„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Alina Jaksa

Ochrona środowiska pracy 311[31].O2.05

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr Daniela Adamska
mgr inż. Grażyna Gonera

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Małgorzata Urbanowicz


Konsultacja:
dr inż. Bożena Zając


Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 311[31].02.05
Ochrona środowiska pracy zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu
technik technologii chemicznej 311[31]

Wydawca:

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Scenariusze lekcji

7

5. Ćwiczenia
5.1. Zagrożenia występujące w środowisku pracy. Zapobieganie
zagrożeniom.

9
9

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

14

7. Literatura

25

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1.WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych z ochrony środowiska pracy w szkole kształcącej w zawodzie technik
technologii chemicznej.

W poradniku umieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy

z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze lekcji,

−

ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania – uczenia się
oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.

Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone różnymi metodami. Może to być dyskusja

w grupie, ćwiczenia praktyczne, pokazy filmów dydaktycznych, wycieczki do zakładów
chemicznych.
Formy organizacyjne: praca samodzielna lub w małych zespołach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

311[31].O2

Podstawy ochrony

środowiska

311[31].O2.01

Posługiwanie się pojęciami

z zakresu ekologii i

ochrony środowiska

311[31].O2.02

Ochrona atmosfery

311[31].O2.03

Ochrona hydrosfery

311[31].O2.04

Ochrona litosfery

311[31].O2.05

Ochrona środowiska

pracy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu nauczania, uczeń powinien umieć:

− zachować zasady bhp przy pracy z odczynnikami chemicznymi,

− zachować zasady bhp przy pracy ze sprzętem laboratoryjnym,
− udzielać pierwszej pomocy przy oparzeniach chemicznych i termicznych,

− korzystać z różnych źródeł informacji,

− obsługiwać komputer.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku procesu kształcenia, uczeń powinien umieć:

− zinterpretować podstawowe pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy,

− dostrzec zagrożenia związane z wykonywaniem pracy,

− określić zagrożenia wymagające stosowania środków ochrony indywidualnej:

chemicznych, fizycznych, biologicznych,

− określić zasady bezpiecznej pracy na wybranych przykładach działalności zawodowej,

− posłużyć się środkami ochrony indywidualnej i zbiorowej,

− zastosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze,
− zastosować zasady bezpiecznej pracy z urządzeniami elektrycznymi i mechanicznymi,

− podać przykłady zanieczyszczeń środowiska przez zakłady przemysłowe,

− określić sposoby organizacji produkcji przyjaznej dla środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. Przykładowe scenariusze zajęć

Scenariusz zajęć nr 1

Osoba prowadząca.....................................
Modułowy program nauczania:

Technik technologii chemicznej 311[31]

Moduł:

Podstawy

ochrony

środowiska 311[31].Z2

Jednostka modułowa:

Ochrona środowiska pracy 311[31].Z2.05

Temat: Dobierz odpowiedni sprzęt gaśniczy do wybranych palących się substancji.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności właściwego reagowania w przypadku pożaru.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− korzystać z materiałów źródłowych,

− interpretować waściwości substancji,
− wyciągać wnioski dotyczące zagrożeń pożarowych,

− uzasadnić dokonany wybór środka gaśniczego.

Metody uczenia – uczenia się: dyskusja kierowana , ćwiczenia

Formy organizacyjne pracy uczniów: praca w zespołach
Czas: 45 minut

Środki dydaktyczne: gaśnice różnych typów, poradnik fizykochemiczny, karty
charakterystyk

Przebieg zajęć:

1.Sprawy organizacyjne.
2.Przedstawienie przebiegu zajęć, podział na zespoły.
3.Realizacja tematu:

− wyznaczenie przez nauczyciela substancji palącej się,
− każdy uczeń zapoznaje się z przedstawionym sprzętem gaśniczym,

− uczniowie w grupach opracowują sposób gaszenia zaproponowanych substancji,

− odszukują w właściwości tych substancji,
− uczniowie w grupach formułują wnioski dotyczące zasadności wyboru sprzętu

gaśniczego,

− nauczyciel pełni rolę koordynatora,
4. 4.Liderzy grup prezentują nauczycielowi propozycje niezbędnych środków ochrony

osobistej, sprzętu gaśniczego.

5. 5.Nauczyciel analizuje prace uczniów pod względem poprawności i dokonuje ich

korekty.

6. Ocena pracy
Zakończenie zajęć:
Praca domowa
Popraw swoją pracę uwzględniając uwagi nauczyciela i porównując wyniki z danymi
zawartymi w kartach charakterystyk.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
− anonimowa ankieta ewaluacyjna dotycząca zdobytych umiejętności i sposobu

prowadzenia zajęć.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Scenariusz zajęć nr 2

Osoba prowadząca............................................
Modułowy program nauczania:

Technik technologii chemicznej 311[31]

Moduł:

Podstawy

ochrony

środowiska 311[31].O2

Jednostka modułowa:

Ochrona środowiska pracy 311[31].O2.05

Temat: Dobierz środki ochrony osobistej dla pracownika mającego styczność
z akrylonitrylem i fenolem
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności doboru właściwych środków ochrony osobistej
i unikania niepotrzebnych zagrożeń zdrowia.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− wybrać odpowiednie dla stanowiska pracy środki ochrony osobistej,

− sporządzić wykaz niezbędnych środków ochrony osobistej,

− uzasadnić wybór.

Metody uczenia – uczenia się: dyskusja
Formy organizacyjne pracy uczniów: praca w zespołach
Czas: 45 minut

Środki dydaktyczne:

− normy techniczne dotyczące środków ochrony indywidualnej,

− karty charakterystyk substancji szkodliwych.

Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne

2. Omówienie celu zajęć, podział na grupy
3. Realizacja tematu:

− uczniowie zapoznają się z normami technicznymi dotyczącymi środków ochrony

osobistej,

− odszukują karty charakterystyk fenolu i akrylonitrylu,

− wynotowują z nich zagrożenia ,

− dobierają środki ochrony osobistej,
− prezentują swoje opracowania,

− porównują z innymi zespołami.

4. Nauczyciel analizuje prace uczniów pod względem poprawności i dokonuje ich korekty.
5. Ocena pracy.

Zakończenie zajęć:
Popraw swoje wyliczenia uwzględniając uwagi nauczyciela.

Praca domowa: Popraw lub uzupełnij swoją pracę w zależności od uwag nauczyciela.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
− anonimowa ankieta ewaluacyjna dotycząca zdobytych umiejętności i sposobu

prowadzenia zajęć.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

5. ĆWICZENIA

5.1 Zagrożenia występujące w środowisku pracy. Zapobieganie

zagrożeniom

Ćwiczenie 1

Dokonaj analizy Instrukcji Technologicznej i zaproponuj sposób postępowania

w przypadku pożaru.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien:

− zapoznać się z instrukcją,

− biorąc pod uwagę własności etanolu zaproponować sposób postępowania w przypadku

pożaru.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− dyskusja

Środki dydaktyczne:

− karty charakterystyk substancji niebezpiecznych,

− instrukcja (załącznik).

Załącznik nr 1

Instrukcja technologiczna

Warunki bezpiecznej pracy i postępowanie w stanach awaryjnych.

Spirytus stosowany do produkcji stwarza zagrożenie pożarowe i wybuchowe. Opary spirytusu
są cięższe od powietrza i gromadzą się nad podłogą, tam też umieszczone są czujniki, których
nie należy zasłaniać ani zastawiać.
Zauważone nieszczelności w instalacji należy natychmiast zgłaszać przełożonemu i nie
dopuścić do rozlewania się spirytusu lub jego roztworu.

W przypadku rozszczelnienia się instalacji i rozlania spirytusu lub jego roztworu należy

niezwłocznie go usunąć kierując z dużą ilością wody do kratki kanalizacyjnej.
Pomieszczenia są monitorowane w sposób ciągły pod kątem zagrożenia pożarem
i wybuchem.
W przypadku przekroczenia alarmowego stężenia par alkoholu w pomieszczeniu uruchamia
się syrena alarmowa oraz sygnalizacja świetlna na odpowiednim wskaźniku.
W wypadku pożaru postępować wg:
− instrukcji alarmowej w wypadku powstania pożaru,

− instrukcji przeciwpożarowej dla budynków,
− instrukcji ogólnej bhp.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Ćwiczenie 2

Dobierz odpowiedni sprzęt i środki gaśnicze przy pożarze:

a) alkoholu butylowego,
b) instalacji elektrycznej
i uzasadnij wybór.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien:

− oznaczenia na gaśnicach,
− środki gaśnicze.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− dyskusja

Środki dydaktyczne:

− różne rodzaje gaśnic,
− środki gaśnicze,

− instrukcja przeciwpożarowa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Załącznik nr 2

Instrukcja p-poż

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Ćwiczenie 3

Na podstawie kart charakterystyki dwóch wybranych szkodliwych substancji:

a) podaj identyfikację zagrożeń, największe dopuszczalne stężenie oraz środki ochrony

indywidualnej,

b) dobierz środki ochrony indywidualnej do pracy w narażeniu na działanie pyłów

i amoniaku.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien:

− dokonać wyboru substancji szkodliwych,
− odszukać ich dopuszczalne stężenie,

− wybrać środki ochrony indywidualnej.

Środki dydaktyczne:

− karty charakterystyk substancji niebezpiecznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej ,,Rozpoznawanie
podstawowych materiałów budowlanych”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru.

Zadania są poziomu podstawowego i poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1

Za każdą prawidłową odpowiedź - uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej

brak uczeń otrzymuje 0 punktów.

Propozycje normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące oceny szkolne:

− dopuszczający – za rozwiązanie 10 - 13 zadań z poziomu podstawowego,
− dostateczny – za rozwiązanie 14 - 17 zadań z poziomu podstawowego,

− dobry – za rozwiązanie 18 zadań w tym 2 zadań z poziomu ponadpodstawowego,

− bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań w tym 3 zadań z poziomu ponadpodstawowego.

Plan testu

Nr zad. Cel operacyjny

( mierzalne osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1 Ustalić rodzaj zabezpieczenia

przeciwpożarowego

A P c

2 Ustalić rodzaj wentylacji sztucznej

B

P

d

3 Podać wilgotność powietrza w pomieszczeniu

do pracy

A P a

4 Podać wartość natężenia oświetlenia w sali

lekcyjnej

A P c

5 Wskazać środek gaśniczy do gaszenia

przewodów elektrycznych

A P d

6 Identyfikować zadania Dozoru Technicznego

C

PP

b

7 Identyfikować oznaczenie granicy

wybuchowości

B P c

8 Ustalić rodzaj pochłaniacza na podstawie

symbolu

C PP b

9 Wybrać substancję przenikającą przez skórę A P a

10 Wskazać czego dotyczy szkolenie ogólne bhp

A

P

c

11 Ustalić sposób oznakowania opakowania

substancji niebezpiecznej

B PP a

12 Określić dopuszczalne natężenie dźwięku A P d
13 Wskazać kto powinien wyposażyć pracownika

w odzież ochronną

A P b

14 Wybrać zakres słyszalnego hałasu B

PP

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

15 Wskazać zwrot oznaczający zagrożenie jakie

stwarza substancja niebezpieczna

A P c

16 Wskazać zagrożenie spowodowane przez

substancje mutagenne

A P d

17 Ustalić najskuteczniejszą wentylację

pomieszczeń

A P d

18 Wskazać sposób gaszenia płonącego ubrania

na człowieku

A P c

19 Wskazać rodzaj szkolenia bhp

A

P

b

20 Ustalić oznaczenie graficzne opakowania

substancji toksycznej

A P c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Przebieg testowania

Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie Instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 20 pytań. Do każdego pytania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia testu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Przygotuj odpowiednią ilość testów.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4. Stwórz atmosferę życzliwości i spokoju podczas wykonywania testu.
5. Kilka minut przed końcem testu przypomnij uczniom o kończącym się czasie wykonania

testu.

6. Przeprowadź analizę wyników testu, wybierz zadania, które sprawiły uczniom najwięcej

trudności.

7. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, aby uniknąć niepowodzeń dydaktycznych.

Materiały dla ucznia

− Instrukcja
− Zestaw zadań

− Karta odpowiedzi

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Zestaw pytań testowych

1.W pomieszczeniach pracy wolno:

a) instalować przełączniki elektryczne na dowolnym podłożu
b) przechowywać materiały palne w odległości 0,5m od kabli elektrycznych,

c) stosować instalację uziemiającą,
a) prowadzić przewody elektryczne w kanałach wentylacyjnych.

2. Do wentylacji sztucznej należy:

a) aeracja,
b) grawitacyjna,
c) infiltracja,
d) wywiewna.

3. Wilgotność względna w pomieszczeniach pracy powinna wynosić:

a) 35 – 70 %
b) 20 – 50 %
c) 65 - 80 %
d) 50 – 60 %

4. Natężenie oświetlenia w sali lekcyjnej powinno wynosić:

a) 100 lx
b) 200 lx
c) 300 lx
d) 400 lx

5. Palące się przewody elektryczne gasi się:

a) piaskiem
b) wodą
c) pianą
d) proszkami

6. Do zakresu działania Urzędu Dozoru Technicznego nie należy:

a) prowadzenie ewidencji urządzeń technicznych
b) kontrola zabezpieczeń technicznych i ochron osobistych
c) zezwalanie na eksploatację urządzeń technicznych
d) wyrażanie zgody na dokonywanie przeróbek urządzeń technicznych

7. Które oznaczenie ma związek z wybuchowością:

a) NDS
b) NDSCh
c) DGW
d) NDSP

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

8. Litera E i barwa żółta to oznaczenie pochłaniacza do:

a) rtęci
b) dwutlenku siarki
c) amoniaku
d) tlenków azotu

9. Substancja szkodliwa przenikająca przez skórę to:

a) benzen:
b) amoniak

c) benzyna

d) chlor

10. Szkolenie ogólne bhp dotyczy:

a) pracownika po zwolnieniu lekarskim
b) pracownika pracującego 6 miesięcy
c) pracownika przystępującego do pracy
d) pracownika z kilkuletnim stażem

11. Oznakowanie opakowania substancji niebezpiecznej nie musi zawierać:

a) masy
b) nazwy producenta
c) zwrotu wskazującego rodzaj zagrożenia
d) znaku ostrzegawczego

12. Dopuszczalny poziom natężenia dźwięku

odniesiony do 8-godzinnego dnia pracy wynosi:

a) do 50 dB
b) > 85 dB
c) 95 dB
d) 85 dB

13. Za środki ochrony osobistej ponosi koszty:

a) pracownik
b) pracodawca
c) częściowo pracownik
d) częściowo pracodawca

14. Hałas słyszalny mieści się granicach:

a) 26 – 16000 Hz

b) 10 - 1600 Hz
c) 150 - 26000 Hz
d) 15 - 2000 Hz

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

15. Zwrot na opakowaniu substancji niebezpiecznej wskazujący rodzaj zagrożenia oznaczony
są literą:

a) S
b) B
c) R
d) T

16. Mutageny powodują:

a) uczulenia
b) oparzenia
c) upośledzenie funkcji rozrodczych
d) zmiany w genach

17. Najskuteczniejszą jest wentylacja :

a) nawiewna
b) wywiewna
c) grawitacyjna

d)nawiewno- wywiewna

18. Płonące ubranie na człowieku gasi się przy pomocy:

a) gaśnicy pianowej
b) gaśnicy halonowej
c) koca gaśniczego
d) gaśnicy proszkowej

19. Pracownik podlega szkoleniu:

a) tylko bhp
b) bhp i ppoż.
c) tylko ppoż.
d) Ppoż. i niekiedy bhp

20. Znak ostrzegawczy „ trupia czaszka” oznacza zagrożenie:

a) porażenie prądem elektrycznym
b) spadającymi przedmiotami
c) substancją toksyczną
d) substancją żrącą

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko………………………………………………………………..…

Ochrona środowiska pracy

Zakreśl poprawną odpowiedź, wpisz brakujące części zdania lub wykonaj rysunek.

Nr
zadania

Odpowiedzi

Ilość
punktów

1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d

10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d

Razem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Test praktyczny „próba pracy”

Zadanie: Zaprojektuj wyposażenie magazynku do przechowywania kwasów, aby zostały
spełnione wymogi bezpieczeństwa i higieny pracy.
Założenia:
− powierzchnia pomieszczenia 10 m

2

,

− przechowywane kwasy: HCl i H

2

SO

4

o stężeniach 10 –20%,

− zaprojektować rodzaj oświetlenia, wentylacji, potrzebne media.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłowo wykonaną czynność uczeń otrzymuje 1 punkt. Za źle wykonaną
czynność lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów.

Czas wykonania: 90 minut
Propozycje normy wymagań – uczeń otrzyma następujące oceny szkolne:

- dopuszczający –za prawidłowo wykonane czynności: 1,2,6,7,8,10 i uzyskane 6 punktów,
- dostateczny – za wykonane czynności 1,2,3,5,6,7,8,10, i uzyskanie 8 punktów,
- dobry – 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10 i uzyskanie 10 punktów,
- bardzo dobry – za wykonanie wszystkich czynności i uzyskanie 11 punktów.

Kryteria oceny

Obszar czynności Numer

czynności

Sprawdzana
czynność

Kryterium wykonania
czynności

Punktacja

O - 1

Wykonywanie

zadania

1 Uczeń wybiera

materiały do
wykonania
zadania

Uczeń dokonał wyboru
odpowiednich norm
technicznych, kart
charakterystyki,
Dzienników
Urzędowych

0 - 1

2 Uczeń wybiera

rodzaj
oświetlenia

Uczeń wybrał
oświetlenie naturalne
i sztuczne

0- 1

3 Uczeń wybiera

wartość
natężenia
oświetlenia

Uczeń wybrał zgodne
z normą natężenie
oświetlenia w lx

0 - 1

4 Uczeń wybiera

rodzaj oprawy
oświetlenia

Uczeń wybrał
odpowiednią oprawę
zabezpieczająca

0 - 1

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

5 Uczeń ustala

rodzaj stołów do
umieszczania
kwasów

Uczeń wybrał stoły
z ceramicznymi lub
innymi
kwasoodpornymi
blatami

0 - 1

6 Uczeń ustala

miejsce dopływu
i odpływu wody

Uczeń ustalił dopływ
i odpływ wody ( kran,
zlew)

0 - 1

7 Uczeń

umieszcza
apteczkę

Uczeń umieścił
apteczkę

0 - 1

8 Uczeń

umieszcza
instrukcję
udzielania
pierwszej
pomocy

Uczeń umieścił
apteczkę

0 - 1

9 Uczeń wybiera

środki ochrony
osobistej

Uczeń wybrał fartuch
ochronny, okulary,
rękawice

0 - 1

10 Uczeń

porządkuje
swoje
stanowisko
pracy

Uczeń uporządkował
swoje stanowisko pracy

0 - 1

Prezentowanie
i ocena
wykonanego
zadania

11 Uczeń

prezentuje i
ocenia
wykonany
projekt

Uczeń zaprezentował
i ocenił wykonany
projekt

0 - 1

Karta obserwacji

Imię i nazwisko:.......................................................................................

Zadanie: Zaprojektuj wyposażenie magazynku do przechowywania kwasów, aby spełniało
wymogi bezpieczeństwa i higieny pracy.

Obszar
wymagań

Czynności oceniane i kryteria wykonania

Liczba
punktów

1 czynność: Przygotowanie dokumentacji
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń przygotował
dokumentację

2 czynność: Wybór oświetlenia
Kryterium wykonania: Oświetlenie naturalne
i sztuczne

3 czynność: oświetlenia Wybór wartości natężenia
oświetlenia

Wykonywanie
zadania

Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń wybrał
właściwą wartość natężenia oświetlenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

4 czynność: Wybór oprawy
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń wybrał
oprawę zabezpieczającą przed działaniem par
kwasów
5 czynność: ustalenie rodzaju blatów stołów
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń wybrał blaty
kwasoodporne
6 czynność: Umieszczenie kranu i zlewu
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń umieścił kran
i zlew
7 czynność: Umieszczenie apteczki
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń umieścił
apteczkę
8 czynność: Umieszczenie instrukcji udzielania
pierwszej pomocy
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń umieścił
instrukcję pierwszej pomocy

10 czynność: Porządkowanie stanowiska pracy
Kryterium wykonania: Jeżeli uczeń uporządkował
swoje stanowisko pracy

11 czynność: Prezentacja i ocena swojej pracy

Prezentowanie
i ocena
wykonanego
zadania

Kryterium oceny: Jeżeli uczeń zaprezentował
i ocenił swoją pracę

Łączna liczba punktów

Uzyskana ilość
punktów
i ocena

Uzyskana ocena szkolna

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia testu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Zapoznaj uczniów ze sposobem testowania „próba pracy” i zasadami punktowania.
3. Omów z uczniami sposób wykonania zadania typu „próba pracy”.
4. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
5. Rozdaj uczniom Instrukcje do wykonana zadania, podaj czas przeznaczony na wykonanie

zadania..

6. Stwórz atmosferę życzliwości i spokoju podczas wykonywania testu.
7. Kilka minut przed końcem testu przypomnij uczniom o kończącym się czasie wykonania

testu.

8. Wpisz wyniki testowania do karty obserwacji .
9. Przeprowadź analizę wyników testu, wybierz czynności, które sprawiły uczniom

najwięcej trudności.

10. Ustal przyczyny trudności w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
11. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, aby uniknąć niepowodzeń dydaktycznych.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. W teście „próba pracy” oceniany jesteś za czynności wykonywane oraz za ich

prawidłowość.

3. Przestrzegaj przepisy bhp.
4. Utrzymuj porządek na stanowisku pracy.
5. Jeśli skończyłeś zadanie uporządkuj stanowisko pracy.
6. Wyniki ćwiczenia umieść w tabeli zbiorczej dla wszystkich grup ćwiczeniowych
7. 8.Zaprezentuj nauczycielowi wykonane zadanie, wskaż trudności i ewentualne swoje

niedociągnięcia.

8. 9.Czas na wykonanie zadania wynosi 90 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

− instrukcja,
− karty charakterystyk,

− normy techniczne,

− Dzienniki Urzędowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

7. ITERATURA

1. Rączkowski B. BHP a praktyce. ODDK, Gdańsk 1997.
2. Ryng M. Bezpieczeństwo techniczne w przemyśle chemicznym. WNT, Warszawa 19804.
3. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 września 2005r. w sprawie wykazu

substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem (Dz. U. 2005 nr 201
poz. 1674 wraz z załącznikiem).

4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 2004r. w sprawie bezpieczeństwa

i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych
(Dz.U. z 2005r. nr 11 poz. 86).

5. Ustawa z dnia 6 marca1981r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. z 2001r. nr 124, poz.

1362 z późniejszymi zmianami).

6. Ustawa z dnia 14 marca 1985r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej ( Dz. U. z 1998 r. nr

90, poz. 575 z późniejszymi zmianami)

7. Ustawa z dnia 21 grudnia 2000r. o Dozorze Technicznym ( Dz. U. 2000r.Nr 122,

poz.1321 z późniejszymi zmianami).

8. Ustawa z dnia 11 stycznia 2001r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz.U.

2001r.Nr 11, poz. 84 z późniejszymi zmianami).

9. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 listopada 2002r. w sprawie

najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia

10. w środowisku pracy [Dz. U.2002r. nr 217, poz. 1833 ze zm. 2005r. Nr 212 poz. 1769 ).
11. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004r. w sprawie

szczegółowych zasad szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (DZ.
U.2004r. Nr 180, poz. 1860).

12. PN-92 / N 01256/03 Znaki zakazu, nakazu, informacyjne i ostrzegawcze.
13. PN-90/0 – 79251 Znaki niebezpieczeństwa.