DWICZENIA 1.

ETYKA-nauka o moralności; to co teoretyczne (gr ETHOS-zwyczaj, łac. MORALIS-obyczaj);
zachowanie człowieka, zjawiska moralne

PYTANIA ETYKI:
- Dlaczego postępuję w taki sposób?
- Jak powinni?
- Kiedy postępuję dobrze a kiedy źle?
- Jak żyd? (główne pytanie)

MORALNOŚD- zespół ocen, co jest dobre a co złe
- przedmiot - czyny (kontrolowane wolą), zachowania (bezwarunkowe)
- podmiot - do człowieka
- pytanie o formę – uzewnętrznienie się zjawisk, oceny

KATEGORIE ETYCZNE
- wartośd moralna (to do czego człowiek chce dążyd; nie ma wartości negatywnych; antywartośd-
chęd zemsty)
- dobro
- zło
- oceny
- normy

Ideał, wzór moralny – zespół rejestrowanych cech, interpretacja pojęd abstrakcyjnych, np.
sprawiedliwośd

SUMIENIE- wewnętrzny głos, który jest sędzią; świadomośd moralna

OBOWIĄZEK- coś, co musi byd spełnione, powinnośd moralna do wykonania lub zaniechania czegoś

SANKCJE- kary i nagrody, wyrażają się w samoocenie człowieka
SANKCJE SPOŁECZNE:
- kara słowna
- pozbawienie przywilejów
- ignorowanie (całkowite wydalenie z grupy)
SZCZĘŚCIE – poczucie spełnienia, pojęcie relatywne, dla każdego jest czymś innym
ODPOWIEDZIALNOŚD – zdolnośd do ponoszenia konsekwencji

OCENY I NORMY MORALNE:

OCENY – wykazy atmosfery emocjonalnej człowieka, funkcje ekspresywne, źródło normy

NORMY – my się na coś zgadzamy; ze względu na autorytet; powszechnie postrzegane; stanowi
wypowiedź o charakterze stanowczym wskazująca jak w danych okolicznościach adresat powinien
się zachowad; HIPOTETYCZNE- jak dojśd do danego celu; KATEGORYCZNE – deontologiczne,
wskazują na konkretne zachowanie człowieka; norma jest podstawą dla oceny

ETYKA:

- opisowa: filozofia moralności- wartości moralne i ich hierarchia, socjologia moralności- jak
wartości funkcjonują w społeczeostwie i psychologia moralności- dlaczego dobrzy ludzie czynią zło?

- normatywna (właściwa): jakie postępowanie jest dobrze i jak robid dobrze?, zbiór norm;
deontologia- etyka obowiązku, nakazy i zakazy, etyka teleologiczna- etyka konsekwencji, etyka
cnoty- w jaki sposób człowiek może wieśd dobre i szczęśliwe życie

- metaetyka bada dlaczego powinno byd „tak a tak” analiza norm i ocen moralnych

PORÓŻNIENIE WARTOŚCI:
- środowisko, społeczeostwo, szkoła
- doświadczenia
- rodzina
- tradycje
- religia
- predyspozycje wewnętrzne
- kultura

Etyka wyznawana (idealna)-sfera myśli; Etyka deklarowana (pożądana)- sfera mówienia; Etyka
praktykowana- sfera czynu

Mechanizmy mające na celu uspokojenie sumienia:

- RACJONALIZACJI: płaszczyzna jednostkowa, odwołują się do jakichś powszechnie uznanych
wartości, aby złagodzid nagannośd czynu, np.: inaczej się nie da, taki system i oto jego
konsekwencje, nie przeżyją z pensji

- USPRAWIEDLIWIEO SPOŁECZNYCH: płaszczyzna społeczna; odwołuje się do powszechnego
postępowania innych ludzi w danej sytuacji, np.: tak robią wszyscy, bierzemy przykład z polityków

Cechy: jawnośd, bezwyjątkowośd, sektorowośd (wybieramy sektor w ramach którego możemy
okłamywad), ciągłośd (jeżeli raz oszukamy to musimy cały czas)

DWICZENIA 2.

ETYKA ZAWODOWA:

„+”

„-”

- odnosi się do konkretnych problemów

- ograniczenie dla człowieka

danego zawodu

- brak sankcji za niestosowanie się

- zwiększa prestiż zawodu

do reguł etyki zawodowej

- dostarcza wzorzec osobowy

- zwolnienie jednostki z

. odpowiedzialności
- pomaga w rozwiązywaniu konfliktów -maskowanie niemoralności
- ustalanie odstępstw od etyki ogólnej
- granice wykonywania danego zawodu
-działa mobilizacyjnie na pracownika

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA POZIOM ETYCZNY DANEJ INSTYTUCJI:

zewnętrzne:

wewnętrzne:

- sytuacja gospodarcza kraju

- misja

- kultura polityczna

- kultura organizacyjna

- prawo

- polityka wewnętrzna

- moralnośd społeczeostwa

- moralnośd pracowników

NARZĘDZIA PODNOSZĄCE TEN POZIOM:
- autorytety

- szkolenia

- system nagród

- instytucja ekspertów do

- jasny system przydzielania premii

spraw etyki

- kodeks etyczny
BUDOWA KODEKSU:

1) Wstęp: - cele

- przez kogo wydane
- tytuł
- podstawa prawna
-kiedy

2) Rozwinięcie: paragrafy (a w nich podpunkty)
KODEKS ETYKI SŁUŻBY CYWILNEJ: neutralnośd polityczna, bezstronnośd, rzetelnośd, profesjonalizm,
służebnośd

DWICZENIA 3.

ZAGADNIENIA, KTÓRE POWINIEN OBEJMOWAD KODEKS ETYCZNY URZĘDNIKA:

- cechy urzędnika
- zasady dobrego postępowania
- czego urzędnik nie powinien robid
-kwalifikacje, prawa i obowiązki
-otwartośd, konkursy nowego naboru

CO ZAPEWNIA SKUTECZNOŚD KODEKSU:

- system szkoleo (pracownicy muszą się z nim zapoznad)
- autorytet
- zrozumiały
- konsultacje społeczne

KODEKS ETYCZNY:

- uniwersalny (ani za ogólny ani za szczegółowy)
- zrozumiały
- promuje postawę idealnego urzędnika
- rozstrzyga kwestie sporne
- musi byd poprzedzany konsultacjami społecznymi
- jasny system nagradzania

DWICZENIA 4.

INFRASTRUKTURA ETYCZNA:

- wspieranie: wola polityczna, kodeksy, instytucje doradcze
- zarządzanie: system zarządzania zasobami ludzkimi, sprzyjające warunki pracy
- kontrola: akty prawne, mechanizmy kontroli, świadomi obywatele

DWICZENIA 5.

O B S Z A R E T Y K I

ETYCZNE

NIEETYCZNE

O

B

S
Z

A

R

P
R

A

W

A

LEGALNE

Sytuacja najbardziej pożądana

Np.: donosicielstwo, konflikt

interesów (dylematy etyczne:

moralny i lojalnościowy),

niegospodarnośd, nierzetelnośd

NIELEGALNE

Naginanie prawa, żeby komuś

pomóc, zrobid coś dobrego, np.

nieodprowadzanie podatku od

darowizny

Kradzież, korupcja

DYLEMATY ETYCZNE- muszą byd 2 równorzędne wartości; moralny (bycie rzetelnym czy
profesjonalnym- 2 biedne rodziny, której pomóc?), lojalnościowy

KORUPCJA (KRADZIEŻ):

PRZYJMOWANIE, DAWANIE, ŻĄDANIE, PROPONOWANIE

- łapówkarstwo
- nepotyzm (obsadzanie posad członkami rodziny)
- kumoterstwo (obsadzanie posad znajomymi)
- płatna protekcja (polecanie kogoś)
- faworyzowanie (wyróżnianie kogoś)
- kupczenie wpływami (finansowanie wyborów partii politycznej)

KORUPCJA – (na urzędzie/polityczna-większy zakres; czynna-dawanie, proponowanie/bierna-
przyjmowanie, dawanie)

Pracownik
urzędu

Profesjona-
lista

Reprezentant
paostwa

społ

Osoba
prywatna

Pracownik
urzędu

X

Profesjonał-
lista

X

Reprezentant
paostwa

X

społ

X

Osoba
prywatna

X

KORUPCJA CZYNNA (łapówkarstwo)- dawanie, proponowanie
KORUPCJA BIERNA (sprzedajnośd, łapownictwo bierne)- przyjmowanie, żądanie
*Odpowiedzialnośd za korupcję urzędników ponosi SKARB PAOSTWA
*Zwalczanie korupcji- TRANSPARENCY INTERNATIONAL

Argumenty „za” korupcją:
-oszczędnośd czasu
-pozytywny wpływ na gospodarkę
-ogólne korzyści dla Paostwa i urzędników
-wygrywa najlepszy

Argumenty „przeciwko” korupcji:
-oszczędnośd czasu „dla wybranych”
-paostwo „dokłada” do korupcji (są powoływane organy antykorupcyjne, nie są odprowadzane
podatki)
-władza nie ma wpływu na to co dzieje się w paostwie
-brak konkurencji, wygrywa najbogatszy
-odpływ inwestorów

KORUPCJA= MONOPOL+DYSKRECJA-ODPOWIEDZIALNOŚD