PRAWO PRYWATNE > PRAWO CYWILNE > Prawo zobowiązań

Zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika spełnienia
świadczenia, a dłużnik ma to świadczenie spełnić

Świadczeniem może być działanie lub zaniechanie określone w zawartej przez strony
umowie. Jednakże świadczeniem nie może być działanie lub zaniechanie, które byłoby
sprzeczne z prawem albo niezgodne z zasadami współżycia społecznego (zasadami
moralności).

Zobowiązanie powstaje poprzez zawarcie umowy między wierzycielem a dłużnikiem, przy
czym najczęściej jest tak, że w wyniku zawarcia jednej umowy dana osoba staje się
zarówno wierzycielem jak i dłużnikiem w odniesieniu do różnych świadczeń. Mówimy o
takich umowach, że są to umowy wzajemne.

Najczęściej dłużnik i wierzyciel sami nakładają na siebie ten status („dłużnik”,
„wierzyciel”), np. kupując kawę zawieram umowę ze sprzedawcą chcącym sprzedać mi
kawę – ja na własne życzenie zostaje wierzycielem, a sprzedawca dłużnikiem,
zobowiązanym do wydania mi kawy.

Umówić można się o wszystko, co nie jest niezgodne z zasadami moralnymi i prawem.

Umowa jest wzajemna, kiedy dwie strony mają obowiązek świadczeń.

Drugim źródłem zobowiązań są czyny niedozwolone. Chodzi w nich o wyrządzenie przez
jedną osobę innej osobie szkody wskutek działania lub zaniechania zabronionego przez
prawo.
Osoba, która wyrządziła szkodę staje się więc DŁUŻNIKIEM osoby, która poniosła szkodę,
czyli POSZKODOWANEGO.

ODSZKODOWANIE może mieć postać pieniężną albo niepieniężną. W przypadku
odszkodowania niepieniężnego mówimy o RESTYTUCJI NATURALNEJ, czyli
przywróceniu stanu poprzedniego, takiego, jaki istniał przed wyrządzeniem szkody.
Odszkodowanie nie może być źródłem wzbogacenia dla osoby poszkodowanej, lecz
powinno jedynie rekompensować poniesioną szkodę. Należy jednak pamiętać, że
odszkodowanie powinno obejmować zarówno szkodę rzeczywistą (tzn, zmniejszenie
wartości majątku osoby poszkodowanej wskutek wyrządzenia szkody), utracone korzyści
(tzn. dochody i inne korzyści, które poszkodowany mógłby z bardzo dużym
prawdopodobieństwem osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono), jak i krzywdę, którą
doznał poszkodowany w wyniku uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia (tzn, cierpienia
fizyczne i psychiczne, będące skutkiem działania lub zaniechania sprawcy szkody).