

 

 



Rozdział 1.  



Rozdział 2. 



Rozdział 3. 



Rozdział 4. 



Rozdział 5. Mecze władza kontra społecze 





Rozdział 6. 



Rozdział 7.   sport. Futbol w Ameryce Łaci 



 









 

           

           

odprawiło si       

słowa) i sportu, potrzebne s       

 



Michał Radgowski

          yłem w sierpniu 2004

roku. Miałem wówczas wielk           

Atenach. Było to ogromne prze     

dla mnie było przede wszystkim do         

      enia z udziału w spotkaniu w jednym miejscu i

czasie tak ogromnej liczby osób przybyłej z najdals      

    cy po powrocie z Grecji podejmowałem decyzj 

wyboru tematu pracy magisterskiej, nie miałem wi    ci. Chciałbym zbli 

 do istoty społecznego, a co za tym idzie, tak e politycznego fenomenu współczesnego

sportu. Co zmotywowało mnie i setki tysi            

miliardom pozostałych zasiada      

 









 

ródło: zbiory prywatne autora

           było

   cej o całokształcie zwi      

   i artykułów przekonała mnie,

   

  z nim na przysłowiowy „pierwszy rzut oka”. Zdałem   

    ci jako studenta nie zgł      

     kim wycinkiem całego spektrum problemów powi  

hasłem „sport i polityka”.

     

     

okazała si      lałem. Do takich wniosków skłoniła mnie lektura

ło mi na dobr  

 ci i wyłowienie kilku tytułów rozdziałów i podrozdziałów, n.p. „Uprzedmiotowienie

  enie do doskonało  

ta dała mi wst pne teoretyczne podło      

   barona Pierre’a de Coubertin postrzegałem jako zap   

organizatora. Jako filozof i autor cało ciowej koncepcji społecznej zacz ł mi si  



 wła  

igrzysk olimpijskich dopełniła mi seria artykułów A    

           zwłaszcza tym, 

sporo ze swoich koncepcji udało mu si   

  

ródło: zbiory prywatne autora

 profesor Lipiec był redaktorem zbiorowej pracy, kt

poszerzyła moje horyzonty, tym razem w kwestii meto    

           

artykuły zamie ciło kilkudziesi  pie pisze: „Cało 

dziełem wieloautorskim, wielodyscyplinarnym i wielo   

              

         



              

             



      spojrzenia – ostatecznie wyszły cało   



 

            

miałbym zawrze  „cało 

Od tamtej chwili nie było ju dla mnie odwrotu od usiłowania zaw 

         pozostawała kwestia, jak dokonam

  enia. Odpowiedzi dostarczyło zapoznanie si       ródeł.

Okazało si           

         



 

 









przedstawicielem jest wła           

         ski, Władysław

              

       ce, jak mało eksploatowany

jest przypadek Polski. Nie udało mi si   adnej pozycji, która podsumowywałaby

             

sportu po 1989 roku, to nie znalazłem analizy przys     

 kilkustronicowy artykuł.

Gdybym porwał si od razu na zapełnienie tej       

dostrzegłem, byłbym niejako skazany, opieraj        

  miałych tez i formułowanie wniosków. Wszechstronnie 

               

             

 własnego ograniczonego warsztatu nie pozwoliła mi      

 

Postanowiłem,              

gruncie. Taki grunt zapewniła mi obfito   

ródeł na temat ingerowania i

    dy niedemokratyczne. Najbardziej pomocne okazały si

dzieła Arnda Krugera i Roberta Edelmana. Ich błysko     

     rczyły na tyle uniwersalnych









          , zaplanowałem merytorycznie tak 

rozdziały nie tycz      . Edelman wskazał

   dyktatorska władza, a

  poprzez reakcje społecze    całej



 wszystkie rozdziały z wyj 

             

 

         

 ci i zdobywania poparcia dla swoich działa 

 pnych trzech rozdziałach zajm   

          

 dów na czas wolny, wysiłek fizyczny

                  

      szczegółowo wszystkich punktów stycznych sportu i

  jedynie na przykładach, za to na tych najbardziej  

 cie o cało   

                   

najpopularniejszej dyscypliny – piłki no 

Kolejne dwa rozdziały równie              

        cie. Jeden rozdział b 

              

    

    

           



Wreszcie rozdział ostatni ma za zadanie zasygnalizo 

  

 dziem uprawiania polityki posługiwa      

   e arsenał metod

i taktyk rozgrywania własnych gier i gierek poprzez 

         lam słowo



 ”, bo podam zaledwie dwa przykłady tycz  

  

       kierowałem si      



  e wło ony w napisanie tej pracy wysiłek oraz ocena tego wysiłku przez

 w przyszło  



ROZDZIAŁ 1. SPORT I POLITYKA. PODEJ 



      

        

     

          

Przeto niech Olimpijski Płomie  







  

 



  raz wł czyło telewizor, aby        

          niej stała jedynie skromna

kolonia karna na zapyziałych kra     takiego miało tam

miejsce? Nie było to l dowanie przybyszów z obcej planety. Nie było to spo

        dzy i głodu. Nie był to te

  cych członków zespołu The Beatles. Nale    

nawet z tym czwartym, zmartwychwstałym cudownie Johnem Lennonem, udałoby im si

      współcze 

           

   , baron Pierre de Coubertin byłby w stanie wyobrazi 







, s.6 [tłum. własne autora pracy]



 



         wskrzeszał w bólach w latach

90. XIX. stulecia. Cztery lata po Sydney, gdy wokół paru pozostałych na miejscu rozgrywania

najsłynniejszych staro   na było jedynie garstk

            

  dował

samolot. Przywoził b      

działaczy, b     

   

ródło: http://www.sikyon.com

Jak takie zjawisko skomentowałby jeden z uczestnikó   

           

gimnastyczne odbywał pod kierunkiem Aristona z Argo        

[Szeroki] z powodu masywnej budowy ciała; cho poprzednio nazywał si   





 ał on, e zamiłowanie do gimnastyki jest na równi chocia 

          



     

           stw, uznałby,  

  

       metaforycznych) i ich metod zasługuje na

     

go zdefiniowania go. Sport według hasła

          





  dy słynnych filozofów, PWN, Warszawa 1984, s.164







 człowieka, której istot        zespołowe

współzawodnictwo ludzi (niekiedy z udziałem zwierz    

           

ł            

walorów fizycznych, jak siła, szybko   , wytrzymało      

działania, równolegle do doskonalenia sił psychiczn

          

   regułom gry – skodyfikowanym, uznawanym zwyczajowo 

             

 







 znaczenie sportu dla współczesnej cywilizacji, nal  

             

   

             

       ródłem narodzin sportu jest

    dkowania społeczno      

            

homo sapiens charakteryzował si      

 p nie byłby mo 

            

               

  

  

      lał znaczenie gimnastyki dla

prawidłowego i harmonijnego wychowania młodzie 

   

miały antyfizyczny, „zniewie ciały” model edukacji, aby młodzi ludzie „(…) ciało  

  te, słucha             

 z pola skutkiem niedorozwoju ciał zarówno na wojni







 







 ródłem sportu jest ludyczno  

   

  e ta potrzeba wpłynie na ewolucj sportu i jego współczesne oblicze w sposób



Od momentu, w którym narodziło si społecze      

      miało zacz      tak zwane społeczne

funkcje sportu. Człowiekowi jako jednostce b  cej członkiem tego społecze 

     

      



    

spełnia wobec ogólniejszych procesów społecznych da         

 



          

powszechnych tendencji. Na przykład klasyfikacja me   

         

(MKOl nieskutecznie starał si       

wysiłki ka    jego sił   

  

   

  

Po drugie, czasem sport spełnia rol        

  puje inne formy konfrontacji. Przykładem mo 

              

 samianymi z pewnymi grupami społecznymi, narodowymi  

     

          

   chyba tylko wła     cigu klubów Rangers i Celtic po tytuł

  

 

      sto słabo kontrolowanych zjawisk. Samobójcza bramka













kolumbijskiego piłkarza Andresa Escobara na mundialu w USA w 1994r. była po 

           

bestialski akt wywołał fal    

 władz w Bogocie w walce z rosn     



    

dwustronnych stosunkach szwajcarsko-tureckich wywołane zostało kontrowersjami wokół

  wiata w Niemczech reprezentacji piłkarskich tych kr



spełnia funkcj  

 cie 4. Pozostało m) wyznaczył pono 



ródło: http://www.sikyon.com

             

excellence społecznym”



 c jest „osadzony w systemowej strukturze społecze 





              

 dnił równie            

rozdziału: „Ł           

    rodki i sposoby techniczne słu     

           

działalno   

     



 

        wykracza, łatwe wydaje si  



















 



  ci oraz przy zało 

              

           





 e: „człowiek jest zwierz 

                

 puje problem władzy i oznacza zachowania ludzi prz  

        



   

                

       li faktycznie człowiek jest

bytem z istoty swej współzawodnicz        







                  

           



dał, by człowiek zd ał ku ideałowi dobra i pi     

ciała (…) Stagiryta perfekcjonizacj wbudował w wewn 

              

         

       



    

    

   głego zbli          

organizacji cało       

     bardziej lub mniej udane wysiłki na

rzecz uło 



 nie podzielał plato skich zało 

       ci idealnej i obiektywnej, to postulował takie

  demu obywatelowi zapewniałby



              

  





 yciu społecznym, [w:] Społecze 





















           

łatwiej chyba b dzie posługiwa          

  

            

  

zostaje wykorzystane do zupełnie innych funkcji – n   

sprawowania władzy.”



     

            

 





    drugiego z nich, obserwowane zwłaszcza w

          

 owego przekształcania si 

      od ogólnego kierunku przemian społeczno-polityczny

    ewolucje społeczne, tworzenie si

         



niej wzorców oraz gwałtowny rozwój nauki i o      

  

pomogły sportowi zaj we współczesnym  

           

   medalu. Chciałoby si  

za darmo! „Sport jako działalno      

własnego istnienia i eksperymentowania. Musi wi        

    

praktycznej realizacji własnych celów. Nie szkodzi      

            

         

   

          

człowieka w             





 









współzawodnictwa sportowego mo   



           łecze  

   fenomenowi współczesnego kibica. Paradoksalnie, po 

mistrzów z trybun czy sprzed telewizorów uczyniło w     

          

           

 

          

plecami do boiska grupy młodych ludzi skupione s       

przeciwnej, z siłami porz dkowymi lub po prostu owładni      





          

            

           

   nieniu od swego XIX-wiecznego kolegi nie jest człow

     ycie na marginesie działalno  



   

      



   

                

harmonijnie całe ciało, a tylko poszczególne jego e 

    

skarykaturyzowanej formie, na przykład w dziedzinie     



         

wspólnie z innymi członkami ruchu olimpijskiego, mi   

    ył do osi  cia Olimpijskiego Ideału: rado 

płyn cej z wysiłku fizycznego, wzajemnego szacunku i zro  

 c na uwadze polityczny, społeczny, naukowy i techno  

              

 



















 XXV-6, December 1995 -January 1996, s.6 [tłum.

własne autora pracy]





Tak definiuje cele i podsumowuje rezultaty działa  

     ytny sport powołała do      

pozostaje głównym jego zawiadowc . Jego stwierdzenia doczekały si  

komentarza pewnego publicysty i byłego olimpijczyka: „(…)pan Samaranch, bawił z wizyt

w ONZ, gdzie przekonywał o wy         

 d Nikita Chruszczow przekonywał Zgromadzenie o wy    

kapitalizmem z udziałem własnego buta, ka              

 trobie. W ONZ wysłuchali Nikity, dlaczego wi c nie mieli wysłucha   



  cego MKOl do przywódcy „Imperium Zła” mo    

       

  

od całej otaczaj             

              

 ne dla gatunku ludzkiego, społecze       

stanowi zespół znaków, przy pomocy których pisze si 



  

 





     do wyładowania prymitywnych instynktów

      

              

     da złotówka wydana

          



      

      generałów. Z drugiej strony rodzi patologi   

      

       

           

    (jeszcze raz kłania

                 

 nakładów finansowych i organizacyjnych decyduje o 





 











jeszcze pogł              

kontynuowaniu wysiłków tego pierwszego, u drugiego    ciekło 

 

     

  

             





 

  c, bardzo mało chwalebne. Ojnomaos, król

peloponeskiej (nazwa półwyspu notabene pochodzi wła nie od imienia Pelopsa) Pisy obiecał

          miałkowi, który pokona go w wy 

rydwanów. Zadanie do łatwych nie nale ało, bo konie Ojnomaos otrzymał od boskiego ojca,

              

własnego zi    ci wszystkich kolejnych pokonanych dobijał, zdobi  

głowami drzwi swego pałacu.

     

ródło: http://www.utexas.edu

Pelopsowi przyszła z pomoc zakochana w nim Hippodameja, która przekupiła

         ł pojazd, co poskutkowało

    został oczywi 

        czczenia poległych herosów, ufundował

     tpliwe, aby baron de Coubertin chciał z dorobku ant

             

metody działania Ojnomaosa, Myrtilosa, czy Pelopsa.  

dza władzy,

        ze sportowego słownika nie znikn ły.

           ródłem zysku, by miano z

  – z kolei odwoływanie si        





J.Łanowski,    



      u, by ktokolwiek chciał si   

    c coraz bardziej rozdzierany a <<uprzemysłowieniu>>   

  



Pewien banalny i pozornie mało znacz      

pokazuje, jak łatwo propagatorzy olimpijskiej ideol   z zupełnie błahych

 , która najsilniej miała ł   ytne igrzyska z ich wzniosłymi,

 ytnymi korzeniami od pierwszej imprezy miał by       

        powinien odległo  

dzieliła pole bitwy pod Maratonem od Aten. Tymczasem droga ta była krótsza o ponad dwa

  , niecałe 40km liczyła na trzech pierwszych igrzysk

          

tradycja musiała ust           

  cia okiem wydłu   

      mógł zmagania wygodnie z okien Pałacu Windsor



 

  pnych igrzyskach nikomu nie przyszło do głowy wraca   



Kiedy udało si   , jak korzysta, a czym płaci sport na swoich kontak 

              

  ga współczesnego sportu opiera si na dobrej komitywie z władz  

    dzmi oraz potencjałem organizacyjnym i informacyjny    

            

              tku rozdziału.

Polityka to sztuka zdobywania i utrzymywania władzy, władzy nad tłumem, który od zarania

dziejów wykrzykiwał: „Panem et circenses”! Ludzie o igrzysk, bo były

  

           

doprowadziłoby do powszechnego i ostatecznego wszechporozumienia i poło yło kres











 



    zła i napi    



   

  sił 

przypominałyby,               



 

   tem wspólnym dla wszystkich (…), zrozumiałym dla ws





  

    

ł   enie do doskonało   działa , wywołuj i rozładowuj  

  



           

 nikiem zasady fair play, która to nazwa wła 

  

          

  od zawsze akcesoria militarnego rytuału (na przykł  

              

     ci (wspominany wielokrotnie Platon) w pełni akcepto



 gimnastycznych jako szkoły dzielno 





była wielk          ytny olimpizm próbował

      

nie ma na przykład wy cigów czołgów) i przy wszystkich okazjach podkre lał, 

          



  

               

             

 

     y o micie sławy i o bezustannych d   

          





M.Gołaszewska, Idea olimpijska – mity i rzeczywist 













M.Gołaszewska, op. cit., s.51







M.Gołaszewska, op. cit., s.52







             

współczesno 



          

kapłanami tego nowego „opium dla ludu”, maj    

rytuały, dysponuj cego własnym panteonem idolów, bogów i herosów. Któ    łby

      













ROZDZIAŁ 2. SPORT W III RZESZY I W ZSRR. PRÓBA



      ci społecznej. Ju    

               

       portu, te które zyskały sobie

             

wpływ na całokształt naszej egzystencji – stylu 

            

  wzmocnienia swojej władzy, a jednocze  

     

  ycia społecznego. W sferze kulturowej przejawia si   

     

rodki oddziaływania na ludzk

 



  e definicji znalazły si  ne słowa – pełna

     

   



         

działania społecze stwa obywatelskiego. […] Społecze     

polityczna. Udział obywateli w         





              

  imów politycznych władza b 

 







 stwo współczesne, [w:] Społecze 













        itarne zostały

          

 do powiedzenia wła 

         

 niejszych cech, jakie charakteryzowały sport w Zwi 





























 



ródło: opracowanie własne na podstawie R.Edelman, Se



    stawiał prac   

tego było marginalizowanie znaczenia wolnego czasu   

sportu. W pierwszej połowie XX. wieku popularny nie       

 ród zachodnioeuropejskiej socjaldemokracji był pogl 

    

   



           

psychologiczne i biologiczne – podło       enie podło 

historyczno-społecznego.



        cy w sił  

Zachodzie sport zawodowy, a zwłaszcza najbardziej p    

Akurat w tym wypadku były to pogl 

           

 uazyjnego modelu amatorstwa było nowym włodarzom Kr    

     ogłosili oni bojkot igrzysk

       

     

         

 ci uczestnictwa w igrzyskach MKOl zaprosił na nie r  

członkiem MKOl był formalny przedstawiciel przedrew    



















    

 

dróg decydowały raczej nie same pogl dy na sport, a rozłam w samej mi  

odł   Kominternu, który to z kolei zało ył w 1921r.

własn          silnie z powstał

       



    dnego pluralizmu, jaki przyniósł w

         ły w Rosji Radzieckiej przedstawia

  

         lane były jako

   



    władzy Józefa Stalina i przeprowadzan    

      ył jednak ostatecznie inny

             ła si   

kształtowa elita sportowców. Za oczywistym przyzwoleniem władz pojawił si    

   gania coraz lepszych wyników. Z takimi hołubionymi 

           

     komunizmu i słuszno       

      ycia – kulturze, sztuce, nauce. Jednak wła  

      na było

  



         

  wł 

     artia kazała wzi udział w biegu

przełajowym. Gdy Tichomirow go wygrał, prasa niezwy   

komentowała i tłumaczyła, a jak  







G.Młodzikowski, Olimpiady ery nowo  





 















  

ródło: http://eng.plakaty.ru

 dkowany został wszechobecnemu kultowi efektywno 

produkcji, która zawsze była w ZSRR stawiana zdecyd    

    z przekraczaniem zało      

              

przemysł lekki, realizuj         

           

           

 jest nieodł              

odgrywał nadspodziewanie kłopotliw  w radzieckiej historii. Władza mogła posługiwa

  wiat sportu udowadniał,  

             na go w pełni

     o pełnej niezale        

           działania umacniaj  

władz             

szczególna dziedzina kultury masowej oferowała jednostkom i całym grupom spory wachlarz

    e działaniom.”



  

bardzo kłóc           

     stw satelickich mitem o wspaniało   









          





              

pierwszy rzut oka wydawałoby si          

    

włoskiego potrafił znacznie lepiej wpływa    społecze  

                 

      cia władzy mieli Hitler i jego

współpracownicy. „Nazi łu na to, jak

    społecze        

 ca i wkładaj ca tak wiele wysiłków oraz po    cie do władzy,

 ła niezdefiniowane.”





              

wychowanie fizyczne był w III Rzeszy Alfred Baeumle   

        dy wyłuszczył w

 ce z 1935r. „Ideologia i szkoła”.



 kszym skrócie, w swej teorii utrzymywał, 

    

            

          



    

Baeumler dystansował si             

            

zinterpretowania tych haseł w duchu rasistowskim wiedzie całkiem niedługa droga.



           

Twierdził on, e „cała edukacja i           

[niemieckiej młodzie    innych. Przez sił   

młodzie            



Szczególnie zwracał

              











.61, [tłum. własne autora pracy]







cyt. za: Ibidem, s.69-70, [tłum. własne autora prac











 boks. Wymaga on błyskawicznej decyzji, utwardza i  tkim ciało. Dla dwóch

młodych chłopców nie jest bardziej brutalne załatwi      

  





         

         

intelektualizmem. Lekarstwem dla Niemców miało by wła   

   e ono kryje wiele pułapek, przez które jego sens mo    

 z takich pułapek jest automatyzm, który mo         

młodego człowieka do wysiłku



  na to miało by     

             

przełamywania własnych słabo ci. Lecz i z tym przełamywaniem nie nale ało według

       na własnych celach i osi   

równie zgubne dla charakteru młodego człowieka. Z t    

poddawany był przez Baeumlera sport wyczynowy.



     pienia intelektualizmu, Hitler dostrzegał szans   

 stwo w powrocie do prymitywnego społecze  

 ce instynkty. Twierdził, 

 e u „wolnego, wspaniałego drapie  ł widzie człowieka, znowu pojawi

 błysk w oku.



Wła           

 

      

  ywiołow  

   cie wybitnie zasłu ył na

miano, jakim ochrzcił go Robert Edelman –   , z naciskiem na słowo

    ten oksymoron, którym Edelman zatytułował swoj    

 

psuły tak naprawd cał   . Władza radziecka nie umiała trafia   

upodobania, nie potrafiła schlebia masowym gustom. Tym samym słabła jej zdolno  

     ło to do tego,   





















                 

popularnym dyscyplinom sportu, jak piłka no        

              





 co prawda skupiały

                 

      ł poziomu pozwalaj     



           

 

 e nie usiłowali pozbawi sportu jego podstawowych wła   

   li pod własn   

ywiołowo              

       

       w piłce no      o całej

rodzinie sportów walki? Zadowolenie, na przykład z 

gdyby teoria sportu dorobiła si   yniera-cudotwórcy pokroju Miczurina, nie zdołałby o

     

  ci poszli zupełnie innym kierunku. Postanowili jesz 

                

   cy kontrast. Z jednej strony ascetyzm, bezpłciowo  

    

            

              

     

















 
 siły…, 1938r.



ródło: http://eng.plakaty.ru

   
  

ródło:





  



ródło: http://www.archi2.polito.it/mostre/01/14_cas



ROZDZIAŁ 3. OLIMPIADA W BERLINIE. APOGEUM



      XI Olimpiady zapadła na 29.

sesji MKOl w Barcelonie w kwietniu 1931r. Było to j   

       owała I wojna 

Najsilniejszym kontrkandydatem była wła      

kandydatura zyskała trzy razy mniej zwolenników ni       

głosów)



    członków MKOl nie stawiła si      

głosowała korespondencyjnie. Niemcy od razu skorzys     

           





   

                 

przez władze organizacji sportowych. Stanowiły one  sił    

      – około 8 milionów członków. Nazi    

łow 



Ministrem Sportu Rzeszy został

 



  tyczy igrzysk, to sam Hitler nie był pocz      

zmienił zdanie po tym, jak wizj propagandowego wykorzystania imprezy zarysował mu

Goebbels. Ministrowi Propagandy pomysł ten przyszedł do głowy po rozmowie z

         





G.Młodzikowski, Olimpiady ery nowo  
























 

  

był pół              

stanowisk. Nie zareagował, gdy Tschammer und Osten zastapił go na fotelu

             

       tórych własnor cznie walczył i

zabiegał przez wiele lat, jednak zareagował i poprosił o wsparcie przewodnicz 

   



Ten interweniował bardzo stanowczo, zagroził wr 





   

          

  , czy było to wył  

 czny manewr. Władze niemieckie mogły bowiem odt      

  

      

  

14 grudnia 1934r. Hitler podpisał dekret o rozpocz   

Olimpijskiego, głównej areny igrzysk. Przy tej okaz  wiadczył: „[…] Niemcy otrzymaj

   



 

rzucał słów na wiatr. Chc          

całego wiata, zafundował swojej stolicy imponuj   

na

kuli

ziemskiej.

Koszty

budowy

przekroczyły

pierw

 







  ył: „[…] Same obiekty

          

     

          

         

    





  ciowo mówił prawd        









G.Młodzikowski, op. cit., s. 117



  





G.Młodzikowski, op. cit., s. 114







G.Młodzikowski, op. cit., s. 114



członkom zdelegalizowanych robotniczych (komunistyc   

doł   



 

ródło: The XIth Olympic Games Berlin 1936. Official



      

         

 posłu   fortelem i działaniami zaciemniaj cymi cały problem. Na pocz 

           

ydów i pół            

      

ydowskich klubach, notabene całkiem

           







niepodległo    



). Sprawa została szybko nagło   

  ydowskie na całym wiecie. Szczególnie mocno protest ów wybrzmiał w

 nienie wszystkich zgłaszanych zastrze   ował si

         

 cy MKOl Avery Brundage. Postanowił on zbada   

















W Niemczech spotkał si zarówno z przedstawicielami społeczno     

reprezentantami władz niemieckich. Wyra   dał zapewnieniom tych drugich.

               

  

aden sposób go nie skrytykował, wr 

oficjeli miał powiedzie        



Wrócił do kraju

    e zabezpieczył start na igrzyskach 

      bez ceregieli krytykował wszelkie pojawiaj    

            





Zdecydowany głos za odebraniem Berlinowi organizacj   

   





       ało te najbardziej skrajne skrzydło ruchu

nazistowskiego, którego ludzie powołali nawet „Niem    

 



         

 

        

Wiedniu, George E. Messersmith sugerował: „B  

     

sposobów na pokazanie niemieckiej młodzie         

  



Jego stanowisko pozostało jednak    ały głosy

 liwe, jak pokazał czas, znakomicie wpisuj   

która doprowadziła w konsekwencji do Monachium i do



Ministerstwo Sportu Rzeszy na płyn   d głosy krytyki i zaniepokojenia

pozostało kompletnie nieczułe. Ze wspomnianego wy   

przedolimpijskich nie wył czono wprawdzie jednostek, ale wył    

        ny sposób, który łatwo usprawiedliwi







 1999, Vol. 26, No. 2, s.357-358, [tłum. własne aut









G.Młodzikowski, op. cit., s.116









Sport History”, 1984, Vol. 11, No. 3, s.68-69, [tłum. własne autora pracy]







        

   





    tków od tej zasady i odpowiednio je nagło  

 na przykład o szpadzistce Helene Mayer, pół  

e prasa niemiecka miała wyra         

   cia, dotychczasowe i przyszłe.



Zupełnie inna strategi działania przyj ło Ministerstwo Propagandy. Nadzwyczajna

 piła na czas tu 

       ci – turystów, sportowców, działaczy,



ich coraz bardziej otwartych staraniach o przył     

    miały wszelkie

      

 



Nie udało si   

            

igrzyskami zimowymi. Spostrzegł on,        

 p wzbroniony” i podzielił si 

  ł si       

 cy MKOl celnie zripostował,       

flaga, to on jest gospodarzem. Kłopotliwe napisy sz 





miały ju      artykuły wypominaj     

    tkiem było cytowanie gazet ameryka  

zwłaszcza w stanach południowych a roiło si 



Zaroiło si            

   III Rzeszy. Sporo było w tym przesady, ale

równie sporo prawdy. Igrzyska i ich oprawa robiły w enie. Najlepszym przykładem ich

perfekcji i nowatorstwa był film dokumentalny „Olympia”. Jego twórczynia była Leni

Riefenstahl, opromieniona sław            

 niej na Parteitagu „Triumfu woli”. Miała za zadanie   

























organizacyjny, talent sportowy i sił charakteru całego narodu niemieckiego. I otrzymała

                 

         ciła kamery na

przykład na balonach i sterowcach czy na katapulcie



  

ródło: The XIth Olympic Games Berlin 1936…, s.337

 cia lotnicze były ju znane, ale tym razem zostały u   

niezwykłego przedsi          

               

    ci wpadli na pomysł zapalenia znicza w ruinach   

              

 

najbardziej okazałe odbyły si  

m.in. w Bułgarii i na W         ły si  

   tego ognia” i legitymizowały jego obecno    władz 



  

  ledziła Leni Riefenstahl ze swoj    

lotnicze zostały pi          

przeprowadzeniu inwazji na Bałkany.
























  cie z filmu zupełnie innego rodzaju sekwencji prosił re    

sam Goebbels. Chodziło mu o szczegółowe studium per

          

   ował szyki nazistowskim specom

       

wspaniałe wyst py Owensa i innych Afroamerykanów powodowały, 

 piechu opuszczał swoj    

zapraszał kolejnych medalistów, aby osobi cie i ostentacyjnie zło      

Baillet-Latour skrytykował go za ten obcy dotychcza    

ograniczył si do goszczenia wył  



     

Owensa najgodniej zachował si  

     c Amerykaninowi złota.



   

przyzwoicie zachowała si za to całkiem spora grupa sportowców spoza Niemiec 

przył          



  

ródło: The XIth Olympic Games Berlin 1936…, s.626





G.Młodzikowski, op. cit., s.125







      pochwaliłby, a gesty słu   

zganiłby baron Pierre de Coubertin, wówczas ju  

Dla niego Igrzyska XI Olimpiady były pierwszymi od 1904r., na których nie pojawił si

 cie. Stało si               

           

            

              

pytał: „[…] zgromadzon w Berlinie młodzie          

 czy dzieła przeze mnie rozpocz  eby została definitywnie przypiecz 

    



 

francuskich gazet po igrzyskach pochwalił igrzyska      

ideałów i ciepło pogratulował Hitlerowi.



         

przyjaciela, niemieckiego działacza MKOl Carla Diema pisał o ch ci zało 

     ich, do którego to mógłby przekaza

swoje osobiste archiwum; Centrum „wsparłoby rozwój tego ruchu [olimpijskiego] i uchroniło

 



  

rozterkami był targany, mimo pewnej dozy sympatii i zaufania, jakim darzył samego Hitlera.

    , jakie „odchylenia” miał

               

opisał szwajcarski olimpijczyk, biegacz Paul Martin  

             

bogów. Tam wła       ta oferowały siebie

sportowcom, zwłaszcza tym, którzy wyró     

       zków przejmowało pa  

wskazywało na to, e tan „las miło ci” stanowił istotny element nazistowskiej linii









G.Młodzikowski, Olimpiady op. cit., s.124












.94, [tłum. własne autora pracy]







Innym elementem tej linii było z pewno   

     stwo było dla nazistów szczególnie presti owe był

           

    stw, w pełnym umundurowaniu. Niemcy rywalizacji o t

            

      o to postarali. Srebro przypadło dru  

acy i pozostałe ekipy zastali na trasie

przeszkody-pułapki, o których wiedzieli jedynie Niemcy, a dodatkowo nało   

punkty karne za przewinienia, które nie miały miejs



Złoty medal zawisł na szyjach trzech



  

ródło: The XIth Olympic Games Berlin 1936…, s.258, 

Grad medali nie był jednak najwi  

     kszyły one popularno       ród władaj 

  bojkotu utwierdził Niemców, 

lnej antysemickiej propagandzie trwała

nadal, ale obozy koncentracyjne wypełniały si  





               

tolerancyjnymi, wspaniałymi gospodarzami, perfekcyj 

dominowało w społecze  

     nazwał je „niczym poza triumfem





















    e od tej pory fuhrer zapłon ł entuzjazmem do dalszego

          

pojawiła si      

zawodów ze stałym miejscem rozgrywania – Norymberg 



      

 1937r. Hitler odwiedził pracowni Alberta Speera i wła     

      ał,

   

wymaganych olimpijskich wymiarów, w odpowiedzi usłyszał: „Niewa 

                     

   







G.Młodzikowski, op. cit., s.126



G.Paton, R.K.Barney, op. cit., s.93, [tłum. własne



ROZDZIAŁ 4. KULTUROWY FENOMEN FUTBOLU W ZSRR

“W komunistycznym kraju […] klub, któremu kibicował był

 , do której sam zdecydowałe         

przypisywał ci klubu do kibicowania. To mogła by  

rej mogłe

  , jak chciałe  kibicem to ł   

 

 



   ci piłki no 

    władz, które promowały dyscypliny takie jak zapasy

          

przedstawicieli na igrzyskach olimpijskich pozostał    

      ci kibiców. Futbol zawsze zajmował zdecydowanie

ugiej pozycji plasował si  

           nie przed pozostałymi

 










5/ah0502001441.html, paragraf 7, [tłum. własne auto










     ci radzieckiej piłki no nej od władz, a

 nie przykładem obrazuj          

jest historia Spartaka Moskwa i jego zało ycieli, czwórki braci Starostinów. Klub powstał w

















           w małe i

rednie zakłady przemysłowe, handlowe i usługowe. Do pował jeszcze pod

     



  

nazwa była jednocze      cych klub małych i



 biorstw, które po rewolucji odrodziły si 



  

klub otrzymał 19 kwietnia 1935r..

 

Aleksandr, Nikołaj, Pietr i Andriej

ródło: http://www.historycooperative.org/journals/a

  ci zało enia Spartaka z narodzinami innych czołowych

radzieckich klubów, łatwo b       yna Starostinów miała

 cej kibiców w całej Rosji i dlaczego była niewygodna dla włodarzy Kremla. W 1923r.

     skiego podległa mu słu   stwa Czeka stworzyła

            ły

           

 symbolem tych klubów nie był znak miecza i tarczy,













romb. Za to niebiesko-białe barwy nawi zywały ju     

słu  



 

Krasnoj Armii), w 1954r. przekształcony w CSKA (Centralnyj Sportiwnyj Kłub Armii)





      ci, jaka instytucja była patronem i opiekunem tej 

  stwie jak ZSRR nie było chyba w   e władza

             

wojsko i słu   stwa udowadniały swoj        

    uazyjnych krajach „zgniłego Zachodu.” Z tego samego

powodu Spartak cieszył si       ród społecze stwa w całym Zwi 

Radzieckim. Był po prostu oaz     ci w postawionej na głowie

 

    e Starostinowie byli dysydentami „pełn    

                

korytarzach Kremla i Łubianki i zjednywa  

  



Jednym z takich ludzi był szef Komsomołu Andriej



   w pełni profesjonalnej Wszechzwi zkowej Ligi piłkarskiej.



   

 



        



      

              

stałe podnoszenie poziomu sowieckiej piłki.





S.Szczepłek, Sierp, młot i piłka, „Rzeczpospolita”



S.Szczepłek, op. cit.















 

ródło: R.Edelman, Serious Fun. A History of Spectato



W tym samym roku zreorganizował si        

całokształtem sportowego        

przekształciła si          

  





  gu na sztandarach widniało słowo „amatorstwo”, mimo      

 pował proces uzawodowienia wszystkich niemal dyscyp  ło si   

           

Starostinów, Beria zapytał jednego z trenerów Dynam    

odpowiedział: „Bo płaci wi cej.” Wynikało to z tego, e Spartak cieszył si  

Mikojana, który pozwolił klubowi przyznawa      





 dku dziennym było przekupywanie graczy i zach 

sposób do zmiany barw klubowych. Czołowe moskiewski    słowa

   słowem „pokazowych”.



Brało si  

najsłynniejsze dru yny, zwłaszcza moskiewskie wielokrotnie rozgrywały 

  

pod stołem pieni dze były kolejnym ródłem dochodów zawodników, a miejscowe NKWD z

reguły przymykało oczy na ten proceder.



         





















przebiegały tam cz sto w mało wyrafinowany sposób, posługiwano si     

   dał system fikcyjnego zatrudniania zawodników

klubów przyzakładowych np. w kopalniach, hutach, cz     

wojskowe miały jeszcze dodatkowy atut w r       

gracza do słu 

        erwonym miało miejsce

 ce do tej pory precedensu. Na rozło 

utkanym własnor  

juniorska Spartaka rozegrały mecz piłkarski. Tu przed spotkaniem z udziału zrezygnowało

Dynamo, tłumacz               





Na pomysł takiej imprezy wpadł Nikołaj Starostin,      

urzeczywistnienie musiał walczy      mu musieli najbardziej wpływowi

           





Wszystko odbyło si w ramach Dnia Kultury Fizycznej. Było to     

       ród bolszewików były hasła antyrywalizacyjne.

Miało by            

charakter był zdecydowanie bardziej teatralny ni sportowy, a szefował wszystkiemu re 

N.Ochłopkow. Po pierwszych dwóch latach na stadionie Dynama barwna parada przeniosła

 w 1931r. na Plac Czerwony i tam odbywała si      



   

1937r. był jednorazow         

              

  e Stalin nie przestał odnosi          , był fakt, 

spotkanie zostało przez niego skrócone.









S.Szczepłek, op. cit.







 cie 17. Słynny mecz na Placu Czerwonym

ródło: R.Edelman, Serious Fun…, s.138

         

protektora, Berii) narastał. Gdy podczas ciesz  





  cej w całej Europie

   

Półwyspu Iberyjskiego nieznacznie przegrało, a Spartak odniósł zwyci   

wytrzymał. Rozpocz ł nagonk    dziego, który miał pomóc stronniczymi decyzjami

      czyło si to dla arbitra łagodnie jak na sowieckie

      



    

miała miejsce w 1939r. podczas rozgrywek o krajowy puchar. Spartak w półfinale pokonał 1-

    pnie wygrał finał przeciwko Dynamo Tbilisi.

     c wydawałoby si po fakcie, zareagował Andriej

 

kategorycznie nakazał… powtórzenie półfinału. Ponowne starcie Spartak wygrał ju

bezdyskusyjnie 3-1 i niejako obronił puchar.



 cieczony Beria wytoczył przeciw Starostinom ci sze armaty. Wykorzystał







i usiłował oskar   

spisku. Tym razem jeszcze udało si słynnym braciom unikn aresztowania. Wstawił si 

















S.Szczepłek, op. cit.



nimi Wiaczesław Mołotow, którego córka przyja niła si z synem Nikołaja Starostina.





            

 ł w ko  Malenkowa aresztował

cał   Spartakowców i postawił im zarzut organizowania ra  

   tnego Dnia Kultury Fizycznej w 1937r.. Zanim zapadł

      dzili dwa lata w celach Łubianki. Byli jednak niez

          

     ała do szczególnie surowych –

  lat zesłania. Zreszt na zesłaniu Nikołaj dalej trenował tamtejsze dru  

   cudem nie dotarła do Berii. Warto wspomnie  

         ilij, prezes klubu sił

powietrznych WWS (Wojenno-Wozdusznyje Siły) w tajem   sprowadził do

Moskwy Nikołaja, aby ten z zacisza willi Wasilija budował pot   

o całym planie si dowiedział i doprowadził do powrotu Starostina na zsyłk 



Wspomniany team WWS był jednym z dwóch, obok CDKA, 

      stwem nad faszyzmem niezwykle podniosły

 armii w społecze stwie. Szybko przeło yło si    

 klubów, zwłaszcza tego drugiego. Postaci   gi CDKA-CSKA był

 tpliwie Wsiewołod Bobrow, sportowiec o niespotykane 

cesze – odnosił sukcesy w dwóch ró nych dyscyplinach piłce no 

został w 1956r. mistrzem olimpijskim.



    niej był członkiem dru 

piłkarskiej na letnich igrzyskach w Helsinkach. Był  

       silniejsze składy, z racji ich

formalnego amatorstwa, zgłosiły dru       

Sowieci z trudem pokonali Bułgari 2-1. Drugi mecz przeszedł do historii futbolu. Ryw

reprezentacji ZSRR była Jugosławia. Dru        

zawodnicy wiedzieli bardzo mało. Ostatni mecz rozeg 

 niej marszałek Josif Broz-Tito został wykl  pca od jedynie słusznej drogi do

 powodu mecz nabrał niesłychanego znaczenia pozaspo

dramaturgia spotkania była niesamowita: mimo przegr

















bramkami piłkarze sowieccy heroicznie doprowadzili     

sprawił,  

ZSRR uległa 1-3. Dziennikarze dostali zakaz szersze    

    ki. Szeroko rozpisała si       niej o triumfie złotej

     cili w finale „Wielkiego Brata”. Po powrocie piłkar 

           ) trwała jeszcze kilka

tygodni. Po wznowieniu rozgrywek wybuchła prawdziwa   

               

             

zostali bez słowa wyja  



Sytuacja ta trwała dwa lata, do momentu kiedy odtwo

    CSKA. Rok dłu ej na powrót z zesłania musieli czeka  

     oni pełnej rehabilitacji. Nikołaj kierował Spartak

  był przez pewien czas kierownikiem reprezentacji Z



 ł si ogólnospołecznej w

      okresem „normalizacji”. Stał on pod znakiem

przełamania monopolu klubów moskiewskich przez m.in    



             

   tkiem Zimnej Wojny, niesłychanie wzrosła presja na   

  

       frontacje odbyły si   

1939r., a były nimi opisane wy ej wyjazdy piłkarzy do Czechosłowacji i Francji. Pi

szansa po wojnie pojawiła si  

               

zespół Dynama wzmocniono kilkoma gwiazdami innych klubów, m.in. Bobrowem. Była to

na tego typu wyjazdach stała praktyka Sowietów. Gdy jednak podobny manewr próbował

            

 ski Arsenal, Moskwiczanie ostro i gło      

   Anglii. Mecze z udziałem „egzotycznej”













 yny ze wschodu cieszyły si       

sowiecki team był wielkim zaskoczeniem.



Próby w postaci meczów towarzyskich wypadły

  podsycała w entuzjastycznych komentarzach prasa ra

  

            

    



    sportowcy radzieccy wł      

 

      

  stwowych i klubowych. ZSRR stawał si członkiem coraz wi  

federacji sportowych. Wreszcie w 1952r. nadszedł długo wyczekiwany moment. Stalin dostał

od szefa Komitetu Sportu Nikołaja Romanowa gwarancj 





Wobec tego zezwolił na wyjazd tam reprezentacji ZS 

  wstrzymał, ale wysłał grup obserwatorów, aby zbierała po  

Romanow sporo ryzykował zapewniaj       

uratował skór     cie była ogromnym sukcesem sportowców Kraju Rad

       piłkarzy). Wynik w klasyfikacji medalowej bardzo

   



  

historia powtarzała si praktycznie co cztery lata i co cztery lata społec 

 odwracało wzrok od ligowych stadionów i z satysfak     

przyjmowało kolejny worek medali. Nie zmieniło to j   

 ci poszczególnych dyscyplin. Dalej królowała nie „k

a piłka no 

     mierci Stalina do rozpadu imperium był, je   

   , zdominowany przez rozczarowania. Na tle stałej do

igrzyskach mistrzostwo Europy w 1960r. i półfinał M       

 głe faworyzowanie innych

     ty materialne do ich uprawiania powodowały, e napływ

utalentowanej młodzie y do sekcji piłkarskich był ograniczony. Po drugie, była to tak

 jedyna dyscyplina, gdzie ZSRR zmuszony był rywaliz   









Ibidem, s.63, [tłum. własne autora pracy]











Robert Edelman skonstatował: „Te pora 

tak samo odzwierciedleniem słabo       

          

 cymi z poparcia i pełnych zasobów pot    

     głym wygrywaniem.”



      

dostrzegł on,           

           

przekładaj         



   

kosmiczny krył ogólne opó      



nie był wcale wielk   z milionami młodych ludzi uprawiaj     

wspaniałych obiektów jako podstaw    

   

tych „dołów” i wytrenowanych arcymistrzów jako czub    

        cego od dołu pala, z elit czołowych sportowców jako

   







Ibidem, s.152, [tłum. własne autora pracy]











ROZDZIAŁ 5. MECZE WŁADZA KONTRA

SPOŁECZE 

         ł na

głowie, no i Rosjanie wygrywaj  

   sfałszowana historia meczu, jest





niezłomnej

siły

komunizmu

i

prawidłowo        

   

       

   

           

        

polega przyszłe zwyci      

przykład do błahy, ale zastanów si 





         

 cej zamiarów i metod działania marksistów. Słyn     

zilustrował przyjacielowi mechanizm funkcjonowania całego systemu komunistycznego w

      przykładu wzi        

  ” przyjechała słynna dru yna moskiewskiego Dynama, m.in. z młodym

            ł

       cy ludzi. Magnesem okazała si     

  

    pierwsze podobne konfrontacje pokazały,

  

        daje przebywanie na stłoczonych trybunach,




 



pozwala sobie na gło       ciekło ci wywołanej

      od hitleryzmu przyniosła do Polski

         do czynienia z reguły w sytuacji, gdy widzowie

   dzia jest przekupiony, piłkarze jednej z dru 

przez własnych prezesów, a wynik z góry ustalony. R cie, w zamysłach

         

mecz władza kontra społecze stwo mógł mie  cie. Sport miał by 

  miały słuszno 

               

          

przestrzegania ustalonych reguł. Obydwie te wła        

             

zakłamaniem, fasadowo      

 dego tłumu da si  

        ło si        

zagrało z Legi . ŁKS Łód   



Do połowy lat 50. podobne konfrontacje

miały miejsce jeszcze wielokrotnie. Bardzo cz sto spotykały si   

     ał radziecki klub wojskowy to spotykał si z reguły z Legi

     ciło u nas dowolne Dynamo, czy to moskiewskie, czy

kijowskie, czy jeszcze inne, to rozgrywało seri   Warszawa, Wisł

  

resortami siłowymi, czy te          

kierownictwu mundurowych powtórzył si        

  





S.Szczepłek, Sierp, młot i piłka, „Rzeczpospolita”



siłowych w bloku wschodnim

PRZYKŁADOWE KLUBY REPREZENTUJ 



SIŁY BEZPIECZE 

SIŁY ZBROJNE



















Czechosłowacja

Dynamo Praga

Dukla Praga

 











Bułgaria

Lewski Sofia

CSKA Sofia

Jugosławia

Dynamo Zagrzeb

Partizan, Crvena Zvezda

ródło: J.Riordan, Russia and Eastern Europe in the Fu       



         ywały

          

 sto z tego przywileju korzystała stołeczna Legia. W

    chciała si  po piłkarza ju      

 skiej piłki – Gerarda Cie  Ruch Chorzów zdobył trzy razy z rz 

         

prezydenta Bieruta i marszałka Rokossowskiego i prz   

społecznych protestów spowodowały zmian       

 



        

    no kilka czołowych klubów

wojskowych w całym kraju,         

 Bydgoszcz, Lotnika Warszawa. Najlepsi piłkarze z t 

 yn trafili rzecz jasna na Łazienkowsk 



        

ZSRR i w podległych mu po 1945r. krajach była sytua    

  grzech, Czechosłowacji istniało sporo dobrze zorgan  

    cie komunistycznych władz do nich było bardzo












podejrzliwe, bowiem celem komunistów była atomizacja społecze 

      yn z tradycjami odbywało si    

   cie nad nimi pełnej kontroli, niekiedy poł     

         

działalno           

organizacyjnymi. Tak skutecznie i na długie lata um     



W kilku przypadkach do zarzutu niewła    

teamu dokładano zarzut jego niewła      

kolaboranckiej przeszło ci podczas wojny. Tak było z dru  AKS Chorzów, czołow

  

została wł   rała.





            

powodzeniem rywalizował w odrodzonej polskiej lidze 

szybki upadek i kilkakrotna degradacja. W Czechosłowacji po wojnie w ogóle nie odrodziła

   yna DFC Praga (Deutscher FussBall Club Prag), zało 

przez czeskich Niemców, wł 



 

ródło: http://pl.wikipedia.org

            

          niowej zało  

reprezentacji Niemiec. Najsłynniejszym przykładem j   

               

otrzymał, jak wielu       ł karier   

klubach i kadrze. W lidze grał a do 1959r., dla nowej reprezentacji strzelił 8 bram 













Polski 21), a grał w niej obok pó    pił do

  





L-u jego losy były tematem tabu.



Za podwójne przewiny musiał pokutowa  

Peterek. W latach 1939-42 grał w niemieckim klubie,  pnie wcielony sił  

ł i wst pił do Polskich Sił Zbrojnych,

gdzie rozegrał kilkadziesi           

 dzonych w klubach francuskich wrócił do kraju, ale w ukochanym Ruchu dane mu było

     



Bardzo konsekwentnie znikały te z nagłówków

            

po wojnie. Tak było w wypadku chocia by Zygmunta Chychły, Józefa Schmidta, Egona

 



          

           

pacyfikacji Budapesztu przez Sowietów oznaczały koniec przede wszystkim słynnej

madziarskiej Złotej Jedenastki. Reprezentacja piłkarska była w 2.połowie lat 40. i na pocz 

  

            władze za

  starały si   do własnych celów. Najprostszym przykładem

takich działa były zmiany na bardziej swojsko i poprawnie polity   

wielu czołowych graczy tamtej dru         

     miał Sebes. Potem przyszła pora na napastnika Kalt

          

    d całemu    



   

wkroczeniu Rosjan zastała stanowi  trzon Złotej Jedenastki dru  

            

 ekipy nad Dunaj. Puskas zdobył w

         yło do zdobycia w klubowej





P.Czado, J.Waloszek, Gestapo prosiło,  



S.Szczepłek, Futbolowe  











T.Wołek, Narodowi gladiatorzy, „Wprost”, nr 1008, 2



piłce, a po pi  ł gr  

Do kraju powrócił dopiero  



    ej wymienieni piłkarze dylematem stan ło kilkudziesi 

   cych lub wła   

    skich ulicach odbiły si    

wiatowych mediach. Od razu pojawiło si sporo głosów wzywaj   

   ich bojkotu. Szef MKOl Avery Brundage usiłował ton  

Mówił, e, owszem, stała si   ków współpracy,

       



Nie przekonał jednak

             grami wycofały

   



  tszym momentem na samych zawodach był

mecz piłki wodnej, w którym bardzo dobra dru   gier spotkała si     

Mecz błyskawicznie przerodził si    i (dosłownie) krwaw   

           nie cał     

  wyładowali na Sowietach, których mieli „pod r   

basenu. Ci nie pozostali dłu    li szybko odpłaca    

Bitewna atmosfera udzieliła si    

  

     



  ciu członków tej dru yny zdecydowało si    

 





























   cona Józefowi Golonce w Słowackiej Hokejowej Galerii Chwały

ródło: http://sienslavy.sk

          

    NRD dokonała inwazji na Czechosłowacj    czyła słynn

   . Demokratyczne aspiracje Czechów i Słowaków stały    

   niewa i dlatego zostały przeze        

odbywały si            

  zenia z tamtej imprezy przeszły





   

doszło ju              

Czechosłowacy mogli pokaza   

doszło do znacz cej demonstracji. Zawodnicy znad Wełtawy zakleili n 

               

przekroczył dopuszczalnego w hokeju poziomu brutaln ci, był pasjonuj   

   

zagrania Czechosłowaków było skandowanie nazwiska l   

 sto całkowicie nie wiadomych tego, co zaszło w

  niej, niezrozumiałe było równie 

hokeistów Czechosłowacji Józefa Golonki. Kilkakrotnie ostentacyjnie mierzył on do nich z

        czyło si  

 stwem ekipy Czechosłowacji 4-3 (pó niej okazało si       

            









Sowieci). Po ostatniej syrenie Golonka padł na lód     

odgłos uderzania nim o tafl do złudzenia przypominał terkot karabinu maszynowe





w latach 70. trzykrotnie Czechosłowacja zdobywała tytuł najlepszej dru   

ulice wypełniały si     

       

przełomu tysi             

 

                

            

probie, charakterystycznym uło  ki dał do zrozumienia, co my 

               

Wołkowa. Ów gest przekroczył granice nie tylko spor       

  ycia pod imieniem swego prekursora. Sam Władysław K

wspominał: „Id   , a naprzeciw idzie ojciec z synem. Chłopak ma mo    

 co pokazał Ruskim wała […] Powoli do

mnie dochodziło, co zrobiłem. e zrobiłem co    zdawało. Dzisiaj [...] mam

  e ten gest był cz             

wała<<. Mówi si  



 

ródło: http://pl.wikipedia.org





T.Wołek, op. cit.



ów zło 





Ambasada ZSRR w Polsce uznała zachowanie Kozakiewic    

   dała odebrania medalu, uniewa     

dyskwalifikacji. Tłumaczenia strony polskiej były g   

 



         tała si   

  ci odpowiednio w Czechosłowacji i w Polsce. Jednak zawsze odbywało

                

ocenzurowana prasa starały si  obraz wypadków. Doskonale obrazuje to przykład,

          władz

           

ołnierza.” Mowa o złotym medalu polskich siatkarzy 

  Huberta Wagnera pokonała ekip

           

zespołem całego montrealskiego spotkania była repre     

   

       

      ło miejsca w pierwszej dziesi  





Zgoła inne obserwacje poczynił i wnioski wysnuł w  

          

          

         

ogłoszenia na cał   sławi        

 niewa. Setka członków ekip zza    piła o azyl. Sowieciarze



wydania im zbiegłego skoczka do wody.

    

  

     

       organizatorów to nie przestraszyło,

Sowieciarze zamienili swe kwatery w syberyjski łagier. Nikomu nie wolno było wychodzi 

             



















 ołnierza”, Londyn, 1-3 sierpnia 1976, cyt. za: Pobi



   jednego przymiotnika najdokładniej opisuj    

        dkowanych ZSRR, to byłoby to,

moim zdaniem, słowo „schizofreniczny”. Z jednej str      

potwierdzała sowieck               

   stwa były zawsze olbrzymim zastrzykiem optymizmu i 

własne mo  ci, przykładem,   opłaca si  

Tak było w pa      lik na wypełnionym po brzegi Stadionie

 skim dwukrotnie pokonał Lwa Jaszyna, a Polska wygrała 2-1. Mimo ostatecznej

      

   skiego remisu na Wembley w 1973r., została uznana z

 niejszych meczów wszechczasów Biało-Czerwonych. Pod   miała ze

  

Mimo tej wygranej nasza ekipa spadła potem do grupy       

   Sowieciarzy” regularnie był boks, a kulminacj   

 enie emocji przypominała nastrój

 



    

 stwa satelickie zaznaczały swoj   , budowały własny presti 

   gierskiej Złotej Jedenastki Gyula Grocics okre lił to tak: „Byli 

   tylko piłkarzami, reprezentowali          

    



Druga strona medalu nie była ju  

błyszcz  

z powodzeniem przypisywała całemu blokowi oraz istn    

 zaniom systemowo-organizacyjnym. Mało rozpowszechniony na Zachodzie był pogl 

     ał: „Nikt bowiem, przy zdrowych

zmysłach, nie uwierzy, e talent piłkarski bramkarza czy rekordowy rzut kul  

społecznymi uwarunkowanymi salw z dział kr     ła

   







T.Wołek, op. cit.



R.E.Rinehart, op. cit., s.131, [tłum. własne autora







ROZDZIAŁ 6. BOJKOTY I NIE TYLKO. ZIMNA WOJNA NA



        ł udział w igrzyskach olimpijskich.

  miało uzna za ojca chrzestnego i głównego s  

reguły całej blisko 40-letniej rywalizacji sportowe  

        wynikała z obopólnej

 ci władz radzieckich i kierownictwa MKOl. Sternicy   

  

        

długi czas próbowali otwarcie z nim rywalizowa  c własny cykl zawodów i rozgrywek.

  nawet wobec organizacji sportowych działaj 

    w połowie lat 30. w reakcji na wojn

   enia, jakich dokonywał w Niemczech Hitler, w stosun

   piła odwil        

   współpracowa musiały podległe II i III Mi 

 ły si pierwsze wzajemne kontakty. Gdy reprezentacja piłk

Basków zbierała w całej Europie pieni      

republikanów, zawitała równie do kilku miast radzieckich. Sporadycznie dochodził

 uazyjnymi z Czechosłowacji czy Francji.

Prawdziwy przełom nast pił jednak dopiero po wojnie. Jeszcze w lecie 1945r

moskiewskie Dynamo otrzymało zaproszenie na tournee    

przyczynkiem miała by        



  











„boisko zweryfikowało” rzekomy przyjacielski i towarzyski charakter całego przedsi  

      ci traktowała dru      

  

nawet nacjonalistyczny, dominował w prasie radzieck     

ambicjonalnie potraktowała wyjazd swojej eksportowe         

   . Była ona bowiem wzmocniona najlepszymi zawodnikam  

czołowych klubów.

  enia poziomu konfrontacji celnie uchwycił jednak te   

           

  ca wizycie piłkarzy Dynama natchn ła go

 

  

  ze współzawodnictwem. Grasz aby wygra     

  

 c składy, nie anga   

    

       

    dy, kto uczestniczył chocia by w szkolnym meczu piłkarskim. Na

          

  

               

  e bieganie, skakanie i kopanie piłki jest sprawdzia



          

        e sport w latach 1945-89 był po obu stronach

elaznej Kurtyny, zwłaszcza ten na najwy       

        

   były silniejsze w bloku sowieckim.

Władze pa stw zachodnich nie mogły w analogicznym stopniu in  

a wynikało to z oczywistych cech panuj       

           





orge-orwell.org, [tłum. własne autora pracy]



           

 wiatowej udział w operetkach i maskaradach zwanych 



        

       ia miał MKOl czy federacje

    ał si       

 powojenny ład w Europie. Armia Czerwona zdobyła Be dzała

 ze stref okupacyjnych w Niemczech. Jej oddziały stacjonowały w całej Europie

            

procesie norymberskim. ZSRR został członkiem stałym     

1949r. miał miało miejsce odpalenie pierwszej radzi

było w takiej sytuacji utrzymywa  

 pił dopiero w 1952r., ale trudno przypuszcza  

gdyby Stalin wyraził zdecydowan   cia udziału w imprezie ju  

      mieliłby si      

prostu w 1948r. radziecki dyktator nie był jeszcze  

 

         

    ródła w odpowiadaj 

            

          na jednak całkowicie zapomina  

         

 ło si   

        ł narodowy komitet olimpijski RFN, ale

kazał mu si             

wprawdzie doszło, ale sko czyły si  



        

1968r. do udziału zawodników z obydwu pa       udawało si

   stwo z własnymi barwami i hymnem NRD zadebiutowało 

 Bonn ostro protestował.











 



  





Cieniem na igrzyskach w Melbourne w 1956r. poło yły si 

  

w Budapeszcie zawody zbojkotowały Szwajcaria, Hiszp    

demonstracyjnie wycofała si       



Z kolei, gdy niespełniony

został postulat Egiptu o wykluczeniu z igrzysk dru      

Wielkiej Brytanii, władze w Kairze zdecydowały o po    

    ły Liban i Irak. Szybko wiosk      

  

    



         

  



Igrzysk w Tokio co prawda nikt nie zbojkotował (opr   

 stw nie zostało na nie zaproszonych. W 1962r. ze wz 

      Avery Brundage doprowadził do wyrzucenia z

rodziny olimpijskiej RPA, czego domagały si         

    dała sytuacja Korei Północnej. W 1963r. została ona członkiem

        ła udział w organizowanych w D  

   cych Sił (GANEFO). Zawody te zorganizowała Indonezj 

           

           

  tkowo wsparł równie  

 stwami wycofał si  

 do odmowy udziału sportowców Izraela i Tajwanu. MKOl zagroził wszystkim

    

 jedynie gospodarze i wła  czycy z północy, w zwi 

krajów do Tokio nie pojechały.



 pny rok olimpijski – 1968 – obfitował w dramatyczne  

   i Stany Zjednoczone przetoczyła si fala gwałtownych protestów

studenckich, wielokrotnie gwałtownie tłumionych przez siły porz    

gospodarz XIX igrzysk – Meksyk – stał si         













 







  młodzie          czyła si

               

 cy uczestników domagało si  du. Wojsko otworzyło ogie 

         poniosło przynajmniej

 cej zostało rannych.



Igrzyska nie zostały jednak odwołane.

      ego” była równie     

mi z Ludowego Wojska Polskiego i sił

zbrojnych NRD najechały Czechosłowacj i spacyfikowały demokratyczne przemiany

          

        działaczy niemieckiego komitetu

 odwołania zawodów w ge 

 



 zasługuje zachowanie znakomitej

czechosłowackiej gimnastyczki, Very Caslavskiej. Po      

dekoracji medalistek, w której uczestniczyła (zdobyła w Meksyku cztery złote i dwa srebrne

 ki), potrafiła gestem da           

          





Stała si  dla społecze   dla władz.

     . Rehabilitacji i uznania zasług doczekała si   

aksamitnej rewolucji, kiedy została doradczyni      

  Czeskiego Komitetu Olimpijskiego i członkini 





    

ródło: http://www.sapere.it/tca/MainApp?srvc=mm&url





















    sił          

               

 dzynarodowej współpracy i dobrej woli, który zawart

  



Tak wypowiedział si  

      ałobnej ku czci sportowców

        

             

    

           

 czyło si      stwa, a z dalszego startu wycofały si

  

            

           udzieliła





 

ródło: http://en.wikipedia.org/wiki/Munich_massacre

Na tych samych igrzyskach miało miejsce jeszcze kil    

  miało mo 

          

posługuj       cego Brundage’a. Pierwszym z nich było

         

tamtejszych mediach. Mocno słyszalny był kontrowersyjny głos Leni Riefenstahl, osobi 









  



    





było zaproszenie na igrzyska reprezentacji Rodezji,

Bojkotem zagroziło wiele pa      zanie było technicznie

            

              





Pierwszego wielkiego bojkotu nie udało si        

Montrealu. Powodem stała si        

          ci Słoniowej)





   z nimi Irak i Gujana zrezygnowało ze startu w igrz  

         

darmo rozkładali r ce, tłumaczyli,    wpływu na poczynania federacji i zwi 

 



 

   ruchu olimpijskiego popisał si        

   wystosowanego przez komitet organizacyjny, odmówił 

udziału w igrzyskach tajwa 

         



               

 cioma kółkami.



„Radziecka inwazja Afganistanu pogwałciła pokój i z    

 pienia z wnioskiem o odwołanie, b  przeło  

  

  

nie naruszyłyby olimpijskich zasad i nie zaszkodził   

przyszło 



   wiadczenie wydał 26 lutego 1980r., w dwa miesi  

przekroczeniu przez sowieckie czołgi granicy z Afga  

ał ju dłu 









 



















bezkutecznie rosyjski pisarz i dysydent Władimir Bu   

powołuj            





             

zimowych, podobne stanowisko zaprezentował sekretar

            

pozytywnie zareagowało kilkadziesi  stw. Grecja ochoczo podchwyciła my 

stałego miejsca rozgrywania igrzysk i zaproponowała       

   kszy bojkot w historii stał si 

nie pojechały, obok ameryka         





   

ródło: Games of the XXII Olympiad Moscow 1980. Offi



 cie innych ekip zdecydowało si   udział w imprezie mimo apeli ich

własnych rz dów o przył         

           

posługiwania si       

  



      

Samaranch stracił swoje stanowisko, gdy wbrew zaleceniom swoich zwierzchników pojawił

    ci otwarcia na stadionie na Łuznikach. Swoj   zdobył sympati  

poparcie członków MKOl z krajów socjalistycznych i wkrótce został jego nowym

 cym. Kolejny paradoks historii: były frankistowski    





J.Kochanowski, Olimpiady pełne polityki, „Wiedza i 



 







 wiatowego komunizmu, przy aprobacie włodarzy Kremla



 

                

        wpływa na własne

            

  czyły si         

   było,     pnej olimpiady łopotał nad

  czenia. To tylko zapowiadało prawdziwy rewan 

„Powstała niezno na sytuacja: bezkarnie działaj  

sobie za cel niedopuszczenie do udziału w Igrzyskac    

           

             

    rodków w Los Angeles do prowadzenia działalno  

  



       



spiskowej” brakuje chyba tylko „zaplutego karła rea  

   . Władze polskiego sportu zostały postawione przed 

         

            

    stwa zapadła na Kremlu. PKOl był podobnie

 kolei radziecki komitet był 

       h satelickich musiały si

    

Z bojkotu wyłamała si Rumunia. Nicolae Ceausescu zignorował złowieszcze

doniesienia z całej wschodnioeuropejskiej prasy o s      cie Aniołów

            

wysłał. Reprezentanci tego kraju doł   od dawna własnymi

 kami Jugosłowian oraz… Chi        

pierwszy od 1952r. i ten powrót był kolejnym dowode  

        niej słynn     

 yny doczekały si  





 







   ła pod nieobecno 





    o ciekawej inicjatywie młodej, „solidarno 

    zał si       

 stwie. Starał si  

sportowców-emigrantów.

Zyskał

nawet

przychylno 

  

 

   cia rozwiał osobisty, ostry sprzeciw samego Samaran



 

    li udział jedynie w Zawodach Przyja   

 

  ały si       wiatowa znajdowała si    

odmiennym punkcie. Sekretarzem Generalnym KPZR był od trzech lat Michaił Gorbaczow.

 ył on w tym czasie wprowadzi          

 ł te 

ocie nie mogło by  

 ł si  

    skimi. Decyzja o przyznaniu olimpiady Seulowi wywołała

    pod wpływem krytyki Samaranch wymógł na Korea  

południa rozpocz cie rozmów z władzami cz ci północnej o podzieleniu si  





          doprowadziła do

ich fiaska. KRLD postanowiła zbojkotowa igrzyska i wystosowała apel o podobn 

  by kolegi dyktatora wysłuchał tylko Fidel Castro

oraz władze Etiopii. Reprezentacja Kuby ze znakomit     

       



       

Barcelonie pojawiła si ekipa RPA, której władze odeszły od apartheidu i o  

bojkotów i długotrwałych nieobecno  

 czył si 





 











 



     

   aden z bojkotów w dłu szej perspektywie nie spełnił nadziei i

 stawianych w momencie ogłaszania go. Paradoksalnie   

 

   niej przyniósł raczej odwrotne od spodziewanych efe  

  

      tował Sowietów utrat    

wydawało, szansy na organizacj 



Mało optymistyczna jest konstatacja,

e bojkot sprzyjał powstawaniu podczas kadłubowych i  

   w Los Angeles nie zachowywała si    



  



 cej

Władysława

Kozakiewicza.









południowokorea   dziowie, zwłaszcza na bokserskim ringu, bili wszelk 

 ci wobec własnych zawodników ustanowione na dwóch p





            

     d. Bo nigdy człowiek nie zdoła przekroczy

          

      



Tak demaskował ułud

   ci całych narodów Tadeusz Konwicki,

  

             zawsze była silniejsza od

głosów przypominaj    ród ideałów coubertinowskich nie ma zwyci  

   za to na przykład rycerstwo i postulat „pokoju bo  

te głosy cz  były pełne hipokryzji.





















ROZDZIAŁ 7. WI  

ŁACINSKIEJ

          

        

Popełniaj ten sam bł     e piłka no 

jest opium dla zwykłych ludzi i dobrym biznesem dla

         

piłkarskie to wyspy. Nie widz        

          

           

manipulowałyby te siły, które rz 







      ce piłk        



   

     miło  do futbolu. W Ameryce Łaci  

 , której społeczne znaczenie i presti   z klubami piłkarskimi, jest

 ciół katolicki. Nie bez przyczyny futbol okre     

drugiego takiego kontynentu, gdzie ta wła      

wzbudzałaby taki poziom nami         

ier doprowadziłaby do regularnej wojny

  




 . Fragment wykładu urugwajskiego pisarza Eduardo Galeano, wysłuchał w





             

             

    istne piekło: bezsenn    

  ciekłym tłumem rzucaj       by zdechłymi



          miała załopota  

          

 eni piłkarze go  

             

   

nich poniosło  w zamieszkach i bijatykach, spalono im około 150 s

 

        ski. Znalazł si    

         er napisał: „Luis

Suarez powiedział,   dzie wojna […] Potrafił przewidzie    





     skiego nie mylił si      

samoczynnie doszło do pierwszych zbrojnych incydent  

konflikt pochłon ł 6 tysi         

          

  

   

 tym do granic absurdu sportowym emocjach - byłby jednak równie niepełny jak

 wiatowej na podstawie biografii Gawriło Principa. K 

 głos Kapu  skiemu, a dokładniej cytowanemu przez niego Luisowi

W Ameryce Łaci skiej, mówił, granica mi        

Długa jest lista rz dów, które upadły lub zostały obalone przez wojsko,    

narodowa poniosła pora     yny, która przegrała, s     

prasie zdrajcami ojczyzny. Kiedy Brazylia zdobyła w    

kolega - Brazylijczyk, emigrant polityczny, był zro   

powiedział - ma zapewnione co najmniej pi  







  







 dokładniej przyjrze  tłu społeczno-politycznemu, aby uzna 

      

prawdy. Obydwa kraje były ze sob

skłócone ju od dłu szego czasu. Niewielki Salwador był jednym z najlep 

  stw regionu, ale borykał si 

   ci słabo wykształconych i bezrolnych chłopów

  stał si  

               

     ła tam 300 tysi 



       

prezydenta Oswaldo Lopeza Arellano potrzebował kozł     

           . Posłuszne władzom

 ły kampani   

ekspansji stały si          

     ubodzy imigranci, ale to wła   

najmocniej uderzyła reforma rolna wprowadzona przez 

 

ródło: http://www.laprensagrafica.com/especiales/20

  ze strony przywódców Salwadoru nie trzeba było dłu  

          

była mo           

władzy wtórowała opozycja demokratyczna, z chadekam     

Duarte na czele. W mediach trwała swoista licytacja     









             

Nacional” opisała niezwykle obszernie histori      

pierwszym przegranym meczu popełniła samobójstwo st      

ojca. Nagłówek krzyczał: „Młoda dziewczyna, która nie mogła znie  e jej ojczyzna została





Jej pogrzeb, który przerodził si   , transmitowała

 stwowa telewizja. „Na czele konduktu maszerowała ko   

         szedł prezydent republiki w otoczeniu

 dem kroczyła piłkarska jedenastka Salwadoru”.



       

powszechnej miło ci do futbolu? „Piłka no na pomogła zaogni    

           

władzy oligarchii w obu krajach”



           

          

nastrojów. Posłu    piłkarsk   

głosy niezadowolenia z junty wojskowej i jej brutal  

           

    niej zastapiła na stanowisku prezydenta Argentyny s  

Juana Perona. Władz          

           

 



. Pod tym szczytnym hasłem reformowania kraju kryła   

     

junty pełni władzy. Nast piła brutalna rozprawa nie tylko z aktywnymi opozyc

 z wszystkimi grupami społecznymi stanowi  

Videli i jego współpracowników. Chodzi przede wszyt 

w 1976r. jeden z generałów przyznał z rozbrajaj         

     cy sympatyków [opozycji – Sz.G.] i popełnimy 5 tysi 

pomyłek.”



  cał 





  



















        ły setki ludzi, w wi   

      dów, głosy protestu podniosły si     

   e na całym   sto padał postulat zmiany miejsca rozgrywania

       nie przychyliła. Z przyjazdu na imprez  

zrezygnowała      czyło si     

(najgło niejszym był chyba przypadek Johana Cruyffa



    

           

Chile odmówiła kadra ZSRR. Był to protest przeciw zamachowi stanu generała Augusto

     re Allende. Władze 

futbolu nie wyraziły zgody na przeniesienie spotkan 

przegrał walkowerem.



  wszystko, aby mistrzostwa doszły

do skutku. Miały by one zagłuszeniem wołania o pomoc prze 

 legitymizacji nowej władzy z drugiej. Pierwszy mia   

  ł co prawda w zamachu, ale zaraz potem zatrudniono 

      li oni spełni     ał

  by Generał Merlo, mówi        

      

 

  



W całym kraju rozpocz  

       ci z całego      

   

 cie Rosario zbudowano słynny Mur N 



   

 cych budynków. Nie przetrwał on jednak długo, bo sz   

 yli jego elementów do budowy własnych domów. W Buen

             

              

         

  
















efile,36477,en.doc, s.2, [tłum. własne autora pracy







      cy, przybyło niemal    







Na czas mundialu władze ukuły zr czne hasło „25 milionów Argenty 

na Mistrzostwach”. Działania opozycji, która ogłosiła nawet kontr-slogan „25 milionów

 czyków zapłaci za Mistrzostwa” i która to chciała s    

przynajmniej zakłóci jej karnawałowy charakter, były mało skuteczne. St  

zapełniały si   

rósł w miar    

  opinie, o tym jak mocno usiłowano dopomóc reprezen  

wygraniu kolejnych meczów i wreszcie całego turniej



     

         

                 

pojawiło si  

Ze zdobycia mistrzowskiego tytułu cieszyło si całe społecze   

  wiat co prawda zobaczył odbywaj   

mundialu demonstracje matek opłakuj        

           



Całkowity bilans ofiar „Brudnej Wojny” waha si       



   

   czyły si               

 

czas wojny zmodyfikowała popularn 

 

  



         

      czyków pozostała silna niech  

      na mundialu w 1986r. miało szczególne

    i przyniosło ulg     



  

słynnej nieprzepisowo strzelonej bramki Diego Marat   Boga” chodziło pierwotnie













T.Wołek, Polityczny mundial, Newsweek Polska 22/02 















   samego zawodnika, ale wła        

   

nagłówki gazet w Buenos Aires głosiły: „Najpierw uk 





Jednym słowem, piłka no   sił    

ducha społecze      ciu Perona nowa władza zakazała

     o wychwalaniu byłego prezydenta, to wła   

piłkarskich tlił si          sławi  

  



  

ródło: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/f/f

       

  w Ameryce Łaci skiej jeszcze bardzo wiele, zwłaszcza

  

   ców mego kontynentu piłka no        

sło                  

 ludzi. Dla intelektualistów prawicowych miło       

      















 



 

  

             

            

    ki oszustwu lub interwencji tłumu jest

        

usiłuj wpłyn

 

          

               











    wiadkiem przemocy: innymi słowy jest to







Takie mało optymistyczne wnioski wyci  ł wybitny brytyjski literat podczas

wizyty w jego kraju piłkarzy moskiewskiego Dynama. Człowiek, który genialnie opisał

mechanizm funkcjonowania totalitaryzmu, był pora ony tym, jak łatwo przez sport ujawniaj

 negatywne emocje. Musiał by

      

     

         

skomentowałby atmosfer        

Europy w 1953 roku? Czy nie dostrzegłby drugiej str     yłby, 





orge-orwell.org, [tłum. własne autora pracy]



               

 bionych i przytłoczonych?

  by było to jedynie złudzenie sprawiedliwo     

człowiecze            

             

       dzy dwiema wielkimi współczesnymi

sportowymi imprezami: mistrzostwami Europy w piłce       

            

  

          

  



  



  podczas prawdziwych wojen? Czym wytłumaczy 

piłkarskich w obl onym i zagłodzonym Leningradzie?



  

    

   wygrania jest wył  



  

W mojej pracy starałem si         

 tki haniebne i bohaterskie. Zestawiłem pi   ytne olimpijskie ideały z mitem o

 ciach, które trudno byłoby dzi   

 yserowanej olimpiady w Berlinie pokazałem nieprzewi

  ynierów umysłów przypadek Jesse Owensa. W opisie sp 

  łem wielkich sukcesów na igrzyskach, ale podkre liłem te  

          

Europie Wschodniej wspomniałem o dominacji ZSRR, ale zaakcentowałem równie

       Wielkiego Brata. Zaprezentowałem

          

zapomniałem napisa  e o tym, jak szybko rodzina olimpijska podnosiła si 

           





  













Łaci skiej zawarłem zarówno motyw Wojny Futbolowej, jak 

1986 roku była udziałem      

 dym razem starałem si   

oblicze enerdowskiej pływaczki, innym razem Władysł 

 i tak zło   ce sport we współczesnych systemach

demokratycznych, to uzyskałoby si       

   kluczowym słowem w takiej analizie byłby pieni 

  miała dla jej autora punkt

     wzajemnych wpływów polityki i sportu. Totalitaryzm 

          łatwiejsze do

               wiadczył

działania tych systemów w wielu odmianach oraz to,       

            

                    

     łatwo opisa w klasycznych kategoriach dobre-złe,

czarne-białe.

      yciu wymusił koncesje personalne w olimpijskich

władzach. To pa          

delegowały do Lozanny swych przedstawicieli. Prymat    

wiecie narzucał haniebne nieraz koncesje na rzecz t  

   ł pi    gu zawodniczym, marketing wielkiego przemysłu -- na

sportowym spektaklu i jego odbiorcach. MKOl znalazł 

na poły demokratyczna, na poły feudalna, której wła     

  

wiatowego pokoju na agresywnej biologii człowieka;

  

 





podsumowywał współczesny sport Andrzej Ziemilski. M     

lekcja historii, pozwoli mi w przyszło     

  do precyzji tego niedawno zmarłego socjologa i dzi 

współpracownika „Przegl 









           

 ły mi si 

chciałbym zmierzy    

najbardziej oczywistych sformułował ju za mnie i pozostawił jako wyzwanie na przyszło



  





























 ródło kultury, Czytelnik, Warszawa





  
















  dy słynnych filozofów, PWN, Warszawa 1984















 





Łanowski Jerzy,    











Minkiewicz Władysław, Olimpijska gor 

 



Młodzikowski Grzegorz, Olimpiady ery nowo  







 



    



 






































 







 

































Społecze 

































































































RÓDŁA INTERNETOWE:



 

 



Czado Paweł, Waloszek Joachim, Gestapo prosiło,  

 







 






 



 



 

 



Kochanowski Jerzy, Olimpiady pełne polityki, „Wiedz 

 



  

 





 




Leniarski Radosław, Terror olimpijski, „Gazeta Wybo

 



 





Radgowski Michał, Widowiska, „Rzeczpospolita”, 25.1

 





 



 

 






 





 zło 


 



Szczepłek Stefan, Boisko 

 



Szczepłek Stefan, Futbolowe  

 



Szczepłek Stefan, Sierp, młot i piłka, „Rzeczpospol

 



  

 



Wołek Tomasz, Narodowi gladiatorzy, „Wprost”, nr 10

 



Wołek Tomasz, Polityczny mundial, Newsweek Polska, 

 





 





 



 

 



ukowski Mirosław, Olimpijskie bojkoty, „Rzeczpospol
 



 . Fragment wykładu urugwajskiego pisarza Eduardo

Galeano, wysłuchał w Vingsted M.Pol, Gazeta Wyborcz
 





 



 





 



 



 



 







 



 



 



 



 



 



 





 




 