.

8.21

Nawet jeśli ktoś pokonał inne zmysły, to tak długo jak nie pokona języka, nie
można o nim powiedzieć, że pokonał wszystkie zmysły. Jeśli ktoś jest w stanie
zapanować nad swoim językiem, to wtedy powinno rozumieć się, że w pełni panu-
je nad swoimi zmysłami.

8.22

O królu, kiedyś w mieście Wideha mieszkała prostytutka zwana Pingalą. Posłu-
chaj teraz proszę czego nauczyłem się od niej.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

8.23

Pewnego razu prostytutka Pingala stała w drzwiach wychodzących na ulicę. Pra-
gnąc przyciągnąć kochanka pokazywała swoją piękną formę.

8.24

O najlepszy pośród ludzi, była bardzo spragniona pieniędzy i stojąc w drzwiach
nocą studiowała uważnie przechodzących mężczyzn. Rozmyślała w ten sposób:
– O, ten na pewno ma pieniądze. Wiem, że może zapłacić i wiem, że mógłby się
bardzo cieszyć moim towarzystwem.
Tak, rozmyślała o wszystkich mężczyznach.

8.25-26

Gdy Pingala stała w drzwiach wielu mężczyzn przeszło obok jej domu. Jej jedynym
źródłem utrzymania się była prostytucja i dlatego z niepokojem myślała:
– Może ten, który nadchodzi jest bogaty… och, nie zatrzymuje się, ale jestem
pewna, że ktoś inny przyjdzie. Z pewnością ten, który zbliża się będzie chciał
zapłacić za moją miłość i na pewno da mi wiele pieniędzy.
Tak oto z fałszywą nadzieją pozostawała oparta o framugę, niezdolna skończyć
interesu i pójść spać, czasami z niepokojem wychodziła na ulicę, a czasami wracała
do domu i tak stopniowo nadeszła północ.

8.27

Noc upływała i prostytutka, intensywnie pragnąca pieniędzy, posmutniała, a jej
twarz wyschła. Zaniepokojona i zawiedziona brakiem pieniędzy zaczęła odczuwać
wielkie odwiązanie od całej sytuacji, wtedy radość zawitała w jej umyśle.

8.28

Poczuła wstręt na myśl o swojej sytuacji i zobojętniała na wszystko. Odwiązanie
się działa niczym ostrze miecza tnąc na kawałki wiążącą nas sieć materialnych
pragnień i nadziei. Posłuchaj teraz pieśni śpiewanej przez Pingalę w jej desperacji.

8.29

O królu, tak jak człowiek pozbawiony duchowego zrozumienia nigdy nie pragnie
porzucić fałszywego poczucia własności w stosunku do wielu materialnych rzeczy,
podobnie osoba, która nie rozwinęła jeszcze wolności od przywiązań nigdy nie
chce porzucić zniewolenia materialnym ciałem.

8.30

Prostytutka Pingala powiedziała:
– Popatrzcie tylko jak z braku kontroli zmysłów pogrążyłam się w iluzji. Jestem
tak głupia, że pragnę zmysłowej przyjemności od nic nieznaczących mężczyzn.

Historia Pingali

8.31

Jestem tak głupia, że porzuciłam służenie dla tego, który jest wiecznie usytuowany
w moim sercu i jest mi bardzo drogi. Najbardziej drogim jest Pan Wszechświata
nagradzający prawdziwą miłością, szczęściem i innymi dobrodziejstwami. Cho-
ciaż przebywa On w moim sercu to całkowicie zignorowałam Go, a w zamian
służyłam nic nieznaczącym mężczyznom, którzy nigdy nie będą w stanie spełnić
moich pragnień, i którzy przynieśli mi jedynie nieszczęście, strach, niepokój, la-
ment i chaos w umyśle.

8.32

Och, beznadziejnie torturowałam swoją duszę! Sprzedałam swoje ciało chciwym
i pożądliwym mężczyznom, którzy są godni pożałowania. Praktykując najbardziej
potępioną profesję prostytutki miałam nadzieję zdobyć pieniądze i przyjemność
seksualną.

8.33

To materialne ciało jest niczym dom, w którym mieszkam ja, dusza. Kości formu-
jące kręgosłup, żebra, ramiona i nogi są jak belki i ﬁlary konstrukcyjne domu,
a cała struktura pełna odchodów i uryny pokryta jest skórą, włosami i paznokciami.
Dziewięć bram tego ciała ciągle wydala zgniłe substancje. Która kobieta poza mną
byłaby tak głupia żeby poświęcić się temu materialnemu ciału myśląc, że może
znaleźć w nim przyjemność i miłość?

8.34

Jestem najgłupszą osobą w tym mieście. Zlekceważyłam Boga, Najwyższą Osobę,
który nagradza wszystkim, nawet naszą oryginalną duchową formą, i pragnęłam
oddawać się przyjemnościom z wieloma mężczyznami.

8.35

Bóg, Najwyższa Osoba jest absolutnie największym przyjacielem żywych istot
ponieważ jest On dobroczyńcą i Panem każdego. Jest On Duszą Najwyższą
w sercu każdego. Chcę zapłacić cenę pełnego podporządkowania się Panu, teraz
będę z Nim, szczęśliwa jak Lakszmi.

8.36

Mężczyźni, dostarczają kobietom przyjemności zmysłowej, ale wszyscy oni,
włącznie z półbogami w niebie, mają początek i koniec, są tymczasowym stworze-
niem, które odejdzie wraz z czasem, ile rzeczywistej przyjemności czy szczęścia
mogliby dać swym żonom?

Śrimad Bhagawatam Księga 11

8.37

Chociaż uparcie miałam nadzieję cieszyć się tym światem, to w jakiś sposób wol-
ność od światowości pojawiła się w moim sercu. To poczucie sprawia mi wielkie
szczęście. Wydaje się, że Wisznu, Najwyższy Bóg obdarzył mnie swoja łaską. Nie
wiedząc nawet kiedy, spełniłam jakieś uczynki, które sprawiły Mu satysfakcję.

8.38

Osoba, która rozwinęła wolność od przywiązań jest w stanie porzucić brzemię mate-
rialnego społeczeństwa, przyjaźni i tzw. miłości, a osoba, która doświadcza cierpień
w swojej beznadziejności stopniowo uwalnia się i obojętnieje w stosunku do otaczają-
cego ją świata. Więc w efekcie mojego cierpienia taka właśnie wolność od przywiązania
obudziła się w moim sercu. Ale jak to się stało, że doznałam tych łaskawych cierpień
skoro byłam pozbawiona łaski? Dlatego wydaje mi się, że mam szczęście i otrzymałam
błogosławieństwo Pana, który tak czy inaczej musi być ze mnie zadowolony.

8.39

Z oddaniem przyjmuję ten szczególny dar, którym zostałam obdarzona przez
Pana. Porzucając moje grzeszne pragnienia zmysłowej przyjemności przyjmuję
schronienie w Bogu, Najwyższej Osobie.

8.40

Jestem teraz w pełni zadowolona i wierzę w łaskę Najwyższego. Radując się ży-
ciem tylko z Panem ponieważ tylko On jest źródłem prawdziwej miłości i szczę-
ścia, teraz będę utrzymywać się tym co przyjdzie naturalnie.

8.41

Inteligencja żywej istoty skradziona jest przez czynności zadowalania zmysłów i w
efekcie żywa istota upada w ciemną studnię materialnej egzystencji. Będąc tak
schwytaną przez śmiertelnego węża czasu, któż inny poza Bogiem, Najwyższą
Osobą, mógłby uratować tę biedną istotę z tak beznadziejnej pozycji?

8.42

Kiedy żywa istota dostrzega, że wszechświat jest złapany przez węża czasu, staje
się wtedy trzeźwa, rozważna i uwalnia się od materialnego zadowalania zmysłów.
Osiągając ten stan, nabywa kwaliﬁkacji by być swoim własnym obrońcą.

8.43

Wędrowny mnich kontynuował:
– Tak oto Pingala z całkowicie przekonanym umysłem odrzuciła grzeszne pra-
gnienia cieszenia się seksem, usiadła na łóżku i osiągnęła doskonały spokój.

Historia Pingali

8.44

Materialne pragnienie jest niewątpliwie przyczyną wielkiego nieszczęścia, a wol-
ność od niego przynosi wielkie szczęście. Pingala po odrzuceniu pragnienia ciesze-
nia się tak zwanymi kochankami zasnęła szczęśliwie.

Odwiązanie się

od wszystkiego co materialne

Awadhuta bramin opisuje pozostałych siedmiu guru zaczynając od ptaka kurara.
Wymienia również swoje ciało jako jednego z dodatkowych mistrzów.
Instrukcja płynąca od ptaka kurara jest taka, że przywiązanie kreuje nieszczęście,
a więc osoba nieprzywiązana i nie mająca materialnych dóbr jest kwaliﬁkowana do
tego by osiągnąć najwyższe szczęście.
Od głupiutkiego, leniwego dziecka, bramin nauczył się, że przez wolność od
niepokoju moża zacząć wielbić Najwyższą Osobę i odczuwać najwyższą ekstazę.
Od młodej dziewczyny, która trzymała tylko jedną bransoletkę na przegubie ręki
można nauczyć się jak być samotnym i utwierdzić umysł w całkowitej koncentracji
na Najwyższym. Pewnego razu do domu młodej dziewczyny, w czasie nieobecności
jej rodziców, przybyło kilku mężczyzn aby poprosić o jej rękę . Dziewczyna udała
się do kuchni aby przygotować jedzenie dla gości i zaczęła ubijać ryż. Chcąc
zatrzymać hałas uderzających o siebie bransoletek połamała wiele z nich
i zatrzymała tylko jedną na każdej dłoni. Dwie lub więcej bransoletek stwarzają
hałas, tak samo dwoje, lub, co tu mówić więcej ludzi przebywa w jednym miejscu,
zawsze jest szansa na wzajemną kłótnię czy plotki.
Awadhuta otrzymał instrukcję od wyrobnika strzał, który był tak skupiony na
swojej pracy, że nie zauważył nawet samego króla przechadzającego się drogą obok
jego warsztatu. W ten sam sposób powinno się ściśle kontrolować umysł
koncentrując go na wielbieniu Pana Hari.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

Od węża, bramin awadhuta nauczył się, że mędrzec powinien wędrować samotnie,
nie powinien żyć w żadnym uprzednio zaaranżowanym miejscu, powinien być
poważny i ostrożny, nie dobrze by wyjawiał swe plany, nie powinien mieć
asystentów, wskazane jest by mówił niewiele.
Instrukcja otrzymana od pająka, który rozwija i zwija swoją sieć, jest taka, że Bóg
w podobny sposób kreuje z Siebie cały wszechświat, a następnie pochłania go do
wewnątrz Siebie.
Od niewielkiego insekta, który stał się osą, uczony bramin nauczył się, że żywa
istota pod wpływem silnego uczucia, nienawiści i strachu, w swym następnym
życiu osiąga osobowość tego obiektu, na którym skupiła swoją uwagę.
Widząc, iż kruche materialne ciało podlega narodzinom i śmierci, zawsze starając
się osiągnąć najwyższy cel, osoba trzeźwa na umyśle, powinna odwiązać się od ciała
i właściwie wykorzystać tę rzadką ludzką formę życia na poszukiwanie wiedzy.

9.1

Święty bramin powiedział:
– Każdy w tym świecie uważa pewne rzeczy za bardzo wartościowe, i z przywią-
zania do tych samych rzeczy ktoś staje się nieszczęśliwy. Ktokolwiek jest w stanie
zrozumieć ten punkt, porzuca materialne posiadłości i przywiązania, osiągając
najwyższe szczęście.

9.2

Pewnego razu grupa dużych jastrzębi nie mogła znaleźć oﬁary i zaatakowała innego,
słabszego jastrzębia, który trzymał mięso w swych szponach. W obawie o swoje życie
jastrząb porzucił kawałek mięsa i doświadczył prawdziwego szczęścia.

9.3

Rodzice zawsze myślą z niepokojem o domu, dzieciach i swojej reputacji. Ja nie
mam z tym do czynienia. Nie martwię się o żadną rodzinę, nie dbam o honor czy
zniewagę. Raduję się tylko życiem duszy i znajduję miłość na duchowej platformie
podróżując po ziemi jak dziecko.

9.4

W materialnym świecie, dwoje rodzaje ludzi, wolni są od wszystkich niepokojów
i pogrążeni są w wielkim szczęściu: zdziecinniały głupiec oraz ten kto zbliżył się
do Najwyższego Pana, który jest poza wpływem trzech sił materialnej natury.

9.5

Pewnego razu dziewczyna na wydaniu była sama w domu podczas gdy jej rodzice
i krewni wyszli do kogoś w odwiedziny. W tym czasie kilku kandydatów na męża
przyszło do jej domu. Dziewczyna przyjęła ich z gościnnością i usadowiła wygodnie.

Odwiązanie się od wszystkiego co materialne

9.6

Udała się do kuchni w celu przygotowania posiłku dla nieoczekiwanych gości.
Kiedy ubijała ryż, bransoletki z muszelek na jej rękach uderzały o siebie wydając
głośne dźwięki.

9.7

Młoda dziewczyna dłubiąca ryż, wystraszyła się, że przybyli mężczyźni pomyślą
o niej, jak o pochodzącej z biednej rodziny. Będąc sprytną, nieśmiała dziewczyna
połamała bransoletki, które miała na ramionach zostawiając tylko dwie na przegu-
bach dłoni.

9.8

Nadal ubijając ryż zauważyła, że pozostałe dwie bransoletki ciągle hałasują. Zdjęła
więc pozostałe bransoletki zostawiając tylko jedną na każdym nadgarstku i w ten
sposób pozbyła się hałasu.

9.9

O pogromco wroga, podróżując bezustannie po ziemi poznaję naturę tego świata
i osobiście doświadczyłem lekcji od tej młodej dziewczyny.

9.10

Gdy wielu ludzi żyje razem w jednym miejscu to bez wątpienia będą tam kłótnie.
Nawet jeśli tylko dwoje ludzi będzie razem to też dojdzie do błahej rozmowy
i sprzeczki. Dlatego, aby uniknąć konﬂiktu powinno się żyć samotnie, tak jak to
było pokazane na przykładzie bransoletek.

9.11

Po osiągnięciu perfekcji wielu pozycji jogi, po pokonaniu oddychania, poprzez
wolność od przywiązań i regulujące praktyki, jogin powinien osiągnąć stałość
umysłu. Wtedy może uważnie skupić umysł na jednym celu praktykowania jogi.

9.12

Umysł może być kontrolowany jeśli jest skupiony na Bogu, Najwyższej Osobie.
Osiągnąwszy stałą pozycję, umysł staje się wolny od nieczystych pragnień popy-
chających materialne czynności. Tak oto, wraz z umacnianiem się w sile dobroci,
jogin porzuca siły pasji i ignorancji, stopniowo wznosząc się do siły dobroci. Kiedy
umysł wolny jest od paliwa do materialnych sił natury to ogień egzystencji mate-
rialnej zostaje ugaszony. W ten sposób jogin osiąga platformę bezpośredniego
związku z obiektem swojej medytacji, Najwyższym Panem.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

9.13

Kiedy świadomość skupiona jest na Absolutnej Prawdzie, wtedy nie ma dla niej
wewnętrznej i zewnętrznej rzeczywistości, czy też dwoistości tego świata. Dawany
jest tu przykład wyrobnika strzał, który był tak zaabsorbowany na swojej czynno-
ści, że nawet nie zauważył samego króla przechadzającego się tuż obok niego.

9.14

Święta osoba powinna pozostawać samotną i ciągle podróżować nie posiadając
stałej rezydencji. Pozostając na straży, powinna przebywać w ukryciu działając tak,
aby nie być rozpoznaną przez innych. Poruszając się bez towarzystwa, powinna
mówić tylko tyle ile potrzeba.

9.15

Kiedy osoba żyjąca w tymczasowym ciele próbuje zbudować szczęśliwy dom, to
rezultat jest żałosny i bezowocny. Niemniej jednak, wąż, wślizguje się do domu
zbudowanego przez innych i żyje tam prosperując szczęśliwie.

9.16

Pan tego wszechświata, Narajan, jest wielbionym Bogiem wszystkich istot. Bez
dodatkowej pomocy, Pan stwarza ten wszechświat dzięki własnej mocy, a w czasie
unicestwienia niszczy go poprzez Swoje ekspansje czasu, wchłaniając do wewnątrz
kosmos, włącznie z uwarunkowanymi istotami. Tak oto Jego nieograniczona Jaźń
jest schronieniem i zbiornikiem wszystkich mocy. Subtelna pradhana, podstawa
kosmicznych manifestacji, jest przechowywana wewnątrz Pana i dlatego nie jest
różna od Niego. Po całkowitym zniszczeniu Najwyższy Pan pozostaje Sam.

9.17-18

Kiedy Bóg, przejawia własną moc w formie czasu i kieruje Swoje materialne moce
(np. siła dobroci) do stanu neutralnej równowagi wtedy pozostaje najwyższym
kontrolerem neutralnego stanu zwanego pradhaną oraz najwyższym kontrolerem
wszystkich istot. Jest On również najwyższym wielbionym obiektem dla wszyst-
kich włączając wyzwolone dusze, półbogów i uwarunkowane dusze. Najwyższy
Pan jest wiecznie wolny od materialnych określeń i jest także siedzibą transcen-
dentalnego szczęścia, które można doświadczyć poprzez oglądanie Jego duchowej
formy. W ten sposób Pan ukazuje pełne znaczenie terminu – wyzwolenie.

9.19

O pogromco wrogów, w czasie stwarzania Najwyższy Bóg rozprzestrzenia Swoją
własną moc w formie czasu i wprawiaja w ruch Swoją materialną energię, maję,
zawierającą trzy cechy natury materialnej, stwarza mahat-tattwę.

Odwiązanie się od wszystkiego co materialne

9.20

Zgodnie z opinią wielkich mędrców, to co jest podłożem trzech sił materialnej
natury i przejawia różnorodność wszechświata nazywa się sutrą lub mahat-tattwą.
W istocie rzeczy, wszechświat spoczywa w mahat-tattwie i zgodnie z jego prawa-
mi żywe istoty doświadczają materialnej egzystencji.

9.21

Tak jak pająk tworzy nić ze swoich ust, bawi się nią jakiś czas i w końcu połyka ją
z powrotem, podobnie Najwyższa Osoba rozprzestrzenia Swoje moce z wewnątrz
Siebie. Tak więc Najwyższy Pan przejawia sieć kosmicznej manifestacji, używa jej
zgodnie ze Swoją wolą i ostatecznie pochłania ją do wewnątrz Siebie.

9.22

Jeśli z powodu miłości, nienawiści czy strachu wcielona dusza skoncentruje swój
umysł i inteligencje na szczególnej formie cielesnej, z pewnością osiągnie taką
samą formę, o której medytowała.

9.23

O królu, pewnego razu osa zmusiła słabszego od siebie insekta aby wszedł do ula.
Trzymała go tam w potrzasku. W wielkim strachu insekt bezustannie myślał
o swoim pogromcy i nawet bez zmiany ciała osiągnął ciało osy. Tak właśnie sto-
sownie do czyjejś ciągłej koncentracji osiąga się odpowiedni stan egzystencji.

9.24

O królu, od wszystkich wspomnianych mistrzów duchowych osiągnąłem wielką
mądrość. Teraz posłuchaj czego nauczyłem się od mego własnego ciała.

9.25

Materialne ciało jest również mistrzem duchowym ponieważ uczy mnie wolności
od przywiązań. Podlegając stworzeniu i rozpadowi, ciało zawsze umiera w bólu.
Dlatego używając ciała w celu zdobycia wiedzy zawsze pamiętam, że będzie ono
ostatecznie zjedzone przez innych i dlatego pozostając wolnym od przywiązania
do ciała poruszam się po świecie.

9.26

Człowiek przywiązany do swojego ciała w wielkim trudzie gromadzi pieniądze
aby chronić i powiększyć wpływy swojej żony, dzieci, własności, zwierząt domo-
wych, służących, krewnych itd. Robi to wszystko dla zadowolenia swojego własne-
go ciała. Tak jak drzewo przed obumarciem produkuje nasiona przeszłych drzew,
tak samo umierające ciało człowieka ukazuje nasiona czyjegoś przyszłego ciała

Śrimad Bhagawatam Księga 11

w postaci zgromadzonej karmy. W ten sposób zapewniając kontynuację material-
nej egzystencji materialne ciało marnieje i umiera.

9.27

Mężczyzna posiadający wiele żon jest ciągle przez nie nękany, jest odpowiedzialny
za ich utrzymanie, a wszystkie kobiety ciągną go w różne strony, każda zajęta
swoim własnym interesem. Podobnie, materialne zmysły nękają uwarunkowaną
duszę ciągnąc ją w różne kierunki w tym samym czasie. Z jednej strony język za-
chęca do zaaranżowania wspaniałego jedzenia, a potem pragnienie zmusza go do
wypicia smacznego napoju. W tym samym czasie organy płciowe krzyczą za zado-
woleniem, a zmysł dotyku domaga się miękkich, zmysłowych obiektów. Brzuch
nęka go dopóki nie zostanie napełniony, uszy pragną słuchać przyjemnych dźwię-
ków, zmysł powonienia marzy o przyjemnych zapachach, a niespokojne oczy szu-
kają przyjemnych widoków. W taki sposób zmysły, organy i kończyny pragnące
satysfakcji ciągają żywą istotę w wielu kierunkach.

9.28

Bóg rozszerzając Swoją moc, maja-śakti, stworzył niezliczone gatunki życia dla
uwarunkowanych dusz. Jednak po stworzeniu form drzew, gadów, zwierząt, węży,
ptaków itd. nie czuł się szczęśliwym w sercu. Ostatecznie poczuł satysfakcję, kiedy
stworzył ludzką formę życia, która daje uwarunkowanej istocie wystarczająco
dużo inteligencji do postrzegania Absolutnej Prawdy.

9.29

Po wielu, wielu narodzinach i zgonach przyjmuję się tę rzadką formę ludzką,
która choć tymczasowa, daje szansę osiągnięcia najwyższej doskonałości. Dlatego
rozsądny człowiek powinien szybko dążyć do doskonałości zanim jego ciało
(ulegające śmierci) jeszcze nie osłabło i umarło. Co więcej, zadowalanie zmysłów
osiągalne jest nawet w najbardziej potępionych gatunkach życia, podczas gdy
świadomość Kryszny możliwa jest tylko dla istoty ludzkiej.

9.30

Po otrzymaniu nauk od wspomnianych mistrzów duchowych jestem świadomy
Boga, Najwyższej Osoby, pozostając wyrzeczonym, oświeconym i doświadczonym
w wiedzy duchowej wędruję po ziemi bez przywiązań i fałszywej tożsamości.

9.31

Choć Absolutna Prawda nie ma sobie równego to mędrcy opisali Go na wiele
różnych sposobów, dlatego osiągnięcie pełnej i przekonującej wiedzy o Nim może
nie być możliwe do osiągnięcia od jednego guru.

Odwiązanie się od wszystkiego co materialne

9.32

Następnie Pan Kryszna powiedział:
– Przemówiwszy w ten sposób do króla Jadu, wyrzeczony bramin przyjął pokłony
i wielbienie oﬁarowane mu przez króla, poczuł wewnętrzną satysfakcję, a następ-
nie pożegnał się i odszedł dokładnie tak jak się zjawił.

9.33

O Uddhawo, słuchając nauk wędrownego mędrca święty król Jadu, który jest
przodkiem naszego rodu, uwolnił się od wszystkich materialnych słabości i skon-
centrował umysł na duchowej platformie.

Charakterystyka czynności

przynoszących owoce

W rozdziale tym, Pan Śri Kyszna zaprzecza ﬁlozoﬁi zwolenników Dżajminiego,
opisując Uddhawie w jaki sposób dusza uwięziona w materialnym ciele może
rozwinąć czystą wiedzę duchową. Wajsznawa lub ten kto przyjął schronienie
w Najwyższym Bogu, Wisznu, powinien przestrzegać zasad i przepisów znajdu-
jących się w Pańczaratrze i podobnych pismach objawionych. Zgodnie z własnymi
cechami i pracą, którą wykonuje, powinien podążać według kodów warnaśramy,
starając sie być wolnym od motywacji. Tak zwana wiedza osiągnięta przy pomocy
naszych zmysłów, umysłu i inteligencji jest bezwartościowa niczym marzenia
senne, doświadczane przez osobę przywiązaną do cieszenia się życiem. Dlatego
dobrze jest porzucić pracę spełnianą dla zadowolenia zmysłów i zaangażować się
w przypisany obowiązek. Gdy ktoś dojdzie do zrozumienia siebie samego jako
duszy, powinien porzucić spełnianie przypisanej mu obowiązkowej pracy i zająć
się służeniem bona ﬁde mistrzowi duchowemu, który jest zamanifestowaną repre-
zentacją Osoby Boga. Sługa mistrza duchowego dobrze by miał szczere uczucie
wobec swojego mistrza, powinien pragnąć otrzymać wiedzę od guru i być wolnym
od zazdrości. Pomocne jest gdy nie wypowiada nonsensów. Dusza różni się od
wulgarnego i subtelnego ciała. Dusza, która weszła do materialnego ciała przyj-
muje również cielesne funkcje stosownie do reakcji swojej przeszłej karmy. Tylko
czysty mistrz duchowy jest w stanie zaprezentować czystą naukę o duszy.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

Zwolennicy Dżajminiego i inni ateistyczni myśliciele przyjmują materialna pracę
jako cel życia. Jednak Kryszna zaprzeczył temu rozumowaniu wyjaśniając, że
wcielona dusza, która weszła w kontakt z podzielnym materialnym czasem, zakłada
na siebie łańcuch niekończących się narodzin, dojrzewania, młodości, starości
i śmierci. Zmuszona jest cierpieć konsekwencje szczęścia i nieszczęścia wypływają-
cych ze swpjej pracy. Nie jest możliwym aby osoba przywiązana do owoców pracy
mogła osiągnąć rzeczywisty cel życia. Przyjemności niebiańskie i inne cele osiągane
przez spełnianie rytuałów oﬁarnych, doświadczane są przez krótki okres, po wy-
czerpaniu niebiańskiej przyjemności następuje powrót do tej śmiertelnej sfery życia,
tak by ponownie cierpieć i lamentować. Na ścieżce materializmu nieprzerwane
i naturalne szczęście z pewnością nie istnieje.

10.1

Bóg, Najwyższa Osoba powiedział:
– Przyjąwszy pełne schronienie we Mnie z umysłem uważnie skupionym na
służbie oddania, w sposób wyjaśniony przeze Mnie powinno się żyć bez osobistych
pragnień i praktykować społeczny i zawodowy system zwany warnaśrama.

10.2

Oczyszczona dusza powinna rozumieć, że uwarunkowane dusze, które zadedyko-
wały się zadowalaniu zmysłów, fałszywie przyjmują obiekty zmysłowej przyjem-
ności, za prawdę te wszystkie ich wysiłki kończą się porażką.

10.3

Podczas snu można widzieć wiele obiektów przyjemności zmysłowej, ale takie
przyjemne rzeczy są jedynie tworem umysłu i ostatecznie pozbawione wartości.
Podobnie, jeśli ktoś śpi duchowo, to widzi wiele obiektów zmysłowych, ale wszyst-
kie te niezliczone obiekty tymczasowej satysfakcji są tworem iluzorycznej energii
Najwyższego Pana i nie mają trwałej egzystencji. Niemądrze wykorzystuje swoją
inteligencję, każdy kto rozmyśla o tymczasowych obiektach i ulega zmysłom.

10.4

Jeśli ktoś skoncentrował swoje myśli na Mnie i uczynił to celem życia powinien
porzucić czynności dla zadowalania zmysłów i w zamian pracować przestrzegając
zasad pomagających w postępie duchowym. Jeśli jednak w pełni poszukuje osta-
tecznej prawdy o duszy to nie powinien przyjmować wskazówek pism opisujących
działania dla owoców.

10.5

Ktokolwiek zaakceptował Mnie jako najwyższy cel życia i ściśle przestrzega wska-
zówek pism zakazujących grzeszne czynności, zatraca zainteresowanie powierz-

Charakterystyka czynności przynoszących owoce

chownymi zasadami jak np. utrzymywanie czystości. Ostatecznie dobrze jest się
zbliżyć się do bona ﬁde guru, który posiada pełną wiedzę o Mnie, jest spokojny
i który na duchowym poziomie nie jest różny ode Mnie Samego.

10.6

Sługa lub uczeń mistrza duchowego jest wolny od fałszywego prestiżu, nie uważa
siebie za sprawcę działań, dobrze by był aktywny i nigdy nie leniuchował, to po-
może mu porzucić poczucie własności obiektów zmysłowych. Zobaczy żonę,
dzieci, dom i społeczeństwo w związku z Kryszną. Tak, nie ulegając oszołomieniu,
rozwinie uczucie miłości do mistrza duchowego i nie będzie już zbaczał ze ścieżki
oddania. Sługa taki, czy uczeń, powinien zawsze pragnąć postępu w duchowym
zrozumieniu, nie zazdrościć nikomu i unikać bezwartościowych dyskusji.

10.7

Powinno się widzieć rzeczywisty duchowy cel (widzieć Krysznę wszędzie i Jemu
oﬁarować się w całości ) we wszystkich okolicznościach i dlatego pozostać nie
przywiązanym do żony, dzieci, domu, ziemi, krewnych, przyjaciół, bogactwa itd.

10.8

Tak jak ogień, który płonie i oświeca ale jest różny od palonego drewna, tak dusza
(obserwator znajdujący się wewnątrz ciała) jest różny od materialnego ciała, które
jest oświetlane świadomością. W ten sposób dusza i ciało posiadają różne cechy
i są odmiennymi energiami.

10.9

Tak jak ogień, który przejawia się odmiennie gdy jest utajony, zamanifestowany,
słaby, błyszczący itd., w zależności od jakości opału, podobnie dusza wchodzi
w materialne ciało i przejmuje specyﬁczne cechy cielesne.

10.10

Subtelne i wulgarne ciała materialne stwarzane są przez siły natury materialnej
i emanują z mocy Boga, Najwyższej Osoby. Materialna egzystencja ma miejsce
gdy żywa istota fałszywie akceptuje cechy wulgarnych i subtelnych ciał jako własną
naturę. Ten wyimaginowany stan może być jednak zmieniony przy pomocy praw-
dziwej wiedzy.

10.11

Poprzez kultywowanie wiedzy powinno się zbliżyć do usytuowanego w wewnątrz
każdej istoty, Najwyższej Osoby i poprzez zrozumienie niezależnej rzeczywistości,
Jego czystej, duchowej egzystencji, powinno się stopniowo porzucić fałszywą wizję
o tym świecie.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

10.12

Mistrz duchowy porównany jest do dolnego palącego się patyka, uczeń do górnego
płonącego drewienka, a instrukcje udzielane przez guru do trzeciej umieszczonej
pośrodku gałązki. Transcendentalna wiedza przechodząca od guru, do ucznia, jest
porównywana do powstającego z kontaktu wszystkich patyków ognia, który spala
na popiół ciemność ignorancji przynosząc szczęście uczniowi, jak i również guru.

10.13

Przez uległe słuchanie od doświadczonego mistrza duchowego, uczeń rozwija
czystą wiedzę, która odpiera ataki materialnej iluzji powstające z trzech cech natury
materialnej. W końcu czysta wiedza zanika sama z siebie, niczym ogień, który
przestaje płonąć gdy zapas opału ulegnie wyczerpaniu.

10.14-16

Drogi Uddhawo, w ten sposób udzieliłem ci doskonałej wiedzy. Niemniej jednak są
ﬁlozofowie, którzy nie zgadzają się z Moją konkluzją. Twierdzą oni, że naturalną
pozycją żywej istoty jest działanie dla owoców. Rozumieją indywidualną istotę
jako odbiorcę szczęścia czy nieszczęścia, które płynie z pracy. Zgodnie z tą materia-
listyczną ﬁlozoﬁą świat, czas, pisma objawione i dusza są wszystkie zróżnicowane,
wieczne i egzystują jako nieustanny przepływ transformacji. Co więcej, wiedza nie
może być jedną czy wieczną ponieważ powstaje z różnych i zmiennych form, natu-
ralnym ich wnioskiem jest myślenie – wiedza też ulega ciągłym zmianom. Nawet
jeśli przyjmiesz tę ﬁlozoﬁę, mój drogi Uddhawo, to bezustanne narodziny, zgony,
starość i choroby będą miały miejsce dlatego, że żywe istoty muszą przyjąć mate-
rialne ciała podlegające wpływom czasu.

10.17

Chociaż osoba pracująca dla zysków pragnie bezustannego szczęścia to widzimy
wyraźnie, że ciężko pracujący materialiści są często nieszczęśliwi, a tylko czasami
stają się zadowoleni. Dowodzi to tylko, że nie są oni niezależni w swoim działaniu,
ani też nie kontrolują swojego przeznaczenia. Kiedy ktoś jest zawsze pod wpływem
czyjejś wyższej kontroli to jak może oczekiwać wartościowych rezultatów ze
swoich czynności dla owoców?

10.18

Widzimy w materialnym świecie, że czasami nawet inteligentna osoba nie jest
szczęśliwa, podczas gdy wielki głupiec jest szczęśliwy. Koncepcja mówiąca, że
można być szczęśliwym przez dokładne spełnianie materialnych czynności jest po
prostu bezwartościowym pokazem fałszywego egotyzmu.

Charakterystyka czynności przynoszących owoce

10.19

Nawet jeśli ludzie wiedzą jak osiągnąć szczęście i unikać nieszczęść to nadal nie
znają procesu powstrzymania potężnej śmierci.

10.20

Śmierć, nie jest przyjemna, przypomina skazańca prowadzonego na egzekucję.
W takich warunkach, jaki rodzaj szczęścia, czy satysfakcji może być doświadczany
w kontakcie z materialnymi obiektami?

10.21

Materialne szczęście – promocja na niebiańskie planety, której celem jest boska
przyjemność opisana w Wedach, jest takie samo jak każde inne materialne szczę-
ście, którego już doświadczyliśmy. Jest ono zanieczyszczone zazdrością, wrogością,
starością i śmiercią. Tak jak wysiłek w celu zebrania plonów staje się niemożliwym
gdy jest wiele problemów w postaci chorób zboża, plagi insektów, czy suszy, po-
dobnie, wysiłek dla osiągnięcia materialnego szczęścia, czy to na Ziemi, czy na
planetach niebiańskich, jest bez wartości z powodu niezliczonych przeszkód.

10.22

Jeśli ktoś spełnia wedyjskie oﬁary i rytuały bez błędów i zanieczyszczeń to jest
w stanie osiągnąć niebiańską platformę w następnym życiu. Jednak nawet taki
rezultat osiągnięty przez doskonałe spełnienie rytuałów zostanie zniszczony przez
wpływ czasu. Teraz posłuchaj dalej.

10.23

Człowiek, który spełnia oﬁary dla przyjemności półbogów udaje się na niebiańskie
planety, gdzie, jak inni półbogowie, oddaje się niebiańskim radościom, które zgro-
madził dzięki swoim oﬁarom.

10.24

Po udaniu się na niebiańskie planety podróżuje w jaśniejącym samolocie, który
dostał w zamian za swoją pobożność na Ziemi. Gloryﬁkowany pieśniami Gan-
dharwów i przystrojony w przepiękne stroje, otoczony niebiańskimi boginiami,
oddaje się przyjemnościom zmysłowym.

10.25

Spełniając swe pragnienia, otoczony niebiańskimi kobietami, podróżuje w udeko-
rowanym dzwoniącymi dzwoneczkami samolocie. Zrelaksowany, opływający
w komforty i szczęśliwy, będąc w niebiańskich ogrodach radości, nie rozważa
faktu, że owoce jego pobożności właśnie się wyczerpują, i że już wkrótce upadnie
do śmiertelnego świata.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

10.26

Tak długo, jak pobożne rezultaty nie ulegną wyczerpaniu, żywa istota, oddaje się
radościom na planetach niebiańskich, ale jak tylko pobożne uczynki ulegną wy-
czerpaniu, pod wpływem wiecznego czasu, wbrew jej woli, upada z niebiańskich
ogrodów przyjemności.

10.27-29

Człowiek który angażuje się w grzeszne, niereligijne czynności, czy to pod wpły-
wem złego towarzystwa, czy z braku kontroli zmysłów, rozwija osobowość pełną
materialnych pragnień, staje się nieprzyjemny dla innych, chciwy i zawsze pragnący
wykorzystywać ciała kobiet. Umysł zanieczyszczony taką mentalnością staje się
gwałtowny i agresywny. Osoba taka nie zważając na autorytet instrukcji wedyj-
skich zarzyna niewinne zwierzęta dla zmysłowej przyjemności. Taki oszołomiony
człowiek wielbi duchy i upiory, wpada w sidła nieautoryzowanych czynności osta-
tecznie udając się do piekła, gdzie dostaje materialne ciało zanieczyszczone naj-
ciemniejszymi siłami natury. W takim zdegradowanym ciele nadal kontynuuje
spełnianie niepomyślnych czynności, które pogarszają jego nieszczęsną przyszłość
i z tego powodu ponownie przyjmuje podobne materialne ciała. Jaki rodzaj szczę-
ścia może czerpać ktoś, kto angażuje się w czynności zmierzające ku śmierci?

10.30

We wszystkich systemach planetarnych, od niebiańskich, do piekielnych i wśród
wielkich półbogów żyjących tysiące jug istnieje starch przede Mną w Mojej formie
czasu. Nawet Brahma obawia się Mnie, choć żyje najdłużej w tym świecie, bo aż
przez 311 040 000 000 000 lat.

10.31

Materialne zmysły tworzą pobożne lub grzeszne, uwarunkuwujące czynności, a siły
natury wprawiają w ruch materialne zmysły. Dusza zaangażowana w pełni przez
zmysły i siły natury doświadcza różnorodnych rezultatów prac dla owoców.

10.32

Jak długo żywa istota uważa, że siły materialnej natury mają oddzielną egzystencję,
tak długo będzie zmuszona rodzić się w wielu różnych formach i doświadczać
różnorodności materialnej egzystencji. Dlatego żywa istota pozostaje całkowicie
uzależniona od czynności dla rezultatów i sił natury.

10.33

Uwarunkowana dusza, która pozostaje uzależniona od czynności dla rezultatów
pod wpływem sił natury będzie bezustannie obawiać się Mnie, Najwyższej Osoby,

Charakterystyka czynności przynoszących owoce

ponieważ to Ja narzucam rezultaty owoców pracy. Ci, którzy przyjmują materialną
koncepcję życia jako prawdziwą biorą różnorodność sił natury za rzeczywistą,
poświęcają się materialnym przyjemnościom i dlatego zawsze pochłonięci są lamen-
towaniem i zmartwieniami.

10.34

Kiedy siły natury zostaną poruszone i oddziaływują między sobą wtedy żywe
istoty opisują Mnie na wiele różnych sposobów: jako wszechpotężny czas, Duszę,
wedyjską wiedze, wszechświat, czyjąś własną naturę, ceremonie religijne itd.

10.35

Śri Uddhawa powiedział:
– O mój Panie, żywa istota usytuowana wewnątrz materialnego ciała otoczona
jest siłami natury materialnej, radościami oraz nieszczęściami, które zrodzone są
z tych gun (sił ignorancji, pasji i dobroci). Jak to możliwe aby dusza nie była usi-
dlona w materialnym kole? Można powiedzieć, że w ostatecznym pojęciu dźiwa
(energia życia) jest transcendentalna i nie ma nic do robienia w tym materialnym
świecie. Więc jak to się dzieje, że jest chwytana przez materialną naturę?

10.36-37

O mój panie Acjuto, ta sama żywa istota jest czasami opisywana jako wiecznie
uwarunkowana, a innym razem jako wiecznie wyzwolona. Z tego powodu nie je-
stem w stanie zrozumieć właściwej pozycji żywej istoty. O Mój Panie, Ty jesteś
najlepszym z ekspertów wyjaśniających ﬁlozoﬁczne pytania. Proszę odkryj przede
mną symptomy, które wskażą różnicę pomiędzy wiecznie wyzwoloną i wiecznie
uwarunkowaną dźiwą. W jaki sposób dźiwy działają, cieszą się życiem, jedzą,
wydalają, kładą się, siadają czy poruszają się?

101

Symptomy uwarunkowanych

i wyzwolonych żywych istot

W rozdziale tym, Kryszna opisuje Uddhawie różnicę pomiędzy uwarunkowanymi
i wyzwolonymi istotami, cechy świętej osoby oraz różne aspekty praktykowania
służby oddania.
W poprzednim rozdziale Uddhawa przedstawił pytania odnoszące się do
uwarunkowanych i wyzwolonych dusz. W odpowiedzi potężny Pan Kryszna
stwierdza, że chociaż duchowa istota jest cząstką Boga, Najwyższej Osoby, to
z powodu swojej nieskończenie małej pozycji upada w materialną energię i przyjmuję
wyznaczone okrywy sił dobroci, pasji i ignorancji. Tak oto dusza uwięziona jest od
niepamiętnych czasów. Jeśli jednak odnajdzie schronienie w praktykach czystej
służby oddania staje się wiecznie wyzwolona. Duchowa wiedza jest przyczyną
wyzwolenia, a ignorancja uwięzienia. Obie, wiedza i ignorancja, produkowane są
przez maję Pana Kryszny i są Jego wiecznymi mocami.
Żywe istoty przyciągnięte przez siły natury materialnej są oszołomione przez
fałszywe ego, które skłania je do widzenia siebie jako cieszących się, cierpiących
w nieszczęściu, będących w niebezpieczeństwie i skołowanych w wielu innych
okolicznościach. W ten sposób żywe istoty medytują o tym, chociaż w rzeczywistym
lub duchowym świecie takie sytuacje nie istnieją. Dźiwa (indywidualna dusza)
i Dusza Najwyższa przebywają w tym samym ciele. Różnica między nimi jest
taka, że Dusza Najwyższa będąc w pełni świadomą nie pobłaża sobie w czerpaniu
przyjemności, pozostając świadkiem obserwującym wydarzenia jest neutralna do
materialnej pracy, podczas gdy nieskończenie mała uwarunkowana dusza będąc

Śrimad Bhagawatam Księga 11

102

w ignorancji cierpi konsekwencje swoich czynności. Wyzwolona dusza, pomimo
obecności w materialnym ciele, otrzymanym stosownie do reakcji swoich
przeszłych czynności, nie jest poruszona szczęściem, czy cierpieniem ciała, widzi
różne cielesne doświadczenia w taki sam sposób jak ktoś kto zaraz po przebudzeniu
się pamięta jeszcze swój sen. Z drugiej strony, uwarunkowana dusza wola od
radości i cierpienia, wyobraża siebie, jako radującego się cielesnymi doznaniami,
dokładnie tak samo jak śpiąca osoba uważająca senne przeżycia za prawdziwe. Tak
jak światło słoneczne odbite w wodzie nie zostaje schwytane w wodzie i tak jak,
powietrze nie jest ograniczone do jakiegoś jednego szczególnego miejsca
w przestrzeni, podobnie osoba nieprzywiązana, wykorzystuje swoją szeroką wizję
świata aby odciąć wszystkie swoje wątpliwości mieczem właściwego wyrzeczenia,
jukta-wajragji (zaangażowania domu, rodziny, bogactwa itd. w służbie Krysznie).
Pozostaje wyzwoloną nawet przebywając w materialnym ciele, ponieważ jej siła
życia, zmysły, umysł i inteligencja nie mają tendencji do egocentryzmu. Niezależnie
od tego czy jest nękaną czy wielbioną przez innych, zawsze pozostaje
zrównoważoną, to czyni ją wyzwoloną nawet w tym życiu. Wyzwolona osoba nie
ma nic do czynienia z pobożnością, czy grzechem tego świata, raczej widzi
wszystko na tym samym poziomie. Samozadowolony mędrzec nie wychwala ani
nie potępia nikogo. Nie mówi bez potrzeby ani nie koncentruje się na materialnych
rzeczach, jest zawsze pogrążony w medytacji o Bogu, Najwyższej Osobie, choć
w oczach głupców wydaje się być szaleńcem i niemową.
Nawet jeśli ktoś przestudiował i naucza mądrości Wed ale nie rozwinął czystej
atrakcji do służenia Bogu to nie osiągnął nic poza swoją żmudną pracą. Powinno
się raczej studiować tylko te pisma, w których naukowo dyskutowane są natura
Boga, wspaniałe rozrywki i słodkie opowieści Jego awatarów (inkarnacji), gdyż
czynności takie ostatecznie przynoszą najwyższe bogactwo. W przeciwieństwie,
studiowanie innej literatury, sprowadza tylko nieszczęścia.
Z pełną determinacją należy właściwie zrozumieć tożsamość duszy i porzucić
fałszywe identyﬁkowanie się z materialnym ciałem. W takim stanie można
oﬁarować swoje serce u lotosowych stóp Najwyższego Pana Kryszny, który jest
zbiornikiem wszelkiej miłości i ostatecznie osiągnąć prawdziwy spokój. Kiedy
trzy siły (guny) natury materialnej porywają czyjś umysł, wtedy niemożliwym jest
właściwe medytowanie o transcendentalnej Najwyższej Prawdzie. Po wielu
wcieleniach, ci którzy rozwinęli wiarę, spełniali wedyjskie oﬁary dla osiągnięcia
religijności, rozwoju ekonomicznego i zadowalania zmysłów, w końcu zaczynają
słuchać, intonować i ciągle rozpamiętywać pomyślne zabawy Najwyższego Pana.
Takie historie oczyszczają cały wszechświat. Następnie spotykają autentycznego
mistrza duchowego i świętych wielbicieli, dzięki ich darom i miłosierdziu podążają
ścieżką wyznaczoną przez mahadźanów i stają się doskonali w doświadczaniu
swojej własnej osobowości.

Symptomy uwarunkowanych i wyzwolonych żywych istot

103

Usłyszawszy te instrukcje od Pana Kryszny, Uddhawa zapragnął głębiej zrozumieć
cechy autentycznej świętej osoby oraz różne aspekty praktyki służby oddania. Pan
Kryszna odpowiedział, że prawdziwy sadhu, albo Wajsznawa posiada następujące
cechy: jest łaskawy, niezazdrosny, zawsze prawdomówny, samokontrolujący się,
bezbłędny, wspaniałomyślny, delikatny, czysty, bez poczucia własności, pomocny
dla wszystkich, spokojny, polegający jedynie na Krysznie, wolny od pożądania,
pozbawiony materialnych wysiłków, stały, kontroluje sześciu wrogów umysłu,
umiarkowany w jedzeniu, wolny od szaleństwa, zawsze odnoszący się z szacunkiem
do innych, nie pragnący szacunku dla siebie, trzeźwy, współczujący, przyjacielski,
poetyczny, rzeczoznawczy i cichy. Główną cechą sadhu jest to, że przyjmuje
schronienie jedynie w Krysznie.
Jeśli ktoś służy wyłącznie Krysznie i rozumie Go jako bezgranicznego władcę
przebywającego wewnątrz wszystkiego, posiadającego wieczność, wiedzę i szczę-
ście jest wielbicielem najwyższej kategorii. Praktyka służby oddania zawiera
sześćdziesiąt cztery rodzaje czynności które składają się na: (1-6) oglądanie, doty-
kanie, wielbienie, służenie, gloryﬁkowanie i składanie pokłonów Bóstwu Pana
i Jego czystym wielbicielom; (7) rozwijanie przywiązania do słuchania o cechach
i rozrywkach Najwyższego Pana itp.; (8) ciągłe medytowanie o Panu; (9) oﬁaro-
wywanie wszystkiego co zdobywamy Najwyższemu Panu; (10) uważanie siebie za
sługę Pana; (11) oﬁarowanie własnej duszy i serca Panu; (12) branie udziału
w gloryﬁkowaniu dnia narodzin Pana i innych czynności; (13) przestrzeganie
świąt związanych z Najwyższym Panem; (14) branie udziału w festiwalach świą-
tynnych razem z innymi wielbicielami przy akompaniamentach muzyki, tańca
i śpiewów; (15) spełnianie całorocznych funkcji świątynnych; (16) oﬁarowywanie
pokarmu Najwyższemu Panu; (17) przyjęcie inicjacji zgodnie z zaleceniami Wed
i Tantr; (18) przyjmowanie ślubów związanych z Panem; (19) pragnienie zainsta-
lowania Bóstwa Pana; (20) konstruowanie samemu lub z innymi świątyń, miast,
ogrodów kwiatowych i warzywnych itd. w służbie dla Najwyższego Pana; (21)
pokorne czyszczenie świątyni Pana; (22) pełnienie różnych służb jak malowanie,
mycie i dekorowanie pomyślnymi znakami świątyni Pana.

11.1

Bóg, Najwyższa Osoba powiedział:
– Drogi Uddhawo, pod wpływem sił natury materialnej, które są pod moją kon-
trolą, żywa istota jest czasami uwarunkowana, a czasami wyzwolona. W rzeczy-
wistości jednak dusza nigdy nie jest uwikłana czy wyzwolona, również i Ja, będący
najwyższym Panem maji (iluzji), która jest przyczyną sił natury, nigdy nie powi-
nienem być rozumiany jako wyzwolony lub zniewolony.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

104

11.2

Tak jak sen będący tworem inteligencji nie ma rzeczywistej wartości, podobnie
materialny lament, iluzja, szczęście, nieszczęście i przyjmowanie materialnych
ciał, pod wpływem maji, wszystkie są tworami Mojej iluzorycznej energii. Innymi
słowy, materialna egzystencja nie ma istotnej rzeczywistości.

11.3

O Uddhawo, zarówno wiedza jak i ignorancja, będące produktami maji, są eks-
pansjami Mojej mocy. Obie, wiedza i ignorancja nie mają początku i bezustannie
nagradzają wcielone żywe istoty wyzwoleniem i uwikłaniem.

11.4

O wielce inteligentny Uddhawo, żywa istota zwana dźiwą jest moją cząstką, pod
wpływem ignorancji cierpi w materialnym uwięzieniu od czasów niepamiętnych.
Jednak dzięki wiedzy może wyzwolić się z pod wpływu tej niskiej guny.

11.5

Drogi Uddhawo, w tym samym ciele znajdujemy przeciwstawne doznania takie
jak wielkie szczęście i skrajna nędza. Dzieje się dlatego, gdyż zarówno Bóg, Naj-
wyższa Osoba, który jest wiecznie wyzwolony, jak też uwarunkowana dusza,
przebywają w tym samym ciele. Wyjaśnię ci teraz ich różne cechy.

11.6

Przypadkowo dwa ptaki razem uwiły gniazdo na tym samym drzewie. Ptaki te są
przyjaciółmi i mają podobne natury. Jednak jeden z nich zjada owoce z drzewa
podczas gdy drugi ptak, który nie je owoców znajduje sie na wyższej pozycji
dzięki swojej mocy.

11.7

Ptak, który nie zjada owoców z drzewa jest Bogiem, Najwyższą Osobą, który
dzięki Swojej wszechmocy doskonale rozumie Swoją pozycję jak również sytuację
uwarunkowanej duszy reprezentowanej tu przez ptaka jedzącego owoce. Żywa
istota nie rozumie ani siebie ani Najwyższego Pana, jest okryta ignorancją i dlate-
go zwana jest wiecznie uwarunkowaną , podczas gdy Najwyższy Bóg posiadający
doskonałą wiedzę jest zawsze wyzwolony.

11.8

Kiedy ktoś oświecony jest samorealizacją, wtedy chociaż żyje w materialnym ciele,
widzi siebie ponad tym ciałem. zupełnie jak po przebudzeniu się porzucamy
utożsamianie się z ciałem ze snu. Głupiec myśli – jestem identyczny z ciałem – choć

Symptomy uwarunkowanych i wyzwolonych żywych istot

105

nie jest swoim ciałem i jest transcendentalny w stosunku do swojego ciała, mimo
to przypomina śpiącą osobę, która widzi się w wyobrażonym ciele.

11.9

Oświecona osoba, wolna od zanieczyszczeń materialnymi pragnieniami, nie uważa
siebie za sprawcę cielesnych czynności, raczej wie, że we wszystkich czynnościach
tylko zmysły, zrodzone z sił natury, wchodzą w kontakt z obiektami zmysłów
(obiektami powstałymi z tych samych sił natury).

11.10

Nieinteligentna osoba usytuowana w ciele powstałym w wyniku przeszłej pracy
dla zysków myśli – ja jestem wykonawcą czynności – będąc oszołomioną przez
fałszywe ego jest uwikłana przez pracę dla zysku, która w rzeczywistości aranżo-
wana jest przez siły natury.

11.11

Oświecona osoba, utwierdzona w braku przywiązania, porusza swoim ciałem,
kładzie się, spaceruje, kąpie się, obserwuje, dotyka, wącha, spożywa pokarm, słucha
itd. ale nigdy nie uwikła się w takie czynności. Zaprawdę, pozostając świadkiem
wszystkich swoich cielesnych funkcji osoba taka w niewielkim stopniu używa
swoich zmysłów w kontakcie z ich obiektami i dlatego, w przeciwieństwie do in-
nych nieinteligentnych ludzi, nie uczestniczy w materialnym życiu.

11.12-13

Chociaż niebo, lub przestrzeń, jest miejscem spoczynku dla wszystkich obiektów,
niebo nie miesza się z niczym, ani też nie zbrudzi się. Podobnie światło słoneczne
nie jest przywiązane do wody kiedy odbija się w wielu zbiornikach, także potężny
wiatr wiejąc wszędzie nie jest zanieczyszczony niezliczonymi aromatami i atmos-
ferami poprzez które przechodzi. W ten sam sposób samozrealizowana dusza jest
całkowicie nieprzywiązana do swojego ciała i materialnego świata, który ją otacza,
niczym człowiek, który obudził się ze snu. Z doskonałą wizją zaostrzoną nieprzy-
wiązaniem, samozrealizowana dusza tnie na kawałki wszystkie wątpliwości dzięki
posiadanej wiedzy i całkowicie wycofuje swoją świadomość z przejawu materialnej
różnorodności.

11.14

Osoba jest uważana za całkowicie wyzwoloną z wulgarnych i subtelnych ciał kiedy
wszystkie funkcje jej witalnej energii, zmysłów, umysłu i inteligencji działają bez
materialnych pragnień. Taka osoba, chociaż nadal przebywa wewnątrz ciała, nie
jest uwikłana.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

106

11.15

Czasami bez wyraźnej przyczyny czyjeś ciało jest atakowane przez okrutnych ludzi
lub niebezpieczne zwierzę, innym razem przyjmowany jest z wielkim szacunkiem
i uwielbieniem. Ktoś, kto nie wpada w gniew, gdy jest atakowany lub nie odczuwa
przyjemności gdy jest wielbiony, jest naprawdę inteligentny.

11.16

Święty mędrzec ma zrównoważoną wizję i dlatego nie jest pod wpływem mate-
rialnie złych czy dobrych sytuacji. Chociaż obserwuje innych działających źle lub
dobrze, czy też mówiących właściwie lub niewłaściwie, mędrzec taki nie chwali ani
nie krytykuje nikogo.

11.17

W celu utrzymania swojego ciała wyzwolony uczony nie powinien działać, mówić
czy kontemplować w terminach materialnego dobra czy zła. Powinien raczej być
odwiązanym we wszystkich okolicznościach i czerpać radość z samorealizacji,
wędrując w swoim wyzwolonym stanie życia i ukazując się ogółowi ludzi niczym
osoba zacofana w rozwoju.

11.18

Jeśli poprzez drobiazgowe studiowanie ktoś stanie się ekspertem w czytaniu lite-
ratury wedyjskiej ale nie czyni wysiłków aby myśleć o Bogu, Najwyższej Osobie,
wtedy wysiłek ten jest niczym ciężka praca w celu utrzymania krowy, która nie
daje mleka. Innymi słowy, owoc czyjegoś dogłębnego studiowania Wed będzie po
prostu tylko ciężką pracą bez wyraźnych rezultatów.

11.19

Mój drogi Uddhawo, godnym pożałowania jest człowiek, który dba o krowę nie
dającą mleka, który utrzymuje nieczystą żonę, dba o ciało całkowicie zależne od
innych, ma bezwartościowe dzieci czy trzyma bogactwo nie wykorzystane dla
dobrego celu. Podobnie, jeśli ktoś studiuje Wedy pozbawione Moich chwał jest
również najbardziej żałosną osobą.

11.20

Drogi Uddhawo, inteligentny człowiek nie powinien nigdy sięgać po literaturę
pozbawioną opisów Moich czynności, gdyż opisy te oczyszczają cały wszechświat.
To Ja stwarzam, utrzymuję i niszczę materialną manifestację. Spośród wszystkich
Moich gier i zabaw w różnych inkarnacjach, najbardziej ukochane są formy
Kryszny i Balaramy. Wszelka tak zwana wiedza, która nie rozpoznaje Moich
czynności jest bezużyteczna i nie jest przyjmowana przez tych, którzy są prawdzi-
wie inteligentni.

Symptomy uwarunkowanych i wyzwolonych żywych istot

107

11.21

Po dojściu do konkluzji ostatecznej wiedzy, porzucając narzuconą koncepcję ma-
terialnej różnorodności , należy ostatecznie zakończyć materialną egzystencję.
Umysł powinien myśleć o Mnie ponieważ Jestem wszechprzenikający.

11.22

Drogi Uddhawo, jeśli nie jesteś w stanie uwolnić umysłu z materialnych zaburzeń
i przez to umieścić go na duchowej platformie, nie próbuj cieszyć się owocami
pracy, ale spełniaj wszystkie swoje czynności jako oﬁarę dla Mnie.

11.23-24

Mój drogi Uddhawo, narracje Moich rozrywek i cech są wszechpomyślne i oczysz-
czają cały wszechświat. Ten kto z wiarą ciągle słucha, gloryﬁkuje i pamięta ducho-
we czynności, kto przez przedstawienia teatralne odtwarza gry i zabawy Moich
urodzin itd, i kto przyjmuje pełne schronienie we Mnie dedykując swoje religijne,
zmysłowe i zawodowe czynności dla Mojej satysfakcji z pewnością osiąga nie-
wzruszoną służbę oddania dla Mnie, wiecznego Najwyższego Boga.

11.25

Jeśli ktoś osiągnął czyste oddanie poprzez obcowanie z Moimi wielbicielami, za-
wsze zajęty jest wielbieniem Mnie, w łatwy sposób udaje się do Mojej siedziby,
którą wyjawiają czyści bhaktowie.

11.26-27

Śri Uddhawa powiedział:
– Mój drogi Panie, jaki rodzaj osoby uważasz za prawdziwego wielbiciela i jaki
rodzaj duchowej służby jest aprobowany przez wielkich wielbicieli jako warty
oﬁarowania Waszej Wysokości? Drogi kontrolerze wszystkich kosmicznych kon-
trolerów, O Panie Waikunthy i wszechpotężny Boże tego wszechświata, jestem
Twoim wielbicielem, kocham Cię i nie mam innego schronienia poza Tobą, proszę
wyjaśnij mi to wszystko.

11.28

Panie będąc Absolutną Prawdą jesteś ponad materią i niczym niebo nie jesteś
uwikłany w żaden sposób. Pomimo to, będąc kontrolowanym przez czystą miłość
Swoich wielbicieli przyjmujesz różne formy inkarnując zgodnie z ich pragnieniami.

11.29

Bóg, Najwyższa Osoba powiedział:
– Uddhawo, święta osoba jest łaskawa i nigdy nie rani innych. Nawet jeśli inni są
agresywni, jest tolerancyjna i wybaczająca dla wszystkich. Jej siła i znaczenie życia

Śrimad Bhagawatam Księga 11

108

pochodzi z samej prawdy, jest wolna od wszelkiego gniewu i zazdrości. Umysł jej
jest opanowany, czy to w obliczu szczęścia, czy niedoli. Swój czas poświęca dla
dobra innych. Inteligencja świętego nigdy nie jest przyćmiona materialnymi pra-
gnieniami i swoje zmysły poddaje pełnej kontroli. Jego zachowanie jest zawsze
przyjemne, nie jest opryskliwe. Raczej zawsze daje dobry przykład oraz jest wolny
od pragnienia posiadania. Nigdy nie robi wysiłków w zwykłych światowych spra-
wach oraz kontroluje swoje jedzenie. To czyni go zawsze spokojnym i stałym.
Święta osoba jest myśląca i przyjmuje Mnie jako jedyne schronienie. Jest bardzo
uważna w czasie wykonywania swoich obowiązków, a zewnętrzne zmiany nie
wpływają na nią ponieważ jest stała i szlachetna nawet w najtrudniejszych sytua-
cjach. Taki mędrzec pokonał sześć materialnych cech znanych jako głód, lament,
pragnienie, iluzja, starość i śmierć. Jest wolny od chęci prestiżu, oddaje szacunek
wszystkim wokoło i jest ekspertem w przywracaniu świadomości Kryszny innym
ludziom, nie oszukuje, raczej jest dobrze życzącym, miłosiernym przyjacielem
każdego. Doskonale rozumie, że religijne wskazówki, dane przeze Mnie w różnych
pismach, rozwijają pozytywne cechy, oczyszczają praktykującego i trudno jest bez
nich żyć w stałym i prawdziwym szczęściu. Przyjmując schronienie Moich lotoso-
wych stóp taka święta osoba, najlepsza spośród żywych istot, porzuca powszechnie
przestrzegane religijne praktyki i wielbi jedynie Mnie.

11.33

Moi wielbiciele mogą wiedzieć, albo i nie wiedzieć kim Jestem, lub jak egzystuję,
ale jeśli wielbią Mnie z niezachwianą miłością, to wtedy uważam ich za najlepszych
z wielbicieli.

11.34-41

Drogi Uddhawo, można porzucić fałszywą dumę i prestiż przez podjęcie następu-
jących praktyk duchowych, może oczyścić się przez oglądanie, dotykanie, służenie,
wielbienie, składanie modlitw i pokłonów formie Mojego Bóstwa i Moim czystym
wielbicielom. Również dobre jest gloryﬁkowanie Moich duchowych cech i czynów,
słuchanie z wiarą i miłością opisów Moich chwał oraz bezustannie medytowanie
o Mnie. Dobrze jest też dyskutować o Moich narodzinach. Czerpanie przyjem-
ność z udziału w festiwalach, takich jak Dźanmasthami, które gloryﬁkują Moje
gry i zabawy oczyszcza duszę i dostarcza jej transcendentalnej radości. W Mojej
świątyni powinno się brać udział w ceremoniach śpiewu, tańca i muzyki, oraz
dyskutować o Mnie z innymi wajsznawami. Powinno się przestrzegać corocznych
festiwali, ceremonii, pielgrzymek i oﬁarować mi pokłony. Należy przyjąć inicjację,
także powinno się przestrzegać różnych ślubów jak Ekadaśi, procesy tez zostały
opisane w Wedach, Pańczaratrze i podobnej literaturze. Powinno się również
wspierać instalację Mojego Bóstwa i indywidualnie albo w grupie współpracować

Symptomy uwarunkowanych i wyzwolonych żywych istot

109

z innymi przy konstrukcji Moich świątyń, miasteczek, jak też ogrodów warzyw-
nych i kwiatowych, które służą Mym rozrywkom. Powinno uważać się za Mego
sługę i bez dwulicowości sprzątać świątynię (Mój dom), najpierw przez zamiatanie
i odkurzanie, potem przez zmywanie wodą z dodatkiem krowiej uryny, by po
wyschnięciu wszystko dokładnie spryskać wodą zapachową, na koniec można na-
malować kolorowe mandale . W ten sposób wielbiciel działa jako mój sługa, będąc
pokornym, nie wywyższa swoje służby, a wtedy służba, którą pełni dostarczy mu
pełni satysfakcji i nie stanie się przyczyną jego dumy. Nie powinno się używać
lamp oﬁarowanych Mnie Osobiście dla innych celów, tylko dlatego, że potrzebne
jest oświetlenie. Jako że jestem pierwotnym odbiorcą przyjemności, nigdy nie po-
winno się oﬁarować Mi czegokolwiek co było oﬁarowane lub użyte przez innych
ludzi. Cokolwiek istnieje w tym świecie, najbardziej drogiego lub upragnionego,
powinno być oﬁarowane Mnie. Taka oﬁara zapewnia wieczne życie.

11.42

O święty Uddhawo, wiedz, że możesz Mnie wielbić w Słońcu, ogniu, braminach,
krowach, niebie, wietrze, wodzie, ziemi, indywidualnej duszy i wszystkich istotach.

11.43-45

Drogi Uddhawo, można wielbić Mnie w Słońcu poprzez powtarzanie wybranych
Wedyjskich mantr, oﬁarowania i składanie pokłonów. W ogniu można wielbić
Mnie przez oblacje z oczyszczonego masła, a braminów przez przyjmowanie ich
z szacunkiem jako gości, nawet jeśli nie byli zaproszeni. Wśród krów można Mnie
wielbić przez karmienie ich trawą, odpowiednim ziarnem i innymi środkami dla
ich przyjemności i zdrowia. Wśród wajsznawów mogę być wielbiony poprzez
zawieranie przyjaźni z nimi i honorowanie ich z szacunkiem. Poprzez stałą medy-
tację Jestem wielbiony wewnątrz serca, a w powietrzu, które nas otacza, poprzez
wiedzę mówiącą, że powietrze życia jest najważniejszym ze wszystkich elementów.
W wodzie wielbiony Jestem przez oﬁarowanie jej samej Mnie, razem z kwiatami
i listkami tulasi. W ziemi wielbić Mnie można przez intonowanie poufnych mantr.
Wewnątrz indywidualnej żywej istoty można Mnie wielbić poprzez częstowanie
pożywieniem i innymi przyjemnymi przedmiotami, a pośród wszystkich żywych
istot, poprzez dostrzeganie Duszy Najwyższej w ich wnętrzach co pozwala na
utrzymanie wizji równości wobec każdego.

11.46

W wymienionych miejscach wielbienia i sposobach, które opisałem powinno się
medytować o Mojej spokojnej czteroramiennej formie trzymającej konchę, dysk
Sudarśana, maczugę i kwiat lotosu. W taki sposób powinno się wielbić Mnie
z pełną uwagą.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

110

11.47

Można również spełniać oﬁary i pobożne czyny dla Mojej satysfakcji. Jeśli ktoś
wielbi Mnie uważnie to osiągnie niezachwiane oddanie dla Mnie. Dzięki wspania-
łym cechom służby wyznawca, osiąga doświadczalną (naukową) wiedzę o Mnie.

11.48

Drogi Uddhawo, Jestem ostatecznym schronieniem i drogą życia dla świętych,
wyzwolonych ludzi i jeśli ktoś nie angażuje się w miłosną służbę oddania dla Mnie,
co jest możliwe przez obcowanie z Moimi wielbicielami, to właściwie nie ma żad-
nych szans i innych efektywnych środków pozwalających mu na ucieczkę od ma-
terialnej egzystencji.

11.49

Drogi Uddhawo, o ulubieńcze dynastii Jadu, ponieważ jesteś Moim sługą i dobrze
Mi życzącym przyjacielem to teraz przekażę ci najbardziej poufną wiedzę. Proszę
posłuchaj ode Mnie o wielkich tajemnicach.

111

Ponad wyrzeczeniem i wiedzą

W rozdziale tym opisane są chwały towarzystwa świętych osób oraz niezwykle
wzniosła, czysta miłość mieszkańców Wryndawany.
Towarzystwo świętych wielbicieli niszczy przywiązanie duszy do materialnego
życia i jest w stanie doprowadzić do sytuacji, w której ktoś kontroluje Najwyższego
Pana, Krysznę. Żaden rodzaj jogi, studiowanie ﬁlozoﬁi sankhja, typowe religijne
czynności, studiowanie pism, wyrzeczenia, pokuty, praca, jałmużna, posty,
wielbienie Bóstwa, intonowanie sekretnych mantr, odwiedzanie miejsc
pielgrzymek, czy przestrzeganie różnych zasad regulujących, nie mogą przynieść
takich samych rezultatów jak przebywanie w towarzystwie wielbicieli Boga.
W każdej epoce istnieją demony, monstra, ptaki i zwierzęta w sile pasji i ignorancji,
jak też ludzie w kategorii biznesmenów, kobiet, robotników i tych spoza warn,
którzy nie mogą studiować pism wedyjskich. Niemniej jednak, poprzez
oczyszczający wpływ towarzystwa wielbicieli, wszyscy mogą osiągnąć najwyższą
siedzibę Boga, podczas gdy brak kontaktu z wielbicielami czyni niemożliwym
udanie się do Boga, nawet jeśli ktoś robi wysiłki w jodze, studiowaniu różnych
pism, rozdawaniu jałmużny, przyjmowaniu ślubów i wyrzekaniu się tego świata.
Młode dziewczęta z Wradźy nieświadome prawdziwej pozycji Pana Krysznaczandry
uważały Go za kochanka, który dostarczał im przyjemności. Jednak poprzez potęgę
nieustannego towarzystwa z Kryszną osiągnęły Najwyższą Absolutną Prawdę,
niemożliwą do zdobycia nawet dla tak wielkich półbogów jak Brahma. Dziewczęta
Wryndawany ukazały tak niezwykle silne przywiązanie do Pana Kryszny, że w ich
umysłach przepełnionych niewyobrażalnym szczęściem bycia razem z Nim
(sambhoga), w pełni usatysfakcjonowanych i cieszących się zarazem, cała noc

Śrimad Bhagawatam Księga 11

112

spędzona z Kryszną była dla nich jak ułamek sekundy. Gdy Akrura zabrał Krysznę
i Balaramę do Mathury gopi cierpiac rozłąkę myślały, że każda noc bez Kryszny jest
niczym millenium w skali półbogów. Cierpiąc męczarnie nastroju wipralambha
(rozdzielenia) z Kryszną nie były w stanie wyobrazić sobie czegokolwiek
przyjemniejszego niż satysfakcji z Jego powrotu. Jest to nieporównywalna i unikalna
miłość do Boga przejawiona przez pasterki gopi.
Po przekazaniu tych instrukcji Najwyższy Pan Śri Kryszna poradził, żeby w celu
osiągnięcia Absolutnej Prawdy Uddhawa porzucił rozważania na temat co jest
religijne, a co nie, nauczane w pismach świętych, czy ominięte przez nie, a zamiast
tego poszedł za przykładem kobiet z Wryndawany.

12-1-2

Bóg, Najwyższa Osoba powiedział:
– O Uddhawo, dzięki obcowaniu z Moimi czystymi wielbicielami można zniszczyć
przywiązanie do materialnych obiektów zadowalania zmysłów. Taki rodzaj towarzy-
stwa powoduje, że oddaje się pod kontrolę Mojego wielbiciela. Nawet przez prakty-
kowanie tak wzniosłych praktyk jak uprawianie ośmiostopniowego systemu jogi,
ﬁlozoﬁczne dyskusje elementów natury materialnej, niestosowanie przemocy i inne
zwykłe zasady pobożności, powtarzanie hymnów wedyjskich, spełnianie pokut,
przyjęcie wyrzeczonego stylu życia, spełnianie oﬁar czy kopanie studni, sadzenie
drzew i innych czynności dla korzyści społeczeństwa, rozdawanie jałmużny, dotrzy-
mywanie srogich ślubów, wielbienie półbogów, intonowanie poufnych mantr, odwie-
dzanie świętych miejsc czy zaakceptowanie różnych wskazówek dyscyplinarnych
nikt nie może dojść do pozycji kontrolowania Mnie.

12.3-6

W każdej epoce wiele żywych istot będących pod wpływem pasji i ignorancji
znalazło się w towarzystwie Moich wielbicieli. W ten sposób Dajtjowie, Raksza-
sowie, ptaki, bestie, Gandharwowie, Apsary, Nagowie, Siddhowie, Czaranowie,
Guhjakowie, Widjadharowie jak też ludzie z niższych statusów (kupcy, robotnicy,
kobiety i słudzy), wszyscy oni osiągnęli Moją siedzibę. Writrasura, Prahlada Ma-
haradża i inni im podobni udali się do Mojej siedziby dzięki towarzystwu bhaktów.
Również przyszli do Mnie: Bali Maharadża, Wriszaparwa, Banasura, Sugriwa,
Maja, Wibhiszana, Hanuman, Tuladhara, Gadżendra, Dhrama-wjadha, Dżataju,
Dżambawan, gopi z Wryndawany i żony braminów spełniających oﬁary.

12.7

Osoby wspomniane powyżej nie studiowały literatury wedyjskiej, nie wielbiły
wielkich osobistości i nie podejmowały srogich pokut i wyrzeczeń. Osiągneły
Mnie jedynie dzięki obcowaniu ze Mną lub z bhaktami (Mymi wielbicielami).

Ponad wyrzeczeniem i wiedzą

113

12.8

Mieszkańcy Wryndawany włączając gopi, krowy, nieruchome stworzenia jak
bliźniacze drzewa ardżuna, zwierzęta, stworzenia z zahamowanym rozwojem
(jak krzewy), węże (jak np. Kalija), wszystkie one uzyskały doskonałość życia
dzięki niezachwianej miłości do Mnie i ostatecznie osiągnęły Mnie.

12.9

Nawet jeśli ktoś z wielkim wysiłkiem praktykuje mistyczną jogę, ﬁlozoﬁczne spe-
kulacje, rozdawanie jałmużny, śluby, wyrzeczenia, rytualistyczne oﬁary, nauczanie
wedyjskich mantr, studiowanie Wed czy wyrzeka się tego świata, nadal nie jest
w stanie Mnie osiągnąć.

12.10

Mieszkańcy Wryndawany na czele z pasterkami gopi byli zawsze mocno przywią-
zani do Mnie w głębokiej miłości. Kiedy wujek Akrura wywiózł Mojego brata
Balaramę i Mnie do Mathury, mieszkańcy Wryndawany przeżywali niesamowite
cierpienia umysłowe z powodu rozłąki ze Mną i nie mogli znaleźć żadnego innego
źródła szczęścia.

12.11

Drogi Uddhawo, wszystkie noce, które gopi spędziły razem ze Mną, ich jedynym
i najukochańszym obiektem, wydawały się im upływać niczym krótka chwila.
Jednak pozbawione Mojego towarzystwa gopi czuły, że te same noce dłużyły się
w nieskończoność, co najmniej jakby noce te równe były dniu Brahmy.

12.12

O Uddhawo, tak jak wielcy mędrcy w transie jogi zatapiają się w samorealizacji,
tak jak rzeki łączą się z oceanem nie będąc świadomymi materialnych imion i form,
podobnie gopi z Wryndawany były tak bardzo przywiązane do Mnie w swoich
umysłach, że nie były w stanie pamiętać o ciałach, o tym świecie czy swojej przy-
szłości. Ich cała świadomość była przywiązana tylko do Mnie.

12.13

Setki i tysiące pasterek gopi, nie były świadome Mojej rzeczywistej pozycji, znając
Mnie jako najbardziej urzekającego kochanka, żarliwie pragną Mnie w tej postaci.
Jednak poprzez intymne obcowanie ze Mną, gopi osiągnęły Mnie, Najwyższą
Absolutną Prawdę.

12.14-15

Dlatego, mój drogi Uddhawo, porzuć wedyjskie mantry jak też wszystkie dodatki
wedyjskiej literatury z ich pozytywnymi i negatywnymi zaleceniami. Zlekceważ

Śrimad Bhagawatam Księga 11

114

to co usłyszałeś i nie zważaj na to co usłyszysz. Po prostu przyjmij jedynie schro-
nienie we Mnie gdyż Ja jestem Bogiem, Najwyższą Osobą mieszkającym w sercach
wszystkich uwarunkowanych dusz. Schroń się we Mnie całym sercem i dzięki
Mojej łasce uwolnij się od strachu we wszystkich okolicznościach.

12.16

Uddhawa odpowiedział:
– O mistrzu wszystkich mistyków, usłyszałem od Ciebie to wszystko ale wątpli-
wości nie odchodzą z mojego serca, mój umysł jest nadal zakłopotany.

12.17

Bóg, Najwyższa Osoba powiedział:
– Drogi Uddhawo, Najwyższy Pan daje życie wszystkim żywym istotom i przeby-
wa w ich sercach razem z powietrzem życia i pierwotną wibracją dźwiękową.
Najwyższy Pan może być dostrzeżony w Swojej subtelnej formie poprzez umysł
wewnątrz czyjegoś serca. Kontroluje On umysł każdego, nawet tak wielkich pół-
bogów jak Pan Śiwa. Najwyższy Pan przyjmuje również całkowitą formę różnych
dźwięków wielu wibracji wedyjskich składających się z krótkich i długich samo-
głosek i spółgłosek.

12.18

Kiedy patyki drzewa są energicznie pocierane o siebie, wtedy ciepło produkowane
jest w kontakcie z powietrzem i wzniecona zostaje iskra ognia. Skoro ogień rozpali
się i doda się do niego oczyszczonego masła, wtedy zaczynają buchać płomienie.
W podobny sposób Ja manifestuję się w dźwiękach wibracji wedyjskich.

12.19

Funkcje zmysłów działania: organ mowy, ręce, nogi, genitalia i odbyt, funkcje zmysłów
zdobywających wiedzę: nos, język, oczy, skóra i uszy – razem z funkcjami subtelnego
umysłu, inteligencji, świadomości i fałszywego ego, jak również funkcje subtelnej
pradhany z oddziaływującymi na siebie trzema siłami natury materialnej, wszystko to
powinno być rozumiane jako Moja zamanifestowana materialnie forma.

12.20

Kiedy nasiona zostaną rozrzucone na polu wtedy nieograniczone manifestacje
drzew, krzewów, warzyw itd. wyrastają z jednego źródła, gleby. Podobnie, Bóg,
który jest wieczny i daje życie wszystkiemu, w Swojej oryginalnej formie przebywa
poza zakresem działania kosmicznej manifestacji. Czasami jednak, Najwyższy
Pan, który jest miejscem spoczynku trzech sił materialnej natury oraz źródłem
kosmicznego kwiatu lotosu, w którym manifestuje się kosmiczne przejawienie,

Ponad wyrzeczeniem i wiedzą

115

dzieli Swoje materialne moce i wydaje się pojawiać w nieograniczonych formach
chociaż jest Jednym.

12.21

Tak jak utkane ubranie spoczywa na wielu niciach biegnących wzdłuż i w poprzek,
podobnie cały wszechświat rozprzestrzenia się wzdłuż i w szerz mocy Najwyższej
Osoby i usytuowany jest w Nim. Uwarunkowana dusza przyjmowała materialne
ciała od czasów niepamiętnych i ciała te są niczym drzewa utrzymujące czyjąś eg-
zystencję. Tak jak drzewo najpierw zakwita, a potem wydaje owoce, podobnie
drzewo materialnej egzystencji, czyjeś materialne ciało, produkuje różne rezultaty
egzystencji materialnej.

12.22-23

Drzewo materialnej egzystencji ma dwa rodzaje nasion, setki korzeni, trzy niższe
i pięć wyższych konarów. Produkuje pięć smaków i ma jedenaście gałęzi oraz
gniazdo uwite przez dwa ptaki. Drzewo to okryte jest trzema rodzajami kory,
wydaje dwa rodzaje owoców i rozprzestrzenia się ku Słońcu. Ci, którzy są chciwi
materialnej przyjemności i zadedykowani są życiu rodzinnemu cieszą sie jednym
rodzajem owoców, ale ludzie w wyrzeczonym porządku życia podobni łabędziom
cieszą się drugim rodzajem. Ten kto dzięki pomocy mistrza duchowego jest w stanie
zrozumieć to drzewo jako manifestację mocy Najwyższej Prawdy, pojawiającej się
w wielu formach, prawdziwie rozumie znaczenie wedyjskiej literatury.

12.24

Ze skupioną inteligencją powinieneś rozwinąć czystą służbę oddania dzięki uważ-
nemu wielbieniu mistrza duchowego, a następnie toporem zaostrzonym duchową
wiedzą potnij na kawałki subtelne, materialne okrywy duszy. Ale po doświadcze-
niu Boga, Najwyższej Osoby, powinieneś porzucić topór analitycznej wiedzy.

117

Hamsa-awatara odpowiada

na pytania synów Brahmy

W rozdziale tym Pan Kryszna wyjaśnia Uddhawie w jaki sposób ludzkie istoty
owładnięte zadowalaniem zmysłów zostają schwytane przez trzy siły natury
materialnej oraz jak mogą porzucić ich wpływ. Następnie Pan Kryszna wyjaśnia
jak ukazał Swoją formę Łabędzia Brahmie i jego czterem synom, z Sanaką na
czele, i jak wyjaśnił im różne poufne prawdy duchowe.
Trzy siły: dobroć, pasja i ignorancja, są związane z materialną inteligencją, a nie
z duszą. Powinno się pokonać niższe siły, pasję i ignorancję, przy pomocy dobroci
i następnie pokonać nawet siłę dobroci poprzez działanie w transcendentalnej sile
dobroci. Dzięki obcowaniu z elementami, które są w sile dobroci ktoś utwierdza
się w tej sile. Trzy siły zwiększają swoje wpływy poprzez różne rodzaje pism, wodę,
czas, miejsce, cieszącego się oﬁarą, okoliczności, naturę działania, narodziny, medy-
tację, mantry, oczyszczające procesy itd. Nie posiadając właściwego zrozumienia
siebie ktoś utożsamia się z materialnym ciałem i w efekcie siła pasji, która produ-
kuje nieszczęście, opanowuje umysł będący zwykle w sile dobroci. Stopniowo
umysł zmienia swoje funkcje podejmowania decyzji i wątpliwości i zaczyna stwa-
rzać nieograniczone pragnienia cieszenia się zmysłami. Nieszczęśliwe osoby
oszołomione bodźcami pasji stają się niewolnikami własnych zmysłów. Nawet jeśli
wiedzą, że ostateczny rezultat ich wysiłków skończy się cierpieniem to pomimo to
nie są w stanie uniknąć działania. Jednak osoba potraﬁąca rozróżniać w odpo-
wiedni sposób trzyma się z dala od obiektów zmysłowych poprzez właściwe
wyrzeczenie przyjmując schronienie w czystej służbie oddania.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

118

Pan Brahma nie ma materialnej przyczyny. Jest on przyczyną stworzenia wszystkich
żywych istot i jest największym spośród półbogów. Pomimo tego zawsze cierpi
umysłowo z powodu obowiązków, które musi spełniać, i gdy został zapytany przez
swoich synów zrodzonych z umysłu o sposoby pozbycia się pragnień zadowalania
zmysłów nie był w stanie udzielić odpowiedzi. W celu osiągnięcia zrozumienia tego
tematu Brahma przyjął schronienie w Najwyższej Osobie i wtedy Najwyższy Pan
ukazał się przed nim w formie Hamsa, inkarnacji Łabędzia.
Hamsa udzielił instrukcji, które sklasyﬁkowały osobowość, różne stany świadomości
(przebudzony stan, sen i głeboki sen) oraz sposoby pokonania materialnej egzystencji.
Po wysłuchaniu Pana, mędrcy na czele z Sanaką, uwolnili się od wszystkich wątpli-
wości i wielbili Go z czystym oddaniem i dojrzałą miłością do Boga.

13.1

Bóg, Najwyższa Osoba powiedział:
– Trzy siły materialnej natury – dobroć, pasja i ignorancja – odnoszą się do mate-
rialnej inteligencji, a nie do duszy. Poprzez rozwinięcie materialnej siły dobroci
ktoś może pokonać pasję i ignorancję, a przez kultywowanie transcendentalnej
siły dobroci może uwolnić się nawet spod wpływu materialnej dobroci.

13.2

Gdy żywa istota utwierdzi się w sile dobroci wtedy religijne zasady stosowne dla
służby oddania, stają się bardzo widoczne. Ktoś może umocnić się w sile dobroci
poprzez kultywowanie cech, które są właściwe sile dobroci i wtedy religijne zasady
uwydatniają się jeszcze bardziej.

13.3

Religijne zasady utwierdzone przez siłę dobroci niszczą wpływy pasji i ignorancji.
Kiedy pasja i ignorancja zostaną pokonane to ich przyczyna, niereligijność, szybko
zanika.

13.4

Stosownie do rodzaju pism religijnych, kontaktu z własnymi dziećmi lub ludźmi
w ogóle, określonego miejsca, czasu, wykonywanych czynności, narodzin, medyta-
cji, powtarzania mantr, oczyszczających rytuałów, siły natury uwidaczniają się
w rozmaity sposób.

13.5

Spośród dziesięciu elementów, które właśnie wymieniłem, wielcy mędrcy rozumie-
jący wiedzę wedyjską chwalą i polecają te, które są w sile dobroci, krytykują i odrzu-
cają te, które są w sile ignorancji, a są obojętni wobec tych, które są w sile pasji.

Hamsa-awatara odpowiada na pytania synów Brahmy

119

13.6

Dopóki ktoś nie przywróci swojej bezpośredniej wiedzy o duszy i nie odrzuci
iluzorycznej identyﬁkacji z materialnym ciałem i umysłem, wytworzonej przez
trzy siły natury, dopóty musi kultywować różne praktyki w sile dobroci. Przez
zwiększenie wpływu dobroci ktoś automatycznie rozumie i praktykuje religijne
zasady i poprzez taką praktykę rozbudza w sobie transcendentalną wiedzę.

13.7

Czasem w bambusowym lesie wiatr pociera łodygi rozniecając ogień, który po-
chłania swoje źródło, bambusowy las, a potem stopniowo w naturalny sposób
ogień zanika. Podobnie poprzez współzawodnictwo i oddziaływanie materialnych
sił natury stwarzane są subtelne i wulgarne ciała. Jeśli ktoś używa swojego umysłu
i ciała do kultywowania wiedzy wtedy oświecenie niszczy wpływ sił natury, które
wytwarzają ciało. W ten sposób, niczym ogień w lesie, ciało i umysł uspokajają się
dzięki własnym czynnościom na drodze niszczenia źródła swojego powstania.

13.8

Śri Uddhawa zapytał:
– Mój drogi Kryszno, ludzie w ogólności wiedzą, że materialne życie przynosi
nieszczęście ale nadal próbują cieszyć się materialnym życiem. Drogi Panie, jak to
możliwe żeby ktoś posiadający wiedzę działał niczym pies, osioł czy kozioł?

13.9-10

Bóg, Najwyższa Osoba powiedział:
– Drogi Uddhawo, osoba pozbawiona inteligencji fałszywie utożsamia się z mate-
rialnym ciałem i umysłem. Kiedy taka fałszywa wiedza pojawia się w czyjejś
świadomości wtedy materialna pasja, przyczyna wielkiego cierpienia, opanowuje
umysł, który z natury usytuowany jest w dobroci. Następnie umysł zabarwiony
pasją staje się zaabsorbowany tworzeniem i zmianą wielu planów dla materialnego
postępu. W ten sposób poprzez ciągłe rozmyślanie o siłach natury niemądra osoba
dręczona jest niemożliwymi do zniesienia materialnymi pragnieniami.

13.11

Kiedy ktoś nie kontroluje zmysłów to ulega kontroli materialnych pragnień i zo-
staje zbity z tropu przez mocne fale pasji. Taka osoba nadal kontynuuje materialne
czynności chociaż widzi jasno, że rezultatem jej działania będzie nieszczęście.

13.12

Chociaż inteligencja uczonej osoby może ulec zanieczyszczeniu siłami pasji i igno-
rancji, to powinna ona znowu uważnie zapanować nad umysłem. Poprzez wnikli-
we zrozumienie zanieczyszczenia można osiągnąć stan braku przywiązania.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

120

13.13

Jogin powinien być rozważny, rozsądny oraz poważny, wolny od lenistwa, lamentu
i przygnębienia. Trzy razy dziennie – o świcie, w południe i o zachodzie Słońca,
doskonaląc praktyki systemu jogi (oddychania i asanów), jogin powinien koncen-
trować swój umysł na Mnie. W ten sposób stopniowo umysł zostanie całkowicie
zaabsorbwany Moją Osobą.

13.14

Prawdziwy system jogi nauczany przez Moich wielkich wielbicieli na czele z Sanaką-
-kumarem jest następujący – wycofaj umysł z wszelkich obiektów, bezpośrednio
i we właściwy sposób zaabsorbuj swój umysł myśleniem jedynie o Mnie.

13.15

Śri Uddhawa zapytał:
– Mój drogi Keśawo, kiedy i w jakiej formie przekazałeś naukę jogi Sanace i jego
braciom? Pragnę dowiedzieć się teraz o tym.

13.16

Bóg, Najwyższa Osoba powiedział:
– Pewnego razu czterech mędrców, na czele z Sanaką, będących synami Brahmy,
zrodzonymi z jego umysłu, dociekało od ojca o trudnych tematach najwyższego
celu jogi.

13.17

Mędrcy zapytali Brahmę:
– Ojcze, umysły ludzkie są naturalnie przyciągane do materialnych obiektów
zmysłowych i podobnie obiekty zmysłów w formie pragnień przenikają do umy-
słu. Jak więc osoba pragnąca wyzwolenia, która chce przekroczyć platformę zado-
walania zmysłów może pokonać wzajemny związek pomiędzy obiektami zmysłów
i umysłem? Proszę wyjaśnij nam to.

13.18

Bóg, Najwyższa Osoba powiedział:
– Drogi Uddhawo, Brahma, który narodził sie bezpośrednio z ciała Najwyższego
Pana i który stwarza wszystkie żywe istoty w materialnym wszechświecie, będąc
najlepszym spośród półbogów, dogłębnie zastanawiał się nad pytaniem swoich
synów. Jednak jego inteligencja była zajęta czynnościami stworzenia i dlatego nie
był w stanie znaleźć zadowalającej odpowiedzi na zadane pytanie.

Hamsa-awatara odpowiada na pytania synów Brahmy

121

13.19

Pan Brahma, pragnący zdobyć odpowiedź na pytanie, które wprawiło go w zakło-
potanie, skupił swój umysł na Mnie, Najwyższym Panu. Wtedy, w Mojej formie
Hamsa stałem się widoczny dla jego oczu.

13.20

Widząc Mnie, mędrcy, wysuwając Brahmę na czoło, wyszli naprzeciw i wielbili
Me lotosowe stopy. Potem szczerze zapytali Mnie:
– Kim jesteś?

13.21

Drogi Uddhawo, mędrcy, pragnący zrozumieć najwyższą prawdę systemu jogi
zadawali Mi pytania. Teraz proszę posłuchaj o tym co im powiedziałem.

13.22

Hamsa awatara powiedział:
– Drodzy bramini, pytacie Mnie kim jestem, więc wierzycie, że jestem również
dźiwą i dlatego nie ma ostatecznej różnicy między nami jako że wszystkie dusze są
ostatecznie jednym, i różnym. W takim razie jak mogliście zadać to pytanie i czy
jest ono właściwe? Co jest więc ostatecznie rzeczywistością lub miejscem spoczynku
dla was i dla Mnie?

13.23

Jeśli przez pytanie – Kim jesteś? – odnosiliście się do materialnego ciała wtedy
muszę zaznaczyć, że wszystkie materialne ciała zbudowane są z pięciu elementów
jak ziemia, woda, ogień, powietrze i eter. W takim razie powinniście zapytać – Kim
jesteś piątko? – Jeśli uważacie, że wszystkie materialne ciała są ostatecznie jednym,
składając się z tych samych elementów, wtedy wasze pytanie jest nadal bez znacze-
nia ponieważ nie ma potrzeby rozróżniania jednego ciała od innych. Tak więc
wydaje się, że w pytaniu o Moją tożsamość wyłącznie wypowiadacie słowa bez
głębszego znaczenia czy celu.

13.24

Cokolwiek dostrzegane jest wewnątrz tego świata poprzez umysł, słowa, wzrok
czy inne zmysły jest jedynie Mną i niczym innym tylko Mną. Proszę zrozumcie to
wszystko poprzez bezpośrednią analizę faktów.

13.25

Drodzy synowie Brahmy, umysł ma naturalną skłonność wchodzenia w materialne
obiekty zmysłów i podobnie obiekty zmysłów wchodzą do umysłu, ale zarówno

Śrimad Bhagawatam Księga 11

122

materialny umysł jak i obiekty zmysłów są jedynie nazwami okrywającymi duszę,
która jest Moją cząstką.

13.26

Osoba, która osiągnęła Mnie poprzez zrozumienie, że nie jest różną ode Mnie
realizuje, że materialny umysł ulokowany jest wewnątrz obiektów zmysłów
z powodu bezustannego cieszenia się zmysłami, oraz to, że materialne obiekty
przebywają wyraźnie w materialnym umyśle. Osoba taka, zrozumiawszy Mój
transcandentalny charakter porzuca materialny umysł i jego obiekty.

13.27

Przebudzenie, sen i głęboki sen, są trzema funkcjami inteligencji, a ich przyczyną
są siły materialnej natury. Stwierdzono, że żywa istota przebywająca wewnątrz
ciała różni się od tych trzech stanów i dlatego pozostaje ich świadkiem.

13.28

Dusza jest schwytana w pułapkę materialnej inteligencji, która wchodzi w iluzo-
ryczne siły natury. Ale Ja jestem czwartym stanem świadomości, ponad przebu-
dzeniem, marzeniami sennymi i głębokim snem. Usytuowawszy sie we Mnie,
dusza powinna porzucić niewolę materialnej świadomości. W takim stanie żywa
istota automatycznie wyrzeknie się ziemskich obiektów zmysłowych i materialne-
go umysłu.

13.29

Fałszywe ego umieszcza żywą istotę w niewoli i nagradza zupełnie innym efektami
niż tymi, upragnionymi. Dlatego inteligentna osoba powinna porzucić swoją chęć
cieszenia się materialnym życiem i oddać się Najwyższemu Panu, który jest poza
działaniem materialnej świadomości.

13.30

Zgodnie z Moimi instrukcjami powinno się wypełnić umysł tylko myślami o Mnie.
Jeśli jednak ktoś nadal robi wiele planów, pozbawionych wizji wszystkiego we Mnie,
wtedy, chociaż będąc przebudzonym, w rzeczywistości marzy pod wpływem niedo-
skonałej wiedzy. Przypomina to stan snu i wybudzania się z niego.

13.31

Stany egzystencji, które powstały w oddzieleniu od Boga, Najwyższej Osoby, nie
są prawdziwe, tworzą one poczucie separacji od Absolutnej Prawdy. Tak jak ob-
serwator snu wyobraża sobie wiele różnych czynności i zdobyczy, podobnie z po-
wodu świadomości istnienia oddzielonego od egzystencji Najwyższego Pana,

Hamsa-awatara odpowiada na pytania synów Brahmy

123

żywa istota niewłaściwie spełnia czynności dla owoców myśląc o nich jako o przy-
czynie przyszłych osiągnięć wyobraża sobie swe przeznaczenie.

13.32

W stanie przebudzonym, żywa istota oddaje się przyjemnościom używając wszyst-
kich zmysłów, tymczasowych elementów ciała i umysłu. Kiedy śpi, cieszy się po-
dobnymi odczuciami wewnątrz swojego umysłu, a w stanie głębokiego snu
wszystkie takie doświadczenia wtapiają się w ignorancję. Przez pamiętanie i kon-
templowanie następstw przebudzenia, snu i głębokiego snu, żywa istota może zro-
zumieć, że jest jedną i tą samą w trzech stanach świadomości i że jest
transcendentalna do nich. W ten sposób, ktoś staje się mistrzem swoich zmysłów.

13.33

Powinno się rozważyć jak poprzez wpływ Mojej iluzorycznej energii te trzy stany
umysłu, zaistniałe dzięki siłom natury są sztucznie wyobrażane jako istniejące we
Mnie. Ostatecznie, po zdobyciu prawdy o duszy powinno się wykorzystać ostry
miecz wiedzy, zdobyty dzięki logicznym reﬂeksjom, instrukcjom mędrców i we-
dyjskiej literatury, do kompletnego odcięcia fałszywego ego, które jest wylęgarnią
wszystkich wątpliwości. Następnie wszyscy powinni wielbić Mnie, który przeby-
wam wewnątrz serca.

13.34

Powinno się widzieć, że ten materialny świat jest wyraźną iluzją ukazującą się
w umyśle, a materialne obiekty mają niesamowicie nietrwałą egzystencję – są dziś,
a jutro już ich nie ma. Mogą one być porównane do czerwonej smugi utworzonej
przez wirowanie ognistego patyka. Dusza z natury egzystuje w jednym stanie
czystej świadomości, nie mniej jednak w tym materialnym świecie pojawia się
w wielu formach i etapach egzystencji. Siły natury dzielą świadomość duszy na
trzy stany – przebudzenie, marzenia senne i głęboki sen. Jednak wszystkie te do-
świadczenia są w rzeczywistości iluzją i są niczym sen.

13.35

Po zrozumieniu tymczasowej, przemijającej cechy materialnych rzeczy i następnie
po odwróceniu swojej uwagi od iluzji, ktoś powinien pozostać wolnym od mate-
rialnych pragnień. Przez doświadczenie szczęścia płynącego z duszy powinno
porzucić się ziemskie rozmowy i czynności. Jeśli potem ktoś musi obserwować
tymczasowy materialny świat to powinien pamiętać, że nie jest to ostateczna rze-
czywistość i dlatego została ona już uprzednio porzucona. Poprzez takie ciągłe
pamiętanie o prawdziwej naturze rzeczy, aż do czasu śmierci, nie upadnie się już
więcej w stan iluzji.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

124

13.36

Tak jak pijak nie wie czy ma na sobie koszulę czy płaszcz, podobnie, jeśli ktoś jest
samozrealizowany i odkrył swoją wieczną osobowość, nie jest świadomy czy jego
tymczasowe ciało siedzi czy stoi. Zaprawdę, jeśli dzięki woli Boga, ciało umiera lub
rodzi się ponownie, dla samozrealizowanej duszy nie ma to większego znaczenia,
tak jak, dla pijaka nieświadomego swego ubioru i sytuacji, w której się znalazł.

13.37

Materialne ciało, do chwili wyczerpania karmy, porusza się pod kontrolą najwyż-
szego przeznaczenia i dlatego musi działać wraz ze zmysłami i powietrzem życia.
Jednak samozrealizowana osoba, zna zasade ciała pojawiającego się we śnie, obu-
dzona do duchowej rzeczywistości, będąc na doskonałym etapie jogi, już nigdy
więcej nie podda się materialnym wyobrażeniom i jego wielorakim przejawom.

13.38

Moi drodzy bramini, wyjaśniłem wam poufną wiedzę sankhja, dzięki której można
ﬁlozoﬁcznie odróżnić ducha od materii, oraz asztanga-jogę, by ostatecznie wska-
zać proces łączenia się z Najwyższym. Proszę zrozumcie, że to Ja jestem Bogiem,
Najwyższą Osobą, Wisznu, ukazałem się wam ponieważ pragnęliście dowiedzieć
się o waszych religijnych obowiązkach.

13.39

Najlepsi z braminów, chciałbym abyście uzmysłowili sobie, że to Ja jestem najwyż-
szym schronieniem systemu jogi, analitycznej ﬁlozoﬁi, heroicznych czynów,
prawdomównych zasad religijnych, potęgi, piękna, sławy i samokontroli.

13.40

Wiedzcie, że wszystkie wyższe transcendentalne cechy takie jak bycie ponad siłami
natury, bycie nieprzywiązanym, dobrze życzącym, najbardziej drogim, Duszą
Najwyższą, bycie usytuowanym wszędzie w jednakowy sposób i bycie wolnym od
uwikłania materialnego – wszystkie te cechy, wolne od zmian, które właściwe są
materialnym cechom, znajdują schronienie we Mnie.

13.41

Drogi Uddhawo, w taki sposób Moje słowa rozwiały wszystkie wątpliwości mędr-
ców na czele z Sanaką. Wielbiąc Mnie z pełną transcendentalną miłością i odda-
niem wszyscy oni wychwalali Moje czynności wspaniałymi hymnami.

13.42

Gdy najwięksi z mędrców razem z Sanaką wielbili Mnie, Pan Brahma przyglądał
się wszystkiemu, wtedy powróciłem do Swojej siedziby.

125

Pan Kryszna wyjaśnia

Uddhawie system jogi

W rozdziale tym, Kryszna wyjaśnia, że służba oddania dla Najwyższego Pana jest
najwspanialszą metodą praktyk duchowych. Mówi również o procesie medytacji.
Śri Uddhawa chciał wiedzieć który proces duchowego rozwoju jest najlepszy.
Również chciał usłyszeć o wspaniałości służby oddania, która jest wolna od
motywacji. Bóg, Najwyższa Osoba odpowiedział mu, że pierwotna ścieżka religii
objawiona w Wedach została utracona w czasie unicestwienia wszechświata. Po
raz kolejny, na początku nowego stworzenia została ona wyjaśniona Brahmie
przez Najwyższego Pana. Brahma powtórzył ją Manu, który z kolei wyjaśnił ją
Bhrigu i innym mędrcom, a oni poinstruowali dalej półbogów i demony. Z powodu
wielu pragnień żywych istot ścieżka religii była wyjaśniana ze szczegółami na wiele
różnych sposobów. Dlatego powstało wiele różnych ﬁlozoﬁi, włączając ateistyczne
doktryny. Żywa istota, okryta iluzją nie jest w stanie zrozumieć swojego wiecznego
dobra i pomyłkowo przyjmuje zwykłe śluby czy wyrzeczenia za najważniejsze
religijne praktyki ale jedyny prawdziwy środek do osiągnięcia szczęścia to myślenie,
by oﬁarować wszystko Najwyższemu Panu. Tylko w ten sposób ktoś uwalnia się
od pragnień egoistycznego sprawiania sobie przyjemności obiektami zmysłowymi
oraz od chęci wyzwolenia z materii.
Następnie Kryszna zaczął opisywać ścieżkę duchowego oddania, która niszczy
niezliczone grzeszne reakcje i przynosi duchowe szczęście (symptomem takiego
szczęścia jest jeżenie się włosów na ciele). Czyste oddanie posiadające moc oczysz-
czenia serca umożliwia żywej istocie wejście w otoczenie z Najwyższym Bogiem.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

126

Wielbiciel jest bardzo drogi i bliski Panu, dlatego może oczyścić cały wszechświat.
Przez cnotę niezachwianego oddania Panu wielbiciel nie może być rozproszony
przez obiekty przyjemności zmysłowej, nawet jeśli na początku swojego oddania
nie jest w stanie w pełni kontrolować swoich zmysłów. Temu, kto pragnie osiągnąć
doskonałość życia, poleca się porzucenie wszystkich materialnych procesów po-
stępu oraz towarzystwa kobiet, następnie polecane jest zatopienie umysłu w cią-
głym rozmyślaniu o Panu Krysznie. (Porzucenie materii polega na widzeniu
wszędzie Kryszny i wszystkiego w związku z nim. Kiedy wielbiciel porzuca obiek-
ty zmysłów, nie przypomina to w żaden sposób działania impersonalnego, prowa-
dzącego do pustki i zaniechania jakichkolwiek relacji w duchu bhakti). Na koniec
tej wymiany Pan Kryszna wyjawił czym jest prawdziwy obiekt medytacji.

14.1

Śri Uddhawa powiedział:
– O Kryszno, uczeni mędrcy znający literaturę wedyjską polecają różne procesy
w celu osiągnięcia doskonałości życia. Rozważając różnorodność poglądów, powiedz
proszę, czy wszystkie te procesy są sobie równie, czy jest jeden najwyższy?

14.2

Drogi Panie, bardzo wyraźnie wyjaśniłeś ścieżkę czystej służby oddania dzięki
której wielbiciel pozbywa się wszystkich materialnych wpływów w życiu i skupia
umysł na Tobie.

14.3

Bóg, Najwyższa Osoba powiedział:
– Pod wpływem przemijania, w czasie unicestwienia kosmosu, transcendentalny
dźwięk wiedzy wedyjskiej został utracony. Podczas kolejnego stworzenia ponow-
nie wyjaśniłem wiedzę wedyjską Brahmie, gdyż to Ja Osobiście jestem zasadami
wedyjskimi zawartymi w Wedach

14.4

Następnie Pan Brahma przekazał wiedzę wedyjską swojemu najstarszemu synowi
Manu oraz siedmiu wielkim mędrcom, którym przewodził Bhrigu.

14.5-7

Przodkowie i inni synowie Brahmy poczęli wiele dzieci i następców, którzy przy-
jęli wiele form jako półbogowie, demony, ludzie, Guhjakowie, Widjadharowie,
Czaranowie, Kindewowie, Kinnarowie, Nagowie, Kimpuruszowie itd. Spośród
tych wielu gatunków życia pojawiło się wiele cech i pragnień w kontakcie z trzema
siłami natury materialnej. Z powodu różnych cech żywych istot we wszechświecie
istnieje wiele wedyjskich rytuałów, mantr i nagród.

Pan Kryszna wyjaśnia Uddhawie system jogi

127

14.8

Także w wyniku wielkiej różnorodności pragnień i natur ludzkich istnieje wiele
różnych teistycznych ﬁlozoﬁi przekazywanych wraz z tradycją, zwyczajami albo
w sukcesji uczniów. Są też inni nauczyciele, którzy popierają ateistyczne poglądy.

14.9

O najlepszy pośród ludzi (Uddhawo), inteligencja ludzkich istot jest oszołomiona
przez wpływ Mojej iluzorycznej energii i dlatego stosownie do swoich czynności
lub wymysłów ludzie w wieloraki sposób mówią o tym, co jest dobre.

14.10

Niektórzy mówią, że ludzie będą szczęśliwi przez spełnianie religijnych uczynków.
Inni mówią, że szczęście jest możliwe przez zdobycie sławy, zadowalanie zmysłów,
spełnianie oﬁar, prawdomówność, samokontrolę, spokój, samozadowolenie, wpływ
polityczny, bogactwo, wyrzeczenie, konsumpcję, oﬁary, wyrzeczenia, jałmużnę czy
uregulowane spełnianie obowiązków. Każdy proces ma swoich propagatorów.

14.11

Wspomniani ludzie osiągają tymczasowe rezultaty swoich działań. Jednak ich
nieznaczne i żałosne osiągnięcia w efekcie końcowym przynoszą przyszłe niesz-
częścia, a dzieje się tak z powodu ich niewiedzy. Nawet ciesząc się owocami swojej
pracy pełni są wewnętrznego niepokoju.

14.12

Uczony Uddhawo, ci, którzy konecntrują swoją świadomość na Mnie, porzucając
materialne pragnienia, dzielą ze Mną szczęście niemożliwe do osiągnięcia przez
tych, którzy wplątani są w zadowalanie zmysłów.

14.13

Ktoś, kto nie pragnie niczego w tym świecie, kto osiągnął spokój poprzez kontrolę
zmysłów, którego świadomość jest jednakowa we wszystkich okolicznościach
i którego umysł całkowicie zadowolony jest we Mnie znajduje szczęście wszędzie
gdzie tylko się uda.

14.14

Ktokolwiek skupił swoją świadomość na Mnie nie pragnie pozycji Pana Brahmy
czy Indry, imperium na ziemi czy bycia przywódcą na niższych planetach, nie chce
ośmiu doskonałości jogi, ani wyzwolenia od narodzin i śmierci. Taka osoba pragnie
tylko Mnie.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

128

14.15

Drogi Uddhawo, ani Pan Brahma, Pan Śiwa, Sankarszana, bogini fortuny, ani
nawet Ja Sam, nie są mi tak drodzy jak Ty.

14.16

Pyłem pochodzącym z lotosowych stóp Moich wielbicieli pragnę oczyścić, usytu-
owany we Mnie, materialny świat. Zawsze podążam śladami Moich czystych
wielbicieli, którzy są wolni od osobistych pragnień, pochłonięci rozmyślaniem
o Moich rozrywkach, są spokojni, bez uczuć wrogości i nienawiści, mają wszędzie
jednakowe usposobienie dla wszystkich.

14.17

Te szczególne dusze, bez pragnień własnego zadowolenia, myślące zawsze o Mnie,
spokojne, bez fałszywego ego, łaskawe dla innych żywych istot, cieszą się we Mnie,
szczęściem, niemożliwym do osiągnięcia przez tych, którzy przywiązani są do
materialnego świata. Świadomość bhaktów nie jest nigdy niepokojona możliwo-
ściami zadowalania zmysłów.

14.18

Drogi Uddhawo, jeśli mój wielbiciel nie pokonał jeszcze całkowicie swoich zmy-
słów, może się zdarzyć, że przez jakiś czas może być nękany materialnymi pragnie-
niami, ale dzięki swojemu niezachwianemu oddaniu dla Mnie, ostatecznie wygra
walkę i osiągnie samokontrolę.

14.19

Drogi Uddhawo, tak jak płonący ogień obraca w popiół drewno opałowe tak od-
danie dla Mnie całkowicie spala na popiół grzeszne czyny Moich wielbicieli.

14.20

O Uddhawo, czysta służba oddania pełniona dla Mnie przez Moich wielbicieli
sprowadza Mnie pod ich kontrolę. Nie mogę być jednak kontrolowany przez tych,
którzy praktykują mistyczną jogę, ﬁlozoﬁę sankhja, pobożne prace, studia nad
Wedami, wyrzeczenia czy pokuty.

14.21

Tylko przez praktykę czystej służby oddania z pełną wiarą we Mnie ktoś może
osiągnąć Mnie, Boga, Najwyższą Osobę. W naturalny sposób jestem drogi Moim
wielbicielom, którzy przyjmują Mnie jako jedyny cel ich służby oddania. Przez
zaangażowanie się w taką czystą służbę oddania nawet zjadacze psów mogą oczy-
ścić się z zanieczyszczeń swoich niskich narodzin.

Pan Kryszna wyjaśnia Uddhawie system jogi

129

14.22

Nawet religijne czynności wzbogacone szczerością czy łaską osiągnięte dzięki po-
kutom nie mogą oczyścić świadomości jeśli pozbawione są służby dla Mnie.

14.23

W jaki sposób czyjeś serce może się topić jeśli włosy na ciele nie jeżą się? I jeśli
serce nie topi się to jak z czyichś oczu mogą płynąć łzy miłości? Jeśli ktoś nie płacze
z duchowego szczęścia to jak może pełnić miłosną służbę dla Pana? A bez takiej
służby jak można oczyścić świadomość?

14.24

Wielbiciel, którego mowa załamuje się pod wpływem wzruszenia, którego serce
topi się, który bezustannie roni łzy, a czasem śmieje się, który czuje się zawstydzony
i płacze głośno, a potem tańczy – taki wielbiciel skupiony w służbie oddania dla
Mnie oczyszcza cały świat.

14.25

Tak jak złoto stopione w ogniu porzuca zanieczyszczenia i przybiera błyszczącą
formę, podobnie, dusza zaabsorbowana w ogniu bhakti jogi jest oczyszczana ze
wszystkich zanieczyszczeń spowodowanych poprzednimi czynnościami dla rezul-
tatów, powraca do swojej oryginalnej pozycji służenia Mi w świecie duchowym.

14.26

Chore oko posmarowane olejkiem leczniczym, stopniowo leczy się i powraca jego
zdolność widzenia. Podobnie, gdy świadoma żywa istota oczyszcza się z material-
nych naleciałości, przez słuchanie i powtarzanie Moich chwał, to odzyskuje zdolność
widzenia Mnie, Absolutnej Prawdy, w Mojej subtelnej duchowej formie.

14.27

Umysł medytującego o obiektach przyjemności zmysłowych jest z pewnością
uwikłany tymi obiektami, ale jeśli ktoś bezustannie pamięta o Mnie, wtedy umysł
staje się zaabsorbowany Mną.

14.28

Dlatego, powinno odrzucić się procesy materialnego rozwoju, które są niczym
wytwory senne i powinno się zaabsorbować umysł Mną. Przez ciągłe myślenie
o Mnie ktoś stanie się oczyszczony.

14.29

Będąc świadomym wiecznej duszy powinno się porzucić towarzystwo kobiet i tych,
którzy przebywają z nimi w intymy sposób. Siedząc w odosobnionym miejscu,
nieustraszenie i z wielką uwagą powinno się skoncentrować umysł na Mnie.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

130

14.30

Ze wszystkich nieszczęść i niewoli powstających z różnych uwarunkowań, nie ma
większego jak to, powstałe z przywiązań do kobiet i bliskich kontaktów z tymi,
którzy są do nich przywiązani.

14.31

Śri Uddhawa powiedział:
– Drogi lotosooki Kryszno, jaki proces medytacji o Tobie powinien być przyjęty
przez osobę pragnącą wyzwolenia? Jaka powinna być natura medytacji? O której
z Twoich form powinien medytować? Łaskawie wyjaśnij mi temat medytacji.

14.32-33

Bóg, Najwyższa Osoba powiedział:
– Siedząc w miejscu, które nie jest ani za wysoko, ani za nisko, utrzymując wypro-
stowane ciało, umieszczając ręce na kolanach i skupiając wzrok na czubku nosa,
jogin powinien oczyścić drogi oddechowe przez mechaniczne ćwiczenia puraka,
kumbhaka i reczaka, a następnie odwrócić ich kolejność. Kontrolując w pełni
zmysły jogin może następnie praktykować krok po kroku pranajamę.

14.34

Zaczynając od muladhara czakry, jogin powinien przemieścić powietrze życia
stopniowo ku górze, po włóknach kwiatu lotosu, aż dotrze do serca, gdzie znajduje
się święta sylaba om, niczym brzmienie dzwonu. Jogin powinien nadal wznosić
świętą sylabę na długość dwunastu angulas i tam omkara powinna połączyć się
z piętnastoma wibracjami produkowanymi z anuswary.

14.35

Będąc skupionym na omkarze jogin powinien uważnie praktykować system prana-
jamy, dziesięć razy o wschodzie słońca, w południe i o zachodzie słońca. W ten
sposób jogin pokona powietrze życia.

14.36-42

Trzymając oczy wpółprzymknięte i koncentrując wzrok na czubku nosa, będąc
ożywionym i czujnym jogin powinien medytować o kwiecie lotosu znajdującym się
w jego sercu. Kwiat ten ma osiem płatków i umiejscowiony jest na wyprostowanej
łodyżce. Jogin powinien medytować również o Słońcu, Księżycu i ogniu umieszcza-
jąc je kolejno na okółku kwiatu lotosu. Umieszczając Moją transcendentalną formę
w ogniu, jogin powinien medytować o tym aspekcie jako pomyślnym celu wszystkich
medytacji. Moja forma jest doskonale proporcjonalna, delikatna i radosna. Posiada
cztery długie piękne ramiona, urzekającą szyję, przystojne czoło, czysty uśmiech
i jaśniejące kolczyki w kształcie rekinów zwisające z dwóch identycznych uszu.

Pan Kryszna wyjaśnia Uddhawie system jogi

131

Ta duchowa forma jest koloru ciemnej chmury burzowej i odziana jest w złoto-żółte
jedwabne szaty. Na piersi przebywa Śriwatsa i bogini fortuny oraz girlanda z leśnych
kwiatów a w czterech dłoniach znajdują się koncha, dysk, kwiat lotosu i maczuga.
Dwie błyszczące lotosowe stopy udekorowane są dzwoneczkami i bransoletami,
a czoło zdobi klejnot Kaustubha i jaśniejąca korona. Biodra upiększone są złotym
pasem, a ramiona drogocennymi bransoletami. Wszystkie kończyny tej pięknej for-
my urzekają serce, a jej twarz zdobi radosny uśmiech. Jogin, który wycofał swoje
zmysły od obiektów zmysłów powinien teraz bardzo uważnie skupić swój umysł na
wszystkich częściach Mojej transcendentalnej formy. W ten sposób powinien konty-
nuować medytację na Mojej delikatnej, transcendentalnej postaci.

14.43

Późnij jogin powinien odciągnąć swoją świadomość od kończyn transcedentalnego
ciała i myśleć o wspaniałej Mej uśmiechniętej twarzy.

14.44

Po myśleniu o twarzy Pana, jogin powinien wycofać swoją świadomość i skupić ją
na niebie. Następnie powinien porzucić medytację o niebie i będąc usytuowanym
we Mnie jogin powinien zakończyć całą medytację.

14.45

Jeśli jogin całkowicie skupił swój umysł na Mnie to powinien widzieć Mnie w swo-
jej duszy jak też widzieć indywidualną duszę we Mnie, Najwyższym Bogu. W ten
sposób jogin widzi indywidualne dusze złączone w Najwyższej Duszy, tak jak
ktoś widzi promienie słoneczne połączone razem w Słońcu.

14.46

Kiedy jogin kontroluje swój umysł przez intensywną medytację o Mnie to wtedy
jego błędna identyﬁkacja z materialnymi obiektami, wiedzą o nich i ich czynności
zanika bardzo szybko.

133

Pan Kryszna wyjaśnia

doskonałości jogi mistycznej

Rozdział ten opisuje osiem głównych i dziesięć podrzędnych doskonałości misty-
cznych. Są one możliwe do rozwinięcia przez skupienie umysłu w jodze ale są
ostatecznie przeszkodą w osiągnięciu siedziby Pana Wisznu.
Pytany przez Uddhawę, Pan Kryszna opisuje osiemnaście doskonałości mistycz-
nych i poszczególne rodzaje medytacji w celu ich osiągnięcia. W konkluzji Kryszna
stwierdza, że dla tych, którzy pragną praktykować służbę oddania dla Najwyższego
Pana osiągnięcia mistyczne są stratą czasu, ponieważ odwracają wielbiciela od
właściwego procesu wielbienia. Wszystkie te mistyczne doskonałości są automa-
tycznie oferowane czystemu wielbicielowi ale on i tak nie jest zainteresowany nimi.
Jeśli doskonałości te nie są użyte w służbie oddania to nie mają wartości. Wielbiciel
rozumie i widzi, że Najwyższy Bóg obecny jest wszędzie, zarówno wewnątrz jak
i na zewnątrz, i dlatego polega całkowicie na Panu.

15.1

Bóg, Najwyższa Osoba powiedział:
– Drogi Uddhawo, jogin, który pokonał zmysły, utwierdził swój umysł, opanował
proces oddychania i skupił swój umysł na Mnie osiąga mistyczne doskonałości.

15.2

Śri Uddhawa powiedział:
– Mój Drogi Panie, o Aczjuto, dzięki jakiemu procesowi można osiągnąć mistyczne
moce, jaka jest natura takiej doskonałości? Ile jest doskonałości mistycznych?
Proszę wyjaśnij mi to, bo przecież, to Ty nagradzasz wszystkimi mocami.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

134

15.3

Bóg, Najwyższa Osoba powiedział:
– Mistrzowie systemu jogi oznajmili, że jest osiemnaście rodzajów mistycznych
doskonałości możliwych do zdobycia przez praktykowanie medytacji. Wśród nich
osiem jest głównych, mają one schronienie we Mnie, a pozostałe dziesięć są drugo-
rzędne i pojawiają się z materialnej siły dobroci.

15.4-5

Wśród ośmiu głównych mistycznych doskonałości trzy polegają na przemianie
własnego ciała: anima; stanie się mniejszym od najmniejszego; mahima, stanie się
większym od największego i laghima; stanie się lżejszym od najlżejszego. Dzięki
prapti-siddhi osiąga się wszystko czego się pragnie, a przez prakamja-siddhi
można cieszyć się dowolnym obiektem. Dzięki iśita-siddhi jogin może manipulo-
wać podrzędne moce iluzorycznej energii, a osiągając moc zwaną waśita-siddhi
jogin nie jest krępowany przez siły materialnej natury. Ten kto zdobył kamawasa-
jita-siddhi jest w stanie osiągnąć wszystko z dowolnego miejsca nie będąc krępo-
wanym przez odległość. Drogi Uddhawo, wymienienione osiem mistycznych
doskonałości nie mają sobie równych w tym świecie.

15.6-7

Dziesięć drugorzędnych doskonałości wypływa z sił natury materialnej i są nimi:
moc uwolnienia się od głodu i pragnienia i innych cielesnych wymogów, widzenie
i słyszenie rzeczy na odległość, poruszanie ciała z szybkością umysłu, przyjmowanie
dowolnej formy cielesnej, wchodzenie w ciała innych, zdolność umierania w do-
wolnym czasie, obserwowanie rozrywek półbogów i niebiańskich piękności zwanych
Apsarami, spełnianie wszystkich pragnień i kontrolowanie innych bez przeszkód.

15.8-9

Moc poznania przeszłości, teraźniejszości i przyszłości, tolerowanie gorąca, zimna
i innych dualności, czytanie umysłu innych, kontrolowanie wpływu ognia, Słońca,
wody itd. oraz bycie niepokonanym przez innych. Teraz posłuchaj ode Mnie jak
poszczególne doskonałości mistyczne powstają ze specyﬁcznych medytacji i zwią-
zanych z nimi procesów.

15.10

Jeśli ktoś wielbi Mnie w Mojej atomowej formie przenikającej wszystkie subtelne
elementy skupiając umysł tylko na tej postaci, osiąga doskonałość zwaną anima.

15.11

Jeśli ktoś zajmie swój umysł kondycją ﬁzyczną mahat-tattvy i medytuje o Mnie
jako Duszy Najwyższej całej materialnej egzystencji, osiąga doskonałość zwaną

Pan Kryszna wyjaśnia doskonałości jogi mistycznej

135

mahima. Poprzez dalsze skupienie się na poszczególnych elementach jak niebo,
powietrze, ogień itd, osiąga się wielkość każdego materialnego elementu.

15.12

Jestem wszędzie i dlatego jestem esencją atomowych elementów materii. Poprzez
przywiązanie swojego umysłu do Mnie w tej formie, jogin może osiągnąć dosko-
nałość laghima, dzięki której realizuje subtelną atomową substancję czasu.

15.13

Skupiając swój umysł na Mnie, w elemencie fałszywego ego wytworzonego z siły
dobroci, jogin osiąga moc mistyczną, dzięki której staje się właścicielem zmysłów
innych istot. Osiąga tę doskonałość ponieważ jego umysł zaabsorbowany jest Mną.

15.14

Jeśli ktoś koncentruje wszystkie umysłowe czynności na Mnie jako Duszy Naj-
wyższej w fazie mahat-tattwy, która manifestuje łańcuch czynności dla owoców,
osiąga ode Mnie, będącego poza materialną percepcją, wspaniałą mistyczną moc
zwaną prakamja.

15.15

Jeśli ktoś skupia swoją świadomość na Wisznu, Duszy Najwyższej, pierwotnym
czynniku poruszającym wszystko i Najwyższym Panu zewnętrznej energii zawie-
rającej trzy siły natury, wtedy osiąga doskonałość kontrolowania innych uwarun-
kowanych dusz, ich materialnych ciał i ich cech.

15.16

Jogin, który rozmyśla o Mojej formie Narajana, pełnej wszystkich bogactw, znanej
jako czwarty element, staje się posiadaczem Mojej natury i osiąga mistyczną dosko-
nałość zwaną waśita.

15.17

Jeśli ktoś koncentruje swój czysty umysł na Mnie w Mojej manifestacji bezosobo-
wego Brahmana osiąga największe szczęście, a wszystkie jego pragnienia zostają
spełnione automatycznie.

15.18

Ludzka istota, która myśli o Mnie jako utrzymującym religijne zasady, uosobieniu
czystości i Władcy Śwetadwipy, osiąga czysty stan egzystencji, w którym uwolniona
jest od sześciu fal materialnego niepokoju znanych jako głód, pragnienie, starzenie
się, śmierć, smutek i iluzja.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

136

15.19

Ta oczyszczona żywa istota, która skupia swój umysł na niezwykłej wibracji
dźwiękowej brzmiącej wewnątrz Mnie, jako uosobione niebo i całość powietrza
życia, jest w stanie słyszeć dźwięki wydawane przez wszystkie żywe istoty.

15.20

Wtapiając swoją wizję w Słońce i potem Słońce z powrotem w oczy, jogin powinien
medytować o Mnie, przebywającym w kombinacji Słońca i zdolności widzenia,
i tak osiągnąć moc dostrzegania najbardziej oddalonych obiektów.

15.21

Jogin, który zaabsorbuje swój umysł we Mnie i używa istniejącego tam wiatru
osiąga moc mistyczną dzięki której jego ciało natychmiast podąża za umysłem.

15.22

Kiedy jogin zapragnie przyjąć szczególną formę cielesną, to natychmiast forma ta
pojawia się w jego zasięgu. Taka doskonałość możliwa jest poprzez zaabsorbowanie
umysłu na Mojej formie pełnej niepojętych mocy mistycznych, dzięki której
przyjmuję nieograniczone wcielenia.

15.23

Doskonały jogin pragnący wejść w czyjeś ciało, powinien medytować o sobie we-
wnątrz innego ciała i porzucając swoje własne wulgarne ciało, przy użyciu ścieżek
powietrza, osiągnie cel – wejdzie do czyjegoś ciała – dokona tego z taka łatwością,
z jaką pszczoła porzuca jeden kwiat i odlatuje do następnego.

15.24

Jogin, który osiągnął mistyczną moc zwaną swacchanda-mritju blokuje piętą odbyt
i stopniowo podnosi duszę z serca do piersi, szyi i w końcu do głowy. Znajdując się
w brahma-randhra jogin porzuca materialne ciało i kieruje duszę w kierunku wy-
branego przeznaczenia.

15.25

Jogin, który chce oddawać się przyjemnościom w ogrodach półbogów powinien
medytować o oczyszczonej sile dobroci znajdującej się we Mnie i wtedy niebiańskie
kobiety stworzone z siły dobroci pojawią się przed nim unosząc się w samolotach.

15.26

Jogini mający wiarę we Mnie, skupiający swój umysł na Mnie, wiedzą, że Moje
plany zawsze się spełniają, również osiągają spełnienie swoich planów dzięki róż-
nym środkom, których przestrzegają z determinacją.

Pan Kryszna wyjaśnia doskonałości jogi mistycznej

137

15.27

Osoba, która doskonale medytuje o Mnie zdobywa naturę najwyższego władcy
i kontrolera. Jej rozkazy, podobnie jak Moje, nie mogą być ignorowane w żaden sposób.

15.28

Jogin, który oczyścił swoją egzystencję przez oddanie dla Mnie i który zna dosko-
nale proces medytacji, zdobywa wiedzę o przeszłości, teraźniejszości i przyszłości.
Widzi dzięki temu swoje narodziny i śmierć oraz przyszłość innych żywych istot.

15.29

Tak jak ciała stworzeń wodnych nie mogą być zranione wodą podobnie, ciało jogina,
którego świadomość uspokojona jest oddaniem dla Mnie i który jest w pełni roz-
winięty w nauce jogi nie może być zranione ogniem, Słońcem, wodą, trucizną itd.

15.30

Mój wielbiciel staje się niepokonany poprzez medytowanie o Moich nieograniczo-
nych inkarnacjach dekorowanych znakiem Śriwatsa, wieloma broniami wyposażo-
nymi w królewskie emblematy jak ﬂaga, ozdobny parasol i wachlarz.

15.31

Uczony wielbiciel, który wielbi Mnie przez jogę medytacji z pewnością osiąga
mistyczne doskonałości opisane przeze Mnie.

15.32

Jaki rodzaj doskonałości mistycznych jest trudny do osiągnięcia dla mędrca, który
pokonał swoje zmysły, oddychanie i umysł, który kontroluje się i zawsze zaabsor-
bowany jest w medytacji o Mnie?

15.33

Eksperci w służbie oddania oświadczają, że mistyczne doskonałości jogi opisane
przeze Mnie są w rzeczywistości przeszkodą i stratą czasu, dla tego kto praktykuje
najwyższą jogę, która pochodzi bezpośrednio ode Mnie i umożliwia osiągnięcie
wszystkich doskonałości życia.

15.34

Każdy rodzaj mistycznych mocy osiągany przez dobre narodziny, zioła, wyrzeczenia
czy mantry może być osiągnięty dzięki służbie oddania dla Mnie; zaprawdę, nie
można osiągnąć rzeczywistych doskonałości jogi żadnymi innymi środkami tylko
przez pełnienie służby oddania dla Mnie.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

138

15.35

Drogi Uddhawo, pośród zgromadzenia uczonych wedyjskich, Jestem przyczyną,
obrońcą i władcą wszystkich doskonałości mistycznych, systemów jogi, wiedzy
analitycznej i czystych działań.

15.36

Przebywam wewnątrz wszystkiego jako Dusza Najwyższa oraz na zewnątrz
wszystkiego, w Mojej wszechprzenikającej cesze. Tak jak te same elementy mate-
rialne przebywają wewnątrz i na zewnątrz materialnych ciał, podobnie Ja nie mogę
być przykryty czymkolwiek.

139

Bogactwa

Najwyższego Pana

W rozdziale tym Osoba Boga, Pan Śri Kryszna opisuje Swoje bogactwa jako moce
wiedzy, siły, wpływu itd.
Śri Uddhawa gloryﬁkował Pana Śri Krysznę, Boga Najwyższą Osobę, będącego
schronieniem świętych miejsc, mówiąc:
– Najwyższy Pan nie ma początku ani końca, jest początkiem, utrzymaniem
i zniszczeniem wszystkich żywych istot, jest duszą wszystkich stworzeń i przez
sekretne usytuowanie w ciałach wszystkich, widzi wszystko. Uwarunkowane dusze
są jednak zbite z tropu poprzez Jego zewnętrzną energię i nie mogą Go widzieć.
Po wypowiedzeniu swoich modlitw Śri Uddhawa zapragnął dowiedzieć się o bo-
gactwach Najwyższego Pana w niebie, na ziemi, w piekle i we wszystkich kierun-
kach. Następnie Pan Kryszna opisał Swe bogactwa konkludując, że potęga, piękno,
sława, bogactwo, pokora, jałmużna, urok, fortuna, waleczność, tolerancja i mądrość
– gdziekolwiek są przejawiane – są Jego ekspansjami. Wobec tego nie można
stwierdzić, że materialny obiekt posiada wyżej wspomniane skarby. Takie koncep-
cje są rezultatem łączenia dwóch idei w celu wymyślenia czegoś co jest tylko ima-
ginacją, jak np. powietrzny kwiat. Materialne bogactwa nie są do końca prawdziwe
i nie powinno się o nich głęboko rozmyślać. Czysty wielbiciel Najwyższego Pana
wykorzystuje swoją inteligencję aby odpowiednio regulować swoją zdolność mowy,
umysłu i siły witalnej dla udoskonalenia egzystencji w świadomości Kryszny.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

140

16.1

Śri Uddhawa powiedział:
– Panie, jesteś bez początku i końca, jesteś Absolutną Prawdą, nieograniczony.
Chronisz i dajesz życie, niszczysz i stwarzasz wszystko co istnieje.

16.2

Mój drogi Panie, grzesznym osobom jest trudno zrozumieć, że przebywasz we
wszystkich głównych i podrzędnych stworzonych elementach ale bramini posia-
dający zrozumienie wedyjskiej konkluzji wiedzą jak Ciebie wielbić.

16.3

Proszę powiedz mi o doskonałościach osiąganych przez mędrców, którzy wielbią
Ciebie z oddaniem. Łaskawie wyjaśnij też w jakich formach jesteś wielbiony.

16.4

O mój Panie utrzymujący wszystko, chociaż jesteś Duszą Najwyższą wszystkich
żywych istot, pomimo to pozostajesz ukryty. Żywe istoty będąc oszołomione
przez Ciebie nie mogą Cię dostrzec choć Ty obserwujesz wszystkich.

16.5

O najbardziej potężny, proszę wyjaśnij mi Swoje nieograniczone moce, które mani-
festujesz tu na Ziemi, w niebiosach, w piekle i we wszystkich kierunkach. Składam
moje pełne szacunku pokłony u Twoich lotosowych stóp, które są schronieniem
wszystkich miejsc pielgrzymek.

16.6

Bóg, Najwyższa Osoba powiedział:
– O najlepszy z tych, którzy wiedzą jak dociekać, Ardżuna przed walką z rywalami
na polu bitewnym Kurukszetra zadał Mi te same pytania, które teraz ty zadajesz.

16.7

Ardżuna myślał, że zabijanie swoich krewnych na polu Kurukszetra będzie obrzy-
dliwym, niereligijnym czynem, motywowanym tylko chęcią zdobycia królestwa.
Dlatego zaniechał walki myśląc:
– Będę zabójcą moich krewnych, wszyscy zginą.
W ten sposób Ardżuna został skażony zwykłą mentalnością.

16.8

Wtedy oświeciłem Ardżunę, tygrysa pomiędzy ludźmi, logicznymi argumentami,
które skłoniły go do zadania pytań bardzo podobnych do tych, które padają
z twych ust.

Bogactwa Najwyższego Pana

141

16.9

Drogi Uddhawo, jestem Duszą Najwyższą wszystkich istot i dlatego naturalnie
dobrze im życzę, jestem również ich najwyższym kontrolerem. Będąc stwórcą,
utrzymującym i niszczycielem wszelakich istot, nie jestem od nich różny.

16.10

Jestem najwyższym celem dla dążących do postępu i jestem czasem pomiędzy
tymi, którzy nadzorują kontrolę. Jestem równowagą sił materialnej natury i cnotą
wśród pobożnych.

16.11

Pośród stworzenia posiadającego cechy jestem pierwotną manifestacją natury, a po-
między wielkimi obiektami jestem całkowitym stworzeniem materii. Pomiędzy sub-
telnościami jestem duszą, a pośród rzeczy trudnych do pokonania jestem umysłem.

16.12

Pomiędzy Wedami jestem ich pierwotnym nauczycielem, Panem Brahmą, a po-
śród mantr jestem trzyliterową omkarą. Pomiędzy literami jestem pierwszą literą
– A – pośród wszystkich świętych wibracji jestem mantrą Gajatri.

16.13

Pomiędzy półbogami jestem Indrą, a wśród Wasów jestem Agni, bogiem ognia,
Jestem Wisznu pośród synów Aditi, a wśród Rudrów jestem Panem Śiwą.

16.14

Pomiędzy świętymi braminami jestem Bhrigu, a Manu pomiędzy świętymi władcami,
jestem Naradą pomiędzy świętymi półbogami i Kamadhenu pomiędzy krowami.

16.15

Jestem Kapilą wśród doskonałych istot i Garudą wśród ptaków. Jestem Dakszą
wśród potomków rodzaju ludzkiego i Arjamą pośród przodków.

16.16

O Uddhawo wiedz, że pomiędzy demonicznymi synami Diti jestem Prahladem
Maharadżem, świętym królem asurów. Wśród gwiazd i ziół jestem Czandrą (Księ-
życem) ich panem, a pomiędzy Jakszami i Rakszasami – królem bogactw Kuwerą.

16.17

Jestem Airawatą pomiędzy królewskimi dłońmi, a pośród stworzeń wodnych je-
stem Waruną, panem mórz. Wśród wszystkich obiektów dających ciepło i światło
jestem Słońcem, a wśród ludzkich istot jestem królem.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

142

16.18

Pomiędzy końmi jestem Uczczaiśrawą i złotem wśród metali. Jestem Jamaradżem
królem tych, którzy zarządzają i karzą, a wśród węży Wasukim.

16.19

O bezgrzeszny Uddhawo, najlepszym z węży jestem Anantadewą, a pomiędzy
zwierzętami jestem lwem. Pośród podziału społecznego jestem czwartym,
wyrzeczonym porządkiem życia, a pomiędzy zawodowymi obowiązkami jestem
pierwszą klasą braminów.

16.20

Pomiędzy świętymi i płynnymi rzeczami jestem świętym Gangesem, a pomiędzy
wodnymi ciałami jestem oceanem. Pomiędzy uzbrojeniem jestem łukiem, a pośród
władającymi bronią jestem Panem Śiwą.

16.21

Pomiędzy rezydencjami jestem szczytem Sumeru, a pośród miejsc trudno osiągal-
nych jestem Himalajami. Z wszystkich drzew jestem świętą ﬁgą a wśród roślin
jestem tymi, które wydają ziarna.

16.22

Pomiędzy kapłanami jestem Wasiszthą Munim, a pomiędzy głęboko utwierdzo-
nymi w wedyjskiej kulturze jestem Brihaspatim. Jestem Kartikeją pomiędzy
przywódcami wojskowymi, a pomiędzy tymi, którzy czynią postęp w życiu jestem
wielką osobistością Panem Brahmą.

16.23

Między oﬁarami jestem studiowaniem Wed i niestosowaniem przemocy wśród ślubów.
Z wszystkich czynników oczyszczających jestem wiatrem, ogniem, wodą i mową.

16.24

Pomiędzy ośmioma stanami jogi jestem końcowym stanem, samadhi, w którym
dusza jest całkowicie odseparowana od iluzji. Pomiędzy tymi, którzy pragną
zwycięstwa jestem rozważnym politykiem a pomiędzy procesami doskonałości
jestem nauką o duszy, dzięki której ktoś rozróżnia ducha od materii. Pomiędzy
wszystkimi spekulującymi ﬁlozofami jestem różnorodnością percepcji.

16.25

Pomiędzy kobietami jestem Śatarupą, a pomiędzy mężczyznami jestem jej mężem
Swajambhuwą Manu. Jestem Narajanem wśród mędrców i Sanat-kumarem wśród
brahmaczarinów.

Bogactwa Najwyższego Pana

143

16.26

Pomiędzy zasadami religijnymi jestem wyrzeczeniem, a spośród wszystkich ro-
dzajów bezpieczeństwa jestem wewnętrzną świadomością niezniszczalnej duszy.
Spośród sekretów jestem przyjemną mową i milczeniem, a pośród seksualnych
par jestem praprzodkiem Brahmą.

16.27

Pomiędzy nieuchronnymi zmianami czasu jestem rokiem, a wśród pór roku wiosną.
Pośród miesięcy jestem Margaśirsza (przełom listopada i grudnia) a wśród księży-
cowych domów jestem pomyślnym Abhidżit.

16.28

Wśród wieków jestem Satja-jugą, wiekiem prawdy, a pomiędzy stałymi mędrcami
jestem Dewalą i Asitą. Pomiędzy tymi, którzy podzielili Wedy jestem Kryszna
Dwajpajana Wedawjasą, a pomiędzy uczonymi jestem Śukraczarją, znawcą nauki
duchowej.

16.29

Pomiędzy posiadającymi tytuł Bhagawana jestem Wasudewą, a ty drogi Uddhawo,
reprezentujesz Mnie wśród wielbicieli. Jestem Hanumanem wśród Kimpuruszów,
a pomiędzy Widjadharami jestem Sudarśaną.

16.30

Pomiędzy klejnotami jestem rubinem, pomiędzy wspaniałymi obiektami jestem
kwiatem lotosu, pomiędzy trawami jestem świętą trawą kuśa, a wśród oblacji – ghee
i innymi składnikami otrzymanymi od krowy.

16.31

Pośród inicjatyw jestem fortuną, pomiędzy oszustami jestem hazardem. Jestem
wybaczeniem tolerancyjnych i dobrymi cechami ludzi w sile dobroci.

16.32

Pośród potężnych jestem siłą cielesną i umysłową, jestem też duchowymi czynno-
ściami Moich wielbicieli. Moi wielbiciele wielbią Mnie w dziewięciu różnych po-
staciach spośród których Moją oryginalną i pierwotną jest Wasudewa.

16.33

Pomiędzy Gandharwami jestem Wiśwawasu oraz Purwaczitti pośród niebiań-
skich piękności, Apsar. Jestem stałością szczytów górskich i zapachem ziemi.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

144

16.34

Jestem słodkim smakiem wody, a pomiędzy błyszczącymi obiektami Słońcem.
Jestem blaskiem słonecznym, Księżycem i gwiazdami oraz transcendentalnym
dźwiękiem wibrującym w niebie.

16.35

Pomiędzy istotami oddanymi braminicznej kulturze jestem Balim, synem Wiro-
czany, pomiędzy herosami jestem Ardżuną. Jestem stworzeniem, utrzymaniem
i siłą niszczącą wszystkich żywych istot.

16.36

Jestem funkcjonowaniem pięciu zmysłów działania: nóg, mowy, odbytu, rąk i orga-
nów rozrodczych – jak też pięciu zmysłów zdobywania wiedzy: dotyku, wzroku,
smaku, słuchu i powonienia. Jestem mocą, dzięki której każdy zmysł doświadcza
poszczególnych obiektów zmysłowych.

16.37

Jestem formą, smakiem, zapachem, dotykiem i dźwiękiem, fałszywym ego, mahat-
-tattwą, ziemią, wodą, ogniem, powietrzem i niebem, żywą istotą, materialną na-
turą, siłą dobroci, pasji i ignorancji oraz transcendentalnym Panem. Wszystkie te
czynniki wraz z wiedzą o ich symptomach oraz stałość przekonania, która jest
rezultatem tej wiedzy, wszystkie one reprezentują Mnie.

16.38

Jako Najwyższy Pan jestem podstawą żywej istoty, sił natury materialnej i mahat-
-tattwy. W ten sposób jestem wszystkim i nic nie może egzystować beze Mnie.

16.39

Nawet jeśli mógłbym policzyć wszystkie atomy we wszechświecie nie jestem
w stanie zliczyć Moich bogactw, które przejawiam we wszystkich wszechświatach.

16.40

Jakakolwiek siła, piękno, sława, bogactwo, pokora, wyrzeczenie, radość umysłu,
fortuna, moc, tolerancja, czy duchowa wiedza istnieje w tym świecie, jest po prostu
ekspansją Mojego bogactwa.

16.41

Pokrótce opisałem ci Moje duchowe bogactwa oraz niezwykłe materialne cechy
Mojego stworzenia, które doświadczane poprzez umysł deﬁniowane są w różny
sposób w zależności od okoliczności.

Bogactwa Najwyższego Pana

145

16.42

Dlatego kontroluj swoją mowę, ujarzmij umysł, pokonaj powietrze życia, ureguluj
zmysły i poprzez oczyszczoną inteligencję poddaj kontroli posiadane talenty.
W ten sposób nigdy więcej nie upadniesz na ścieżkę materialnej egzystencji.

16.43

Transcendentalista, który nie kontroluje całkowicie swoich słów i umysłu przy
użyciu wyższej inteligencji dojdzie do punktu kiedy jego duchowe śluby, wyrze-
czenia i jałmużna zanikną tak jak woda odpływa z surowego, niewypalonego gli-
nianego dzbana.

16.44

Będąc podporządkowanym Mnie powinno się kontrolować mowę, umysł i powie-
trze życia, wtedy poprzez pełną miłości, duchową inteligencję, jogin będzie w stanie
spełnić misję swojego życia.

147

Pan Kryszna opisuje

system Warnaśrama

Poprzednio Najwyższy Kryszna przyjął formę Hamsa i gloryﬁkował obowiązki
brahmaczarina i grihasty. Ten rozdział wyjaśnia Uddhawie więcej na ten temat.
Uddhawa dociekał o obowiązkach społecznych i religijnych w systemie warnaśrama.
Pan Kryszna rozpoczął od wyjaśnienia obowiązków ludzkich w pierwszym wieku,
w Satja judze, konkludując, że wtedy był tylko jeden społeczny porządek zwany
hamsa. W wieku tym ludzie byli automatycznie zadedykowani czystej służbie
oddania już od urodzenia i ponieważ wszyscy byli doskonali okres ten nazywany
był Krita-jugą. Wedy były osiągalne w formie świętej sylaby om, a Najwyższy Pan
był doświadczany w umyśle w formie byka religii stojącego na czterech nogach.
Oﬁary nie były określone, a ponieważ ludzie byli bezgrzeszni to naturalnie skłonni
do wyrzeczeń i medytacji o formie Boga. W następnym wieku, Treta-judze, z serca
Boga, Najwyższej Osoby pojawiły się trzy Wedy, a z nich trzy rodzaje oﬁar
ogniowych. W tym czasie system czterech warn i czterech aśramów pojawił się
z różnych części cielesnych Najwyższego Pana. Stosownie do górnej lub dolnej
części ciała Pana obowiązki stały się wyższe lub niższe. Następnie Pan Kryszna
wyjaśnił mentalność ludzi stosownie do czterech grup społecznych, zachowanie
ludzi spoza głównych grup społecznych oraz cechy ludzkie w ogólności.
Ludzie z wyższych klas społecznych są kwaliﬁkowani aby przyjąć drugie narodziny.
Po przyjęciu inicjacji świętej nici powinni zamieszkać w guru-kuli, domu mistrza
duchowego. Student, brahmaczarin powinien oddać się studiowaniu Wed ze

Śrimad Bhagawatam Księga 11

148

spokojnym umysłem. Powinien utrzymywać zmierzwione włosy na głowie, ma zakaz
mycia zębów, przyjmowania komfortowego siedzenia, rozmawiania podczas kąpieli
czy czynności wypróżniania, obcinania włosów czy paznokci oraz wypuszczania
nasienia. Musi regularnie spełniać wielbienie, trzy razy na dzień, w nastroju wolnym
od gniewu oraz pełnić służbę dla mistrza duchowego. Student powinien przynieść
mistrzowi duchowemu wszelką żywność, którą uda mu się zgromadzić w trakcie
żebrania, przyjmując dla siebie tylko pozostałość otrzymaną dzięki łasce guru i Boga.
Powinien wielbić guru oraz spełniać wiele zwykłych usług dla guru, łącznie z masażem
jego stóp. Powinien powstrzymać się od zadowalania zmysłów i przestrzegać ślubów
celibatu. Swoim umysłem, słowami i ciałem powinien wielbić Najwyższego Pana
w formie Duszy Najwyższej w sposób przypisany mu przez guru. Dla studenta –
brahmaczarina, oglądanie, rozmowa, dotykanie czy zabawianie się z kobietą są
całkowicie zakazane. Czystość i rytualne ablucje wodne powinny być przestrzegane
we wszystkich duchowych porządkach społecznych. Każdy powinien też pamiętać
Boga, Najwyższą Osobę i Duszę Najwyższą, przebywającego w każdym sercu.
Po przestudiowaniu różnych aspektów Wed, bramin mający materialne pragnienia
może dostać pozwolenie mistrza duchowego na rozpoczęcia życia rodzinnego.
W innym wypadku, jeśli nie ma materialnych pragnień może przyjąć porządek
wanaprasthy lub sanjasy. Właściwą kolejnością powinno być przechodzenie
stopniowo od jednego porządku do następnego. Jeśli ktoś pragnie przyjąć żonę to
powinien znaleźć kobietę pochodzącą z tej samej klasy społecznej, która jest
młodsza i nie sprzeciwia się.
Obowiązkowe zajęcia trzech klas ludzi podwójnie narodzonych (braminów, zarzą-
dzających i kupców), to wielbienie Najwyższego Pana, studiowanie Wed i rozdawanie
jałmużny. Zawodowe obowiązki przyjmowania danin, nauczanie innych i spełnianie
oﬁar są przywilejem należącym tylko do braminów. Jeśli bramin uważa, że jego świa-
domość staje się nieczysta dzięki tym czynnościom powinien utrzymać się poprzez
zbieranie ziaren z pól uprawnych. Dotknięty biedą bramin może z uwagi na okoliczno-
ści przyjąć zajęcie rządzącego lub kupca, ale nie powinien nigdy przyjąć zajęcia śudry
– robotnika. W podobnej sytuacji, zarządzający może przyjąć zawód kupca, a kupiec
pozycję robotnika. Po zakończeniu okresu ubóstwa, nie jest wskazane wykonywanie
tymczasowych zajęć niższej kategorii. Bramin, który właściwie koncentruję się na
wypełnianiu obowiązków odrzuca wszystkie nieznaczne materialne pragnienia, zawsze
służy wajsznawom i znajduje się pod ochroną Najwyższego Pana. Człowiek posiada-
jący rodzinę powinien studiować Wedy każdego dnia i utrzymywać się z pieniędzy
uczciwie zgromadzonych (zdobytych poprzez wypełnianie swoich obowiązków).
Na ile jest to możliwe dobrze by wielbił Najwyższego poprzez rytualne oﬁary. Nie
będąc przywiązanym do materialnego życia i koncentrując się na oddaniu dla Naj-
wyższego Boga, gospodarz domu może w końcu przyjąć kolejny etap, wanaprasthę,
pomoże mu to całkowicie zająć się wielbieniem Pana. Jeśli ma dorosłego syna to może

Pan Kryszna opisuje system Warnaśrama

149

od razu przyjąć sannjasę. Jednak mężczyźni, którzy są nadmiernie pożądliwi i nie
mają właściwej kontroli, którzy są nadmiernie przywiązani do bogactwa i własności,
bez przerwy niepokojąc się o dobrobyt swojej rodziny skazani są na przyjęcie naro-
dzin w niższych gatunkach życia.

17.1-2

Śri Uddhawa powiedział:
– Panie, wcześniej opisałeś zasady oddania, spełniane przez zwolenników kultury
warnaśrama lub nawet zwykłych ludzi, którzy nie przestrzegają duchowych reguł.
O, Lotosooki, wyjaśnij mi w jaki sposób wszystkie ludzkie istoty mogą osiągnąć
miłosną służbę dla Ciebie przez spełnianie swoich nakazanych obowiązków.

17.3-4

O potężnie uzbrojony Panie, w swojej formie Hamsa wyjaśniłeś Panu Brahmie
religijne zasady przynoszące najwyższe szczęście praktykującemu. Drogi Madhawo,
o pogromco wroga, upłynęło wiele czasu i to co wcześniej wyjaśniłeś przestanie
wkrótce istnieć.

17.5-6

Drogi Acjuto, nie ma innego propagatora, twórcy i obrońcy najwyższych zasad
religijnych poza Waszą Wysokością, ani na Ziemi ani nawet w zgromadzeniu
Pana Brahmy gdzie przebywają uosobione Wedy. Drogi Panie Madhusudano, kto
będzie głosił tę zagubioną wiedzę kiedy Ty, który jesteś jedynym twórcą, obrońcą
i głosicielem wiedzy wedyjskiej opuścisz Ziemię?

17.7

Dlatego ponieważ jesteś znawcą wszystkich zasad religijnych, proszę opisz mi jak
ludzkie istoty mogą podążać ścieżką oddania dla Ciebie i jak mogą Ci służyć?

17.8

Śri Śukadewa Goswami powiedział:
– Tak oto Śri Uddhawa, najlepszy z wielbicieli zadawał pytania Najwyższemu
Panu. Pan Śri Kryszna będąc zadowolonym z jego pytań objaśnił wieczne zasady
religijne, które są korzystne dla wszystkich uwarunkowanych dusz.

17.9

Bóg, Najwyższa Osoba powiedział:
– Drogi Uddhawo, twoje pytania są zgodne z zasadami religijnymi i dlatego
przynoszą najwyższą doskonałość życia, czystą służbę oddania, zarówno dla
zwykłych ludzi, jak też dla podążających systemem warnaśrama. Proszę posłuchaj
teraz o najwyższych religijnych zasadach.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

150

17.10

Na początku, w Satja-judze, jest tylko jedna grupa społeczna zwana hamśa obej-
mująca wszystkich ludzi. W wieku Satja ludzie od samych urodzin są czystymi
wielbicielami Pana i dlatego uczeni mędrcy zwą ten pierwszy wiek – Krita-jugą,
wiek w którym wszystkie religijne obowiązki są wypełniane w doskonały sposób.

17.11

W Satja-judze niepodzielne Wedy wyrażone są przez sylabę om. Ja jestem jedynym
obiektem umysłowych czynności. Manifestuję się jako byk religii stojący na czterech
nogach. Wyrzeczeni i wolni od grzechu ludzie wielbią Mnie w formie Hamsa.

17.12

Na początku Treta-jugi z Mojego serca, które jest siedzibą powietrza życia, poja-
wiła się wiedza wedyjska w trzech częściach: jako Rig, Sama i Jadżur. Następnie
z tej wiedzy pojawiłem się jako trzykrotna oﬁara.

17.13

W Treta-judze z kosmicznej formy Najwyższej Osoby, zamanifestowały się cztery
podziały społeczne. Bramini pojawili się z twarzy Pana, klasa zarządzająca z ra-
mion, kupcy z Jego ud, a robotnicy z nóg tej potężnej formy. Każdy ze społecznych
podziałów był rozpoznany przez swoje specyﬁczne obowiązki i zachowanie.

17.14

Małżeński status pojawił się z lędźwi Mojej kosmicznej formy, studenci żyjący
w celibacie wyemanowali z Mojego serca. Samotny porządek życia, żyjący w lesie,
pojawił się z Mojej piersi a wyrzeczony porządek życia wyemanował z głowy
Mojej postaci kosmicznej.

17.15

Różne zawodowe i społeczne podziały ludzkiego społeczeństwa pojawiły się sto-
sownie do wyższych czy niższych natur przejawiających się podczas narodzin
poszczególnej jednostki ludzkiej.

17.16

Spokój, samokontrola, wyrzeczenie, czystość, zadowolenie, tolerancja, bezpośredniość,
oddanie dla Mnie, łaska i prawdomówność są wrodzonymi cechami braminów.

17.17

Potęga, siła cielesna, determinacja, heroizm, tolerancja, łaskawość, podejmowanie
wysiłków, stałość, oddanie dla braminów i cecha przewodzenia są naturalnymi
cechami kszatrjów, klasy rządzącej.

Pan Kryszna opisuje system Warnaśrama

151

17.18

Wiara w wedyjską cywilizację, zadedykowanie się dobroczynności, wolność od
hipokryzji, służenie braminom i nieustanne pragnienie gromadzenia pieniędzy są
cechami kupców.

17.19

Służba dla braminów, krów, półbogów i innych godnych wielbienia osób oraz saty-
sfakcja z jakiegokolwiek otrzymanego dochodu są naturalnymi cechami robotników.

17.20

Nieczystość, nieszczerość, złodziejstwo, brak wiary, bezużyteczna kłótnia, pożą-
danie, gniew i ciągłe pragnienia składają się na niższą naturę ludzi spoza systemu
warnaśrama.

17.21

Obowiązkami dla wszystkich czterech klas społeczeństwa są: nieużywanie prze-
mocy, prawdomówność, szczerość, pragnienie szczęścia i dobrobytu dla wszyst-
kich, wolność od pożądania, gniewu i chciwości.

17.22

Podwójnie narodzeni członkowie społeczeństwa osiągają drugie narodziny po-
przez serię oczyszczających ceremonii kulminujących inicjacją Gajatri. Człowiek
wezwany przez mistrza duchowego powinien udać się do jego aśramu i kotrolując
umysł powinien uważnie studiować Wedy.

17.23

Brahmaczarin powinni ubierać się w skórę jelenia i przepasać trawą. Nie czesać
włosów, nosić ze sobą kij i naczynie na wodę, oraz dekorować się koralami aksza
i świętą nicią. Nosząc czystą trawę kuśa w dłoni nigdy nie powinien przyjmować
luksusowego miejsca spoczynku. Nie powinien niepotrzebnie czyścić zębów, czy
też wybielać albo prasować odzienia.

17.24

Brahmaczarin powinien zawsze zachowywać ciszę podczas kąpieli, jedzenia,
podczas udziału w oﬁarach, intonowania dżapa czy oddawania moczu i odchodów.
Nie powinien obcinać paznokci i włosów, włączając intymne części ciała.

17.25

Ten kto przyjął ślub celibatu na całe życie nigdy nie powinien wypuszczać nasienia.
Jeśli przez przypadek nasienie samo zostanie wyzwolone wtedy brahmaczarin
powinien natychmiast wziąć kąpiel w wodzie, kontrolować oddech pranajamą
i intonować mantrę Gajatri.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

152

17.26

Oczyszczony i skupiony, brahmaczarin powinien wielbić boga ognia, boga Słońca,
aczarję, krowy, braminów, mistrza duchowego, godne szacunku osoby i półbogów.
Powinien przeprowadzić takie wielbienie o wschodzie i zachodzie Słońca, bezgło-
śnie intonując lub tylko szepcząc odpowiednie mantry.

17.27

Brahmaczarin powinien uważać aczarję za Mnie Samego i nigdy nie obrażać go
w żaden sposób. Nie powinien mu zazdrościć myśląc, że jest zwykłą osobą.
W rzeczywistości aczarja reprezentuje wszystkich półbogów.

17.28

Każdego ranka i wieczoru student – brahmaczarin powinien również zbierać datki
(żywności lub inne artykuły) by dostraczać je mistrzowi duchowemu i następnie
kontrolując się powinien przyjąć to co zostanie mu przydzielone przez guru.

17.29

Podczas służenia mistrzowi duchowemu brahmaczarin powinien pozostawać
pokornym sługą i gdy guru porusza się, jego sługa powinien pokornie iść z tyłu.
Kiedy guru kładzie się do snu sługa powinien również położyć sie w pobliżu, a gdy
guru obudzi się sługa powinien siedzieć przy nim i masować jego lotosowe stopy
i być gotowym by wykonać różne wymagane służby. Kiedy guru siedzi na swoim
asanie sługa powinien stać w pobliżu ze złożonymi dłońmi oczekując poleceń
guru. W ten oto sposób należy zawsze służyć mistrzowi duchowemu.

17.30

Aż do ukończenia wedyjskiej edukacji student powinien przestrzegać celibatu
i służyć w aśramie mistrza duchowego pozostając wolnym od materialnego zado-
walania zmysłów.

17.31

Jeśli student brahmaczarin zapragnie udać się na planetę Maharlokę lub Brahma-
lokę wtedy powinien podporządkować swoje czynności mistrzowi duchowemu
i przestrzegając potężnego ślubu ścisłego celibatu zadedykować się studiom Wed.

17.32

Oświecony wiedzą wedyjską przez służenie mistrzowi duchowemu, wolnym od
grzechów i dualizmów, jogin powinien wielbić Mnie jako Duszę Najwyższą poja-
wiającą się w ogniu, w postaci mistrza duchowego, we własnej duszy i we wszyst-
kich żywych istotach.

Pan Kryszna opisuje system Warnaśrama

153

17.33

Osoby nieżonate jak sannjasini, wanaprastowie (asceci) i brahmaczarini nie po-
winni wchodzić w kontakt z kobietami poprzez patrzenie, dotykanie, rozmawia-
nie, żartowanie i sport. Również nie powinni przebywać w towarzystwie osób,
które angażują się w seks.

17.34-35

Mój drogi Uddhawo, ogólna czystość, mycie rąk, kąpiele, religijne służby o wscho-
dzie, południu i zachodzie Słońca, wielbienie Mnie, odwiedzanie świętych miejsc,
intonowanie dżapa na koralach, unikanie nieczystości, niewskazanego pokarmu
i niepotrzebnych rozmów oraz pamiętanie o Mnie jako Duszy Najwyższej wszyst-
kich istot są zasadami, które powinny być przestrzegane przez wszystkich ludzi
w umysłach, w mowie i ciałem.

17.36

Bramin przestrzegający ślubu celibatu staje się błyszczący niczym ogień, a przez
szczere wyrzeczenia spala na popiół możliwość popełniania grzesznych material-
nych czynności. Wolny od zanieczyszczenia materialnym pragnieniem staje się
Moim wielbicielem.

17.37

Student brahmaczarin, który ukończył wedyjską edukację i pragnie rozpocząć
życie rodzinne powinien oﬁarować odpowiednie wynagrodzenie swojemu mi-
strzowi duchowemu, wykąpać się, obciąć włosy, ubrać się odpowiednio i za przy-
zwoleniem guru może wrócić do domu.

17.38

Student brahmaczarin pragnąc spełnić swoje materialne pragnienia powinien żyć
ze swoją rodziną, a człowiek posiadający rodzinę i pragnący oczyścić swoją świa-
domość powinien udać się do lasu, podczas gdy oczyszczony bramin powinien
zaakceptować wyrzeczony stan sannjasy. Jeśli ktoś nie jest podporządkowany
Mnie, wtedy powinien stopniowo przechodzić z jednego aśramu do następnego
(nigdy nie przechodząc chaotycznie ponad ustalonym porządkiem).

17.39

Kto pragnie rozpocząć życie rodzinne powinien poślubić żonę ze swojej grupy
społecznej, która jest czysta i młodsza wiekiem. Jeśli ktoś pragnie mieć wiele żon
to może je poślubić po pierwszym związku, a każda z żon powinna pochodzić
odpowiednio z niższej klasy.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

154

17.40

Wszyscy podwójnie narodzeni – bramini, zarządzający i kupcy – muszą spełniać
oﬁary, studiować literaturę wedyjską i rozdawać jałmużnę. Ale tylko bramini
przyjmują jałmużnę, przekazują wiedzę wedyjską i spełniają oﬁary dla innych.

17.41

Bramin, który uważa, że przyjmowanie jałmużny od ludzi zniszczy jego wyrzeczenie,
duchowy wpływ i sławę powinien utrzymywać się głównie dzięki nauczaniu wiedzy
wedyjskiej i spełnianiu oﬁar. Jeśli bramin nadal myśli, że te dwie czynności źle
wpływają na jego duchową pozycję wtedy powinien zbierać ziarna na polach
uprawnych i żyć niezależnie od innych.

17.42

Ciało bramina nie jest przeznaczone do odbierania mało znaczącej materialnej
przyjemności zmysłowej, raczej poprzez przyjęcie trudnych wyrzeczeń w życiu
bramin przygotowuje się do cieszenia się nieograniczonym szczęściem po śmierci.

17.43

Bramin posiadający rodzinę powinien zadowolić się skrzętnie zbieranymi ziarnami
odrzuconymi na polach uprawnych czy rynkach. Starając się być wolnym od pra-
gnień osobistych powinien praktykować wszechpomyślne religijne zasady ze
świadomością skupioną na Mnie, Najwyższym Panu. W taki sposób bramin może
pozostać w domu jako głowa rodziny bez zbytniego przywiązania, tak by stopniowo
osiągnąć wyzwolenie.

17.44

Tak jak statek ratuje topiących się w oceanie tak Ja, bardzo szybko ratuję od
wszystkich nieszczęść tych, którzy pomogli braminom, czy Moim wielbicielom
cierpiącym w skrajnej biedzie.

17.45

Tak jak przywódca słoni chroni inne słonie ze swojego stada, jak również samego
siebie, podobnie, nieustraszony król, niczym ojciec musi ratować swoich podda-
nych i chronić samego siebie.

17.46

Ziemski król chroniący siebie i wszystkich poddanych poprzez pozbycie się grze-
chów w swoim królestwie z pewnością będzie cieszył się z Panem Indrą w samolo-
tach błyszczących niczym Słońce.

Pan Kryszna opisuje system Warnaśrama

155

17.47

Jeśli bramin nie może utrzymać się poprzez wypełnianie swoich obowiązków, to
bardzo cierpi, wtedy może przyjąć zajęcie kupca i wyjść z nędzy kupując i sprzeda-
jąc produkty materialne. Jeśli w dalszym ciągu cierpi nieszczęście, wtedy może
podjąć zajęcie wojownika biorąc miecz do ręki. Jednak w żadnych okolicznościach
nie może stać się niczym pies przyjmując zwykłego właściciela.

17.48

Król, czy inna osoba z królewskiej klasy, który nie może utrzymać się z wypełniania
swoich normalnych obowiązków, może jako kupiec żyć, polować lub działać jako
nauczyciel wiedzy wedyjskiej. Jednak nie może pod żadnym pozorem przyjąć po-
zycji robotnika.

17.49

Kupiec nie mogący utrzymać się, ma zezwolenie przyjąć zajęcie robotnika, a robotnik
nie mogący znaleźć pracodawcy może zająć się wytwarzaniem prostych rzeczy jak
maty słomiane czy koszyki. Ci którzy przyjęli (w skrajnej sytuacji) zajęcia niższych
klas muszą porzucić takie zastępcze prace kiedy problemy zostaną rozwiązane.

17.50

Osoby posiadające rodzinę powinny codziennie wielbić mędrców poprzez studio-
wanie Wed, przodków mantrą swadha, półbogów przez powtarzanie mantry
swaha, wszystkie żywe istoty poprzez dzielenie się posiłkiem oraz ludzkie istoty
przez oﬁarowanie ziaren i wody. W ten sposób uważając półbogów, mędrców,
przodków, żywe istoty i ludzi za przejaw Mojej mocy każdy powinien spełniać
wspomniane powyżej pięć rodzajów oﬁar.

17.51

Człowiek rodziny powinien bez problemu utrzymywać zależnych od siebie z do-
chodu, który przychodzi w naturalny sposób lub z pieniędzy otrzymanych
w uczciwy sposób z wypełniania swoich obowiązków. Stosownie do swoich moż-
liwości powinien spełniać oﬁary i inne religijne ceremonie.

17.52

Głowa rodziny nie powinna przywiązywać się do członków rodziny zależnych od
niego, czy też nie powinna poddawać się umysłowym koncepcjom myśląc, że jest
ich panem i utrzymującym. Inteligentny ojciec czy matka powinni rozumieć, że
tymczasowe szczęście ich dzieci przydarzy się w przyszłości, tak jak ich własne
które już przeminęło.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

156

17.53

Towarzystwo dzieci, żony, krewnych czy przyjaciół jest niczym krótkie spotkanie
podróżujących. Wraz ze zmianą ciała każdy zostaje oddzielony od wszystkich
którzy są mu bliscy, tak jak porzucamy obiekty posiadane w czasie snu kiedy sen
się kończy.

17.54

Głęboko rozważając swoją prawdziwą pozycję, wyzwolona dusza powinna żyć
w domu niczym gość, bez poczucia posiadania i fałszywej koncepcji. Taki sposób
myślenia pomoże mu pozostać z dala od przywiązań czy domowych problemów.

17.55

Wielbiciel posiadający rodzinę może pozostać w domu wielbiąc Mnie spełnianiem
swoich domowych obowiązków, odwiedzać święte miejsca lub przyjąć sannjasę,
jeśli ma odpowiedzialnego syna.

17.56

Jednak ten posiadacz rodziny, który jest przywiązany do domu i który niepokojony
jest przez gorące pragnienia cieszenia się pieniędzmi i dziećmi, który jest pożądliwy
w stosunku do kobiet, który jest opanowany przez chciwość i który nierozsądnie
myśli – to wszystko jest moje i ja decyduję o wszystkim – jest z pewnością schwy-
tany przez iluzję.

17.57

– O, moi biedni starzejący się rodzice, moja żono z niemowlęciem na ręku i inne
moje dzieci! Beze mnie nie macie absolutnie żadnej ochrony i będziecie strasznie
cierpieć. Jak wy wszyscy będziecie w stanie żyć beze mnie?

17.58

Z powodu takiej głupiej mentalności, posiadacz rodziny, którego serce jest oszoło-
mione przez przywiązanie do rodziny nigdy nie jest zadowolony. Ciągle myśląc
o krewnych, umiera i wchodzi w ciemność ignorancji.

157

Opis systemu

warnaśrama-dharmy, duchowych

i społecznych podziałów

w społeczeństwie ludzkim

W rozdziale tym Pan Kryszna wyjaśnia Uddhawie obowiązki wanaprasthy
i sannjasina oraz właściwe im praktyki religijne.
Ktokolwiek przyjmie porządek wanaprasthy, powinien opuścić żonę i dom,
pozostawiając wszystko pod nadzorem swoich synów lub zabrać ze sobą żonę i ze
spokojnym umysłem spędzić trzecią część życia w lesie. Jako pożywienie może
przyjąć bulwy, owoce, korzenie, czy cokolwiek co rośnie w lesie. Może przyjąć
ziarna gotowane na ogniu, a czasem sezonowe owoce.
Co więcej, powinien użyć kory, trawy, liści czy skóry zwierząt za swoje okrycie.
Polecane jest aby wanaprastha poddał się wyrzeczeniu nie obcinania włosów,
brody i paznokci, jak również nie powinien specjalnie troszczyć się o usuwanie
ziemi ze swojego ciała. Powinien kąpać się trzy razy dziennie w zimnej wodzie
i spać na ziemi. Latem powinien stać w słońcu otoczony czterema palącymi się
ogniskami. W porze deszczowej powinien wystawić się na działanie ulewy, a w
porze zimowej powinien zanurzyć się po szyję w wodzie. Jest mu zakazane czyścić
zęby, gromadzić uprzednio zdobyte jedzenie oraz wielbić Najwyższego Pana
mięsem zwierzęcym. Jeśli jest w stanie spełniać takie surowe praktyki przez resztę
życia wtedy osiągnie planetę Tapoloka.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

158

Czwarta część życia jest przeznaczona na sannjasę. Pragnący sannjasy powinien
być wolny od chęci udania się na różne planety, łącznie z planetą Brahmy. Pragnienia
wzniesienia się na wyższe planety wynikają z owoców materialnego działania. Jeśli
ktoś zrozumie, że takie pragnienia ostatecznie przynoszą tylko nieszczęścia wtedy
gorąco poleca się takiej osobie przyjęcie sannjasy w duchu wyrzeczenia.
Proces przyjęcia sannjasy zawiera oﬁarne wielbienie Najwyższego Pana, oddanie
wszystkich posiadłości kapłanowi i ustanowieniu wewnątrz serca ognia oﬁarnego.
Dla sannjasina obcowanie z kobietą jak też widok kobiety jest bardziej niepożądane
niż połknięcie trucizny. Poza stanami wyjątkowej wagi, sannjasin powinien
okrywać prywatne części ciała kawałkiem materiału. Sannjasin nie powinien mieć
ze sobą nic poza naczyniem na wodę i kijem. Całkowicie porzucając przemoc
wobec wszystkich żywych stworzeń sannjasin powinien ujarzmić funkcje ciała,
umysłu i mowy. Powinien być wolnym od przywiązań, skupionym na jaźni
i samotnie wędrować do takich czystych miejsc jak góry, rzeki i lasy. Zajęty w ten
sposób powinien bezustannie pamiętać Boga, Najwyższą Osobę i zamieszkiwać
w miejscach nieprzeludnionych – wolnych od niepokoju. Każdego dnia powinien
udać się do siedmiu przypadkowych domów prosząc o datki unikając jednak
domów, które są upadłe lub przeklęte. Z czystym sercem powinien oﬁarować
Najwyższemu Bogu żywność, którą uzyskał z dotacji i następnie przyjąć ją jako
mahaprasadam. Powinien również rozmyślać, że pragnienia zadowalania zmysłów
są niewolą, a użycie wszystkich obiektów w służbie dla Pana Madhawy jest
wyzwoleniem. Jeśli ktoś nie posiada wiedzy i wyrzeczenia czy jest kłopotany przez
sześciu niepokonanych wrogów jak pożądanie oraz wszechpotężne zmysły, lub
jeśli ktoś przyjmuje porządek sannjasy po prostu jako sposób na utrzymanie się
przy życiu wtedy jego osiągnięciem będzie tylko zabicie własnej duszy.
Paramahamsy nie dotyczą zakazy czy przepisy. Jest on wielbicielem Najwyższego
Pana, nieprzywiązanym do zewnętrznego zadowalania zmysłów. Jest całkowicie
wolny od pragnienia wyzwolenia z tego świata. Jest ekspertem w rozróżnianiu
i niczym dziecko jest wolny od uczuć dumy czy obrazy. Chociaż jest kompetentny
w wielu dziedzinach to pomimo to wędruje niczym osoba zacofana w rozwoju
i choć jest najbardziej uczonym to mówi niczym zupełny głupiec. Choć jest skupiony
na Wedach to postępuje w nieuregulowany sposób. Toleruje złe słowa skierowane
przez innych i nigdy nie pogardza nikim. Unika działania jako czyjś wróg i nie
argumentuje na próżno. Dostrzega Boga, Najwyższą Osobę we wszystkich
stworzeniach oraz wszystkie stworzenia wewnątrz Boga, Najwyższej Osoby. Aby
utrzymać swoje ciało przy życiu w celu wielbienia Najwyższego Pana, paramahamsa
przyjmuje wykwintne lub nędzne pożywienie, odzienie lub miejsce do spoczynku
takie, jakie uzyska bez wysiłku. Chociaż musi podjąć wysiłki aby znaleźć pożywienie
dla utrzymania ciała, nie unosi się radością gdy znajdzie coś ani, nie ulega depresji
gdy nie znajdzie nic. Najwyższy Pan, nie podlegający prawom i porządkom Wed,

Opis systemu warnaśrama-dharmy

159

ze Swojej własnej woli spełnia różne przypisane obowiązki; podobnie paramahamsa,
nawet będąc na platformie wolności od zasad i reguł wedyjskich również spełnia
różne obowiązki. Ponieważ jego percepcja dualności tego świata jest całkowicie
usunięta dzięki wiedzy transcenedentalnej, którą jest myślenie o Najwyższym
Panu, to po śmierci swojego ciała osiąga wyzwolenie znane jako sarszti, w którym
osiąga się bogactwa równe bogactwom Najwyższego Pana.
Osoba pragnąca swojego najlepszego dobra powinna przyjąć schronienie bona
ﬁde mistrza duchowego. Napełniwszy swój umysł wiarą, trzymając się z dala od
zazdrości i będąc skupionym na oddaniu, uczeń powinien służyć mistrzowi
duchowemu uważając go za nierównego z Najwyższym Panem. Dla brahmaczarina
głównym obowiązkiem jest służba mistrzowi duchowemu, głowa rodziny chroni
żywe istoty i spełniania oﬁary, wanaprastha spełnia wyrzeczenia, a sannjasin samo
kontroluję się i nie używa przemocy. Celibat (praktykowany cały czas przez
posiadających rodziny, za wyjątkiem okresu gdy żona jest płodna), pokuty, czystość,
samozadowolenie, przyjaźń wobec wszystkich żywych istot i ponad wszystko
wielbienie Boga, Najwyższej Osoby są obowiązkami każdej duszy.
Silne oddanie dla Najwyższego Pana osiąga się przez stałe służenie Bogu, Najwyż-
szej Osobie. Wykonując swoje przypisane obowiązki, nie angażując się w wielbie-
nie innych osób czy postaci, można pamiętać o wszystkich stworzeniach jako
o miejscach, w których przebywa Najwyższy Bóg w formie Duszy Najwyższej.
Zwolennicy karma-kandy opisanej w Wedach mogą udać się na planety przodków
itp. dzięki spełnianiu rytualistycznych ceremonii ale jeśli wzbogacą się oddaniem
dla Najwyższego Pana, wtedy wykonując te same czynności mogą osiągnąć naj-
wyższy stan wyzwolenia.

18.1

Bóg, Najwyższa Osoba powiedział:
– Osoba pragnąca przyjąć trzeci porządek życia, wanaprasthę, powinna ze spokoj-
nym umysłem udać się do lasu pozostawiając żonę z dorosłym synem, lub jeśli
chce, może zabrać żonę.

18.2

Osoba, która przyjęła wanaprasthę powinna utrzymywać swoją egzystencję jedząc
bulwy, korzenie i owoce rosnące w lesie. W celu okrycia ciała powinna używać
kory, trawy, liści lub skór zwierzęcych.

18.3

Wanaprastha nie powinien czesać włosów, obcinać paznokci, wydalać odchodów
czy uryny w nieuregulowany sposób i nie powinien przykładać uwagi do higieny
zębów. Powinien kąpać się trzy razy dziennie i spać na ziemi.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

160

18.4

Wanaprastha będzie oddawał się pokutom podczas najgorętszych dni lata wysta-
wiając się na żar słoneczny płynący z góry oraz gorąco czterech ognisk palących się
wokół niego. Podczas pory deszczowej powinien wystawić się na działanie ulew-
nych deszczy, a w czasie mroźnej zimy zanurzać się po szyję w wodzie.

18.5

Wanaprastha może jeść pożywienie gotowane na ogniu (takie jak ziarna) lub sezo-
nowe owoce. Może też miażdżyć swoje jedzenie przy użyciu moździerza, kamienia
lub własnych zębów.

18.6

Wanaprastha powinien osobiście gromadzić wszystko co potrzebne dla utrzymania
ciała zważając na czas, miejsce i swoje możliwości ale nie może nigdy nic gromadzić
na zapas.

18.7

Wanaprastha powinien spełniać sezonowe oblacje z ryżu, jęczmienia i dalu oraz
oﬁarnego ciasta ryżowego i innych zbóż znalezionych w lesie. Jednak nigdy nie
może oﬁarować Mi oﬁary ze zwierząt, nawet tych oﬁar zwierzęcych, które są
wspomniane w Wedach.

18.8

Wanaprastha powinien spełniać oﬁary agnihotra (oﬁara ogniowa), darśa (pierwszy
dzień Księżycowy) oraz paurnamasa (pełnia Księżyca), tak jak to robił będąc głową
rodziny. Również powinien spełniać śluby i oﬁary czaturmasja, ponieważ jak
stwierdzili to znawcy Wed wszystkie one dają dużo radości głowom rodziny.

18.9

Święty wanaprastha praktykujący surowe pokuty i spełniający tylko podstawowe
potrzeby życia staje się tak wycieńczonym, że jest niczym skóra i kości. Wielbiąc
Mnie w ten sposób surowymi pokutami udaje się na planetę Maharloka (planetę
przodków) i potem bezpośrednio osiąga Mnie.

18.10

Jeśli ktoś spełnia wszystkie te długie, pełne cierpienia lecz wzniosłe wyrzeczenia,
które nagradzają wyzwoleniem, tylko w celu osiągnięcia nieznacznego zadowalania
zmysłów musi być uważany za największego głupca.

Opis systemu warnaśrama-dharmy

161

18.11

Jeśli wanaprastha zestarzeje się i z powodu trzęsącego się ciała i nie może dalej
spełniać swoich przypisanych obowiązków, wtedy poprzez medytację powinien
umieścić wewnątrz serca ogień oﬁarny, a następnie myśląc o Mnie wejść w ogień
i porzucić swoje ciało.

18.12

Jeśli wanaprastha zrozumiawszy, że nawet promocja na Brahmalokę jest nieszczę-
sną sytuacją wtedy rozwinie całkowite nieprzywiązanie od wszystkich możliwych
rezultatów działań dla owoców i wtedy może przyjąć sannjasę – wyrzeczony po-
rządek życia.

18.13

Wielbiąc Mnie zgodnie ze wskazówkami pism duchowych i oddając wszystkie
swoje posiadłości kapłanowi oﬁarnemu,powinien umieścić ogień oﬁarny wewnątrz
siebie. Tak oto, będąc całkowicie odwiązanym od wszystkiego powinien przyjąć
porządek sannjasy.

18.14

– Mężczyzna ten, przyjmując sannjasę prześcignie nas i uda się do domu do Boga
– Półbogowie, myśląc w ten sposób, stwarzają wiele przeszkód na ścieżce osoby
wyrzekającej się świata ukazując mu formy jego byłej żony, czy innych atrakcyjnych
kobiet lub innych obiektów. Jednak sannjasin nie powinien zwracać na to wszystko
najmniejszej uwagi.

18.15

Sannjasin może zakryć swoje prywatne części ciała kawałkiem materiału (kaupina)
lub owinąć biodra odzieżą. W innym wypadku jeśli nie ma naglącej potrzeby powi-
nien zadowolić się tylko dandą i naczyniem na wodę.

18.16

Święta osoba powinna zrobić krok, czy postawić stopę na gruncie, tylko po naocz-
nym upewnieniu się, że nie ma tam żywych stworzeń jak insekty, które mogą zostać
uszkodzone stopą. Powinna pić wodę po uprzednim przeﬁltrowaniu jej przez
kawałek swojej odzieży, wypowiadać jedynie czyste słowa prawdy i spełniać te
uczynki, które jej umysł uważnie przeanalizował jako czyste.

18.17

Ktoś kto nie przyjął trzech wewnętrznych ślubów unikania bezużytecznej mowy,
unikania bezużytecznych czynności i kontrolowania powietrza życia, nie powinien
być nigdy uważany za sannjasina tylko dlatego, że nosi bambusowy kij.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

162

18.18

Odrzucając dom, który jest zanieczyszczony i niedotykalny, sannjasin powinien
żebrać, odwiedzając siedem domów bez uprzedniego kalkulowania gdzie się udać.
Sannjasin powinien być zadowolony z tego cokolwiek otrzyma. W ten sposób
może zbliżyć się do domowników ze wszystkich czterech klas społeczeństwa.

18.19

Otrzymawszy pożywienie z żebrania sannjasin powinien udać się w odosobnione
miejsce w pobliże zbiornika wodnego. Po wykąpaniu się i dokładnym umyciu rąk
powinien rozdać porcje jedzenia innym, którzy mogą o nie poprosić, ale uczynić to
może bez słowa. Wtedy po całkowitym oczyszczeniu resztek, sannjasin powinien
spożyć zawartość swojego talerza nie zachowując nic na przyszły posiłek.

18.20

Bez materialnego przywiązania, w pełni kontrolując zmysły, będąc entuzjastycz-
nym i zadowolonym z doświadczenia Najwyższego Pana i swojej własnej jaźni,
święta osoba powinna samotnie podróżować po ziemi. Sannjasin powinien mieć
wszędzie tę samą wizję i być stałym na duchowej platformie.

18.21

Zamieszkując bezpieczne i odosobnione miejsca, z umysłem oczyszczonym przez
ciągłe rozmyślanie o Mnie, mędrzec powinien koncentrować się na duszy jedynie,
rozumiejąc ją jako nie-różną ode Mnie.

18.22

Mędrzec, dzięki stałej wiedzy, powinien uzmysłowić sobie stan niewoli i wyzwole-
nia właściwy dla duszy. Niewola następuje gdy zmysły są przyciągane do zadowa-
lania zmysłów, a całkowita kontrola zmysłów nagradza wyzwoleniem.

18.23

Dlatego też mędrzec, całkowicie kontrolujący pięć zmysłów i umysł poprzez
świadomość Kryszny, doświadczywszy duchowego szczęścia wewnątrz siebie,
powinien żyć będąc wolnym materialnego zadowalania zmysłów.

18.24

Mędrzec powinien wędrować wśród uświęconych miejsc, w pobliżu rzek, w ciszy
gór i lasów. Powinien odwiedzać miasta, wioski i pastwiska zbliżając się do pracu-
jących ludzi tylko w celu żebrania na podstawowe potrzeby.

Opis systemu warnaśrama-dharmy

163

18.25

Osoba, która przyjęła porządek sannjasy będzie zawsze praktykować przyjmowanie
jałmużny dla korzyści darczyńców, którzy w ten sposób uwolnią się od iluzji
i szybko staną się doskonali w życiu duchowym. Zaprawdę, ktoś kto utrzymuje się
przy życiu dzięki ziarnom uzyskanym w taki pokorny sposób oczyszcza swoją
egzystencję.

18.26

Wizja materialnych rzeczy jako ostatecznych, jest niewłaściwa, gdyż w sposób
oczywisty dobra te ulegną zniszczeniu. Ze świadomością wolną od materialnego
przywiązania, szczera osoba powinna porzucić wszystkie czynności skierowane
w celu postępu materialnego w tym życiu i następnym.

18.27

Powinno się logicznie rozważyć wszechświat, który usytuowany jest w Bogu oraz
swoje materialne ciało składające się z umysłu, mowy i powietrza życia będących
ostatecznie produktami iluzorycznej energii Najwyższego Pana. Rozważna osoba,
skupiona w ten sposób na duszy, porzuca wiarę w iluzoryczne elementy i już nigdy
nie czyni ich obiektami swojej medytacji.

18.28

Uczony transcendentalista zadedykowany kultywowaniu wiedzy i będący wolnym
od przywiązania do zewnętrznych obiektów lub też Mój wielbiciel który jest
wolny nawet od pragnienia wyzwolenia, oboje lekceważą te obowiązki, które
oparte są na zewnętrznych rytuałach czy rzeczach. Dlatego też ich zachowanie jest
ponad regułami zwykłych ludzi.

18.29

Pomimo bycia niezwykle mądrym, paramahamsa cieszy się życiem niczym dziec-
ko, nie zważając na honor czy zniewagę; pomimo bycia ekspertem zachowuje się
jak opóźniony w rozwoju głupiec, mówi jak szaleniec i pomimo bycia uczonym
w wedyjskich zasadach zachowuje się w nieuregulowany sposób.

18.30

Wielbiciel nie powinien nigdy angażować się w rytuały dla owoców wspomniane
w części Wed znanej jako karma-kanda, czy też stać się ateistą, działać, czy prze-
mawiać przeciw Wedyjskim zasadom. Również nie powinien rozprawiać jako
zwykły logik, czy sceptyk lub też przyjmować jakiejkolwiek ze stron w bezużytecz-
nych dysputach.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

164

18.31

Święta osoba nie powinna kłopotać lub niepokoić innych, również nie godzi się by
ludzie kłopotali ją, czy wprowadzali w uczucie strachu. Toleruje zniewagi innych
i nie umniejsza nikomu. Nie jest wrogiem kogokolwiek, gdyż jest to etap cielesnego
życia zwierząt.

18.32

Najwyższy Pan przebywa wewnątrz wszystkich materialnych ciał i wewnątrz duszy
każdego. Tak jak światło Księżyca odbija się w niezliczonych zbiornikach wodnych
podobnie Najwyższy Pan, choć jeden, obecny jest wewnątrz każdego. W ten sposób
każde materialne ciało jest ostatecznie uformowane z energii Najwyższego Pana.

18.33

Jeśli czasem święta osoba nie otrzyma właściwego pożywienia to nie powinna
wpadać w depresję, a kiedy otrzyma smakowite pożywienie nie powinna unosić
się zbytnią radością. Będąc skupioną w swojej determinacji powinna rozumieć, że
obie sytuacje są pod kontrolą Boga.

18.34

Jeśli istnieje taka potrzeba to powinno się zdobyć odpowiednie wyżywienie, ponie-
waż jest wskazane aby pozostać zdrowym. Kiedy zmysły, umysł i powietrze życia
są zaspokojone wtedy dobrze się kontempluje duchową prawdę. Poprzez zrozu-
mienie prawdy przychodzi wyzwolenie.

18.35

Mędrzec przyjmuje żywność, odzienie i miejsce do spoczynku – najwyższej kate-
gorii lub ubogie – zgodnie z okolicznościami i aranżacjami opaczności.

18.36

Tak jak Ja, Najwyższy Pan wypełniam nakazane obowiązki zgodnie ze Swoją wolą,
podobnie ktoś kto doświadczył wiedzy o Mnie, utrzymuje czystość, myje ręce
wodą, kąpie się i spełnia inne obowiązki, nie pod presją ale ze swojej własnej woli.

18.37

Zrealizowana dusza nie widzi więcej niczego jako oddzielone ode Mnie ponieważ
jego doświadczenie i wiedza o Mnie zniszczyła dwoistyczną, iluzoryczną percepcję.
Ciało i umysł mogą być przyzwyczajone do iluzorycznego sposobu postrzegania
i czasem wydawać się może, że ktoś ponownie działa na zwykłej platformie, ale
w momencie śmierci samozrealizowana dusza osiąga bogactwa równe Moim.

Opis systemu warnaśrama-dharmy

165

18.38

Jeśli ktoś nie jest przywiązany do zadowalania zmysłów wiedząc, że rezultaty takiego
działania są pełne nieszczęść, pragnąc duchowej doskonałości, zdarzyć się może,
że jeszcze nie przeanalizował procesu pozwalającego osiągnąć Mnie, dlatego pomocne
dla niego będzie zbliżenie się do uczonego, bona ﬁde mistrza duchowego.

18.39

Wielbiciel jeśli nie jest doświadczony i nie zrozumiał jeszcze całkowicie duchowej
wiedzy, powinien kontynuować służenie guru z wielką wiarą, szacunkiem i bez
zazdrości, wiedząc, że jego guru nie jest różny ode Mnie Samego.

18.40-41

Osoba, która poddała się kontroli sześciu form iluzji (pożądanie, gniew, chciwość,
fałszywa duma i intoksykacja), której inteligencja – przywódca zmysłów – jest
głęboko przywiązana do materialnych rzeczy, która pozbawiona jest wiedzy i wol-
ności od uwikłania w materie, która przyjmuje sannjasę dla utrzymania się przy
życiu, która odrzuca godnych uwielbienia półbogów, własną duszę i Najwyższą
Duszę wewnątrz siebie, która w ten sposób niszczy wszystkie zasady religijne
i która ciągle opanowana jest materialnym zanieczyszczeniem, taka osoba jest
zwiedziona i stracona w tym życiu jak i w następnym.

18.42

Głównymi obowiązkami sannjasina są równowaga ducha i brak przemocy, pod-
czas gdy dla wanaprasthy, obowiązkami takimi są wyrzeczenie i ﬁlozoﬁczne zro-
zumienie różnicy pomiędzy ciałem i duszą. Obowiązkami dla posiadających
rodzinę jest ochrona wszystkich żywych istot oraz spełnianie oﬁar, a dla brahma-
czarina służenie mistrzowi duchowemu.

18.43

Mąż może zbliżyć się do swojej żony dla seksu w czasie polecanym dla poczęcia
dziecka. W innym wypadku mężczyzna powinien praktykować celibat, wyrzeczenia
i czystość ciała i umysłu, zadowolenie ze swojej obecnej sytuacji oraz przyjaźń
w stosunku do wszystkich żywych istot. Wielbienie Mnie powinno być praktyko-
wane przez wszystkich ludzi niezależnie od ich pozycji w społeczeństwie.

18.44

Ktokolwiek wielbi Mnie wypełniając swoje przypisane obowiązki nie mając innych
obiektów wielbienia poza Mną, kto jest świadomy Mojej obecności we wszystkich
żywych istotach, w końcu osiąga czystą służbę oddania dla Mnie.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

166

18.45

Drogi Uddhawo, jestem Najwyższym Panem wszystkich światów i to Ja stwarzam
i niszczę cały wszechświat, będąc jego najwyższą przyczyną jestem Absolutną
Prawdą i jeśli ktoś wielbi Mnie z niezachwianym oddaniem, to z łatwością przy-
chodzi do Mnie.

18.46

Jeśli ktoś oczyścił swoją egzystencję poprzez spełnianie nakazanych mu obowiąz-
ków, w pełni zrozumiał Moją najwyższą pozycję i kto jest wzbogacony wiedzą
z pism oraz ich zrozumieniem, wkrótce Mnie osiągnie.

18.47

Zwolennicy systemu warnaśrama przyjmują religijne zasady zgodnie z tradycjami
właściwego działania. Kiedy obowiązki takie dedykowane są oddaniu dla Mnie,
wtedy nagradzają doskonałością życia.

18.48

Mój drogi święty Uddhawo, odpowiadając na twoje pytania, opisałem ci sposoby,
dzięki którym Mój wielbiciel doskonale spełniający swoje przepisane obowiązki
może powrócić do Mnie, do Boga, Najwyższej Osoby.

167

Doskonałość wiedzy duchowej

Rozdzał ten opisuje tych, którzy po szkoleniu w spekulacyjnej wiedzy w końcu
porzucają swoje praktyki, podczas gdy czysty wielbiciel wiecznie pozostaje na
ścieżce służby oddania. Opisane są też inne szczeble jogi zaczynające się od jama.
Najwyższy Pan Śri Kryszna oświadczył Uddhawie:
– Jeśli ktoś jest prawdziwie inteligentny, zna prawdę o duszy i posiada wewnętrzne,
duchowe zrozumienie, to odrzuca ten świat dualizmów wraz z tak zwaną wiedzą
ułatwiającą cieszenie się nim i angażuje się w próbę zadowolenia Boga, Najwyższej
Osoby, mistrza wszystkich istot. Jest to rozumiane jako czysta bhakti joga. Wiedza
duchowa stoi wyżej od takich pobożnych czynności jak intonowanie mantr, ale
czysta służba oddania przewyższa nawet wiedzę duchową.
Po tym wyjaśnieniu, Pan Kryszna poproszony przez Uddhawę o szczegółowe
wyjaśnienie czystej wiedzy duchowej oraz służby oddania, odwołał się do instrukcji
przekazanych przez wielkiego wajsznawę, Bhiszmadewę, królowi Judiszthirze na
polu Kurukszetra. Zapytany potem o jama (zakazy) i inne praktyki jogi Pan
Kryszna wyliczył dwanaście rodzajów jama, zaczynając od nieużywania przemocy
oraz dwanaście rodzajów nijama (nakazów) zaczynając od czystości cielesnej.

19.1

Bóg, Najwyższa Osoba powiedział:
– Samozrealizowana osoba, która żyła zgodnie z wiedzą z pism świętych aż do
momentu oświecenia i która wolna jest od bezosobowych spekulacji, rozumiejąc
ten materialny świat jako iluzję, powinna podporządkować Mi zdobytą wiedzę
oraz środki, dzięki którym ją uzyskała.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

168

19.2

Dla uczonych, samozrealizowanych ﬁlozofów Ja jestem jedynym obiektem wiel-
bienia, upragnionym celem życia, środkiem do celu i ustanowioną konkluzją
wszelkiej wiedzy. I dlatego, że to Ja jestem przyczyną ich szczęścia oraz ich wolno-
ścią od nieszczęścia, takie uczone dusze nie mają innych pragnień, czy upragnio-
nych obiektów w życiu, poza Mną jedynie.

19.3

Ci, którzy osiągnęli całkowitą doskonałość poprzez ﬁlozoﬁczne i praktyczne zro-
zumienie rozpoznają Moje lotosowe stopy jako najwyższy duchowy obiekt, dlatego
też uczony transcendentalista jest Mi najbardziej drogi, a swoją doskonałą wiedzą
dostarcza Mi szczęścia.

19.4

Doskonałość, która wypływa nawet z odrobiny duchowej wiedzy nie może być
osiągnięta poprzez spełnianie wyrzeczeń, odwiedzanie świętych miejsc, ciche po-
wtarzanie modlitw, rozdawanie jałmużny, czy angażowanie się w inne pobożne
czynności.

19.5

Dlatego też, mój drogi Uddhawo, dzięki wiedzy powinieneś zrozumieć swoją
rzeczywistą osobowość i następnie wznosząc się przy pomocy wiedzy wedyjskiej
powinieneś wielbić Mnie w nastroju miłości i oddania.

19.6

W przeszłości, wielcy mędrcy wielbili Mnie wewnątrz siebie poprzez oﬁary i du-
chowe oświecenie, znając Mnie jako Najwyższego Pana wszystkich oﬁar i Duszę
Najwyższą przebywającego w każdym sercu. Tak oto, przychodząc do Mnie
wszyscy oni osiągnęli duchową doskonałość.

19.7

Drogi Uddhawo, to materialne ciało i umysł, utworzone z trzech sił materialnej
natury, przywiązują się do ciebie ale są niczym innym jak iluzją, ponieważ uwida-
czniają się w obecnym czasie ale nie mają ani pierwotnej, ani ostatecznej egzystencji.
Jak więc możliwe, że różne etapy cielesne znane jako narodziny, wzrost, reprodukcja,
utrzymywanie się, starzenie się i śmierć mogą mieć jakąkolwiek relację z twoją
nieśmiertelną jaźnią? Wszytkie te fazy odnoszą się tylko do materialnego ciała,
które uprzednio nie istniało i ostatecznie również nie będzie istnieć. Materialne
ciało istnieje jedynie w obecnej chwili.

Doskonałość wiedzy duchowej

169

19.8

Śri Uddhawa powiedział:
– O panie wszechświata! O formo tego wszechświata! Proszę wyjaśnij mi to zro-
zumienie, które automatycznie przynosi wolność i bezpośrednią percepcję ducho-
wej prawdy znanej wśród wielkich duchowych ﬁlozofów. Wiedza ta, poszukiwana
przez wzniosłe postacie opisuje miłosne oddanie dla Ciebie, Najwyższego Pana.

19.9

Mój drogi Panie, dla tych którzy są torturowani na strasznej ścieżce narodzin
i śmierci, i dla tych którzy są nieustannie oszołomieni trzema rodzajami nieszczęść,
jedynym schronieniem jest przyjęcie odświeżającego parasola (pełnego smakowi-
tego nektaru) Twoich lotosowych stóp.

19.10

O wszechpotężny Najwyższy Panie, bądź łaskawy i podnieś tę beznadzieją istotę,
która ukąszona wężem czasu upadła w ciemną studnię materialnej egzystencji.
Pomimo godnych odrazy warunków życia, ta żałosna żywa istota nadal gorąco
pragnie rozkoszować się najbardziej nieznacznym materialnym szczęściem. O Śri
Kryszno, proszę uratuj Mnie. Wylej na mnie nektar Twoich instrukcji budzących
do duchowej wolności.

19.11

Bóg, Najwyższa Osoba powiedział:
– Drogi Uddhawo, dokładnie tak jak ty dociekasz teraz ode Mnie, podobnie
w przeszłości król Judiszthira, który nie uważał nikogo za wroga, wysłuchał nauki
Bhiszmy. I ja byłem wtedy obecny i wraz z wszystkimi słuchałem bardzo uważnie
dziadka Bhiszmy, największego znawcy zasad religijnych.

19.12

Kiedy wielka bitwa na polu Kurukszetra dobiegła końca, król Judiszthira oszoło-
miony śmiercią wielu ukochanych mu członków rodziny wysłuchał instrukcji na
wiele religijnych tematów i w końcu zapytał o ścieżkę wyzwolenia.

19.13

Teraz przekażę ci religijne zasady wiedzy wedyjskiej, zasady wolności od przywią-
zań, wiedzę o samorealizacji, wiarę i duchową służbę oddania, które słyszałem
bezpośrednio z ust Bhiszmadewy.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

170

19.14

Osobiście aprobuję tę wiedzę, dzięki której osoba widzi kombinację dziewięciu,
pięciu i trzech elementów we wszystkich żywych stworzeniach oraz ostatecznie
jeden element wewnątrz dwudziestu ośmiu.

19.15

Kiedy ktoś nie widzi już więcej dwudziestu ośmiu oddzielnych materialnych ele-
mentów, które powstają z jednej przyczyny, ale raczej widzi jedynie przyczynę,
Osobę Boga – w tym czasie czyjeś bezpośrednie doświadczenie jest zwane wigjaną
lub samorealizacją.

19.16

Początek, trwanie i koniec są stanami materialnego procesu. Ale to co bezustannie
towarzyszy tym materialnym fazom, od jednego stworzenia do następnego i pozostaje
samotnie kiedy wszystkie materialne fazy ulegną zniszczeniu, jest wieczne.

19.17

Dzięki czterem rodzajom dowodów; wiedzy z Wed, bezpośredniemu doświadcze-
niu, tradycyjnie rozumianej mądrości oraz logicznym dociekaniom ktoś może zro-
zumieć tymczasową, pozbawioną substancji sytuację tego materialnego świata
i dzięki takiemu zrozumieniu może uwolnić się od dualizmów.

19.18

Inteligentna osoba powinna rozumieć, że każda materialna czynność podlega cią-
głym zmianom i że nawet na planecie Brahmy istnieje nieszczęście. Z pewnością,
mądra osoba może to zrozumieć ponieważ widziała ona, że wszystko jest tymczasowe
i dlatego wszystkie rzeczy wewnątrz tego wszechświata mają początek i koniec.

19.19

O bezgrzeszny Uddhawo, ponieważ kochasz Mnie, wyjaśniłem ci uprzednio proces
służby oddania. Teraz, ponownie wyjaśnię najwyższy proces, dzięki któremu
można osiągnąć miłosne oddanie dla Mnie.

19.20-24

Niezachwiana wiara w opisy Moich radosnych rozrywek, ciągłe intonowanie Moich
chwał, niezachwiane przywiązanie do ceremonii wielbienia Mojej Osoby, wychwalanie
Mnie wspaniałymi hymnami, wielki szacunek dla Mojej służby oddania, składanie
pokłonów całym ciałem, wspaniałe wielbienie Moich wielbicieli, świadomość Mojej
obecności we wszystkich żywych istotach, oﬁarowanie zwykłych czynności ciele-
snych w służbie dla Mnie, używanie słów opisujących Moje cechy, oﬁarowanie

Doskonałość wiedzy duchowej

171

umysłu Mnie, odrzucenie materialnych pragnień, porzucenie bogactw w celu służenia
Mnie, wyrzeczenie się materialnego szczęścia i zadowalania zmysłów oraz spełnianie
takich czynności jak rozdawanie jałmużny, spełnianie oﬁar, przestrzeganie ślubów
i wyrzeczeń w celu osiągnięcia Mnie, wszystkie powyżej wymienione czynniki składają
się na rzeczywiste religijne zasady, dzięki którym istoty ludzkie, które prawdziwie
podporządkowały się Mnie automatycznie rozwijają miłość do Mnie. Jakie inne
znaczenie czy cel mógłby istnieć dla Mojego wielbiciela?

19.25

Kiedy czyjaś spokojna świadomość wzmocniona siłą dobroci skupiona jest na
Bogu, Najwyższej Osobie wtedy w naturalny sposób manifestowane są; religijność,
wiedza, wolność od przywiązań i bogactwo.

19.26

Kiedy czyjaś świadomość skupiona jest na materialnym ciele, domu i innych
obiektach zadowalania zmysłów wtedy spędza on życie uganiając się za material-
nymi obiektami używając pomocy zmysłów. I tak oto, świadomość, opanowana
siłą pasji staje się zadedykowana nietrwałym rzeczom dając wzrost niereligijności,
ignorancji, oczekiwaniom rezultatów działania i nikczemności.

19.27

Rzeczywiste zasady religijne są wyjaśnione jako te zasady, które prowadzą do
osiągnięcia służby oddania dla Mnie. Prawdziwą wiedzą jest uświadomienie sobie
Mojej wszechprzenikającej obecności. Wolnością od oczekiwań jest całkowite
niezainteresowanie obiektami materialnego zadowalania zmysłów, a bogactwem
jest osiem doskonałości mistycznych, jak anima-siddhi.

19.28-32

Śri Uddhawa powiedział:
– Mój drogi Panie Kryszno. O, pogromco wrogów, powiedz mi ile jest rodzajów
regulujących zasad i codziennych obowiązków? Powiedz mi również co jest umy-
słową równowagą, co jest samo kontrolą i jakie jest właściwe znaczenie tolerancji
i zrównoważenia? Co jest właściwą jałmużną, wyrzeczeniem i heroizmem, oraz
jak opisać rzeczywistość i prawdę? Co jest wyrzeczeniem, a co bogactwem? Co
powinno być obiektem pragnień, co jest oﬁarą i czym jest religijne wynagrodzenie?
Mój drogi Keśawo, najwspanialszy, jak mogę zrozumieć siłę, bogactwo i korzyść
poszczególnej osoby? Co jest najlepszym wykształceniem, czym jest właściwa po-
kora, a czym prawdziwe piękno? Czym jest szczęście, a czym nieszczęście? Kto
jest uczonym, kto głupcem? Które ze ścieżek życia są prawdziwe, a które fałszywe?
Co jest niebem, co piekłem? Kto jest prawdziwym przyjacielem i gdzie jest nasz

Śrimad Bhagawatam Księga 11

172

prawdziwy dom? Kto jest bogaczem, kto biedakiem jest? Kto jest łajdakiem, kto
właściwym kontrolerem? O Władco wielbicieli, łaskawie wyjaśnij mi to wszystko,
nadaj znaczenie tym określeniom.

19.33-35

Bóg, Najwyższa Osoba powiedział:
– Niestosowanie przemocy, prawdomówność, wolność od pożądania i kradzieży
własności innych, obojętność, pokora, wolność od chęci posiadania, wiara w zasady
religijne, celibat, cisza, stałość, wybaczanie i nieustraszoność są dwunastoma
głównymi regulującymi zasadami. Czystość wewnętrzna i zewnętrzna, intonowanie
Świętych Imion Pana, pokuta, oﬁara, wiara, gościnność, wielbienie Mojej Osoby,
odwiedzanie świętych miejsc, działanie i pragnienie tylko najwyższego dobra,
zadowolenie i służba dla guru są dwunastoma systematycznymi przypisanymi
obowiązkami. Razem, te dwadzieścia cztery czynniki nagradzają wszelkimi upra-
gnionymi błogosławieństwami tych, którzy z oddaniem je kultywują.

19.36-39

Zaabsorbowanie inteligencji we Mnie jest umysłową równowagą, a pełna dyscy-
plina zmysłów jest samokontrolą. Tolerancja oznacza cierpliwe znoszenie niesz-
częścia, zrównoważenie zachodzi gdy ktoś pokona język i genitalia. Największą
dobroczynnością jest porzucenie wszelkiej agresji w stosunku do innych, wyzbycie
się pożądania jest rozumiane jako prawdziwe wyrzeczenie.
Prawdziwym heroizmem jest pokonanie własnej naturalnej tendencji do cieszenia
się materialnym życiem, rzeczywistością jest widzenie wszędzie Boga, Najwyższej
Osoby, prawdomówność oznacza mówienie prawdy w przyjemny sposób, tak jak
zostało to wyjaśnione przez mędrców, czystością jest bycie obojętnym wobec
czynności dla owoców podczas gdy wyrzeczeniem jest sannjasa, czwarty etap życia.
Prawdziwie upragnionym bogactwem dla ludzkich istot jest religijność, a Ja, Naj-
wyższy Bóg, jestem oﬁarą. Religijnym wynagrodzeniem jest oddanie dla acarji
w celu zdobycia duchowych instrukcji i najwyższą siłą jest system kontroli odde-
chu, prananjama.

19.40-45

Rzeczywistym bogactwem jest Moja własna natura jako Najwyższego Boga, po-
przez którą przejawiam sześć nieograniczonych bogactw. Najwyższym osiągnię-
ciem w życiu jest miłosne oddanie dla Mnie, rzeczywistą edukacją jest
unieważnienie fałszywej percepcji dwoistości duszy, prawdziwą skromnością jest
zdegustowanie niewłaściwym działaniem, pięknością jest posiadanie dobrych cech
jak wolność od oczekiwania pochwał, prawdziwym szczęściem jest przekroczenie
platformy materialnego szczęścia i nieszczęścia, biedą jest bycie zaplątanym w po-

Doskonałość wiedzy duchowej

173

szukiwanie przyjemności seksualnej, mądrym jest człowiek, który zna sposób
uwolnienia się od niewoli materialnej, a głupcem jest ten kto identyﬁkuje się
z ciałem i umysłem. Rzeczywistą ścieżką w życiu jest ta, która prowadzi do Mnie,
złą jest ścieżka zadowalania zmysłów, która oszałamia świadomość, prawdziwym
niebem jest dominacja siły dobroci, podczas gdy piekłem jest stała przewaga
ignorancji. To Ja jestem ostatecznym przyjacielem każdego, działającym jako
mistrz duchowy całego wszechświata, a czyimś domem jest ludzkie ciało. Mój
drogi Uddhawo, powiedziane jest, że ktoś, kto posiada dobre cechy jest bogatym,
i w opozycji jeśli ktoś nie jest zadowolony z życia, jest biednym. Łajdakiem jest
osoba niepotraﬁąca kontrolować swoich zmysłów, podczas gdy osoba nie przywią-
zana do przyjemności zmysłowej jest prawdziwym kontrolerem. Ten kto przywią-
zuje się do przyjemności zmysłowej jest niczym innym, jak niewolnikiem.
Uddhawo, w ten sposób naświetliłem ci wszystkie tematy, o które pytałeś. Nie ma
potrzeby dalszego wyjaśniania dobrych i złych cech ponieważ ciągłe dostrzeganie
dobra i zła jest samo w sobie złą cechą. Najlepszą cechą jest przekroczenie mate-
rialnego dobra i zła.

175

Czysta bhakti przewyższa wiedzę

i wolność od oczekiwań

rezultatów

W rozdziale tym wyjaśnione są ścieżki karma-jogi, gjana-jogi oraz bhakti-jogi
w odniesieniu do dobrych i złych cech kandydatów poszczególnych ścieżek.
Wedyjskie pisma są słowami odzwierciedlającymi nakazy Boga, Najwyższej
Osoby. Pośród wedyjskiej literatury można znaleźć cechę dwoistości w oparciu
o taką koncepcję jak warnaśrama system ale w tym samym czasie Wedy odrzucają
takie dwoistyczne zrozumienie. Uddhawa zapytał o to Pana Krysznę pragnąc
zrozumieć powód dla którego pisma zawierają takie sprzeczne idee oraz jak można
to wszystko połączyć. W odpowiedzi Pan Kryszna stwierdził, że Wedy
przedstawiają procesy karma-jogi, gjana-jogi i bhakti jogi dla osiągnięcia
wyzwolenia. Karma-joga jest przeznaczona dla tych ludzi, którzy są przywiązani
i pełni pragnień; gjana-joga jest dla tych, którzy uwolnili się od uwikłania oraz
porzucili materialne oczekiwania, a bhakti-joga jest dla tych, którzy zaakceptowali
zasadę jukta-vajragji, czyli rodzaj właściwego wyrzeczenia się. Tak długo jak ktoś
nie porzucił zainteresowania cieszeniem się owocami swojej pracy lub tak długo
jak czyjaś wiara w tematy poświęcone dyskusjom o Najwyższym Bogu nie
rozbudziła się, tak długo osoba taka powinna kontynuować wypełnianie swoich
obowiązków otrzymanych zgodnie z karmą. Ale zarówno wyrzeczony jogin, jak
i wielbiciel Najwyższego Pana, powinien spełniać rytualne obowiązki.
Osoby wypełniające swoje obowiązki, porzucające to co zakazane, oraz wolne od
chciwości i innych niezdrowych cech, osiągają monistyczną wiedzę, albo jeśli mają

Śrimad Bhagawatam Księga 11

176

szczęście rozwijają oddanie dla Boga, Najwyższej Osoby. Taka wiedza i oddanie
mogą być osiągnięte w ludzkiej formie życia, formie pożądanej przez mieszkańców
nieba i piekła. Ludzkie ciało, choć nagradza ostatecznym celem egzystencji
w formie wiedzy i oddania, jest jednak bardzo efemeryczne, dlatego jeśli ktoś jest
rozważny to powinien zabiegać o wyzwolenie zanim nadejdzie śmierć. Ciało
ludzkie jest niczym łódź, mistrz duchowy jest sternikiem, a łaska Najwyższego
Boga pomyślnym wiatrem. Jeśli osoba, która osiągnęła taką rzadką łódź w formie
ludzkiego ciała nie pragnie przekroczyć oceanu materialnej egzystencji to jest ona
zabójcą własnej duszy. Umysł jest zmienny, ale nie powinno się mu pozwolić
działać bezwolnie, raczej powinno się pokonać zmysły i siłę życia, i przy użyciu
inteligencji wzbogaconej dobrymi cechami kontrolować umysł.
Dopóki umysł nie stanie się utwierdzony, powinno się medytować o procesie
stwarzania materialnych rzeczy, w kolejności od subtelnej przyczyny, do
przejawionych form i ich zniszczenia oraz w odwrotnej kolejności, od fazy
wulgarnej, aż do subtelnej.
Jeśli ktoś posiada cechę obojętności lub wyrzeczenia to może porzucić fałszywe
utożsamianie się z ciałem i innymi obiektami poprzez studiowanie instrukcji
mistrza duchowego. Poprzez jogiczne praktyki jama i nijama itd., przez
kultywowanie wiedzy duchowej oraz przez wielbienie i medytowanie
o Najwyższym Bogu można pamiętać o Duszy Najwyższej.
Zaletą lub cnotą jest bycie niezachwianym dla osiągania poszczególnej cechy. Po-
przez rozwój pragnienia odrzucenia materialnego towarzystwa i postępowanie
według instrukcji (określających co jest dobre, a co złe), wszystkie niepomyślne
materialne czynności mogą zostać zniszczone. Poprzez służbę oddania dla Boga,
Najwyższej Osoby możliwe jest osiągnięcie wszystkich doskonałości. Ktokolwiek
bezustannie służy Krysznie jest w stanie skupić swój umysł na Najwyższym Bogu.
Będąc tak skoncentrowanym z pewnością wykorzeni z serca wszystkie pragnienia
radości zmysłowych. Kiedy ktoś bezpośrednio dostrzega obecność Najwyższego
Pana, jego fałszywe ego zostaje usunięte, wątpliwości rozwiane, a skłonność do
materialnych czynności zanika. Z tych powodów wielbiciele Boga nie uważają
wiedzy i wyrzeczenia się za najwyższe osiągnięcie. Służba oddania dla Najwyższe-
go może pojawić się tylko w sercu osoby wolnej od materialnych pragnień. Poboż-
ność i jej brak, będące rezultatami rytualistycznych wskazówek i zakazów nie
mogą odnosić się do czystych wielbicieli Najwyższego Pana.

20.1

Śri Uddhawa powiedział:
– O lotosooki Kryszno, jesteś Najwyższym Bogiem. Wedyjska literatura zawiera-
jąca pozytywne i negatywne wskazówki składa się z Twoich rozkazów. Literatura
ta konceentruje się na dobrych i złych cechach spełnianej pracy.

Czysta bhakti przewyższa wiedzę i wolność od oczekiwań

177

20.2

Zgodnie z pismami wedyjskimi wyższe i niższe rozróżnienia istniejące w ludzkim
systemie społecznym znanym jako warnaśrama są zgodne z pobożnymi lub
grzesznymi wpływami czyjegoś działania na polu rodziny. Pobożność i grzech są
ciągłym punktem odniesienia wedyjskiej analizy każdej sytuacji – materialnych
składników, miejsca, wieku i czasu. Wedy również wyjawiają istnienie materialnego
nieba i piekła, które są osiągane stosownie do czyjejś pobożności lub grzechu.

20.3

Jak to możliwe żeby ktoś bez rozumienia różnicy pomiędzy pobożnym uczynkiem
i grzechem, mógł zrozumieć Twoje instrukcje dane w Wedach, które polecają
działać pobożnie i zakazują grzesznego działania? Co więcej, bez sankcji takich
autoryzowanych pism, które ostatecznie nagradzają wyzwoleniem, jak to możliwe
aby ludzkie istoty osiągnęły doskonałość życia?

20.4

Mój drogi Panie, aby zrozumieć wszystkie rzeczy znajdujące sie poza zasięgiem
naszego bezpośredniego doświadczenia – duchowe wyzwolenie lub uzyskanie
niebiańskich czy innych materialnych przyjemności – oraz w ogólności zrozumie-
nie środków i znaczenia wszystkich rzeczy, przodków, półbogów i ludzkich istot,
należy zasięgnąć pomocy wedyjskiej literatury, która jest zbiorem Twoich praw
będąc najwyższym rodzajem dowodu i objaśnienia.

20.5

Mój drogi Panie, rozróżnienie pomiędzy pobożnością, a grzechem pochodzi
z Twojej własnej literatury wedyjskiej i nie powstaje samo z siebie. Jeśli ta sama
wedyjska literatura unieważnia w dalszych rozważaniach rozróżnianie między
czynami pobożnymi i grzesznymi to nastąpi tu nieporozumienie.

20.6

Bóg, Najwyższa Osoba powiedział:
– Mój drogi Uddhawo, ponieważ Moim pragnieniem jest aby ludzkie istoty osią-
gnęły doskonałość dlatego zaprezentowałem trzy ścieżki postępu: ścieżkę wiedzy,
ścieżkę pracy i ścieżkę oddania. Poza tymi trzema nie ma absolutnie innych środ-
ków uczynienia postępu.

20.7

Pomiędzy tymi trzema ścieżkami, gjana-joga, ścieżka ﬁlozoﬁcznej spekulacji pole-
cana jest dla tych, którzy zdegustowali się materialnym życiem i dlatego odwiązani
są od zwykłych czynności dla gromadzenia owoców pracy. Ci, którzy nie zmęczyli

Śrimad Bhagawatam Księga 11

178

się życiem rodzinnym i mają jeszcze wiele pragnień do spełnienia, powinni szukać
doskonałości na ścieżce karma-jogi.

20.8

Jeśli ktoś szczęśliwie rozwinie wiarę w słuchanie i śpiewanie Moich chwał, ale nie jest
ani nadmiernie przywiązany do materialnego życia, ani nie czuje do niego wstrętu,
to powinien dążyć do doskonałości na ścieżce miłosnego oddania dla Mnie.

20.9

Tak długo jak ktoś nie jest usatysfakcjonowany czynnościami pracy dla owoców i nie
obudził smaku do służby oddania dla Mnie poprzez śrawanam kirtanam wisnoh

[ŚB. 7.5.23] dobrze by postępował zgodnie ze wskazówkami wedyjskich zasad.

20.10

Mój drogi Uddhawo, osoba wypełniająca swoje przypisane obowiązki oraz speł-
niająca oﬁary wedyjskie, nie pragnąca jednak owoców płynących ze swojego wiel-
bienia nie uda się do nieba, a także, poprzez unikanie zakazanych czynności nie
uda się do piekła.

20.11

Osoba wypełniająca swoje przypisane obowiązki, wolna od grzesznych czynności
i oczyszczona z materialnych brudów, w tym życiu zdobywa wiedzę transcenden-
talną albo jeśli ma szczęście osiąga służbę oddania dla Mnie.

20.12

Mieszkańcy nieba i piekła pragną narodzić się jako ludzka istota na planecie Ziemi
ponieważ ludzkie życie umożliwia osiągnięcie tej niezwykłej transcendentalnej
wiedzy oraz miłości do Boga, które są niemożliwe do zdobycia na niebiańskich
i piekielnych planetach.

20.13

Inteligentna ludzka istota nie powinna pragnąć promocji na planety niebiańskie,
czy żyć w piekle. Zaprawdę, ludzka istota nie powinna również pragnąć stałego
pobytu na Ziemi, dlatego, że przez takie zaabsorbowanie się materialnym ciałem
ktoś niemądrze zaniedbuje swój prawdziwy postęp.

20.14

Inteligentna osoba, wiedząc że to śmiertelne materialne ciało może nagrodzić
najwyższą doskonałością, nie powinna w głupi sposób zaniedbywać tej szansy
przed nadejściem śmierci.

Czysta bhakti przewyższa wiedzę i wolność od oczekiwań

179

20.15

Ptak bez przywiązania opuszcza drzewo, na którym zbudował gniazdo, gdy
drzewo jest ścinane przez okrutnego człowieka będącego niczym uosobiona
śmierć. W taki sposób ptak osiąga szczęście gdzie indziej.

20.16

Wiedząc, że długość życia jest zmniejszana przemijającymi dniami i nocami, ktoś
powinien trząść się ze strachu, porzucając wszystkie materialne przywiązania
i pragnienia, zrozumie Najwyższego Pana i osiągnie doskonały spokój.

20.17

Ludzkie ciało, które może nagrodzić wszelkiego rodzaju udogodnieniami w życiu,
choć bardzo rzadko, jest osiągalne automatycznie pod wpływem praw natury. To
ludzkie ciało może być porównane do doskonale skonstruowanej łodzi mającej za
kapitana mistrza duchowego, a instrukcje Boga, Najwyższej Osoby, za pomyślne
wiatry poruszających łodzią. Rozważając wszystkie te zalety – jeśli ludzka istota
nie wykorzystuje swojego ludzkiego życia w celu przekroczenia oceanu materialnej
egzystencji, to musi być uważana za zabójcę własnej duszy.

20.18

Transcendentalista, zdegustowany i zmęczony swoimi wszystkimi wysiłkami
osiągnięcia materialnego szczęścia, całkowicie kontroluje zmysły i rozwija wolność
od oczekiwania materialnych rezultatów. Następnie poprzez duchowe praktyki
bez dewiacji koncentruje swój umysł na duchowej platformie.

20.19

Jeśli umysł nagle zbacza z duchowej platformy, wtedy dobrze aby transcendentalista
uważnie kontrolował umysł przestrzegając przepisanych środków.

20.20

Nie powinno się nigdy tracić kontroli umysłu, wręcz przeciwnie, przy użyciu inte-
ligencji wzmocnionej siłą dobroci, należy pokonać powietrze życia i zmysły, by
następnie poddać umysł kontroli jaźni.

20.21

Doświadczony jeździec pragnący ujarzmić narowistego konia najpierw pozwala
mu na krótko pędzić tak jak mu się podoba, ale potem ciągnie cugle i stopniowo
kieruje konia na właściwą drogę. W podobny sposób, najwyższym procesem jogi
jest ten, przy pomocy którego ktoś ostrożnie obserwuje odruchy pragnień i potra-
ﬁ nad nimi stopniowo zapanować.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

180

20.22

Dopóki czyjś umysł nie jest utwierdzony w duchowej przyjemności, dopóty dobrze
jest by studiował tymczasową naturę wszystkich materialnych obiektów na platfor-
mie kosmicznej, ziemskiej i atomowej. Ktoś powinien obserwować bezustannie
proces stworzenia widziany w naturalnie postępujących po sobie etapach oraz
proces zniszczenia zachodzący w odwrotny sposób.

20.23

Kiedy jakaś osoba czuje wstręt do tymczasowej, iluzorycznej natury tego świata
i dzięki temu jest obojętną wobec tego co ją otacza, jej umysł, kierowany wskazów-
kami mistrza duchowego rozważa ciągle i od nowa naturę świata i w końcu porzuca
fałszywe utożsamianie się z materią.

20.24

Poprzez różne ćwiczenia i oczyszczające elementy systemu jogi, przez logikę
i duchową edukację oraz przez wielbienie i adorowanie, dobrze jest określić praw-
dziwy cel jogi i zangażować umysł w pamiętanie Osoby Boga. Inne środki nie po-
winny być brane pod uwagę.

20.25

Jeśli jogin chwilowo nieuważając przypadkowo popełni jakiś odrażający uczynek
wtedy poprzez tę samą praktykę powinien spalić na popiół grzeszne czynności nie
pomagając sobie żadnymi innymi środkami.

20.26

Zostało oznajmione, że dla transcendentalisty stałe trzymanie się swojej duchowej
pozycji jest prawdziwą pobożnością, a grzechem jest zaniedbywanie swoich przy-
pisanych obowiązków. Ktoś kto przyjmuje taki standard pobożności i grzechu
szczerze pragnąc porzucić poprzednie obcowanie z zadowalaniem zmysłów jest
w stanie pokonać materialistyczne czynności, które z natury są nieczyste.

20.27-28

Obudziwszy wiarę w opowieści o Moich chwałach, czując wstręt do materialnych
czynności, wiedząc, że wszelkie zadowalanie zmysłów prowadzi do nieszczęścia,
ciągle nie będąc w stanie porzucić do końca zmysłowej przyjemności, mój wielbi-
ciel powinien pozostać szczęśliwym i wielbić Mnie z wielką wiarą i przekonaniem.
Jeśli nawet czasem bhakta zadowla zmysły to jednak wie, że zadowalanie zmysłów
prowadzi do nędznego końca i szczerze żałuje tego co zrobił.

Czysta bhakti przewyższa wiedzę i wolność od oczekiwań

181

20.29

Kiedy inteligentna osoba bezustannie wielbi Mnie w miłosnej służbie tak jak zo-
stało to opisane przeze Mnie to jej serce usytuowuje się mocno we Mnie. W ten
sposób wszystkie jej materialne pragnienia wewnątrz serca zostają zniszczone.

20.30

Gdy jestem widziany jako Najwyższa Osoba, wtedy węzeł w sercu zostaje przecięty,
wątpliwości znikają, a łańcuch czynności dla rezultatów powstrzymany.

20.31

Z tego powodu, dla wielbiciela zaangażowanego w miłosną służbę oddania dla
Mnie, mającego umysł skupiony na Mnie, kultywowanie wiedzy i wyrzeczenia nie
stanowi wcale najwyższego osiągnięcia w tym świecie.

20.32-33

Cokolwiek jest możliwe do osiągnięcia przez działanie dla zysków, pokuty, wiedzę,
wolność od przywiązania, jogę mistyczną, rozdawanie jałmużny, religijne czynno-
ści i inne środki doskonalenia życia, zdobywane jest łatwo przez Mojego wielbicie-
la pełniącego miłosną służbę dla Mnie. Jeśli wielbiciel zapragnie udać się do nieba,
osiągnąć wyzwolenie lub żyć w Mojej siedzibie, to z łatwością może otrzymać takie
błogosławieństwa.

20.34

Ponieważ moi wielbiciele są bardzo inteligentni i święci z natury to dedykują
swoje życia Mnie i tylko Mnie jedynie. Co więcej, nie przyjmują oni wyzwolenia
od narodzin i śmierci oferowanego im przeze Mnie Osobiście.

20.35

Jest powiedziane, że całkowita wolność od uwikłania jest najwyższym stanem
wolności i dlatego ktoś kto nie ma osobistych pragnień i nie ugania się za nagroda-
mi może osiągnąć miłosną służbę oddania dla Mnie.

20.36

Materialna pobożność i grzech powstające z dobra i zła tego świata nie są w stanie
gościć wewnątrz Moich niezachwianych wielbicieli, którzy będąc wolnymi od
materialnych dążeń utrzymują stałą duchową świadomość we wszystkich okolicz-
nościach. Tacy wielbiciele z pewnością osiągnęli Mnie, Najwyższego Pana, który
jestem poza możliwościami materialnej inteligencji.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

20.37

Osoby szczere, przestrzegające zasad oddania dla Mnie, metod które Ja Osobiście
wyjaśniłem, osiągają wolność od iluzji i po przyjściu do Mojej siedziby doskonale
rozumieją Absolutną Prawdę.

183

Pan Kryszna

wyjaśnia wedyjską ścieżkę

Istnieją osoby nie praktykujące wspomnianych wcześniej trzech rodzajów jogi (karma,
gjana i bhakti). Są wrogie Krysznie, przywiązane do przyjemności zmysłowych
i zajęte pracą dla owoców, skupione na spełnieniu materialnych pragnień. Rozdział
ten opisuje ich błędy w odniesieniu do czasu, miejsca i okoliczności.
Dla tych, którzy są doskonali w wiedzy o oddaniu dla Najwyższego Pana nie ma
materialnych dobrych czy złych cech. Dla osób zmagających się na platformie
karmy chcących ugasić materialne pragnienia, wypełnianie codziennych
i szczególnych obowiązków jest pomyślne natomiast zaniechanie takich
obowiązków jest niepomyślne. Inne czynności, które przeciwdziałają grzesznym
reakcjom są również korzystne. Dla osób usytuowanych na platformie wiedzy
w czystej dobroci oraz dla tych, którzy usytuowani są na platformie oddania
właściwymi cechami są: kultywowanie wiedzy i praktykowanie służby oddania
składającej się ze słuchania i intonowania itd. Jakakolwiek przeszkoda w ich
praktykach jest niekorzystna. Ale dla osób nie kandydujących do duchowego
postępu lub innych, którzy nie są doskonali duchowo, innymi słowy osób wrogich
życiu duchowemu zadedykowanych całkowicie pracy dla korzyści w spełnianiu
swoich pożądliwych pragnień, istnieją nieograniczone rozważania na temat co jest
czyste, a co nieczyste oraz co jest pomyślne, a co niepomyślne w stosunku do ciała,
miejsca, poszczególnej czynności, specyﬁcznych mantr itd.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

184

W rzeczywistości moralność i błąd nie są absolutne ale zależne są od etapu
zaawansowania danej osoby. Bycie skupionym na osobistym poziomie
zaawansowania jest korzystne, a wszystko inne jest złe. Jest to fundamentalne
zrozumienie moralności i błędu. Nawet pomiędzy obiektami należącymi do tej
samej kategorii istnieje wiele rozważań na temat ich czystości czy nieczystości
w relacji do wykonywania religijnych obowiązków, światowych transakcji oraz
dbania o czyjeś życie. Rozróżnienia te opisane są w różnych pismach.
Doktryna warnaśramy deﬁniuje zasady moralne cielesnej czystości i nieczystości.
Na przykład miejsca określane są jako czyste lub nieczyste w zależności od tego
czy w określonej okolicy żyją czarne jelenie. Rozróżnienia czystości i nieczystości
odnoszą się zarówno do okoliczności jak też powiązań z różnymi obiektami.
W połączeniu z ﬁzycznymi substancjami rozróżnienia takie są czynione
w stosunku do oczyszczania obiektów i słów oraz takich czynności jak kąpiel,
rozdawanie jałmużny, spełnianie surowych wyrzeczeń i pamiętanie Najwyższego
Pana. Istnieją też rozróżnienia czystości i nieczystości w stosunku do osoby
działającej. Kiedy ktoś otrzyma wiedzę o mantrach bezpośrednio z ust bona ﬁde
mistrza duchowego to wtedy jego mantra uważana jest za czystą, a praca, którą
wykonuje oczyszczona jest poprzez oﬁarowanie jej Najwyższemu Panu. Jeśli sześć
czynników takich jak miejsce, czas itd. są oczyszczone, wtedy ma miejsce dharma,
cnota, ale w innym wypadku istnieje adharma czyli zanik dobrych zasad.
Ostatecznie nie ma właściwej deﬁnicjirozróżniającejmoralnośćodgrzechuponieważ
zmieniają się one w zależności od miejsca, czasu, osoby rozpatrywanej itd.
W odniesieniu do wypełniania tzw. przypisanych obowiązków dla zadowalania
zmysłów główną intencją wszystkich pism wedyjskich jest pokonanie materiali-
stycznych skłonności. Taka jest rzeczywista zasada religii, która niszczy smutek,
dezorientację i strach, a w zamian oferuje prawdziwe bogactwo i wolność.
Praca wykonywana dla przyjemności zmysłowej nie jest wcale korzystna. Opisy
korzyści wspomniane w różnych pismach są przeznaczone głównie po to aby po-
móc kandydatowi rozwinąć stopniowe zainteresowanie i smak wyższym celem
życia. Jednak ludzie o niskiej inteligencji przyjmują kwieciste obietnice zawarte
w pismach za ostateczne znaczenie Wed. Jednak opinii takiej nigdy nie popierają
prawdziwi znawcy Wed. Osoby, których umysły poruszone są kwiecistymi obiet-
nicami Wed, nie czują atrakcji do słuchania tematów o Panu Hari. Powinno się
rozumieć, że w Wedach nie ma innego wewnętrznego znaczenia poza Bogiem,
Najwyższą Osobą. Wedy skupiają się szczególnie na Najwyższej Absolutnej
Prawdzie, Osobie Boga. Ponieważ ten świat materialny jest po prostu iluzoryczną
energią Najwyższego Pana więc przez zaprzeczenie materialnej egzystencji osiąga
się wolność od materii.

Pan Kryszna wyjaśnia wedyjską ścieżkę

185

21.1

Bóg, Najwyższa Osoba powiedział:
– Ci, którzy odrzucają metody osiągnięcia Mnie, metody zawierające duchowe
oddanie, analityczną ﬁlozoﬁę i uregulowane wypełnianie obowiązków, ale w za-
mian, poruszeni zmysłami materialnymi, kultywują mało znaczące zadowalanie
zmysłów z pewnością wpadają w bezustanny cykl materialnej egzystencji.

21.2

Bycie stałym na swojej pozycji jest uważane za prawdziwą pobożność podczas gdy
zboczenie z niej jest uważane za odstąpienie od zasad pobożności. W ten sposób
można ustalić pobożność i jej zanikanie.

21.3

O bezgrzeszny Uddhawo, po to aby zrozumieć co jest właściwe w życiu należy
ocenić dany obiekt w obrębie jego kategorii. Dlatego, analizując religijne zasady
należy rozważyć czystość i nieczystość. Podobnie, w codziennym postępowaniu
powinno się rozróżniać między dobrem i złem. Po to żeby być pewnym ﬁzycznego
przeżycia, ktoś musi rozpoznać co jest dla niego pomyślne, a co nie.

21.4

Ten sposób życia wyjaśniłem tym, którzy dźwigają ciężar zwykłych religijnych zasad.

21.5

Ziemia, woda, ogień, powietrze i eter są pięcioma podstawowymi elementami,
z których składają się ciała uwarunkowanych dusz od samego Brahmy w dół, aż do
nieruchomych stworzeń. Wszystkie te elementy emanują z Osoby Boga.

21.6

Drogi Uddhawo, chociaż wszystkie materialne ciała skomponowane są z tych sa-
mych pięciu elementów i dlatego są sobie równe to Wedy nadają im różne imiona
i formy w odniesieniu do ciał aby żywe istoty mogły osiągnąć swoiste cele życia.

21.7

O święty Uddhawo, w celu ograniczenia materialistycznych czynności ustaliłem
to co jest właściwe i niewłaściwe wśród wszystkich materialnych rzeczy, włączając
czas, przestrzeń i wszystkie ﬁzyczne obiekty.

21.8

Tam gdzie żyją nakrapiane jelenie, gdzie nie ma oddania dla braminów i godnych
szacunku ludzi, gdzie zaniedbuje się czystość i spełnianie oczyszczających rytu-

Śrimad Bhagawatam Księga 11

186

ałów, tam gdzie przeważają zjadacze mięsa oraz tam gdzie ziemia jest jałowa,
wszystkie te miejsca uważane są za nieczyste.

21.9

Wyjątkowy czas uważany jest za czysty, kiedy możliwym jest, czy to w naturalny
sposób, czy przy pomocy odpowiednich czynników, wypełnianie przypisanych obo-
wiązków. Ten czas, który przeszkadza w ich wypełnianiu uważany jest za nieczysty.

21.10

Czystość lub nieczystość obiektu jest uznawana stosownie do jego użycia, przez
słowa, rytuały i wpływ czasu.

21.11

Nieczyste rzeczy mogą, ale nie muszą, narzucać grzeszne reakcje na osobę w zależ-
ności od jej siły lub słabości, inteligencji, bogactwa, położenia i ﬁzycznych warunków.

21.12

Różne obiekty jak ziarna, drewniane łyżki, rzeczy wykonane z kości, nić, płyny,
obiekty uzyskane z ognia, skóry oraz ziemskie obiekty są wszystkie oczyszczane
przez czas, wiatr, ogień, ziemię i wodę, czy to oddzielnie, czy w połączeniach.

21.13

Poszczególny element uważany jest za właściwy, gdy usuwa zły zapach, brudne
okrywy zanieczyszczeń i przywraca pierwotną czystą naturę.

21.14

Dusza jest oczyszczana przez kąpiele, jałmużnę, pokutę, wiek, osobistą siłę, rytuały,
przypisane obowiązki i ponad wszystko przez pamiętanie Mnie. Bramini oraz
inni podwójnie narodzeni ludzie powinni oczyścić się należycie przed wypełnia-
niem swoich specyﬁcznych czynności.

21.15

Mantra oczyszcza gdy jest powtarzana z właściwym zrozumieniem, a czyjaś praca
jest oczyszczana gdy jest oﬁarowana Mi. W ten sposób poprzez oczyszczenie
miejsca, czasu, substancji, mantry i pracy ktoś staje się religijny, a przez zaniedby-
wanie tych sześciu czynników ktoś uważany jest za niereligijnego.

21.16

Czasami pobożność staje się grzechem, a czasem zwykły grzech staje się pobożnością
na mocy wedyjskich wskazówek. W efekcie, zasada ta usuwa wyraźną granicę
pomiędzy pobożnością i grzechem.

Pan Kryszna wyjaśnia wedyjską ścieżkę

187

21.17

Te same czynności, które mogłyby zdegradować wyniesioną osobę nie przyczynia-
ją się do upadku tych, którzy są już upadli. Ten kto leży na ziemi nie może już
upaść niżej. Materialne towarzystwo, które wypływa z czyjejś własnej natury
uważane jest za dobrą cechę.

21.18

Przez powstrzymanie się od szczególnych grzesznych i materialistycznych czyn-
ności ktoś uwalnia się od ich pułapki. Wyrzeczenie takie jest podstawą religijnego
i pomyślnego życia ludzkich istot i uwalnia od cierpienia, iluzji i strachu.

21.19

Ten kto uważa posiadanie materialnych obiektów zmysłowych za niezmiernie
ważne z pewnością przywiązuje się do nich. Z takiego przywiązania powstaje
pożądanie, które jest przyczyną kłótni pomiędzy ludźmi.

21.20

Z kłótni powstaje niemożliwy do kontrolowania gniew, za którym postępuje
ignorancja. Ignorancja szybko opanowuje potężną inteligencję człowieka.

21.21

O święty Uddhawo, uważa się, że osoba pozbawiona rzeczywistej inteligencji
straciła wszystko. Zwiedziona co do prawdziwego celu swojego życia osoba ta
staje się tępa niczym trup.

21.22

Z powodu zaabsorbowania się zadowalaniem zmysłów osoba ta nie jest w stanie
rozpoznać siebie ani innych. Żyjąc bezużytecznie w ignorancji niczym drzewo
ktoś taki oddycha z trudem niczym miech kowalski.

21.23

Te oznajmienia pism świętych, które obiecują wspaniałe nagrody, i nie opisują
najwyższego dobra człowieka, są tylko zachętą do wykonania pomyślnych religij-
nych obowiązków, tak jak obietnice dane dziecku w celu zachęcenia go do wzięcia
potrzebnego mu lekarstwa.

21.24

Poprzez same tylko materialne narodziny, ludzkie istoty przywiązują się w umy-
słach do osobistego zadowalania zmysłów, długiego życia, zmysłowych czynności,
cielesnej siły, mocy seksualnej, przyjaciół i rodziny. W ten sposób, ich umysły są
zaabsorbowane w to, co zaprzecza ich własnemu dobru.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

188

21.25

Będąc ignorantami odnośnie swojego prawdziwego dobra wędrują oni na ścieżce
materialnej egzystencji stopniowo zmierzając w stronę ciemności. Dlaczego więc
Wedy zachęcałyby ludzi do zadowalania zmysłów jeśli oni już i tak w głupi sposób
posłusznie przestrzegają wedyjskich wskazówek?

21.26

Osoby o wypaczonej inteligencji nie rozumieją rzeczywistego znaczenia wiedzy
wedyjskiej i w zamian, jako najwyższą prawdę Wed, propagują kwieciste oznaj-
mienia Wed obiecujące materialne nagrody. Jednak prawdziwi znawcy Wed nigdy
nie nauczają w ten sposób.

21.27

Pożądliwi i chciwi skąpcy błędnie przyjmują nieznaczne kwiaty za prawdziwy
owoc życia. Oszołomieni blaskiem ognia, dusząc się dymem, nie potraﬁą rozpo-
znać swojej prawdziwej osobowości.

21.28

Drogi Uddhawo, osoby zadedykowane zmysłowym przyjemnościom osiąganym
przez spełnianie wedyjskich rytuałów nie mogą zrozumieć tego, że to Ja jestem
usytuowany w sercu każdego, a cały ten wszechświat emanuje ze Mnie i nie jest
różny ode Mnie. Zaprawdę, są oni niczym człowiek, którego oczy pokryła mgła.

21.29-30

Ci, którzy zadedykowani są zadowalaniu zmysłów nie mogą zrozumieć poufnej
konkluzji wedyjskiej tak jak została ona wyjaśniona przeze Mnie. Znajdując
przyjemność w przemocy, zarzynają oni w oﬁarach niewinne zwierzęta dla swojej
własnej satysfakcji wielbiąc w ten sposób półbogów, przodków i upiory. Taka na-
miętność do przemocy nie jest jednak nigdy polecana w wedyjskich oﬁarach.

21.31

Tak jak niemądry kupiec traci bogactwo w niewartych tego inwestycjach, podobnie
głupcy odrzucają to co jest rzeczywiście wartościowe w życiu i w zamian podążają
ścieżką wznoszącą się do materialnego nieba, o którym, choć przyjemnie jest słu-
chać, jest jednak nierzeczywiste jak sen. Takie oszołomione osoby wyobrażają sobie
wewnątrz swoich serc, że osiągną najróżniejszego rodzaju błogosławieństwa.

21.32

Ci, którzy utwierdzeni są w materialnej sile ignorancji, pasji czy dobroci wielbią
odpowiednich półbogów i różne bóstwa jak Indra, które reprezentują odpowied-

Pan Kryszna wyjaśnia wedyjską ścieżkę

189

nie siły ignorancji, pasji czy dobroci. Jednak ludzie ci nie są w stanie odpowiednio
wielbić Mnie.

21.34-34

Wielbiciele półbogów myślą w następujący sposób:
– Powinniśmy wielbić półbogów w tym życiu i dzięki naszej oﬁerze w następnym
życiu będziemy cieszyć się życiem w niebie. Kiedy przyjemność w niebie zakończy
się wrócimy na Ziemię aby urodzić się w arystokratycznych rodzinach.
Takie nadmiernie dumne i chciwe osoby oszołomione są kwiecistym słowami
Wed ale nie są przyciągane do tematów o Mnie, Bogu, Najwyższej Osobie.

21.35

Wedy podzielone są na trzy części i poświęcają się pracy dla korzyści, wielbieniu
półbogów oraz realizacji Absolutnej Prawdy. Ostatecznie jednak wyjaśniają pozy-
cję żywej istoty jako czystą duszę. Wedyjskie wskazówki i mantry są ezoteryczne
i choć niebezpośrednio odnoszą się do Mnie to nadal są Mi drogie.

21.36

Transcendentalny dźwięk Wed jest bardzo trudny do zrozumienia i manifestuje
się na różnych poziomach: w umyśle, zmysłach i powietrzu życia. Wedyjski dźwięk
jest nieograniczony, bardzo głęboki i niezmierzony jak ocean.

21.37

Będąc nieograniczonym, niezmiennym i wszechpotężnym Bogiem, Osobą prze-
bywającą wewnątrz żywych istot, ustanowiłem wedyjską wibrację dźwiękową
w formie omkary we wszystkich istotach. Jest ona bardzo subtelna ale możliwa do
postrzeżenia, niczym pojedynczy splot włókna na łodyżce lotosu.

21.38-40

Tak jak pająk emanuje swoją sieć z wewnątrz swojego ciała, podobnie Bóg, Naj-
wyższa Osoba manifestuje Siebie w postaci pełnej duchowej radości oraz rezonu-
jącego, pierwotnego powietrza zawierającego wszystkie wedyjskie dźwięki. Tak
oto, Najwyższy Pan, z eterycznej przestrzeni Swojego serca, poprzez działanie
umysłu, stwarza wspaniały i nieograniczony dźwięk wedyjski, który zawiera
zróżnicowane brzmienia takie jak sparśa. Następnie wedyjski dźwięk upiększony
różnymi literami rozwiniętymi z sylaby om: samogłoskami, spółgłoskami i ćwierć
zgłoskami, rozgałęzia się na tysiące kierunków. Tak więc Wedy zawierają wiele
różnych dźwięków wypowiadanych z odpowiednim rytmem, z których każdy
następny posiada o cztery sylaby więcej niż poprzedni. Ostatecznie, Najwyższy
Pan wycofuje do wewnątrz Siebie całą Swoją wedyjską manifestację dźwiękową.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

190

21.41

Wedyjskie rytmy dźwiękowe nazywane są odpowiednio: Gajatri, Usznik, Anusz-
tup, Brihati, Pańkti, Trisztup, Dżagati, Atiććanda, Atjaszti, Atidżagati i Atiwirat.

21.42

Tylko Ja w całym tym świecie rozumiem poufne znaczenie wiedzy wedyjskiej.
Dlatego ludzie nie wiedzą co właściwie opisywane jest w wedyjskich rytualistycz-
nych wskazówkach karma-kandy, czy jaki temat poruszany jest w formułach
wielbienia upasana-kandy, czy też jakie tematy są szczegółowo dyskutowane
w różnych hipotezach gjana-kandy.

21.43

To Ja Jestem rytualistyczną oﬁarą, którą cieszą się Wedy i to Ja Jestem wielbionym
Bóstwem. To Ja Jestem prezentowany przez różne ﬁlozoﬁczne hipotezy i to Ja je-
dynie jestem odrzucany przez ﬁlozoﬁczną analizę. Z tego powodu transcenden-
talna wibracja dźwiękowa ustanawia Mnie jako esencję znaczenia całej wiedzy
wedyjskiej. Wedy, dogłębnie analizując całości materialnych obowiązków jako
Moją iluzoryczną moc, ostatecznie całkowicie negują tę dwoistość i osiągają swoją
własną satysfakcję.

191

Podsumowanie elementów

materialnego stworzenia

Rozdział ten wylicza i kategoryzuje naturalne elementy, wyjaśnia różnicę pomiędzy
męską i żeńską naturą oraz opisuje narodziny i śmierć.
Istnieje wiele opinii odnośnie ilości materialnych elementów, ale różnica opinii
mająca miejsce dzięki wpływowi iluzorycznej energii jest nielogiczna. Wszystkie
elementy natury istnieją wszędzie, więc autorytety, które zaakceptowały iluzoryczną
moc Najwyższej Osoby mogą przedstawiać różne teorie. Niepokonana iluzoryczna
energia Boga jest przyczyną tak wielu różnych i przeciwstawnych argumentów.
Nie ma różnicy pomiędzy najwyższym odbiorcą przyjemności i najwyższym
kontrolerem. Zakładanie jakiejkolwiek różnicy między nimi nie ma żadnego
sensu. Zwykła wiedza jest po prostu cechą materialnej natury a nie właściwością
duszy. Surowa substancja materialnej natury jest określana stosownie do jej
różnych zmian. Pod wpływem dobroci natura znana jest jako wiedza, w pasji jako
czynności, a w ignorancji jako niewiedza. Czas jest innym imieniem Boga,
Najwyższej Osoby, a jeszcze innym imieniem materialnej skłonności jest sutra,
albo mahat-tattwa. Dwadzieścia pięć elementów natury nie są niczym innym jak
Najwyższym – są to: natura, mahat, fałszywe ego, eter, powietrze, ogień, woda,
ziemia, oczy, uszy, nos, język, skóra, mowa, ręce, stopy, genitalia, odbyt, umysł,
dźwięk, dotyk, forma, smak i zapach.
Niezamanifestowany Najwyższy Pan zaledwie spogląda na materialną naturę.
Natępnie materialna natura, będąc kontrolowaną przez Najwyższego Pana,
przyjmuje formy przyczyn i efektów i umożliwia stwarzanie, utrzymywanie

Śrimad Bhagawatam Księga 11

192

i zniszczenie materialnego świata. Chociaż purusza i prakriti wydają się być nie
różnymi dla zwykłego obserwatora, to ostatecznie pomiędzy nimi istnieje różnica
. Materialne stworzenie produkowane jest z mocy prakriti, a jej cechą jest
przekształcanie się. Żywe istoty, które są wrogie Najwyższemu Panu przyjmują
i porzucają różne rodzaje materialnych ciał poprzez skutki swojej własnej pracy.
Jednak będąc w ignorancji o swojej pozycji oszołomione iluzją nie rozumieją tego
co się z nimi dzieje. Umysł, wypełniony koncepcjami pracy dla korzyści, dostaje
zmysły i przenosi je z jednego ciała do następnego, podczas gdy dusza podąża za
nimi. Z powodu głębokiego zaabsorbowania przyjemnościami zmysłowymi nie
można pamiętać poprzednich wcieleń.
Ciało przechodzi dziewięć etapów, które mają miejsce z powodu obcowania z ce-
chami materialnej natury. Są nimi: zapłodnienie, rozwój w łonie, narodziny, dzie-
ciństwo, młodość, dojrzałość, wiek pośredni, starzenie się i śmierć. Obserwując
śmierć ojca i narodziny swojego dziecka każda osoba może w łatwy sposób zrozu-
mieć rozwój i upadek własnego ciała. Dusza, która jest obserwatorem jest jednak
różna od ciała. Jeśli jednak nie ma wiedzy o prawdzie, żywa istota zdezorientowa-
na przez obiekty zadowalania zmysłów, znajduje swoje przeznaczenie w cyklu
materialnej egzystencji. W ten sposób żywa istota bezustannie błąka się wskutek
materialnej pracy przyjmując narodziny, jako mędrzec lub półbóg, jeśli zdomino-
wana jest przez wpływ siły dobroci, lub pośród demonów czy ludzi, jeśli zanie-
czyszczona jest wpływami pasji i ostatecznie wśród duchów czy zwierząt, jeśli jest
pod wpływem ignorancji. Dusza, jako taka nie cieszy się obiektami zmysłów, raczej
to zmysły spełniają tę czynność. Dlatego też żywa istota nie potrzebuje zmysłowej
przyjemności. Za wyjątkiem tych, którzy osiągnęli spokój i którzy schronili się
u lotosowych stóp Boga, Najwyższej Osoby i pełnią dla Niego boską służbę, każdy,
włączając nawet tzw. uczonych jest nieuchronnie opanowany przez wszechpotężną
materialną naturę.

22.1-3

Uddhawa zapytał:
– Mój drogi Panie, O Panie wszechświata, ile elementów stworzenia wymienili
wielcy mędrcy? Słyszałem, że Ty Osobiście wymieniłeś dwadzieścia osiem: Bóg,
dusza, mahat-tattwa, fałszywe ego, pięć ciężkich elementów, zmysły, umysł, pięć
obiektów postrzegania i trzy siły natury materialnej. Niektóre autorytety mówią
o dwudziestu sześciu elementach, inni mówią o dwudziestu pięciu, a inni o sied-
miu, czterech czy jedenastu, a jeszcze inni wspominają siedemnaście, szesnaście
albo trzynaście. Co każdy z nich miał na myśli licząc elementy stworzenia? O Naj-
wyższy, łaskawie wyjaśnij mi to.

Podsumowanie elementów materialnego stworzenia

193

22.4

Pan Kryszna odpowiedział:
– Ponieważ materialne elementy obecne są wszędzie, dlatego różni uczeni bramini
przeanalizowali je na różne sposoby. Wszyscy ci ﬁlozofowie przemawiali będąc
pod wpływem Mojej mocy mistycznej i dlatego mogli powiedzieć cokolwiek nie
zaprzeczając prawdzie.

22.5

Kiedy jakiś ﬁlozof argumentuje rozmawiając z innym – nie badałem tego przy-
padku z twego punktu widzenia – dzieje się tak, dlatego, że to Moje niepokonane
energie motywują ich spór.

22.6

Przez wzajemne oddziaływanie na siebie Moich różnych energii powstają zróżni-
cowane opinie. Jednak dla tych, którzy skupili swoją inteligencję na Mnie i kontro-
lowali swoje zmysły, różnice percepcji zanikają i w efekcie wszelkie argumentowanie
przestaje istnieć.

22.7

O najlepszy spośród ludzi (Uddhawo), ponieważ subtelne i wulgarne elementy
przenikają siebie nawzajem to dlatego ﬁlozofowie obliczają podstawowe materialne
elementy natury na różne sposoby, zgodnie z ich pragnieniem.

22.8

Wszystkie subtelne elementy materialne obecne są w swoich zamanifestowanych
stanach, i podobnie, wszystkie zamanifestowane elementy obecne są w ich subtel-
nych stanach gdyż materialne stworzenie zachodzi poprzez stopniowe pojawianie
się danego elementu od stanu subtelnego do stanu zamanifestowanego.

22.9

Dlatego nie ma znaczenia jaki myśliciel przemawia i nie ważne czy w swojej kalku-
lacji włączył materialne elementy z ich stanu subtelnego czy zamanifestowanego.
Ja przyjmuję ich konkluzje jako autorytatywne ponieważ każda teoria posiada logi-
czne wyjaśnienie.

22.10

Osoba, która była okryta ignorancją od czasów niepamiętnych nie jest w stanie
oświecić siebie samej, dlatego pomaga jej inna osoba, która posiada autentyczną
wiedzę o Absolutnej Prawdzie, mogąca przekazać ją osobie będącej w ignorancji.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

194

22.11

Zgodnie z wiedzą w materialnej cesze dobroci nie istnieje jakościowa różnica po-
między żywą istotą i najwyższym kontrolerem. Wyobrażenia jakościowych różnic
pomiędzy nimi są bezużytecznymi spekulacjami.

22.12

W swojej pierwotnej formie natura istnieje jako równowaga trzech sił materii,
które odnoszą się tylko do natury a nie do duszy. Te trzy stany, dobroć, pasja
i ignorancja, są przyczyną stworzenia, utrzymania i zniszczenia wszechświata.

22.13

W tym świecie materialnym cecha dobroci rozpoznawana jest, jako wiedza, cecha
pasji, jako praca dla owoców, a cecha ciemności, jako ignorancja. Czas dostrzegany
jest, jako mieszanie się materialnych sił, a całość zdolności funkcjonowania uoso-
biona jest przez pierwotną sutrę – mahat-tattvę.

22.14

Opisane przeze Mnie podstawowe dziewięć elementów to: ciesząca się dusza,
natura, pierwotna manifestacja mahat-tattwy, fałszywe ego, eter, powietrze, ogień,
woda i ziemia.

22.15

Słuch, dotyk, wzrok, powonienie oraz smakowanie są pięcioma rodzajami zmy-
słów zdobywającymi wiedzę. Mowa, ręce, genitalia, odbyt i nogi składają się na
pięć zmysłów działania. Czas należy do obu kategorii.

22.16

Dźwięk, dotyk, smak, zapach i forma są obiektami zmysłów zdobywania wiedzy,
a ruch, mowa, wydalanie i wytwarzanie są funkcjami zmysłów działania.

22.17

Na początku stworzenia materialna natura, przez siły dobroci, pasji i ignorancji,
przyjmuje formę zawierającą wszystkie subtelne przyczyny oraz ﬁzyczne przejawie-
nia wewnątrz tego wszechświata. Bóg, Najwyższa Osoba nie ingeruje w jakiekolwiek
działania materialnej manifestacji, jedynie spogląda na materialną naturę.

22.18

Elementy materialne, począwszy od mahat-tattwy, zmieniając się stopniowo
otrzymują szczególne moce, które płyną ze spojrzenia Najwyższego Pana i łącząc
się razem wytwarzają kosmiczne jajo.

Podsumowanie elementów materialnego stworzenia

195

22.19

Zgodnie z opinią pewnych ﬁlozofów istnieje siedem elementów znanych, jako
ziemia, woda, powietrze, eter razem ze świadomą duszą i Duszą Najwyższą, która
jest źródłem zarówno elementów materialnych, jak i indywidualnej duszy. Zgodnie
z tą teorią, ciało, zmysły, siła życia i wszystkie materialne zjawiska produkowane są
z tych siedmiu elementów.

22.20

Inni ﬁlozofowie twierdzą, że jest sześć elementów: pięć elementów ﬁzycznych
(ziemia, woda, ogień, powietrze i eter) oraz szósty element, Bóg, Najwyższa
Osoba. Ten Najwyższy Pan, stwarza cały materialny wszechświat z elementów,
które wyemanowały z Niego Samego, a następnie osobiście wchodzi do stworzo-
nego przez Siebie świata.

22.21

Niektórzy ﬁlozofowie proponują istnienie czterech podstawowych elementów,
z których trzy – ogień, woda i ziemia – emanują z czwartego; Duszy Najwyższej.
Po zaistnieniu, elementy te stwarzają kosmiczną manifestację, w której zachodzi
całe materialne stworzenie.

22.22

Inni kalkulują istnienie siedemnastu podstawowych elementów; pięciu ciężkich
elementów, pięciu obiektów postrzegania, pięciu organów działania, umysłu i du-
szy, jako siedemnasty element.

22.23

Zgodnie z kalkulacjami szesnastu elementów, jedyna różnica z poprzednią teorią
jest taka, że dusza utożsamiana jest z umysłem. Jeśli liczymy według teorii trzyna-
stu elementów wtedy otrzymamy pięć ﬁzycznych elementów, pięć zmysłów, duszę
indywidualną i Najwyższego Pana.

22.24

Licząc zgodnie z teorią jedenastu, istnieje dusza, elementy ciężkie oraz zmysły,
a osiem ciężkich i subtelnych elementów policzonych razem z Najwyższym Panem
da nam dziewięć.

22.25

W ten sposób wielcy ﬁlozofowie przeanalizowali elementy materialne na wiele
sposobów. Wszystkie ich koncepcje są rozsądne, ponieważ zostały zaprezentowane
z wystarczającą logiką. Zaprawdę, takiej błyskotliwości można spodziewać się od
prawdziwie uczonych osób.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

196

22.26

Śri Uddhawa zapytał:
– O Panie Kryszno, chociaż natura i żywa istota z założenia są różne to wydaje się,
że nie ma między nimi różnicy ponieważ wydają się żyć jedna wewnątrz drugiej.
Mówi się, że dusza jest w naturze, a natura wewnątrz duszy.

22.27

O lotosooki Kryszno, O wszechmocny Panie, proszę rozwiej moje wątpliwości
Swoimi słowami, które udowadniają Twoje wielkie umiejętności w rozumowaniu.

22.28

Wiedza żywych istot pochodzi jedynie od Ciebie i zabierana jest również przez
Twoją moc. Nikt poza Tobą nie może zrozumieć prawdziwej natury Twojej iluzo-
rycznej energii.

22.29

Bóg, Najwyższa Osoba powiedział:
– O najlepszy spośród ludzi, materialna natura i ciesząca się nią dusza są od siebie
wyraźnie różne. Przejawione stworzenie podlega bezustannym transformacjom
bo zostało uformowane przez mieszanie się sił natury.

22.30

O Uddhawo, Moja materialna energia, która składa się z trzech sił i również działa
przez te trzy siły, przejawia różnorodność stworzenia wraz z różnorodnością stanów
świadomości postrzegania. Rezultatem materialnej transformacji są trzy aspekty:
adhijatmik, adhidajwik i adhibhautik.

22.31

Wzrok, widzialny obiekt i odbicie Słońca w szczelinie oka działają razem w pro-
cesie postrzegania podczas gdy Słońce, znajdujące się na niebie istnieje samo
z siebie. W podobny sposób, Dusza Najwyższa, pierwotna przyczyna wszystkich
istot, będąc odseparowaną od wszystkiego, oddziaływuje blaskiem Swojej trans-
cendentalnej natury jako najwyższe źródło manifestacji wszystkich wzajemnie
przejawionych obiektów.

22.32

W podobny sposób; organy zmysłowe takie jak skóra, uszy, oczy, język i nos – jak
również funkcje ciała subtelnego: uwarunkowana świadomość, umysł, inteligencja
i fałszywe ego – mogą być analizowane w terminach trzystopniowego rozróżniania
zmysłu, postrzeganego obiektu i kontrolującego bóstwa.

Podsumowanie elementów materialnego stworzenia

197

22.33

Kiedy trzy cechy natury zostaną poruszone to rezultatem przemiany jest fałszy-
wego ego obserwowane w trzech fazach: dobroci, pasji i ignorancji. To właśnie
fałszywe ego, wyprodukowane z maha-tattwy, która sama powstaje z niezamanife-
stowanej pradhany, staje się przyczyną materialnej iluzji i dualności.

22.34

Sporny argument ﬁlozofów mówiący – ten świat jest prawdziwy – oraz – nie,
świat jest nieprawdziwy – ustanowiony jest na niedoskonałej wiedzy o Duszy
Najwyższej i oparty jest na zrozumieniu materialnych dualności. Chociaż takie
argumentowanie jest bezużyteczne, mimo to osoby, które odwróciły swoją uwagę
ode Mnie, prawdziwej Jaźni, nie są w stanie go porzucić.

22.35-36

Śri Uddhawa powiedział:
– O Najwyższy Mistrzu, inteligencja osób zadedykowanych pracy dla owoców
jest z pewnością wypaczona. Proszę wyjaśnij mi jak osoby takie przyjmują wyższe
i niższe ciała w skutek materialistycznych czynności i jak porzucają cielesność.
O Gowindo, temat ten jest bardzo trudny do zrozumienia dla nieinteligentnych
osób. Będąc oszukanymi przez iluzję tego materialnego świata nie są oni wcale
świadomi tych faktów.

22.37

Pan Kryszna powiedział:
– Materialny umysł człowieka jest ukształtowany reakcjami pracy dla owoców.
Umysł, wraz z pięcioma zmysłami, podróżuje z jednego ciała do drugiego, a dusza,
chociaż jest różna od umysłu, podąża za nim.

22.38

Umysł będąc związanym reakcjami pracy dla zysków zawsze rozmyśla o obiektach
zmysłowych; tych, które są widzialne w tym świecie oraz innych zasłyszanych od
wedyjskich autorytetów. W rezultacie umysł cierpi ciągłe narodziny i śmierć razem
z obiektami percepcji zmysłowej, a jego naturalna zdolność rozróżniania przeszłości
i przyszłości zostaje zatracona.

22.39

Kiedy żywa istota przechodzi z obecnego ciała do następnego, co jest powodowane
przez jej własną karmę. Absorbując się przyjemnymi lub nieszczęśliwymi sytuacjami
swojego nowego ciała, całkowicie zapomina o doświadczeniach z przeszłego życia.
To całkowite zapomnienie czyjejś przeszłej osobowości, które zdarza się z tego czy
innego powodu, nazywane jest śmiercią.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

198

22.40

O łaskawy Uddhawo, to, co nazywane jest narodzinami jest po prostu całkowitym
utożsamieniem się z nowym ciałem. Ktoś, przyjmuje nowe ciało zupełnie tak jak
przyjmujemy przeżycia senne lub fantazję za rzeczywistość.

22.41

Tak jak osoba, która spała lub drzemała nie pamięta swoich snów, tak samo ktoś
usytuowany w obecnym ciele, chociaż żył wcześniej, myśli, że żyje od niedawna.

22.42

Ponieważ umysł, który jest miejscem spoczynku dla zmysłów, utożsamił się z nowym
ciałem to potrójna materialna różnorodność wyższej, średniej i niższej klasy ukazuje
się jako teraźniejszość przed oczyma duszy. Tak oto dusza stwarza wewnętrzną
i zewnętrzną dualność zupełnie jak człowiek, któremu urodziło się złe dziecko.

22.43

Drogi Uddhawo, materialne ciała podlegają bezustannemu tworzeniu i niszczeniu
dzięki wpływom siły czasu, którego szybkość jest niemożliwa do postrzeżenia. Nikt
nie jest w stanie widzieć tych zmian z powodu bardzo subtelnej natury czasu.

22.44

Różne stany zachodzące we wszystkich ciałach materialnych są niczym ruchy
płomienia świecy, nurtu rzecznego czy zmiany owoców na drzewie.

22.45

Chociaż światło lampy zawiera nieograniczoną ilość promieni świetlnych
podlegających ciągłemu tworzeniu, przemianom, i zniszczeniu, to jednak osoba
o złudnej inteligencji widząc przez chwilę światło niewłaściwie stwierdza – to jest
światło lampy. Jedna osoba obserwująca płynącą rzekę widzi, że nowe i świeże
nurty nadchodzą i odpływają, ale inna, niemądra osoba obserwując tylko jeden
punkt w rzece niewłaściwie oznajmia – to jest woda w rzece. W podobny sposób,
chociaż ludzkie ciało ulega bezustannym przemianom to ci, którzy marnują swoje
życia, fałszywie myślą i mówią, że każdy poszczególny stan ciała jest prawdziwą
tożsamością osoby.

22.46

W rzeczywistości, dusza będąc nieśmiertelną, nie rodzi się z nasienia przeszłych
czynności ani też nie umiera. Jednak wpływ iluzji powoduje, że żywa istota wydaje
się rodzić czy umierać niczym ogień, w połączeniu z opałem wydaje się mieć swój
początek, a następnie koniec.

Podsumowanie elementów materialnego stworzenia

199

22.47

Zapłodnienie, rozwój płodu w łonie matki, narodziny, stan niemowlęcy, dzieciń-
stwo, młodość, wiek średni, starość i śmierć są dziewięcioma stanami przez które
przechodzi każde materialne ciało.

22.48

Chociaż materialne ciało jest różne od duszy to z powodu wpływu ignorancji
materialistycznego towarzystwa ktoś fałszywie utożsamia się z wyższymi lub niż-
szymi stanami cielesnymi. Czasami jednak jakaś szczęśliwa osoba jest w stanie
porzucić takie umysłowe spekulacje.

22.49

Doświadczając śmierci swojego ojca lub dziadka ktoś może uzmysłowić sobie
własną śmierć, a widząc narodziny swojego dziecka ktoś taki może zrozumieć
warunki swoich własnych narodzin. Osoba, która w ten sposób realistycznie rozu-
mie stwarzanie i niszczenie materialnych ciał nie podlega już więcej dualizmom.

22.50

Ktoś kto obserwuje wzrastanie drzewa począwszy od jego rozwoju z nasienia oraz
jego ostateczny koniec, z pewnością pozostaje dogłębnym obserwatorem oddzielo-
nym od samego drzewa. W ten sam sposób, świadek narodzin i śmierci materialnego
ciała pozostaje odseparowany od zmieniającego się ciała.

22.51

Nieinteligentny człowiek, niepotraﬁący odróżnić siebie od materialnej natury,
myśli, że natura jest rzeczywista. Poprzez kontakt z naturą człowiek ten staje się
całkowicie oszołomiony i wchodzi w cykl materialnej egzystencji.

22.52

Z powodu swojej pracy dla korzyści i kontakt z cechą dobroci uwarunkowana
dusza rodzi się pomiędzy mędrcami i półbogami, poprzez kontakt z cechą pasji
staje się demonem lub ludzką istotą, a przez obcowanie z cechą ignorancji rodzi
się w królestwie zwierząt lub jako duch.

22.53

Tak jak ktoś może imitować kogoś, kogo widział wcześniej tańczącego i śpiewające-
go, w podobny sposób dusza, chociaż nie jest nigdy sprawcą materialnych czynności
zostaje oczarowana materialną inteligencją i zmuszona jest do imitowania jej ru-
chów i cech.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

200

22.54-55

O potomku Daśarhy (Uddhawo), materialne życie duszy i jej doświadczenie
przyjemności zmysłowej jest w rzeczywistości fałszywe, tak jak odbicie drżących
drzew w poruszonej wodzie, czy obracanie się Ziemi wskutek czyjegoś obracania
oczu w kółko, i tak jak świat fantazji lub sen.

22.56

Dla osoby medytującej o przyjemnościach zmysłowych, materialne życie, choć nie
posiada prawdziwej egzystencji, nie zanika i jest niczym zły sen, który nie odchodzi.

22.57

O Uddhawo, dlatego spróbuj nie oddawać się przyjemnościom osiągalnych dla
materialnych zmysłów. Zrozum w jaki sposób iluzja oparta na materialnych dual-
nościach uniemożliwia spełnienie się duszy.

22.58-59

Nawet, jeśli ktoś jest zaniedbywany, obrażany, wyśmiewany czy jest obiektem zaz-
drości złych ludzi, czy nawet wyprowadzony z równowagi będąc bitym, związanym
czy pozbawionym pracy, opluwanym czy zanieczyszczony uryną przez ignorantów,
to, jeśli pragnie osiągnąć najwyższy cel życia, pomimo wszystkich tych problemów
powinien używać swojej inteligencji, aby pozostać bezpiecznym na platformie
duchowej.

22.60

Śri Uddhawa powiedział:
– O najlepszy z mówców, proszę wyjaśnij mi jak mogę właściwie zrozumieć to
wszystko.

22.61

O Duszo Wszechświata, uwarunkowanie czyjejś osobowości w materialnym życiu
jest bardzo silne i dlatego tolerowanie obraz popełnionych przez ignorantów jest
bardzo trudne nawet dla uczonej osoby. Tylko Twoi wielbiciele, skupieni na służe-
niu Tobie, którzy osiągnęli spokój przez usytuowanie się u Twoich lotosowych
stóp są w stanie tolerować takie zniewagi.

201

Pieśń bramina Awanti

Rozdział ten opowiada historię wyrzeczonego sannjasina z kraju Awanti dającego
przykład jak ktoś powinien tolerować przeciwności losu i obrazy stwarzane przez
nieprzyjaznych ludzi.
Przykre słowa nieokrzesanych ludzi przenikają serce bardziej boleśnie niż strzały.
Jednak wyrzeczony sannjasin z kraju Awanti, nawet będąc atakowanym przez
niegodziwych ludzi, uważał te problemy jako konsekwencje swoich własnych
przeszłych uczynków i tolerował je z całkowicie trzeźwym umysłem. W przeszłości
uprawiał rolę i handlował, był bardzo chciwy, skąpy i skłonny do gniewu.
W rezultacie, jego żona, synowie i córki, krewni i służba pozbawieni udogodnień
i przyjemności życia stopniowo porzucili swoje uczucia dla skąpego bramina.
Z czasem różni złodzieje, rodzina i przeznaczenie pozbawili go wszystkich
bogactw. Znajdując się w tej sytuacji, porzucony i pozbawiony wszystkiego,
bramin rozwinął głębokie poczucie właściwego wyrzeczenia.
Rozważył, że gromadzenie i przechowywanie bogactwa wiąże się z wielkim
wysiłkiem, strachem, niepokojem i rozczarowaniem. Wraz z bogactwem powstaje
piętnaście niepożądanych czynników: kradzież, przemoc, kłamstwo, oszustwo,
pożądanie, gniew, duma, gorączkowość, niezrozumienie, nienawiść, niedowierzanie,
konﬂikty, przywiązanie do kobiet, hazard, toksykacja itp. Kiedy te rozważania
dotknęły jego serca, mógł zrozumieć, że Najwyższy Pan Hari w jakiś niezrozumiały
dla niego sposób okazał mu Swoją łaskę. Poczuł, że wszystkie te nieprzyjemne
zmiany w jego życiu, spowodowane były tym, iż Pan stał się z niego zadowolony.
Był bardzo wdzięczny, że poczucie wyrzeczenia pojawiło się w jego sercu i przyjął je
jako środek do wyzwolenia swojej duszy. W takiej sytuacji podjął decyzję aby resztę

Śrimad Bhagawatam Księga 11

202

życia poświęcić wielbieniu Pana Hari i podjął śluby wędrownego mnicha (tridandi-
sannjasi). W rezultacie swojej decyzji odwiedzał różne miasta i wioski żebrząc, ale
ludzie niepokoili go i sprawiali mu wiele kłopotów. On jednak spokojnie tolerował
wszystko pozostając stałym niczym szczyt góry. Skoncentrowany na duchowej
praktyce śpiewał pieśń, która stała się słynna jako Bhikszu-gita.
Ani śmiertelni ludzie, ani półbogowie, dusza, rządzące planety, czy reakcje pracy nie
są przyczyną czyjegoś szczęścia czy niedoli. Raczej umysł jest ich jedyną przyczyną,
ponieważ to umysł stwarza wędrówkę duszy w cyklu materialnego życia. Prawdziwe
znaczenie jałmużny, religijności itd. polega na ujarzmieniu umysłu. Osoba, która
skupiła umysł w medytacji nie potrzebuje innych procesów. Fałszywa koncepcja
materialnego ego uwiązuje transcendentalną duszę do materialnych obiektów zmy-
słowych. Dzięki służeniu lotosowym stopom Najwyższego Pana Mukundy, z tą
samą głęboką wiarą w Najwyższego Pana, jaką ukazali wielcy wielbiciele w przeszło-
ści, bramin postanowił wznieść się ponad niepokonany ocean materialnej egzystencji.
Tylko wtedy, gdy skoncentrujemy swoją inteligencję na lotosowych stopach Boga,
Najwyższej Osoby, umysł zostaje całkowicie pokonany. Taka jest esencja wszystkich
praktycznych wskazówek duchowego postępu.

23.1

Śukadewa Goswami powiedział:
– Pan Mukunda, władca rodu Daśarhów, zapytany z szacunkiem przez swojego
najlepszego wielbiciela Śri Uddhawę najpierw przyznał rację stwierdzeniu swego
sługi, a następnie Najwyższy Pan, którego chwalebne wyczyny są najbardziej
wartościowymi do słuchania, zaczął odpowiadać.

23.2

Pan Śri Kryszna powiedział:
– O uczniu Brihaspatiego, właściwie to w całym tym świecie nie ma świętej osoby,
która byłaby w stanie uspokoić swój umysł, który został poruszony obraźliwymi
słowami niecywilizowanego człowieka.

23.3

Ostre strzały, które przeszyły czyjąś pierś i dotarły aż do serca nie sprawiają tak
wiele cierpienia jak czynią to strzały opryskliwych i obraźliwych słów umieszczo-
nych w sercu kiedy zostały wypowiedziane przez niecywilizowanego człowieka.

23.4

Mój drogi Uddhawo, w związku z tym znana jest bardzo pobożna historia, którą
teraz ci opowiem. Proszę słuchaj bardzo uważnie.

Pieśń bramina Awanti

203

23.5

Pewnego razu jeden sannjasin był obrażany na wiele sposobów przez bezbożnych
ludzi. Niemniej jednak, z wielką determinacją pamiętał, że cierpiał skutki swojej
własnej przeszłej karmy. Opowiem ci teraz jego historię oraz to co on sam mówił.

23.6

W kraju zwanym Awanti żył pewnego razu bardzo bogaty bramin zajmujący się
handlem i opływający we wszelkie zasoby materialne. Jednak był on chciwym
i pożądliwym skąpcem, zawsze skłonnym do gniewu.

23.7

W jego domu pozbawionym religijności, a nawet przyjemności zmysłowych,
członkowie rodziny i goście nie byli nigdy właściwie traktowani. W domu tym nie
padały przyjemne dla ucha słowa. Bogaty bramin nie folgował sobie w przyjemnoś-
ciach i nie zezwalał na zadowolenie własnego ciała, choć miał ku temu wiele okazji.

23.8

Z powodu jego zatwardziałego serca i skąpstwa, synowie, szwagrowie, żona, córki
i słudzy rozbudzili wobec niego wrogość. Odczuwając do niego wstręt przestali
traktować go z uczuciem.

23.9

W końcu przewodnie bóstwa pięciu rodzinnych oﬁar rozgniewały się na bramina,
który skąpo chronił swoje bogactwa niczym Jaksza. Nie mając dobrego przezna-
czenia ani w tym świecie ani w następnym, był całkowicie pozbawiony religijności
i radości życia.

23.10

O wspaniałomyślny Uddhawo, przez zaniedbywanie półbogów stracił zarówno
swoją pobożność jak również całe bogactwo. Zawartość wszystkich jego zasobów
została całkowicie stracona.

23.11

Mój drogi Uddhawo, część bogactwa tego tzw. bramina zabrali krewni, część zło-
dzieje, część wola przeznaczenia, część zniknęła wraz z upływem czasu, część
odebrali zwykli ludzie, a resztę rządowi podatnicy.

23.12

W końcu, kiedy jego posiadłości całkowicie się rozeszły, ten, który nigdy nie anga-
żował się w religijne czynności czy przyjemności zmysłowe został zaniedbany
przez swoją rodzinę. Osamotniony, zaczął odczuwać głęboki niepokój wewnętrzny.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

204

23.13

Straciwszy całe swoje bogactwo czuł wielki ból i zaczął lamentować. Z gardłem
ściśniętym łzami rozmyślał długo o swojej straconej fortunie. W pewnym mo-
mencie opanowało go silne odczucie wyrzeczenia.

23.14

Bramin przemówił w ten sposób:
– Co za nieszczęście! Męczyłem się bezużytecznie, ciężko zmagając się o pieniądze,
które nie były nawet przeznaczone na religijne czynności czy na przyjemności.

23.15

Zazwyczaj bogactwo skąpców nie pozwala im na żadne szczęście. Przysparza im
tylko cierpień, a gdy umierają wysyła ich prosto do piekła.

23.16

Jakakolwiek czysta sława posiadana przez słynną osobę czy chwalebne cechy zna-
lezione w moralnym człowieku mogą być zniszczone nawet przez niewielki wpływ
żądzy, dokładnie tak jak cielesne piękno jest zniszczone przez wpływ trądu.

23.17

W zarabianiu pieniędzy, w pracy, w zwiększaniu bogactwa, w zabezpieczaniu posia-
dłości, w wydatkach, w stratach i w cieszeniu się z posiadanego bogactwa, wszyscy
ludzie doświadczają intensywnego wysiłku, strachu, niepokoju i złudzenia.

23.18-19

Kradzież, przemoc, kłamstwa, dwulicowość, pożądanie, gniew, duma, zakłopotanie,
sprzeczki, wrogość, brak zaufania, zawiść i niebezpieczeństwa stwarzane przez
kobiety, hazard i intoksykację są piętnastoma niechcianymi cechami zanieczyszcza-
jącymi ludzi. Z powodu żądzy bogactwa, chociaż cechy te są niepożądane i bardzo
niskie, to ludzie fałszywie przypisują im wartość. Chcąc osiągnąć rzeczywisty cel
życia, powinno się pozostać z dala od niepożądanego materialnego bogactwa.

23.20

Nawet czyjś własny brat, żona, rodzic czy przyjaciel złączony miłością może naty-
chmiast przerwać uczuciowy związek i stać się wrogiem z powodu jednej monety.

23.21

Z powodu niewielkiej sumy pieniędzy krewni czy przyjaciele stają się zaniepoko-
jeni i wybuchają gniewem. Rywalizując, szybko porzucają wszystkie sentymenty

Pieśń bramina Awanti

205

dobrego postępowania i nie biorąc pod uwagę punktu widzenia drugiej strony,
mogą posunąć się nawet do morderstwa.

23.22

Ci, którzy osiągnęli ludzkie życie, upragnione nawet przez półbogów, stają się
braminami najwyższej klasy i są najszczęśliwszymi spośród ludzi. Jeśli jednak nie
zważają na tę niezwykłą szansę to z pewnością niszczą swój własny dobrobyt
i ostatecznie osiągają przykry koniec.

23.23

Jaki śmiertelny człowiek, osiągnąwszy to ludzkie życie, które jest bramą do nieba
i wyzwolenia z materii, chciałby dobrowolnie przywiązać się do bezwartościowej
materialnej posiadłości?

23.24

Dobrze jest rozdać swoje bogactwa właściwym spadkobiercom: półbogom, mędr-
com, przodkom, innym ludziom i najbliższym krewnym, cześć można zostawić
sobie. Jeśli ktoś wchodzi w mentalność posiadania swojego bogactwa z pewnością
upadnie, gdyż swym zachowaniem przypomina Jaksze

23.25

Bramin mówił dalej:
– Rozważne osoby są w stanie zaangażować pieniądze, młodość i siłę, aby osiągnąć
doskonałość życia, ale ja gorączkowo sprzeniewierzyłem je wszystkie w bezuży-
tecznych wysiłkach zdobycia jeszcze większego bogactwa. Teraz, będąc starym
człowiekiem cóż mogę osiągnąć?

23.26

Dlaczego inteligentny człowiek musi cierpieć w bezowocnych próbach zdobycia
bogactwa? Naprawdę, ten cały świat jest oszołomiony przez czyjąś iluzoryczną
moc.

23.27

Jaką wartość ma bogactwo czy przyjemności zmysłowe dla tego, kto jest w uścisku
śmierci, czy też, jaką wartość mają efekty z pracy dla owoców, które tylko związują
w ponownych narodzinach w tym materialnym świecie?

23.28

Bóg, Najwyższa Osoba, Pan Hari, który zawiera w Sobie wszystkich półbogów
musi być ze mnie zadowolony. Zaprawdę, to On spowodował wszystkie moje

Śrimad Bhagawatam Księga 11

206

nieszczęsne warunki życia i zmusił mnie do pragnienia wyrzeczenia się, które jest
łodzią zabierającą na drugą stronę oceanu materialnego życia.

23.29

Jeśli pozostał jeszcze jakiś czas w moim życiu to poddam się wyrzeczeniom i zmu-
szę moje ciało aby przetrwało tylko na niezbędnych potrzebach. Bez dalszej
zwłoki będę poszukiwał tylko tego co sprzyja mojemu najwyższemu dobru i pozo-
stanę zadowolony wewnątrz siebie.

23.30

Oby półbogowie tych trzech światów okazali mi swoją łaskę, zaprawdę, Katwanga
Maharadża osiągnął świat duchowy w jednej chwili.

23.31

Pan Kryszna kontynuował:
– Tak oto, wybitny bramin Awanti z silną determinacją był w stanie rozwiązać
węzły pragnień splątane w jego sercu. Następnie przyjął pozycję spokojnego, wędru-
jącego w ciszy sannjasina.

23.32

Wędrował po ziemi kontrolując inteligencję, zmysły i powietrze życia. Po dotacje
udawał się do wielu wiosek i miasteczek, ale nie reklamował swojej zaawansowanej
duchowej pozycji i dzięki temu nie był rozpoznawany przez nikogo.

23.33

O Uddhawo, awanturnicy, widząc go jako starego, brudnego żebraka zwykli obrażać
go na wiele sposobów.

23.34

Niektórzy z nich zabierali mu kij sannjasina, a inni naczynko na wodę, które
używał do żebrania. Niektórzy zabierali mu siedzenie ze skóry jelenia, niektórzy
zabierali mu korale medytacyjne, a inni kradli mu jego podarte ubranie. Następnie
pokazując mu wszystkie skradzione rzeczy udawali, że oddadzą je, by z powrotem
zchować wszystko przed nim.

23.35

Kiedy siedział na brzegu rzeki gotowy do przyjęcia jedzenia, które uzyskał z że-
brania, grzeszni dranie zwykli przychodzić i oddawać urynę na jego posiłek i pluć
mu na głowę.

Pieśń bramina Awanti

207

23.36

Chociaż przyjął śluby milczenia to próbowali go zmuszać do mówienia, a jeśli nie
mówił nic, to bili go kijami. Inni karcili go mówiąc:
– On jest tylko złodziejem.
Jeszcze inni ludzie bili go linami wykrzykując:
– Związać go, związać go!

23.37

Krytykowali i obrażali go mówiąc:
– To hipokryta i oszust. Robi interes na religii ponieważ stracił swoje bogactwo
i rodzina wyrzuciła go na ulicę.

23.38-39

Niektórzy wyśmiewali go mówiąc:
– Tylko zobaczcie tego wielce potężnego mędrca. Jest tak niewzruszony jak góry
Himalaje. Swoim ślubem milczenia zmierza do celu z wielką determinacją niczym
kaczka. Inni ludzie puszczali na niego wiatry, a czasem ci okrutnicy wiązali go
w łańcuchy i trzymali go zakutego niczym zwierzę domowe.

23.40

Bramin rozumiał, że wszystkie te cierpienia – od innych żywych istot, od sił wyż-
szych natury i własnego ciała – są nieuniknione bo były mu przydzielone przez
przeznaczenie.

23.41

Nawet będąc obrażanym przez wszystkich tych prymitywnych ludzi próbujących
doprowadzić go do upadku, pozostał stałym w swojej duchowej determinacji.
Skupiwszy swoją uwagę na cesze dobroci zaczął śpiewać następującą pieśń.

23.42

Awanti bramin śpiewał:
– Teraz rozumiem, ludzie ci nie są przyczyną mojego szczęścia czy nieszczęścia,
tak samo półbogowie, moje ciało, planety, moja przeszła praca czy czas. Jedyną
przyczyną szczęścia i niedoli są myśli, które bezustannie wprawiają w ruch mate-
rialne życie.

23.43

Potężny umysł pobudza funkcjonowanie materialnych sił, z których rozwinęły się
różne rodzaje materialnych czynności w cechach dobroci, pasji i ignorancji. Na-
stępnie z czynności każdej cechy rozwijają się odpowiednie poziomy życia.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

208

23.44

Chociaż Dusza Najwyższa obecna jest wewnątrz tego materialnego ciała i zmaga-
jącego się umysłu, to jednak nie robi Ona wysiłków ponieważ jest już oświecona na
transcendentalnej platformie. Działając jako mój przyjaciel, Dusza Najwyższa jest
świadkiem i obserwatorem ze swojej duchowej pozycji. Natomiast ja, niezmiernie
mała żywa istota, trzymam się swojego umysłu, który jest lustrem odbijającym
obraz tego materialnego świata. Z tego powodu zaangażowałem się w cieszenie
się obiektami moich pragnień i uwikłałem się w kontakcie z trzema siłami natury
materialnej.

23.45

Jałmużna, przypisane obowiązki, przestrzeganie ważnych i pośrednich zasad,
słuchanie z pism świętych, pobożne uczynki oraz oczyszczające śluby służą poko-
naniu materialnych myśli. Ostatecznie skoncentrowanie umysłu na Najwyższym
Panu jest najwyższym celem jogi.

23.46

Gdy umysł jest doskonale skupiony i czysty, czy istnieje potrzeba spełniania poboż-
nych rytuałów czy rozdawania jałmużny? Z drugiej strony, jeśli myśli są niekon-
trolowane i zatopione w ignorancji to, dlaczego istnieje powinność angażowania
się w takie rytuały?

23.47

Wszystkie zmysły od czasów niepamiętnych były kontrolowane przez umysł
i nigdy nie ulegały wpływowi innych czynników. Umysł jest najsilniejszym ze
wszystkich zmysłów, a jego boska moc jest niezmierzona. Dlatego jeśli ktoś jest
w stanie kontrolować umysł to staje się mistrzem wszystkich zmysłów.

23.48

Niemożność zapanowania nad umysłem, wręcz niemożliwym do pokonania wro-
giem, którego zachcianki są trudne do tolerowania i który nęka bezustannie serce,
całkowicie oszołomiła wielu ludzi i stworzyła bezsensowne kłótnie z innymi.
W ten sposób takie osoby doszły do konkluzji, że inni są albo ich przyjaciółmi,
wrogami lub ludźmi obojętnymi.

23.49

Osoby utożsamiające się z tym ciałem, które jest niczym innym jak produktem
materialnego umysłu, mają zaślepioną inteligencję myśląc terminami – ja i moje.

Z powodu ich złudnego rozumowania w kategoriach – to jestem Ja, a to jest ktoś
inny – osoby takie błąkają się w nieustannej ciemności.

Pieśń bramina Awanti

209

23.50

Jeśli powiesz, że ludzie ci są przyczyną mojego szczęścia czy problemów to gdzie
jest miejsce na duszę w takim rozumowaniu? Szczęście czy problemy odnoszą się
do materialnych ciał a nie do duszy. Jeśli ktoś ugryzie się w język własnymi zębami
to na kogo ma się zdenerwować w swoim nieszczęściu?

23.51

Jeśli powiesz, że przyczyną cierpienia są półbogowie, którzy rządzą zmysłami tego
ciała, to w jaki sposób cierpienie odnosi się do duszy? Całe to działanie i bycie
działającym jest jedynie współdziałaniem zmieniających się zmysłów i nadzorują-
cych bóstw. Kiedy jedna kończyna ciała atakuje inną kończynę to na kogo ma się
zdenerwować posiadacz ciała?

23.52

Jeśli dusza byłaby przyczyną szczęścia i nieszczęścia wtedy nie moglibyśmy winić
innych, ponieważ szczęście i nieszczęście zależałoby od duszy. Zgodnie z tą teorią
nie istnieje nic poza duszą i jeśli bylibyśmy w stanie dostrzegać coś innego poza
duszą, wtedy byłaby to iluzja. Dlatego, ponieważ szczęście i nieszczęście nie istnieją
w tym zrozumieniu, czemu więc mielibyśmy złościć się na siebie czy innych?

23.53

A jeśli przeanalizujemy hipotezę sugerującą, że planety są bezpośrednią przyczyną
szczęścia i nieszczęścia, więc znowu, gdzie jest związek z duszą, która jest wieczna?
Wpływ planet odnosi się tylko do rzeczy, które przyjęły narodziny. Co więcej, wprawni
astrolodzy wyjaśnili, że planety sprawiają sobie nawzajem ból. Skoro więc żywa istota
jest różna od planet i tego materialnego ciała to na kogo należy się gniewać?

23.54

Jeśli przyjmiemy, że przyczyną szczęścia i nieszczęścia jest praca dla korzyści, to
ciągle nie mamy do czynienia z duszą. Koncepcja pracy materialnej powstaje, gdy
istnieje duchowy aktor, który jest świadomy oraz materialne ciało przechodzące
zmiany szczęścia i nieszczęścia, jako reakcje takiej pracy. Ponieważ ciało nie ma
życia, więc nie może być odbiorcą szczęścia czy nieszczęścia, co również odnosi się
do duszy, która jest duchowa i jest z dala od materialnego ciała. Skoro więc karma
nie ma ostatecznej podstawy w ciele czy duszy, to na kogo należałoby się gniewać?

23.55

Jeśli za przyczynę szczęścia i nieszczęścia przyjmiemy czas, to takie odczucie nadal
nie odnosi się do duszy, gdyż czas jest przejawieniem duchowej mocy Najwyższego
Pana i również żywe istoty są ekspansjami tej samej duchowej mocy Pana ukazu-

Śrimad Bhagawatam Księga 11

210

jącymi się poprzez czas. Ogień z pewnością nie pali swoich własnych promieni czy
iskier jak też zimno nie rani swoich własnych płatków śniegu czy grudek lodu.
Podobnie dusza jest transcendentalna i znajduje się poza doświadczeniem mate-
rialnego szczęścia czy nieszczęścia. Więc na kogo mielibyśmy się gniewać?

23.56

To tylko fałszywe ego stwarza formę tej iluzorycznej materialnej egzystencji i na-
stępnie samo doświadcza materialnego szczęścia i nieszczęścia. Jednak dusza jest
transcendentalna do materialnej natury i nigdy nie może być dotknięta material-
nym szczęściem czy nieszczęściem, w żadnym miejscu, w żadnych okolicznościach
ani przez wpływ jakiejkolwiek osoby. Ci, którzy rozumieją to właściwie nie muszą
obawiać się materialnego stworzenia.

23.57

Przekroczę ten niepokonany ocean niewiedzy skupiając się na służeniu lotosowym
stopom Pana Kryszny. Metoda ta była zatwierdzona przez poprzednich mistrzów,
którzy również byli oddani Najwyższemu Panu, Duszy Najwyższej.

23.58

Pan Śri Kryszna powiedział:
– W ten sposób, uwalniając się od straty swojej własności, mędrzec ten porzucił
smutek, zostawił dom i przyjąwszy sannjasę zaczął wędrować po ziemi. Nawet
będąc obrażanym przez głupich drani pozostał niewzruszonym w swoich obo-
wiązkach i powtarzał tę pieśń.

23.59

Żadne inne siły, tylko nasze wymysły, sprawiają, że dusza doświadcza szczęścia
i nieszczęścia. Jej odczucie przyjaciół, wrogów, ludzi neutralnych i całe materialne
życie, które buduje w związku z tym zrozumieniem są stwarzane z niewiedzy.

23.60

Mój drogi Uddhawo, po skupieniu swojej inteligencji na Mnie, powinieneś całko-
wicie kontrolować umysł. Jest to esencja nauki o jodze.

23.61

Ktokolwiek słucha czy recytuje tę pieśń sanjasina przedstawiającą naukową wiedzę
o Absolucie, a następnie medytuje o niej z całą uwagą, nie będzie nigdy owładnięty
dualizmami materialnego szczęścia i nieszczęścia.

211

Filozoﬁa Sankhja

W rozdziale tym Pan Kryszna udziela instrukcji jak rozwiać zakłopotanie umysłu
przy pomocy wiedzy Sankhja.
Po raz kolejny Pan Kryszna przekazuje Uddhawie nauki analizujące materialną
naturę. Przez przyswojenie tej wiedzy, duchowa istota może pozbyć się swoich
problemów wypływających z fałszywej wizji dobra i złą.
Na początku stworzenia, obserwator i obserwowana natura są jednym
i niemożliwym do rozróżnienia. Najwyższa Absolutna Prawda, nie mający sobie
równego, niemożliwy do opisania słowami oraz będący poza doznaniem umysłu,
rozdziela się na dwoje: na obserwatora (świadomość lub osobowość) i na substancję
lub naturę. Materialna natura zawierająca trzy cechy materii zostaje poruszona
przez męski czynnik kontrolujący. Następnie manifestuje się mahat-tattwa
z energiami świadomości i czynności. Z niej pochodzi zasada fałszywego ego
w trzech aspektach: dobroci, pasji i ignorancji. Z fałszywego ego w cesze ignorancji
powstaje piętnaście subtelnych form zmysłowego doznania, a z nimi piętnaście
ﬁzycznych elementów. Z fałszywego ego w cesze pasji powstaje dziesięć zmysłów,
a z fałszywego ego w cesze dobroci pochodzi umysł wraz z jedenastoma
kontrolującymi go półbogami. Z połączenia wszystkich tych elementów rozwija
się kosmiczne jajo wewnątrz którego Bóg, Najwyższa Osoba jako Pan wszechświata
przyjmuje rezydencję w formie Duszy Najwyższej. Z pępka Najwyższego stwórcy
wyrasta kwiat lotosu, z którego rodzi się Brahma. Pan Brahma, wyposażony w siłę
pasji, spełnia pokuty dzięki łasce Najwyższego Pana i jest w stanie stworzyć
wszystkie planety tego wszechświata. Region niebiański przeznaczony jest dla
półbogów, wewnętrzna przestrzeń dla duchów, a ziemia dla ludzkich istot i innych

Śrimad Bhagawatam Księga 11

212

stworzeń. Przestrzeń ponad trzema systemami planetarnymi zamieszkana jest
przez zaawansowanych mędrców, a niższe regiony okupują demony, węże Naga
itd. Przeznaczenia osiągane dzięki czynnościom w trzech cechach natury zawarte
są w tych trzech śmiertelnych regionach. Przeznaczenia ze spełniania jogi,
surowych pokut i wyrzeczonego porządku życia znane są jako światy Mahar,
Janas, Tapas i Satja. Natomiast celem duchowej służby oddania dla Najwyższgo
Pana są Jego lotosowe stopy w Jego Osobistej siedzibie znanej jako Wajkuntha.
Ten wszechświat materialnych akcji i reakcji działa pod kontrolą czasu i trzech
cech sił natury. Cokolwiek istnieje w tym wszechświecie jest po prostu produktem
kombinacji materialnej natury należącej do Boga, Najwyższej Osoby. Stworzenie
następuje stopniowo od jednej subtelnej platformy aż do nieograniczonej różno-
rodności ﬁzycznych przejawień. Natomiast proces zniszczenia rozpoczyna się od
najbardziej ﬁzycznych aż do najsubtelniejszych manifestacji natury pozostawiając
tylko wieczną duchową substancję. Najwyższa Dusza, nie mający końca, pozosta-
je usytuowany wewnątrz Siebie. Umysł osoby, która medytuje o tych wyjaśnieniach
nie zostaje oszołomiony przez materialne koncepcje dobra i zła (przywiązanie
i nienawiść). Ta oto ﬁlozoﬁa Sankhja opisująca różne etapy stworzenia i zniszcze-
nia służy do pozbycia się wszelkich wątpliwości i ostatecznego wyzwolenia się
z materialnej niewoli.

24.1

Pan Śri Kryszna powiedział:
– Wyjawię ci teraz wiedzę Sankhja przedstawioną przez starożytne autorytety.
Poprzez zrozumienie tej wiedzy można natychmiast porzucić materialną iluzję
tzw. dobra i zła.

24.2

Początkowo, w czasie Krita-jugi, kiedy wszyscy ludzie byli ekspertami w ducho-
wym zrozumieniu, oraz wcześniej, podczas okresu zniszczenia, istniał jedynie
obserwator, nieróżniący się od obserwowanych obiektów.

24.3

Ta Aboslutna Prawda, będąc jednym, wolnym od materialnych dualizmów i poza
zasięgiem zwykłej mowy i myśli, podzielił Siebie na dwie kategorie: materialną
naturę i żywe istoty, które próbują cieszyć się przejawieniami natury materialnej.

24.4

Jedną spośród tych dwóch kategorii jest materialna natura, która zawiera zarówno
subtelne przyczyny jak i zamanifestowane produkty materii, a drugą jest świadoma
żywa istota, zajmująca pozycję odbiorcy przyjemności.

Filozoﬁa Sankhja

213

24.5

Kiedy materialna natura została poruszona Moim spojrzeniem wtedy trzy cechy
materialne; dobroć, pasja i ignorancja, pojawiły się aby spełnić uśpione pragnienia
uwarunkowanych dusz.

24.6

Z trzech cech natury powstała pierwotna sutra razem z mahat-tattwą. Z przemiany
mahat-tattwy powstało fałszywe ego, przyczyna dezorientacji żywych istot.

24.7

Fałszywe ego, które jest przyczyną ﬁzycznego uczucia, zmysłów i umysłu, zawiera
w sobie zarówno ducha jak i materię i przejawia się w trzech różnorodnych stanach:
w cesze dobroci, pasji i ignorancji.

24.8

Z fałszywego ego w sile (gunie) ignorancji powstały subtelne ﬁzyczne doznania,
z których pojawiły się wulgarne elementy. Z fałszywego ego w gunie pasji pojawiły
się zmysły, a z fałszywego ego w cesze dobroci pojawiło się jedenastu półbogów.

24.9

Skłonione przeze Mnie, wszystkie te elementy, połączone razem w odpowiedniej
kolejności, przyczyniły się do powstania kosmicznego jaja, które jest Moją niezwy-
kłą siedzibą.

24.10

Ja, Osobiście pojawiłem się wewnątrz kosmicznego jaja, które unosiło się na wodach
przyczyn, a z Mojego pępka wyrósł kosmiczny kwiat lotosu będący miejscem
urodzin samo zrodzonego Brahmy.

24.11

Pan Brahma, dusza tego wszechświata posiadający moc w sile pasji, dzięki Mojej
łasce spełnił potężne wyrzeczenia i następnie stworzył trzy systemy planetarne
zwane Bhur, Bhuwar i Swar, razem z ich przewodnimi bóstwami.

24.12

Niebo zostało przeznaczone na siedzibę półbogów, Bhuwarloka dla duchów
i upiorów, a ziemskie systemy jako miejsce dla ludzkich istot i innych śmiertelnych
stworzeń. Mistycy, którzy zmagają się o wyzwolenie promowani są ponad te trzy
systemy planetarne.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

214

24.13

Pan Brahma stworzył regiony poniżej ziemskich układów jako siedziby demonów
i węży Naga. W ten sposób przeznaczenia trzech światów zostały zaaranżowane
odpowiednio do reakcji pracy spełnianej w zakresie trzech cech natury.

24.14

Przez spełnianie mistycznej jogi, trudnych pokut i wyrzeczonego porządku życia
osiągane są czyste przeinaczenia na planetach Maharloki, Dżanaloki, Tapoloki
i Satjaloki. Ale przez jogę oddania osiąga się Moją transcendentalną siedzibę.

24.15

Wszystkie rezultaty pracy dla owoców zostały zaaranżowane przeze Mnie, naj-
wyższego stwórcę działającego jako siła czasu. Siły natury, niczym bieg potężnej
rzeki powodują, iż czasem ktoś wynurza się na powierzchnię, a czasem zanurza
się ponownie w nurcie trzech gun.

24.16

Jakiekolwiek cielesne cechy widoczne w tym świecie – małe lub wielkie, wątłe czy
solidne – z pewnością zawierają one materialną naturę i cieszącą się duszę.

24.17

Złoto i ziemia pierwotnie istnieją jako składniki. Ze złota można wytworzyć takie
ornamenty jak bransoletki czy kolczyki, a z ziemi można wytworzyć gliniane
garnki i talerze. Pierwotne składniki, złoto i ziemia, istnieją przed wytworzeniem
produktów, a kiedy produkty te w końcu ulegną zniszczeniu, pierwotne składniki,
złoto i ziemia nadal pozostaną. Skoro składniki te są obecne na początku i na
końcu, to muszą również istnieć w fazie pośredniej, przyjmując formy poszczegól-
nych produktów, którym nadajemy różne znaczenia i imiona jak bransoletki, kol-
czyki, garnki czy talerze. Na tej podstawie możemy również zrozumieć, że skoro
przyczyna określonego składnika istniała przed stworzeniem produktu i po jego
zniszczeniu, to ta sama przyczyna musi być obecna podczas jego obecności w fazie
zamanifestowanej potwierdzając jego realność.

24.18

Materialne obiekty, zawierające same z siebie podstawowe składniki, dzięki róż-
nym zmianom stwarzają kolejny materialny obiekt. W ten sposób jeden stworzony
obiekt jest źródłem i podstawą stworzenia innego obiektu. Poszczególna rzecz
może być zwana jako prawdziwa, ponieważ posiada podstawową cechę innego
obiektu zawierającego swój początkowy i końcowy stan.

Filozoﬁa Sankhja

215

24.19

Materialny wszechświat może być uważany za prawdziwy, ponieważ jako swój
pierwotny i końcowy stan posiada naturę. Pan Maha-Wisznu jest miejscem spo-
czynku natury, która manifestuje się dzięki potędze czasu. Z tego powodu, natura,
potężny Wisznu i czas nie są różne ode Mnie, Najwyższej Absolutnej Prawdy.

24.20

Tak długo jak Bóg, Najwyższa Osoba spogląda na materialną naturę, ten materialny
świat kontynuuje swoją egzystencję nieprzerwanie manifestując się przez tworzenie
potężnego i zróżnicowanego przejawu kosmicznego stworzenia.

24.21

Jestem podstawą formy wszechświata, który ukazuje nieograniczoną różnorod-
ność poprzez powtarzające się stwarzanie, utrzymywanie i zniszczenie systemów
planetarnych. Moja forma wszechświata, początkowo zawierająca w sobie wszyst-
kie planety w ich uśpionych stanach, stopniowo stwarza różnorodność egzystencji
dzięki uporządkowanym kombinacjom pięciu elementów.

24.22-27

W czasie zniszczenia, śmiertelne ciała żywych istot łączą się w pokarm. Pokarm
łączy się z ziarnem, a ziarna łączą się ponownie z ziemią. Ziemia łączy się z subtelną
cechą zapachu. Zapach łączy się z wodą, a woda dalej łączy się z jej własną cechą;
smakiem. Smak łączy się z ogniem, który wtapia się w formę. Forma łączy się
z dotykiem, a dotyk wtapia się w eter. Eter w końcu łączy się z dźwiękiem.
Zmysły łączą się ze swoim źródłem; przewodnimi półbogami, a one z kolei,
O Uddhawo, wtapiają się w kontrolujący umysł, który następnie wtapia się w fał-
szywe ego w cesze dobroci. Dźwięk staje się jednym z fałszywym ego w cesze
ignorancji, a całość wszechpotężnego fałszywego ego, będącego pierwszym spo-
śród wszystkich ﬁzycznych elementów, wtapia się następnie w całość materialnej
natury. Całość materialnej natury, pierwotny magazyn trzech podstawowych sił
natury, miesza się z całością sił natury materialnej. Następnie siły te wtapiają się
w niezamanifestowaną formę natury, która z kolei łączy się z czasem.
Czas wtapia się w Najwyższego Pana w jego formie wszechpotężnego Maha-pu-
ruszy, pierwotnego stwórcy wszystkich żywych istot. Następnie źródło całości
życia wtapia się we Mnie, Nienarodzonego, Duszę Najwyższą, będącego samot-
nym, usytuowanym wewnątrz Siebie Samego. W ten sposób ode Mnie manifestuje się
jakiekolwiek stworzenie czy zniszczenie.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

24.28

Tak jak wschodzące Słońce rozprasza ciemność na niebie, podobnie, powyższa
wiedza rozprasza iluzoryczną dualność w umyśle poważnego studenta.

24.29

Tak oto, Ja, doskonały obserwator wszystkiego co materialne i duchowe, wypo-
wiedziałem tę wiedzę Sankhja, która niszczy iluzję wątpliwości przez analizę
stworzenia i zniszczenia.

217

Trzy siły natury materialnej

i ich pokonywanie

Dla ustanowienia transcendentalnej natury Boga, Najwyższej Osoby, rozdział ten
opisuje różne funkcjonalne przejawienia trzech cech natury (dobroci, pasji
i ignorancji), które powstają w umyśle.
Kontrola umysłu, kontrola zmysłów, tolerancja itd. są przejawem niezmieszanej
cechy dobroci. Pragnienie, wysiłek, fałszywa duma itd. są przejawem niezmieszanej
cechy pasji. Gniew, chciwość i ogłupienie są przejawem cechy ignorancji.
W zmieszanej wersji tych trzech cech znajdziemy koncepcje takie jak: ja i moje,

zachowanie w odniesieniu do ciała, umysłu i słów, przywiązanie do przestrzegania
zasad religijnych, ekonomicznego rozwoju i zadowalania zmysłów oraz skupienie
na wykonywaniu pracy dla materialnego zysku.
Osoba, której charakter jest w cesze dobroci, wielbi Pana Hari w duchu oddania
bez oczekiwania nagrody. Ten kto wielbi Najwyższego Pana z oczekiwaniem
zysku jest w sile pasji, a ten kto sprawia gwałt innym jest w ignorancji. Te trzy
cechy: dobroć, pasja i ignorancja, obecne są w nieskończenie małej żywej istocie
podczas gdy Bóg, Najwyższa Osoba jest nietknięty przez siły natury.
Substancja, miejsce i rezultat czynności, razem z czasem, wiedzą odnoszącą się do
danej czynności, czynność, wykonawca, jego wiara, poziom oświecenia, jego
duchowy postęp i przenaczenie po śmierci, wszystkie te czynniki są zmieszane
z trzema cechami natury i manifestują się różnie w każdej sytuacji. Jednak obiekty
w relacji z Najwyższym Bogiem, miejsca związane z Nim, szczęście związane
z Nim, czas poświęcony wielbieniu Boga, wiedza związana z Nim, praca Mu

Śrimad Bhagawatam Księga 11

218

oﬁarowana, wykonawca pracy, działający pod Jego kontrolą, wiara w duchową
służbę dla Boga, postęp na ścieżce duchowej oraz przeznaczenie osiągane w siedzibie
Najwyższego Pana, wszystkie one przekraczają cechy natury materialnej.
Jest tak wiele różnych miejsc przeznaczenia i warunków życia dla duszy błakającej
się w cyklu materialnej egzystencji. Wszystkie one oparte są na cechach natury
i pracy wykonywanej dla korzyści. Tylko poprzez praktykowanie jogi czystej
służby oddania dla Najwyższego Pana ktoś może pokonać cechy natury, które
pochodzą z umysłu. Po otrzymaniu ludzkiego ciała, które daje
możliwość rozwinięcia wiedzy i realizacji duchowej, inteligentna osoba powinna
porzucić towarzystwo trzech cech natury materialnej i wielbić Boga, Najwyższą
Osobę. Najpierw, poprzez umocnienie się w cesze dobroci ktoś może pokonać cechę
pasji i ignorancji. Następnie może pokonać cechę dobroci przez wzniesienie swojej
świadomości na platformę transcendentalną. W tym czasie staje się całkowicie
wolny od cech materialnych, porzuca subtelne ciało (materialny umysł, inteligencję
i fałszywe ego) i osiąga towarzystwo Boga, Najwyższej Osoby. Przez zrzucenie
swoich subtelnych okryw, żywa istota jest w stanie stanąć twarzą w twarz z Naj-
wyższym Bogiem i w ten sposób dzięki Jego łasce osiąga najwyższe przeznaczenie.

25.1

Bóg, Najwyższa Osoba powiedział:
– O najlepszy z ludzi, proszę posłuchaj ode Mnie w jaki sposób żywa istota osiąga
specyﬁczną naturę przez obcowanie z indywidualnymi cechami materii.

25.2-5

Kontrola umysłu i zmysłów, tolerancja, właściwe rozróżnianie, przestrzeganie
przypisanych obowiązków, prawdomówność, okazywanie łaski, uważne studiowa-
nie przeszłości i przyszłości, zadowolenie w każdych warunkach, wielkoduszność,
wyrzeczenie się zadowalania zmysłów, wiara w mistrza duchowego, zawstydzenie
z niewłaściwego zachowania, rozdawanie jałmużny, prostolinijność, pokora i za-
dowolenie w sobie są cechami siły dobroci. Materialne pragnienie, wielkie wysiłki,
śmiałość, niezadowolenie nawet po osiągnięciu sukcesu, fałszywa duma, modlenie
się o materialny dobrobyt, uważanie się za innego i lepszego od innych, zadowala-
nie zmysłów, skłonność do walki, ochota słuchania własnych chwał, tendencja do
wyśmiewania innych, reklamowanie własnych możliwości oraz usprawiedliwienie
własnych działań w oparciu o posiadaną moc są cechami siły pasji. Nietolerowany
gniew, uszczypliwość, przemawianie bez odniesienia się do autorytetu pism świę-
tych, gwałtowna nienawiść, pasożytnicza mentalność, hipokryzja, chroniczne
zmęczenie, kłótnia, lamentowanie, dezorientacja, bycie nieszczęśliwym, depresja,
ospałość, fałszywe nadzieje, strach i lenistwo składają się na cechy w sile ignorancji.
A teraz posłuchaj o mieszance trzech sił.

Trzy siły natury materialnej i ich pokonywanie

219

25.6

Mój drogi Uddhawo, połączenie trzech cech jest obecne w mentalności ja i moje.

Zwykłe interakcje tego świata, które odbywają się przy użyciu umysłu, obiektu
percepcji, zmysłów i siły witalnej ﬁzycznego ciała, oparte są również na kombinacji
tych trzech sił.

25.7

Kiedy osoba poświęca się religijności, rozwojowi ekonomicznemu i zadowalaniu
zmysłów, wtedy wiara, bogactwo i zmysłowe przyjemności osiągnięte przez jej
wysiłki ukazują wzajemne oddziaływanie się trzech cech natury.

25.8

Kiedy człowiek pragnie zadowalania zmysłów będąc przywiązanym do życia rodzin-
nego, i kiedy stopniowo utwierdza się w wypełnianiu swoich religijnych i zawodowych
obowiązków, wtedy mamy do czynienia z kombinacją cech natury.

25.9

Jeśli osoba ukazuje cechy takie jak samokontrola to należy rozumieć, że jest zdomi-
nowana cechą dobroci. W podobny sposób, osobę w pasji możemy rozpoznać po
pożądaniu, a osobę w ignorancji po cechach takich jak gniew.

25.10

Jakakolwiek osoba, kobieta czy mężczyzna, która wielbi Mnie w miłosnej służbie
oddania, oﬁarowując swoje obowiązki Mnie, bez materialnego przywiązania, jest
usytuowana w dobroci.

25.11

Kiedy osoba wielbi Mnie przez wypełnianie swoich obowiązków z nadzieją osią-
gnięcia materialnych korzyści to należy rozumieć, że jej natura jest w pasji, a jeśli
ktoś wielbi Mnie z pragnieniem zadania gwałtu innym to jest w ignoracji.

25.12

Trzy cechy natury materialnej: dobroć, pasja i ignorancja, wpływają na żywą istotę
ale nie mają wpływu na Mnie. Cechy natury manifestując się w umyśle żywej istoty
skłaniają ją do uwikłania cielesnego i zależności od innych stworzonych obiektów.
W ten sposób na własne życzenie dusza związuje się linami gun materialnych.

25.13

Kiedy cecha dobroci, która jest oświecająca, czysta i pomyślna, dominuje nad pasją
i ignorancją, to wtedy człowiek wzbogacony jest w szczęście, moralność, wiedzę
i inne dobre cechy.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

220

25.14

Kiedy cecha pasji, która powoduje przywiązanie, niezależność i pragnienie działania,
pokonuje dobroć i ignorancję, wtedy człowiek zaczyna pracować bardzo ciężko
aby osiągnąć prestiż i fortunę. Tak oto, w cesze pasji ktoś doświadcza niepokoju
i zmagania się.

25.15

Kiedy cecha ignorancji pokonuje dobroć i pasję, to okrywa czyjąś świadomość
oraz czyni ją głupią i tępą. Upadając w stany godne pożałowania i iluzję, osoba
w cesze ignorancji śpi nadmiernie, pogrąża się w fałszywych nadziejach oraz okazuje
gwałt wobec innych.

25.16

Kiedy świadomość staje się czysta, a zmysły odwiązane są od materii, to osoba
taka staje się nieustraszoną wewnątrz materialnego ciała i odwiązuje się od mate-
rialnych myśli. Powinieneś rozumieć, że jest to stan przewagi cechy dobroci,
w której ktoś ma sposobność doświadczenia Mnie.

25.17

Spróbuj rozróżnić cechę pasji po jej symptomach: zmienna inteligencja zaprząt-
nięta wieloma czynnościami, niemożność dostrzeżenia zmysłów zaplątanych
w obiekty zmysłowe, niezdrowy stan ﬁzycznych organów cielesnych oraz niestały
umysł zajęty wieloma sprawami.

25.18

Kiedy wyższa świadomość zawodzi i w końcu zanika, osoba nie jest w stanie skupić
uwagi, umysł jest zniszczony i przejawia stany ignorancji i depresji. Powinieneś
wiedzieć, że jest to stan ignorancji.

25.19

Wraz ze wzrostem cechy dobroci wzrasta również siła półbogów. Kiedy wzmaga
się pasja wtedy nabierają siły istoty demoniczne. A wraz ze wzrostem ignorancji,
O Uddhawo, rośnie siła najbardziej nikczemnych ludzi.

25.20

Należy rozumieć, że stan przebudzenia pochodzi z cechy dobroci, bogate sny
z pasji, a głębokie sny bez marzeń są cechą ignorancji. Jednak czwarty stan świado-
mości przenika i ogarnia pozostałe trzy stany i jest transcendentalny.

Trzy siły natury materialnej i ich pokonywanie

221

25.21

Uczone osoby zadadykowane kulturze wedyjskiej są promowane przez cechę do-
broci na coraz wyższe pozycje. Cecha ignorancji, dla kontrastu, zmusza kogoś do
upadku w coraz niższe wcielenia. Natomiast pod wpływem pasji ktoś kontynuuje
wędrówkę w ludzkich ciałach.

25.22

Ci, którzy opuszczają ten świat w cesze dobroci udają się na planety niebiańskie,
odchodzący w pasji pozostają w świecie ludzkich istot, a ci którzy umierają
w ignorancji muszą udać się do piekła. Jednak ci, którzy wolni są od wpływu cech
natury przychodzą do Mnie.

25.23

Praca wykonywana jako oﬁara dla Mnie, bez oczekiwania nagrody, jest w cesze
dobroci. Praca wykonywana z pragnieniem cieszenia się rezultatami jest w cesze
pasji, a praca spowodowana przemocą i gniewem jest w cesze ignorancji.

25.24

Wiedza absolutna jest w cesze dobroci, wiedza oparta na dualnościach jest w pasji,
a głupia materialistyczna wiedza jest w ignorancji. Niemniej jednak, wiedza oparta
na Moim autorytecie powinna być rozumiana jako transcendentalna.

25.25

Mieszkanie w lesie jest w cesze dobroci, życie w mieście jest w cesze pasji, a przeby-
wanie w miejscach hazardu wykazuje cechy ignorancji. Natomiast zamieszkiwanie
w miejscu gdzie Ja przebywam jest transcendentalne.

25.26

Osoba pracująca, wolna od przywiązań jest w cesze dobroci. Pracująca oślepiona
osobistymi pragnieniami jest w cesze pasji, a ten który nie potraﬁ rozróżnic co jest
właściwe, a co nie, jest w cesze ignorancji. Jednak pracująca osoba, która przyjęła
Moje schronienie powininna być uważana za transcendentalną do cech natury.

25.27

Wiara skierowana na duchowe życie jest w cesze dobroci, wiara pogrążona w pra-
cy dla zysków jest w pasji, a wiara skupiona na niereligijnych czynnościach jest
w ignorancji. Jedank wiara w służbę oddania dla Mnie jest czysto duchowa.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

222

25.28

Żywność, która jest zdrowa, czysta i osiągnięta bez problemu jest w cesze dobroci,
pożywienie dające natychmiastową przyjemność zmysłom jest w cesze pasji, a poży-
wienie, które jest nieczyste i przyczynia się do stresów jest w cesze ignorancji.

25.29

Szczęście czerpane z wewnątrz siebie jest w cesze dobroci, szczęście oparte na
przyjemności zmysłowej jest w cesze pasji, a szczęście oparte na złudzeniach i de-
gradacji jest w cesze ignorancji. Jednak szczęście znalezione wewnątrz Mnie, jest
transcendentalne.

25.30

Dlatego też, materialna substancja, miejsce, rezultat czynności, czas, wiedza, wyko-
nawca pracy, wiara, stan świadomości, gatunki życia oraz przeznaczenie po
śmierci, oparte są na wpływie trzech cech natury materialnej.

25.31

O najlepszy z ludzi, stany materialnego życia związane są z oddziaływaniami cie-
szącej się duszy oraz materialnej natury. Widoczne, słyszalne lub dostrzegane
wewnątrz umysłu, bez wyjątku, są one mieszanką cech natury materialnej.

25.32

O Uddhawo, wszystkie te różne fazy uwarunkowanego życia powstają z pracy
zrodzonej z cech materialnej natury. Żywa istota, która pokonuje trzy cechy natu-
ry, manifestujące się z umysłu, może poświęcić się Mnie w procesie służby oddania
i w ten sposób osiągnąć czystą miłość do Mnie.

25.33

Dlatego też, inteligentni osobaosiągnowszy tę ludzką formę życia, która pozwala
na rozwinięcie pełnej wiedzy, powinni uwolnić się od zanieczyszczenia cechami
natury i zaangażować się wyłącznie w miłosną służbę dla Mnie.

25.34

Mędrzec, wolny od zakłopotania i wszelkiego materialistycznego otoczenia, po-
skramia zmysły i wielbi Mnie. Pokonuje cechy pasji i ignorancji przez angażowanie
się tylko rzeczami w cesze dobroci.

25.35

Następnie przez obojętność, będąc skupionym w służbie oddania, mędrzec prze-
kracza również cechę dobroci. W ten sposób, duchowa istota uspokojona we-

Trzy siły natury materialnej i ich pokonywanie

223

wnątrz swojego umysłu, wolna od wpływu cech natury porzuca oryginalną
przyczynę własnego uwarunkowanego życia i osiąga Mnie.

25.36

Wolna od subtelnych uwikłań umysłowych oraz cech natury zrodzonych z material-
nej świadomości, żywa istota staje się całkowicie zadowolona poprzez doświa-
dczenie Mojej transcendentalnej formy. Nie szuka już więcej przyjemności
w zewnętrznej energii, czy też nie pamięta i nie kontempluje takich przyjemności
wewnątrz siebie.

225

Aila-gita

Rozdział ten wyjaśnia, w jaki sposób niesprzyjające towarzystwo grzesznego
myślenia zagraża czyjejś pozycji w miłosnej służbie oraz jak towarzystwo świętych
osób może pomóc wznieść się na najwyższą platformę oddania dla Pana Kryszny.
Dusza, która osiągnęła ludzkie ciało będące samo w sobie ułatwieniem do realizacji
Boga, Najwyższej Osoby, i która wypełnia obowiązki w służbie oddania dla
Najwyższego Pana jest w stanie doświadczyć Boga, który jest uosobieniem
szczęścia. Taka osoba, w pełni oddana Najwyższemu Panu wyzwolona jest od
wpływu iluzji. Pomimo ciągłej obecności w tym świecie, stworzonym przez iluzję,
jest jednak przez nią nietknięta. Natomiast, inne żywe istoty kontrolowane przez
maję, myślące o brzuchach i genitaliach, są nieczyste. Przez obcowanie z tak
grzeszną mentalnością upada się w ciemną studnię ignorancji.
Cesarz Pururawa, który uległ zakłopotaniu po obcowaniu z niebiańską kobietą
Urwaśi, zrealizował wyrzeczenie po odseparowaniu się od jej towarzystwa.
W stanie tym powtarzał pieśń wyrażającą pogardę dla związków z kobietami.
Wyjaśnia w niej, że osoby przywiązane do ciała kobiety (lub mężczyzny), które
jest niczym innym tylko masą skóry, mięsa, krwi, ścięgien, tkanki mózgowej,
szpiku i kości, nie różnią się od robaków. Jaka jest wartość czyjegoś wykształcenia,
wyrzeczeń, pokut, słuchania Wed, życia w odosobnieniu i ślubów milczenia jeśli
jego umysł zostanie skradziony przez ciało kobiety? Uczony człowiek nie powinien
ufać sześciu wrogom umysłu takim jak pożądanie itd., w ten sposób uniknie myśli
skoncentrowanych na kobietach. Po oświadczeniu tych faktów król Pururawa
wyzwolony z iluzji materialnej egzystencji doświadczył Najwyższego Pana
w formie wszechprzenikającej Duszy Najwyższej.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

226

Konkluzja jest następująca – inteligentna osoba będzie w stanie wznieść swą
świadomość, ostatecznie porzuci myślenie skoncentrowane na zadawalaniu zmy-
słów i będzie zabiegać o towarzystwo świętych osób. Dzięki transcendentalnym
instrukcjom świętych wielbicieli Pana ktoś może przerwać fałszywe przywiązanie
do umysłu. Prawdziwi święci są zawsze wyzwoleni i oddani Najwyższemu Panu.
W ich towarzystwie ciągle dyskutuje się o Najwyższym Panu, Krysznie, a przez
służenie Mu dusza całkowicie pozbywa się materialnych grzechów i osiąga czystą
miłosną służbę oddania. Jeśli ktoś osiągnie służbę oddania dla Boga, Najwyższej
Osoby, który jest oryginalnym oceanem nieograniczonych dobrych cech, to cóż
więcej może osiągnąć?

26.1

Bóg, Najwyższa Osoba powiedział:
– Ta ludzka forma życia daje unikatową szansę doświadczenia Mnie. Poprzez
usytuowanie się na ścieżce miłosnej służby, bhakti, ktoś jest w stanie zobaczyć
Mnie w swym sercu. Wiedz, że jestem rezerwuarem wszelkiej przyjemności oraz
Duszą Najwyższą całości egzystencji.

26.2

Osoba utwierdzona w transcendentalnej wiedzy uwalnia się od uwarunkowanego
życia dzięki porzuceniu fałszywej koncepcji utożsamiania się z produktami gun
materialnej natury. Widząc wszystko jako iluzję, jogin unika uwikłania się w cechy
natury, chociaż ciągle przebywa pośród ich wpływu. Ponieważ siły natury i ich
produkty są nierzeczywiste, dlatego jogin nie przyjmuje ich.

26.3

Nigdy nie powinno się obcować z mentalnością materialistów. Takie osoby oddane
są zadowalaniu swoich brzuchów i genitaliów. Poprzez nawykowe naśladowanie
ich upada się w głęboki i ciemny dół. Stan ten przypomina nieuchronną katastrofę,
przepaść, i zmierzającą do niej ślepca idącego za grupą ślepców.

26.4

Oto pieśń powtarzana przez słynnego cesarza Pururawę po utracie swojej żony
Urwaśi. Pururawa początkowo był zdezorientowany, ale stopniowo kontrolując
swój smutek poczuł się wolny od skutków całej sytuacji.

26.5

Kiedy Urwaśi opuszczała go, Pururawa biegł za nią całkowicie nagi niczym szale-
niec i wołał w wielkim smutku:
– Moja żono. O okrutna kobieto, zatrzymaj się!

Aila-gita

227

26.6

Chociaż przez wiele lat Pururawa cieszył się seksem wieczorową porą to nadal nie
był usatysfakcjonowany taką nieznaczącą przyjemnością. Umysł Pururawy był tak
głęboko zaślepiony na Urwaśi, że nie dostrzegał wcale przemijających dni i nocy.

26.7

Cesarz Aila (Pururawa) mówił:
– Oj, jak głęboko upadłem w iluzję! Bogini Urwaśi obejmowała mnie mocno ale
moje serce było tak zanieczyszczone pożądaniem, że nie wiedziałem nawet jak
przemija moje własne życie.

26.8

Zostałem oszukany przez kobietę do tego stopnia, że nie widziałem wschodów
i zachodów Słońca. O, przez tak wiele lat traciłem swoje dni na bezmyślnych i bez
znaczenia czynnościach!

26.9

O, chociaż powinienem być potężnym cesarzem, wybitnym królem tej ziemi, po-
patrzcie tylko jak moje zaślepienie uczyniło mnie zabawką w rękach kobiety!

26.10

Byłem potężnym i bogatym władcą, jednak ta kobieta porzuciła mnie jakbym był
nieznacznym źdźbłem trawy. Pomimo to, nagi, bezwstydnie biegłem za nią lamen-
tując jak szaleniec.

26.11

Gdzie jest mój wielki wpływ, potęga i siła? Tak jak osioł kopany w twarz przez
oślicę biegłem za nią, chociaż ona i tak mnie zostawiła.

26.12

Jakie jest znaczenie wielkiej edukacji, pokut czy wyrzeczeń, i jakie jest znaczenie
studiowania religijnych pism, życia w ciszy i odosobnieniu, jeśli po tym wszystkim
umysł skradziony jest przez kobietę?

26.13

Do diabła ze mną! Jestem takim głupcem, że nie wiedziałem nawet co jest dla mnie
dobre, chociaż w swojej głupocie uważałem się za niezmiernie inteligentnego.
Pomimo posiadania wzniosłej pozycji wielkiego władcy dałem się pokonać kobiecie
zupełnie jakbym był wołem czy osłem.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

228

26.14

Moje pożądliwe pragnienia rosły coraz bardziej przez smakowanie nektaru ust
Urwaśi i nawet po wielu latach nie uległy zaspokojeniu, tak jak ogień, który nie
może być ugaszony przez dolewanie oczyszczonego masła do płomieni.

26.15

Któż inny poza Najwyższym Panem, przebywającym poza materialną percepcją
zmysłową, Panem samozadowolonych mędrców, może uratować moją inteligencję
skradzioną przez prostytutkę?

26.16

Chociaż doprowadziłem do otępienia własnej inteligencji i nie kontrolowałem
zmysłów, to dezorientacja umysłu nie opuszczała mnie nawet gdy Urwaśi osobiście
udzieliła mi właściwej porady.

26.17

Jak mogę ją winić skoro jestem ignorantem odnośnie własnej duchowej natury?
Nie kontrolowałem zmysłów i jestem niczym ktoś kto niewłaściwie przyjmuje
niewinną linę za węża.

26.18

Ostatecznie, czym jest to zanieczyszczone ciało – wstrętne i pełne nieprzyjemnych
zapachów? Byłem przyciągnięty przez zapach i piękno kobiecego ciała, ale czym
właściwie są te tak zwane atrakcyjne cechy? Nie są niczym innym jak fałszywą
okrywą stworzoną przez iluzję.

26.19-20

Tak naprawdę, nie jest łatwo zrozumieć prawdziwego właściciela tego ciała. Czy
ciało jest własnością rodziców, którzy dali mu narodziny, czy żony, która sprawia
przyjemność temu ciału, czy należy do pracodawcy, który nim zarządza? Czy na-
leży ono do ognia, w którym jest spalane po śmierci, czy do psów i szakali, które je
zjadają? Czy jest ono własnością mieszkającej wewnątrz duszy, która odczuwa
przyjemności i niewygody tego ciała, czy też ciało to należy do bliskich przyjaciół,
którzy pomagają mu w trudnych sytuacjach? Chociaż człowiek nigdy nie próbuje
zrozumieć tego kto jest właścicielem tego ciała to pomimo staje się do niego bardzo
przywiązany. Chociaż to materialne ciało jest niczym innym jak zanieczyszczoną
formą zmierzającą w kierunku upadłego przeznaczenia, to jednak mężczyzna pa-
trząc na twarz kobiety myśli:
– Co za piękna kobieta! Jaki ma urzekający nos i uśmiecha się czarująco!

Aila-gita

229

26.21

Jaka jest różnica między zwykłymi robakami i ludźmi, którzy próbują cieszyć się
tym materialnym ciałem składającym się ze skóry, mięsa, mięśni, tłuszczu, ścięgien,
kości, ropy, odchodów i uryny?

26.22

Jeśli więc ktoś teoretycznie rozumie rzeczywistą naturę ciała to nie powinien nigdy
przebywać w towarzystwie kobiet, czy mężczyzn przywiązanych do kobiet, ponie-
waż kontakt zmysłów z ich obiektami bez wątpienia porusza umysł.

26.23

Umysł nie ulega poruszeniu przez niesłyszalne i niewidzialne obiekty. Dlatego,
umysł osoby, która ściśle kontroluje swoje zmysły będzie automatycznie powstrzy-
many od materialnych czynności i stopniowo uspokoi się.

26.24

Z tego powodu mężczyzna nigdy nie powinien pozwolić swoim zmysłom frywolnie
obcować z kobietą, czy z mężczyznami przywiązanymi do kobiet. Nawet ci, którzy
są wykształceni nie mogą ufać sześciu wrogom umysłu, a co tu mówić o głupcu
takim jak ja.

26.25

Bóg, Najwyższa Osoba powiedział:
– Powtarzając tę pieśń cesarz Pururawa, wybitna osobistość pomiędzy półbogami
i ludźmi, porzucił swoją królewską pozycję na planecie Urwaśi. Potem, gdy jego
iluzja została rozwiana przez transcendentalną wiedzę, zrozumiał, że Ja, jako
Dusza Najwyższa przebywam w każdym sercu i ostatecznie osiągnął spokój.

26.26

Inteligentna osoba powinna odrzucić złe towarzystwo (myślenie o zadawalaniu
zmysłów) i przebywać w gronie świętych wielbicieli, których słowa odcinają nad-
mierne przywiązania umysłu.

26.27

Moi wielbicielekoncentrują umysły na Mnie i nie polegają na niczym, co materialne.
Są zawsze spokojni, mają zrównoważoną wizję oraz wolni są od chęci posiadania,
fałszywego ego, dualizmów i chciwości.

26.28

O wielce szczęśliwy Uddhawo, w towarzystwie takich świętych wielbicieli ciągle
dyskutuje się o Mnie, a ci, którzy biorą udział w słuchaniu i gloryﬁkowaniu Moich
chwał z pewnością oczyszczają się ze wszystkich grzechów.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

230

26.29

Ktokolwiek słucha, powtarza i poważnie przyjmuję do serca tematy o Mnie, oraz
oddaje Mi się szczerze, osiąga służbę oddania dla Mnie.

26.30

Co więcej istnieje do osiągnięcia dla doskonałego wielbiciela po zdobyciu czystej
służby oddania dla Mnie, Najwyższej Absolutnej Prawdy, posiadającego niezliczone
cechy, który Jestem wcieleniem wszelkich ekstatycznych doświadczeń?

26.31

Tak jak zimno, strach i ciemność znikają dla tego kto zbliżył się do ognia oﬁarnego,
tak samo otępienie, strach i ignorancja są niszczone w osobach, które służą wielbi-
cielom Pana.

26.32

Wielbiciele Pana, spokojnie utwierdzeni w absolutnej wiedzy, są ostatecznym
schronieniem dla tych, którzy bezustannie wznoszą się i upadają w strasznym
oceanie materialnego życia. Tacy wielbiciele są niczym silna łódź, która ratuje innych
tonących ludzi.

26.33

Tak jak pożywienie jest życiem wszystkich stworzeń, tak jak Ja jestem ostatecznym
schronieniem dla cierpiących, i tak jak religia jest bogactwem tych, którzy odchodzą
z tego świata, tak też Moi wielbiciele są jedynym schronieniem ludzi, którzy oba-
wiają się upadku w nieszczęsne warunki życia.

26.34

Moi wielbiciele nagradzają boską wizją, podczas gdy Słońce pozwala tylko na zewnę-
trzne postrzeganie, i to tylko wtedy gdy jest nad horyzontem. Moi bhaktowie są
godnymi wielbienia bóstwami i prawdziwą rodziną, duszą duszy i ostatecznie nie
są różni ode Mnie.

26.35

Tak oto, cesarz Pururawa porzucając pragnienie bycia na planecie Urwaśi zaczął
wędrować po Ziemi, wolny od materialnego towarzystwa był całkowicie zadowo-
lony wewnątrz siebie.

231

Instrukcje Pana Kryszny

o wielbieniu Bóstw

W rozdziale tym Bóg, Najwyższa Osoba wyjaśnia proces krija-jogi, lub inaczej,
proces wielbienia Bóstw. Wielbienie formy Bóstwa Najwyższego Pana jest bardzo
pomyślne i naturalnie przynosi czystość oraz zadowolenie w umyśle. Jeśli osoba
nie ma połączenia ze służbą dla Bóstwa wtedy będzie przyciągana do materialnego
zadowalania zmysłów i złego towarzystwa. Osoba Boga udzielił wskazówek o tym
w jaki sposób można Go wielbić w formie Bóstwa. Wiedza na ten temat zawarta
jest wśród przepisów Satwata (część Wed). Brahma, Śiwa, Narada, Wjasa i inni
mędrcy polecili ten proces opisany wcześniej przez Najwyższego jako najbardziej
korzystną ścieżkę dla wszystkich klas, społecznych i duchowych, włączając kobiety
i śudrów (robotników).
Istnieją trzy różne sposoby arczana, wielbienia Bóstw: oparte na oryginalnych
Wedach, tantrach albo na ich połączeniu. Forma Bóstwa, grunt (element
materialny), ogień, Słońce, woda oraz serce wielbiącego są miejscami, w których
przebywa Bóstwo. Forma Bóstwa może być wykonana z ośmiu następujących
elementów: kamień, drewno, metal, glina, malowidło, farba (namalowany obraz),
piasek (wyrysowane na piasku), umysł i klejnoty. Te kategorie dalej dzielą się na
dwie: tymczasowe i stałe.
Szczegóły procesu wielbienia są następujące:
– Wpierw wielbiciel bierze kąpiel ﬁzyczną oraz mentalną przez powtarzanie
mantr, a następnie powtarza mantrę Gajatri w trzech porach dnia. Siedzenie

Śrimad Bhagawatam Księga 11

232

wielbiciela powinno być skierowane na wschód, północ albo twarzą do Bóstwa.
Następnie wielbiciel powinien wykąpać i wysuszyć Bóstwo, ubrać Je w nowe szaty
i udekorować ornamentami, spryskać wodą przybory do wielbienia i oﬁarować
wodę do mycia stóp Bóstwa, element arghja, wodę do płukania ust Bóstwa, olejki
zapachowe, kadzidła, lampki, kwiaty oraz różne kulinarne preparacje do spożycia.
Następnie wielbiciel powinien wielbić sługi Bóstwa i Jego zaufanych towarzyszy,
Jego poufne żeńskie reprezentacje, mistrzów duchowych przez wypowiadanie
odpowiednich mula-mantr. Wielbiciel powinien również recytować modlitwy
z Puran i innych pism, złożyć pokłony padając na twarz niczym kij, prosić o łaskę
i założyć na siebie girlandę z kwiatów pozostałą z oﬁarowania Bóstwu.
Metoda wspomniana powyżej powinna być przeprowadzona po uprzednim zain-
stalowaniu transcendentalnej formy Bóstwa w specjalnie skonstruowanej świątyni
gdzie można przeprowadzić różne festiwale i procesje. Przez wielbienie Bóstwa
Pana Hari z oddaniem osiąga się czystą służbę oddania dla Jego lotosowych stóp.
Jeśli jednak ktoś skradnie własność Bóstwa lub bramina, daną osobiście lub przez
innych to w następnym życiu będzie musiał urodzić się jako robak jedzący odchody.

27.1

Śri Uddhawa powiedział:
– O mój Panie, mistrzu wielbicieli, proszę wyjaśnij mi metodę wielbienia Ciebie
w formie Bóstwa. Jakie są procedury wielbienia Bóstwa, na czym się opieraja i jakie
są metody wielbienia?

27.2

Wszyscy wielcy mędrcy wielokrotnie oznajmili, że wielbienie Bóstwa przynosi
największą możliwą korzyść w tym ludzkim życiu. Jest to opinia Narady Muniego,
wielkiego Wjasadewy i mojego mistrza duchowego, Brihaspatiego.

27.3-4

O najbardziej wspaniałomyślny Panie, wskazówki o wielbieniu Bóstwa najpierw
wypłynęły z Twoich lotosowych ust. Następnie przekazane były przez potężnego
Brahmę jego synom na czele z Bhrigu, a potem Pan Śiwa przekazał je swojej żonie
Parwati. Proces ten jest polecany wszystkim grupom społecznym i duchowym,
również robotnikom i kobietom. Dlatego uważam wielbienie Ciebie w formie
Bóstwa jako najbardziej korzystną spośród wszystkich duchowych praktyk.

27.5

O lotosooki, O Najwyższy Panie tego wszechświata, proszę wyjaśnij swojemu
oddanemu słudze środki do wyzwolenia z uwikłania w pracę dla rezultatów.

Instrukcje Pana Kryszny o wielbieniu Bóstw

233

27.6

Pan Śri Kryszna odpowiedział:
– Drogi Uddhawo, w wedyjskich pismach nie ma końca wskazówkom dotyczącym
wielbienia Bóstwa, dlatego opiszę je tylko pokrótce.

27.7

Wielbiciel powinien wielbić Mnie, ostrożnie wybierając jedną z trzech metod
– wedyjską, tantryczną lub mieszaną – poprzez którą otrzymuję oﬁarowanie.

27.8

Teraz posłuchaj z wiarą Mojego wyjaśnienia o tym jak osoba, która osiągnęła stan
podwójnie narodzonej w oparciu o wskazówki Wed, powinna wielbić Mnie z od-
daniem.

27.9

Podwójnie narodzona osoba powinna wielbić Mnie, swojego uwielbionego Pana,
bez dwulicowości, oﬁarowując odpowiednie przedmioty z oddaniem Mojemu
Bóstwu lub Mojej formie ukazującej się na ziemi, w ogniu, w Słońcu, w wodzie
lub w sercu wielbiącego.

27.10

Najpierw powinno się oczyścić ciało przez umycie zębów i kąpiel. Następnie należy
przeprowadzić drugie oczyszczenie poprzez naznaczenie ciała glinką i intonowanie
wedyjskich i tantrycznych mantr.

27.11

Skupiwszy umysł na Mnie, ktoś powinien wielbić Mnie w przypisany sposób jak
np. powtarzanie mantry Gajatri trzy razy w ciągu dnia. Obowiązki te sprawiają
radość Wedom i oczyszczają wielbiciela z reakcji pracy dla korzyści.

27.12

Powiedziane jest, że forma Bóstwa pojawia się w ośmiu postaciach: w kamieniu,
w metalu, w ziemi, w malowidle, w piasku, w umyśle lub w klejnotach.

27.13

Forma Bóstwa, która jest schronieniem wszystkich żywych istot może być ustano-
wiona na dwa sposoby: tymczasowy albo stały. Drogi Uddhawo, wiedz jednak, że
stała forma Bóstwa, raz przywołana, nie powinna być nigdy odwołana.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

234

27.14

Bóstwo ustanowione tymczasowo może zostać przywołane i odwołane ale zawsze
powinno się przeprowadzić dwa rytuały dla Bóstwa naszkicowanego na ziemi.
Kąpiel Bóstwa przy użyciu wody za wyjątkiem gdy Bóstwo jest wykonane z gliny,
farby lub drewna, w których to przypadkach wskazane jest dokładne oczyszczenie
Bóstwa bez użycia wody.

27.15

Należy wielbić Mnie w formie Bóstwa poprzez oﬁarowanie Mi najwyższej jakości
przedmiotów. Jednak wielbiciel całkowicie wolny od materialnych pragnień może
wielbić Mnie czymkolwiek jest możliwe do zdobycia, a nawet może wielbić Mnie
wewnątrz swojego serca przedmiotami przywołanymi w umyśle.

27.16-17

Mój drogi Uddhawo, w wielbieniu Bóstwa świątynnego kąpiel i dekorowanie
sprawiają Mi największą przyjemność. Dla Bóstwa wyrysowanego na świętym
gruncie najbardziej upragnionym jest proces tattwa-winjasy. Oblacje z sezamu
i jęczmienia zamoczonego w oczyszczonym maśle polecane są jako oﬁara w ogniu,
podczas gdy oﬁarowanie składające się z upasthany i arghji wskazane jest dla
Słońca. Powinno się wielbić Mnie w formie wody przez oﬁarowanie wody jej samej.
W rzeczywistości, cokolwiek jest Mi oﬁarowane z wiarą przez Mojego wielbiciela,
nawet jeśli jest to tylko odrobina wody, jest Mi to najbardziej drogie.

27.18

Nawet bardzo bogate prezentacje nie sprawiają Mi satysfakcji jeśli oﬁarowane są
przez niewielbicieli, ale jestem zadowolony przez najbardziej nieznaczne oﬁaro-
wanie wykonane przez oddanych Mi bhaktów. Jak najbardziej, jestem zadowolony
ze wspaniałych pachnących olejków, kadzideł, kwiatów oraz wyśmienitego jedzenia
gdy oddane są Mi z miłością.

27.19

Po oczyszczeniu się i zgromadzeniu wszystkich przedmiotów oﬁary, wielbiciel
powinien przygotować swoje siedzenie dekorując je źdźbłami trawy kuśa skiero-
wanymi na wschód. Następnie powinien usiąść i skierować swoją twarz na wschód,
północ albo bezpośrednio twarzą do Bóstwa gdy jest Ono zainstalowane na stałe.

27.20

Wielbiciel powinien uświęcić różne części swojego ciała przez dotknięcie ich
i wypowiedzenie odpowiednich mantr. Wykonując tę samą czynność w stronę
Bóstwa i następnie dłońmi oczyszczając Bóstwo ze starych kwiatów i pozostałości

Instrukcje Pana Kryszny o wielbieniu Bóstw

235

poprzedniego oﬁarowania powinien przygotować święty zbiornik i naczynie do
spryskiwania (prokszanija).

27.21

Następnie, wodą powinien spryskać obszar wokół Bóstwa, całość oﬁarowania,
które ma być przekazane Bóstwu oraz swoje ciało. Następnie powinien udekorować
trzy naczynia z wodą używając różnych pomyślnych substancji.

27.22

Teraz, wielbiący powinien oczyścić te trzy naczynia kolejno uświęcając naczynie
z wodą dla obmycia stóp Pana przez wypowiedzenie hridajaja namaha, naczynie
z wodą arghja przez wypowiedzenie śirase namaha, oraz naczynie zawierające
wodę do umycia ust Pana przez wypowiedzenie śikhajai waszat. Należy również
wypowiedzieć mantrę Gajatri dla wszystkich zbiorników wody.

27.23

Wielbiciel powinien medytować o Mojej subtelnej formie, teraz oczyszczonej
przez powietrze i ogień, formie znajdującej się w ciele wielbiciela i będącej źródłem
wszystkich stworzeń. Forma Boga jest doświadczana przez samozrealizowanych
mędrców w ostatniej części dźwięku świętej sylaby om.

27.24

Następnie wielbiciel powinien wyobrażać sobie Duszę Najwyższą, której obecność
przenika jego ciało, w formie stosownej do jego realizacji. Tak oto wielbiciel gloryﬁkuje
Najwyższego Pana w pełni swoich możliwości i staje się całkowicie zaabsorbowany
Najwyższym Panem. Dotykając różnych kończyn Bóstwa i wypowiadając odpowiednie
mantry wielbiciel powinien zaprosić Duszę Najwyższą aby połączyła się z formą Bóstwa
i w ten sposób kontynuować wielbienie Mnie.

27.25-26

Wielbiciel powinien również wyobrazić sobie Mój tron udekorowany czterema
uosobionymi bóstwami religii, wiedzy, wyrzeczenia i bogactwa oraz Moimi dzie-
więcioma duchowymi energiami. Powinien rozmyślać o tronie Najwyższego Pana
jako błyszczącym lotosie o ośmiu płatkach z szafranowymi nićmi w okółka kwiatu.
Następnie, przestrzegając Wed i tantr, powinien oﬁarować Mi wodę do obmycia
stóp, wodę do umycia ust, arghja i inne przedmioty wielbienia. Przez wykonywanie
tego procesu wielbiciel osiąga materialną radość oraz wyzwolenie.

27.27

Następnie powinien wielbić kolejno różne bronie i emblematy Najwyższego Pana:
dysk Sudarśana, konchę Pańczadżanja, Jego maczugę, miecz, łuk i strzały, pług,

Śrimad Bhagawatam Księga 11

236

broń Muszala, klejnot Kaustubha, girlandę z kwiatów oraz kosmyk włosów Śri-
watsa na Jego piersi.

27.28

Wielbiciel powinien również uhonorować wielbieniem bliskich towarzyszy Naj-
wyższego Pana: Nandę, Sunandę, Garudę, Paczandę i Czandę, Mahabalę i Balę
oraz Kumudę i Kumudekszanę.

27.29

Używając elementów takich jak prokszana wielbiciel powinien następnie wielbić
Durgę, Winajakę, Wjasę, Wiszwaksenę, mistrzów duchowych i różnych półbogów.
Wszystkie te osobistości powinny być na właściwych pozycjach skierowane twarzą
do Bóstwa.

27.30-31

Wielbiący powinien codziennie kąpać Bóstwo tak bogato jak pozwalają mu na to
jego możliwości używając wody zapachowej z drzewem sandałowym, korzenia
uśira, kamfory, kunkumy i aguru. Powinien również recytować różne hymny wedyjskie
jak; Swarna-gharma, Mahapurusza-widja, Purusza-sukta i różne pieśni z Sama Wedy,
jak Radżana i Rohinja.

27.32

Następnie, mój wielbiciel powinien z oddaniem udekorować Mnie nicią bramińską,
szatami, różnymi ozdobami, znakiem tilaka, girlandą z kwiatów oraz posmarować
Moje ciało pachnącymi olejkami stosownie do instrukcji.

27.33

Wielbiciel powinien również z wiarą zaoferować Mi wodę do mycia stóp i ust,
pachnące olejki, kwiaty, całe ziarna, kadzidło i lampkę.

27.34

Stosownie do swoich środków, wielbiciel powinien zaoferować Mi cukierki, słodki
ryż, oczyszczone masło, ciastka ryżowe (śaszkuli), różne słodkie ciasteczka (apupa),
ryżowe preparacje nadziane słodkim kokosem i cukrem (modaka), ciastka psze-
niczne zrobione z oczyszczonego masła i mleka posypane przyprawami i cukrem
(samjawa), jogurt, zupy z warzyw i inne smaczne potrawy.

27.35

W szczególne dni, a nawet codziennie jeśli to możliwe, Bóstwo powinno być maso-
wane olejkami, prezentowane przed lustrem, powinno otrzymać patyczek eukalip-

Instrukcje Pana Kryszny o wielbieniu Bóstw

237

tusowy do higieny zębów, powinno być kąpane w pięciu rodzajach nektarów,
powinno również otrzymać różnego rodzaju bogate potrawy oraz być zabawiane
tańcem i śpiewem.

27.36

Na arenie, skonstruowanej według wskazówek pism, wielbiciel powinien spełnić
oﬁarę z ognia wykorzystując święty pas, oﬁarny dół i ołtarz. Podpalenie ognia
oﬁarnego powinno być wykonane z drewna pozbieranego i ułożonego własno-
ręcznie przez wielbiciela.

27.37

Po rozłożeniu trawy kuśa na ziemi i spryskaniu jej wodą, wielbiciel powinien
spełnić rytuał anwadhana zgodnie z polecanymi regułami, zaaranżować przed-
mioty do oﬁarowania w ogniu oczyszczone wodą z naczynia. Następnie wielbiciel
powinien medytować o Mnie przebywającym wewnątrz ognia.

27.38-41

Inteligentny wielbiciel powinien medytować o formie Najwyższego Pana, której
kolor jest niczym stopione złoto, Jego błyszczących czterech ramionach trzymają-
cych konchę, dysk, maczugę i kwiat lotosu. Najwyższy Pan jest zawsze spokojny
i ubrany w żółte szaty, niczym kwiat lotosu. Jego hełm, bransoletki, pas i nara-
mienniki są również błyszczące. Na Jego piersi jest Symbol Śriwatsa razem
z klejnotem Kaustubha i leśną girlandą z kwiatów. Następnie wielbiciel powinien
wielbić Najwyższego Pana przez rzucanie kawałków drewna (zamoczonych
w oczyszczonym maśle) do ognia oﬁarnego oraz innych obiektów (rytuał aghara).
Następnie powinien przeprowadzić oblację swiszti-krit dla szesnastu półbogów,
zaczynając od Jamaradży, recytując podstawowe mantry dla każdego bóstwa
i szesnastoliniowy hymn Purusza-sukta. Polewając jedną oblację za drugą powi-
nien wypowiadać odpowiednią mantrę dla każdego bóstwa.

27.42

Po wielbieniu Najwyższego Pana w ogniu oﬁarnym, wielbiciel powinien pokłonić
się Jego najbliższym towarzyszom oraz spełnić dla nich oﬁarę. Następnie dobrze
jest by cicho powtarzał mula-mantry Bóstwa pamiętając Absolutną Prawdę jako
Pana Narajana.

27.43

Ponownie powinien oﬁarować Bóstwu wodę do obmycia ust i przekazać Wisz-
waksenie pożywienie oﬁarowane poprzednio Bóstwu. Potem dobrze by oﬁarował
Bóstwu pachnące perfumy do ust oraz przygotowany orzech betel.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

238

27.44

Śpiewając głośno z innymi, tańcząc, grając Moje transcendentalne rozrywki oraz
słuchając opowieści o Mnie, wielbiciel absorbuje się w nastroju festiwalowym.

27.45

Wielbiciel powinien złożyć hołd Panu różnymi hymnami i modlitwami pocho-
dzącymi z Puran, pism i przestrzeganej tradycji. Modląc się – Panie, okaż mi
swoją łaskę – wielbiciel powinien złożyć pokłony i upaść przed Bóstwem niczym kij.

27.46

Po umieszczeniu swojej głowy na stopach Bóstwa powinien następnie wstać i ze
złożonymi dłońmi modlić się:
– O mój Panie, podporządkowuję się Tobie, proszę ochroń mnie. Bardzo boję się
oceanu materialnej egzystencji stojąc w paszczy śmierci.

27.47

Modląc się w ten sposób, wielbiciel z szacunkiem umieszcza na swojej głowie pozo-
stałości, które Mu oﬁarowałem. Jeśli czczone było Bóstwo, które miało być odwołane
na koniec czczenia, to powinno być to wykonane w tym momencie, a wielbiciel po-
winien umieścić światło obecności Bóstwa wewnątrz światła lotosu własnego serca.

27.48

Jeśli ktoś rozwija wiarę we Mnie, jako Bóstwo lub inną Moją autentyczną repre-
zentację, to naturalnie wielbi Mnie w takiej formie. Z pewnością jestem obecny
wewnątrz wszystkich stworzonych istot oraz oddzielnie w Mojej oryginalnej formie
ponieważ Jestem Duszą Najwyższą wszystkiego.

27.49

Przez wielbienie Mnie zgodnie z wskazówkami Wed i tantr wielbiący osiąga dzięki
Mojej łasce upragnioną doskonałość w tym życiu i następnym.

27.50

Wielbiciel powinien ugruntować wielbienie Mojego Bóstwa przez zbudowanie
solidnej świątyni wraz z okolicznymi ogrodami, które dostarczą kwiatów do
regularnego wielbienia, zagwarantowanie terenu potrzebnego do spełniania specja-
lnych procesji Bóstwa i obchodzenia świąt.

27.51

Jeśli ktoś oﬁarowuje Bóstwu w darze ziemię, rynki, miasta i wioski, tak aby wielbienie
Bóstwa mogło być kontynuowane codzienne oraz urządza specjalne festiwale, to
osiąga bogactwo równe Mojemu.

Instrukcje Pana Kryszny o wielbieniu Bóstw

239

27.52

Dzięki instalacji Bóstwa Pana ktoś zostaje królem na Ziemi, przez budowę świątyni
Pana ktoś zostaje władcą trzech światów, przez wielbienie i służenie Bóstwu ktoś
udaje się na planetę Brahmy, a przez wykonanie tych wszystkich czynności ktoś
osiąga transcendentalną formę, podobną Mojej własnej.

27.53

Jeśli jednak ktoś po prostu wielbi Mnie w służbie oddania bez pragnienia żadnych
rezultatów wtedy osiąga Mnie. W ten sposób, ktokolwiek wielbi Mnie zgodnie
z procesem, który opisałem, ostatecznie osiągnie czystą służbę oddania dla Mnie.

27.54

Ktokolwiek kradnie własność półbogów czy braminów, daną osobiście lub przez
kogoś innego, musi żyć jako robak w odchodach przez milion lat.

27.55

Nie tylko złodziej, ale ten kto pomaga, zachęca do kradzieży czy też przyzwala na
nią, musi cierpieć reakcje swojego czynu w następnym życiu. Odpowiednio do
stopnia udziału, każdy z nich musi cierpieć odpowiednie konsekwencje.

241

Gjana Joga

Rozdział ten krótko podsumowuje proces gjana jogi opisany wcześniej ze
szczegółami. Każda stworzona rzecz w tym wszechświecie jest produktem trzech
cech natury materialnej, jest doświadczalna poprzez percepcję i tak naprawdę
nieprawdziwa.
W rzeczywistości, stwierdzenia takie jak „dobro” czy „zło”, które przypisujemy
różnym obiektom czy czynnościom tego świata są sztuczne. Lepiej jest unikać
potępiania czy wychwalania czegokolwiek w tym świecie ponieważ powoduje to
nasze uwikłanie w materię i oddala nas od wyższego zrozumienia w życiu
duchowym. W każdym obiekcie ukryta jest dusza wpływając na przyczynę jak
i ostateczny produkt tej materialnej egzystencji. Należy dostrzegać wszystko co
nas otacza w powyższym świetle oraz poruszać się będąc wolnym od uwikłania
w tym świecie.
Tak długo jak istnieje związek pomiędzy zmysłami ciała, składającymi się z materii,
oraz duszy, która jest rzeczywista, ktoś będzie kontynuował swoją fałszywą
świadomość. Chociaż ta materialna egzystencja jest nieprawdziwa, to ci, którzy
nie posiadają właściwego zrozumienia świata pozostaną uwikłanymi w cyklu
narodzin i śmierci z powodu zaabsorbowania się zmysłowymi przyjemnościami.
Wszystkie stany materialnego życia jak narodziny, śmierć, smutek i radość są
cechą fałszywego ego, a nie duszy. Jeśli nauczymy się rozróżniać pomiędzy duszą
i jej przeciwieństwem – materią, wtedy możemy zniszczyć fałszywą tożsamość.
Absolutna Prawda jest obecna na początku i na końcu tego świata. W czasie
utrzymywania tego świata znajdziemy tę samą Absolutną Prawdę. Absolut,
Brahman, jest wszechprzenikający, zarówno jako otaczająca nas manifestacja oraz

Śrimad Bhagawatam Księga 11

242

daleko, poza nią. Brahman jest wyjątkowy ponieważ jest samowystarczalny,
podczas gdy otaczający nas świat, będący Jego przejawem, stworzony przez cechę
pasji, jest tymczasowy.
Dzięki łasce bona ﬁde mistrza duchowego można zrozumieć Absolutną Prawdę
oraz docenić tymczasową naturę tego materialnego ciała i jego możliwości.
Stopniowo wyłączając się z uwikłania w materialną przyjemność zmysłową ktoś
odkrywa ekstazę istniejącą w duszy. Tak jak Słońce jest nieporuszone przez
pojawiające się i odchodzące chmury, tak samo, rozróżniająca, wyzwolona dusza
pozostaje nietknięta czynnościami zmysłowymi. Niemniej jednak dopóki ktoś nie
zostanie doskonale utwierdzony w czystej służbie oddania dla Najwyższego Pana,
to powinien unikać kontaktu z obiektami zmysłowymi. Początkujący wielbiciel
może spotkać się z różnymi przeszkodami na swojej drodze, a nawet upaść, ale
w następnym życiu będzie kontynuował swoją niedokończoną pracę w służbie
oddania i nigdy więcej nie będzie związany prawami karmy. Osoba, która już
osiągnęła wyzwolenie i utwierdziła się w rozróżnianiu co jest właściwe, a co nie,
nie będzie w żaden sposób szukać fałszywej przyjemności na platformie zmysłowej
ponieważ wie, że dusza jest niezmienna, a wszystkie inne koncepcje budowane
w oparciu o duszę są czystą iluzją.
Jeśli ktoś w czasie niedoskonałego stanu duchowej praktyki choruje czy ma inne
cielesne problemy to Wedy nakazują podjęcie stosownych środków dla pozbycia
się choroby. Jednak wskazanym środkiem, na pozbycie się pożądania i innych
wrogów umysłu, jest medytacja o Najwyższym Panu i głośne powtarzanie Jego
świętych Imion. Lekarstwem na chorobę fałszywego ego jest służenie wielbicielom
Najwyższego Pana.
Niektórzy jogini nie będący wielbicielami Najwyższego Pana osiągnąwszy misty-
czne doskonałości potraﬁą utrzymać swoje ciała w stanie młodości przez długi czas.
Jednak zaawansowane autorytety duchowe uważają takie osiągnięcia za bezwarto-
ściową stratę czasu ponieważ jest to doskonałość odnosząca się tylko do material-
nego ciała. Z tego powodu inteligentna osoba nie jest zainteresowana takimi
ścieżkami jogi. Raczej, przez schronienie się u lotosowych stóp Najwyższego Pana
aspirujący wielbiciel szczerze poświęca się Bogu i uwalnia się od wszystkich prze-
ciwności i osiąga najwyższą doskonałość: pełne szczęście w życiu duchowym.

28.1

Bóg, Najwyższa Osoba powiedział:
– Nie powinno się wychwalać czy krytykować uwarunkowanej natury i czynności
innych ludzi. Raczej powinno się widzieć ten świat jako kombinację materialnej
natury i cieszącej się duszy w oparciu o Absolutną Prawdę.

Gjana Joga

243

28.2

Ktokolwiek ulega niepotrzebnemu wychwalaniu i krytykowaniu cech i zachowań
innych szybko zbacza z właściwej sobie pozycji i wikła się w złudne koncepcje tzw.
dobra i zła.

28.3

Tak jak wcielona dusza traci poczucie zewnętrznej świadomości kiedy jej zmysły
opanowuje iluzja głębokiego snu, czy stan śpiączki w stanie śmierci, podobnie
osoba doświadczająca materialnych dualizmów musi doświadczyć złudzenia i w
końcu śmierci.

28.4

To co możliwe jest do opisania materialnymi słowami czy możliwe do wyobrażenia
materialnym umysłem nie jest ostateczną prawdą. W takim razie co jest dobre
a co złe w tym nierzeczywistym świecie dualizmów i jak należy rozważać pojęcie
dobra i zła?

28.5

Chociaż cienie, echa i miraże są tylko złudnymi odbiciami prawdziwych rzeczy to
jednak odbicia te stwarzają pozory realnych i doświadczalnych odczuć. W podobny
sposób, chociaż utożsamianie się uwarunkowanej duszy z materialnym ciałem,
umysłem i ego jest złudne, to jednak wytwarza strach w uwarunkowanej duszy aż
do momentu śmierci włącznie.

28.6-7

Jedynie Dusza Najwyższa jest ostatecznym stwórcą tego świata i dlatego jedynie
Ona jest stwarzana. Podobnie, Dusza całości tej egzystencji osobiście utrzymuje,
odwołuje całe stworzenie i jest też odwoływana. Żadna inna istota nie może być
właściwie oszacowana w odłączeniu od Duszy Najwyższej, która jest unikalna
i różna od każdego i wszystkiego co nas otacza. Pojawienie się trzyczęściowej na-
tury materialnej, złożonej z trzech cech, jest niczym innym tylko produktem Jego
iluzorycznej mocy.

28.8

Jeśli ktoś właściwie zrozumiał sposób gruntownego utwierdzenia się w teoretycz-
nej i praktycznej wiedzy opisany tutaj przeze Mnie, to nie ulega już tendencjom
materialnego krytykowania czy wychwalania. Swobodnie niczym Słońce porusza
się w tym świecie.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

244

28.9

Dzięki bezpośredniemu doświadczeniu, logice, dowodom pism i osobistemu do-
świadczeniu powinno się wiedzieć, że ten materialny świat ma początek i koniec,
dlatego nie jest ostateczną rzeczywistością. Dzięki takiej wizji powinno się żyć
wolnym od uwikłania w materię.

28.10

Śri Uddhawa zapytał:
– Mój drogi Panie, nie jest możliwe aby ta materialna egzystencja była doświad-
czana przez duszę, która jest obserwatorem, albo przez ciało, które jest obiektem
obserwowanym. Z jednej strony, wrodzoną cechą duszy jest posiadana wiedza, a z
drugiej strony materialne ciało nie jest świadomą żywą istotą. W takim razie kto
doświadcza tej materialnej egzystencji?

28.11

Dusza jest niewyczerpalna, transcendentalna, czysta, samopromienna i nigdy nie
ulega okryciu przez materię. Jest niczym ogień podczas gdy materialne ciało jest
nieżywe, nieświadome i tępe niczym opał. Kto więc naprawdę doświadcza mate-
rialnego życia w tym świecie?

28.12

Pan Śri Kryszna odpowiedział:
– Tak długo jak niemądra dusza przyciągnięta jest do materialnego ciała, zmysłów
i siły życia, tak długo jej materialna egzystencja rozwija się i trwa chociaż ostatecznie
jest bez znaczenia.

28.13

W rzeczywistości żywa istota jest transcendentalna do egzystencji materialnej, ale
ponieważ jej mentalność do rządzenia naturą i jej materialny egzystencjalny stan
nie zatrzymuje się to tak jak we śnie uzależniona jest przez wiele różnych nieko-
rzystnych sytuacji.

28.14

Chociaż ktoś podczas snu doświadcza wiele nieprzyjemnych rzeczy to po przebu-
dzeniu nie jest więcej zdezorientowany sennymi doznaniami.

28.15

Lament, radość, strach, złość, chciwość, dezorientacja i pragnienia, jak również
narodziny i śmierć są wszystkie doświadczeniami fałszywego ego, a nie czystej
duszy.

Gjana Joga

245

28.16

Żywa istota, która błędnie identyﬁkuje się ze swoim ciałem, zmysłami, powietrzem
życia i umysłem, i która mieszka wewnątrz tych okryć, przyjmuje formę własnej
pracy i uwarunkowanych cech. Następnie naznaczona rozmaicie w stosunku do
całości materialnej energii i będąc pod całkowitą kontrolą najwyższego czasu,
zmuszona jest do biegania tu i tam w materialnej egzystencji.

28.17

Chociaż fałszywe ego nie ma rzeczywistej podstawy to jednak dostrzegane jest
w wielu formach jako funkcje umysłu, mowy, ciała i powietrza życia. Jednak przy
pomocy miecza wiedzy transcendentalnej, zaostrzonego wielbieniem mistrza du-
chowego, trzeźwo myślący mędrzec odcina fałszywą osobowość stając się wolnym
i nieprzywiązanym do tego świata materialnego.

28.18

Rzeczywista wiedza duchowa oparta jest na odróżnieniu ducha od materii i jest
pielęgnowana przez dowód z pism, wyrzeczenia, bezpośrednie doświadczenie,
słuchanie historycznych narracji zawartych w Puranach oraz logiczne wnioski.
Absolutna Prawda, która istniała przed stworzeniem wszechświata i która samotnie
pozostanie po zniszczeniu wszechświata jest również czynnikiem czasu i ostate-
czną przyczyną wszystkiego. Nawet w fazie pośredniej egzystencji materialnej, ta
sama Absolutna Prawda jest jedyną rzeczywistością.

28.19

Złoto obecne jest przed wyprodukowaniem złotych obiektów, pozostaje po ich
zniszczeniu oraz istnieje kiedy używane jest pod różnymi postaciami. Podobnie,
przed stworzeniem tego wszechświata istnieję tylko Ja, Ja pozostaję po jego znisz-
czeniu i to również Ja istnieję w czasie utrzymywania tego wszechświata.

28.20

Materialny umysł widoczny jest w trzech stanach świadomości: w przebudzeniu,
w czasie snu i w czasie głębokiego snu, które są produktami trzech cech natury.
Umysł również występuje jako: obserwujący, obserwowany i regulujący percepcję.
Tak więc umysł manifestuje się w trzech rodzajach określeń. Niemniej jednak ist-
nieje czwarty czynnik, oddzielony od wszystkiego, i jest to Absolutna Prawda.

28.21

To co nie istniało w przeszłości i nie będzie istniało w przyszłości również nie może
istnieć w międzyczasie i dlatego jest niczym innym niż sztucznym określeniem.
Według Mnie, cokolwiek jest stworzone i wyjaśnione przez coś innego ostatecznie
jest tą inną rzeczą.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

246

28.22

Ta manifestacja transformacji cech natury chociaż w rzeczywistości nie istnieje to
jednak jest wytworzona przez cechę pasji i wydaje się być rzeczywistą, ponieważ
samozamanifestowana, samopromienna Absolutna Prawda ukazuje się w formie
materialnej różnorodności zmysłów, obiektów zmysłowych, umysłu i elementów
ﬁzycznej natury.

28.23

Tak oto, właściwie rozumiejąc wyjątkową pozycję Absolutnej Prawdy przy pomocy
uważnej logiki, szczera osoba powinna odrzucić niewłaściwe utożsamianie się
z materią i pociąć na kawałki wszystkie wątpliwości w odniesieniu do swojej oso-
bowości. Będąc zadowoloną z naturalnej duchowej ekstazy, osoba taka powinna
zaprzestać wszystkich pożądliwych pragnień płynących z materialnych zmysłów.

28.24

Materialne ciało zbudowane z ziemi nie jest duszą, jedynie dusza jest prawdziwa.
Duszą nie są też zmysły, nadzorujący je półbogowie czy siła życia, ani zewnętrzne
powietrze, woda, ogień czy czyjś umysł. Wszystko to jest materią. Podobnie, nawet
czyjaś inteligencja, materialna świadomość czy ego, elementy eteru czy ziemi, ani
też obiekty percepcji zmysłowej czy nawet pierwotny stan materialnej równowagi
nie może być uważany za prawdziwą naturę duszy.

28.25

Dla tego kto właściwie zrozumiał Moją Osobę jako Najwyższego Boga jaką wartość
ma to, że jego zmysły – nieznaczny produkt cech materii – doskonale skupione są
w medytacji? A z drugiej strony, jaka będzie strata jeśli jego zmysły zostaną zanie-
pokojone? W rzeczy samej, jakie znaczenie ma dla Słońca fakt, że chmury poja-
wiają się i znikają?

28.26

Niebo może ukazywać różne cechy powietrza, ognia, wody i ziemi, kiedy prze-
mieszczają się w nim, jak również takie cechy jak gorąco i zimno, które bezustannie
przychodzą i odchodzą wraz z porami roku. Jednak niebo nigdy nie jest uwikłane
przez wszystkie te czynniki. W podobny sposób, Najwyższa Absolutna Prawda
nigdy nie wikła się w zanieczyszczenia dobroci, pasji i ignorancji, które powodują
materialne transformacje fałszywego ego.

28.27

Niemniej jednak, dopóki ktoś, przez uważne praktykowanie służby dla Mnie,
całkowicie nie wyeliminował ze swojego umysłu brudu materialnej pasji, dopóty

Gjana Joga

247

musi bardzo uważnie unikać kontaktu z materialnymi cechami, które stwarza
Moja złudna energia.

28.28

Tak jak niewyleczona choroba powraca i przynosi powtórny stres pacjentowi, po-
dobnie umysł, który nie jest całkowicie oczyszczony z niewłaściwych tendencji,
pozostanie przywiązany do materialnych rzeczy i będzie ponownie nękał niedo-
skonałego jogina.

28.29

Czasami postęp niedoskonałych transcendentalistów powstrzymany jest przez
przywiązanie do członków rodziny, uczniów czy inne osoby, które wysyłane są
w tym celu przez zazdrosnych półbogów. Jednak na mocy nagromadzonego zaawan-
sowania, tacy niedoskonali transcendentaliści powrócą do swoich praktyk jogi
w następnym życiu i nigdy już nie będą usidleni w pracę dla korzyści.

28.30

Zwykła żywa istota, która pracuje dla korzyści zmieniana jest przez efekty swojej
pracy i dlatego popychana różnymi pragnieniami kontynuuje pracę aż do momentu
śmierci. Jednak mądra osoba, doświadczywszy duchowego szczęścia, porzuca
wszystkie materialne pragnienia i nie angażuje się w pracę dla korzyści materialnej.

28.31

Mądry człowiek, którego świadomość skupiona jest na duszy, nie dostrzega nawet
czynności swojego ciała. Stojąc, siedząc, spacerując, leżąc, wypróżniając się, jedząc czy
wykonując inne cielesne funkcje, rozumie, że ciało działa według własnej natury.

28.32

Chociaż samozrealizowana dusza może czasami dostrzegać nieczysty obiekt lub
niewłaściwe czynności, to nie przyjmuje tego za prawdę. Dzięki logicznemu zrozu-
mieniu natury nieczystych obiektów zmysłowych opartych na złudnej materialnej
dualności, inteligentna osoba widzi je jako sprzeczne i jednocześnie różne od rzeczy-
wistości, tak jak ktoś po przebudzeniu się widzi swój rozpływający się sen.

28.33

Materialna niewiedza rozprzestrzeniająca się na tak wiele różnych sposobów
stosownie do działania cech natury przyjmowana jest przez uwarunkowaną duszę
za prawdę o sobie. Mój drogi Uddhawo, jednak przez kultywowanie wiedzy ducho-
wej, ta sama niewiedza zanika w czasie wyzwolenia. Wiedz, że wieczna dusza
nigdy nie jest przyjmowana ani porzucana.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

248

28.34

Wschód Słońca rozprasza ciemność okrywającą ludzkie oczy, ale nie stwarza
obiektów, które w rzeczywistości istniały już wcześniej. W podobny sposób,
przekonywujące i rzeczywiste doświadczenie Mojej Osoby niszczy ignorancję,
która okrywa czyjąś prawdziwą świadomość.

28.35

Najwyższy Pan jest samopromienny, nienarodzony i niemożliwy do zmierzenia
żadnymi kalkulacjami. Jest czystą transcendentalną świadomością i postrzega
wszystko. Jedyny w swoim rodzaju, możliwy do zrozumienia po zaprzestaniu używania
zwykłych słów. Siła mowy i powietrze życia zaczynają działać tylko dzięki Niemu.

28.36

Jakakolwiek wyraźna dualność dostrzegana w duszy jest niczym innym jak dezorien-
tacją umysłu. W rzeczywistości tak domniemana dualność nie ma szansy bytu
poza oddzieleniem od czyjejś duszy.

28.37

Dualność pięciu elementów materialnych postrzegana jest tylko w odniesieniu do
imion i form. Mówiący, że dualność jest prawdziwa są tylko pseudo nauczycielami
na próżno proponującymi wymyślone teorie nie mające poparcia w faktach.

28.38

Fizyczne ciało zmagającego się jogina, który nie jest dojrzały w swoich praktykach,
może być czasami opanowane przez różne zaburzenia. Dlatego zaleca się następu-
jące metody do ich przeciwdziałania.

28.39

Niektóre z przeszkód mogą być pokonane przez medytacje, jogę lub postawy sie-
dzące praktykowane razem z koncentracją na kontrolowanym oddechu. Inne mogą
być zwalczone specjalnymi wyrzeczeniami, mantrami lub ziołami leczniczymi.

28.40

Niepomyślne zakłócenia mogą być stopniowo usunięte przez ciągłe pamiętanie
o Mnie, przez zbiorowe słuchanie i intonowanie Moich Świętych Imion lub podą-
żanie śladami wielkich mistrzów jogi.

28.41

Niektórzy jogini używając różnych metod uwalniają swoje ciała od chorób i starości
i utrzymują je w młodzieńczym stanie. Praktykują jogę w celu osiągnięcia mate-
rialnych mocy mistycznych.

Gjana Joga

249

28.42

Jednak taka mistyczna cielesna doskonałość nie jest wysoko ceniona przez ekspertów
usytuowanych w transcendentalnej wiedzy. Eksperci uważają, że wysiłki joginów
są bezwartościowe ponieważ dusza, niczym drzewo, jest stała, a ciało, niczym
owoce drzewa, ulega zniszczeniu.

28.43

Ciało może być usprawnione poprzez różne procesy jogi, jednak inteligentna
osoba, która poświęciła swoje życie Mnie nie pokłada wiary w udoskonalanie
swojego ﬁzycznego ciała jogą, co więcej, porzuca takie praktyki.

28.44

Jogin, który przyjął schronienie we Mnie jest wolny od tęsknot i marzeń ponieważ
doświadcza szczęścia duszy wewnątrz siebie. Praktykując jogę w ten sposób nigdy
nie jest pokonany przez przeciwności losu.

251

Bhakti joga

Uddhawa uważał, że opisana praktyka duchowa oparta na wolności od uwikłania
w materie jest zbyt trudna i dlatego zapytał o łatwiejszą metodę. W odpowiedzi,
Pan Kryszna przedstawił proste instrukcje o służbie oddania.
Ludzie działający dla korzyści oraz mistyczni jogini są oszołomieni złudną energią
Boga, Najwyższej Osoby i nadęci fałszywymi koncepcjami odmawiają przyjęcia
schronienia u lotosowych stóp Najwyższego Pana. Jednak podobni łabędziom
ludzie, którzy wiedzą jak rozróżnić pomiędzy tym co ma znaczenie, a co nie,
oddają się Najwyższemu Panu. Bóg, Osobiście – wewnątrz serca żywej istoty jako
cajttja-guru i na zewnątrz jako mistrz duchowy uczący własnym przykładem –
usuwa wszelkie problemy żywej istoty by ostatecznie ukazać własną postać.
Żywa istota ma tę wyjątkową szanse by wypełniać swoje obowiązki dla zadowolenia
Boga, Najwyższej Osoby, by być zaabsorbowanym myślami o Nim. Ma możliwość
zamieszkania w świętych miejscach gdzie przebywają wielbiciele Najwyższego
Pana. Dokonując właściwego wyboru, służy Krysznie i z radością obchodzi
festiwale i święta ku Jego czci. Poprzez zrozumienie, że wszystkie żywe istoty są
rezydencjami Pana Kryszny, ktoś może osiągnąć jednakową wizję i porzucić
fałszywe cechy gniewu, egoizmu itd. Mając to wszystko w umyśle, wielbiciel
powinien porzucić swoich dumnych krewnych, swój separatyzm, zwykły wstyd,
by upaść niczym kij oﬁarowując szacunek wszystkim, nawet psom i ludziom spoza
kasty społecznej. Dobrze jest nauczyć się widzieć obecności Boga, Najwyższej
Osoby we wszystkich stworzeniach, tak by kontynuować używanie swojego ciała,
umysłu i mowy do gloryﬁkowania Najwyższego Pana w nastroju składania
pokłonów wszystkim stworzeniom.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

252

Ponieważ ten wieczny proces służby oddania dla Najwyższego Pana jest
transcendentalny i był ustanowiony prze Samego Boga, to nie jest możliwe, aby
okazał się nieprawdziwy czy był obalony przez kogokolwiek. Jeśli ktoś całkowicie
oddaje się Krysznie z zupełnym oddaniem, wtedy zadowala Najwyższego Pana
i osiąga nieśmiertelność, staje się kwaliﬁkowanym do otrzymania bogactw równych
bogactwom posiadanych przez Samego Boga.
Po otrzymaniu wszystkich nauk, zgodnie z poleceniem Pana Kryszny, Uddhawa
udał się do Badarikaśramu i tam osiągnął transcendentalną doskonałość. Poprzez
wierne służenie instrukcjom wygłoszonym przez Pana Krysznę Uddhawie, naj-
większemu z wielbicieli, cały świat może uzyskać wyzwolenie.

29.1

Śri Uddhawa powiedział:
– Mój drogi Panie Acjuto, obawiam się, że metoda jogi opisana przez Ciebie jest
bardzo trudna dla tego kto nie może kontrolować swojego umysłu. Dlatego proszę
wyjaśnij jak ktoś możne praktykować tę ścieżkę w łatwy sposób.

29.2

O lotosooki Panie, ci jogini, którzy próbują opanować umysł doświadczają fru-
stracji bo nie mogą osiągnąć doskonałego transu. W ten sposób męczą się w swoich
wysiłkach kontrolowania umysłu.

29.3

O lotosooki Panie wszechświata, jednak inni, podobni łabędziom ludzie szczęśliwie
chronią się u Twoich lotosowych stóp, które są źródłem transcendentalnej ekstazy.
Ci natomiast, którzy są dumni ze swoich osiągnięć w jodze, czy pracy dla korzyści,
nie oddają się Tobie, pokonywani są przez złudną energię.

29.4

Mój drogi nieomylny Panie, nie jest wcale zadziwiające to, że poufnie zbliżasz się
do tych, którzy ci służą i oddani są jedynie Tobie. Gdy pojawiłeś się jako Rama-
ćandra i wielcy półbogowie jak Brahma konkurowali między sobą, zabiegając
i rywalizując o Twoje lotosowe stopy, Ty okazałeś szczególne uczucie małpom takim
jak Hanuman, ponieważ one całkowicie przyjęły schronienie w Tobie.

29.5

Kto więc mógłby odrzucić Ciebie, Duszę wszystkiego? Jesteś najbardziej godnym
wielbienia obiektem dla wszystkich. O, Ty, który obdarzasz wszelkiego rodzaju
doskonałością tych, którzy przyjęli schronienie w Tobie. Będąc świadomym Twojej
łaski, kto mógłby być tak niewdzięczny? Kto mógłby odrzucić Ciebie i przyjąć coś
nieznacznego dla zadowolenia zmysłów, coś co doprowadza tylko do zapomnienia

Bhakti joga

253

o Tobie? Czy istnieje jakakolwiek strata dla nas, którzy służą pyłowi Twoich loto-
sowych stóp?

29.6

O drogi Panie! Transcendentalni poeci i eksperci w nauce duchowej nie mogliby
w pełni wyrazić Ci swojej wdzięczności nawet jeżeli posiadaliby życia długości
życia Brahmy dlatego, że, aby wyzwolić wcieloną żywą istotę i wskazać jej drogę do
Siebie, pojawiasz się na dwa sposoby: zewnętrznie jako aczarja i wewnętrznie jako
Dusza Najwyższa.

29.7

Śukadewa Goswami powiedział:
– Tak oto pytany przez oddanego mu Uddhawę, Pan Kryszna, najwyższy kontroler
wszystkich kontrolerów, który przyjmuje trzy formy: Brahmy, Wisznu i Śiwy i dla
którego cały ten wszechświat jest niczym zabawka, zaczął odpowiadać łaskawie
ukazując Swój wszechatrakcyjny uśmiech.

29.8

Bóg, Najwyższa Osoba powiedział:
– Tak, wyjaśnię ci zasady oddania dla Mnie, dzięki przestrzeganiu których, śmier-
telna ludzka istota pokona niepokonaną śmierć.

29.9

Zawsze pamiętając Mnie, ktoś powinien wykonywać wszystkie swoje obowiązki
dla Mnie bez bycia porywczym. Z umysłem i inteligencją oﬁarowaną Mnie, ktoś
powinien wyrobić w sobie atrakcję do służenia z oddaniem.

29.10

Ktoś taki powinien również schronić się w świętym miejscu gdzie zamieszkują
święci bhaktowie, którzy pojawiają się wśród półbogów, demonów i istot ludzkich,
oraz powinien żyć według wskazówek i przykładu danego przez Moich wielbicieli.

29.11

Samotnie lub w towarzystwie innych, śpiewając i tańcząc, ukazując różne bogac-
twa, ktoś powinien obchodzić święta, ceremonie i festiwale ustanowione specjalnie
w celu Mojego wielbienia,

29.12

Z czystym sercem ktoś powinien dostrzegać Mnie, Duszę Najwyższą, we wszyst-
kich stworzeniach oraz w sobie samym, który jestem nieposzlakowany i obecny
wszędzie – wewnętrznie i zewnętrznie, niczym wszechobecne niebo.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

254

29.13-14

O promienny Uddhawo, jeśli ktoś dostrzega wszystkie żywe istoty ze zrozumie-
niem, że Ja jestem obecny w każdej z nich, i kto dzięki przestrzeganiu tej boskiej
wiedzy okazuje respekt każdemu, to uważany jest za prawdziwie inteligentną osobę.
Taki człowiek widzi na równi bramina i osobę wykluczoną z kasty, złodzieja i osobę
wspomagającą bramina, Słońce i nieznaczną iskrę, łagodną osobę i okrutnika.

29.15

Ten, kto bezustannie medytuje o Mojej obecności w każdej osobie, tego złe ten-
dencje gniewu, rywalizacji i znieważania innych, razem z fałszywym egotyzmem,
zostają szybko zniszczone.

29.16

Nie zważając na śmiech znajomych ktoś powinien porzucić osobisty wstyd towa-
rzyszący cielesnej koncepcji i składać pokłony wszystkim, nawet psom, wyrzutkom
społecznym, krowom i osłom upadając przed nimi twarzą do ziemi niczym kij.

29.17

Dopóki w pełni nie rozwinie się umiejętności dostrzegania Mnie we wszystkich stwo-
rzeniach, to musi kontynuować wielbienie Mnie używając mowy, umysłu i ciała.

29.18

Dzięki transcendentalnej wiedzy o wszechprzenikającej Osobie Boga ktoś jest
w stanie dostrzegać Absolutną Prawdę wszędzie. Uwolniwszy się w ten sposób od
wszystkich wątpliwości porzuci działanie dla owoców.

29.19

Zaprawdę, Osobiście uważam ten proces – używania własnego umysłu, słów
i czynności cielesnych do doświadcznia Mnie we wszystkich istotach – za najlep-
szą metodę duchowego oświecenia.

29.20

Mój drogi Uddhawo, ponieważ Osobiście ustanowiłem tę metodę to jest ona
transcendentalna i wolna od wszystkich materialnych motywacji. Zapewniam cię,
mój wielbiciel nigdy nie cierpi żadnej straty przez podążanie tą ścieżką.

29.21

O Uddhawo, największy ze świętych, w niebezpiecznej sytuacji zwykła osoba
płacze, boi się lub lamentuje, chociaż takie bezużyteczne emocje nie zmieniają ni-
czego. Jednak czynności oﬁarowane Mi bez ukrytych motywacji, nawet jeśli ze-
wnętrznie są bez wartości, równoznaczne są z prawdziwym procesem religii.

Bhakti joga

255

29.22

Proces ten jest najinteligentniejszy oraz najlepszy pośród wszystkich procesów,
ponieważ przez podążanie nim ktoś nawet jeszcze w tym życiu jest w stanie użyć
to co jest tymczasowe i nierzeczywiste i osiągnąć Mnie, wieczną rzeczywistość.

29.23

Tak oto zrelacjonowałem ci, pokrótce i w szczegółach, ekspertyzę nauki o Prawdzie
Absolutnej. Nauka ta jest niezwykle trudna do zrozumienia nawet dla półbogów.

29.24

Wielokrotnie przekazałem ci tę wiedzę z czystą motywacją. Ktokolwiek właściwie
zrozumie tę wiedzę, uwolni się od wszystkich wątpliwości i osiągnie wyzwolenie.

29.25

Ktokolwiek skupi swoją uwagę na wyraźnych odpowiedziach na twoje pytania,
osiągnie wieczny, najbardziej poufny cel Wed – Najwyższą Absolutną Prawdę.

29.26

Ten kto łaskawie rozpowszechnia tę wiedzę wśród Moich wielbicieli, obdarza swoich
słuchaczy Absolutną Prawdą i takiemu wielbicielowi oddaję Siebie Samego.

29.27

Ten kto przekazuje innym i głośno recytuje tę najwyższą wiedzę, która jest najbardziej
klarowna i czysta, oczyszcza się dzień po dniu.

29.28

Ten kto regularnie słucha tej wiedzy z wiarą i uwagą, służąc Mi z czystym oddaniem,
nigdy nie uwikła się w skutki działania materialnej pracy.

29.29

Mój drogi przyjacielu Uddhawo, czy zrozumiałeś całkowicie tę transcendentalną
wiedzę? Czy chaos i rozpacz, które kłopotały cię zostały rozwiane?

29.30

Nie powinieneś przekazywać tych instrukcji temu kto jest hipokrytą, ateistą,
osobą bez honoru czy temu kto nie słucha z wiarą, nie jest moim wielbicielem lub
po prostu nie jest pokorny.

29.31

Wiedza ta powinna być przekazywana temu, kto jest wolny od złych cech, temu
kto oddany jest braminom, kto ma łaskawe usposobienie, jest święty i czysty. Jeśli

Śrimad Bhagawatam Księga 11

256

zwykli robotnicy czy kobiety posiadają oddanie dla Najwyższego Pana, to powin-
ni być również przyjęci jako kwaliﬁkowani słuchacze.

29.32

Kiedy dociekliwa osoba dojdzie do zrozumienia tej wiedzy to nie ma już nic więcej
do poznania. W rzeczy samej, ktoś kto skosztował najsmakowitszego nektaru nie
jest już dalej spragniony.

29.33

Przez analityczną wiedzę, rytuały, mistyczną jogę, zwykłą pracę i politykę, ludzie pragną
zrobić postęp w religijności, rozwoju ekonomicznym, zadowalaniu zmysłów i wyzwo-
leniu. Jednak ty Uddhawo jesteś Moim wielbicielem i cokolwiek zwykły człowiek
może osiągnąć przez różne sposoby działania, ty, w łatwy sposób znajdziesz we Mnie.

29.34

Osoba, która porzuca wszystkie działania dla korzyści własnej i całkowicie oddaje
się tylko Mi, z ochotą pragnie służyć Mi, osiąga wyzwolenie od narodzin i śmierci,
oraz zostaje obdarowana bogactwami, które równają się mym własnym .

29.35

Śri Śukadewa Goswami powiedział:
– Uddhawa, wysłuchawszy przekazu Pana Kryszny o ścieżce jogi, złożył swoje
dłonie w pokłonie ale z napływu miłości jego gardło zastygło, oczy zalały mu łzy
i nie mógł wypowiedzieć słowa.

29.36

Opanowawszy umysł, przepełniony miłością, Uddhawa poczuł wielką wdzięczność
do Pana Kryszny, największego bohatera dynastii Jadu. Drogi królu Parikszicie,
Uddhawa złożył pokłon, dotknął swoją głową lotosowych stóp Kryszny i ze złożo-
nymi dłońmi przemówił w ten sposób.

29.37

Śri Uddhawa powiedział:
– O nienarodzony, pierwotny Panie, chociaż upadłem w najciemniejszą iluzję to
moja ignorancja została rozproszona dzięki Twojemu miłosiernemu towarzystwu.
Doprawdy, czy jest możliwe aby zimno, ciemność i strach opanowały kogoś kto
zbliżył się do jaśniejącego Słońca?

29.38

W zamian za moje nieznaczne oddanie obdarzyłeś mnie, Swojego sługę, światłem
transcendentalnej wiedzy. Dlatego też, który z wielbicieli, wdzięczny za Twoje łaski,
mógłby porzucić Twoje lotosowe stopy i przyjąć schronienie innego mistrza?

Bhakti joga

257

29.39

Lina mocnego uczuciowego przywiązania do rodziny Daśarhów, Andhaków,
Wrisznich i Satwatów – lina, którą początkowo, w celu spełnienia własnych planów,
Ty Sam zarzuciłeś na mnie Swoją złudną energią – jest teraz odcięta bronią
transcendentalnej wiedzy o duszy.

29.40

Składam pokłony Tobie, o największy z joginów. Przyjmuję schronienie w Tobie
i proszę poinstruuj mnie jak mogę być nieustannie przywiązany do Twoich loto-
sowych stóp.

29.41-44

Pan Kryszna powiedział:
– Mój drogi Uddhawo, polecam ci udaj się do Mojego aśramu zwanego Badarika.
Oczyść się tam przez kąpiele i dotykanie świętych wód, które urzeczywistniły się
z Moich lotosowych stóp. Pozbądź się wszystkich grzesznych reakcji obserwując
świętą rzekę Alakananda. Odziej się w korę drzewną i jedz to co jest osiągalne
w lesie. Pozostań wolnym od pragnień, zadowolonym, tolerancyjnym na dualizmy,
kontroluj się, bądź dobrej natury. Stań się spokojnym, wzbogaconym w transcen-
dentalną wiedzę i duchowe doświadczenie. W skupieniu medytuj ciągle o instruk-
cjach udzielonych przeze Mnie i przyswój sobie ich esencję. Skup myśli i słowa na
Mnie i zawsze staraj się zwiększyć doświadcznie Moich transcendentalnych cech.
W ten sposób wzniesiesz się ponad przeznaczenie trzech sił natury materialnej
i w końcu wrócisz do Mnie.

29.45

Śukadewa Goswami powiedział:
– Poinstruowany przez Śri Krysznę, którego inteligencja niszczy wszystkie bolączki
materialnego życia, Uddhawa okrążył Pana i upadł przed Nim kładąc głowę na
stopach Najwyższego Pana. Chociaż Uddhawa był wolny od wpływów material-
nych dualizmów, jego serce było zdruzgotane i odchodząc zrosił lotosowe stopy
Pana swoimi łzami.

29.46

Zrozpaczony, obawiając się rozłąki z Kryszną, do którego czuł tak wielkie przy-
wiązanie, Uddhawa nie mógł porzucić towarzystwa Pana. W końcu, w wielkim
bólu, kłaniając się Panu Krysznie raz za razem, umieścił klapki Pana Kryszny na
swojej głowie i odszedł.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

258

29.47

Umieszczając Pana głęboko w sercu, wielki wielbiciel Uddhawa udał się do Bada-
rikaśramu. Angażując się w wyrzeczenia osiągnął osobistą siedzibę Pana, którą
przedstawił mu Pan Kryszna, jedyny przyjaciel we wszechświecie.

29.48

W ten sposób Pan Kryszna, którego lotosowym stopom służą wielcy mistrzowie
jogi, wypowiedział tę nektariańską, zawierającą ocean duchowego szczęścia, wiedzę.
Ktokolwiek w tym wszechświecie przyjmie tę narrację z wielką wiarą ma zapew-
nione wyzwolenie.

29.49

Składam pokłony Bogu, Najwyższej Osobie, oryginalnej i najpotężniejszej ze
wszystkich istot, Panu Krysznie. Jest On autorytetem Wed i po to tylko aby
zniszczyć strach Swoich wielbicieli wywołany materialną energią, niczym pszczoła,
zgromadził esencję wszelkiej wiedzy i samorealizacji. Dzięki Swojej łasce udostępnił
wielbicielom ocean szczęścia i możliwość czerpania z niego.

259

Odejście dynastii Jadu

Rozdział ten opisuje zniszczenie dynastii Jadu w związku z zakończeniem
rozrywek Najwyższego Pana Kryszny.
Gdy Śri Uddhawa udał się do Badarikaśramu Pan Kryszna dostrzegając wiele
niepomyślnych znaków doradził Jadawom opuszczenie Dwaraki i udanie się do
Prabhasa leżącego na brzegu rzeki Saraswati aby tam spełniać różne rytuały
przeciwdziałające złym wpływom. Jadawowie przestrzegając polecenia Pana
Kryszny udali się do wskazanego miejsca gdzie oddawali się różnym
przyjemnościom. Będąc pod wpływem iluzji Najwyższego Pana upili się alkoholem
z ryżu. Pozbawieni inteligencji wszczęli kłótnię i walcząc pomiędzy sobą powybijali
się nawzajem. Po walce, Śri Baladewa udał się nad brzeg oceanu i używając
mistycznych sił porzucił Swoje ciało. Widząc odejście Pana Baladewy Pan Kryszna
usiadł w spokoju oparty o drzewo w pozycji medytacyjnej. Przechodzący
w pobliżu myśliwy Dżara pomyłkowo przyjął lewą stopę Pana Kryszny za głowę
jelenia i przeszył ją swoją strzałą (której grot pochodził z wyrzuconych do oceanu
resztek stalowej bryły). Po zbliżeniu się i rozpoznaniu swojej pomyłki Dżara upadł
do stóp Pana Kryszny błagając Go o przebaczenie i wymierzenie mu kary ale
w odpowiedzi usłyszał, że wszystko to wydarzyło się zgodnie z planem Pana
Kryszny. Następnie pojawił się pojazd z Wajkunthy i zabrał myśliwego Dżarę do
świata duchowego.
Kiedy Daruka, woźnica Kryszny, pojawił się na scenie i zobaczył wszystko zaczął
starsznie lamentować. Pan Kryszna nakazał mu udać się do Dwaraki, poinformować
o zniszczeniu Jadawów i polecił wszystkim opuszczenie Dwaraki i udanie się do
Indraprasthy. Daruka posłusznie udał się do Dwaraki z rozkazem Pana Kryszny.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

260

30.1

Król Parikszit zapytał:
– Co w Dwarace uczynił Bóg, Najwyższa Osoba, obrońca wszystkich żywych
istot, gdy wielki wielbiciel Uddhawy odszedł do lasu?

30.2

Co poczęli najlepsi z Jadawów gdy utracili najdroższy ich oczom widok Pana
Kryszny po tym jak zostali obrzuceni klątwą braminów?

30.3

Kobiety nie były w stanie odwrócić swojego wzroku po ujrzeniu Jego transcenden-
talnej postaci. Trzeba wspomnieć, że gdy ta forma raz wejdzie do uszu mędrców
i raz ustanowi się w sercu, nigdy już więcej stamtąd nie wyjdzie. Co więcej, wielcy
i sławni poeci osiągnęli najwyższą transcendentalną radość z opisywania prze-
pięknej postaci Pana Kryszny. Wszyscy wojownicy zgromadzeni na polu bitwnym
Kurukszetra osiągnęli wyzwolenie otrzymując duchowe ciała podobne ciału Pana
dzięki samemu widokowi Pana Kryszny powożącego rydwanem Ardżuny.

30.4

Śri Śukadewa Goswami powiedział:
– Obserwując wiele niepokojących znaków na niebie, ziemi i w powietrzu, Pan
Kryszna przemówił w taki oto sposób do Jadawów zgromadzonych na dworze
Sudharma.

30.5

Pana Kryszna powiedział:
– O przywódcy dynastii Jadu, zauważcie złe omeny, które ukazały się w Dwarace
niczym ﬂagi śmierci. Nie możemy pozostać tu ani chwili dłużej.

30.6

Kobiety, dzieci i starsi powinni opuścić miasto i udać się do Śankhodhary, a my
powinniśmy udać się do Prabhasa-kszetra gdzie wody rzeki Saraswati płyną na
zachód.

30.7

Tam, w Prabhasa powinniśmy oczyścić się, pościć i oddać się medytacjom. Na-
stępnie powinniśmy wielbić półbogów składając im różne oﬁary, kąpiąc ich formy
i namaszczać je papką sandałową.

Odejście dynastii Jadu

261

30.8

Po pokutnych rytuałach powinniśmy wielbić okolicznych braminów oﬁarowując
im krowy, ziemię, złoto, odzienie, słonie, konie i osady.

30.9

Z pewnością, jest to właściwy sposób na przeciwdziałanie naszego złego losu
i powinien on przynieść nam najwyższe dobro. Wielbienie półbogów, braminów
i krów może zapewnić najlepsze narodziny wszystkim żywym istotom.

30.10

Słysząc te oto słowa Pan Kryszny, pogromcy demona Madhu, starsi Jadawowie
przyznali zgodę mówiąc – niech tak będzie – przepłynąwszy ocean udali się
w rydwanach do Prabhasa-kszetry.

30.11

Tam, zgodnie z poleceniem ich władcy, Boga, Najwyższej Osoby, Jadawowie
z oddaniem spełniali religijne ceremonie i różne pomyślne rytuały.

30.12

Następnie zgodnie z wolą Przeznaczenia wszyscy obﬁcie pili słodki napój maireja,
który może całkowicie odurzyć umysł.

30.13

Wszyscy bohaterzy dynastii Jadu odurzeni nadmiernym piciem stracili kontrolę
nad sobą i będąc oszołomionymi wpływem bezpośredniej mocy Pana Kryszny
wszczęli między sobą kłótnię.

30.14

Oszalali z gniewu pochwycili swoje łuki i strzały, miecze, szpady, maczugi, lancety
i oszczepy i zaatakowali się nawzajem na brzegu oceanu.

30.15

Ujeżdżając słonie i rydwany, osły, wielbłądy, byki, bawoły, muły a nawet istoty
ludzkie, rozgniewani wojownicy zaatakowali się strzałami, niczym słonie, które
atakują się swoimi kłami.

30.16

Ich wzajemna wrogość obudziła się i Pradjumna zaczął walczyć przeciwko Sambie,
Akrura przeciw Kuntibhodży, Aniruddha walczył z Satjakim, Subhadra z Sańgrama-
dżitem, Sumitra z Surathą i dwóch Gadów walczyło ze sobą nawzajem.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

262

30.17

Również inni, jak Niśasztha, Ulmuka, Sahasradżit, Śatadżit i Bhanu, zaślepieni
i odurzeni, stanęli do walki i pozabijali się nawzajem.

30.18

Całkowicie porzucając wrodzoną przyjaźń, wojownicy wielu klanów – Daśarhów,
Wrisznich, Andhaków, Bhodżów, Satwatów, Madhów, Arbudów, Śurasenów,
Wisardżanów, Kukarów i Kuntich, wszyscy powyrzynali się nawzajem.

30.19

W ten sposób synowie walczyli z ojcami, bracia przeciwko braciom, krewni prze-
ciwko krewnym i wnukowie z dziadkami. Przyjaciele walczyli z przyjaciółmi, do-
broczyńcy walczyli przeciwko sobie i wszyscy pozabijali się nawzajem.

30.20

Kiedy łuki zostały połamane i zabrakło im strzał i pocisków, pochwycili pałki
trzciny, które rosły na brzegu oceanu.

30.21

Jak tylko uchwycili pałki do rąk, pałki zamieniły się w żelazne pręty twarde niczym
piorun. Przy użyciu tej broni wszyscy atakowali się bezustannie, a gdy Pan Kryszna
próbował ich powstrzymać został również zaatakowany.

30.22

O królu, w całym tym szaleństwie Jadawowie uznali Pana Balaramę za wroga
i pobiegli w Jego kierunku z intencją zabicia Go.

30.23

O potomku Kurów, widząc to Kryszna i Balarama rozgniewali się, pochwycili
pałki trzcinowe i poruszając się na polu bitwy zaczęli zabijać swoich przeciwni-
ków.

30.24

Niesamowity gniew, który opanował wszystkich wojowników napiętnowanych
klątwą braminów, teraz oszołomionych iluzoryczną mocą Kryszny doprowadził
ich do destrukcji tak jak ogień rozpoczęty w bambusowym gaju niszczy cały las.

30.25

Kiedy już wszyscy członkowie dynastii Jadu polegli wtedy Pan Kryszna uznał, że
w końcu brzemię Ziemi zostało usunięte.

Odejście dynastii Jadu

263

30.26

Wtedy Pan Balarama usiadł na brzegu oceanu i skupił Się w medytacji o Bogu,
Najwyższej Osobie. Łącząc Siebie z Sobą Samym porzucił ten śmiertelny świat.

30.27

Pan Kryszna, syn Dewaki, widząc odejście Pana Ramy, usiadł w spokoju pod
drzewem banjanowym.

30.28-32

Najwyższy Pan Kryszna ukazał Swoją wspaniałą, błyszczącą, czteroramienną
postać, promienną niczym czysty ogień rozjaśniając ciemność we wszystkich kie-
runkach. Karnacja Jego ciała była koloru ciemnoniebieskiej chmury, Jego blask był
koloru stopionego złota, a Jego ciało zdobił znak Śriwatsa. Jego twarz stroił uroczy
uśmiech, Jego głowę zdobiły loki ciemnoniebieskich włosów, Jego lotosowe oczy
były bardzo atrakcyjne a kolczyki w kształcie rekinów połyskiwały w Jego uszach.
Miał na Sobie jedwabne szaty, zdobiony pas, świętą nić, bransoletki, naramienniki,
hełm, klejnot Kaustubha, naszyjniki i inne królewskie emblematy.

30.33

Właśnie wtedy przechodził w pobliżu myśliwy Dżara i pomylił stopę Pana z twarzą
jelenia. Myśląc, że znalazł oﬁarę, Dżara przebił stopę Pan swoją strzałą, której grot
zrobiony był z pozostałości żelaznej bryły urodzonej przez Sambę.

30.34

Myśliwy widząc czteroramienną postać przestraszył się bardzo z powodu popeł-
nionej obrazy i upadł do ziemi umieszczając swoją głowę na stopie Najwyższego
Pana, zabójcy demonów.

30.35

Dżara powiedział:
– O Panie Madhusudano, jestem największym z grzeszników. Będąc w ignorancji,
przebiłem Twoją stopę. O najczystszy Panie, O Uttamaśloko proszę wybacz mi
grzesznemu.

30.36

O Panie Wisznu, uczeni mówią, że przez pamiętanie o Tobie każdy może zniszczyć
ciemność ignorancji. O mistrzu obraziłem Cię!

30.37

O Panie Wajkunthy, proszę zabij natychmiast tego grzesznego myśliwego aby już
nigdy więcej nie popełnił obraz wobec świętych osób.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

264

30.38

Ani Brahma ani jego synowie na czele z Rudrą, ani żaden z wielkich mędrców
będący mistrzem w recytowaniu mantr wedyjskich nie jest w stanie zrozumieć
działania Twoich mocy mistycznych ponieważ okryły one ich wizję i w ten sposób
wszyscy oni pozostają w ignorancji odnośnie ich działania. Dlatego cóż ja, nisko
urodzony, mogę powiedzieć?

30.39

Pan Kryszna odpowiedział:
– Drogi Dżaro, nie obawiaj się i powstań. To co się stało było Moim pragnieniem.
Teraz, za Moim pozwoleniem udaj się na planety świata duchowego.

30.40

Tak poinstruowany przez Najwyższego Pana Krysznę, który przyjmuje Swoje
transcendentalne ciało z Własnej woli, myśliwy Dżara okrążył Śri Krysznę trzy
razy i złożył Mu pokłony. Następnie Dżara wsiadł na pokład samolotu, który zabrał
go do nieba duchowego.

30.41

W tym samym czasie Daruka, woźnica Pana Kryszny, poszukiwał swojego Mistrza.
Kiedy przechodził w pobliżu miejsca gdzie siedział Pan Kryszna, poczuł aromat
kwiatów tulasi unoszony przez wiatr.

30.42

Daruka nie mógł powstrzymać swoich emocji na widok Pana Kryszny, otoczonego
błyszczącymi broniami i odpoczywającego pod drzewem banjanowym. Oczy zaszły
mu łzami, zeskoczył z rydwanu i padł do lotosowych stóp Kryszny.

30.43

Daruka powiedział:
– O mój Panie, tak jak ludzie wtapiają się w ciemność bezksiężycowej nocy i nie
mogą znaleźć drogi, tak samo ja straciłem widok Twoich lotosowych stóp, jestem
pozbawiony wzroku i błąkam się w ciemnościach. Nie wiem dokąd zmierzam, ani
nie mogę zaznać spokoju.

30.44

Śukadewa Goswami kontynuował mowę do cesarza Parikszita:
– O najwspanialszy z władców, w czasie gdy Daruka mówił, rydwan Najwyższego
Pana uniósł się w powietrze razem z końmi i ﬂagami naznaczonymi emblematem
Garudy.

Odejście dynastii Jadu

265

30.45

Wszystkie boskie bronie Wisznu również uniosły się i podążyły za rydwanem.
Następnie Pan Dżanardana przemówił do Swojego zdumionego woźnicy.

30.46

O Daruko, udaj się do Dwaraki i powiedz Naszej rodzinie o tym, jak ich bliscy
zniszczyli siebie nawzajem. Powiedz im również o odejściu Pana Sankarszany
i Mojej obecnej sytuacji.

30.47

Ty i twoi krewni nie powinniście pozostać dłużej w Dwarace ponieważ będzie ona
zalana przez ocean.

30.48

Wszyscy powinniście zabrać swoje rodziny, Moich rodziców i pod opieką Ardżuny
udać się do Idraprasthy (miasta Pandawów).

30.49

Ty Daruko, powinieneś być Mi oddany, skupiony na duchowej wiedzy i nieprzywią-
zany do materialnej świadomości. Rozumiejąc, że wszystkie te rozrywki są pokazem
Mojej duchowej mocy, powinieneś pozostać spokojnym i nieporuszonym.

30.50

Tak poinstruowany, Daruka okrążył Pana Krysznę składając Mu pokłony raz za
razem, umieścił lotosowe stopy Pana na swojej głowie i ze smutkiem w sercu po-
wrócił do Dwaraki.

267

Odejście Pana Kryszny

Rozdział ten opisuje powrót Boga, Najwyższej Osoby do Jego własnej siedziby.
Po usłyszeniu od Daruki wieści o odejściu Pana Kryszny, Wasudewa i pozostali
mieszkańcy Dwaraki zaczęli lamentować i wyszli z miasta na Jego poszukiwanie.
Wszyscy półbogowie, którzy urodzili się w rodzinie Jadawów w celu towarzyszenia
Panu Krysznie w Jego ziemskich rozrywkach podążyli za Nim i udali się
z powrotem do swoich odpowiednich siedzib. Czynności Najwyższego Pana
polegające na tworzeniu gier, zabaw i wszelkich rozrywek, a następnie porzucanie
ich są po prostu sztuczkami maji (iluzji), niczym gra aktorska. W rzeczywistości
to właśnie Najwyższy Pan stwarza cały wszechświat, a następnie wchodzi do niego
jako Dusza Najwyższa. W końcu zwija cały wszechświat do wewnątrz Siebie
i pozostając w Swojej własnej chwale kończy zewnętrzne rozrywki.
Chociaż Ardżuna odczuwał głęboką rozłąkę z Panem Kryszną to jednak uspokoił
się poprzez rozpamiętywanie różnych wskazówek udzielonych mu przez Krysznę.
Następnie Ardżuna przeprowadził rytuały oﬁarowania pinda zmarłym krewnym.
W tym czasie ocean pochłonął Dwarakę. Pozostałych przy życiu Jadawów Ardżuna
zabrał do Indraprasthy i osadził na tronie Wadżrę. Pandawowie słysząc o wszystkim
ustanowili na tronie Parikszita, a sami odeszli.

31.1

Śukadewa Goswami powiedział:
– Następnie Pan Brahma, Pan Śiwa wraz z małżonką, wielcy mędrcy, Pradżapati
(ci, którzy pierwsi zaludnili wszechświat) oraz wszyscy półbogowie na czele z Indrą
przybyli do Prabhasa-kszetra.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

268

31.2-3

Przyszli tam również przodkowie, Siddhowie, Czaranowie, Widjadharowie, Wielkie
Węże, Czaranowie, Jakszowie, Rakszasowie, Kinnarowie, Apsary oraz krewni orła
Garudy, pragnąc być świadkami odejścia Boga, Najwyższej Osoby. Wszyscy oni
w rozmaity sposób wychwalali narodziny i czynności Pana Śri Kryszny.

31.4

O królu, ze swoich latających pojazdów, które zagęściły niebo, zrzucali z oddaniem
obﬁty deszcz kwiatów.

31.5

Widząc przed Sobą Brahmę, który jest dziadkiem tego wszechświata oraz innych
półbogów będących Jego upełnomocnionymi ekspansjami, Wszechpotężny Pan,
zamknął Swoje lotosowe oczy i skupił umysł wewnątrz Siebie.

31.6

Następnie Pan Kryszna wszedł do Swojej duchowej siedziby bez użycia mistycznej
mocy agneja służącej do spalenia Jego transcendentalnego ciała. Dham (transcen-
dentalny dom Kryszny) jest wszechatrakcyjnym miejscem spoczynku wszystkich
światów oraz obiektem wszystkich rozmyślań i medytacji.

31.7

Jak tylko Pan Kryszna opuścił Ziemię, wtedy Prawda, Religia, Wiara, Sława
i Piękno natychmiast podążyły za Nim. W niebiosach brzmiały dźwięki bębnów,
a z nieba spadł deszcz kwiatów.

31.8

Większość półbogów i innych istot nadzorowanych przez Pana Brahmę nie mogła
widzieć Pana Kryszny wchodzącego do Swojej siedziby ponieważ nie ukazał On
Swoich ruchów wszystkim, ale ci, którzy mogli to ujrzeć byli bardzo zdumieni.

31.9

Tak jak zwykły człowiek nie jest w stanie dostrzec ścieżki błyskawicy która opuszcza
chmurę, tak samo półbogowie, nie byli w stanie wyśledzić posunięć Pana Kryszny,
kiedy powracał do Swojej siedziby.

31.10

Zaledwie kilku półbogów, Pan Brahma i Pan Śiwa z zachwytem, mogli dostrzec
jak działają moce mistyczne Najwyższego Pana. Wszyscy oni wychwalali działanie
mistycznych mocy Pan i następnie powrócili na swoje planety.

Odejście Pana Kryszny

269

31.11

Mój drogi królu, musisz zrozumieć, że pojawianie się i odchodzenie Najwyższego
Pana, które jest niczym odchodzenie i pojawianie się wcielonych uwarunkowanych
dusz, jest przejawem Jego iluzorycznej mocy, niczym gra aktora. Po stworzeniu
tego wszechświata Najwyższy Pan wchodzi do niego, bawi się przez jakiś czas,
a potem zwija całą scenograﬁę. Następnie, Najwyższy Pan, pozostaje usytuowany
we własnej chwale po zakończeniu funkcji działania tej kosmicznej manifestacji.

31.12

Pan Kryszna ocalił syna Swojego guru z planety władcy śmierci (przyprowadził
chłopca w jego ludzkim ciele), również będąc najwyższym obrońcą ocalił ciebie
kiedy byłeś spalany przez brahmastrę Aśwatthamy. Kryszna pokonał w bitwie
Śiwę, jak też agentów rozporządzających śmiercią oraz w ludzkim ciele wysłał
myśliwego Dżarę bezpośrednio na Waikunthy. Jak więc to możliwe, że nie mógłby
ochronić Samego Siebie?

31.13

Chociaż Kryszna posiada nieograniczone moce i jest jedyną przyczyną stworzenia,
utrzymania i zniszczenia nieograniczonych żywych istot, to jednak nie pragnął już
dłużej ukazywać Swojego ciała w tym świecie. W ten sposób Pan Kryszna pokazał
przeznaczenie osób utwierdzonych w jaźni i zademonstrował niewielką wartość
tego śmiertelnego świata.

31.14

Ktokolwiek regularnie wstaje wcześnie rano i z oddaniem powtarza chwały odejścia
Pana Kryszny i Jego powrotu do świata duchowego z pewnością osiągnie to samo
najwyższe przeznaczanie.

31.15

Jak tylko Daruka dotarł do Dwaraki, rzucił się do stóp Wasudewy i Ugraseny,
zalał ich stopy łzami lamentując z powodu utraty Pana Kryszny.

31.16-17

Daruka przekazał wiadomość o całkowitej zagładzie Wrisznich co doprowadziło
wielbicieli do załamania i głębokiego smutku. Czując ogarniający ból separacji
z Kryszną wszyscy bili siebie własnymi pięściami i w pośpiechu udali się do miejsca
gdzie leżeli ich martwi krewni.

31.18

Gdy Dewaki, Rohini i Wasudewa nie mogli znaleźć swoich synów Kryszny i Ramy,
stracili świadomość z nadmiaru cierpienia.

Śrimad Bhagawatam Księga 11

270

31.19

Rodzice Pana Kryszny i Balaramy nękani bólem rozłąki na miejscu porzucili
swoje życia. Drogi Parikszicie, żony Jadawów weszły na stosy pogrzebowe obej-
mując swoich martwych mężów.

31.20

Żony Pana Balaramy weszły w ogień obejmując Jego ciało, podobnie uczyniły
żony Wasudewy. Żony synów Kryszny na czele z żoną Pradjumny weszły w ogień
pogrzebowy swoich mężów. Rukmini i inne żony Pana Kryszny, których serca
były całkowicie zaabsorbowane myślami o Nim, uczyniły to samo.

31.21

Ardżuna czuł wielki smutek spowodowany rozłąką ze swoim najdroższym przy-
jacielem, Panem Kryszną ale pocieszył się pamiętaniem transcendentalnych słów,
które udzielił mu osobiście Sam Pan.

31.22

Ardżuna upewnił się, że spełniono pogrzebowe ceremonie dla wszystkich mar-
twych wojowników, którzy nie mieli męskich potomków. Osobiście spełnił odpo-
wiednie rytuały dla każdego z Jadawów.

31.23

O królu, gdy tylko Bóg, Najwyższa Osoba opuścił Dwarakę wtedy ocean zalał całe
miasto zostawiając tylko Jego pałac.

31.24

Pan Madhusudana, Bóg, Najwyższa Osoba jest wiecznie obecny w Dwarace. Jest to
najbardziej pomyślne ze wszystkich pomyślnych miejsc i nawet nieznaczne pamiętanie
Dwaraki niszczy wszelkie zanieczyszczenia.

31.25

Ardżuna zabrał do Indraprasthy pozostałych przy życiu Jadawów; kobiety, dzieci
i starców, a jako ich władcę na tronie osadził Wadżrę.

31.26

Mój drogi Parikszicie, twoi dziadkowie ( Judhiszthira i pozostali Pandawowie) po
usłyszeniu od Ardżuny o odejściu ich przyjaciela, Pana Kryszny, przekazali swój
tron Tobie i przygotowali się do odejścia z tego świata.

Odejście Pana Kryszny

271

31.27

Osoba, która z wiarą słucha i gloryﬁkuje różne rozrywki i inkarnacje Śri Wisznu,
Władcy wszystkich władców, wyzwoli się ze wszystkich grzechów.

31.28

Wszechpomyślne wyczyny wielce atrakcyjnych inkarnacji Pana Kryszny, Boga,
Najwyższej Osoby, oraz Jego rozrywki spełniane w wieku dziecięcym są opisane
w Śrimad Bhagawatam i innych pismach. Ktokolwiek powtarza opisy Jego rozry-
wek osiągnie transcendentalną miłosną służbę dla Pana Kryszny, który jest celem
wszystkich doskonałych mędrców.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Śrimad Bhagavatam canto 12
Krishna s Pranks Srimad Bhagavatam
Zarz[1] finan przeds 11 analiza wskaz
11 Siłowniki
11 BIOCHEMIA horyzontalny transfer genów
PKM NOWY W T II 11
wyklad 11
R1 11
CALC1 L 11 12 Differenial Equations
Prezentacje, Spostrzeganie ludzi 27 11
zaaw wyk ad5a 11 12
budzet ue 11 12
EP(11)
W 11 Leki działające pobudzająco na ośrodkowy układ
Zawal serca 20 11 2011
11 Resusc 2id 12604 ppt

więcej podobnych podstron