1

oprac. Justyna Kowalczyk

Etyka opisowa

2 ćwiczenia – 27.X.2009

Dr A. Stoiński

•

Historia moralności

: metody badań podobne do metod historycznych; typologia –

system moralny w ujęciu historycznym

G. Gurvitch – francuski socjolog; uważał iż różnego rodzaju grupy społeczne
posiadają własne systemy moralne.

I.

Moralność charakterystyczna dla społeczności archaicznych (przedklasycznych)

1.

Społeczność patriarchalna:

- źródła poznania w „Iliadzie” i „Odysei”
- występowanie: archaiczna Grecja, Izrael,
- na straży stała: kontrola grupowa
- wzorce osobowe: promowana była odwaga waleczność, sława,
- najważniejsza była tradycja obyczaje i porządki
- moralność wyrażała się w praktyce i zwyczaju
- np. gdy następował koniec wojny proszono o ciała poległych, a kto wysunął taką
prośbę przegrywał wojnę. Następnie następował pogrzeb ciał poległych

2.

Społeczność skupiona wokół centrum: władca – kapłan
- kontrola nad przestrzeganiem praw spoczywa w rękach zinstytucjonalizowanego
władcy, który kontroluje porządek oraz normy prawne, które pokrywają się z
normami moralnymi (np. Epos, Kodeks Hammurabiego)
- najważniejszą grupą jest rodzina – to ona jest źródłem stabilności (Mezopotamia)
- Egipt – maat – uniwersalny porządek, „kosmiczne prawa”, sprowadzali do niego
normy, jako rzekomo słuszne działanie – moralny logos. Na straży porządku stał
faraon. W Egipcie pozycja kobiet jest wyższa, kobiety dziedziczyły spadki, żona
dbała o męża – mąż dbał o żonę; dzieci były dobrze wychowane; „grzechem” było
uwłaczanie starszym, oraz znęcanie się nad zwierzętami
- Społeczność przedkolumbijska – występuje tu silna wola wspólnoty – współpraca =
jedność; na wspólnotę wpływają Bogowie; powszechne było składanie ofiar

II.

Moralność charakterystyczna dla modelu klasycznego

1.

Moralność klasyczna – kult cnoty
- dobrze widoczne w Grecji, gdzie cnota jest kultywowana, ważna była waleczność;
przedstawicielami tego poglądu – Sokrates, Platon, Arystoteles, stoicy i cynicy;
uważali oni że moralność stoi na straży porządku greckiej polis; chodziło o

2

indywidualne kształcenie moralności – samokształcenie. Społeczeństwo dla własnego
dobra doskonali się w cnocie

2.

Moralność finalistyczna
- zorientowała na osiągnięcie celów, bądź założeń, które są warte osiągnięcia, np. dla
epikurejczyków główną wartością było osiągnięcie szczęścia