Medycyna Praktyczna - portal dla lekarzy

Biopsja gruboigłowa wątroby

Data utworzenia: 07.01.2002
Ostatnia modyfikacja: 30.04.2007

Prezentacja filmowa biopsji

Film zapisany jest w formacie Real Video

oprac. prof. dr hab. med. Zbigniew Gonciarz, dr med. Włodzimierz Mazur VII Klinika Chorób Wewnętrznych ŚAM w
Sosnowcu

Biopsja gruboigłowa wątroby jest inwazyjną procedurą związaną z pobraniem fragmentu tkanki wątrobowej, celem
przeprowadzenia dalszej oceny morfologicznej. Histopatologiczna interpretacja uzyskanego bioptatu w zestawieniu z
danymi klinicznymi jest bardzo pomocna w postawieniu diagnozy, ustaleniu czynników etiologicznych, a w wielu
przypadkach również w określeniu stopnia zaawansowania choroby oraz dokonaniu wstępnej oceny prognostycznej.
Bardzo ważne jest uzyskanie reprezentatywnego wycinka (długość 2-3 cm, średnica 1,2-1,5 mm) dającego możliwość
pełnej oceny morfologicznej. Konieczne jest stosowanie igieł o większej średnicy, co jednocześnie może prowadzić
niekiedy do zwiększenia odsetka powikłań. Biopsja wątroby przeprowadzana przez doświadczonego lekarza jest
procedurą względnie bezpieczną. Opracowano różne techniki pobierania tkanki wątrobowej do badania
histopatologicznego tabela 1.

Tabela 1.
Techniki pobierania tkanki wątrobowej do badania.

Przezskórna biopsja ślepa ssąca

1.

Przezskórna biopsja ślepa tnąca

2.

Przezskórna biopsja celowana (pod kontrolą USG lub TK)

3.

Biopsja przeznaczyniowa (z dostępu przez żyłę szyjną)

4.

Biopsja cienkoigłowa celowana

5.

Pobranie tkanki wątrobowej podczas laparoskopii

6.

Pobranie tkanki wątrobowej podczas zabiegu chirurgicznego połączonego z otwarciem jamy brzusznej

7.

Wybór odpowiedniej metody jest uzależniony od wielu czynników m.in.: charakteru patologii wątroby (zmiany rozlane w
całym miąższu, zmiany nieregularnie rozproszone, zmiany ogniskowe), współistniejącego zaburzenia krzepnięcia
(preferowana biopsja przeznaczyniowa), występowania wodobrzusza lub innych stanów patologicznych mających wpływ
na techniczne warunki pobrania materiału (np. rozedma płuc, wysięk w jamie opłucnowej). Najbardziej rozpowszechnioną
metodą jest biopsja przezskórna, zarówno ślepa, jak i celowana. Poszczególne ośrodki referencyjne podają różne,
zmodyfikowane na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci, wskazania do wykonania biopsji wątroby. Generalnie jednak
tendencją jest prezentowanie coraz szerszego profilu wskazań. Częściowo jest to uwarunkowane rozwojem nowych
technik pobierania tkanki wątrobowej, cechujących się większą efektywnością uzyskiwania reprezentatywnego materiału,
jak i większym bezpieczeństwem procedury. Wskazania do wykonania przezskórnej biopsji wątroby zestawiono w tabeli 2.

Tabela 2.
Wskazania do przezskórnej ślepej biopsji wątroby.

Odchylenia od stanu prawidłowego wątroby stwierdzane w badaniu fizykalnym (np. hepatomegalia, zmiany
guzowate )

1.

Utrzymujące się nieprawidłowe wyniki laboratoryjnych prób wątrobowych

2.

Nietypowy przebieg ostrego zapalenia wątroby

3.

Podejrzenie przewlekłej choroby miąższowej wątroby (np. alkoholowe uszkodzenie wątroby, przewlekłe zapalenie
wątroby wirusowe, autoimmunologiczne)

4.

Podejrzenie polekowego lub toksycznego uszkodzenia wątroby

5.

Podejrzenie marskości wątroby

6.

Podejrzenie chorób metabolicznych wątroby ( hemochromatoza, choroba Wilsona; ilościowa ocena zawartości

7.

Biopsja gruboigłowa wątroby

http://www.mp.pl/artykuly/?aid=10763&print=1

1 z 2

2013-06-24 00:12

żelaza i miedzi w tkance wątrobowej)
Zespoły cholestatyczne (pierwotna marskość żółciowa wątroby, idiopatyczna duktopenia)

8.

Podejrzenie chorób ziarniniakowych wątroby (sarkoidoza, gruźlica, choroby pasożytnicze)

9.

Pobranie materiału do badania mikrobiologicznego

10.

Ocena ewentualnego odrzutu po transplantacji wątroby

11.

Nie ma zgodności poglądów czy należy przeprowadzać biopsję wątroby u chorych z żółtaczką oraz klinicznie stwierdzoną
splenomegalią. W przypadku niektórych przewlekłych miąższowych chorób wątroby (przewlekłe wirusowe zapalenie
wątroby, pierwotna marskość żółciowa wątroby) wskazane jest wielokrotne powtarzanie biopsji celem dokładnej oceny
nasilenia zmian zapalnych i rozwoju włóknienia oraz określenia dynamiki procesu chorobowego. Przeciwwskazania do
biopsji przezskórnej ślepej zestawiono w tabeli 3.

Tabela 3.
Przeciwwskazania do wykonania przezskórnej ślepej biopsji wątroby.

Zaburzenia krzepnięcia

przedłużenie czasu protrombinowego > 3 s po próbie korekcji czasu witaminą K
przedłużenie czasu krwawienia metodą Ivy > 10 min

1.

Trombocytopenia (liczna płytek poniżej 60 x 10

6

/l)

2.

Wodobrzusze

3.

Zapalenie otrzewnej

4.

Lokalne stany zapalne (prawostronny ropień podprzeponowy, ostre zapalenie pęcherzyka i dróg żółciowych)

5.

Znacznego stopnia poszerzenie dróg żółciowych wewnątrzwątrobowych

6.

Naczyniakowatość wątroby

7.

W każdym przypadku przed wykonaniem biopsji wątroby należy dokonać oceny parametrów układu krzepnięcia, oznaczyć
grupę krwi chorego oraz wykonać kontrolne badanie ultrasonograficzne. Sam zabieg wykonuje się w znieczuleniu
miejscowym. Biopsję ślepą przeprowadza się nakłuwając w miejscu największego stłumienia wypuku. Po nacięciu skóry
skalpelem na przestrzeni około 3 mm dokonuje się nakłucia wątroby poprzez przestrzeń międzyżebrową, stosując
technikę ssącą z wykorzystaniem igły Menghiniego. Przy podejrzeniu marskości wątroby lub zaawansowanego
włóknienia, pobrany w ten sposób bioptat jest często rozfragmentowany i trudny do oceny. W takich przypadkach
preferuje się pobranie materiału techniką tnącą z użyciem zestawu Trucut. Uzyskany materiał tkanki wątrobowej nie jest
aspirowany do igły, ale wycinany z miąższu wątroby. Samo pobranie bioptatu trwa bardzo krótko (1-2 sekundy). Po
zabiegu chory powinien pozostawać w pozycji na lewym boku przez około 2 godziny i do 6 godzin należy prowadzić ścisłe
monitorowanie z kontrolą tętna i ciśnienia krwi. U chorych z zaburzeniami krzepnięcia, wodobrzuszem, małą wątrobą oraz
w przypadku poprzednio nieudanej biopsji przezskórnej można pobrać materiał diagnostyczny wykonując biopsję wątroby
z dostępu przez żyłę szyjną. Pozwala ona również na wykonywanie pomiarów ciśnień bezpośrednio w obrębie żył
wątrobowych i pośrednio w obrębie układu żyły wrotnej. Jest to jednak procedura bardziej złożona technicznie niż biopsja
przezskórna. Powikłania obserwowane po przezskórnej biopsji wątroby zestawiono w tabeli 4.

Tabela 4.
Powikłania obserwowane po przezskórnej biopsji wątroby

dolegliwości bólowe w miejscu biopsji, w nadbrzuszu, niekiedy promieniujące do prawego barku (ok. 6%
pacjentów), dają się łatwo opanować środkami analgetycznymi, np. paracetamolem
przejściowa hipotonia (szczególnie u młodych osób)
krwotok do jamy otrzewnej lub do tkanki płucnej (0,24-0,3% przypadków, w tym ok. 0,1% śmiertelnych)
krwiak wewnątrzwątrobowy (0,2% przypadków, w zdecydowanej większości przebieg asymptomatyczny, bez
większego znaczenia klinicznego)
hemobilia
nakłucie jamy opłucnej i płuca powikłane odmą opłucnową, rzadko niewydolnością oddechową
nakłucie pęcherzyka żółciowego lub dróg żółciowych zagrażające wyciekiem żółci, żółciowym zapaleniem
otrzewnej
przejściowa bakteremia (do 5,9% przypadków), wyjątkowo sepsa ( do 0,1% )
biopsja innego narządu np. prawej nerki, jelit
odczyn uczuleniowy po znieczuleniu miejscowym

Więcej informacji znajdą Państwo na stronie http://www.mp.pl

Copyright © 1996 - 2011 Medycyna Praktyczna

Biopsja gruboigłowa wątroby

http://www.mp.pl/artykuly/?aid=10763&print=1

2 z 2

2013-06-24 00:12