T

RAWIENIE

LIPIDÓW

,

WCHŁANIANIE

SUBSTANCJI

POKARMOWYCH

1

ng

N Gera

L

IPIDY



Grupa związków organicznych

zaliczanych do lipidów w ostatnich

latach zmieniała się na tyle, że

nadal w różnych źródłach istnieją

różne definicje i często nie

zbieżne podziały tłuszczowców.

2

ng

3

ng

4

ng

CHOLESTEROL



lipid z grupy steroidów

zaliczany także do

alkoholi. Jego pochodne

występują w błonie

każdej komórki

zwierzęcej, działając na

nią stabilizująco i

decydując o wielu jej

własnościach. Jest także

prekursorem licznych

ważnych steroidów

takich jak kwasy

żółciowe czy hormony

steroidowe

.



HDL i LDL nie są to właściwie rodzaje

cholesterolu, lecz nośniki nazywane

lipoproteinami, odpowiedzialne za jego

transport w organizmie ludzkim.



Wyróżniamy 5 głównych rodzajów

lipoprotein, zawierające w różnych

proporcjach trójglicerydy, fosfolipidy,

cholesterol oraz białko, zwane

apoproteiną:

- Chylomikrony

- VLDL (Very Low Density Lipoproteins) - lipoproteiny

o bardzo małej gęstości

- IDL (Intermediate Density Lipoproteins) -

lipoproteiny o pośredniej gęstości

-

LDL (Low Density Lipoproteins) - lipoproteiny o

małej gęstości

- HDL (High Density Lipoproteins) - lipoproteiny o

dużej gęstości

5

ng

TRAWIENIE - LIPIDY

Zasadniczy etap trawienia lipidów -

jelito cienkie



Lipaza trzustkowa i kolipaza,

emulsyfikacja, żółć.



Enzymy wymagają obecności soli Na, K

kwasów żółciowych (syntetyzowane z

cholesterolu, kwasy chenodeoksycholowy

i cholowy)



Aktywują lipazę trzustkowa i kolipazę



Emulsyfikują tłuszcze do micelli (drobne

krople tłuszczu)

6

ng

TRAWIENIE - LIPIDY

7

ng

DUŻA KROPLA TłUSZCZU

małe

Działanie soli KŻ

Emulsja

Sole KŻ & lipaza trzustkowa

i kolipaza

Micelle rozpuszczalne

w wodzie

Produktami trawienia

tłuszczów są:

glicerol,

kwasy tłuszczowe

mono- i diglicerydy.

Część cząsteczek

tłuszczów pozostaje

niestrawiona.

8

ng

9

ng

R

OLA

ŻÓŁCI

W

PROCESIE

TRAWIENIA



Żółć



Powstaje w wątrobie.



Skład: cholesterol, sole kwasów żółciowych,

bilirubina.

Jest transportowana do woreczka żółciowego.



Umożliwia dyspersję tłuszczu niezbędną w procesie

trawienia tłuszczu.

Jest reabsorbowana w jelicie krętym.



Wraca do wątroby przez żyłę wrotną wątrobową.

10

ng

11

ng

12

ng

W

CHŁANIANIE

MLECZKA

POKARMOWEGO



W wyniku trawienia powstaje mleczko pokarmowe, które jest wchłaniane

do krwi lub limfy w jelicie cienkim. Nasz kęs jest już teraz pod postacią

prostych związków organicznych.



Powierzchnia wchłaniania jest znacząco zwiększona dzięki kosmkom

jelitowym (około 23 razy większa). Na 1 cm2 jelita znajduje się około

4000 kosmków.



Kosmki jelitowe (schemat) są to uwypuklenia błony śluzowej jelita.

Składniki pokarmowe( nasz strawiony kęs), wchłonięte przez kosmki, żyłą

wrotną trafiają do wątroby. Tam są częściowo magazynowane i

przekazywane dalej do krwioobiegu. Większość tłuszczów jest wchłaniana

przez naczynia limfatyczne.



Nie strawione resztki pokarmu przechodzą do

następnego odcinka przewodu pokarmowego

– jelita grubego.

Opis schematu:

a/ ściana kosmka jelitowego

b/ tętniczka włosowata

c/ żyła włosowata

d/ włosowate naczynie limfatyczne

WCHŁANIANIE SKŁADNIKÓW POKARMOWYCH



Wchłanianie aminokwasów, monosacharydów i

witamin



Wchłanianie tych składników polega na

przenikaniu poszczególnych cząsteczek przez

błonę do wnętrza kosmka jelitowego, a następnie

do znajdującego się tam naczynia krwionośnego.

Wchłanianie może się odbywać na zasadzie

dyfuzji, jednak wydajność tego procesu nie jest

dostatecznie efektywna. Dlatego większość

składników pobierana jest na zasadzie transportu

aktywnego.

14

ng

W

CHŁANIANIE

TŁUSZCZÓW

I

ICH

KOMPONENTÓW



Wewnątrz jelita cienkiego całe cząsteczki tłuszczu, jak i

pojedyncze kwasy tłuszczowe i glicerol tworzą wraz żółcią

kompleksy, co ułatwia ich wchłanianie do wnętrza komórek

śluzówki. Tam następuje resynteza tłuszczów, czyli

dochodzi do powtórnego połączenia glicerolu i kwasów

tłuszczowych. Następnie cząsteczki tłuszczu zostają

otoczone białkami tworząc, tzw. chylomikrony. W tej

postaci wydzielane są do naczynia limfatycznego kosmka

jelitowego i wraz z limfą dostają się po jakimś czasie do

naczyń krwionośnych.

15

ng

ng

16



W.Lewiński,J.Prokop, Biologia1, OPERON.



B.Klimuszko, Biologia I, ŻAK,.



D.Cichy,I.Żeber-Dzikowska,DEBIT



B.Potocka,W.Górski, Biologia, MAC Edukacja 2



J.Loritz-Dobrowolska i wsp., Biologia, OPERON



F. Dubert i inni „biologia na czasie 2”



P. Hoser „Fizjologia człowieka”



S. Grabowski i inni „Ciekawi Świata 2”



www.szkolnictwo.pl

17

ng