miedzynarodowe standardy rachun Nieznany

Mi´dzynarodowe Standardy RachunkowoÊci

Podobieƒstwa i ró˝nice
MSR, US GAAP i polskie przepisy o rachunkowoÊci

2002

Mi´dzynarodowe Standardy RachunkowoÊci

Podobieƒstwa i ró˝nice

MSR, US GAAP i polskie przepisy o rachunkowoÊci

PricewaterhouseCoopers

Wst´p

Streszczenie podobieƒstw i ró˝nic

Ogólna charakterystyka porównywanych systemów rachunkowoÊci

Sprawozdania finansowe

Skonsolidowane sprawozdania finansowe

¸àczenie spó∏ek

Ujmowanie przychodów

Ujmowanie kosztów

Aktywa

Zobowiàzania

Kapita∏ w∏asny

Instrumenty pochodne i zabezpieczenia

Pozosta∏e zagadnienia z zakresu rachunkowoÊci i sprawozdawczoÊci

Zysk na jednà akcj´

Transakcje z jednostkami powiàzanymi

SprawozdawczoÊç na temat segmentów dzia∏alnoÊci

Dzia∏alnoÊç przewidziana do zaniechania/zaniechana

Zdarzenia po dniu bilansowym

Âródroczna sprawozdawczoÊç finansowa

Analiza operacyjno-finansowa

Indeks

S∏ownik skrótów

Pozosta∏e publikacje

Spis treÊci

PricewaterhouseCoopers

Wst´p

Niniejsza publikacja PricewaterhouseCoopers przeznaczona jest dla tych, którzy pragnà ogólnie zapoznaç si´ z podstawowymi podobieƒstwami
i ró˝nicami pomi´dzy trzema systemami rachunkowoÊci: Mi´dzynarodowymi Standardami RachunkowoÊci (MSR), amerykaƒskimi zasadami
rachunkowoÊci (ang. US GAAP) i polskimi przepisami o rachunkowoÊci (PPR). W pierwszej cz´Êci prezentujemy ogólne zestawienie podobieƒstw
i ró˝nic oraz odsy∏acze do poszczególnych cz´Êci publikacji, omawiajàcych bardziej szczegó∏owo najwa˝niejsze ró˝nice i objaÊniajàcych
prawdopodobny wp∏yw najnowszych propozycji zmian.

Polskie przepisy o rachunkowoÊci regulujà przede wszystkim ustawy z 29 wrzeÊnia 1994 r. o rachunkowoÊci z póêniejszymi
zmianami (zwana w dalszej cz´Êci niniejszej publikacji „Ustawà”) oraz wydane do niej akty wykonawcze (rozporzàdzenia), które jednostki
powinny stosowaç przy sporzàdzaniu swoich sprawozdaƒ finansowych. Ustawa okreÊla zasady sporzàdzania i og∏aszania sprawozdaƒ
finansowych, ich badania, prowadzenia rachunkowoÊci i doboru zasad rachunkowoÊci. W roku 2000 uchwalone zosta∏y przez parlament istotne
zmiany do ustawy („nowelizacja Ustawy”, „znowelizowana Ustawa”). Wi´kszoÊç przepisów nowelizacji ma zastosowanie po raz pierwszy
do sprawozdaƒ finansowych sporzàdzonych za rok obrotowy rozpoczynajàcy si´ w 2002 r.

Nowelizacja obejmuje ponad sto zmian i nowych rozwiàzaƒ. TreÊç nowelizacji jasno wskazuje na korzystanie na znacznie szerszà ni˝ do tej
pory skal´ z MSR, jakkolwiek nie zawsze konsekwentnie. Nowelizacja Ustawy stanowi podstaw´ nowych ram prowadzenia rachunkowoÊci
obowiàzujàcych od 1 stycznia 2002 r. Zobowiàza∏a ona ministra finansów do wydania 11 rozporzàdzeƒ do Ustawy, regulujàcych mi´dzy innymi
takie zagadnienia, jak: sposób organizacji Komitetu Standardów RachunkowoÊci (KSR), szczególne zasady rachunkowoÊci funduszy
inwestycyjnych, funduszy emerytalnych, banków, ubezpieczycieli, szczegó∏owe zasady uznawania, metody wyceny, zakresu ujawniania
instrumentów finansowych oraz sporzàdzania sprawozdaƒ finansowych jednostek powiàzanych.

W sprawach nieuregulowanych przepisami znowelizowanej ustawy jednostka mo˝e stosowaç krajowe standardy rachunkowoÊci wydane
przez KSR. W przypadku braku odpowiedniego standardu krajowego mo˝e stosowaç MSR. Do chwili obecnej KSR nie wyda∏ jeszcze ˝adnych
krajowych standardów rachunkowoÊci.

Celem niniejszej publikacji jest zestawienie najwa˝niejszych ró˝nic pomi´dzy PPR a MSR oraz US GAAP. Uwa˝amy, ˝e pozwoli ona
równie˝ lepiej zrozumieç ostatnie zmiany PPR oraz zwróci uwag´ u˝ytkowników zagranicznych na potencjalne ró˝nice pomi´dzy najcz´Êciej
stosowanymi systemami rachunkowoÊci a PPR.

˚adna ogólna publikacja nie mo˝e, oczywiÊcie, zajàç si´ szczegó∏owymi ró˝nicami pomi´dzy Mi´dzynarodowymi Standardami RachunkowoÊci
a amerykaƒskimi zasadami rachunkowoÊci i polskimi przepisami o rachunkowoÊci. SkupiliÊmy si´ przede wszystkim na ró˝nicach najcz´Êciej
wyst´pujàcych w praktyce. Du˝e ró˝nice wyst´powaç mogà w szczegó∏owych zasadach ich stosowania. Przy stosowaniu danego systemu
standardów rachunkowoÊci u˝ytkownicy powinni odwo∏ywaç si´ do wszystkich majàcych zastosowanie standardów rachunkowoÊci oraz
– tam gdzie majà one zastosowanie – równie˝ przepisów prawnych. Spó∏ki, których akcje notowane sà na gie∏dzie papierów wartoÊciowych,
muszà równie˝ przestrzegaç odnoÊnych uregulowaƒ gie∏dowych, takich jak: wymogi Komisji Papierów WartoÊciowych i Gie∏d Stanów
Zjednoczonych (SEC), czy wymogi Warszawskiej Gie∏dy Papierów WartoÊciowych okreÊlone w ustawie Prawo o publicznym obrocie
papierami wartoÊciowymi z dnia 21 sierpnia 1997 r. i w odnoÊnych rozporzàdzeniach.

Wiele mówi si´ o mi´dzynarodowym ujednoliceniu zasad rachunkowoÊci. Niniejsza publikacja pokazuje, ˝e jakkolwiek istnieje znaczna
zbie˝noÊç pomi´dzy podstawowymi zasadami, na których opierajà si´ MSR, US GAAP oraz PPR, nadal wyst´pujà pomi´dzy nimi istotne
ró˝nice, zaÊ PPR wcià˝ nie regulujà pewnych kwestii wystarczajàco szczegó∏owo, a pewnych kwestii nie regulujà w ogóle.

Niniejsza publikacja uwzgl´dnia przepisy MSR, US GAAP oraz PPR, które zosta∏y oficjalnie wydane do 1 kwietnia 2002 r.

Wst´p

Zastosowanie danego systemu
rachunkowoÊci po raz pierwszy.

Sprawozdania finansowe

PricewaterhouseCoopers

ZAGADNIENIE

MSR US

GAAP

PPR

STRONA

Za∏o˝enia koncepcyjne

Zasada kosztu historycznego.

Stosuje si´ zasad´ kosztu
historycznego, z tym ˝e wartoÊci
niematerialne i prawne, rzeczowe
aktywa trwa∏e i nieruchomoÊci
inwestycyjne poddawaç mo˝na
aktualizacji wyceny. Instrumenty
pochodne, niektóre aktywa
rolnicze i wi´kszoÊç papierów
wartoÊciowych muszà byç
poddawane aktualizacji wyceny.

Aktualizacji wyceny nie dokonuje
si´, z wyjàtkiem aktualizacji
wyceny niektórych papierów
wartoÊciowych i instrumentów
pochodnych do poziomu
wartoÊci godziwej.

Stosuje si´ zasad´ kosztu
historycznego, z tym
˝e rzeczowe aktywa trwa∏e
podlegaç mogà aktualizacji
wyceny stosownie
do szczegó∏owych przepisów
wydawanych przez ministra
finansów. Inwestycje
d∏ugoterminowe oraz niektóre
inwestycje krótkoterminowe
wyceniaç mo˝na wed∏ug
wartoÊci godziwej lub
wartoÊci przeszacowanej
do ceny rynkowej.

Zasada nadrz´dnoÊci
prawdziwego i rzetelnego
obrazu.

W pewnych bardzo rzadkich
przypadkach mo˝na nie stosowaç
si´ do standardów w celu
uzyskania „prawdziwego
i rzetelnego obrazu”.

Podobnie, jak w MSR.

˚adne odst´pstwa
od przepisów Ustawy nie sà
dopuszczalne. W sprawach
przez nià nieuregulowanych,
w praktyce cz´sto stosuje si´
rozwiàzania oparte na formie
prawnej lub przepisach
podatkowych.

Wymagane jest sporzàdzenie
sprawozdania finansowego
w taki sposób, jakby jednostka
zawsze stosowa∏a MSR.

Brak konkretnych wymogów,
ale poszczególne standardy
okreÊlajà sposób stosowania
tych standardów po raz pierwszy.

Brak szczegó∏owych
przepisów, z wyjàtkiem
przepisów przejÊciowych
dotyczàcych zastosowania po
raz pierwszy znowelizowanej
Ustawy. Spó∏ki notowane
na gie∏dzie obowiàzane sà
do sporzàdzania sprawozdaƒ
finansowych w taki sposób,
jakby zawsze sporzàdza∏y
je stosownie do obecnie
obowiàzujàcych przepisów
o rachunkowoÊci.

Waluta sprawozdawcza.

Wymagane jest ustalenie wyniku
finansowego w walucie wyceny,
ale jednostki mogà prezentowaç
swoje sprawozdania finansowe
w innej walucie.

Stosowanie waluty funkcjonalnej.
Brak okreÊlenia poj´cia waluty
prezentacji.

Sprawozdania finansowe
muszà byç sporzàdzane
w walucie polskiej. PPR
nie zawierajà poj´cia waluty
wyceny.

Cz´Êci sk∏adowe sprawozdania
finansowego.

Bilanse, rachunki zysków i strat,
sprawozdanie z ∏àcznych uj´tych
zysków i strat oraz rachunki
przep∏ywów pieni´˝nych
i sprawozdania ze zmian
w kapitale w∏asnym za dwa
kolejne lata, a tak˝e opis
stosowanych zasad rachunkowoÊci
i informacja dodatkowa.

Podobnie jak w MSR, poza
wymogiem SEC przedstawiania
danych finansowych za trzy
lata w odniesieniu do wszystkich
cz´Êci sprawozdania
finansowego, z wyjàtkiem bilansu.

Porównywalne do MSR,
z tym, ˝e jednostki, których
sprawozdania finansowe
nie podlegajà corocznemu
badaniu, nie sporzàdzajà
rachunku przep∏ywów
pieni´˝nych i zestawienia
zmian w kapitale w∏asnym.
Sporzàdzanie zestawienia
uj´tych zysków i strat
nie jest wymagane.

Streszczenie podobieƒstw i ró˝nic

ZAGADNIENIE

MSR US

GAAP

PPR

STRONA

Uk∏ad bilansu.

PricewaterhouseCoopers

Streszczenie podobieƒstw i ró˝nic

Brak konkretnego wymaganego
uk∏adu prezentacji, jednak pewne
pozycje muszà byç prezentowane
w bilansie.

Podobnie jak w MSR. Pozycje
prezentowane w bilansie
przedstawia si´ zasadniczo
w kolejnoÊci malejàcej p∏ynnoÊci.

Uk∏ad okreÊlony
w za∏àcznikach
do znowelizowanej Ustawy.
W mniejszych jednostkach
stosowaç mo˝na uk∏ad
uproszczony. Spó∏ki
notowane na gie∏dzie
papierów wartoÊciowych
obowiàzuje uk∏ad okreÊlony
przepisami o publicznym
obrocie papierami
wartoÊciowymi.

Uk∏ad rachunku zysków i strat.

Brak konkretnego wymaganego
uk∏adu, jednak koszty muszà
zostaç przedstawione wed∏ug
jednego z dwóch wariantów
(kalkulacyjnego
lub porównawczego).
Niektóre pozycje muszà zostaç
przedstawione w rachunku
zysków i strat.

Prezentacja albo w uk∏adzie
jednoetapowym,
albo wieloetapowym.
Koszty muszà zostaç
przedstawione wed∏ug wariantu
kalkulacyjnego.

Uk∏ad okreÊlony w za∏àcznikach
do znowelizowanej Ustawy.
Dozwolone sà dwa warianty:
porównawczy i kalkulacyjny.
W razie wyboru wariantu
kalkulacyjnego, w informacji
dodatkowej ujawniç nale˝y
koszty w uk∏adzie
porównawczym. W mniejszych
jednostkach stosowaç mo˝na
uk∏ad uproszczony. Spó∏ki
notowane na gie∏dzie papierów
wartoÊciowych obowiàzuje
uk∏ad okreÊlony przepisami
o publicznym obrocie
papierami wartoÊciowymi.

Pozycje wyjàtkowe.

Termin nie jest u˝ywany,
ale wymagana jest oddzielna
prezentacja pozycji, które majà
takie rozmiary, cz´stotliwoÊç
wyst´powania lub charakter,
˝e niezb´dne jest ich oddzielne
ujawnienie, aby wyjaÊniç wyniki
jednostki.
Wymagane jest ich ujawnienie
jako odr´bnych pozycji
w rachunku zysków i strat
lub w informacji dodatkowej.

Podobnie jak w MSR,
ale wymagane jest ich ujawnienie
w samym rachunku zysków i strat.

Brak definicji, jednak jeÊli
pewne informacje mog∏yby
mieç istotny wp∏yw na ocen´
sytuacji majàtkowej
i finansowej lub wyników
dzia∏alnoÊci jednostki, nale˝y
je ujawniç w informacji
dodatkowej.

Pozycje nadzwyczajne.

Sà bardzo rzadkie i ograniczajà
si´ do zdarzeƒ znajdujàcych
si´ poza kontrolà spó∏ki.

Podobnie jak w MSR. Zysk lub
strat´ z tytu∏u wyeliminowania
kredytu lub po˝yczki ujmuje si´
w pozycjach nadzwyczajnych.

Podobnie jak w MSR.

Sprawozdanie z ∏àcznych
zysków i strat.

Sprawozdanie z ∏àcznych uj´tych
zysków i strat przedstawia si´
albo jako jedno z podstawowych
cz´Êci sprawozdania finansowego,
albo zaznaczajàc je odr´bnie
w sprawozdaniu ze zmian
w kapitale w∏asnym.

Ujawniç nale˝y zyski ca∏kowite,
albo wraz z rachunkiem zysków
i strat, albo w jeden z dwóch
sposobów okreÊlonych w MSR.

Zyski i straty inne ni˝
uwzgl´dnione w rachunku
zysków i strat ujawnia si´
w zestawieniu zmian
w kapitale w∏asnym.
Nie jest wymagane
sporzàdzanie odr´bnego
sprawozdania.

Skonsolidowane sprawozdania finansowe

PricewaterhouseCoopers

Streszczenie podobieƒstw i ró˝nic

ZAGADNIENIE

MSR US

GAAP

PPR

STRONA

Rachunek przep∏ywów
pieni´˝nych – uk∏ad
i metoda sporzàdzania.

Standardowe nazwy pozycji,
ale do pewnego stopnia elastyczne
podejÊcie do ich zakresu.
Stosowaç mo˝na metod´
poÊrednià lub bezpoÊrednià.

Nazwy pozycji podobne jak
w MSR, ale bardziej szczegó∏owe
wskazówki co do ich zakresu.
Stosowaç mo˝na metod´
poÊrednià lub bezpoÊrednià.

Nazwy pozycji podobne jak
w MSR oraz uk∏ad okreÊlony
w za∏àcznikach
do znowelizowanej Ustawy.
Mo˝na przedstawiaç metodà
poÊrednià lub bezpoÊrednià.

Rachunek przep∏ywów
pieni´˝nych – definicja Êrodków
pieni´˝nych i ich ekwiwalentów.

Ârodki pieni´˝ne i ich ekwiwalenty
obejmujà kredyt w rachunku
bie˝àcym i ekwiwalenty Êrodków
pieni´˝nych o krótkim terminie
zapadalnoÊci (poni˝ej trzech
miesi´cy).

Ârodki pieni´˝ne i ich ekwiwalenty
nie obejmujà kredytu w rachunku
bie˝àcym, lecz obejmujà
ekwiwalenty Êrodków pieni´˝nych
o krótkim terminie zapadalnoÊci.

Ârodki pieni´˝ne i ich
ekwiwalenty nie obejmujà
kredytu w rachunku
bie˝àcym, lecz obejmujà
ekwiwalenty Êrodków
pieni´˝nych o krótkim
terminie zapadalnoÊci
(poni˝ej trzech miesi´cy),
je˝eli nie zosta∏y uj´te
w ramach przep∏ywów
pieni´˝nych z dzia∏alnoÊci
inwestycyjnej.

Rachunek przep∏ywów
pieni´˝nych – zwolnienia
z obowiàzku sporzàdzania.

Brak zwolnieƒ.

Zwolnienia w ograniczonym
zakresie dla niektórych jednostek
inwestycyjnych.

Zwolnienie dotyczy spó∏ek
nienotowanych na gie∏dzie,
które nie majà obowiàzku
poddawania swoich
sprawozdaƒ finansowych
corocznemu badaniu.

Zmiany stosowanych zasad
rachunkowoÊci.

Albo przekszta∏cenie danych
porównawczych i salda
poczàtkowego zysku (straty) z lat
ubieg∏ych w roku poprzedzajàcym,
albo uwzgl´dnienie wp∏ywu
zmian w rachunku zysków
i strat za bie˝àcy rok obrotowy
i przedstawienie teoretycznych
danych porównawczych
w informacji dodatkowej.

Zwykle uwzgl´dniaç nale˝y
wp∏yw zmian w rachunku
zysków i strat za bie˝àcy rok
obrotowy. Nale˝y ujawniç
teoretyczne dane porównawcze.
Wymagane sà korekty z mocà
wstecz w przypadku niektórych
pozycji.

Brak szczegó∏owych
postanowieƒ dotyczàcych
roku poprzedzajàcego.
Zwykle uwzgl´dniaç nale˝y
wp∏yw zmian w rachunku
zysków i strat za bie˝àcy rok
obrotowy. Przekszta∏cenie
danych porównawczych
i salda poczàtkowego zysku
(straty) z lat ubieg∏ych w roku
poprzedzajàcym obowiàzuje
wy∏àcznie spó∏ki notowane
na gie∏dzie.

Korygowanie b∏´dów
zasadniczych.

Albo przekszta∏cenie danych
porównawczych, albo
uwzgl´dnienie wp∏ywu
w rachunku zysków i strat
za bie˝àcy rok obrotowy
i przedstawienie teoretycznych
danych porównawczych
w informacji dodatkowej.

Przekszta∏cenie danych
porównawczych.

Przekszta∏cenie salda
poczàtkowego zysku (straty)
z lat ubieg∏ych za bie˝àcy rok
obrotowy. Brak obowiàzku
przekszta∏cania danych
porównawczych przez
jednostki nienotowane
na gie∏dzie.

Zmiany oszacowaƒ ksi´gowych.

Wykazywanie w rachunku
zysków i strat za bie˝àcy okres.

Podobnie jak w MSR.

Brak szczegó∏owych
przepisów. W praktyce
podobnie jak w MSR.

Definicja jednostki zale˝nej.

Oparta na posiadaniu wi´kszoÊci
g∏osów na walnym zgromadzeniu
lub zdolnoÊci do wywierania
dominujàcego wp∏ywu.

Udzia∏ umo˝liwiajàcy kontrol´
dzi´ki posiadaniu wi´kszoÊci
g∏osów na walnym zgromadzeniu
lub na podstawie umowy.
Ostatnie propozycje podobnie
jak w MSR.

Podobnie jak w MSR.

Kwestia nieuregulowana.

Jednostki specjalnego
przeznaczenia.

Obj´te konsolidacjà, gdy istota
relacji wskazuje na to,
˝e jednostka sprawuje kontrol´
nad jednostkà specjalnego
przeznaczenia.

Obj´te konsolidacjà na podstawie
kryterium przeniesienia ryzyka
i po˝ytków. Konkretne zasady
konsolidacji umów leasingowych
obejmujàcych jednostki
specjalnego przeznaczenia.
W celu zbycia aktywów
finansowych muszà zostaç
spe∏nione konkretne kryteria.

PricewaterhouseCoopers

Streszczenie podobieƒstw i ró˝nic

ZAGADNIENIE

MSR US

GAAP

PPR

STRONA

Jednostki zale˝ne wy∏àczane
z konsolidacji.

Tylko w wypadku powa˝nych
d∏ugoterminowych ograniczeƒ
praw jednostki dominujàcej
lub w razie nabycia jednostki
zale˝nej w celu odsprzeda˝y
w niedalekiej przysz∏oÊci.
Ca∏kowicie odmienny rodzaj
dzia∏alnoÊci nie stanowi
podstawy do wy∏àczenia.

Podobnie jak w MSR.

Podobnie jak w MSR,
z tym ˝e jednostki zale˝ne
o ca∏kowicie odmiennym
rodzaju dzia∏alnoÊci wy∏àcza
si´ z konsolidacji.
Niewspó∏miernie wysokie
koszty pozyskania informacji
(w odniesieniu do jednostek
spoza Polski lub Unii
Eurpejskiej) mogà stanowiç
podstaw´ wy∏àczenia
z konsolidacji.

Definicja jednostki
stowarzyszonej.

W oparciu o poj´cie znacznego
wp∏ywu – zak∏ada si´, ˝e znaczàcy
wp∏yw wyst´puje, gdy udzia∏
wynosi co najmniej 20%
lub inwestor uczestniczy
w sprawach jednostki.

Podobnie jak w MSR.

Prezentacja wyników
finansowych jednostki
stowarzyszonej.

Metoda praw w∏asnoÊci.
Udzia∏ w wyniku finansowym.

Metoda praw w∏asnoÊci.
Udzia∏ w wyniku finansowym
netto.

Informacje ujawniane
na temat znaczàcych jednostek
stowarzyszonych.

Nie sà wymagane.

Szczegó∏owe informacje na temat
aktywów, pasywów i wyniku
finansowego znaczàcych
jednostek stowarzyszonych.

Wykaz spó∏ek (nazwa,
siedziba), w których jednostka
posiada co najmniej 20%
udzia∏ów w kapitale
lub ogólnej liczbie g∏osów
w organie stanowiàcym
spó∏ki; wykaz ten powinien
zawieraç tak˝e informacje
o procencie udzia∏ów
i stopniu udzia∏u w zarzàdzaniu
oraz o zysku lub stracie netto
tych spó∏ek za ostatni rok
obrotowy.

Prezentacja wspólnego
przedsi´wzi´cia.

Dozwolone sà zarówno
konsolidacja proporcjonalna,
jak i metoda praw w∏asnoÊci.

Przewa˝nie nale˝y stosowaç
metod´ praw w∏asnoÊci.

Brak jest szczegó∏owych
przepisów dotyczàcych
wspólnych przedsi´wzi´ç.
Forma prawna decyduje
o sposobie ich uwzgl´dnienia
w sprawozdaniu finansowym:
metodà konsolidacji
proporcjonalnej lub metodà
praw w∏asnoÊci.

Wycena pozycji wyra˝onych
w walutach obcych
– pojedyncza spó∏ka.

Wycena transakcji wed∏ug kursu
z dnia transakcji; aktywa
i zobowiàzania pieni´˝ne wg
kursu z dnia bilansowego;
pozycje niepieni´˝ne wg kursu
historycznego.

Podobnie jak w MSR.

Wycena transakcji wed∏ug
kursu z dnia transakcji.
Wszystkie aktywa
(z wy∏àczeniem udzia∏ów
w jednostkach zale˝nych
i stowarzyszonych wycenianych
metodà praw w∏asnoÊci)
wykazuje si´ po kursie kupna
stosowanym w tym dniu
przez bank, z którego us∏ug
korzysta jednostka. Wszystkie
pasywa wykazuje si´ po kursie
sprzeda˝y stosowanym w tym
dniu przez bank, z którego
us∏ug korzysta jednostka.

Jednostki zagraniczne
w skonsolidowanych
sprawozdaniach finansowych.

Kurs na dzieƒ bilansowy
dla bilansu; kurs Êredni
dla rachunku zysków i strat.
Ró˝nice kursowe uwzgl´dnione
w kapitale w∏asnym, a przy
zbyciu jednostki zale˝nej
– w zyskach/stratach.

Podobnie jak w MSR.

Kurs na dzieƒ bilansowy
dla bilansu; kurs Êredni
dla rachunku zysków i strat.
Ró˝nice kursowe uwzgl´dnione
w kapitale w∏asnym,
a przy zbyciu jednostki
– w zyskach/stratach.

ZAGADNIENIE

MSR US

GAAP

PPR

STRONA

Metoda nabycia – zap∏ata
warunkowa.

Oszacowana na dzieƒ przej´cia,
a nast´pnie korygowana
w powiàzaniu z wartoÊcià firmy.

Nieujmowana do momentu
ustàpienia warunkowoÊci lub
do momentu, w którym mo˝liwe
jest ustalenie kwoty.

Oszacowana i uwzgl´dniona
przy okreÊlaniu ceny przej´cia
na dzieƒ przej´cia, je˝eli
wystàpienie w przysz∏oÊci
zdarzeƒ powodujàcych korekt´
ceny jest prawdopodobne,
a kwota korekty ceny mo˝e
byç okreÊlona w sposób
wiarygodny. Póêniejsze korekty
uwzgl´dnia si´ w wartoÊci firmy.

Metoda nabycia – kapita∏y
mniejszoÊci na dzieƒ przej´cia.

Nale˝y je wykazaç w wysokoÊci
udzia∏u w wartoÊci godziwej
aktywów netto lub udzia∏u
w wartoÊci bilansowej aktywów
netto przed przej´ciem.

Zwykle wykazuje si´ je
w wysokoÊci udzia∏u w wartoÊci
bilansowej aktywów netto przed
przej´ciem.

Nale˝y je wykazaç
w wysokoÊci udzia∏u
w wartoÊci godziwej
aktywów netto na dzieƒ
przej´cia.

Metoda nabycia – wartoÊç firmy.

Nale˝y jà aktywowaç
i amortyzowaç przez okres
ekonomicznej u˝ytecznoÊci,
zwykle jednak nie d∏u˝ej
ni˝ przez 20 lat.

Nale˝y jà aktywowaç, ale nie
amortyzowaç. Nale˝y
przynajmniej raz w roku
przeprowadzaç analiz´ wartoÊci
firmy pod kàtem utraty wartoÊci
na poziomie jednostki
sprawozdawczej.

Nale˝y jà aktywowaç
i amortyzowaç metodà liniowà
przez okres nie d∏u˝szy
ni˝ 5 lat. W uzasadnionych
przypadkach okres ten
wyd∏u˝yç mo˝na do 20 lat,
podajàc uzasadnienie
w informacji dodatkowej.

PricewaterhouseCoopers

Streszczenie podobieƒstw i ró˝nic

Hiperinflacja – jednostka
zagraniczna.

Korekta krajowego sprawozdania
jednostki zagranicznej
do poziomu cen bie˝àcych przed
dokonaniem przewalutowania.

Przeliczenie sprawozdania
finansowego sporzàdzonego
w walucie krajowej
przy wykorzystaniu waluty
sprawozdawczej jako waluty
funkcjonalnej.

Brak szczegó∏owych
wymogów. Prezentuje
si´ sprawozdania finansowe
sporzàdzone wed∏ug zasady
kosztu historycznego
(niekorygowane).
Rozporzàdzenie o prospektach
emisyjnych wymaga
przekszta∏cenia g∏ównych
pozycji rachunku zysków
i strat oraz bilansu
w dodatkowych informacjach
i objaÊnieniach do
sprawozdania finansowego.

Stosowane metody

Najcz´Êciej spotykane jest
nabycie. Mo˝liwoÊç stosowania
∏àczenia udzia∏ów jest mocno
ograniczona.

Wszystkie przypadki ∏àczenia
si´ spó∏ek to nabycie.

Najcz´Êciej spotykane jest
nabycie. Istnieje mo˝liwoÊç
stosowania ∏àczenia
si´ udzia∏ów, lecz jest ona
ograniczona.

Metoda nabycia – wartoÊç
godziwa na dzieƒ przej´cia.

WartoÊç godziwa aktywów
i zobowiàzaƒ spó∏ki przejmowanej.

Niektóre zobowiàzania z tytu∏u
zamkni´cia zak∏adu i restruktu-
ryzacji dotyczàce wy∏àcznie
spó∏ki przejmowanej mogà
byç uwzgl´dniane w wycenie
wg wartoÊci godziwej, pod
warunkiem spe∏nienia pewnych
kryteriów dotyczàcych planów
restrukturyzacyjnych.

Podobnie jak w MSR,
ale obowiàzujà odr´bne zasady
dotyczàce przejmowanych prac
badawczych i rozwojowych
w toku (zasadniczo odpisywanych
w koszty).

Podobnie jak w MSR, z tym ˝e
obowiàzujà mniej surowe kryteria
ujmowania dotyczàce harmono-
gramu wdra˝ania planu.

WartoÊç godziwa aktywów
i zobowiàzaƒ spó∏ki
przejmowanej.

Obowiàzek uj´cia aktywów
i zobowiàzaƒ powsta∏ych
w wyniku przej´cia.

¸àczenie spó∏ek

PricewaterhouseCoopers

Streszczenie podobieƒstw i ró˝nic

ZAGADNIENIE

MSR US

GAAP

PPR

STRONA

Metoda nabycia – ujawnianie
informacji.

Ujawniane informacje obejmujà
nazwy i opis ∏àczàcych
si´ jednostek, metod´ rozliczenia
przej´cia, dzieƒ przej´cia,
zestawienie wartoÊci godziwej
przej´tych aktywów
i zobowiàzaƒ oraz wp∏yw
na wynik finansowy i sytuacj´
finansowà spó∏ki przejmujàcej.

Podobnie jak w MSR, z tym,
˝e trzeba równie˝ ujawniç
informacje o przyczynach
przej´cia i szczegó∏owe dane
o alokacji. Spó∏ki notowane
na gie∏dzie muszà tak˝e przedstawiç
teoretyczny rachunek zysków
i strat w takiej wersji, jaka
zosta∏aby sporzàdzona, gdyby
przej´cie nastàpi∏o na poczàtek
okresu porównawczego.

Ujawniane informacje obejmujà
nazw´, przedmiot dzia∏alnoÊci
spó∏ki przej´tej, liczb´
i wartoÊç nominalnà udzia∏ów
(akcji) wyemitowanych w celu
przej´cia, cen´ przej´cia, wartoÊç
aktywów netto spó∏ki przej´tej
wed∏ug wartoÊci godziwej,
wartoÊç firmy lub ujemnà
wartoÊç firmy z konsolidacji
i opis zasad jej amortyzacji.

Metoda nabycia – ujemna
wartoÊç firmy.

W razie gdy dotyczy
przewidywanych przysz∏ych
strat/kosztów, nale˝y ujmowaç
w rachunku zysków i strat
w miar´ ich ponoszenia.
W przeciwnym razie, nale˝y
wykazaç jako ujemny sk∏adnik
aktywów i ujmowaç przez okresy
ekonomicznej u˝ytecznoÊci
rozró˝nianych aktywów
niepieni´˝nych. Wszelkà
nadwy˝k´ ponad wartoÊç
godziwà takich aktywów ujmuje
si´ natychmiast w rachunku
zysków i strat.

Nale˝y obni˝yç proporcjonalnie
wartoÊci godziwe przypisane
aktywom trwa∏ym (z pewnymi
wyjàtkami). Wszelkà nadwy˝k´
wykazaç nale˝y natychmiast
bezpoÊrednio w rachunku
zysków i strat jako zysk
nadzwyczajny.

W razie gdy dotyczy
przewidywanych przysz∏ych
strat/kosztów, nale˝y ujàç
jako przychody przysz∏ych
okresów i rozliczaç w przychody
w miar´ ich ponoszenia.
W przeciwnym razie, nale˝y
ujmowaç jako przychody
przysz∏ych okresów przez okres
b´dàcy Êrednià wa˝onà okresu
ekonomicznej u˝ytecznoÊci
nabytych i podlegajàcych
amortyzacji aktywów. Ujemna
wartoÊç firmy w wysokoÊci
przekraczajàcej wartoÊç
godziwà aktywów trwa∏ych,
z wy∏àczeniem d∏ugotermi-
nowych aktywów finansowych
notowanych na regulowanych
rynkach, zaliczana jest
od razu do przychodów.

Metoda ∏àczenia udzia∏ów.

Powa˝nie ograniczona
do „prawdziwych fuzji
równorz´dnych partnerów”.
Kryteria kwalifikacyjne opierajà
si´ na braku okreÊlenia nabywcy.

Niedozwolona.

Podobnie jak w MSR.
Stosuje si´ jà jednak równie˝
przy po∏àczeniu jednostek
pod wspólnà kontrolà.

Metoda nabycia – póêniejsze
korekty wartoÊci godziwej.

WartoÊç godziwà mo˝na
korygowaç pomniejszajàc
lub powi´kszajàc wartoÊç firmy
najpóêniej do koƒca pierwszego
roku obrotowego rozpocz´tego
ju˝ po przej´ciu, w razie gdy
pojawiajà si´ nowe dane na
temat faktycznej wartoÊci
godziwej. Póêniejsze korekty
wykazywaç nale˝y w rachunku
zysków i strat.

Rozwiàzaniu rezerw z tytu∏u
przej´cia zawsze towarzyszy
korekta wartoÊci firmy.

Podobnie jak w MSR, z tym,
˝e korekty zmieniajàce wartoÊç
firmy dozwolone sà tylko w ciàgu
roku od dnia przej´cia. Korekty
dokonywane w tym okresie,
dotyczàce danych, na które
zarzàd oczekiwa∏ w celu
zakoƒczenia alokacji,
pomniejszajà lub powi´kszajà
wartoÊç firmy.

Podobnie jak w MSR.

WartoÊç godziwà mo˝na
korygowaç pomniejszajàc
lub powi´kszajàc wartoÊç
firmy w okresie do zakoƒczenia
roku obrotowego, w którym
nastàpi∏o przej´cie. Póêniejsze
korekty wykazywaç nale˝y
w rachunku zysków i strat.

Brak przepisów dotyczàcych
rezerw z tytu∏u przej´cia.

ZAGADNIENIE

MSR US

GAAP

PPR

STRONA

Ujmowanie kosztów

PricewaterhouseCoopers

Streszczenie podobieƒstw i ró˝nic

Aktywa

Umowy o budow´.

Ujmuje si´ stosujàc metod´
stopnia zaawansowania prac.
Metoda zakoƒczonego kontraktu
jest niedozwolona.

Podobnie jak w MSR.
Dozwolone jest stosowanie
metody zakoƒczonego kontraktu.

Metoda stopnia zaawansowania
us∏ugi stosowana podobnie
jak w MSR. W stosunku
do umów o okresie realizacji
nieprzekraczajàcym
6 miesi´cy stosowaç mo˝na
metod´ zakoƒczonego
kontraktu.

Koszty odsetek.

Koszty odsetek ujmuje si´ stosujàc
zasad´ memoria∏u. Metod´
efektywnej stopy procentowej
stosuje si´ przy amortyzacji
niepieni´˝nych kosztów
finansowych.

Podobnie jak w MSR.
Metoda efektywnej stopy
procentowej (znana pod nazwà
metody odsetkowej –
ang. interest method).

Koszty odsetek ujmuje si´
wed∏ug zasady memoria∏u.

Âwiadczenia pracownicze –
koszty Êwiadczeƒ emerytalnych
– programy okreÊlonych
Êwiadczeƒ.

W celu ustalenia obowiàzku
z tytu∏u Êwiadczeƒ stosowaç
nale˝y metod´ prognozowanych
uprawnieƒ jednostkowych.

Podobnie jak w MSR, chocia˝
wyst´puje szereg drobnych ró˝nic.

Brak szczegó∏owych
przepisów.

Âwiadczenia pracownicze
– inne kwestie.

Âwiadczenia po okresie
zatrudnienia rozliczaç nale˝y
w taki sam sposób, jak Êwiadczenia
emerytalne. Podano równie˝
zasady dotyczàce Êwiadczeƒ
z tytu∏u rozwiàzania stosunku
pracy, innych Êwiadczeƒ po okresie
zatrudnienia i d∏ugoterminowych
Êwiadczeƒ pracowniczych.
Programy ubezpieczenia
na wypadek rozwiàzania
stosunku pracy rozliczaç nale˝y
w taki sam sposób jak
Êwiadczenia emerytalne.

Podobnie jak w MSR
w odniesieniu do Êwiadczeƒ
po okresie zatrudnienia.
Bardziej szczegó∏owe wskazówki
w odniesieniu do Êwiadczeƒ
z tytu∏u rozwiàzania stosunku
pracy. Ubezpieczenia na wypadek
rozwiàzania stosunku pracy
– zasady podobne jak w MSR.

Brak jasnoÊci co do
wymaganego podejÊcia
ksi´gowego do Êwiadczeƒ
emerytalnych i nagród
jubileuszowych.
W praktyce cz´sto wykazuje
si´ je wed∏ug zasady kasowej
metodà cz´Êciowà lub
podobnie jak w MSR.

Wynagrodzenie p∏atne akcjami.

Wymóg ujawniania informacji,
ale brak wskazówek co do
ujmowania i wyceny.

W celu okreÊlenia kosztu
stosowaç mo˝na dwie metody:
metod´ wartoÊci wewn´trznej
(cena rynkowa na dzieƒ wyceny,
pomniejszona o ewentualnà
op∏at´ uiszczanà przez
pracownika lub cen´ realizacji
opcji) lub metod´ wartoÊci
godziwej przy zastosowaniu
modelu wyceny opcji. Koszt
przyznanych akcji lub opcji
na akcje rozliczaç nale˝y przez
okres zatrudnienia pracownika.

Kwestia nieuregulowana.

Nabyte wartoÊci niematerialne
i prawne.

Nale˝y je aktywowaç, je˝eli
spe∏niajà kryteria ujmowania.
WartoÊci niematerialne i prawne
nale˝y amortyzowaç przez okres
ekonomicznej u˝ytecznoÊci,
zwykle jednak nie d∏u˝ej
ni˝ przez 20 lat. W rzadkich
przypadkach dozwolona
jest aktualizacja wyceny.

Nale˝y aktywowaç nabyte
wartoÊci niematerialne i prawne,
amortyzowaç przez okres
ekonomicznej u˝ytecznoÊci oraz
dokonywaç przeglàdu pod kàtem
utraty wartoÊci. WartoÊciom
niematerialnym mo˝na równie˝
przypisaç nieograniczony okres
ekonomicznej u˝ytecznoÊci.
Takich pozycji nie amortyzuje
si´, lecz co roku dokonuje si´
ich przeglàdu pod kàtem utraty
wartoÊci. Aktualizacja wyceny
jest niedozwolona.

Aktualizacja wyceny
jest niedozwolona.
Nale˝y je aktywowaç
i amortyzowaç przez okres
ekonomicznej u˝ytecznoÊci.

Ujmowanie przychodów

Ujmowanie przychodów.

W oparciu o szereg kryteriów,
które wymagajà ujmowania
przychodów, gdy nastàpi∏o
przeniesienie ryzyka i po˝ytków
i mo˝liwy jest wiarygodny
pomiar przychodów.

Cztery kluczowe kryteria.
W zasadzie podobne do kryteriów
MSR. Szczegó∏owe wskazówki
dotyczàce konkretnych
transakcji.

Podobnie jak w MSR.

PricewaterhouseCoopers

Streszczenie podobieƒstw i ró˝nic

ZAGADNIENIE

MSR US

GAAP

PPR

STRONA

WartoÊci niematerialne i prawne
wytworzone we w∏asnym
zakresie.

Koszty prac badawczych
obcià˝ajà koszty z chwilà
poniesienia. Koszty prac
rozwojowych aktywuje si´
i amortyzuje tylko wówczas,
gdy spe∏nione zosta∏y surowe
kryteria.

Zarówno koszty prac badawczych,
jak i rozwojowych obcià˝ajà
koszty z chwilà poniesienia.
Niektóre koszty prac rozwojowych,
dotyczàce oprogramowania
i tworzenia witryn internetowych,
muszà byç aktywowane.

Podobnie jak w MSR.
Okres dokonywania
amortyzacji kosztów prac
rozwojowych nie mo˝e
przekraczaç 5 lat.

Leasing – klasyfikacja.

Leasing okreÊla si´ jako leasing
finansowy, je˝eli zasadniczo
ca∏e ryzyko i po˝ytki wynikajàce
z posiadania danego sk∏adnika
aktywów uleg∏y przeniesieniu.
Wa˝niejsza jest raczej treÊç
ekonomiczna ni˝ forma prawna.

Podobnie jak w MSR, z tym
˝e znacznie poszerzone wymogi
kierujàce si´ formà prawnà.

Podobnie jak w MSR. Jednostki,
które nie sà obowiàzane
poddawaç swoich sprawozdaƒ
finansowych corocznemu
badaniu, dokonywaç mogà
klasyfikacji umów leasingowych
wed∏ug zasad okreÊlonych
w przepisach podatkowych.

Rozliczanie leasingu
przez leasingodawców.

Kwoty nale˝ne z tytu∏u leasingu
finansowego wykazywaç nale˝y
jako nale˝noÊci. Przychody
brutto rozk∏adaç nale˝y w czasie
w taki sposób, aby uzyskaç sta∏à
stop´ zwrotu w oparciu
o metod´ inwestycji netto
(przed opodatkowaniem).

Podobnie jak w MSR, z tym
˝e do leasingu niefinansowanego
w pe∏ni ze Êrodków w∏asnych
stosuje si´ specjalne zasady.

Generalnie brak szczegó∏owych
przepisów o rozliczaniu op∏at
leasingowych oraz ich wp∏ywie
na rachunek zysków i strat.
Nale˝noÊci z tytu∏u leasingu
finansowego wykazuje si´
jako nale˝noÊci. Tylko firmy
leasingowe notowane na
gie∏dzie obowiàzane sà
rozk∏adaç przychody brutto
w taki sposób, aby uzyskaç
sta∏à stop´ zwrotu w oparciu
o metod´ inwestycji netto
(po opodatkowaniu).

Rzeczowe aktywa trwa∏e.

Wykazywaç je nale˝y wed∏ug
cen nabycia/kosztów
wytworzenia lub wartoÊci
przeszacowanej (po aktualizacji
wyceny). Wymagane sà cz´ste
wyceny ca∏ych grup aktywów.

Aktualizacja wyceny
jest niedozwolona.

Wykazywaç je nale˝y
wed∏ug cen nabycia/kosztów
wytworzenia. Aktualizacja
wyceny dokonywana jest
wed∏ug przepisów podatkowych
na podstawie rozporzàdzeƒ
ministra finansów. Ostatni
raz aktualizacj´ wyceny
przeprowadzono w roku 1995.
WartoÊç przeszacowana nie
powinna przekraczaç wartoÊci
godziwej danych aktywów.

Utrata wartoÊci przez aktywa.

W razie, gdy okolicznoÊci
wskazujà na utrat´ wartoÊci
przez aktywa, dokonaç nale˝y
odpisu aktualizujàcego ich
wartoÊç do poziomu ceny
sprzeda˝y netto, nie ni˝szej
jednak od ich wartoÊci w u˝yciu
opartej na zdyskontowanych
przep∏ywach pieni´˝nych.
JeÊli strata nie wyst´puje, nale˝y
ponownie rozwa˝yç d∏ugoÊç
okresu ekonomicznej u˝ytecznoÊci
tych aktywów. W pewnych
okolicznoÊciach dozwolone
jest odwrócenie odpisów z tytu∏u
utraty wartoÊci.

Weryfikacja pod kàtem utraty
wartoÊci w oparciu
o niezdyskontowane przep∏ywy
pieni´˝ne w odniesieniu do aktywów
przeznaczonych do u˝ytkowania.
W razie, gdy wartoÊç spad∏a
poni˝ej wartoÊci bilansowej,
nale˝y ustaliç kwot´ straty z tytu∏u
utraty wartoÊci przy zastosowaniu
wartoÊci rynkowej lub
zdyskontowanych przep∏ywów
pieni´˝nych. Odwracanie odpisów
z tytu∏u utraty wartoÊci jest
niedozwolone. W odniesieniu
do aktywów przeznaczonych do
zbycia nale˝y ustaliç kwot´ straty
z tytu∏u utraty wartoÊci w oparciu
o wartoÊç bilansowà, nie wy˝szà
jednak od wartoÊci godziwej.

Stosowane jest poj´cie
trwa∏ej utraty wartoÊci.
Brak przepisów okreÊlajàcych
sposób stosowania
tego poj´cia w praktyce.

Aktywowanie kosztów
finansowania.

Dozwolone w odniesieniu
do kwalifikujàcych si´ do tego
aktywów.

Obowiàzkowe, gdy dotyczy
budowy pewnych aktywów.

Obowiàzkowe w trakcie
budowy Êrodków trwa∏ych
na w∏asne potrzeby oraz
w odniesieniu do wartoÊci
niematerialnych i prawnych.
Niedozwolone w odniesieniu
do innych aktywów, z wyjàtkiem
zapasów, które z uwagi
na swój charakter posiadajà
d∏ugi okres wytworzenia.

PricewaterhouseCoopers

Streszczenie podobieƒstw i ró˝nic

ZAGADNIENIE

MSR US

GAAP

PPR

STRONA

NieruchomoÊci inwestycyjne.

Wycena wed∏ug kosztu
pomniejszonego
o dotychczasowe umorzenie
lub wed∏ug wartoÊci godziwej,
przy czym zmiany wartoÊci
godziwej ujmuje si´ w rachunku
zysków i strat.

Traktuje si´ je tak, jak inne
nieruchomoÊci (stosujàc koszt
pomniejszony o dotychczasowe
umorzenie).

NieruchomoÊci inwestycyjne
wyceniaç nale˝y wed∏ug cen
nabycia lub kosztów
wytworzenia (pomniejszonych
o trwa∏à utrat´ wartoÊci) lub
wed∏ug wartoÊci godziwej.
Cena nabycia lub koszty
wytworzenia mogà podlegaç
aktualizacji wyceny do poziomu
cen rynkowych, zaÊ ró˝nice
ujmuje si´ wówczas
w ramach kapita∏u w∏asnego.
Wszelkie zmniejszenia
wartoÊci bilansowej ujmuje
si´ w rachunku zysków i strat,
z wyjàtkiem aktywów, których
wycena podlega∏a w przesz∏oÊci
aktualizacji – w takiej sytuacji
zmniejszenie wartoÊci bilansowej
pomniejsza kapita∏ w∏asny
do wysokoÊci uprzednich
nadwy˝ek z wyceny.

Zobowiàzania

Zapasy.

Nale˝y je wykazywaç wed∏ug
cen nabycia/kosztów wytworzenia,
nie wy˝szych jednak od cen
sprzeda˝y netto. Do ustalania
kosztu wykorzystywaç nale˝y
metod´ FIFO, LIFO (rzadko
stosowana) lub metod´ cen
przeci´tnych (Êredniej wa˝onej cen).

Podobnie, jak w MSR – cz´stsze
stosowanie LIFO.

Aktywa finansowe – wycena.

Wycena uzale˝niona od klasyfikacji
inwestycji – jeÊli sà to aktywa
utrzymywane do up∏ywu terminu
zapadalnoÊci lub kredyty
i wierzytelnoÊci w∏asne, wycenia
si´ je wed∏ug zamortyzowanego
kosztu, w przeciwnym razie
– wed∏ug wartoÊci godziwej.
Niezrealizowane zyski/straty
na papierach wartoÊciowych
przeznaczonych do obrotu ujmuje
si´ w rachunku zysków i strat, a na
papierach wartoÊciowych dost´pnych
do sprzeda˝y – w kapitale w∏asnym
lub w rachunku zysków i strat.

Podobnie, jak w MSR, z tym
˝e niezrealizowane zyski/straty
na papierach wartoÊciowych
dost´pnych do sprzeda˝y ujmuje
si´ w zyskach ca∏kowitych (kapita∏
w∏asny).

Podobnie jak w MSR.

Zaprzestanie ujmowania
aktywów finansowych.

Ujmowanie i zaprzestawanie
ujmowania aktywów w oparciu
o kryterium wyst´powania kontroli.

Podobniejak w MSR. Dla potrzeb
zaprzestania ujmowania wymagane
jest prawne wydzielenie aktywów,
nawet w przypadku upad∏oÊci.

Podobnie jak w MSR.

Rezerwy – zasady ogólne.

Nale˝y wykazywaç rezerwy
dotyczàce teraêniejszych
obowiàzków wynikajàcych
ze zdarzeƒ z przesz∏oÊci,
je˝eli wyp∏yw zasobów
jest prawdopodobny i mo˝na
go wiarygodnie oszacowaç.

Podobnie jak w MSR. Odr´bne
regu∏y dla konkretnych sytuacji
(koszty z tytu∏u rozwiàzania
stosunku pracy, zobowiàzania
ekologiczne, straty warunkowe, itp.).

Nale˝y wykazywaç rezerwy
na prawdopodobne przysz∏e
zobowiàzania, których kwot´
mo˝na wiarygodnie oszacowaç.

Rezerwy restrukturyzacyjne.

Rezerwy restrukturyzacyjne
tworzy si´ wówczas, gdy istnieje
szczegó∏owy, oficjalny plan,
który zosta∏ og∏oszony
lub rozpocz´∏a si´ jego faktyczna
realizacja.

Podobnie jak w MSR.
Wymagane jest jednak wy∏àcznie
zatwierdzenie przez zarzàd
i og∏oszenie niedobrowolnych
zwolnieƒ.

Nale˝y ujmowaç z tytu∏u
przysz∏ych zobowiàzaƒ
spowodowanych restrukturyzacjà,
je˝eli na podstawie odr´bnych
przepisów jednostka jest
zobowiàzana do jej
przeprowadzenia lub zawarto
w tej sprawie wià˝àce umowy,
a plany restrukturyzacji
pozwalajà w sposób
wiarygodny oszacowaç wartoÊç
tych przysz∏ych zobowiàzaƒ.

Podobnie jak w MSR.

PricewaterhouseCoopers

Streszczenie podobieƒstw i ró˝nic

ZAGADNIENIE

MSR US

GAAP

PPR

STRONA

Odroczony podatek dochodowy
– zasady ogólne.

Metoda pe∏nej rezerwy
dla bilansowych ró˝nic
przejÊciowych (z pewnymi
wyjàtkami). Aktywa z tytu∏u
odroczonego podatku
dochodowego ujmuje si´ tylko
wówczas, gdy ich realizacja
jest prawdopodobna.

Podobnie jak w MSR, z tym
˝e ujmuje si´ wszelkie aktywa
z tytu∏u odroczonego podatku
dochodowego, a nast´pnie
tworzy rezerw´ z tytu∏u wyceny,
je˝eli prawdopodobieƒstwo
realizacji jest ni˝sze ni˝ 50%.

Szereg konkretnych ró˝nic
w sposobie stosowania.

Zasadniczo porównywalnie
do MSR. Aktywa z tytu∏u
odroczonego podatku
dochodowego ujmuje si´
wówczas, gdy ich realizacja
jest prawdopodobna. Rezerw´
i aktywa z tytu∏u odroczonego
podatku dochodowego
wykazuje si´ oddzielnie,
chyba ˝e jednostka ma prawo
do ich skompensowania.

Odroczony podatek dochodowy
– g∏ówne wyjàtki.

WartoÊç firmy niestanowiàca
kosztów uzyskania przychodów
oraz ró˝nice przejÊciowe przy
poczàtkowym uj´ciu aktywów
i zobowiàzaƒ, które nie majà
wp∏ywu na wynik finansowy ani
na dochód do opodatkowania.

Podobnie jak w MSR.

Dotacje bud˝etowe.

Ujmuje si´ je jako przychody
przysz∏ych okresów i odpisuje.
Mo˝na kompensowaç ze sobà
dotacje inwestycyjne i odnoÊne
aktywa.

Podobnie jak w MSR.

Ujmuje si´ je jako przychody
przysz∏ych okresów i odpisuje.

Rozliczanie leasingu
przez leasingobiorców.

Leasing finansowy wykazuje si´
jako sk∏adnik aktywów i obowiàzek
uiszczenia op∏at leasingowych
w przysz∏oÊci. Sk∏adnik u˝ytkowany
na podstawie umowy leasingowej
amortyzuje si´ zwykle przez okres
ekonomicznej u˝ytecznoÊci.
Nale˝y roz∏o˝yç op∏aty leasingowe
w taki sposób, aby uzyskaç sta∏à
stop´ procentowà w stosunku
do bie˝àcej wielkoÊci pozosta∏ego
zobowiàzania. Op∏atami
leasingowymi z tytu∏u leasingu
operacyjnego obcià˝a si´ zwykle
koszty metodà liniowà.

Podobnie jak w MSR.

Aktywa obj´te w ramach
leasingu finansowego
wykazuje si´ jako aktywa.
Zwykle amortyzuje si´ je
przez okres ekonomicznej
u˝ytecznoÊci. Brak okreÊlenia
metody roz∏o˝enia op∏at
leasingowych. Op∏atami
leasingowymi z tytu∏u leasingu
operacyjnego obcià˝a
si´ zwykle koszty metodà
liniowà.

Leasing – transakcje sprzeda˝y
i leasingu zwrotnego.

Zysk uzyskiwany z tytu∏u
sprzeda˝y i finansowego leasingu
zwrotnego wykazuje si´ jako
przychody przysz∏ych okresów,
rozliczajàc go w czasie.
W przypadku leasingu
operacyjnego ujmowanie zysku
zale˝y od wp∏ywów uzyskanych
ze sprzeda˝y w porównaniu
z wartoÊcià godziwà przedmiotu
leasingu.

Zyski uwzgl´dnia si´ do pewnej
kwoty jako przychody przysz∏ych
okresów, rozliczajàc je w czasie.
Straty ujmuje si´ natychmiast.
W razie, gdy transakcja dotyczy
nieruchomoÊci, stosuje si´
specjalne surowe kryteria.

Brak szczegó∏owych
przepisów.

Pozycje warunkowe.

Nale˝y ujawniaç informacje
na temat mo˝liwych strat
i prawdopodobnych zysków.

Podobnie jak w MSR.

Nale˝y ujawniaç informacje
na temat zobowiàzaƒ
warunkowych.

PricewaterhouseCoopers

Streszczenie podobieƒstw i ró˝nic

ZAGADNIENIE

MSR US

GAAP

PPR

STRONA

Zobowiàzania finansowe
– klasyfikacja.

Klasyfikacja instrumentów
kapita∏owych w zale˝noÊci
od ekonomicznej treÊci obowiàzków
emitenta.

Akcje uprzywilejowane
podlegajàce obowiàzkowemu
wykupowi klasyfikuje si´
jako zobowiàzania.

Zasadniczo, instrumenty inne
ni˝ akcje/udzia∏y zalicza si´
do zobowiàzaƒ, jeÊli wyst´puje
obowiàzek przeniesienia korzyÊci
ekonomicznych.
Akcje uprzywilejowane podlegajàce
wykupowi zalicza si´ zwykle
do kategorii poÊredniej (pomi´dzy
kredytami i po˝yczkami a kapita∏em
w∏asnym).

Podobnie jak w MSR.

Zamienne instrumenty d∏u˝ne.

Zamienne instrumenty d∏u˝ne
rozlicza si´ dzielàc wp∏ywy
na cz´Êç kapita∏owà i d∏u˝nà.

Zamienny instrument d∏u˝ny
zwykle ujmuje si´ jako
zobowiàzanie.

Podobnie jak w MSR.

Zaprzestanie ujmowania
zobowiàzaƒ finansowych.

Zobowiàzanie przestaje si´ ujmowaç
w momencie uregulowania.
Ró˝nic´ pomi´dzy wartoÊcià
bilansowà a kwotà zap∏aconà
ujmuje si´ w rachunku zysków i strat.

Podobnie jak w MSR.

Instrumenty kapita∏owe – nabycie
akcji/udzia∏ów w∏asnych.

Wykazuje si´ je jako pomniejszenie
kapita∏u w∏asnego.

Podobnie jak w MSR.

Instrumenty pochodne
oraz inne instrumenty finansowe
– wycena zabezpieczeƒ
inwestycji w jednostce
zagranicznej.

Wykazuje si´ je jako pomniejszenie
kapita∏u w∏asnego. Zyski/straty
na zabezpieczeniach inwestycji
w jednostkach zagranicznych
ujmuje si´ w kapitale w∏asnym,
gdzie ujmuje si´ równie˝
nieskutecznoÊç zabezpieczeƒ
w odniesieniu do instrumentów
innych ni˝ instrumenty pochodne.
W odniesieniu do instrumentów
pochodnych nieskutecznoÊç
zabezpieczeƒ ujmuje si´
w rachunku zysków i strat.

Zyski/straty uj´te w kapitale w∏asnym
uwzgl´dnia si´ w rachunku zysków
i strat z chwilà zbycia inwestycji.

Podobnie jak w MSR, z wyjàtkiem
ujmowania w rachunku zysków
i strat wszelkiej nieskutecznoÊci
zabezpieczeƒ.

Podobnie jak w MSR.

Instrumenty pochodne oraz inne
instrumenty finansowe
– wycena instrumentów
finansowych i czynnoÊci
zabezpieczajàce.

Instrumenty pochodne i instrumenty
zabezpieczajàce wykazuje si´
wed∏ug wartoÊci godziwej, ujmujàc
ich zmiany w rachunku zysków
i strat, z wyjàtkiem skutecznych
zabezpieczeƒ przep∏ywów
pieni´˝nych, które ujmuje si´
w kapitale w∏asnym do momentu
uwzgl´dnienia wp∏ywu odnoÊnej
transakcji na rachunek zysków i strat.
Zyski/straty z tytu∏u instrumentów
zabezpieczajàcych stosowanych
do zabezpieczania prognozowanych
transakcji ujmuje si´ w koszcie
sk∏adnika aktywów/ zobowiàzania
(korekta podstawy).

Podobnie jak w MSR,
z wyjàtkiem braku „korekt
podstawy” w przypadku
zabezpieczeƒ przep∏ywów
pieni´˝nych z tytu∏u przysz∏ych
transakcji.

Podobnie jak w MSR.

Instrumenty pochodne i zabezpieczenia

PricewaterhouseCoopers

Streszczenie podobieƒstw i ró˝nic

ZAGADNIENIE

MSR US

GAAP

PPR

STRONA

Pozosta∏e zagadnienia z zakresu rachunkowoÊci i sprawozdawczoÊci

Zysk na jednà akcj´
– rozwodniony.

W mianowniku wzoru
na rozwodniony zysk na jednà
akcj´ wykorzystaç nale˝y Êrednià
wa˝onà liczb´ potencjalnych
rozwadniajàcych akcji zwyk∏ych.
W odniesieniu do opcji
na akcje/warrantów zastosowaç
nale˝y metod´ „akcji w∏asnych”.

Podobnie jak w MSR.

Spó∏ki publiczne majà
obowiàzek stosowania
MSR 33.

Transakcje z jednostkami
powiàzanymi – definicja.

Powiàzanie okreÊla si´ w oparciu
o poÊrednià lub bezpoÊrednià
kontrol´ oraz znaczny wp∏yw
jednej strony na drugà
lub wyst´powanie wspó∏kontroli
nad obiema stronami.

Podobnie jak w MSR.

Zasadniczo porównywalnie
do MSR. Zdefiniowane jako
grupa jednostek obejmujàca
jednostk´ dominujàcà
lub znaczàcego inwestora,
jednostki zale˝ne,
wspó∏zale˝ne, stowarzyszone.

Transakcje z jednostkami
powiàzanymi – informacje
do ujawnienia.

Ujawnia si´ nazw´ jednostki
powiàzanej i charakter powiàzania
oraz rodzaje transakcji.
W odniesieniu do kontroli
informacje ujawnia si´
niezale˝nie od wyst´powania
jakichkolwiek transakcji.

Mo˝liwoÊç pewnych zwolnieƒ
z obowiàzku ujawniania informacji
w odniesieniu do jednostkowych
sprawozdaƒ finansowych jednostek
zale˝nych.

Podobnie jak w MSR.

Zakres zwolnieƒ w´˝szy
ni˝ w MSR.

Transakcje z jednostkami
powiàzanymi nale˝y ujawniaç,
brak jest jednak szczegó∏owych
wymogów co do zakresu
ich ujawniania. Spó∏ki
notowane na gie∏dzie muszà
ujawniaç swoje udzia∏y
oraz zobowiàzania,
nale˝noÊci, przychody
i koszty z tytu∏u transakcji
z jednostkami powiàzanymi.

SprawozdawczoÊç na temat
segmentów dzia∏alnoÊci
– zakres i forma.

Spó∏ki notowane na gie∏dzie.
Ujawnia si´ informacje wed∏ug
segmentów podstawowych
i uzupe∏niajàcych (w strukturze
rzeczowej i terytorialnej)
ustalonych w oparciu o odnoÊne
ryzyko i poziom zwrotu
oraz wewn´trznà struktur´
sprawozdawczà.

Spó∏ki notowane na gie∏dzie.
Informacje w uk∏adzie opartym
na wewn´trznych segmentach
operacyjnych.

Podobnie, jak w MSR
w odniesieniu
do skonsolidowanych
sprawozdaƒ finansowych
spó∏ek notowanych
na gie∏dzie.

SprawozdawczoÊç na temat
segmentów dzia∏alnoÊci
– zasady rachunkowoÊci.

Stosuje si´ zasady rachunkowoÊci
przyj´te przez grup´.

Stosuje si´ wewn´trzne zasady
sprawozdawczoÊci finansowej
(nawet wówczas, gdy zasady
te ró˝nià si´ od zasad
rachunkowoÊci przyj´tych
przez grup´).

Kwestie nieuregulowane.
W praktyce, podobnie
jak w MSR.

SprawozdawczoÊç na temat
segmentów dzia∏alnoÊci
– informacje do ujawnienia.

Informacje, które ujawnia si´
w odniesieniu do segmentów
podstawowych obejmujà
przychody ze sprzeda˝y, wynik
finansowy, wydatki inwestycyjne,
sum´ aktywów i sum´
zobowiàzaƒ oraz pozosta∏e
pozycje. W odniesieniu
do segmentów uzupe∏niajàcych
ujawnia si´ przychody
ze sprzeda˝y, sum´ aktywów
i sum´ zobowiàzaƒ oraz wydatki
inwestycyjne.

Ujawnia si´ podobne informacje
jak w przypadku stosowania MSR
(dla segmentu podstawowego),
z tym ˝e ujawnienie informacji
na temat sumy zobowiàzaƒ
i struktury terytorialnej wydatków
inwestycyjnych nie jest wymagane.
Wymagane jest ujawnienie
informacji na temat amortyzacji,
podatku dochodowego, odsetek
oraz pozycji wyjàtkowych/
nadzwyczajnych, je˝eli ujawnia
si´ je w ramach sprawozdawczoÊci
wewn´trznej.

Podobnie jak w MSR
w odniesieniu
do skonsolidowanych
sprawozdaƒ finansowych
spó∏ek notowanych
na gie∏dzie.

Dzia∏alnoÊç przewidziana
do zaniechania – definicja.

Oddzielna g∏ówna pozycja.

Wyró˝nialna dziedzina, je˝eli
stanowi jednà z g∏ównych
kategorii dzia∏alnoÊci gospodarczej
spó∏ki.

Brak definicji w PPR.

ZAGADNIENIE

MSR US

GAAP

PPR

STRONA

PricewaterhouseCoopers

Streszczenie podobieƒstw i ró˝nic

Dzia∏alnoÊç przewidziana
do zaniechania/zaniechana
– wycena.

Na pewne koszty uznawane
za restrukturyzacyjne tworzy
si´ rezerwy (przy zachowaniu
kryteriów tworzenia rezerw).

Aktywa odpisuje si´ do poziomu
cen sprzeda˝y netto, nie ni˝szych
jednak od wartoÊci w u˝yciu,
w oparciu o zdyskontowane
przep∏ywy pieni´˝ne.

Na dzieƒ wyceny ujàç memoria∏owo
szacowane straty na dzia∏alnoÊci
operacyjnej w okresie
zaniechiwania dzia∏alnoÊci
i z tytu∏u straty na zbyciu.

Aktywa wykazuje si´ wed∏ug
wartoÊci bilansowej, nie wy˝szej
jednak od ceny sprzeda˝y netto.

Kwestia nieuregulowana.

Dzia∏alnoÊç przewidziana
do zaniechania/zaniechana
– prezentacja i g∏ówne
informacje do ujawnienia.

Podaje si´ dane na temat
dzia∏alnoÊci przewidzianej
do zaniechania. Ujawnia si´
(w samym rachunku zysków i strat),
zysk/strat´ brutto z tytu∏u
zaniechania dzia∏alnoÊci.

Dzia∏alnoÊç zaniechanà ujawnia
si´ w rachunku zysków i strat
jako odr´bnà pozycj´
(po opodatkowaniu, i póêniej
zysku netto z kontynuowanych
rodzajów dzia∏alnoÊci).

W samym rachunku zysków
i strat ujawnia si´ przychody
i koszty dzia∏alnoÊci
przewidzianej do zaniechania.
W informacji dodatkowej
ujawnia si´ ponadto informacje
o przychodach, kosztach
i wynikach dzia∏alnoÊci
zaniechanej w roku obrotowym
lub przewidzianej do
zaniechania w roku nast´pnym.

Zdarzenia po dniu bilansowym.

Sprawozdanie finansowe koryguje
si´ o zdarzenia po dniu bilansowym
dostarczajàce informacji na temat
stanu istniejàcego na ten dzieƒ,
w sposób istotny wp∏ywajàce
na kwoty przedstawione
w sprawozdaniu finansowym.
Ujawnia si´ zdarzenia
niewymagajàce dokonania korekt.

Podobnie jak w MSR.

Âródroczna sprawozdawczoÊç
finansowa.

Nie ma obowiàzku sporzàdzania
Êródrocznych sprawozdaƒ
finansowych, lecz je˝eli si´
je sporzàdza, nale˝y stosowaç
odnoÊny standard. Stosowaç
nale˝y takà samà podstaw´
sporzàdzania, jak w przypadku
rocznych sprawozdaƒ finansowych
i przedstawiaç dane porównawcze.

W razie, gdy si´ je sporzàdza,
zakres informacji do przedstawienia
w Êródrocznych sprawozdaniach
finansowych jest z góry okreÊlony,
a podstawa sporzàdzenia
powinna byç taka sama jak
w przypadku rocznych sprawozdaƒ
finansowych. W odniesieniu
do jednostek zarejestrowanych
w SEC wymagana jest równie˝
sprawozdawczoÊç kwartalna
(dotyczy to wy∏àcznie jednostek
amerykaƒskich).

Obowiàzek sporzàdzania
Êródrocznych raportów
finansowych (kwartalnych
i pó∏rocznych) przez spó∏ki
notowane na gie∏dzie oraz
fundusze. Minimalne wymogi
co do ich zawartoÊci okreÊlone
w rozporzàdzeniu o prospektach
emisyjnych. Stosowaç nale˝y
takà samà podstaw´
sporzàdzania, jak w przypadku
raportów rocznych
i przedstawiaç dane
porównawcze.

Analiza operacyjno-finansowa.

Brak obowiàzujàcego standardu
– proponowany zakres obejmuje
jednak analiz´ informacji
operacyjnych i finansowych.

Jednostki notowane na gie∏dzie
muszà przygotowywaç omówienie
sytuacji jednostki i jej analiz´
przez zarzàd (ang. MD&A)
obejmujàcà okreÊlone przez SEC
informacje skupiajàce si´ na
p∏ynnoÊci, zasobach kapita∏owych
i wyniku finansowym.

Sprawozdanie z dzia∏alnoÊci
jednostki w roku obrotowym
jest obowiàzkowe
dla wszystkich jednostek.
Do∏àcza si´ je do sprawozdania
finansowego.

PricewaterhouseCoopers

Za∏o˝enia koncepcyjne

MSR i US GAAP posiadajà w∏asne za∏o˝enia koncepcyjne. Zasady przedstawione w tych za∏o˝eniach stanowià podstaw´ do ustalania standardów
rachunkowoÊci oraz punkt odniesienia przy sporzàdzaniu informacji finansowych w razie braku konkretnych wskazówek lub przepisów.
Ogólne ramy PPR okreÊlone sà w znowelizowanej ustawie i odnoÊnych rozporzàdzeniach. W sprawach nieuregulowanych przepisami ustawy
oraz odnoÊnych rozporzàdzeƒ, przyjmujàc zasad´ (polityk´) rachunkowoÊci, jednostka mo˝e stosowaç krajowe standardy rachunkowoÊci wydane
przez Komitet Standardów RachunkowoÊci (KSR). W razie braku odpowiedniego standardu krajowego, jednostka mo˝e stosowaç MSR.
Stosowanie krajowych standardów rachunkowoÊci lub MSR w odniesieniu do spraw nieuregulowanych przepisami nowelizacji Ustawy
lub odnoÊnych rozporzàdzeƒ jest nieobowiàzkowe.

Cechy jakoÊciowe sprawozdania finansowego

MSR

Aby informacje finansowe by∏y u˝yteczne, muszà posiadaç pewne cechy. Za∏o˝enia MSR wymagajà, aby informacje finansowe
by∏y zrozumia∏e, przydatne, wiarygodne i porównywalne.

US GAAP

Wiele za∏o˝eƒ koncepcyjnych wskazuje na podobne cechy jak MSR, ale wi´kszy nacisk k∏adzie si´ na spójnoÊç informacji
finansowych.

PPR

Jednostki obowiàzane sà stosowaç okreÊlone ustawà zasady rachunkowoÊci, rzetelnie i jasno przedstawiajàc sytuacj´ majàtkowà
i finansowà oraz wynik finansowy. Informacje finansowe powinny byç porównywalne, spójne, zrozumia∏e i przydatne.
Znowelizowana ustawa wymaga, aby ksi´gi rachunkowe by∏y prowadzone rzetelnie, bezb∏´dnie, sprawdzalnie i na bie˝àco.

Sk∏adniki sprawozdania finansowego

MSR

Za∏o˝enia koncepcyjne MSR przedstawiajà pi´ç sk∏adników b´dàcych przedmiotem sprawozdania finansowego: aktywa,
zobowiàzania, kapita∏ w∏asny, przychody (w tym zyski) oraz koszty (w tym straty).

Aktywa to zasoby kontrolowane przez jednostk´ w wyniku zdarzeƒ z przesz∏oÊci. Zobowiàzania to teraêniejsze obowiàzki jednostki
powsta∏e w wyniku zdarzeƒ z przesz∏oÊci. Aktywa i zobowiàzania ujmuje si´ w bilansie, gdy prawdopodobne jest, ˝e z ich tytu∏u
jednostka osiàgnie w przysz∏oÊci korzyÊci ekonomiczne lub nastàpi ich wyp∏yw z jednostki, przy czym istnieç musi mo˝liwoÊç
wiarygodnej wyceny tych korzyÊci.

Kapita∏ w∏asny to udzia∏ pozosta∏y w aktywach jednostki po odj´ciu wszystkich jej zobowiàzaƒ.

Przychody to zwi´kszenia korzyÊci ekonomicznych powodujàce wzrost kapita∏u w∏asnego, z wyjàtkiem wk∏adów wnoszonych
przez w∏aÊcicieli. Koszty to zmniejszenia korzyÊci ekonomicznych powodujàce zmniejszenia kapita∏u w∏asnego, z wyjàtkiem
podzia∏u kapita∏u na rzecz w∏aÊcicieli.

US GAAP

Sk∏adniki sprawozdania finansowego oraz definicje i kryteria ujmowania sà podobne jak w MSR. Za∏o˝enia koncepcyjne
US GAAP zawierajà dodatkowe sk∏adniki: inwestycje w∏aÊcicieli i dystrubucja na rzecz w∏aÊcicieli oraz zyski ca∏kowite.
Pozosta∏e zyski ca∏kowite obejmujà wszelkie zmiany stanu kapita∏u w∏asnego w okresie, z wyjàtkiem zmian wynikajàcych
z inwestycji dokonanych przez w∏aÊcicieli oraz dystrybucji na ich rzecz.

PPR

Sk∏adniki sprawozdania finansowego oraz ich definicje i kryteria ujmowania sà podobne, jak w MSR.

PPR definiujà przychody, zyski, koszty i straty w podziale na trzy kategorie: operacyjne, pozosta∏e operacyjne i nadzwyczajne.
Aktywa netto opisuje si´ jako aktywa jednostki pomniejszone o jej zobowiàzania, równe co do kwoty kapita∏owi w∏asnemu jednostki.

Zasada kosztu historycznego

MSR

Zasada kosztu historycznego to g∏ówna podstawa rachunkowoÊci. MSR dopuszczajà jednak aktualizacj´ wyceny wartoÊci
niematerialnych, rzeczowych aktywów trwa∏ych i nieruchomoÊci inwestycyjnych. MSR wymagajà równie˝ aktualizacji wyceny
do poziomu wartoÊci godziwej w odniesieniu do niektórych kategorii instrumentów finansowych i pewnych aktywów rolnych.

US GAAP

Aktualizacja wyceny jest niedozwolona, z wyjàtkiem niektórych kategorii instrumentów finansowych, które nale˝y wykazywaç
wed∏ug wartoÊci godziwej.

PPR

Podobnie jak w MSR. Zasada kosztu historycznego to g∏ówna zasada rachunkowoÊci – poszczególne sk∏adniki aktywów
i pasywów wycenia si´ stosujàc rzeczywiÊcie poniesione na ich nabycie (wytworzenie) ceny (koszty), z zachowaniem zasady
ostro˝noÊci. Aktualizacji wyceny Êrodków trwa∏ych dokonuje si´ na podstawie przepisów podatkowych. Sà one dozwolone tylko
na mocy rozporzàdzeƒ ministra finansów. Ostatnia aktualizacja wyceny przeprowadzona zosta∏a w roku 1995. WartoÊç
przeszacowana nie powinna przewy˝szaç wartoÊci godziwej aktywów. Inwestycje d∏ugoterminowe oraz niektóre krótkoterminowe
wykazywaç mo˝na wed∏ug wartoÊci godziwej lub po zaktualizowaniu do poziomu cen rynkowych.

Ogólna charakterystyka porównywanych systemów rachunkowoÊci

PricewaterhouseCoopers

Ogólna charakterystyka porównywanych systemów rachunkowoÊci

Zasada nadrz´dnoÊci prawdziwego i rzetelnego obrazu

MSR

Jednostki mogà nie stosowaç postanowieƒ standardu w tych niezwykle rzadkich sytuacjach, gdy jego zastosowanie spowodowa∏oby,
˝e sprawozdanie finansowe wprowadza∏oby w b∏àd. MSR wymagajà ujawniania charakteru i przyczyn odejÊcia od standardu
oraz skutków finansowych niezastosowania postanowieƒ standardu. Zasada nadrz´dnoÊci nie ma zastosowania, gdy wyst´puje
konflikt pomi´dzy lokalnym prawem spó∏ek a MSR – w takiej sytuacji stosuje si´ wymogi MSR.

US GAAP

W praktyce koniecznoÊç zastosowania tej zasady wyst´puje niezwykle rzadko.

PPR

W polskich przepisach o rachunkowoÊci zawarto ogólne stwierdzenie co do prawid∏owoÊci i rzetelnoÊci sprawozdania finansowego,
brak jest jednak wyjaÊnienia, czym jest „prawid∏owoÊç i rzetelnoÊç”. Odst´pstwa od ustawy o rachunkowoÊci nie sà mo˝liwe.

Zastosowanie danego systemu rachunkowoÊci po raz pierwszy

MSR

Zastosowanie MSR po raz pierwszy jako g∏ównej podstawy rachunkowoÊci wymaga sporzàdzenia sprawozdania finansowego
w taki sposób, jak gdyby jednostka zawsze stosowa∏a MSR. W zwiàzku z tym standardy i interpretacje stosuje si´ z mocà wstecz,
z wyjàtkiem przypadków, w których dany standard lub interpretacja dopuszczajà inne przejÊciowe podejÊcie lub w których
niemo˝liwe jest wiarygodne ustalenie kwoty korekty dotyczàcej poprzednich okresów.

Dane porównawcze sporzàdza si´ i przedstawia zgodnie z MSR. Wszelkie korekty wynikajàce z zastosowania MSR po raz pierwszy
wprowadza si´ w korespondencji z zyskiem (stratà) z lat ubieg∏ych pierwszego okresu, za który sporzàdzono sprawozdanie
finansowe zgodne z MSR.

US GAAP

Zasady rachunkowoÊci stosowaç nale˝y w sposób ciàg∏y w odniesieniu do informacji finansowych prezentowanych w porównawczych
sprawozdaniach finansowych. US GAAP nie podajà ˝adnych konkretnych wskazówek dotyczàcych stosowania tego systemu
rachunkowoÊci po raz pierwszy. Poszczególne standardy okreÊlajà przejÊciowe podejÊcie ksi´gowe przy stosowaniu danego
standardu po raz pierwszy. Odr´bne zasady majà zastosowanie w przypadku jednostek wydzielonych oraz sporzàdzania po raz
pierwszy sprawozdania finansowego obj´tego wymogiem publikacji.

PPR

PPR nie okreÊlajà szczegó∏owych zasad post´powania przy stosowaniu ich po raz pierwszy. Nowelizacja ustawy zawiera
w ograniczonym zakresie przepisy przejÊciowe dotyczàce leasingu i umów o budow´ na dzieƒ 1 stycznia 2002 r.
PPR nie okreÊlajà jasno, w jaki sposób traktowaç zmiany zasad rachunkowoÊci i milczà na temat zmian oszacowaƒ ksi´gowych.

Podobnie jak w US GAAP, specjalne zasady dotyczà jednostek, których akcje majà byç notowane na gie∏dzie, poniewa˝ muszà
si´ one stosowaç do przepisów o prospektach emisyjnych, które sà zbli˝one do MSR.

PODSTAWA:

MSR: Za∏o˝enia koncepcyjne (Ramy poj´ciowe), MSR 1, MSR 16, MSR 38, MSR 39, MSR 40, SIC-8. US GAAP: CON 1-7, FAS 115, FAS 133.
PPR: UoR Art. 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8 ust. 2, 28, 31, 33; Rozporzàdzenie o obowiàzkach informacyjnych § 2.2., Rozporzàdzenie o prospektach emisyjnych

Za∏àcznik 6.1.

PricewaterhouseCoopers

Wymogi ogólne

MSR

Jednostki sà obowiàzane ujawniç w sprawozdaniu finansowym to, ˝e zosta∏o ono sporzàdzone zgodnie z MSR. Nie wolno ujawniaç
w sprawozdaniu finansowym zgodnoÊci z MSR, jeÊli nie spe∏nia ono wszystkich wymogów wszystkich majàcych do niego
zastosowanie standardów i interpretacji.

US GAAP

Spó∏ki amerykaƒskie zarejestrowane na amerykaƒskiej gie∏dzie papierów wartoÊciowych muszà przestrzegaç US GAAP,
a tak˝e zasad, przepisów i interpretacji finansowych amerykaƒskiej SEC. Spó∏ki zagraniczne zarejestrowane na amerykaƒskiej
gie∏dzie papierów wartoÊciowych mogà sporzàdzaç sprawozdania finansowe zgodne z US GAAP lub innymi kompleksowymi
zasadami rachunkowoÊci (np. MSR), pod warunkiem, ˝e w informacji dodatkowej podane zostanie uzgodnienie wyniku finansowego
i kapita∏u w∏asnego z US GAAP, a tak˝e informacje, których ujawnienia wymagajà US GAAP i SEC.

W przypadku amerykaƒskich spó∏ek nienotowanych na gie∏dzie nie ma regulacyjnego wymogu sprawozdawczego.
Niektóre jednostki obj´te pewnymi regulacjami podlegajà jednak prawnemu wymogowi sporzàdzania sprawozdaƒ finansowych.

PPR

Na PPR sk∏adajà si´: ustawa z 29 wrzeÊnia 1994 r. o rachunkowoÊci („Ustawa”), z póêniejszymi zmianami, oraz wydane do niej akty
wykonawcze (rozporzàdzenia), których postanowieƒ jednostki powinny przestrzegaç przy sporzàdzaniu swoich sprawozdaƒ
finansowych. Ustawa okreÊla zasady sporzàdzania i og∏aszania sprawozdaƒ finansowych, ich badania, prowadzenia rachunkowoÊci
i zasady rachunkowoÊci. Znaczàce zmiany do Ustawy uchwalone zosta∏y przez parlament 9 listopada 2000 r. Wi´kszoÊç przepisów
nowelizacji Ustawy ma zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdaƒ finansowych sporzàdzonych za rok obrotowy rozpoczynajàcy
si´ w 2002 r.

Nowelizacja Ustawy stanowi podstaw´ nowych ram rachunkowoÊci obowiàzujàcych od 1 stycznia 2002 r. Minister finansów,
upowa˝niony do tego przez Ustaw´, wyda∏ do niej 11 rozporzàdzeƒ, regulujàcych mi´dzy innymi takie zagadnienia, jak: sposób
organizacji Komitetu Standardów RachunkowoÊci (KSR); szczególne zasady rachunkowoÊci funduszy inwestycyjnych, funduszy
emerytalnych, banków, ubezpieczycieli; szczegó∏owe zasady uznawania, metody wyceny, zakresu ujawniania instrumentów
finansowych oraz sporzàdzania sprawozdaƒ finansowych jednostek powiàzanych.

W sprawach nieuregulowanych przepisami znowelizowanej ustawy jednostka mo˝e stosowaç krajowe standardy rachunkowoÊci
wydane przez KSR. W przypadku braku odpowiedniego standardu krajowego mo˝e stosowaç MSR. To niezwykle wa˝ny przepis,
który móg∏by posiadaç znaczny pozytywny wp∏yw na jakoÊç informacji finansowych w Polsce. ˚a∏owaç jednak nale˝y,
˝e stosowanie krajowych standardów rachunkowoÊci lub MSR w odniesieniu do spraw nieuregulowanych w Ustawie nie jest
obowiàzkowe. Sprawozdania finansowe dwóch podobnych jednostek mogà nie byç przez to porównywalne.

Ustawa okreÊla zasady rachunkowoÊci prawie dla wszystkich rodzajów jednostek w Polsce, z wyjàtkiem osób fizycznych
prowadzàcych niewielkà dzia∏alnoÊç gospodarczà oraz niektórych instytucji paƒstwowych.

Spó∏ki notowane na gie∏dzie, oprócz spe∏niania wymogów okreÊlonych w nowelizacji Ustawy i odnoÊnych rozporzàdzeniach,
obowiàzane sà spe∏niaç wymogi Ustawy – prawa o publicznym obrocie papierami wartoÊciowymi z 21 sierpnia 1997 r.
oraz odnoÊnych rozporzàdzeƒ.

Waluta sprawozdawcza dla potrzeb prezentacji sprawozdaƒ finansowych

MSR

MSR definiujà walut´ wyceny jako walut´ u˝ywanà w znacznym zakresie w dzia∏alnoÊci jednostki lub walut´,
która wywiera znaczny wp∏yw na jednostk´.

Jednostka mo˝e si´ zdecydowaç na sporzàdzenie sprawozdania finansowego w walucie innej ni˝ waluta wyceny.
Metoda przeliczenia z waluty wyceny na innà nie jest jednak okreÊlona. Nie mo˝e to prowadziç do sprawozdawczoÊci,
która nie jest spójna z wycenà poszczególnych pozycji przy zastosowaniu waluty wyceny.

US GAAP

Stosuje si´ walut´ funkcjonalnà, czyli walut´ u˝ywanà w podstawowym Êrodowisku gospodarczym, w którym jednostka
prowadzi dzia∏alnoÊç. Brak okreÊlenia poj´cia innej waluty prezentacji.

PPR

Walutà wyceny i walutà sprawozdawczà musi byç polski z∏oty, poj´cia te nie sà jednak szczegó∏owo omówione w ustawie
o rachunkowoÊci. Dane liczbowe mo˝na wykazywaç w zaokràgleniu do tysi´cy z∏otych, je˝eli nie zniekszta∏ca to obrazu
jednostki zawartego w sprawozdaniu finansowym i sprawozdaniu z dzia∏alnoÊci.

Sprawozdania finansowe

Wymogi ogólne (cd.)

SprawozdawczoÊç w warunkach hiperinflacji

MSR

Je˝eli jednostka sprawozdawcza prowadzi sprawozdawczoÊç w walucie kraju, w którym panuje hiperinflacja, musi sporzàdzaç
sprawozdania finansowe w jednostkach wyceny obowiàzujàcych na dzieƒ bilansowy. Dane porównawcze za okresy poprzedzajàce
równie˝ przekszta∏ca si´ wed∏ug jednostek wyceny obowiàzujàcych na dzieƒ bilansowy. Ewentualne zyski lub straty z tytu∏u
przedstawienia pozycji pieni´˝nej netto w jednostkach wyceny obowiàzujàcych na dzieƒ bilansowy uwzgl´dnia si´ w wyniku
finansowym netto i ujawnia odr´bnie.

US GAAP

Podobnie jak w MSR. Sprawozdanie finansowe skorygowane o wp∏yw inflacji nie mo˝e byç jednak przedstawiane jako podstawowe
sprawozdanie finansowe jednostki sprawozdawczej, która stosuje dolar amerykaƒski jako swojà walut´ sprawozdawczà.

PPR

Brak szczegó∏owych przepisów. Przedstawia si´ sprawozdania finansowe oparte na danych historycznych (nieskorygowanych).
Polsk´ przestano zaliczaç do krajów z hiperinflacjà pod koniec 1996 r. Z wyjàtkiem wynikajàcych z przepisów podatkowych
aktualizacji wyceny Êrodków trwa∏ych (ostatnia w roku 1995), nie by∏o innych wymogów, co do uwzgl´dniania inflacji.
Rozporzàdzenie o prospektach emisyjnych wymaga ujawniania pewnych informacji porównawczych oraz przekszta∏cania
podstawowych danych w informacji dodatkowej do sprawozdaƒ finansowych, je˝eli skumulowana Êrednioroczna stopa inflacji
z okresu ostatnich trzech lat dzia∏alnoÊci emitenta osiàgn´∏a lub przekroczy∏a wartoÊç 100%.

Cz´Êci sk∏adowe sprawozdania finansowego

Zgodnie z MSR, US GAAP i PPR sprawozdanie finansowe obejmuje nast´pujàce cz´Êci sk∏adowe.

✓

Wymagane

(a)

Zgodnie z MSR uj´te zyski i straty przedstawiaç mo˝na w zestawieniu ∏àcznych uj´tych zysków i strat, a zmiany stanu kapita∏u w∏asnego – w informacji dodatkowej.

Innà mo˝liwoÊcià jest wykazywanie pozosta∏ych uj´tych zysków i strat w odr´bnej pozycji zestawienia zmian w kapitale w∏asnym, które przedstawia si´ jako jednà
z podstawowych cz´Êci sk∏adowych sprawozdania finansowego.

(b)

Niewymagane w odniesieniu do spó∏ek nie podlegajàcych obowiàzkowi corocznego badania.

(c)

Zgodnie z PPR, informacja dodatkowa do sprawozdania finansowego sk∏ada si´ z dwóch cz´Êci:

(i)

wprowadzenia do sprawozdania finansowego;

(ii)

dodatkowych informacji i objaÊnieƒ.

Dane porównawcze

MSR

Wymagajà ujawniania danych porównawczych za poprzedzajàcy rok dla wszystkich informacji liczbowych zawartych
w sprawozdaniu finansowym, z pewnymi wyjàtkami.

US GAAP

Wymogi amerykaƒskiej SEC okreÊlajà, ˝e wszystkie zarejestrowane spó∏ki muszà podawaç dane porównawcze za dwa
poprzedzajàce (bie˝àcy rok) lata w odniesieniu do wszystkich cz´Êci sk∏adowych sprawozdania finansowego z wyjàtkiem bilansu,
w przypadku którego wymagane sà dane porównawcze tylko za rok poprzedzajàcy. Zasada ta ma zastosowanie bez wzgl´du na to,
który system rachunkowoÊci stosowany jest w podstawowym sprawozdaniu finansowym.

PPR

Wszystkie spó∏ki podlegajà wymogom zbli˝onym do MSR. Ponadto Komisja Papierów WartoÊciowych i Gie∏d wymaga od wszystkich
nowych spó∏ek notowanych na gie∏dzie podawania danych porównawczych za dwa poprzedzajàce lata w odniesieniu do wszystkich
cz´Êci sk∏adowych sprawozdania finansowego.

CZ¢Âå SK¸ADOWA

Strona

MSR

US GAAP

PPR

Bilans

✓

Rachunek zysków i strat

✓

Zestawienie zmian w kapitale w∏asnym

✓

(a)

✓

(b)

Sprawozdanie z ∏àcznych uj´tych zysków i strat

✓

(a)

Zestawienie pozosta∏ych

zysków ca∏kowitych

–

Rachunek przep∏ywów pieni´˝nych

✓

(b)

Zasady rachunkowoÊci

–

✓

Informacja dodatkowa

–

✓

(c)

PricewaterhouseCoopers

Sprawozdania finansowe

PricewaterhouseCoopers

Sprawozdania finansowe

Bilans

Wszystkie porównywane systemy rachunkowoÊci wymagajà wyeksponowania bilansu jako jednej z podstawowych cz´Êci sk∏adowych
sprawozdania finansowego.

Uk∏ad bilansu

MSR

Nie wymagajà ˝adnego konkretnego uk∏adu bilansu, z wyjàtkiem odr´bnej prezentacji sumy aktywów i sumy zobowiàzaƒ.
Zarzàd mo˝e kierowaç si´ w∏asnym osàdem w kwestii formy prezentacji w wielu dziedzinach. MSR wymagajà jednak,
aby bilans zawiera∏ co najmniej nast´pujàce pozycje:

Aktywa: rzeczowe aktywa trwa∏e, nieruchomoÊci inwestycyjne, wartoÊci niematerialne, aktywa finansowe, inwestycje wykazywane
metodà praw w∏asnoÊci, zapasy, nale˝noÊci z tytu∏u dostaw i us∏ug oraz pozosta∏e nale˝noÊci, aktywa podatkowe oraz Êrodki
pieni´˝ne i ich ekwiwalenty; oraz

Kapita∏ w∏asny i zobowiàzania: wyemitowany kapita∏ podstawowy oraz pozosta∏e pozycje kapita∏u w∏asnego, kapita∏y mniejszoÊci,
d∏ugoterminowe oprocentowane zobowiàzania, rezerwy, zobowiàzania podatkowe, zobowiàzania z tytu∏u dostaw i us∏ug
oraz pozosta∏e zobowiàzania.

US GAAP

Zasadniczo bilans przedstawia si´ jako sum´ aktywów zbilansowanà z sumà zobowiàzaƒ i kapita∏u w∏asnego (pasywów).
Pozycje przedstawiane w bilansie sà zbli˝one do MSR, ale zwykle przedstawia si´ je w kolejnoÊci malejàcej p∏ynnoÊci.
Szczegó∏owoÊç bilansu musi zapewniç identyfikacj´ pozycji istotnych co do wartoÊci.

PPR

Uk∏ad bilansu okreÊlony jest w za∏àcznikach do ustawy o rachunkowoÊci, a dla spó∏ek notowanych na gie∏dzie papierów
wartoÊciowych – przepisami o publicznym obrocie papierami wartoÊciowymi. Jednostki mogà ujawniaç w bilansie informacje
z wi´kszà szczegó∏owoÊcià. Ma∏e przedsi´biorstwa, spe∏niajàce pewne kryteria, mogà korzystaç z formy uproszczonej. Uk∏ad bilansu
skonsolidowanego okreÊlony jest w rozporzàdzeniu ministra finansów. Pozycje bilansu, z wyjàtkiem bilansu banku, przedstawia
si´ generalnie w kolejnoÊci rosnàcej p∏ynnoÊci.

Podzia∏ na pozycje krótko- i d∏ugoterminowe

MSR

Podzia∏ na pozycje krótko- i d∏ugoterminowe jest fakultatywny. JeÊli jednostka zdecyduje si´ nie dokonywaç tego podzia∏u, aktywa
i zobowiàzania szereguje si´ wed∏ug p∏ynnoÊci. JeÊli podzia∏ taki zostanie przyj´ty, aktywa zalicza si´ do aktywów obrotowych,
jeÊli sà one przeznaczone do sprzeda˝y lub zu˝ycia w normalnym toku cyklu operacyjnego. Aktywa i zobowiàzania zalicza si´ do
obrotowych (krótkoterminowych), jeÊli sà one przeznaczone do obrotu lub jeÊli ich realizacji oczekuje si´ przed up∏ywem dwunastu
miesi´cy od dnia bilansowego. Zobowiàzania oprocentowane zaliczaç mo˝na do d∏ugoterminowych, jeÊli ich pierwotny termin
wymagalnoÊci przekracza∏ dwanaÊcie miesi´cy, zaÊ udokumentowanym zamiarem jednostki jest rozszerzenie/zawarcie nowej
umowy kredytowej/po˝yczki po up∏ywie tego terminu, a odnoÊna umowa zawarta zosta∏a przed wydaniem sprawozdania
finansowego.

US GAAP

Podobnie jak w MSR. Zasady amerykaƒskiej SEC okreÊlajà minimalny zakres informacji, których ujawnienie jest wymagane,
jeÊli w bilansie przyj´to podzia∏ na pozycje krótko- i d∏ugoterminowe.

PPR

Podzia∏ na pozycje krótko- i d∏ugoterminowe wymagany jest przez obowiàzujàce zasady rachunkowoÊci i narzucony przez uk∏ad
bilansu. Sposób klasyfikacji aktywów i zobowiàzaƒ obrotowych (krótkoterminowych) zbli˝ony jest do przyj´tego przez MSR.
Inaczej ni˝ w MSR, nale˝noÊci i zobowiàzania z tytu∏u dostaw i us∏ug zawsze zalicza si´ do krótkoterminowych, jakkolwiek wymaga
si´ równie˝ ujawnienia nale˝noÊci/zobowiàzaƒ krótkoterminowych przypadajàcych do sp∏aty w ciàgu/po up∏ywie 12 miesi´cy
od dnia bilansowego.

Kompensowanie aktywów i zobowiàzaƒ

MSR

Nie nale˝y kompensowaç aktywów i zobowiàzaƒ, z wyjàtkiem sytuacji, gdy jednostka ma do tego prawnie egzekwowalne prawo
oraz przewiduje, ˝e rozliczenie transakcji nastàpi w kwocie netto.

US GAAP

Kompensowanie sald jest dozwolone, jeÊli strony sà winne sobie nawzajem mo˝liwe do okreÊlenia kwoty, wyst´puje zamiar
ich skompensowania oraz kompensowanie jest prawnie egzekwowalne.

PPR

WartoÊç poszczególnych sk∏adników aktywów i pasywów, przychodów i zwiàzanych z nimi kosztów, jak te˝ zysków i strat
nadzwyczajnych ustala si´ oddzielnie. Nie mo˝na kompensowaç ze sobà wartoÊci ró˝nych co do rodzaju aktywów i pasywów,
przychodów i kosztów zwiàzanych z nimi oraz zysków i strat nadzwyczajnych.

Aktywa finansowe i zobowiàzania finansowe wykazuje si´ w bilansie w kwocie netto po kompensacie, je˝eli jednostka
ma bezwarunkowe prawo do kompensaty aktywów i zobowiàzaƒ danego rodzaju i zamierza je rozliczyç w kwocie netto
albo jednoczeÊnie wydaç sk∏adnik aktywów finansowych i rozliczyç zobowiàzanie finansowe.

PricewaterhouseCoopers

Sprawozdania finansowe

Rachunek zysków i strat

Wszystkie prezentowane systemy rachunkowoÊci wymagajà wyeksponowania rachunku zysków i strat jako jednej z podstawowych cz´Êci
sk∏adowych sprawozdania finansowego.

Uk∏ad rachunku zysków i strat

MSR

MSR nie okreÊlajà standardowego uk∏adu rachunku zysków i strat. Jednostka musi przedstawiaç koszty w uk∏adzie kalkulacyjnym
lub porównawczym.

W rachunku zysków i strat powinny si´ znaleêç co najmniej nast´pujàce pozycje: przychody, wynik na dzia∏alnoÊci operacyjnej,
koszty finansowe, udzia∏ w wyniku finansowym jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsi´wzi´ç konsolidowanych metodà
praw w∏asnoÊci, podatek dochodowy, zysk lub strata na dzia∏alnoÊci gospodarczej, pozycje nadzwyczajne (je˝eli wyst´pujà), zyski
(straty) mniejszoÊci oraz zysk (strata) netto za dany okres.

US GAAP

Prezentacja wed∏ug jednego z dwóch nast´pujàcych uk∏adów:

• uk∏ad jednoetapowy, gdzie wszystkie koszty przedstawia si´ w uk∏adzie kalkulacyjnym i odejmuje od sumy przychodów,

co daje w rezultacie zysk brutto, lub

• uk∏ad wieloetapowy, gdzie koszty sprzedanych produktów, towarów i materia∏ów odejmuje si´ od przychodów ze sprzeda˝y

produktów, towarów i materia∏ów, co daje zysk brutto ze sprzeda˝y, a nast´pnie przedstawia si´ pozosta∏e przychody
i koszty, co daje zysk brutto.

Zasady amerykaƒskiej SEC okreÊlajà dodatkowe pozycje rachunku zysków i strat.

PPR

Uk∏ad rachunku zysków i strat okreÊlony jest w za∏àcznikach do znowelizowanej Ustawy. Dozwolone jest ujawnianie informacji
w rachunku zysków i strat z wi´kszà szczegó∏owoÊcià. Ma∏e przedsi´biorstwa, spe∏niajàce pewne kryteria, mogà korzystaç z formy
uproszczonej. Uk∏ad bilansu skonsolidowanego okreÊlony jest w rozporzàdzeniu ministra finansów o konsolidacji.

Spó∏ki notowane na gie∏dzie papierów wartoÊciowych obejmuje uk∏ad okreÊlony przepisami o publicznym obrocie papierami
wartoÊciowymi. Jednostki inne ni˝ banki i ubezpieczyciele mogà sporzàdzaç rachunek zysków i strat w uk∏adzie kalkulacyjnym
lub porównawczym.

W razie prezentacji w uk∏adzie kalkulacyjnym, w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego, obowiàzkowo nale˝y
przedstawiç koszty w uk∏adzie porównawczym.

Pozycje wyjàtkowe

MSR

Termin „pozycje wyjàtkowe” nie jest stosowany, ale wymaga si´ oddzielnego ujawniania pozycji przychodów i kosztów,
które ze wzgl´du na wielkoÊç, charakter lub cz´stotliwoÊç ujawniç nale˝y oddzielnie, aby wyjaÊniç wyniki jednostki za dany
okres. Poszczególne pozycje ujawniaç mo˝na albo w samym rachunku zysków i strat, albo w informacji dodatkowej.

US GAAP

Tak, jak w MSR, z tym ˝e pozycje wyjàtkowe ujawniaç nale˝y w oddzielnej pozycji rachunku zysków i strat w ramach zysku/straty
na dzia∏alnoÊci gospodarczej.

PPR

Brak definicji, lecz jeÊli jakieÊ informacje mog∏yby mieç istotny wp∏yw na ocen´ sytuacji majàtkowej i finansowej lub wyników
finansowych jednostki, nale˝y je ujawniç w informacji dodatkowej.

Pozycje nadzwyczajne

MSR

Wyst´pujà bardzo rzadko i ograniczajà si´ do strat z tytu∏u kl´sk ˝ywio∏owych i wyw∏aszczeƒ. Poszczególne pozycje nadzwyczajne,
po opodatkowaniu, ujawnia si´ albo w samym rachunku zysków i strat, albo w informacji dodatkowej, pod warunkiem, ˝e sum´
wszystkich tego rodzaju pozycji ujawnia si´ w samym rachunku zysków i strat.

US GAAP

Dodatkowo w sk∏ad zdarzeƒ nadzwyczajnych wchodzà zyski lub straty z tytu∏u eliminacji d∏ugu, jeÊli kwoty sà istotne co do
wartoÊci. Pozycje nadzwyczajne przedstawia si´ oddzielnie w rachunku zysków i strat w kwocie po uwzgl´dnieniu podatku.
Skutki podatkowe ujawnia si´ albo w samym rachunku zysków i strat, albo w informacji dodatkowej.

PPR

Obejmujà straty i zyski powstajàce na skutek zdarzeƒ trudnych do przewidzenia, poza dzia∏alnoÊcià operacyjnà jednostki
i niezwiàzane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia. Ujawnia si´ je w samym rachunku zysków i strat. Jednostka powinna
ponadto ujawniç podatek dochodowy od wyniku na operacjach nadzwyczajnych.

PricewaterhouseCoopers

Sprawozdania finansowe

Sprawozdanie z ∏àcznych uj´tych zysków i strat

Prezentacja

MSR

Sprawozdanie z ∏àcznych uj´tych zysków i strat przedstawiaç mo˝na albo jako odr´bnà jednà z podstawowych cz´Êci
sk∏adowych sprawozdania finansowego, albo jako wyró˝nionà cz´Êç zestawienia zmian w kapitale w∏asnym, stanowiàcego
jednà z podstawowych cz´Êci sk∏adowych sprawozdania finansowego.

US GAAP

Dopuszczalne sà trzy uk∏ady prezentacji:

• pojedyncza, jedna z podstawowych cz´Êci sk∏adowych sprawozdania finansowego – rachunek zysków i strat oraz zysków

ca∏kowitych, obejmujàca zarówno wynik finansowy netto za dany rok obrotowy, jak i wszelkie pozosta∏e uj´te zyski i straty;

• dwie odr´bne cz´Êci sk∏adowe sprawozdania finansowego (jak w MSR);

• wyró˝niona kategoria w ramach zestawienia zmian w kapitale w∏asnym, jednej z podstawowych cz´Êci sk∏adowych

sprawozdania finansowego (jak w MSR).

Dodatkowo wykazaç nale˝y kwoty narastajàco dla ka˝dej z pozycji wchodzàcych w sk∏ad zestawienia ∏àcznych uj´tych zysków
i strat.

PPR

Niewymagane jako odr´bna cz´Êç sk∏adowa sprawozdania finansowego.

Uk∏ad sprawozdania z ∏àcznych uj´tych zysków i strat

MSR

Suma zysków i strat uj´tych w danym okresie obejmuje wynik finansowy netto oraz nast´pujàce zyski i straty ujmowane
bezpoÊrednio w kapitale w∏asnym:

• zyski (straty) z tytu∏u zmiany wartoÊci godziwej dotyczàce gruntów i budynków, inwestycji oraz pewnych instrumentów

finansowych;

• ró˝nice kursowe z przewalutowania sprawozdaƒ finansowych w walutach obcych;

• ∏àczny wp∏yw zmian zasad rachunkowoÊci;

• zmiany wartoÊci godziwej pewnych instrumentów finansowych, jeÊli zosta∏y one ustanowione jako zabezpieczenia przep∏ywów

pieni´˝nych, pomniejszone o podatek, oraz zabezpieczenia przep∏ywów pieni´˝nych przeklasyfikowane do rachunku zysków
i strat i/lub odnoÊny zabezpieczany sk∏adnik aktywów/zobowiàzaƒ.

US GAAP

Podobnie jak w MSR, z tym ˝e nie obejmuje kapita∏u rezerwowego z aktualizacji wyceny gruntów i budynków.

PPR

Prezentacja sprawozdania nie jest wymagana.

Zestawienie zmian w kapitale w∏asnym

MSR

Zestawienie to musi byç przedstawiane jako jedna z podstawowych cz´Êci sk∏adowych sprawozdania finansowego
lub zamieszczane w informacji dodatkowej. Zestawienie przedstawia transakcje kapita∏owe z w∏aÊcicielami, zmiany
zatrzymanych zysków z lat ubieg∏ych oraz uzgodnienie wszystkich pozosta∏ych pozycji kapita∏u w∏asnego.

US GAAP

Podobnie jak w MSR, z tym ˝e zawsze prezentuje si´ jako jednà z podstawowych cz´Êci sprawozdania finansowego.

PPR

Zawsze jako jedna z podstawowych cz´Êci sprawozdania finansowego. Nie sporzàdzajà jednostki niepodlegajàce obowiàzkowi
rocznego badania sprawozdaƒ finansowych. Zestawienie zmian w kapitale w∏asnym przedstawia zmiany ka˝dej pozycji kapita∏u
w∏asnego, np. kapita∏u podstawowego, kapita∏u zapasowego ze sprzeda˝y akcji powy˝ej ich wartoÊci nominalnej, itp.,
za bie˝àcy i poprzedzajàcy rok obrotowy. Uk∏ad zestawienia okreÊlony jest w za∏àcznikach do znowelizowanej Ustawy.

PricewaterhouseCoopers

Sprawozdania finasowe

Rachunek przep∏ywów pieni´˝nych

Zwolnienia z obowiàzku sporzàdzania

MSR

Brak zwolnieƒ.

US GAAP

W ograniczonym zakresie w odniesieniu do niektórych jednostek inwestycyjnych.

PPR

Jednostki niepodlegajàce obowiàzkowi corocznego badania sprawozdaƒ finansowych.

Metoda bezpoÊrednia/poÊrednia

MSR

Wymagane jest przedstawianie w rachunku przep∏ywów pieni´˝nych wp∏ywów i wyp∏ywów „Êrodków pieni´˝nych i ich
ekwiwalentów”. Rachunek przep∏ywów pieni´˝nych sporzàdzaç mo˝na albo metodà bezpoÊrednià (kwoty przep∏ywów pieni´˝nych
uzyskuje si´ przez sumowanie wp∏ywów i wyp∏ywów Êrodków pieni´˝nych zwiàzanych z dzia∏alnoÊcià operacyjnà), albo metodà
poÊrednià (kwoty przep∏ywów pieni´˝nych uzyskuje si´ poprzez skorygowanie wyniku finansowego netto o transakcje niewià˝àce
si´ z wp∏ywem lub wyp∏ywem Êrodków pieni´˝nych, takie jak np. amortyzacja). W praktyce cz´Êciej stosuje si´ drugà z tych metod.

US GAAP

Rachunek przep∏ywów pieni´˝nych sporzàdza si´ w oparciu o „wp∏ywy Êrodków pieni´˝nych” i „wyp∏ywy Êrodków pieni´˝nych”.
Zach´ca si´ do stosowania metody bezpoÊredniej, jednak metoda poÊrednia jest równie˝ dozwolona.

PPR

Oparte na Êrodkach pieni´˝nych i ich ekwiwalentach. Jednostka ma prawo wyboru pomi´dzy metodà poÊrednià i bezpoÊrednià.
W przypadku, gdy rachunek przep∏ywów pieni´˝nych sporzàdzany jest metodà bezpoÊrednià, w informacji dodatkowej przedstawiç
nale˝y uzgodnienie przep∏ywów pieni´˝nych netto z dzia∏alnoÊci operacyjnej sporzàdzonych metodà poÊrednià. Ubezpieczyciele
obowiàzani sà stosowaç metod´ bezpoÊrednià.

Definicja Êrodków pieni´˝nych i ich ekwiwalentów

MSR

Ârodki pieni´˝ne obejmujà kredyt w rachunku bie˝àcym p∏atny na ˝àdanie, lecz nie obejmujà krótkoterminowych kredytów
bankowych, które klasyfikuje si´ jako cz´Êç przep∏ywów Êrodków pieni´˝nych z dzia∏alnoÊci finansowej. Ekwiwalenty Êrodków
pieni´˝nych definiuje si´ jako krótkoterminowe, wysoce p∏ynne inwestycje, ∏atwo wymienialne na okreÊlone z góry kwoty pieni´˝ne
i obcià˝one bardzo niewielkim ryzykiem zmiany wartoÊci. Aktywa inwestycyjne kwalifikujà si´ zwykle jako ekwiwalenty Êrodków
pieni´˝nych tylko wówczas, gdy termin ich zapadalnoÊci nie przekracza trzech miesi´cy od dnia nabycia.

US GAAP

Definicja Êrodków pieni´˝nych i ich ekwiwalentów jest podobna jak w MSR, z tym ˝e w przypadku US GAAP zmiany salda kredytu
w rachunku bie˝àcym klasyfikuje si´ jako przep∏ywy Êrodków pieni´˝nych z dzia∏alnoÊci finansowej, nie ujmujàc ich w Êrodkach
pieni´˝nych i ich ekwiwalentach.

PPR

Dla potrzeb sprawozdawczoÊci dotyczàcej przep∏ywów pieni´˝nych Êrodki pieni´˝ne definiuje si´ jako Êrodki pieni´˝ne i inne
aktywa finansowe p∏atne lub wymagalne w ciàgu 3 miesi´cy od dnia ich otrzymania, wystawienia, nabycia lub za∏o˝enia (lokaty).
Kredytu w rachunku bie˝àcym nie zalicza si´ do Êrodków pieni´˝nych i ich ekwiwalentów.

Uk∏ad rachunku przep∏ywów pieni´˝nych

MSR

Wymóg oddzielnej klasyfikacji przep∏ywów Êrodków pieni´˝nych z dzia∏alnoÊci operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej.

US GAAP

Taki sam jak w MSR.

PPR

Uk∏ad przedstawiony jest w za∏àcznikach do Ustawy o rachunkowoÊci. G∏ówne kategorie podobnie jak w MSR, lecz w ich ramach
szczegó∏owe wymogi informacyjne.

Klasyfikacja konkretnych pozycji

MSR, US GAAP i PPR wymagajà zaliczania odsetek, dywidend i podatku dochodowego do okreÊlonych kategorii rachunku przep∏ywów
pieni´˝nych. Kategorie te okreÊlono w poni˝szej tabeli.

POZYCJA

MSR

US GAAP

PPR

Odsetki zap∏acone.

Dzia∏alnoÊç operacyjna lub finansowa.

Dzia∏alnoÊç operacyjna.

Dzia∏alnoÊç operacyjna lub finansowa.

Odsetki otrzymane.

Dzia∏alnoÊç operacyjna lub inwestycyjna.

Dzia∏alnoÊç operacyjna.

Dzia∏alnoÊç operacyjna lub inwestycyjna.

Dywidendy wyp∏acone.

Dzia∏alnoÊç operacyjna lub finansowa.

Dzia∏alnoÊç finansowa.

Dywidendy otrzymane.

Dzia∏alnoÊç operacyjna lub inwestycyjna.

Dzia∏alnoÊç operacyjna.

Dzia∏alnoÊç inwestycyjna.

Podatek dochodowy zap∏acony.

Dzia∏alnoÊç operacyjna – chyba ˝e mo˝liwe

Dzia∏alnoÊç operacyjna.

jest konkretne powiàzanie z dzia∏alnoÊcià
finansowà lub inwestycyjnà.

PricewaterhouseCoopers

Sprawozdania finansowe

Zmiany stosowanych zasad rachunkowoÊci oraz pozosta∏e zmiany ksi´gowe

Zmiany stosowanych zasad rachunkowoÊci

MSR

Dozwolone sà dwa podejÊcia. Zmiany zasad rachunkowoÊci mo˝na stosowaç retrospektywnie, przy czym dane porównawcze
przekszta∏ca si´, a kwot´ korekty dotyczàcej okresów poprzedzajàcych, rozlicza si´ w korespondencji z bilansem otwarcia zysków
z lat ubieg∏ych, najwczeÊniejszego z prezentowanych okresów. Drugà mo˝liwoÊcià jest uj´cie korekty w rachunku zysków i strat
bie˝àcego okresu oraz prezentacja teoretycznych danych porównawczych. Jednostka musi zdecydowaç si´ na jednà z powy˝szych
zasad i stosowaç jà konsekwentnie w stosunku do wszystkich zmian zasad rachunkowoÊci.

Zmiany zasad rachunkowoÊci wprowadzane w wyniku przyj´cia nowego standardu ujmuje si´ zgodnie z zasadami przejÊciowymi danego
standardu. JeÊli zasady przejÊciowe nie istniejà, wówczas stosuje si´ konsekwentnie jednà z metod wymienionych powy˝ej.

US GAAP

Wymagane jest ujmowanie i ujawnianie ∏àcznej kwoty wynikajàcej ze zmiany zasad w rachunku zysków i strat za okres,
w którym nastàpi∏a zmiana. Jednostka ujawnia teoretyczne dane porównawcze, które wystàpi∏yby, gdyby zmiany uwzgl´dniono
z mocà wstecz. W niektórych przypadkach wymagane sà jednak korekty z mocà wstecz: w przypadku zmiany metody wyceny
zapasów, amortyzacji w sektorze kolejowym, umów o budow´ oraz przyj´cia pe∏nego rachunku kosztów w przemyÊle
wydobywczym. W przeciwieƒstwie do MSR, zmiana metody amortyzacji traktowana jest jako zmiana zasady rachunkowoÊci.

PPR

Ogólny wymóg zapewniania porównywalnoÊci ze sprawozdaniem finansowym za rok poprzedzajàcy, lecz brak szczegó∏owych
przepisów. Skutki zmian zasad rachunkowoÊci ujmuje si´ w zasadzie w rachunku zysków i strat za bie˝àcy rok obrotowy.
Sposób wprowadzania zmian zasad rachunkowoÊci okreÊlono tylko w odniesieniu do zastosowania znowelizowanej Ustawy w stosunku
do umów d∏ugoterminowych i leasingu na dzieƒ 1 stycznia 2002 r. W ich wypadku znowelizowana Ustawa wymaga uwzgl´dnienia
skutków takich zmian za poÊrednictwem salda poczàtkowego „zysku (straty) z lat ubieg∏ych”.

Jednostka mo˝e, ze skutkiem od pierwszego dnia roku obrotowego, bez wzgl´du na dat´ podj´cia decyzji, zmieniç dotychczas
stosowane rozwiàzania na inne, przewidziane Ustawà. Wymaga to ujawnienia w informacji dodatkowej. W sprawozdaniu
finansowym jednostki za rok obrotowy, w którym zmiany te nastàpi∏y, nale˝y podaç przyczyny tych zmian, okreÊliç liczbowo
ich wp∏yw na wynik finansowy oraz zapewniç porównywalnoÊç danych sprawozdania finansowego dotyczàcych roku poprzedzajàcego
rok obrotowy, w którym dokonano zmian.

Spó∏ki sporzàdzajàce prospekt emisyjny lub sk∏adajàce sprawozdanie finansowe w KPWiG obowiàzane sà do zapewnienia
porównywalnoÊci swoich sprawozdaƒ finansowych, w zwiàzku z czym korekta b∏´dów zasadniczych i zmiany zasad rachunkowoÊci
wymagajà przekszta∏cenia danych porównawczych w taki sposób, jakby zmian´ uwzgl´dniono z mocà wstecz w poprzedzajàcych
porównywanych okresach.

Korygowanie b∏´dów zasadniczych

MSR

Mo˝liwy jest ten sam wybór przy korygowaniu b∏´dów zasadniczych, co w przypadku zmian zasad rachunkowoÊci. Jednostka mo˝e
zdecydowaç si´ albo na przekszta∏cenie danych porównawczych, albo ich uj´cie w bie˝àcym rachunku zysków i strat.
Nale˝y jednak wybraç tylko jednà z tych dwóch zasad i stosowaç jà w sposób ciàg∏y. Jednostki sk∏adajàce w SEC sprawozdania
finansowe sporzàdzone zgodnie z MSR muszà dokonaç przekszta∏cenia danych porównawczych.

US GAAP

Przekszta∏cenie danych porównawczych jest obowiàzkowe.

PPR

Podobnie jak we wzorcowym podejÊciu MSR, z tym ˝e w stosunku do spó∏ek nienotowanych na gie∏dzie nie istnieje bezpoÊredni
wymóg przekszta∏cania danych porównawczych.

Zmiany oszacowaƒ ksi´gowych

MSR

Zmiany oszacowaƒ ksi´gowych ujmuje si´ w rachunku zysków i strat w momencie ich zidentyfikowania. MSR traktujà zmiany
metody amortyzacji jako zmiany oszacowaƒ ksi´gowych.

US GAAP

Podobnie jak w MSR, z tym ˝e traktujà zmiany metody amortyzacji jako zmiany zasad rachunkowoÊci.

PPR

Brak konkretnych wymogów. W praktyce, zmiany oszacowaƒ ksi´gowych rozlicza si´ w rachunku zysków i strat bie˝àcego
roku obrotowego, w momencie ich zidentyfikowania.

PODSTAWA:

MSR: MSR 1, MSR 7, MSR 8, MSR 21, MSR 29, SIC-18, SIC-19. US GAAP: FAS 16, FAS 95, FAS 102, FAS 130, APB 3, APB 20, APB 30, ARB 43,

Przepisy amerykaƒskiej KPWiG S-X. PPR: UoR Art. 1, 2, 3, 7, 8, 45, 46, 47, 48, 48a, 48b, Za∏àczniki, Rozporzàdzenie o prospektach emisyjnych § 18.

PricewaterhouseCoopers

Sporzàdzanie

MSR

Wymagane jest sporzàdzanie przez jednostk´ dominujàcà skonsolidowanego sprawozdania finansowego obejmujàcego wszystkie
jednostki zale˝ne. Zwolnione z tego wymogu sà jednostki dominujàce, b´dàce w ca∏oÊci lub prawie w ca∏oÊci (90%) w∏asnoÊcià
innej jednostki, pod warunkiem, ˝e uzyskajà zgod´ w∏aÊcicieli mniejszoÊciowych oraz ujawnià wymagane dodatkowe informacje.

US GAAP

Brak zwolnieƒ.

PPR

Przez grup´ kapita∏owà rozumie si´ jednostk´ dominujàcà wraz z jednostkami zale˝nymi i nieb´dàcymi spó∏kami handlowymi
jednostkami wspó∏zale˝nymi (np. spó∏ki cywilne). Skonsolidowane sprawozdania finansowe sporzàdzaç nale˝y tylko wówczas,
gdy grupa kapita∏owa spe∏nia pewne warunki, w tym dotyczàce rozmiarów dzia∏alnoÊci. Jednostka dominujàca mo˝e nie sporzàdzaç
skonsolidowanego sprawozdania finansowego, je˝eli ∏àczne dane jednostki dominujàcej oraz wszystkich jednostek zale˝nych
ka˝dego szczebla, bez dokonywania wy∏àczeƒ konsolidacyjnych, z uwzgl´dnieniem danych jednostek wspó∏zale˝nych
nieb´dàcych spó∏kami handlowymi, spe∏niajà co najmniej dwa z nast´pujàcych warunków:

• ∏àczne Êrednioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pe∏ne etaty wynios∏o nie wi´cej ni˝ 250 osób;

• na dzieƒ bilansowy ∏àczna suma bilansowa w walucie polskiej nie przekroczy∏a równowartoÊci 7,5 mln EUR;

• ∏àczne przychody netto ze sprzeda˝y produktów i towarów oraz operacji finansowych w walucie polskiej nie przekroczy∏y

równowartoÊci 15 mln EUR.

Podobnie jak w

MSR

, jednostka dominujàca zale˝na od innej jednostki mo˝e nie sporzàdzaç skonsolidowanego sprawozdania

finansowego, je˝eli jednostka dominujàca wy˝szego szczebla posiada co najmniej 90% udzia∏ów tej jednostki, a wszyscy pozostali
udzia∏owcy nie zg∏osili zasadnego sprzeciwu w terminie 6 miesi´cy przed dniem bilansowym. Powy˝szych zwolnieƒ nie stosuje
si´ w odniesieniu do spó∏ek notowanych na gie∏dzie.

Jednostki zale˝ne

Definicja

MSR

Skupiajà si´ na poj´ciu sprawowania kontroli przy ocenie, czy wyst´puje relacja typu jednostka dominujàca – jednostka zale˝na.
Kontrola oznacza zdolnoÊç jednostki dominujàcej do kierowania politykà finansowà i operacyjnà jednostki zale˝nej w celu
uzyskania korzyÊci. Spó∏ki przej´te (zbyte) sà ujmowane w konsolidacji (nieuwzgl´dniane w niej) od (do) dnia przekazania kontroli.

US GAAP

G∏ównym kryterium jest posiadanie wi´kszoÊci ca∏kowitej liczby g∏osów w powiàzaniu ze sprawowaniem kontroli.

PPR

Podobnie jak w MSR. Skupiajà si´ na poj´ciu sprawowania kontroli przy ocenie, czy wyst´puje relacja typu jednostka dominujàca
– jednostka zale˝na.

Jednostki specjalnego przeznaczenia

MSR

Jednostka specjalnego przeznaczenia powinna zostaç skonsolidowana, je˝eli z istoty stosunków zachodzàcych mi´dzy jednostkà
a jednostkà specjalnego przeznaczenia wynika, ˝e jednostka specjalnego przeznaczenia jest kontrolowana przez jednostk´.
Na sprawowanie kontroli wskazujà poni˝sze okolicznoÊci :

• jednostka specjalnego przeznaczenia prowadzi dzia∏alnoÊç w imieniu jednostki;

• jednostka posiada uprawnienia decyzyjne lub inne prawa do uzyskania wi´kszoÊci korzyÊci z dzia∏alnoÊci jednostki

specjalnego przeznaczenia;

• jednostka ponosi wi´kszoÊç ryzyka zwiàzanego z posiadaniem jednostki specjalnego przeznaczenia bàdê jej aktywów.

US GAAP

Generalnie, mniej jednostek specjalnego przeznaczenia podlega konsolidacji ni˝ w przypadku MSR. Konsolidacja jednostek
specjalnego przeznaczenia wymaga, mi´dzy innymi, oceny istotnych obszarów ryzyka i po˝ytków wynikajàcych z ich posiadania
w celu okreÊlenia, czy wymagana jest konsolidacja.

Istniejà konkretne kryteria przeniesienia aktywów finansowych do jednostki specjalnego przeznaczenia, która nie jest obj´ta
konsolidacjà. Jednostka specjalnego przeznaczenia musi byç kwalifikujàcà si´ jednostkà specjalnego przeznaczenia (zgodnie
z definicjà), natomiast aktywa muszà byç aktywami finansowymi (zgodnie z definicjà). Aktywa te nie mogà byç rezultatem
specjalnie zaprojektowanej transakcji. Istniejà równie˝ konkretne wskazówki dotyczàce konsolidacji umów leasingowych
obejmujàcych jednostki specjalnego przeznaczenia jako leasingodawców i jednostk´ jako leasingobiorc´.

PPR

Kwestia nieuregulowana.

Skonsolidowane sprawozdania finansowe

PricewaterhouseCoopers

Skonsolidowane sprawozdania finansowe

Jednostki zale˝ne (cd.)

Jednostki zale˝ne wy∏àczane z konsolidacji

MSR

Jednostka zale˝na musi zostaç wy∏àczona z konsolidacji, je˝eli wyst´pujà powa˝ne d∏ugoterminowe ograniczenia w uzyskiwaniu
przez jednostk´ dominujàcà wp∏ywów pieni´˝nych od jednostki zale˝nej lub je˝eli jednostka zale˝na zosta∏a nabyta i jest posiadana
wy∏àcznie z zamiarem odsprzeda˝y w niedalekiej przysz∏oÊci. Prowadzenie dzia∏alnoÊci odmiennej od jednostki dominujàcej
nie jest podstawà do wy∏àczenia jednostki zale˝nej z konsolidacji. Jednostki wy∏àczone z konsolidacji muszà zostaç zaliczone
albo do aktywów finansowych dost´pnych do sprzeda˝y, albo przeznaczonych do obrotu, i wycenione wed∏ug wartoÊci godziwej.

US GAAP

Podobnie jak w MSR. Jednostki zale˝ne wy∏àczane z konsolidacji to jednostki, które dzia∏ajà w warunkach d∏ugoterminowych
ograniczeƒ os∏abiajàcych zdolnoÊç jednostki dominujàcej do sprawowania kontroli nad jednostkà zale˝nà oraz te jednostki,
które znajdujà si´ pod kontrolà jedynie tymczasowo. Jednostki wy∏àczone z konsolidacji ujmuje si´ metodà kosztowà.

PPR

Wyst´pujà obowiàzkowe i nieobowiàzkowe wy∏àczenia z konsolidacji. Wy∏àczane sà jednostki zale˝ne nabyte z przeznaczeniem
do odprzeda˝y w terminie jednego roku od dnia ich nabycia, jednostki zale˝ne, nad którymi kontrola sprawowana b´dzie krócej
ni˝ rok, a nie by∏y wczeÊniej obj´te konsolidacjà. Powa˝ne ograniczenia w dysponowaniu przez jednostk´ dominujàcà aktywami
jednostki zale˝nej, w tym wypracowanym przez t´ jednostk´ zyskiem netto oraz ca∏kowicie odmienny rodzaj prowadzonej
dzia∏alnoÊci, równie˝ wy∏àczajà jednostk´ zale˝nà z konsolidacji. Mo˝liwe jest równie˝ niekonsolidowanie jednostek zale˝nych,
które rozpocz´∏y dzia∏alnoÊç w drugiej po∏owie roku (i które w zwiàzku z tym b´dà sporzàdza∏y sprawozdanie finansowe dopiero
na koniec kolejnego roku) lub wówczas, gdy koszt pozyskania informacji niezb´dnych do konsolidacji by∏by niewspó∏miernie
wysoki. Mo˝liwoÊç wy∏àczenia z tego powodu dotyczy wy∏àcznie jednostek zale˝nych spoza Polski oraz Unii Europejskiej.
Jednostk´ wy∏àczyç mo˝na równie˝ wówczas, gdy jej dane finansowe sà nieistotne w stosunku do skonsolidowanego sprawozdania
finansowego, z tym ˝e je˝eli dwie jednostki zale˝ne lub wi´cej mia∏yby byç wy∏àczone na tej podstawie, pod uwag´ wziàç nale˝y
ich ∏àczny wp∏yw na sprawozdanie finansowe.

Zmniejszenie udzia∏u w jednostce zale˝nej

MSR

Zysk lub strat´ na zbyciu cz´Êci udzia∏u w jednostce zale˝nej wylicza si´ poprzez porównanie zmniejszenia udzia∏u grupy
w wartoÊci bilansowej aktywów netto jednostki zale˝nej przed sprzeda˝à i po niej z otrzymanymi wp∏ywami ze sprzeda˝y.

US GAAP

Podobnie jak w MSR, z tym ˝e w przypadku oferty publicznej zysk ujàç mo˝na jedynie wówczas, gdy transakcja nie zosta∏a
zawarta w ramach reorganizacji grupy.

PPR

Podobnie jak w MSR. Zysk lub strat´ koryguje si´ o nieodpisanà cz´Êç wartoÊci firmy/ujemnej wartoÊci firmy.

Jednolite zasady rachunkowoÊci

MSR

Skonsolidowane sprawozdania finansowe muszà byç sporzàdzane przy zastosowaniu jednolitych zasad rachunkowoÊci
dla wszystkich jednostek grupy. Je˝eli przyj´cie jednolitych zasad jest utrudnione, nale˝y ujawniç wp∏yw tego faktu na sprawozdanie
finansowe.

US GAAP

Wymagane jest stosowanie jednolitych zasad rachunkowoÊci. Niemo˝liwe jest odstàpienie od tej zasady, gdy wprowadzenie
jednolitych zasad jest utrudnione. Mo˝liwe jest jednak zachowanie wyspecjalizowanych zasad rachunkowoÊci dotyczàcych
sektora dzia∏alnoÊci jednostki zale˝nej, jeÊli nie majà one zastosowania do jednostki dominujàcej.

PPR

Jednostki, których dane obj´te sà skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym, powinny stosowaç jednakowe metody wyceny
aktywów i pasywów oraz sporzàdzania sprawozdaƒ finansowych, zgodne z przyj´tymi zasadami (politykà) rachunkowoÊci jednostki
dominujàcej. Je˝eli z wa˝nych przyczyn stosowanie jednakowych metod wyceny i sporzàdzania sprawozdaƒ finansowych nie jest
mo˝liwe, nale˝y dokonaç odpowiednich przekszta∏ceƒ sprawozdaƒ finansowych tych jednostek, których dane finansowe sà istotne.

Okresy sprawozdawcze

MSR

Skonsolidowane sprawozdanie finansowe jednostki dominujàcej i zale˝nej sporzàdza si´ zwykle na ten sam dzieƒ bilansowy.
MSR pozwala jednak na konsolidacj´ sprawozdania finansowego jednostki zale˝nej sporzàdzonego na inny dzieƒ bilansowy
pod warunkiem, ˝e ró˝nica nie przekracza trzech miesi´cy. Nale˝y wprowadziç korekty dla uwzgl´dnienia istotnych transakcji,
które nastàpi∏y w okresie pomi´dzy dniami bilansowymi.

US GAAP

Podobnie jak w MSR.

PPR

Podobnie jak w MSR, z tym ˝e dzieƒ bilansowy sprawozdania finansowego jednostki obj´tej konsolidacjà lub wykazywanej
metodà praw w∏asnoÊci nie mo˝e przypadaç wczeÊniej ni˝ na 3 miesiàce przed dniem bilansowym przyj´tym dla grupy kapita∏owej.
Sprawozdanie finansowe jednostki podporzàdkowanej obejmuje takà samà liczb´ kolejnych miesi´cy, jak skonsolidowane
sprawozdanie finansowe i w kolejnych latach sporzàdza si´ je za taki sam okres i na taki sam dzieƒ bilansowy. Dodatkowe informacje
i objaÊnienia do skonsolidowanego sprawozdania finansowego przedstawiaç powinny znaczàce zdarzenia dotyczàce zmian stanu
aktywów, zobowiàzaƒ, kapita∏u w∏asnego, zysków i strat jednostek podporzàdkowanych, które wystàpi∏y pomi´dzy dniem
bilansowym, na który sporzàdzono skonsolidowane sprawozdanie finansowe, a dniem bilansowym jednostki podporzàdkowanej.

PODSTAWA:

MSR: MSR 27, SIC-12. US GAAP: ARB 51, FAS 94, SAB 51, SAB 84, ED 194-B, EITF 90-15, EITF 96-16, SOP 93-6. PPR: UoR Art. 3.1, 56, 57, 58, 63b, 63c;

Rozporzàdzenie o konsolidacji: Art. 3, 4, 15.

PricewaterhouseCoopers

Skonsolidowane sprawozdania finansowe

Inwestycje w jednostkach stowarzyszonych

Definicja jednostki stowarzyszonej

MSR

Jednostka stowarzyszona to jednostka, na którà inwestor wywiera znaczàcy wp∏yw. Znaczàcy wp∏yw to prawo do uczestniczenia
w podejmowaniu decyzji o polityce operacyjnej i finansowej jednostki gospodarczej, niepolegajàce jednak na kontrolowaniu tej
polityki. Uczestniczenie w podejmowaniu decyzji o polityce finansowej i operacyjnej i/lub posiadanie przedstawicieli w zarzàdzie
jednostki mogà Êwiadczyç o wywieraniu znaczàcego wp∏ywu. Przy posiadaniu przez inwestora co najmniej 20% g∏osów na walnym
zgromadzeniu, domniemywa si´, ˝e wywiera on znaczàcy wp∏yw.

US GAAP

Podobnie jak w MSR. Definicja nie obejmuje jednostek nieb´dàcych spó∏kami prawa handlowego, chocia˝ rachunkowoÊç inwestycji
w takich jednostkach jest zasadniczo podobna.

PPR

Podobnie jak w MSR. Ogólne kryterium to posiadanie co najmniej 20% g∏osów w organie stanowiàcym. Udzia∏ w ogólnej liczbie
g∏osów mo˝e byç jednak mniejszy ni˝ 20%, je˝eli znaczàcy wp∏yw wywiera si´ w inny sposób.

Metoda praw w∏asnoÊci

MSR

Inwestycj´ w jednostce stowarzyszonej rozlicza si´ metodà praw w∏asnoÊci. Inwestor przedstawia swój udzia∏ w wyniku finansowym
jednostki stowarzyszonej w rachunku zysków i strat. MSR nie okreÊlajà wyraênie, na jakim poziomie nale˝y go wykazywaç –
na poziomie wyniku finansowego netto czy na poziomie wyniku finansowego brutto, wraz z oddzielnym ujawnieniem informacji
na temat udzia∏u inwestora w odsetkach i podatku dochodowym jednostki stowarzyszonej. Strat pomniejszajàcych inwestycj´
do wartoÊci ujemnej nie ujmuje si´, chyba ˝e inwestor dokona wp∏aty lub przedstawi gwarancj´ w imieniu jednostki stowarzyszonej.

Inwestor musi rozliczyç jako wartoÊç firmy ró˝nic´ powsta∏à w wyniku nabycia inwestycji pomi´dzy cenà przej´cia a udzia∏em
inwestora w wartoÊci godziwej rozró˝nialnych aktywów netto.

Skonsolidowany bilans inwestora obejmuje jego udzia∏ w aktywach netto jednostki stowarzyszonej oraz wartoÊç firmy, pomniejszonà
o dotychczasowe umorzenie, powsta∏à w wyniku przej´cia jednostki stowarzyszonej.

Ujawnianie informacji o wynikach, aktywach i zobowiàzaniach znaczàcych jednostek stowarzyszonych nie jest wymagane.

US GAAP

Podobnie jak w MSR, z tym ˝e inwestor zawsze przedstawia swój udzia∏ w wyniku finansowym jednostki stowarzyszonej na
poziomie wyniku finansowego netto. Wymagane jest ujawnienie informacji o wynikach, aktywach i zobowiàzaniach znaczàcych
jednostek stowarzyszonych.

PPR

Podobnie jak w US GAAP. WartoÊç firmy ujawniç nale˝y oddzielnie. Straty pomniejszajàce inwestycj´ do wartoÊci ujemnej ujmuje
si´ tylko wówczas, gdy inwestor obowiàzany jest je pokryç. Wymagane jest ujawnienie wykazu jednostek stowarzyszonych
wraz z informacjami o procencie udzia∏ów, zysku lub stracie netto za ostatni okres obrotowy oraz kapitale podstawowym.

Utrata wartoÊci

MSR

Stosuje si´ ogólne wymogi MSR dotyczàce utraty wartoÊci. Szacujàc przysz∏e przep∏ywy Êrodków pieni´˝nych, inwestor mo˝e oprzeç
si´ na swoim udziale w przysz∏ych przep∏ywach pieni´˝nych netto z jednostki stowarzyszonej lub na przewidywanych przep∏ywach
pieni´˝nych z tytu∏u dywidend.

US GAAP

Podobnie jak w MSR. Stosuje si´ weryfikacj´ wartoÊci firmy nabytej w zwiàzku z inwestycjà rozliczanà metodà praw w∏asnoÊci
pod kàtem utraty wartoÊci.

PPR

Wymagane jest stosowanie poj´cia „trwa∏ej utraty wartoÊci”. Brak jest okreÊlenia sposobu stosowania tego poj´cia.
W przypadku trwa∏ej utraty wartoÊci udzia∏ów w jednostkach podporzàdkowanych, wartoÊç firmy lub ujemna wartoÊç firmy
podlegajà odpisaniu na wynik finansowy w kwocie równej ró˝nicy pomi´dzy dotychczasowà wartoÊcià udzia∏ów a ich wartoÊcià
skorygowanà.

PricewaterhouseCoopers

Skonsolidowane sprawozdania finansowe

Udzia∏y we wspólnych przedsi´wzi´ciach

Definicja wspólnego przedsi´wzi´cia

MSR

Wspólne przedsi´wzi´cie definiowane jest jako wynik ustaleƒ umownych, na mocy których dwie lub wi´cej stron podejmuje
dzia∏alnoÊç gospodarczà podlegajàcà wspólnej kontroli. Wspólna kontrola to dzielenie si´ kontrolà nad dzia∏alnoÊcià gospodarczà
jednostki na podstawie ustaleƒ umownych.

US GAAP

Brak konkretnej definicji wspólnego przedsi´wzi´cia dla potrzeb ksi´gowych.

PPR

Przepisy zawierajà definicje jednostek wspó∏kontrolowanych (wspó∏zale˝nych). Jednostka wspó∏zale˝na to jednostka, która jest
wspó∏kontrolowana przez dwóch lub wi´cej w∏aÊcicieli na podstawie statutu, umowy spó∏ki lub umowy zawartej na okres d∏u˝szy
ni˝ rok.

Rodzaje wspólnych przedsi´wzi´ç

MSR

Trzy rodzaje wspólnych przedsi´wzi´ç:

• wspólnie kontrolowane jednostki, gdzie ustalenia umowne realizowane sà za poÊrednictwem odr´bnej jednostki

(spó∏ki prawa handlowego lub cywilnego);

• wspólnie kontrolowana dzia∏alnoÊç, gdzie ka˝dy ze wspólników wykorzystuje w∏asne aktywa do realizacji konkretnego projektu;

• wspólnie kontrolowane aktywa, projekt przeprowadzany za pomocà aktywów b´dàcych wspólnà w∏asnoÊcià.

US GAAP

Mówià jedynie o wspólnie kontrolowanych jednostkach, gdzie ustalenia umowne realizowane sà za poÊrednictwem odr´bnej
spó∏ki prawa handlowego.

PPR

Mówià jedynie o wspó∏kontrolowanych jednostkach, gdzie ustalenia umowne realizowane sà za poÊrednictwem odr´bnej spó∏ki.
W odniesieniu do spó∏ek cywilnych lub innych form dzia∏alnoÊci pozostajàcej pod wspólnà kontrolà, PPR wymagajà jedynie
ujawniania g∏ównych informacji o wspólnym przedsi´wzi´ciu, takich jak: cel, udzia∏ procentowy, aktywa i pasywa przedsi´wzi´cia.
przychody i koszty, inwestycje i inne zobowiàzania. Inwestycj´ takà ujmuje si´ w jednostkowym sprawozdaniu finansowym
wed∏ug kosztu pomniejszonego o trwa∏à utrat´ wartoÊci.

Wspólnie kontrolowane jednostki

MSR

W przypadku wspólnie kontrolowanych jednostek stosuje si´ albo metod´ konsolidacji proporcjonalnej (podejÊcie wzorcowe),
albo metod´ praw w∏asnoÊci (dozwolone podejÊcie alternatywne). Konsolidacja proporcjonalna wymaga dodania udzia∏u wspólnika
w aktywach, zobowiàzaniach, przychodach i kosztach wspólnego przedsi´wzi´cia pozycja po pozycji do odnoÊnych pozycji
w jego w∏asnym sprawozdaniu finansowym lub wykazania ich oddzielnie w sprawozdaniu finansowym wspólnika.

US GAAP

Konsolidacja proporcjonalna jest niedozwolona. Wspólnicy stosujà metod´ praw w∏asnoÊci przy ujmowaniu inwestycji
we wspólnie kontrolowanej jednostce. Metoda praw w∏asnoÊci jest równie˝ odpowiednia dla inwestycji we wspólnych
przedsi´wzi´ciach, które nie sà spó∏kami prawa handlowego. Zagraniczni emitenci nie sà obowiàzani do uzgadniania ró˝nic
pomi´dzy skutkami zastosowania metody konsolidacji proporcjonalnej i praw w∏asnoÊci.

PPR

W odniesieniu do wspó∏kontrolowanych jednostek nieb´dàcych spó∏kami prawa handlowego (np. spó∏ki cywilne) stosuje si´
konsolidacj´ metodà proporcjonalnà. W stosunku do pozosta∏ych wspó∏kontrolowanych jednostek stosuje si´ metod´ praw
w∏asnoÊci. Metoda konsolidacji proporcjonalnej wymaga dodania udzia∏u wspólnika w aktywach, zobowiàzaniach, przychodach
i kosztach wspólnego przedsi´wzi´cia pozycja po pozycji do odnoÊnych pozycji w jego w∏asnym w sprawozdaniu finansowym,
oraz dokonaniu wy∏àczeƒ.

Wk∏ady do wspólnie kontrolowanych jednostek

MSR

W razie, gdy wspólnik wnosi do wspólnie kontrolowanej jednostki aktywa niepieni´˝ne, takie jak akcje/udzia∏y lub aktywa trwa∏e,
w zamian za udzia∏ kapita∏owy we wspólnie kontrolowanej jednostce, powinien ujàç w rachunku zysków i strat zysk lub strat´
z tytu∏u wniesienia wk∏adu, z wyjàtkiem sytuacji, gdy:

• znaczàce ryzyko i po˝ytki dotyczàce wniesionych aktywów nie zosta∏y przeniesione do wspólnie kontrolowanej jednostki, lub

• nie mo˝na wiarygodnie ustaliç zysku lub straty na wniesionych aktywach, lub

• wniesiony sk∏adnik aktywów jest podobny do aktywów wniesionych przez innych wspólników.

Dodatkowo, gdy wspólnik otrzyma aktywa, które nie sà podobne do tych, które wniós∏, odpowiednià cz´Êç zysku ujàç nale˝y
w rachunku zysków i strat wspólnika.

US GAAP

Brak konkretnych wskazówek, ale w praktyce stosuje si´ podobne kryteria.

PPR

Nie ujmuje si´ w rachunku zysków i strat zysków lub strat powsta∏ych z tytu∏u wk∏adów.

PricewaterhouseCoopers

Skonsolidowane sprawozdania finansowe

Udzia∏y we wspólnych przedsi´wzi´ciach (cd.)

Wspólnie kontrolowana dzia∏alnoÊç

MSR

Podobna do wspólnie kontrolowanych jednostek, ale nie posiada osobowoÊci prawnej. Wspólnik powinien ujàç w swoim
sprawozdaniu finansowym nast´pujàce pozycje: aktywa, nad którymi ma kontrol´, zobowiàzania, jakie zaciàga, koszty,
jakie ponosi oraz swój udzia∏ w przychodach wspólnego przedsi´wzi´cia ze sprzeda˝y towarów lub us∏ug.

US GAAP

Nie okreÊlono, ale niektóre praktyki bran˝owe pozwalajà wspólnikowi na wykazanie swojego proporcjonalnego udzia∏u
w aktywach, zobowiàzaniach, przychodach i kosztach w sprawozdaniu finansowym.

PPR

Kwestia nieuregulowana, jednak jednostka powinna w informacji dodatkowej ujawniç informacje o wspólnych przedsi´wzi´ciach,
które nie podlega∏y konsolidacji, w tym o:

• nazwie, zakresie dzia∏alnoÊci wspólnego przedsi´wzi´cia;

• procentowym udziale;

• cz´Êci wspólnie kontrolowanych rzeczowych sk∏adników aktywów trwa∏ych oraz wartoÊci niematerialnych i prawnych;

• zobowiàzaniach zaciàgni´tych na potrzeby przedsi´wzi´cia lub zakupu u˝ywanych rzeczowych sk∏adników aktywów trwa∏ych;

• cz´Êci zobowiàzaƒ wspólnie zaciàgni´tych;

• przychodach uzyskanych ze wspólnego przedsi´wzi´cia i kosztach zwiàzanych z nimi;

• zobowiàzaniach warunkowych i inwestycyjnych dotyczàcych wspólnego przedsi´wzi´cia.

Wspólnie kontrolowane aktywa

MSR

Wspólnik musi wykazaç swój udzia∏ we wspólnie kontrolowanych aktywach i zobowiàzaniach, jakie zaciàgnà∏.

US GAAP

NieokreÊlone, ale w niektórych bran˝ach inwestycje we wspólnie kontrolowane aktywa ujmuje si´ metodà konsolidacji
proporcjonalnej.

PPR

Kwestia nieuregulowana.

PODSTAWA:

MSR: MSR 1, MSR 28, MSR 31, SIC-3, SIC-13, SIC-20. US GAAP: APB 18, FIN 35. PPR: UoR Art. 59, 60, 61, Za∏àcznik 1, Rozporzàdzenie o konsolidacji.

Programy akcjonariatu pracowniczego

Programy akcjonariatu pracowniczego s∏u˝à u∏atwianiu pracownikom nabywania akcji. Cz´sto powiàzane sà z oddzielnymi funduszami
powierniczymi, które kupujà akcje przeznaczone do rozdania lub sprzeda˝y pracownikom.

RachunkowoÊç programów akcjonariatu pracowniczego

MSR

Brak konkretnych wskazówek dotyczàcych takich programów. W praktyce stosuje si´ zasady okreÊlone w US GAAP.

US GAAP

Aktywa i zobowiàzania funduszu programu akcjonariatu pracowniczego uwzgl´dnia si´ w bilansie jednostki finansujàcej go,
w razie gdy jednostka ta de facto kontroluje akcje posiadane przez fundusz programu akcjonariatu pracowniczego i czerpie po˝ytki
oraz ponosi ryzyko z nimi zwiàzane.

Kredyty i po˝yczki zaciàgane przez programy akcjonariatu pracowniczego, cz´sto gwarantowane przez jednostk´, wykazuje
si´ jako zobowiàzania w bilansie jednostki je finansujàcej, zaÊ odnoÊne koszty odsetek – w rachunku zysków i strat. Jednostka
wykazuje koszty finansowe i administracyjne funduszu w miar´ ich narastania, a nie w momencie dokonywania p∏atnoÊci
na rzecz funduszu programu akcjonariatu pracowniczego.

PPR

Brak odnoÊnych przepisów.

PODSTAWA:

US GAAP: SOP 93-6.

PricewaterhouseCoopers

Skonsolidowane sprawozdania finansowe

Wycena pozycji wyra˝onych w walutach obcych

Transakcje – pojedyncza spó∏ka

MSR i US GAAP majà zbli˝one wymogi w zakresie wyceny transakcji w walutach obcych przez pojedynczà spó∏k´.

• Transakcje wyra˝one w walucie obcej wycenia si´ po kursie na dzieƒ transakcji.

• Na dzieƒ bilansowy aktywa i zobowiàzania pieni´˝ne wyra˝one w walucie obcej wycenia si´ po kursie na ten dzieƒ.

• Niepieni´˝ne aktywa i zobowiàzania wyra˝one w walutach obcych wycenia si´ po odnoÊnym kursie historycznym.

• Pozycje rachunku zysków i strat wycenia si´ po kursie historycznym z dnia transakcji lub – dla u∏atwienia – po Êrednim

wa˝onym kursie.

• W razie, gdy pozycj´ niepieni´˝nà wyra˝onà w walucie obcej wykazuje si´ wed∏ug wartoÊci godziwej, wykazuje si´ jà

przy zastosowaniu kursu obowiàzujàcego na dzieƒ ustalenia wartoÊci godziwej (tylko w przypadku MSR).

• Zyski i straty kursowe na w∏asnych transakcjach walutowych jednostki wykazuje si´ jako cz´Êç wyniku finansowego

na dzia∏alnoÊci gospodarczej za dany rok obrotowy. Wyjàtkiem od tej zasady sà pewne d∏ugoterminowe po˝yczki, które w istocie
stanowià udzia∏ netto jednostki w jednostce zagranicznej oraz wyra˝one w walutach obcych kredyty i po˝yczki zabezpieczajàce
taki udzia∏ netto – zob. str. 72.

PPR

Podobnie jak w MSR i US GAAP, z wyjàtkiem wykorzystywania kursu kupna/sprzeda˝y walut stosowanych przez bank, z którego
us∏ug korzysta jednostka. Ponadto kursy stosowane na dzieƒ bilansowy nie mogà si´ ró˝niç od Êredniego kursu ustalonego na ten
dzieƒ dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski. Specjalne zasady majà zastosowanie do aktywowania ró˝nic kursowych
z tytu∏u aktywów i zobowiàzaƒ pieni´˝nych dotyczàcych Êrodków trwa∏ych w budowie i towarów – zob. str. 54.

Wycena pozycji wyra˝onych w walutach obcych – skonsolidowane sprawozdanie finansowe

W razie, gdy dzia∏alnoÊç jednostki zagranicznej jest zasadniczo niezale˝na od waluty sprawozdawczej inwestora, MSR i US GAAP wymagajà,
aby pozycje bilansowe tej jednostki zagranicznej wyceniaç przy wykorzystaniu kursu na dzieƒ bilansowy, z wyjàtkiem pozycji kapita∏owych,
dla których wykorzystuje si´ kurs historyczny. Pozycje rachunku zysków i strat wycenia si´ zwykle przy wykorzystaniu Êredniego kursu za dany
okres obrotowy. Powstajàce ró˝nice kursowe z tytu∏u wyceny wykazuje si´ w kapitale w∏asnym za poÊrednictwem zestawienia uj´tych zysków
i strat (zestawienia zysków ca∏kowitych).

W razie, gdy dzia∏alnoÊç zagraniczna stanowi integralnà cz´Êç jednostki sprawozdawczej, odnoÊne sprawozdania finansowe przelicza si´
w taki sposób, jak gdyby wszystkie transakcje przeprowadzone zosta∏y przez samà jednostk´ sprawozdawczà.

PPR

Brak rozró˝nienia pomi´dzy dzia∏alnoÊcià zagranicznà, stanowiàcà integralnà cz´Êç dzia∏alnoÊci jednostki sprawozdawczej,
a jednostkami zagranicznymi. W stosunku do pozycji bilansu obowiàzuje stosowanie kursu na dzieƒ bilansowy, z wyjàtkiem pozycji
kapita∏owych. Pozycje rachunku zysków i strat wycenia si´ po kursie stanowiàcym Êrednià arytmetycznà Êrednich kursów na dzieƒ
koƒczàcy ka˝dy miesiàc roku obrotowego. W uzasadnionych przypadkach – po kursie b´dàcym Êrednià arytmetycznà Êrednich
kursów na dzieƒ koƒczàcy poprzedni rok obrotowy i dzieƒ koƒczàcy bie˝àcy rok obrotowy. Dopuszczalne jest stosowanie kursu
z dnia transakcji.

Wykazywanie ró˝nic kursowych w kapitale w∏asnym

MSR

Nale˝y je wykazywaç jako odr´bnà pozycj´ i ujawniaç kwot´ narastajàcà. Wraz ze zbyciem jednostki zagranicznej odpowiednià
kwot´ naros∏ych ró˝nic kursowych uwzgl´dnia si´ w rachunku zysków i strat i uwzgl´dnia w zysku lub stracie na sprzeda˝y.

US GAAP

Podobnie jak w MSR.

PPR

Podobnie jak w MSR.

Wycena wartoÊci firmy oraz korekty do poziomu wartoÊci godziwej przy przej´ciu jednostki zagranicznej

MSR

Wycena po kursie na dzieƒ bilansowy lub po kursie historycznym; wybranà zasad´ nale˝y jednak konsekwentnie stosowaç.

US GAAP

Wycena po kursie na dzieƒ bilansowy.

PPR

Brak odnoÊnych przepisów.

Jednostka zagraniczna prowadzàca dzia∏alnoÊç w warunkach hiperinflacji

MSR

Przekszta∏cenie do poziomu bie˝àcej si∏y nabywczej waluty lokalnej przed przeliczeniem na walut´ sprawozdawczà jednostki
sprawozdawczej.

US GAAP

Przeliczenie przy wykorzystaniu waluty sprawozdawczej jako waluty funkcjonalnej.

PPR

Brak odnoÊnych przepisów.

PricewaterhouseCoopers

Skonsolidowane sprawozdania finansowe

Wycena pozycji wyra˝onych w walutach obcych (cd.)

Jednostka sprawozdawcza prowadzàca dzia∏alnoÊç w warunkach hiperinflacji

MSR

W razie, gdy jednostka sprawozdawcza sama sporzàdza sprawozdania finansowe w walucie kraju, w którym panuje hiperinflacja,
muszà one byç wyra˝one w jednostkach wyceny obowiàzujàcych na dzieƒ bilansowy.

US GAAP

Podobnie jak w MSR. Sprawozdania finansowego skorygowanego o wp∏yw inflacji nie mo˝na jednak przedstawiaç
jako podstawowego sprawozdania finansowego jednostki sprawozdawczej, która stosuje dolar amerykaƒski jako swojà walut´
sprawozdawczà.

PPR

Polsk´ przestano zaliczaç do krajów z hiperinflacjà pod koniec 1996 r. Z wyjàtkiem wynikajàcych z przepisów podatkowych
aktualizacji wyceny (ostatnia w roku 1995), nie by∏o innych wymogów co do uwzgl´dniania inflacji. Rozporzàdzenie o prospektach
emisyjnych wymaga ujawniania pewnych informacji porównawczych oraz przekszta∏cania podstawowych danych w informacji
dodatkowej do sprawozdaƒ finansowych, w razie gdy narastajàcy przeci´tny poziom inflacji za co najmniej trzy lata jest równy
lub wy˝szy od 100%.

PODSTAWA:

MSR: MSR 21, MSR 29. US GAAP: FAS 52, APB Statement 3. SOP 93-6. PPR: UoR Art. 30; Rozporzàdzenie o konsolidacji Art. 9; Rozporzàdzenie

o prospektach emisyjnych § 18.

PricewaterhouseCoopers

Rodzaje po∏àczeƒ

¸àczenie spó∏ek jest to ∏àczenie si´ odr´bnych jednostek w jednà jednostk´ ekonomicznà. W praktyce wyst´pujà trzy rodzaje ∏àczenia spó∏ek.
Przej´cie to takie po∏àczenie spó∏ek, w wyniku którego jedna ze spó∏ek przejmuje kontrol´ nad drugà i mo˝na okreÊliç spó∏k´ przejmujàcà.
Jest to najcz´Êciej spotykany rodzaj ∏àczenia. ¸àczenie udzia∏ów ma miejsce, gdy niemo˝liwe jest ustalenie spó∏ki przejmujàcej, przy czym
w∏aÊciciele ∏àczàcych si´ spó∏ek ∏àczà si´ na zasadniczo równorz´dnych zasadach i wspólnie sprawujà kontrol´ nad nowo powsta∏à spó∏kà.
Reorganizacja grupy mo˝e zaistnieç w wyniku transakcji zawartych pomi´dzy spó∏kami dzia∏ajàcymi pod wspólnà kontrolà.

MSR

¸àczenie spó∏ek prawie zawsze rozlicza si´ jako przej´cia. MSR wymagajà stosowania metody nabycia dla przedstawienia
finansowego skutku przej´cia. MSR powa˝nie ograniczajà okolicznoÊci, w których transakcje ujàç mo˝na jako ∏àczenie udzia∏ów.
Konkretne zasady MSR dotyczàce ∏àczenia spó∏ek wy∏àczajà z jego zakresu transakcje pomi´dzy spó∏kami znajdujàcymi si´ pod
wspólnà kontrolà.

US GAAP

Wymagane jest stosowanie metody nabycia w odniesieniu do wszystkich przypadków ∏àczenia si´ spó∏ek.

PPR

Podobnie jak w MSR, jakkolwiek PPR czynià rozró˝nienie pomi´dzy dwiema formami ∏àczenia spó∏ek. Sà to fuzja prawna, w ramach
której aktywa i zobowiàzania dwóch lub wi´cej jednostek podlegajà po∏àczeniu w jednà jednostk´, oraz powstanie relacji jednostka
dominujàca – jednostka zale˝na. Szczegó∏owo uregulowano zagadnienie reorganizacji w ramach grupy kapita∏owej. ¸àczenie
udzia∏ów stosowaç nale˝y w odniesieniu do jednostek pozostajàcych pod wspólnà kontrolà (np. wówczas, gdy ∏àczàce si´ spó∏ki
sà w 100% w∏asnoÊcià jednego udzia∏owca).

Przej´cia

Dzieƒ przej´cia

MSR

Dzieƒ, w którym spó∏ka przejmujàca uzyskuje kontrol´ nad spó∏kà przejmowanà.

US GAAP

Dzieƒ otrzymania aktywów lub emisji papierów wartoÊciowych.

PPR

Dzieƒ zarejestrowania danego po∏àczenia spó∏ek.

Cena przej´cia

Cena przej´cia równa jest kwocie zap∏aconych Êrodków pieni´˝nych lub ekwiwalentów Êrodków pieni´˝nych (bàdê wartoÊci godziwej aktywów
niepieni´˝nych przekazanych w zamian). Je˝eli zap∏ata obejmuje wymian´ akcji/udzia∏ów, w ka˝dym z trzech systemów stosuje si´ pewne
szczególne zasady.

MSR

Akcje wyemitowane jako zap∏ata wykazuje si´ wed∏ug wartoÊci godziwej na dzieƒ wymiany, b´dàcy dniem, w którym spó∏ka
przejmujàca uzyskuje kontrol´ nad aktywami netto i dzia∏alnoÊcià spó∏ki przejmowanej. Je˝eli przej´cie odbywa si´ w kilku etapach,
wartoÊç godziwà akcji wyemitowanych jako zap∏ata za przej´cie ustala si´ na ka˝dy dzieƒ wymiany.

Na aktywnym rynku opublikowana cena akcji na dzieƒ wymiany jest najlepszym wyznacznikiem wartoÊci godziwej.

US GAAP

Akcje wyemitowane jako zap∏ata wykazuje si´ wed∏ug wartoÊci rynkowej w rozsàdnym okresie (co interpretuje si´ jako kilka dni)
przed i po zawarciu umowy pomi´dzy stronami w sprawie ceny przej´cia i og∏oszeniu planowanej transakcji. Na wybór dnia wyceny
papierów wartoÊciowych przeznaczonych do obrotu nie mo˝e mieç wp∏ywu potrzeba uzyskania zgody od akcjonariuszy
lub odpowiednich organów.

PPR

Udzia∏y wyemitowane jako zap∏ata powinny byç wyceniane wed∏ug ceny rynkowej tych udzia∏ów lub ich wartoÊci godziwej,
je˝eli cena rynkowa nie jest znana. Cen´ rynkowà przyjmuje si´ z dnia, w którym wszystkie istotne warunki po∏àczenia, w tym
relacja wymienna udzia∏ów, zosta∏y og∏oszone. Je˝eli cena rynkowa podlega∏a istotnym zmianom, wówczas za cen´ rynkowà
mo˝na przyjàç Êrednià cen rynkowych z miesiàca poprzedzajàcego i miesiàca nast´pujàcego po dniu og∏oszenia wszystkich
istotnych warunków po∏àczenia. WartoÊç w przypadku innych form zap∏aty wynosi:

• jeÊli spó∏ka nabywa w∏asne udzia∏y w celu po∏àczenia – cen´ nabycia w∏asnych udzia∏ów;

• jeÊli spó∏ka nabywa udzia∏y spó∏ki przejmowanej – cen´ nabycia tych udzia∏ów;

• jeÊli spó∏ka dokonuje zap∏aty w innej formie – wartoÊç godziwà przedmiotu zap∏aty;

• w przypadku, gdy po∏àczenie jest wynikiem kilku nast´pujàcych po sobie transakcji, cena przej´cia (w tym wartoÊç godziwa

udzia∏ów emitowanych jako zap∏ata), ustalana jest osobno na dzieƒ ka˝dej istotnej transakcji.

¸àczenie spó∏ek

PricewaterhouseCoopers

¸àczenie spó∏ek

Przej´cia (cd.)

Zap∏ata warunkowa

MSR

W razie gdy cz´Êç zap∏aty zale˝y od wystàpienia pewnego przysz∏ego zdarzenia, takiego jak osiàgni´cie okreÊlonego poziomu zysku,
szacunkowà wartoÊç takiej kwoty uwzgl´dnia si´ zwykle w koszcie na dzieƒ przej´cia, jeÊli jej zap∏acenie jest prawdopodobne.
Wszelkie zmiany takiego oszacowania wykazuje si´ jako korekt´ wartoÊci firmy.

US GAAP

Dodatkowego kosztu nie ujmuje si´ a˝ do dnia ustàpienia niepewnoÊci co do tego zdarzenia lub dnia, w którym mo˝liwe stanie si´
ustalenie kwoty. Wszelkie zmiany szacowanej kwoty wykazuje si´ jako korekt´ wartoÊci firmy. Odr´bne zasady majà zastosowanie
w odniesieniu do zap∏aty zale˝nej od ceny rynkowej okreÊlonego papieru wartoÊciowego wyemitowanego w celu dokonania
przej´cia. Dodatkowa zap∏ata, która ma byç uiszczana tylko pod warunkiem kontynuacji zatrudnienia przez by∏ego
w∏aÊciciela/dyrektora, nie jest zwykle uwzgl´dniana w cenie przej´cia, lecz ujmuje si´ jà w kosztach wynagrodzeƒ.

PPR

W przypadku, gdy warunki po∏àczenia zak∏adajà mo˝liwoÊç korekty ceny przej´cia w wyniku zaistnienia w przysz∏oÊci okreÊlonych
zdarzeƒ, wówczas korekt´ takà uwzgl´dnia si´ przy okreÊlaniu ceny przej´cia na dzieƒ po∏àczenia, je˝eli wystàpienie w przysz∏oÊci
zdarzeƒ powodujàcych korekt´ ceny jest prawdopodobne, a kwota korekty ceny mo˝e byç okreÊlona w sposób wiarygodny.
W przypadku gdy w kolejnych okresach sprawozdawczych nie wystàpià zdarzenia warunkujàce zmian´ ceny przej´cia lub faktyczna
zmiana ceny b´dzie ró˝ni∏a si´ od wartoÊci oszacowanej, wówczas nale˝y dokonaç odpowiedniej korekty ceny przej´cia i wartoÊci
firmy lub ujemnej wartoÊci firmy.

Ujmowanie w sprawozdaniu finansowym rozró˝nialnych aktywów i zobowiàzaƒ oraz ich wycena

MSR, US GAAP i PPR wymagajà oddzielnego uj´cia przez spó∏k´ przejmujàcà poszczególnych rozró˝nialnych aktywów i zobowiàzaƒ, które
wyst´powa∏y na dzieƒ przej´cia. Przej´te aktywa i zobowiàzania, spe∏niajàce kryteria klasyfikacyjne aktywów i zobowiàzaƒ, ujmuje si´ wed∏ug
wartoÊci godziwej na dzieƒ przej´cia. W poszczególnych systemach stosuje si´ jednak ró˝ne kryteria ujmowania rezerw z tytu∏u przej´cia
oraz wartoÊci niematerialnych i prawnych.

Rezerwy restrukturyzacyjne

MSR

Aby móc ujàç rezerw´ restrukturyzacyjnà, spó∏ka przejmujàca spe∏niç musi nast´pujàce kryteria:

• na dzieƒ przej´cia lub przed nim spó∏ka przejmujàca musi mieç opracowane g∏ówne cechy planu, który obejmuje zaniechanie

lub ograniczenie zakresu dzia∏alnoÊci spó∏ki przejmowanej;

• na dzieƒ przej´cia lub przed nim, spó∏ka przejmujàca musi wzbudziç oczekiwania w osobach, których dotyczy∏ b´dzie plan

(obowiàzek domyÊlny), og∏aszajàc im jego g∏ówne cechy;

• w ciàgu trzech miesi´cy po dniu przej´cia, nie póêniej jednak ni˝ na dzieƒ zatwierdzenia pierwszego rocznego sprawozdania

finansowego, spó∏ka przejmujàca powinna rozwinàç g∏ówne cechy planu w szczegó∏owy plan oficjalny.

US GAAP

Na dzieƒ realizacji przej´cia zarzàd, posiadajàc odpowiednie umocowanie, musi rozpoczàç ocen´ oraz formu∏owanie planu
zaniechania dzia∏alnoÊci spó∏ki przejmowanej. W ciàgu roku od dnia realizacji przej´cia musi byç gotowy szczegó∏owy plan
i zarzàd musi og∏osiç pracownikom spó∏ki przej´tej ustalenia w zakresie zwolnieƒ lub przeniesieƒ pracowników.

PPR

Brak jest szczegó∏owych przepisów regulujàcych kwesti´ rezerw restrukturyzacyjnych. Rezerwy tworzy si´ na przysz∏e zobowiàzania
spowodowane restrukturyzacjà, je˝eli na podstawie odr´bnych przepisów jednostka jest zobowiàzana do jej przeprowadzenia
lub zawarto w tej sprawie wià˝àce umowy, a plany restrukturyzacji pozwalajà w sposób wiarygodny oszacowaç wartoÊç tych
przysz∏ych zobowiàzaƒ.

WartoÊci niematerialne i prawne

MSR

Poszczególne wartoÊci niematerialne i prawne wykazuje si´ jako takie tylko wówczas, gdy spe∏niajà definicj´ i kryteria ujmowania
wartoÊci niematerialnych i prawnych – zob. str. 47. W przeciwnym razie wartoÊci niematerialne i prawne wykazuje si´ w ramach
wartoÊci firmy i w odpowiedni sposób odpisuje.

US GAAP

Sk∏adnik wartoÊci niematerialnych i prawnych ujmuje si´ oddzielnie od wartoÊci firmy, jeÊli stanowi on prawa umowne lub prawa
wynikajàce z odpowiednich przepisów bàdê mo˝na go oddzieliç lub podzieliç i sprzedaç, przenieÊç, sprzedaç na niego licencj´,
odnajàç lub wymieniç. Czasem prowadzi to do ujmowania wi´kszej liczby wartoÊci niematerialnych i prawnych ni˝ w ramach
systemu MSR, na przyk∏ad, do ujmowania umów franszyzowych oraz list kontrahentów. Zasady US GAAP wymagajà uj´cia wed∏ug
wartoÊci godziwej nabytych prac badawczo-rozwojowych w toku. Nabyte efekty prac badawczo-rozwojowych w toku, których nie
mo˝na wykorzystaç w innym celu, nale˝y jednak od razu odpisaç w koszty.

PPR

Brak szczegó∏owych przepisów, jednak zasady wyceny okreÊlajà raczej wycen´ aktywów uwzgl´dnionych w bilansie ju˝ przed
przej´ciem, ni˝ ujmowanie aktywów, które nie by∏y wczeÊniej uj´te. WartoÊç firmy i ujemna wartoÊç firmy wykazywane przez spó∏k´
przejmowanà nie sà ujmowane. W przypadku, gdy wartoÊç oszacowana nie mo˝e zostaç wyznaczona w oparciu o ceny rynkowe,
przyjmuje si´ takà wartoÊç, która nie spowoduje powstania lub zwi´kszenia ujemnej wartoÊci firmy w wyniku po∏àczenia.

PricewaterhouseCoopers

¸àczenie spó∏ek

Przej´cia (cd.)

Kapita∏y mniejszoÊci na dzieƒ przej´cia

MSR

W razie, gdy nabywa si´ mniej ni˝ 100% udzia∏ów w danej jednostce zale˝nej, zgodnie z MSR kapita∏y mniejszoÊci wykazuje
si´ albo w kwocie (a) udzia∏u w wartoÊci bilansowej aktywów netto przed przej´ciem, albo (b) udzia∏u w wartoÊci godziwej aktywów
netto. Niezale˝nie od wyboru metody, kapita∏om mniejszoÊci nie przypisuje si´ ˝adnej cz´Êci wartoÊci firmy.

US GAAP

Zasadniczo stosujà pierwszà z ww. metod, tak jak w MSR.

PPR

Wymagajà wykazywania kapita∏ów (udzia∏ów) mniejszoÊci w wysokoÊci odpowiadajàcej im wartoÊci godziwej aktywów netto.

WartoÊç firmy

Powstaje jako ró˝nica pomi´dzy cenà przej´cia a wartoÊcià godziwà przej´tych rozró˝nialnych aktywów i zobowiàzaƒ. Mo˝e byç dodatnia
lub ujemna. Nabytà wartoÊç firmy aktywuje si´ w ramach wartoÊci niematerialnych.

Okres ekonomicznej u˝ytecznoÊci

MSR

Przyjmuje si´ – mo˝liwe do odrzucenia – za∏o˝enie, ˝e okres ekonomicznej u˝ytecznoÊci wartoÊci firmy nie przekracza 20 lat.
W bardzo rzadkich okolicznoÊciach mo˝na wykazaç, ˝e okres ekonomicznej u˝ytecznoÊci wartoÊci firmy przekracza 20 lat.
JeÊli okres ekonomicznej u˝ytecznoÊci faktycznie przekracza 20 lat, amortyzacja jest mimo to ciàgle obowiàzkowa i nale˝y
przedstawiç powody odrzucenia za∏o˝enia.

US GAAP

Nie dokonuje si´ odpisów amortyzacyjnych, ale nale˝y przynajmniej raz w roku dokonaç przeglàdu wartoÊci firmy pod kàtem utraty
wartoÊci na poziomie jednostki sprawozdawczej. Jednostka sprawozdawcza odpowiada segmentowi operacyjnemu, zgodnie
z definicjà przedstawionà we wskazówkach dotyczàcych ujawniania informacji na temat segmentów dzia∏alnoÊci, lub jednostce
o jeden poziom ni˝szej od segmentu.

PPR

Od wartoÊci firmy jednostka dokonuje odpisów amortyzacyjnych w okresie nie d∏u˝szym ni˝ 5 lat. W uzasadnionych przypadkach
kierownik jednostki mo˝e wyd∏u˝yç ten okres do lat 20. Wyd∏u˝enie okresu amortyzacji nale˝y podaç w informacji dodatkowej
wraz z jego uzasadnieniem. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje si´ metodà liniowà i zalicza si´ je do pozosta∏ych kosztów
operacyjnych.

Utrata wartoÊci

MSR

Wymagane jest dokonywanie przeglàdu wartoÊci firmy pod kàtem utraty wartoÊci za ka˝dym razem, gdy okolicznoÊci wskazujà
na to, ˝e jej wartoÊç bilansowa nie odpowiada jej mo˝liwej do odzyskania wartoÊci, a tak˝e raz do roku, jeÊli szacowany okres
ekonomicznej u˝ytecznoÊci przekracza 20 lat. W razie póêniejszego zbycia przej´tej spó∏ki, nieumorzone jeszcze saldo wartoÊci
firmy albo wartoÊç firmy uj´tà w kapitale rezerwowym przed zastosowaniem MSR 22 przenosi si´ do rachunku zysków i strat i ujmuje
w zysku lub stracie na sprzeda˝y.

US GAAP

Przeglàdu wartoÊci firmy pod kàtem utraty wartoÊci dokonuje si´ na poziomie jednostki sprawozdawczej raz do roku lub ilekroç
zdarzenia lub zmiany okolicznoÊci wskazujà na to, ˝e konieczne jest dokonanie oceny, czy wartoÊç bilansowa odpowiada wartoÊci
mo˝liwej do odzyskania. Wymagane jest przeprowadzenie dwustopniowego testu na utrat´ wartoÊci:

• porównanie wartoÊci godziwej i wartoÊci bilansowej jednostki sprawozdawczej, obejmujàcej wartoÊç firmy. JeÊli wartoÊç godziwa

jednostki sprawozdawczej jest ni˝sza od jej wartoÊci bilansowej, nale˝y uznaç, ˝e nastàpi∏a utrata wartoÊci przez wartoÊç firmy,
a nast´pnie:

• utrat´ wartoÊci przez wartoÊç firmy nale˝y wyceniç jako nadwy˝k´ wartoÊci bilansowej wartoÊci firmy nad jej ustalonà wartoÊcià

godziwà. Ustalonà wartoÊç godziwà wartoÊci firmy okreÊla si´ w taki sam sposób, jak w przypadku ∏àczenia si´ jednostek
gospodarczych. Odpis z tytu∏u utraty wartoÊci ujmuje si´ w wyniku na dzia∏alnoÊci operacyjnej.

PPR

W odró˝nieniu od MSR, wymagane jest stosowanie poj´cia „trwa∏ej utraty wartoÊci”. Brak jest szczegó∏owych przepisów
regulujàcych weryfikacj´, czy nastàpi∏a trwa∏a utrata wartoÊci.

PricewaterhouseCoopers

¸àczenie spó∏ek

WartoÊç firmy (cd.)

Ujemna wartoÊç firmy

MSR

Ujemnà wartoÊç firmy z tytu∏u przewidywanych przysz∏ych strat/kosztów okreÊlonych w planie przej´cia sporzàdzonym przez spó∏k´
przejmujàcà, ujmuje si´ w rachunku zysków i strat z chwilà wystàpienia tych strat/kosztów. Ujemnà wartoÊç firmy nieprzekraczajàcà
wartoÊci godziwej przej´tych rozró˝nialnych, niepieni´˝nych aktywów ujmowaç nale˝y w rachunku zysków i strat drogà
systematycznego roz∏o˝enia w czasie jej wartoÊci przez okresy ekonomicznej u˝ytecznoÊci tych aktywów, zaÊ ewentualnà nadwy˝k´
ujemnej wartoÊci firmy ujmowaç nale˝y od razu w rachunku zysków i strat.

Ujemnà wartoÊç firmy przedstawiaç nale˝y jako „ujemny” sk∏adnik aktywów, obok wartoÊci firmy.

US GAAP

Ujemnà wartoÊç firmy rozlicza si´ proporcjonalnie na wszystkie aktywa, z wyjàtkiem aktywów obrotowych, aktywów finansowych,
inwestycji innych ni˝ rozliczane metodà praw w∏asnoÊci, aktywów przeznaczonych do sprzeda˝y, op∏aconych z góry aktywów
emerytalnych oraz odroczonego podatku dochodowego. W razie, gdy nadal pozostaje pewna kwota ujemnej wartoÊci firmy, ujmuje
si´ jà jako zysk nadzwyczajny. JeÊli po∏àczenie jednostek gospodarczych wià˝e si´ z zap∏atà warunkowà, jako zobowiàzanie ujmuje
si´ maksymalnà zap∏at´ warunkowà, nie wy˝szà jednak od pozosta∏ej ujemnej wartoÊci firmy.

PPR

Ujemnà wartoÊç firmy przedstawia si´ jako odr´bnà pozycj´ rozliczeƒ mi´dzyokresowych przychodów. Ujemnà wartoÊç firmy
odpisuje si´ w pozosta∏e przychody operacyjne do wysokoÊci, w jakiej dotyczy oszacowanych w sposób wiarygodny przysz∏ych
strat i kosztów, ustalonych przez spó∏k´ przejmujàcà na dzieƒ po∏àczenia, niestanowiàcych jednak zobowiàzania. Odpis ten
nast´puje w tym okresie sprawozdawczym, w którym straty i koszty wp∏ywajà na wynik finansowy. Je˝eli straty i koszty te nie zosta∏y
poniesione w uprzednio przewidywanych okresach sprawozdawczych, to dotyczàcà ich ujemnà wartoÊç firmy odpisuje si´ w sposób
okreÊlony poni˝ej.

Ujemnà wartoÊç firmy, do wysokoÊci nieprzekraczajàcej wartoÊci godziwej nabytych aktywów trwa∏ych, z wy∏àczeniem
d∏ugoterminowych aktywów finansowych notowanych na regulowanych rynkach, jednostka zalicza do rozliczeƒ mi´dzyokresowych
przychodów (przychodów przysz∏ych okresów) przez okres b´dàcy Êrednià wa˝onà okresu ekonomicznej u˝ytecznoÊci nabytych
i podlegajàcych amortyzacji aktywów. Ujemna wartoÊç firmy w wysokoÊci przekraczajàcej wartoÊç godziwà aktywów trwa∏ych,
z wy∏àczeniem d∏ugoterminowych aktywów finansowych notowanych na regulowanych rynkach, zaliczana jest do przychodów
na dzieƒ po∏àczenia.

Póêniejsze korekty wartoÊci godziwej aktywów i zobowiàzaƒ

MSR

Zezwalajà na korygowanie wartoÊci godziwej uj´tej na dzieƒ przej´cia w miar´ uzyskiwania dodatkowych informacji potrzebnych
do jej oszacowania. Korekty ujmuje si´ jako zmiany wartoÊci firmy, pod warunkiem, ˝e wprowadza si´ je przed koƒcem pierwszego
pe∏nego roku obrotowego rozpocz´tego po przej´ciu. Wszelkie póêniejsze korekty ujmuje si´ w rachunku zysków i strat.

Wyksi´gowanie rezerw restrukturyzacyjnych utworzonych na dzieƒ przej´cia ujmuje si´ zawsze jako zmian´ wartoÊci firmy.

US GAAP

Podobnie jak w MSR, z tym, ˝e jeÊli dokonuje si´ pozytywnych korekt rezerw restrukturyzacyjnych, zawsze ujmuje si´ je jako zmian´
wartoÊci firmy. Natomiast korekty negatywne ujmuje si´ jako zmian´ wartoÊci firmy, jeÊli dokonane zosta∏y w trakcie okresu alokacji.
Okres alokacji, który nie mo˝e byç d∏u˝szy ni˝ jeden rok od dnia przej´cia, s∏u˝y dokonaniu korekt dotyczàcych informacji, na które
zarzàd czeka∏ w celu zakoƒczenia alokacji ceny przej´cia. Korekty negatywne dotyczàce pozycji warunkowych wyst´pujàcych
przed dniem przej´cia, które zostanà sfinalizowane po up∏ywie okresu alokacji lub zdarzenia, które wystàpià po dniu przej´cia,
ujmuje si´ w rachunku zysków i strat.

PPR

WartoÊç bilansowà aktywów i zobowiàzaƒ ustalonà na dzieƒ po∏àczenia koryguje si´ w kolejnych okresach sprawozdawczych,
je˝eli w wyniku zaistnia∏ych zdarzeƒ lub uzyskanych informacji ustalenie wartoÊci godziwej na dzieƒ po∏àczenia by∏o niew∏aÊciwe.
W takich przypadkach nale˝y dokonaç odpowiedniej korekty wartoÊci firmy lub ujemnej wartoÊci firmy, pod warunkiem,
˝e jednostka przewiduje odzyskanie wartoÊci wynikajàcej z korekty z przysz∏ych korzyÊci ekonomicznych i korekta taka dokonywana
jest w ciàgu tego roku obrotowego, w którym nastàpi∏o po∏àczenie. W przeciwnym wypadku korekt´ takà zalicza si´ odpowiednio
do pozosta∏ych przychodów lub kosztów operacyjnych.

Póêniejsze korekty odroczonego podatku dochodowego

MSR

JeÊli aktywa z tytu∏u podatku odroczonego dotyczàce spó∏ki przejmowanej zostanà zidentyfikowane, lecz nie uj´te na dzieƒ
przej´cia, a nast´pnie zostanà uj´te w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym spó∏ki przejmujàcej, zwi´kszenie zysku z tytu∏u
odroczonego podatku dochodowego ujmuje si´ w rachunku zysków i strat. Spó∏ka przejmujàca musi równie˝ skorygowaç wartoÊç
firmy i umorzenie w taki sposób, jak gdyby aktywa z tytu∏u odroczonego podatku dochodowego zosta∏y uj´te na dzieƒ przej´cia.
Póêniejszy spadek wartoÊci bilansowej netto wartoÊci firmy ujmuje si´ w rachunku zysków i strat jako koszt.

US GAAP

Póêniejsze uj´cie aktywów z tytu∏u odroczonego podatku dochodowego obni˝a wartoÊç firmy, nast´pnie obni˝a wartoÊci
niematerialne i prawne, i wreszcie obni˝a podatek dochodowy w rachunku zysków i strat.

PPR

Rezerwy lub aktywa z tytu∏u odroczonego podatku dochodowego wycenia si´ na dzieƒ przej´cia wed∏ug wartoÊci mo˝liwej
do realizacji przez po∏àczone spó∏ki, po uwzgl´dnieniu zmiany wartoÊci podatkowej i ksi´gowej aktywów netto spó∏ki
przejmowanej. Brak szczegó∏owych przepisów regulujàcych kwesti´ póêniejszych korekt.

Pozycja

MSR

US GAAP

PPR

Informacje ogólne

Wymagane.

Nazwy i opis ∏àczàcych si´ spó∏ek.

Wymagane.

Wymagane. Nale˝y równie˝ ujawniç
przyczyny ∏àczenia si´ spó∏ek.

Wymagane.

Metoda rozliczania po∏àczenia.

Wymagane.

Data wejÊcia w ˝ycie po∏àczenia
dla celów ksi´gowych.

Wymagane.

Nie okreÊlono.

Informacje na temat ceny przej´cia
i formy zap∏aty, w tym ewentualnej
zap∏aty odroczonej lub warunkowej.

Wymagane.

Wymagane. Nale˝y równie˝ ujawniç
podstaw´ okreÊlenia wartoÊci
akcji/udzia∏ów przekazanych jako
zap∏ata. Nale˝y ujawniç podejÊcie
ksi´gowe, które trzeba zastosowaç
w razie realizacji zap∏aty warunkowej.

Wymagane.

Dzia∏alnoÊç przeznaczona do zbycia.

Wymagane.

Nie okreÊlono.

Procent przej´tych g∏osów na walnym
zgromadzeniu.

Wymagane.

Nie okreÊlono.

WartoÊç firmy – metoda
i okres amortyzacji.

Wymagane.

Nie dotyczy.

WartoÊç firmy – odpisy z tytu∏u utraty
wartoÊci.

Wymagane.

¸àczna wartoÊç wartoÊci firmy – kwota
oczekiwanych kosztów uzyskania
przychodów – wartoÊç firmy w podziale
na segmenty sprawozdawcze.

Nie okreÊlono.

Wymagane.

Uzgodnienie salda poczàtkowego
i koƒcowego wartoÊci firmy.

Wymagane.

Nie okreÊlono.

Zestawienie wartoÊci godziwej
przej´tych aktywów i zobowiàzaƒ
i oddzielne ujawnienie ekwiwalentów
Êrodków pieni´˝nych.

Wymagane.

Nale˝y przedstawiç bilans skrócony,
w którym ujawnione b´dà kwoty
zaliczone do ka˝dej pozycji bilansu
spó∏ki przejmowanej.

Rezerwy z tytu∏u zaniechania
lub ograniczenia dzia∏alnoÊci spó∏ki
przejmowanej.

Wymagane.

Nie okreÊlono.

Wymagane.

Nie okreÊlono.

Wp∏yw przej´cia na sytuacj´ finansowà
na dzieƒ bilansowy oraz na wynik
finansowy od dnia przej´cia.

Wymagane.

Niewymagane, ale zamiast tego
przedstawia si´ teoretyczny rachunek
zysków i strat (zob. poni˝ej).

Podobnie, jak w MSR w odniesieniu
do jednostek konsolidowanych.

WartoÊç przej´tych aktywów z tytu∏u
prac badawczo-rozwojowych
oraz ich odpisów w danym okresie.

Nie okreÊlono.

Wymagane.

Nie okreÊlono.

JeÊli cena przej´cia nie zosta∏a
ostatecznie ustalona, nale˝y ujawniç
ten fakt oraz jego przyczyny.
W póêniejszych okresach nale˝y
ujawniç korekty poczàtkowych alokacji.

Nie okreÊlono.

Wymagane.

Nie okreÊlono.

Szczegó∏owe informacje o kwotach
przypisanych do wartoÊci niematerialnych
i prawnych, w tym wartoÊci ∏àczne,
podlegajàce/niepodlegajàce amortyzacji,
wartoÊci koƒcowe oraz okresy amortyzacji
w podziale na poszczególne aktywa.

Nie okreÊlono.

Wymagane.

Nie okreÊlono.

Teoretyczny rachunek zysków i strat
zawierajàcy dane porównawcze.

Nie okreÊlono.

Wymagane tylko w odniesieniu
do spó∏ek notowanych na gie∏dzie.

Wymagane.

Pozosta∏e informacje finansowe do ujawnienia

WartoÊç firmy

PricewaterhouseCoopers

¸àczenie spó∏ek

Informacje do ujawnienia

Póêniejsze ustalenia finansowe

Warunki ∏àczenia si´

¸àczenie udzia∏ów

Zgodnie z MSR i PPR bardzo rzadko rozlicza si´ ∏àczenie spó∏ek jako ∏àczenie udzia∏ów. US GAAP nie pozwala aktualnie na stosowanie
tej metody.

W polskich przepisach o rachunkowoÊci okreÊlono surowe kryteria, które muszà zostaç spe∏nione, aby mo˝na by∏o zastosowaç metod´ ∏àczenia
udzia∏ów, lecz tylko w przypadku fuzji prawnej. Metod´ t´ stosuje si´ równie˝ w odniesieniu do ∏àczenia si´ jednostek zale˝nych od tej samej
jednostki dominujàcej. Definicja pozostawania pod wspólnà kontrolà jest bardzo wàska – obie ∏àczàce si´ jednostki muszà stanowiç (poÊrednio
lub bezpoÊrednio) w 100% w∏asnoÊç tego samego w∏aÊciciela.

Kryteria okreÊlone przez MSR skupiajà si´ na treÊci ekonomicznej transakcji, wymagajàc, aby by∏a to faktycznie fuzja równorz´dnych partnerów
i aby nie mo˝na by∏o okreÊliç jednej strony jako spó∏ki przejmujàcej. Nie mo˝e powstawaç wra˝enie, ˝e sprawowanie kontroli przechodzi z jednej
spó∏ki do drugiej, strony muszà zasadniczo ∏àczyç si´ w celu utworzenia nowej jednostki sprawozdawczej i dzielenia si´ przysz∏ymi zagro˝eniami
i korzyÊciami.

Poni˝sza tabela przedstawia kryteria, jakie muszà byç spe∏nione, aby mo˝na by∏o zastosowaç metod´ ∏àczenia udzia∏ów stosownie do MSR i PPR:

Powo∏anie zarzàdu

Rozmiary ∏àczàcych si´ spó∏ek

PricewaterhouseCoopers

¸àczenie spó∏ek

POZYCJA

MSR

PPR

Przedstawianie ∏àczàcych si´ spó∏ek

Wymagane.WartoÊç godziwa aktywów
netto jednej z ∏àczàcych si´ spó∏ek nie ró˝ni
si´ o wi´cej ni˝ 10% od wartoÊci godziwej
aktywów netto drugiej ∏àczàcej si´ spó∏ki.

˚adna ze stron po∏àczenia nie jest przedstawiana
jako spó∏ka przejmujàca bàdê przejmowana.

Wymagane.

WartoÊç godziwa jednej ze stron nie ró˝ni si´ znaczàco
od wartoÊci godziwej drugiej ze stron.

Wymagane.

Nie okreÊlono.

Wszystkie ∏àczàce si´ strony uczestniczà w procesie
powo∏ywania zarzàdu.

Wymagane.

Pomi´dzy stronami nast´puje wymiana akcji/udzia∏ów
(akcja/udzia∏ za akcj´/udzia∏) o jednakowych prawach.
˚adna ze stron nie wnosi Êrodków pieni´˝nych.

Wymagane.

NieokreÊlone, jakkolwiek udzia∏owcy
którejkolwiek z ∏àczàcych si´ spó∏ek
nie uzyskujà wi´cej ni˝ 60% ogólnej liczby
g∏osów na walnym zgromadzeniu
udzia∏owców spó∏ki, powsta∏ej w wyniku
po∏àczenia.

W∏aÊciciele ka˝dej ze stron zachowujà zasadniczo
takie same prawa g∏osu w po∏àczonej jednostce
– w porównaniu z w∏aÊcicielami drugiej strony –
jak przed po∏àczeniem.

Wymagane.

Nie okreÊlono.

Nie wyst´puje sytuacja, w której jedna ze stron
zachowuje istotny udzia∏ w przysz∏ych wynikach
tylko cz´Êci po∏àczonej jednostki.

Wymagane.

PricewaterhouseCoopers

¸àczenie spó∏ek

¸àczenie udzia∏ów (cd.)

PPR zawierajà dodatkowo nast´pujàce warunki:

• dotychczasowi cz∏onkowie zarzàdu lub organów nadzoru którejkolwiek ∏àczàcej si´ spó∏ki nie stanowià wi´kszoÊci cz∏onków

zarzàdu lub organów nadzoru spó∏ki powsta∏ej w wyniku po∏àczenia;

• w ciàgu ostatnich 2 lat przed po∏àczeniem ˝adna z ∏àczàcych si´ spó∏ek nie by∏a spó∏kà zale˝nà lub wspó∏zale˝nà od innej

∏àczàcej si´ spó∏ki lub od spó∏ki dominujàcej wobec innej ∏àczàcej si´ spó∏ki;

• na dzieƒ po∏àczenia wszystkie ∏àczàce si´ spó∏ki oraz spó∏ki wobec nich dominujàce, spó∏ki od nich zale˝ne, wspó∏zale˝ne

oraz z nimi stowarzyszone nie posiadajà ∏àcznie udzia∏ów uprawniajàcych do wi´cej ni˝ 10% ogólnej liczby g∏osów na walnym
zgromadzeniu udzia∏owców którejkolwiek z ∏àczàcych si´ spó∏ek;

• ∏àczenie nast´puje w drodze pojedynczej transakcji lub kilku transakcji, zgodnie z przyj´tym planem, w ciàgu 12 miesi´cy

od daty og∏oszenia wszystkich istotnych warunków po∏àczenia;

• po∏àczenie spó∏ek zosta∏o dokonane bez mo˝liwoÊci nabycia w celu realizacji po∏àczenia swoich w∏asnych udzia∏ów

przez któràkolwiek z ∏àczàcych si´ spó∏ek;

• prawa g∏osu, które uzyska∏ udzia∏owiec z udzia∏ów otrzymanych w wyniku ∏àczenia, nie sà umownie ani faktycznie ograniczone;

• w okresie 2 lat od dnia po∏àczenia spó∏ka, na którà przechodzi majàtek ∏àczàcych si´ spó∏ek, lub nowa spó∏ka powsta∏a w wyniku

po∏àczenia nie zamierza sprzedaç lub zlikwidowaç znaczàcej cz´Êci aktywów, z wyjàtkiem przypadku, gdy taka sprzeda˝
lub likwidacja wynika∏aby z faktu, i˝ w wyniku po∏àczenia wystàpi∏y nadmierne zasoby.

Rozliczanie ∏àczenia udzia∏ów

Wed∏ug MSR, ∏àczenie udzia∏ów nie stanowi przej´cia, lecz kontynuacj´ dzia∏alnoÊci, która by∏a prowadzona przed zawarciem transakcji.
Sprawozdania finansowe ∏àczàcych si´ jednostek po prostu dodaje si´ ze sobà, pozycja po pozycji. Po∏àczone aktywa, zobowiàzania i kapita∏
w∏asny ujmuje si´ wed∏ug dotychczasowej wartoÊci bilansowej (po dokonaniu korekt niezb´dnych do ujednolicenia zasad i praktyki
rachunkowoÊci). ¸àczy si´ wyniki finansowe za okres od poczàtku najwczeÊniejszego wykazywanego roku obrotowego i dokonuje si´
przekszta∏cenia danych porównawczych. Nie ujmuje si´ wartoÊci firmy z tytu∏u transakcji – wszelkie ró˝nice korygujà kwot´ kapita∏u w∏asnego.

Wed∏ug PPR, metoda ∏àczenia udzia∏ów polega na sumowaniu poszczególnych pozycji odpowiednich aktywów i pasywów oraz przychodów
i kosztów po∏àczonych spó∏ek, wed∏ug stanu na dzieƒ po∏àczenia, po uprzednim doprowadzeniu ich wartoÊci do jednolitych metod wyceny
i dokonaniu pewnych wy∏àczeƒ (np. kapita∏u podstawowego). Wy∏àczeniu podlegajà równie˝ wzajemne nale˝noÊci i zobowiàzania, przychody
i koszty z tytu∏u operacji gospodarczych dokonywanych w danym roku obrotowym przed po∏àczeniem mi´dzy ∏àczàcymi si´ spó∏kami, oraz zyski
lub straty z tytu∏u operacji gospodarczych dokonanych przed po∏àczeniem mi´dzy ∏àczàcymi si´ spó∏kami, zawarte w wartoÊciach podlegajàcych
∏àczeniu aktywów i pasywów. Koszty poniesione w zwiàzku z po∏àczeniem ujmuje si´ w rachunku zysków i strat w okresie, w którym zosta∏y
poniesione.

¸àczenie spó∏ek znajdujàcych si´ pod wspólnà kontrolà

MSR

Brak konkretnych regulacji dotyczàcych takich transakcji. W praktyce po∏àczenia takie rozlicza si´ zwykle wed∏ug kosztu
wykazywanego w sprawozdaniu finansowym poprzednika, który odzwierciedla wartoÊç bilansowà przenoszonych aktywów
i zobowiàzaƒ, obejmujàcà ewentualnà wartoÊç firmy dotyczàcà przekazywanej jednostki gospodarczej, poprzednio ujmowanà
w sprawozdaniu finansowym jednostki przekazujàcej.

US GAAP

Reguluje szczegó∏owo rachunkowoÊç ∏àczenia si´ jednostek znajdujàcych si´ pod wspólnà kontrolà. Zastosowanie wartoÊci
ze sprawozdania finansowego poprzednika bàdê wartoÊci godziwej jest uzale˝nione od szeregu indywidualnych kryteriów.

PPR

¸àczenie si´ spó∏ek znajdujàcych si´ pod wspólnà kontrolà równie˝ rozlicza si´ metodà ∏àczenia udzia∏ów, jeÊli:

• po∏àczenie dotyczy spó∏ek b´dàcych jednostkami zale˝nymi od tej samej jednostki dominujàcej i je˝eli na dzieƒ po∏àczenia

jednostka dominujàca lub jednostki od niej zale˝ne posiadajà 100% udzia∏ów ∏àczàcych si´ spó∏ek;

• po∏àczenie dotyczy spó∏ek b´dàcych wobec siebie jednostkà dominujàcà i jednostkà zale˝nà, a na dzieƒ po∏àczenia ∏àczàca

si´ jednostka dominujàca lub jednostki od niej zale˝ne posiadajà 100% udzia∏ów w ∏àczàcej si´ jednostce zale˝nej i jednostka
dominujàca jest jednoczeÊnie jednostkà zale˝nà od jednostki dominujàcej wy˝szego szczebla, która to jednostka dominujàca
wy˝szego szczebla posiada samodzielnie lub wraz z jednostkami od siebie zale˝nymi 100% udzia∏ów w ∏àczàcej si´ jednostce
dominujàcej ni˝szego szczebla.

Uwaga: Wymogi US GAAP w zakresie ∏àczenia si´ jednostek gospodarczych (FAS 141) oraz wartoÊci firmy i innych wartoÊci
niematerialnych i prawnych (FAS 142) obowiàzujà jednostki, których rok obrotowy rozpoczyna si´ po 15 grudnia 2001 r.
Wymogi klasyfikacyjne majà zastosowanie do po∏àczeƒ spó∏ek zakoƒczonych po 30 czerwca 2001 r.

PODSTAWA:

MSR: MSR 12, MSR 22 (zmieniony), SIC-9. US GAAP: FAS 38, FAS 121, FAS 141, FAS 142, EITF 95-3. PPR: UoR Art. 35d, 44a, b, c, d, Za∏àcznik.

Przychody

Definicja

MSR

Przychody definiuje si´ w Za∏o˝eniach MSR jako obejmujàce równie˝ zyski. Specjalnie poÊwi´cony ujmowaniu przychodów
standard definiuje przychody jako wp∏ywy korzyÊci brutto w danym okresie, powsta∏e w wyniku dzia∏alnoÊci gospodarczej jednostki,
które powodujà zwi´kszenie kapita∏u w∏asnego, niewynikajàce z wk∏adów w∏aÊcicieli.

US GAAP

Przychody definiuje si´ w za∏o˝eniach koncepcyjnych jako faktyczne lub przewidywane wp∏ywy Êrodków pieni´˝nych
(lub ich ekwiwalent), które nastàpi∏y lub nastàpià w wyniku stale prowadzonych rodzajów dzia∏alnoÊci jednostki.

PPR

Przychody i zyski definiuje si´ jako uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyÊci ekonomicznych,
o wiarygodnie okreÊlonej wartoÊci, w formie zwi´kszenia wartoÊci aktywów, albo zmniejszenia wartoÊci zobowiàzaƒ,
które doprowadzà do wzrostu kapita∏u w∏asnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób ni˝ wniesienie Êrodków
przez udzia∏owców lub w∏aÊcicieli.

Wycena

W ramach wszystkich trzech systemów rachunkowoÊci wymaga si´ wyceny przychodów wed∏ug wartoÊci godziwej otrzymanej lub nale˝nej
zap∏aty. Jest to zwykle kwota Êrodków pieni´˝nych lub ich ekwiwalentów otrzymana lub nale˝na. W razie, gdy wp∏yw Êrodków pieni´˝nych
lub ich ekwiwalentów jest odroczony, jego zdyskontowanie do poziomu wartoÊci bie˝àcej jest w∏aÊciwe zgodnie z MSR, ale nie z US GAAP.
PPR milczà na ten temat, lecz dyskontowanie generalnie ogranicza si´ do ustalania wartoÊci godziwej przy ∏àczeniu si´ jednostek gospodarczych.

Ujmowanie przychodów

MSR

MSR jako jedyne z trzech systemów rachunkowoÊci zawierajà specjalny standard poÊwi´cony ujmowaniu przychodów. Standard ten
opisuje konkretne kryteria ujmowania przychodów ze sprzeda˝y towarów, Êwiadczenia us∏ug, z tytu∏u odsetek, tantiem i dywidend.
Kryteria ujmowania przychodów wspólne dla wszystkich z nich to prawdopodobieƒstwo, ˝e jednostka uzyska korzyÊci ekonomiczne
z tytu∏u danej transakcji oraz to, ˝e kwoty przychodów i kosztów mo˝na wiarygodnie wyceniç.

Dodatkowe kryteria ujmowania majà zastosowanie do przychodów ze sprzeda˝y towarów. MSR wymagajà, aby sprzedawca
przekaza∏ nabywcy znaczàce ryzyko i po˝ytki zwiàzane z tytu∏em w∏asnoÊci oraz aby przesta∏ byç zaanga˝owany w zarzàdzanie
lub kontrol´ nad tymi towarami. Przychody ze Êwiadczenia us∏ug muszà byç ujmowane poprzez odniesienie do stopnia realizacji
transakcji na dzieƒ bilansowy. Przychody z tytu∏u odsetek muszà byç ujmowane wed∏ug podstawy, która uwzgl´dnia efektywnà
rentownoÊç danego sk∏adnika aktywów. Tantiemy ujmuje si´ wed∏ug zasady memoria∏u, zaÊ dywidendy w momencie ustalenia praw
w∏aÊciciela do ich otrzymania.

US GAAP

Skupiajà si´ bardziej na tym, czy przychody zosta∏y zrealizowane (nastàpi∏a ich zamiana na Êrodki pieni´˝ne lub ich ekwiwalenty
albo prawdopodobieƒstwo ich otrzymania jest wystarczajàco pewne) i nabyte (nie wyst´puje koniecznoÊç przeprowadzenia
w tym celu ˝adnej istotnej transakcji, a odpowiadajàce im Êwiadczenia ju˝ wystàpi∏y). Dodatkowe wskazówki dla jednostek
zarejestrowanych przez amerykaƒskà SEC okreÊlajà cztery kryteria, które jednostka musi spe∏niç, zanim nastàpi realizacja i nabycie
przychodów (porównanie z MSR w poni˝szej tabeli). Ponadto, opinie SEC zawierajà wskazówki dotyczàce konkretnych sytuacji
zwiàzanych z ujmowaniem przychodów.

PPR

Brak szczegó∏owych przepisów dotyczàcych ujmowania przychodów, z wyjàtkiem umów d∏ugoterminowych, z których tytu∏u
przychody ujmowaç nale˝y metodà stopnia zaawansowania us∏ugi. Praktyka podobna do MSR.

Porównanie kryteriów ujmowania przychodów wed∏ug MSR/US GAAP

MSR

US GAAP

PricewaterhouseCoopers

Ujmowanie przychodów

Jest prawdopodobne, ˝e jednostka uzyska korzyÊci ekonomiczne.

Cena sprzeda˝y zastosowana przez sprzedawc´ wobec nabywcy
jest sta∏a lub mo˝liwa do okreÊlenia.
ÂciàgalnoÊç jest zagwarantowana w zadowalajàcym stopniu.

Cena sprzeda˝y zastosowana przez sprzedawc´ wobec nabywcy
jest sta∏a lub mo˝liwa do okreÊlenia.

Istniejà przekonujàce dowody na dokonanie ustaleƒ, nastàpi∏a dostawa
towarów lub realizacja us∏ug.

Kwot´ przychodów mo˝na wiarygodnie wyceniç.

Jednostka przekaza∏a nabywcy znaczàce ryzyko i po˝ytki wynikajàce
z posiadania towarów.

Nastàpi∏a dostawa towarów lub zrealizowano us∏ug´.

Jednostka przestaje byç trwale zaanga˝owana w zarzàdzanie sprzedanymi
towarami oraz nie sprawuje ju˝ nad nimi efektywnej kontroli.

Cena sprzeda˝y zastosowana przez sprzedawc´ wobec dostawcy
jest sta∏a lub mo˝liwa do okreÊlenia, zaÊ ÊciàgalnoÊç jest w zadowalajàcym
stopniu zagwarantowana.

Koszty poniesione oraz do poniesienia w odniesieniu do transakcji
mo˝na wiarygodnie wyceniç.

Cena sprzeda˝y zastosowana przez sprzedawc´ wobec dostawcy
jest sta∏a lub mo˝liwa do okreÊlenia.

Stopieƒ realizacji transakcji mo˝na wiarygodnie wyceniç.

PricewaterhouseCoopers

Ujmowanie przychodów

Konkretne zagadnienia zwiàzane z ujmowaniem przychodów

Umowy gwarancyjne i serwisowe

MSR

W razie, gdy cena sprzeda˝y produktu obejmuje mo˝liwà do wyró˝nienia cz´Êç dotyczàcà póêniejszego serwisu, ujmuje si´
jà jako rozliczenia mi´dzyokresowe przychodów (przychody przysz∏ych okresów) i rozlicza w przychody przez okres gwarancji.

US GAAP

Podobnie jak w MSR. Przychody muszà byç ujmowane metodà liniowà, chyba ˝e z roz∏o˝enia koszów w czasie wynika co innego.
Strata musi byç ujmowana od razu, je˝eli przewidywane koszty Êwiadczenia us∏ug w okresie gwarancji przekraczajà nienabyte
jeszcze przychody.

PPR

Brak szczegó∏owych przepisów.

Transakcje barterowe – reklama

MSR

Ustalenia co do barteru reklamowego wyst´pujà wówczas, gdy dwie spó∏ki przeprowadzajà transakcj´ niepieni´˝nà, s∏u˝àcà
wymianie us∏ug reklamowych. Stosownie do MSR, zasadniczo mo˝na ujmowaç przychody z tytu∏u wymiany ró˝nych towarów
i us∏ug, je˝eli kwot´ przychodów mo˝na wiarygodnie wyceniç. Transakcja musi zostaç wyceniona wed∏ug wartoÊci godziwej
otrzymanych towarów i us∏ug, je˝eli jednak nie mo˝na wiarygodnie ustaliç wartoÊci godziwej otrzymanych towarów i us∏ug, stosuje
si´ wartoÊç godziwà przekazanych towarów i us∏ug. WartoÊç godziwà reklam otrzymanych lub przekazanych w ramach transakcji
barterowej ustala si´ zasadniczo w oparciu o równowa˝ne transakcje niebarterowe.

US GAAP

Przychody i koszty ujmowaç nale˝y wed∏ug wartoÊci godziwej przekazanych reklam. WartoÊç godziwa musi byç oparta na
dotychczasowej praktyce jednostki uzyskiwania Êrodków pieni´˝nych w zamian za podobne reklamy od jednostek niepowiàzanych.
Zbli˝one transakcje wykorzystywane jako wyznacznik wartoÊci godziwej nie mogà pochodziç sprzed wi´cej ni˝ szeÊciu miesi´cy
przed dniem transakcji barterowej. Je˝eli nie mo˝na ustaliç wartoÊci godziwej przekazanej reklamy w ramach tych kryteriów,
zastosowaç nale˝y wartoÊç bilansowà przekazanych reklam.

PPR

Brak szczegó∏owych przepisów.

Ustalenia wieloelementowe – ujmowanie przychodów z tytu∏u oprogramowania

MSR

Nie istniejà ˝adne konkretne wskazówki co do ujmowania przychodów z tytu∏u oprogramowania. Wynagrodzenie z tytu∏u napisania
oprogramowania na zamówienie ujmowane jest zwykle w oparciu o stopieƒ zaawansowania przedsi´wzi´cia.

US GAAP

Udzielajà konkretnych wskazówek co do ujmowania przychodów dostawców oprogramowania z tytu∏u oprogramowania,
w szczególnoÊci w odniesieniu do ustaleƒ wieloelementowych. W odniesieniu do tych ustaleƒ, wartoÊç ka˝dego elementu ustala
si´ w oparciu o Obiektywne Zwiàzane z Danym Dostawcà Dowody (ang. VSOE) wskazujàce na pewnà kwot´ wartoÊci godziwej.
VSOE ogranicza si´ zwykle do ceny sprzeda˝y poszczególnych elementów osobno. Przychody ujmuje si´ w momencie dostawy
poszczególnych elementów.

PPR

Brak szczegó∏owych przepisów.

Umowy o budow´

Zakres

MSR

Majà zastosowanie do umów wykonawców (niezdefiniowanych) o budow´ pojedynczego sk∏adnika aktywów lub kombinacji
aktywów, w cenach sta∏ych oraz typu „koszt plus”.

US GAAP

W odró˝nieniu od MSR, wskazówki podane sà raczej z punktu widzenia wykonawcy ni˝ umowy. Zakres wskazówek nie ogranicza
si´ do umów o budow´; majà one równie˝ zastosowanie do umów dotyczàcych ceny jednostkowej oraz czasu i materia∏ów.

PPR

Dotyczà umów o wykonanie us∏ug (w tym umów o budow´) o okresie realizacji d∏u˝szym ni˝ 6 miesi´cy.

Metoda ujmowania

MSR

Przy ujmowaniu przychodów i kosztów MSR wymagajà metody stopnia zaawansowania prac, o ile wynik ustaliç mo˝na w sposób
wiarygodny. Kryteria niezb´dne do tego, aby umowa „koszt plus” spe∏nia∏a wymóg wiarygodnej wyceny, sà mniej ostre ni˝
w wypadku umowy w cenach sta∏ych. W niektórych przypadkach MSR zezwalajà na stosowanie metody zysku zerowego,
zgodnie z którà przychody ujmuje si´ tylko do kwoty kosztów umowy, których pokrycia si´ oczekuje. MSR udzielajà
w ograniczonym zakresie wskazówek co do stosowania oszacowaƒ.

US GAAP

Jednostki stosujà zwykle metod´ stopnia zaawansowania prac. Je˝eli jednak nie mo˝na w zadowalajàcy sposób ustaliç stopnia
zaawansowania, stosuje si´ metod´ zakoƒczonej umowy. US GAAP udzielajà szczegó∏owych wskazówek co do stosowania
oszacowaƒ.

PPR

Podobnie jak w MSR, z tym ˝e metod´ stopnia zaawansowania us∏ugi stosuje si´ wówczas, gdy mo˝na wiarygodnie ustaliç stopieƒ
zaawansowania, a nie wynik, jak w MSR.

PricewaterhouseCoopers

Ujmowanie przychodów

Umowy o budow´ (cd.)

Stosowanie metody stopnia zaawansowania prac/us∏ugi

MSR

Je˝eli wynik umowy mo˝na w wiarygodny sposób oszacowaç, przychody i koszty ujmuje si´ w oparciu o stopieƒ realizacji umowy
na dzieƒ bilansowy. Je˝eli jest prawdopodobne, ˝e ∏àczne koszty umowy przekroczà ∏àczne przychody z jej tytu∏u, przewidywana
strata musi zostaç natychmiast uj´ta w kosztach.

US GAAP

Dopuszczajà dwa ró˝ne podejÊcia:

• podejÊcie typu „przychody-koszty” (podobnie jak w MSR) – w celu ustalenia osiàgni´tych przychodów przemna˝a si´ oszacowany

stopieƒ zaawansowania prac wyra˝ony procentowo przez oszacowane ∏àczne przychody, zaÊ w celu ustalenia kosztów uzyskania
tych przychodów, przemna˝a si´ oszacowany stopieƒ zaawansowania prac wyra˝ony procentowo przez oszacowane ∏àczne
koszty umowy; oraz

• podejÊcie oparte na zysku brutto na sprzeda˝y (ró˝ne od MSR) – w celu ustalenia dotychczas nabytego oszacowanego zysku brutto

na sprzeda˝y, przemna˝a si´ oszacowany stopieƒ zaawansowania prac wyra˝ony procentowo przez oszacowany zysk brutto
na sprzeda˝y.

PPR

Je˝eli stopieƒ zaawansowania us∏ugi mo˝na w sposób wiarygodny ustaliç, przychody i koszty ujmuje proporcjonalnie do stopnia
jej zaawansowania.

Metoda zakoƒczonej umowy

MSR

Niedozwolona.

US GAAP

Dozwolona wówczas, gdy szacunkowe koszty niezb´dne do dokoƒczenia realizacji umowy oraz stopieƒ zaawansowania prac
nie sà ustalone z wystarczajàcà pewnoÊcià. Przychody ujmuje si´ dopiero wówczas, gdy realizacja umowy jest zakoƒczona
lub zasadniczo zakoƒczona.

PPR

Niedozwolona, z wyjàtkiem umów o okresie realizacji krótszym ni˝ 6 miesi´cy.

¸àczenie i dzielenie umów

MSR

MSR wymagajà ∏àczenia umów, je˝eli wchodzà one w sk∏ad pakietu, bàdê ich podzia∏u, je˝eli ka˝da z nich wchodzi w sk∏ad
osobnej oferty i kiedy przychody i koszty z nim zwiàzane mo˝na jasno wyró˝niç.

US GAAP

¸àczenie umów jest dozwolone, ale nie wymagane.

PPR

Kwestia nieuregulowana.

PODSTAWA:

MSR: MSR 11, MSR 18. US GAAP: CON 5, SAB 101, SOP 81-1, SOP 97-2. PPR: UoR Art. 34a, b, c, d.

PricewaterhouseCoopers

Koszty

Definicja

MSR

Koszty definiuje si´ w Za∏o˝eniach MSR jako obejmujàce straty. Koszty to zmniejszenia korzyÊci ekonomicznych powodujàce
zmniejszenie kapita∏u w∏asnego.

US GAAP

Koszty definiuje si´ w za∏o˝eniach koncepcyjnych jako faktyczne lub przewidywane wyp∏ywy Êrodków pieni´˝nych
(lub ich ekwiwalent), które nastàpi∏y lub nastàpià w wyniku stale prowadzonych g∏ównych rodzajów dzia∏alnoÊci jednostki.

PPR

Koszty i straty definiuje si´ jako uprawdopodobnione zmniejszenia w okresie sprawozdawczym korzyÊci ekonomicznych,
o wiarygodnie okreÊlonej wartoÊci, w formie zmniejszenia wartoÊci aktywów, albo zwi´kszenia wartoÊci zobowiàzaƒ i rezerw,
które doprowadzà do zmniejszenia kapita∏u w∏asnego lub zwi´kszenia jego niedoboru w inny sposób ni˝ wycofanie Êrodków przez
udzia∏owców lub w∏aÊcicieli.

Konkretne zagadnienia zwiàzane z ujmowaniem kosztów

Koszty odsetek

MSR

Koszty odsetek ujmuje si´ wed∏ug zasady memoria∏u. W razie, gdy koszty odsetek obejmujà dyskonto lub premi´ z tytu∏u emisji
instrumentu d∏u˝nego, dyskonto lub premi´ amortyzuje si´ metodà efektywnej stopy procentowej. Efektywna stopa procentowa
to stopa dyskontujàca przewidywane przysz∏e p∏atnoÊci pieni´˝ne do poziomu wartoÊci bilansowej instrumentu d∏u˝nego.

US GAAP

Podobnie jak w MSR, z tym ˝e metoda efektywnej stopy procentowej znana jest pod nazwà „metody odsetkowej”
(ang. interest method).

PPR

Podobnie jak w MSR – koszty odsetek ujmuje si´ wg zasady memoria∏u, nie okreÊlono jednak metody efektywnej stopy procentowej.

Âwiadczenia pracownicze – koszty Êwiadczeƒ emerytalnych

W chwili obecnej PPR milczà na temat Êwiadczeƒ pracowniczych. Nie wyst´pujà programy okreÊlonych Êwiadczeƒ emerytalnych. Wyst´pujà
jednak inne Êwiadczenia, takie jak nagrody jubileuszowe, wyp∏acane pracownikom przez niektóre jednostki, zwykle co pi´ç lat, oraz odprawy
emerytalne, obowiàzujàce wszystkie jednostki. Stosuje si´ ró˝ne metody rozliczania tych Êwiadczeƒ, w tym modele zbli˝one do MSR, bàdê
rozliczanie wed∏ug zasady kasowej, które jest cz´Êciej stosowane. Znowelizowana ustawa okreÊla odr´bnà pozycj´ bilansu, w której wykazywaç
nale˝y Êwiadczenia emerytalne i inne, nie podajàc jednak ˝adnych konkretnych zasad ich ujmowania i wyceny.

MSR i US GAAP wymagajà systematycznego racjonalnego roz∏o˝enia kosztu tych Êwiadczeƒ na ca∏y okres pracy zatrudnionych przez jednostk´
osób. Oba systemy rachunkowoÊci dzielà programy emerytalne na programy okreÊlonych sk∏adek i programy okreÊlonych Êwiadczeƒ oraz
definiujà je w zbli˝ony sposób.

Programy okreÊlonych sk∏adek

Programy okreÊlonych sk∏adek to programy Êwiadczeƒ po okresie zatrudnienia, które wymagajà od jednostki wp∏acania sta∏ych sk∏adek
do funduszu. Jednostka nie ma prawnego ani domyÊlnego obowiàzku wp∏acania dalszych sk∏adek do funduszu, nawet jeÊli ponosi on straty.
W programach tych to pracownik ponosi ryzyko zwiàzane z aktywami programu. Wszystkie trzy systemy wymagajà wyceny kosztu Êwiadczeƒ
emerytalnych w wysokoÊci sk∏adek okresowo wp∏acanych do funduszu.

Programy okreÊlonych Êwiadczeƒ

Programy okreÊlonych Êwiadczeƒ nak∏adajà na pracodawc´ obowiàzek zapewnienia pracownikom okreÊlonych Êwiadczeƒ po okresie
zatrudnienia w ustalonej wysokoÊci. Oznacza to, ˝e ryzyko zwiàzane z aktywami programu ponosi pracodawca.

Ujmowanie kosztów

Âwiadczenia pracownicze – koszty Êwiadczeƒ emerytalnych (cd.)

Programy okreÊlonych Êwiadczeƒ (cd.)

Metodologia rozliczania programów okreÊlonych Êwiadczeƒ jest podobna w obu systemach. Jej podstawowe cechy to:

PricewaterhouseCoopers

Ujmowanie kosztów

ZAGADNIENIE

MSR US

GAAP

Ograniczenie bilansowe aktywów.

Sk∏adnik aktywów ograniczony do ni˝szej
z nast´pujàcych wartoÊci: a) sk∏adnika aktywów
powsta∏ego w wyniku zastosowania standardu;
b) sumy netto wszelkich nie uj´tych strat aktuarialnych
i kosztów przesz∏ego zatrudnienia oraz wartoÊci
bie˝àcej wszelkich dost´pnych Êrodków programu
lub kwot wynikajàcych z obni˝enia przysz∏ych sk∏adek.

Brak podobnego wymogu.

Ujmowanie minimalnej kwoty
zobowiàzania emerytalnego.

Brak takiego wymogu.

Minimalne zobowiàzanie to kwota, o którà program
jest niedofinansowany (nie uwzgl´dnia si´
prognozowanego przysz∏ego wzrostu wynagrodzeƒ).

Koszty przesz∏ego zatrudnienia.

Koszty przesz∏ego zatrudnienia ujmuje
si´ przez pozosta∏y okres nabywania Êwiadczeƒ.
W razie, gdy Êwiadczenia zosta∏y ju˝ nabyte,
koszty przesz∏ego zatrudnienia ujàç nale˝y
natychmiast.

Koszty przesz∏ego zatrudnienia dotyczàce obecnych
i by∏ych pracowników ujmuje si´ zasadniczo przez
pozosta∏y okres pracy czynnych pracowników.

Niekorzystne zmiany programu rozlicza si´
w czasie i w pierwszej kolejnoÊci kompensuje
si´ je z dotychczasowymi dodatnimi kosztami
przesz∏ego zatrudnienia. Nadwy˝k´ ujmuje
si´ jako koszty przesz∏ego zatrudnienia.

Programy wielozak∏adowe.

Stosuje si´ rachunkowoÊç okreÊlonych Êwiadczeƒ,
chyba ˝e nie ma do tego wystarczajàcej iloÊci informacji.

Stosuje si´ rachunkowoÊç okreÊlonych sk∏adek.

Program okreÊlonych Êwiadczeƒ
jednostki zale˝nej stanowiàcy cz´Êç
programu grupy kapita∏owej.

Brak zwolnieƒ. Program wykazuje si´ jako program
okreÊlonych Êwiadczeƒ.

JeÊli jednostka zale˝na nie mo˝e okreÊliç
swojego udzia∏u w aktywach i zobowiàzaniach
emerytalnych, mo˝e wykazywaç obowiàzki
emerytalne w taki sposób, jak w programie
okreÊlonych sk∏adek.

Ustalanie kosztów z tytu∏u Êwiadczeƒ
emerytalnych i innych Êwiadczeƒ
po okresie zatrudnienia.

Metoda aktuarialna prognozowanych uprawnieƒ
jednostkowych.

Podobnie jak w MSR.

Stopa dyskonta obowiàzku.

Oparta na rynkowych stopach zwrotu z wysoko
ocenianych obligacji przedsi´biorstw.

Podobnie jak w MSR.

Wycena aktywów programu.

Wed∏ug wartoÊci godziwej lub zdyskontowanych
przep∏ywów pieni´˝nych, jeÊli ceny rynkowe
nie sà dost´pne.

Podobnie jak w MSR.

Cz´stotliwoÊç wyceny aktuarialnej.

Wystarczajàco cz´sto, aby kwoty przedstawiane
w sprawozdaniach finansowych nie ró˝ni∏y si´
istotnie od kwot ustalanych na dzieƒ bilansowy.

Wymóg dokonywania wyceny w odst´pach
rocznych.

Ujmowanie zysków i strat
aktuarialnych.

Ujmowanie natychmiast albo przez przewidywany,
pozosta∏y okres pracy osób obj´tych programem.
Uj´ta byç musi co najmniej kwota zysku/straty netto
przewy˝szajàca 10% wielkoÊci obowiàzku z tytu∏u
programu okreÊlonych Êwiadczeƒ, nie ni˝szego jednak
od wartoÊci godziwej aktywów programu na poczàtek roku.

Podobnie jak w MSR.

PODSTAWA:

MSR: MSR 19, MSR 39. US GAAP: APB 21, FAS 87, FAS 88.

PricewaterhouseCoopers

Ujmowanie kosztów

Wynagrodzenie p∏atne akcjami

MSR nie regulujà obecnie kwestii ujmowania i wyceny Êwiadczeƒ pracowniczych regulowanych akcjami, jakkolwiek zawierajà konkretne zasady
ujawniania odnoÊnych informacji. Zgodnie z US GAAP „koszt” oferowania pracownikowi akcji lub praw do akcji w ramach programów
Êwiadczeƒ kapita∏owych rozlicza si´ w koszty przez odpowiedni okres jego zatrudnienia. Mogà jednak wyst´powaç ró˝nice w sposobie wyceny
„kosztu” pomi´dzy systemami, jak przedstawiono poni˝ej.

Ujmowanie

MSR

Nie wymagane.

US GAAP

Wymagajà ujmowania kosztu akcji/opcji przyznanych pracownikom, zale˝nych lub niezale˝nych od wyników, przez okres
zatrudnienia pracownika.

PPR

Kwestia nieuregulowana.

Wycena

MSR

Nie dotyczy, poniewa˝ ujmowanie nie jest obecnie wymagane.

US GAAP

Jednostki majà mo˝liwoÊç wyboru metody rozliczania kosztów Êwiadczeƒ. Mogà stosowaç metod´ wartoÊci wewn´trznej
lub metod´ wartoÊci godziwej.

Zgodnie z metodà wartoÊci wewn´trznej kosztem Êwiadczenia jest ró˝nica pomi´dzy cenà rynkowà akcji na dzieƒ wyceny,
a cenà, jakà ma zap∏aciç pracownik (cenà realizacji). Dzieƒ wyceny to zwykle dzieƒ przyznania Êwiadczenia.
Metoda ta jest szeroko stosowana w praktyce.

Zgodnie z metodà wartoÊci godziwej koszt Êwiadczeƒ oparty jest na wartoÊci godziwej opcji na dzieƒ przyznania.
Szacuje si´ jà przy wykorzystaniu modelu wyceny opcji. W razie, gdy jednostka decyduje si´ na stosowanie metody wartoÊci
wewn´trznej, ujawniç musi teoretyczne informacje dotyczàce kwoty wyniku finansowego netto i zysku na jednà akcj´,
które wystàpi∏yby, gdyby zastosowano metod´ wartoÊci godziwej.

PPR

Kwestia nieuregulowana.

Podatek dochodowy od osób fizycznych p∏atny przez pracodawc´ z tytu∏u skorzystania ze Êwiadczeƒ przez pracowników

MSR

Brak konkretnych wskazówek dotyczàcych ujmowania i wyceny podatku dochodowego od osób fizycznych p∏atnego
przez jednostki w zwiàzku ze Êwiadczeniami nale˝nymi pracownikom w ramach Êwiadczeƒ kapita∏owych.

US GAAP

Pracodawca powinien ujàç podatek dochodowy od osób fizycznych z tytu∏u realizacji Êwiadczeƒ kapita∏owych jako koszt
na dzieƒ realizacji opcji.

PPR

Kwestia nieuregulowana.

PODSTAWA:

MSR: MSR 19, MSR 37. US GAAP: APB 25, FAS 123, EITF D-83, EITF 00-16.

PricewaterhouseCoopers

Ujmowanie kosztów

P∏atne nieobecnoÊci

Obejmujà d∏ugotrwa∏e p∏atne nieobecnoÊci, takie jak d∏ugotrwa∏a niezdolnoÊç do pracy (kalectwo), zwolnienia z tytu∏u d∏ugiego sta˝u pracy
oraz urlop naukowy. Âwiadczenia te narastajà zwykle przez ca∏y okres zatrudnienia pracownika. MSR i US GAAP wymagajà ujmowania
zobowiàzania równolegle do Êwiadczenia przez pracownika pracy uprawniajàcej go do Êwiadczeƒ.

Âwiadczenia z tytu∏u rozwiàzania stosunku pracy

MSR

Âwiadczenia z tytu∏u rozwiàzania stosunku pracy wynikajàce ze zwolnieƒ rozlicza si´ w sposób zbli˝ony do rezerw
restrukturyzacyjnych. Ubezpieczenie na wypadek rozwiàzania stosunku pracy jest generalnie wyp∏acane niezale˝nie od powodu
odejÊcia pracownika z pracy. Wyp∏ata takich Êwiadczeƒ jest pewna (z zastrze˝eniem ewentualnych wymogów dotyczàcych
nabywania do nich praw lub wymogów co do minimalnego sta˝u pracy), niepewne jest natomiast roz∏o˝enie w czasie jej
dokonywania. MSR wymagajà, aby ubezpieczenie na wypadek rozwiàzania stosunku pracy rozliczane by∏o w sposób spójny
z rozliczaniem obowiàzków emerytalnych.

US GAAP

Podajà szczegó∏owe wskazówki dotyczàce Êwiadczeƒ po okresie zatrudnienia, np. dalszego wyp∏acania wynagrodzeƒ, Êwiadczeƒ
z tytu∏u rozwiàzania stosunku pracy, szkoleƒ i doradztwa. US GAAP rozró˝niajà trzy rodzaje Êwiadczeƒ z tytu∏u rozwiàzania
stosunku pracy o trzech ró˝nych metodach, jeÊli chodzi o roz∏o˝enie w czasie ich ujmowania.

Po pierwsze, specjalne Êwiadczenia z tytu∏u rozwiàzania stosunku pracy, które ujmuje si´ na dzieƒ zaakceptowania propozycji
przez pracowników oraz których kwot´ mo˝na zadowalajàco oszacowaç. Po drugie umowne Êwiadczenia z tytu∏u rozwiàzania
stosunku pracy, które ujmuje si´ na dzieƒ, w którym sta∏o si´ prawdopodobne, ˝e pracownicy b´dà uprawnieni do Êwiadczeƒ,
zaÊ ich kwot´ mo˝na zadowalajàco oszacowaç. Po trzecie, Êwiadczenia z tytu∏u rozwiàzania stosunku pracy powiàzane
z restrukturyzacjà, które ujmuje si´ jako zobowiàzanie w chwili, gdy kierownictwo zatwierdzi plan i spe∏nione zostanà pewne
kryteria.

Programy ubezpieczeƒ na wypadek rozwiàzania stosunku pracy uznawane sà zgodnie z US GAAP za programy okreÊlonych
Êwiadczeƒ. Jednostki mogà dokonaç wyboru, czy wyliczaç nabyte przez pracowników obowiàzki pracodawcy z tytu∏u Êwiadczeƒ
(ang. VBO) jako ustalonà metodami aktuarialnymi wartoÊç bie˝àcà nabytych Êwiadczeƒ, do których pracownik by∏by uprawniony,
gdyby w danym momencie odszed∏ z jednostki, czy te˝ jako ustalonà metodami aktuarialnymi wartoÊç bie˝àcà nabytych Êwiadczeƒ,
do których pracownik jest obecnie uprawniony, w oparciu o przewidywany dzieƒ odejÊcia pracownika z jednostki lub jego przejÊcia
na emerytur´.

PPR

Âwiadczenia z tytu∏u rozwiàzania stosunku pracy wynikajàce ze zwolnieƒ rozlicza si´ podobnie do rezerw restrukturyzacyjnych.
Brak bardziej szczegó∏owego uregulowania.

PODSTAWA:

MSR: MSR 19. US GAAP: FAS 43, FAS 88, FAS 112, EITF 88-1. PPR: UoR Art. 35d.

PricewaterhouseCoopers

WartoÊci niematerialne i prawne

Definicja

MSR

Rozró˝nialny niepieni´˝ny sk∏adnik aktywów, niemajàcy postaci fizycznej, kontrolowany przez jednostk´ w celu wykorzystania
do produkcji, dostarczania towarów lub Êwiadczenia us∏ug, oddania w odp∏atne u˝ytkowanie osobom trzecim lub w celach
administracyjnych. Mo˝e byç nabyty lub wytworzony przez jednostk´ we w∏asnym zakresie.

US GAAP

Podobnie jak w MSR.

PPR

WartoÊci niematerialne i prawne to nabyte przez jednostk´, zaliczane do aktywów trwa∏ych, prawa majàtkowe nadajàce
si´ do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej u˝ytecznoÊci d∏u˝szym ni˝ rok, przeznaczone
do u˝ywania na potrzeby jednostki. W szczególnoÊci obejmujà licencje, koncesje, patenty, know-how, a tak˝e nabytà wartoÊç
firmy i koszty zakoƒczonych prac rozwojowych.

Ujmowanie – nabyte wartoÊci niematerialne i prawne

MSR

Zastosowanie majà ogólne kryteria ujmowania aktywów okreÊlone w MSR. WartoÊci niematerialne i prawne ujmuje si´, je˝eli jest
prawdopodobne, ˝e jednostka uzyska w przysz∏oÊci z ich tytu∏u korzyÊci ekonomiczne i je˝eli mo˝na je wiarygodnie wyceniç.

US GAAP

Podobnie jak w MSR.

PPR

Podobnie jak w MSR – sk∏adnik aktywów ujmuje si´, jeÊli spe∏nia kryteria klasyfikacyjne.

Rozliczanie wartoÊci niematerialnych i prawnych nabytych w wyniku po∏àczenia jednostek gospodarczych omówiono w cz´Êci poÊwi´conej
∏àczeniu si´ spó∏ek (zob. str. 34).

Ujmowanie – dodatkowe kryteria dla wytworzonych przez jednostk´ we w∏asnym zakresie wartoÊci niematerialnych i prawnych

MSR

Wymagany jest podzia∏ kosztów zwiàzanych z wytworzeniem wartoÊci niematerialnych i prawnych na faz´ badawczà i rozwojowà.
Koszty poniesione w fazie badawczej zawsze powi´kszajà bezpoÊrednio koszty. Koszty prac rozwojowych powi´kszajà koszty,
chyba ˝e jednostka mo˝e wykazaç, ˝e zachodzà jednoczeÊnie wszystkie ni˝ej wymienione warunki:

• techniczna mo˝liwoÊç wytwarzania sk∏adnika wartoÊci niematerialnych i prawnych;

• zamiar ukoƒczenia wytworzenia sk∏adnika wartoÊci niematerialnych i prawnych;

• zdolnoÊç do wykorzystania go lub sprzeda˝y;

• sposób w jaki b´dzie przynosi∏ w przysz∏oÊci korzyÊci ekonomiczne. Jednostka musi wykazaç istnienie rynku lub

– jeÊli dany sk∏adnik wartoÊci niematerialnych i prawnych wytwarzany jest do u˝ytku wewn´trznego – jego u˝ytecznoÊç;

• posiadanie wystarczajàcych zasobów w celu zakoƒczenia prac rozwojowych, oraz

• zdolnoÊç do wiarygodnej wyceny wydatków, które mo˝na przypisaç danemu sk∏adnikowi wartoÊci niematerialnych i prawnych

w trakcie prac rozwojowych.

Koszty prac rozwojowych, które poczàtkowo powi´kszy∏y koszty, nie mogà zostaç aktywowane w póêniejszym okresie.

US GAAP

Kryteria ujmowania sà ostrzejsze ni˝ w przypadku MSR. Zgodnie z US GAAP, koszty prac badawczych i rozwojowych powi´kszajà
koszty z chwilà poniesienia, co sprawia, ˝e ujmowanie wartoÊci niematerialnych i prawnych wytworzonych we w∏asnym zakresie
jest rzadkie. Odr´bne zasady majà jednak zastosowanie do kosztów prac rozwojowych dotyczàcych oprogramowania
komputerowego z przeznaczeniem do sprzeda˝y. Sà one ujmowane w aktywach i zaczynajà byç amortyzowane z chwilà ustalenia,
˝e istnieje techniczna mo˝liwoÊç jego wytworzenia. Przestajà byç wykazywane w aktywach z chwilà, gdy mo˝liwe staje si´
zaoferowanie produktu klientom na ogólnych zasadach.

Podobne zasady majà zastosowanie do pewnych sk∏adników kosztów prac rozwojowych dotyczàcych oprogramowania
komputerowego wytwarzanego dla w∏asnych potrzeb.

PPR

Koszty zakoƒczonych prac rozwojowych prowadzonych przez jednostk´ na w∏asne potrzeby, poniesione przed podj´ciem produkcji
lub zastosowaniem technologii, zalicza si´ do wartoÊci niematerialnych i prawnych, je˝eli:

• produkt lub technologia wytwarzania sà ÊciÊle ustalone, a dotyczàce ich koszty prac rozwojowych wiarygodnie okreÊlone;

• techniczna przydatnoÊç produktu lub technologii zosta∏a stwierdzona i odpowiednio udokumentowana i na tej podstawie

jednostka podj´∏a decyzj´ o wytwarzaniu tych produktów lub stosowaniu technologii,

• koszty prac rozwojowych zostanà pokryte – wed∏ug przewidywaƒ – przychodami ze sprzeda˝y tych produktów lub zastosowania

technologii.

Okres dokonywania odpisów kosztów prac rozwojowych nie mo˝e przekraczaç 5 lat.

Aktywa

PricewaterhouseCoopers

Aktywa

WartoÊci niematerialne i prawne (cd.)

Ujmowanie – koszty budowy witryny internetowej

MSR

Aktualnie brak konkretnych wskazówek, ale zastosowanie mia∏yby tutaj kryteria obowiàzujàce aktywa wytworzone we w∏asnym
zakresie.

US GAAP

Koszty ponoszone na etapie planowania powi´kszajà koszty. Koszty ponoszone z tytu∏u czynnoÊci zwiàzanych z budowà aplikacji
oraz infrastruktury witryny internetowej aktywuje si´, natomiast koszty ponoszone po uruchomieniu witryny powi´kszajà koszty
z chwilà poniesienia.

PPR

Kwestia nieuregulowana.

Wycena – nabyte wartoÊci niematerialne i prawne

MSR

Koszt nabytych oddzielnie wartoÊci niematerialnych i prawnych na dzieƒ nabycia jest zwykle oczywisty, jako ˝e stanowi wartoÊç
godziwà uiszczonej zap∏aty.

US GAAP

Podobnie jak w MSR.

PPR

Podobnie jak w MSR.

Wycena – wartoÊci niematerialne i prawne wytworzone we w∏asnym zakresie

MSR

Koszt wytworzenia obejmuje wszelkie wydatki, które mo˝na bezpoÊrednio przypisaç lub rozliczyç na tworzenie, produkcj´
i przygotowanie sk∏adnika aktywów od dnia, na który spe∏nione zosta∏y kryteria ujmowania.

US GAAP

Podobnie jak w MSR.

PPR

Podobnie jak w MSR. W polskich przepisach o rachunkowoÊci nie ma rozró˝nienia na fazy badawczà i rozwojowà, wi´c jeÊli
powy˝sze kryteria zosta∏y spe∏nione, wszelkie koszty bezpoÊrednio zwiàzane ze stworzeniem, wyprodukowaniem i przystosowaniem
sk∏adnika aktywów do u˝ytku mogà zostaç uwzgl´dnione w kosztach wytworzenia tego sk∏adnika aktywów. WartoÊci niematerialne
i prawne obejmujà koszty zakoƒczonych prac rozwojowych.

Wycena w terminie póêniejszym – wartoÊci niematerialne i prawne nabyte oraz wytworzone we w∏asnym zakresie

MSR

Poczàtkowo wartoÊci niematerialne i prawne ujmuje si´ wed∏ug kosztu pomniejszonego o umorzenie i ∏àcznà kwot´ odpisów
aktualizujàcych z tytu∏u utraty wartoÊci bàdê wed∏ug wartoÊci godziwej pomniejszonej o póêniejsze umorzenie/odpisy aktualizujàce
z tytu∏u utraty wartoÊci. MSR pozwala na póêniejszà aktualizacj´ wyceny wartoÊci niematerialnych i prawnych do poziomu wartoÊci
godziwej w oparciu o ceny na aktywnym rynku. W razie przyj´cia takiego podejÊcia (w praktyce niezwykle rzadkiego), aktualizacji
wyceny dokonywaç nale˝y regularnie, aktualizujàc wycen´ ca∏ej klasy wartoÊci niematerialnych i prawnych w tym samym
momencie.

US GAAP

Poczàtkowe uj´cie podobnie jak w MSR. Nie jest dozwolone dokonywanie aktualizacji wyceny. Amortyzowane wartoÊci
niematerialne i prawne wykazuje si´ wed∏ug zamortyzowanego kosztu, o ile nie nastàpi∏a utrata wartoÊci. Nieamortyzowane wartoÊci
niematerialne i prawne wykazuje si´ wed∏ug kosztu historycznego, o ile nie nastàpi∏a utrata wartoÊci.

PPR

Nie dokonuje si´ aktualizacji wyceny wartoÊci niematerialnych i prawnych. WartoÊci niematerialne i prawne wycenia si´ wed∏ug
cen nabycia lub kosztów wytworzenia, pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a tak˝e o odpisy z tytu∏u trwa∏ej
utraty wartoÊci.

Amortyzacja – wartoÊci niematerialne i prawne nabyte oraz wytworzone we w∏asnym zakresie

MSR

Przyjmuje si´ mo˝liwe do odrzucenia za∏o˝enie, ˝e okres ekonomicznej u˝ytecznoÊci nie przekracza 20 lat od dnia przekazania
danego sk∏adnika wartoÊci niematerialnych i prawnych do u˝ywania. W bardzo rzadkich wypadkach jednostka mo˝e wykazaç,
˝e dany sk∏adnik wartoÊci niematerialnych i prawnych posiada ograniczony okres ekonomicznej u˝ytecznoÊci przekraczajàcy
20 lat. MSR nie dopuszczajà wykazywania nieograniczonego okresu ekonomicznej u˝ytecznoÊci wartoÊci niematerialnych
i prawnych. Metoda amortyzacji musi odzwierciedlaç czerpanie korzyÊci z danego sk∏adnika aktywów.

US GAAP

Brak zak∏adanego maksymalnego okresu ekonomicznej u˝ytecznoÊci.

PPR

Okres amortyzacji powinien odzwierciedlaç utrat´ wartoÊci na skutek u˝ywania lub up∏ywu czasu. Przy ustalaniu okresu
amortyzacji uwzgl´dnia si´ okres ekonomicznej u˝ytecznoÊci danego sk∏adnika aktywów. Nie ma ostrych ograniczeƒ d∏ugoÊci
okresu amortyzacji, z wyjàtkiem kosztów zakoƒczonych prac rozwojowych, gdzie okres odpisywania nie mo˝e przekroczyç 5 lat
oraz wartoÊci firmy (gdzie zwykle stosowany okres 5 lat mo˝na w uzasadnionych przypadkach wyd∏u˝yç do 20 lat).

PricewaterhouseCoopers

Aktywa

WartoÊci niematerialne i prawne (cd.)

Utrata wartoÊci – wartoÊci niematerialne i prawne nabyte oraz wytworzone we w∏asnym zakresie

MSR

Przeglàd pod kàtem utraty wartoÊci wymagany jest, gdy zdarzenia lub zmiany okolicznoÊci wskazujà na to, ˝e wartoÊç bilansowa
nie odpowiada wartoÊci danego sk∏adnika wartoÊci niematerialnych i prawnych mo˝liwej do odzyskania. Zgodnie z MSR, przeglàd
jest wymagany co roku, w razie gdy odrzucono za∏o˝enie dwudziestoletniego okresu ekonomicznej u˝ytecznoÊci. WartoÊci
niematerialne i prawne, które jeszcze nie zosta∏y przekazane do u˝ywania, nale˝y równie˝ weryfikowaç co roku pod kàtem utraty
wartoÊci.

US GAAP

Wymagane jest przeprowadzanie rocznych przeglàdów pod kàtem utraty wartoÊci oraz ilekroç zmiany zdarzeƒ lub okolicznoÊci
wskazujà na to, ˝e wartoÊç bilansowa sk∏adnika wartoÊci niematerialnych i prawnych przekracza jego wartoÊç godziwà.

PPR

Brak jest konkretnych zasad dotyczàcych utraty wartoÊci – stosuje si´ wy∏àcznie ogólne zasady. W odró˝nieniu od MSR, PPR
wymagajà stosowania poj´cia „trwa∏ej utraty wartoÊci”. Trwa∏a utrata wartoÊci zachodzi wtedy, gdy istnieje du˝e prawdopodobieƒstwo,
˝e kontrolowany przez jednostk´ sk∏adnik aktywów nie przyniesie w przysz∏oÊci w znaczàcej cz´Êci lub w ca∏oÊci przewidywanych
korzyÊci ekonomicznych. Uzasadnia to dokonanie odpisu aktualizujàcego doprowadzajàcego wartoÊç sk∏adnika aktywów
wynikajàcà z ksiàg rachunkowych do ceny sprzeda˝y netto, a w przypadku jej braku – do ustalonej w inny sposób wartoÊci godziwej.

PODSTAWA:

MSR: MSR 36, MSR 38. US GAAP: FAS 86, APB 17. PPR: UoR Art. 3, 28, 32, 33.

Rzeczowe aktywa trwa∏e

Definicja

MSR

Rzeczowe aktywa trwa∏e to aktywa rzeczowe posiadane przez jednostk´ w celu wykorzystywania do produkcji, dostarczania
towarów lub Êwiadczenia us∏ug, oddania w odp∏atne u˝ytkowanie osobom trzecim lub w celach administracyjnych, co do których
przewiduje si´, ˝e b´dà wykorzystywane przez wi´cej ni˝ jeden okres.

US GAAP

Podobnie jak w MSR.

PPR

Ârodki trwa∏e to rzeczowe aktywa trwa∏e i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej u˝ytecznoÊci d∏u˝szym
ni˝ rok, kompletne, zdatne do u˝ytku i przeznaczone na potrzeby jednostki.

Ujmowanie

MSR

Zastosowanie majà ogólne kryteria ujmowania aktywów okreÊlone w MSR. Rzeczowe aktywa trwa∏e ujmuje si´, je˝eli jest
prawdopodobne, ˝e jednostka uzyska z ich tytu∏u w przysz∏oÊci korzyÊci ekonomiczne i je˝eli mo˝na wiarygodnie wyceniç
koszt tych aktywów.

US GAAP

Podobnie jak w MSR.

PPR

Podobnie jak w MSR.

Wycena poczàtkowa

MSR

Koszt obejmuje koszty bezpoÊrednio zwiàzane z zakupem i przystosowaniem sk∏adnika aktywów do stanu zdatnego do u˝ywania
zgodnie z przeznaczeniem. Kosztów rozruchu i kosztów przedprodukcyjnych nie mo˝na aktywowaç, chyba ˝e stanowià niezb´dnà
cz´Êç przystosowywania sk∏adnika aktywów do stanu zdatnego do u˝ywania. Przy poczàtkowej wycenie sk∏adnika aktywów
uwzgl´dnia si´ tak˝e nast´pujàce koszty:

• koszt demonta˝u i usuni´cia sk∏adnika aktywów oraz przywrócenia miejsca, w którym si´ znajdowa∏ do poprzedniego stanu;

• jednostka mo˝e przyjàç zasad´ uwzgl´dniania kosztów finansowania ponoszonych w trakcie nabywania, budowy

lub wytwarzania sk∏adnika aktywów (zob. str. 54);

• dotacje bud˝etowe otrzymane w zwiàzku z nabyciem rzeczowych aktywów trwa∏ych mogà pomniejszaç ich koszt. (zob. str. 66);

oraz

• wartoÊç godziwa zysków/strat z tytu∏u kwalifikujàcych si´ zabezpieczeƒ przep∏ywów pieni´˝nych dotyczàcych zakupu

rzeczowych aktywów trwa∏ych w walucie obcej (zob. str. 73).

US GAAP

Podobnie jak w MSR, z tym, ˝e nie uwzgl´dnia si´ zysków/strat z tytu∏u kwalifikujàcych si´ zabezpieczeƒ przep∏ywów pieni´˝nych.
OdnoÊne koszty finansowania muszà byç uwzgl´dniane, o ile spe∏nione zosta∏y pewne kryteria. WartoÊç godziwa kosztu wycofania
sk∏adnika majàtku z u˝ycia musi byç aktywowana w ramach kosztu trwa∏ego sk∏adnika aktywów, je˝eli koszt spe∏nia definicj´
zobowiàzania. Kwot´ zobowiàzania z tytu∏u wycofania sk∏adnika aktywów z u˝ycia wycenia si´ poczàtkowo wed∏ug wartoÊci
godziwej.

PPR

Cena nabycia lub koszt wytworzenia rzeczowych aktywów trwa∏ych obejmujà ogó∏ kosztów poniesionych przez jednostk´ za okres
budowy, monta˝u, przystosowania i ulepszenia do dnia bilansowego lub przyj´cia do u˝ywania, w tym równie˝ niepodlegajàcy
odliczeniu podatek od towarów i us∏ug oraz podatek akcyzowy, koszt obs∏ugi zobowiàzaƒ zaciàgni´tych w celu ich finansowania
i zwiàzane z nimi ró˝nice kursowe, pomniejszony o przychody z tego tytu∏u. Ârodki pieni´˝ne otrzymane na sfinansowanie budowy
Êrodków trwa∏ych nale˝y wykazywaç jako rozliczenia mi´dzyokresowe przychodów (przychody przysz∏ych okresów) i odpisywaç
je w przychody równolegle do odpisów amortyzacyjnych odnoÊnych Êrodków trwa∏ych.

PricewaterhouseCoopers

Aktywa

Rzeczowe aktywa trwa∏e (cd.)

Wydatki ponoszone w póêniejszym terminie

MSR

Póêniej ponoszone wydatki dotyczàce Êrodka trwa∏ego powi´kszajà wartoÊç bilansowà tego Êrodka, jeÊli jest prawdopodobne,
˝e z ich tytu∏u jednostka uzyska przysz∏e korzyÊci ekonomiczne przekraczajàce pierwotne osiàgi danego Êrodka trwa∏ego.
Koszty regularnie przeprowadzanych wi´kszych kontroli lub remontów aktywuje si´, je˝eli sà wyró˝niane jako odr´bny element
danego Êrodka trwa∏ego i je˝eli wymieniane elementy by∏y w pe∏ni umorzone.

US GAAP

Nie zajmujà si´ tym zagadnieniem. Zgodnie jednak z ostatnimi propozycjami, koszty planowanej powa˝niejszej konserwacji
nie sà uznawane za odr´bny Êrodek trwa∏y lub jego element. Koszty te mo˝na by aktywowaç tylko w takim zakresie, w jakim
stanowià rozbudow´ lub wymian´. Na przyk∏ad, w niektórych szczególnych sektorach gospodarki, takich jak komunikacja
lotnicza, koszty remontu samolotów aktywuje si´ w takim zakresie, w jakim stanowià wymian´ dotychczasowych elementów.
Na dzieƒ remontu wartoÊç ksi´gowa netto ewentualnych wymienianych elementów powi´ksza koszty.

PPR

Zasadniczo, podobnie jak w MSR. WartoÊç poczàtkowà stanowiàcà cen´ nabycia lub koszt wytworzenia Êrodka trwa∏ego
powi´kszajà koszty jego ulepszenia, polegajàcego na przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub rekonstrukcji i powodujàcego,
˝e wartoÊç u˝ytkowa tego Êrodka po zakoƒczeniu ulepszenia przewy˝sza posiadanà przy przyj´ciu do u˝ywania wartoÊç u˝ytkowà,
mierzonà okresem u˝ywania, zdolnoÊcià wytwórczà lub jakoÊcià produktów uzyskiwanych za pomocà ulepszonego Êrodka trwa∏ego.

Amortyzacja

MSR

Podlegajàcà amortyzacji wartoÊç Êrodka trwa∏ego w systematyczny sposób odzwierciedlajàcy czerpanie korzyÊci z danego Êrodka,
rozk∏ada si´ na jego okres ekonomicznej u˝ytecznoÊci. Wszelkie zmiany stosowanej metody amortyzacji traktuje si´ jako zmiany
oszacowania ksi´gowego odzwierciedlane w kwocie odpisu amortyzacyjnego za bie˝àcy i przysz∏e okresy obrotowe.

US GAAP

Podobnie jak w MSR, z tym ˝e US GAAP traktujà zmian´ metody amortyzacji jako zmian´ zasady rachunkowoÊci.
¸àczny wp∏yw zmiany odzwierciedla si´ w rachunku zysków i strat za bie˝àcy rok obrotowy.

PPR

Odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od Êrodka trwa∏ego dokonuje si´ drogà systematycznego, planowego roz∏o˝enia jego
wartoÊci poczàtkowej na ustalony okres amortyzacji. Przy ustalaniu okresu amortyzacji i rocznej stawki amortyzacyjnej uwzgl´dnia
si´ okres ekonomicznej u˝ytecznoÊci Êrodka trwa∏ego. PoprawnoÊç stosowanych okresów i stawek amortyzacji Êrodków trwa∏ych
powinna byç przez jednostk´ okresowo weryfikowana, powodujàc odpowiednià korekt´ dokonywanych w nast´pnych latach
obrotowych odpisów amortyzacyjnych.

Wycena w terminie póêniejszym

MSR

PodejÊcie wzorcowe wymaga, aby Êrodki trwa∏e wykazywane by∏y wed∏ug kosztu pomniejszonego o dotychczasowe umorzenie
i odpisy z tytu∏u utraty wartoÊci. Dozwolone podejÊcie alternatywne umo˝liwia jednak aktualizacj´ wyceny do poziomu wartoÊci
godziwej. Dla ustalenia wartoÊci godziwej wykorzystywaç mo˝na poj´cie „najwi´kszego i najlepszego zakresu wykorzystywania”.

Wzrost wartoÊci bilansowej Êrodka trwa∏ego w wyniku aktualizacji wyceny odnosi si´ bezpoÊrednio na kapita∏ w∏asny, chyba ˝e
odwraca on spadek wartoÊci bilansowej tego samego Êrodka trwa∏ego w wyniku aktualizacji wyceny, który powi´kszy∏ uprzednio
koszty – wówczas wzrost taki ujmuje si´ w rachunku zysku i strat. Spadek wartoÊci, wynikajàcy z aktualizacji wyceny, pomniejsza
ewentualnà nadwy˝k´ z aktualizacji wyceny dotyczàcà tego samego Êrodka trwa∏ego, a jeÊli jà przekracza – nadwy˝ka powi´ksza
koszty.

Wymagane jest ujawnienie informacji na temat kosztu i umorzenia wed∏ug zasady kosztu historycznego w odniesieniu do Êrodków
trwa∏ych wykazywanych wed∏ug wartoÊci przeszacowanej.

US GAAP

Koszt pomniejszony o dotychczasowe umorzenie oraz straty z tytu∏u utraty wartoÊci.

PPR

Wed∏ug cen nabycia lub kosztów wytworzenia, lub wartoÊci przeszacowanej (po aktualizacji wyceny Êrodków trwa∏ych),
pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a tak˝e o odpisy z tytu∏u trwa∏ej utraty wartoÊci. Ustalona w wyniku
aktualizacji wyceny wartoÊç ksi´gowa netto Êrodka trwa∏ego nie powinna byç wy˝sza od jego wartoÊci godziwej, której odpisanie
w przewidywanym okresie jego dalszego u˝ywania jest ekonomicznie uzasadnione. Powsta∏à na skutek aktualizacji wyceny ró˝nic´
wartoÊci netto Êrodków trwa∏ych, odnosi si´ na kapita∏ z aktualizacji wyceny, który nie mo˝e byç przeznaczony do podzia∏u.
Kapita∏ z aktualizacji wyceny podlega zmniejszeniu o ró˝nic´ z aktualizacji wyceny uprzednio zaktualizowanych zbywanych
lub zlikwidowanych Êrodków trwa∏ych, która wp∏ywa na kapita∏ zapasowy lub inny o podobnym charakterze.

Aktualizacje wyceny przeprowadza si´ tylko na podstawie rozporzàdzeƒ ministra finansów. Ostatnia odby∏a si´ w 1995 r.
Grunty w∏asne nie zosta∏y przeszacowane. Ârodki trwa∏e przeszacowano albo do poziomu cen rynkowych, albo przy wykorzystaniu
inflacyjnych wskaêników przeliczeniowych ustalonych konkretnie dla ka˝dej grupy Êrodków trwa∏ych. Wskaêniki przeliczeniowe,
og∏oszone przez GUS, zastosowano do wartoÊci poczàtkowej (z dnia nabycia, jeÊli dane Êrodki trwa∏e nie by∏y przeszacowywane)
lub przeszacowanej (z dnia ostatniej aktualizacji wyceny, jeÊli by∏y). Podstawa przeszacowania nie mog∏a przewy˝szaç wartoÊci
ekonomicznej aktywów. Nadwy˝k´ z aktualizacji wyceny odniesiono na niepodlegajàcy podzia∏owi kapita∏ rezerwowy
z aktualizacji wyceny.

PricewaterhouseCoopers

Aktywa

Rzeczowe aktywa trwa∏e (cd.)

Cz´stotliwoÊç dokonywania aktualizacji wyceny

MSR

Aktualizacja wyceny odbywaç si´ musi wystarczajàco cz´sto, aby wartoÊç bilansowa nie ró˝ni∏a si´ istotnie od wartoÊci godziwej.

US GAAP

Nie dotyczy.

PPR

Na podstawie rozporzàdzeƒ ministra finansów (zob. wy˝ej).

Utrata wartoÊci przez przeszacowane Êrodki trwa∏e

MSR

Strat´ z tytu∏u utraty wartoÊci (ujemnà aktualizacj´ wyceny) kompensowaç mo˝na z nadwy˝kà z aktualizacji wyceny dotyczàcà
tego samego Êrodka trwa∏ego. Wszelka nadwy˝ka straty powi´ksza koszty.

US GAAP

Wszystkie przypadki utraty wartoÊci ujmuje si´ w rachunku zysków i strat.

PPR

Odpisy aktualizujàce dotyczàce Êrodków trwa∏ych, których wycena zosta∏a zaktualizowana, zmniejszajà odniesione na kapita∏
z aktualizacji wyceny ró˝nice spowodowane aktualizacjà wyceny. Ewentualnà nadwy˝k´ odpisu nad ró˝nicami z aktualizacji
wyceny zalicza si´ do pozosta∏ych kosztów operacyjnych. Stosowanie poj´cia „trwa∏ej utraty wartoÊci” zamiast „utraty wartoÊci”
wymagane przez MSR mo˝e opóêniç uj´cie strat z tytu∏u utraty wartoÊci zgodnie z polskimi przepisami o rachunkowoÊci.

PODSTAWA:

MSR: MSR 16, MSR 23, MSR 36, SIC-23. US GAAP: FAS 34, FAS 143, ARB 43, APB 6. PPR: UoR Art. 3.1, 15, 28.1, 28.8, 31, 32, 41.1.

Najnowsze propozycje – US GAAP

W lipcu 2001 r. Amerykaƒski Instytut Bieg∏ych Ksi´gowych (ang. AICPA) wyda∏ projekt Stanowiska AICPA „RachunkowoÊç pewnych kosztów
i czynnoÊci zwiàzanych z rzeczowymi aktywami trwa∏ymi”. Rzecz dotyczy rozliczania i ujawniania informacji na temat tego, które koszty
zwiàzane z rzeczowymi aktywami trwa∏ymi nale˝y aktywowaç jako Êrodki trwa∏e lub ich elementy, a które powinny powi´kszaç koszty
jako koszty remontów i konserwacji. Stanowisko stosuje podejÊcie oparte o „etapy projektu”, czyli przedstawia wskazówki dotyczàce
poszczególnych etapów projektu odnoszàcego si´ do Êrodków trwa∏ych. Wyst´pujà nast´pujàce etapy: wst´pny, przed nabyciem, nabycie
lub wytworzenie i w u˝yciu. Koszty ponoszone na etapie wst´pnym powi´kszajà koszty, zaÊ aktywowane sà bezpoÊrednio wyró˝nialne koszty
ponoszone na etapach „przed nabyciem” oraz „nabywanie i wytwarzanie”. W trakcie etapu „w u˝yciu” aktywowaç nale˝y wymieniane
cz´Êci Êrodka trwa∏ego. Koszty planowanych powa˝niejszych czynnoÊci zwiàzanych z konserwacjà nie stanowià odr´bnego Êrodka trwa∏ego
ani jego elementu. Koszty te aktywuje si´ pod warunkiem, ˝e jest to dozwolone przez wskazówki zawarte w Stanowisku dotyczàce
aktywowania kosztów na etapie „w u˝yciu” i je˝eli stanowià one rozbudow´ lub wymian´. W przeciwnym razie powi´ksza∏yby one koszty
w momencie poniesienia.

PricewaterhouseCoopers

Aktywa

KRYTERIUM

MSR US

GAAP

PPR

Wskazuje zwykle na leasing finansowy

Mo˝e prowadziç do zaliczenia do leasingu finansowego

Rozliczanie leasingu przez leasingodawców

Klasyfikacja

Poj´cia le˝àce u podstaw klasyfikacji leasingu we wszystkich trzech systemach rachunkowoÊci sà podobne. O ile jednak w US GAAP obowiàzujà
poszerzone wymogi kierujàce si´ formà prawnej umów leasingowych, o tyle w MSR obowiàzuje raczej zasada przewagi treÊci ekonomicznej nad
formà prawnà.

Leasing finansowy wyst´puje wówczas, gdy umowa przenosi zasadniczo ca∏e ryzyko i wszystkie po˝ytki z tytu∏u posiadania przedmiotu leasingu
na leasingobiorc´. Wszystkie trzy systemy rachunkowoÊci podajà pewne kryteria klasyfikacyjne dotyczàce leasingu. Sà one przedstawione w
poni˝szej tabeli.

PPR podajà definicje „finansujàcego” (leasingodawcy) oraz „korzystajàcego” (leasingobiorcy) w sposób zasadniczo zgodny z MSR oraz okreÊlajà
kryteria klasyfikowania umowy leasingowej jako leasingu finansowego. Nowelizacja ustawy nie zawiera ˝adnych postanowieƒ dotyczàcych
rozliczania op∏at leasingowych oraz ich wp∏ywu na rachunek zysków i strat.

Ujmowanie inwestycji leasingowej

US GAAP oraz MSR wymagajà ujmowania op∏at nale˝nych od leasingobiorcy w ramach leasingu finansowego jako nale˝noÊci w wysokoÊci
inwestycji leasingowej netto. W ka˝dym momencie obejmuje to ∏àcznà wartoÊç przysz∏ych minimalnych op∏at leasingowych pomniejszonà
o przychody brutto zaliczone do przysz∏ych okresów.

Przychody brutto dzieli si´ na raty kapita∏owe oraz przychody finansowe w taki sposób, aby wyst´powa∏a sta∏a stopa zwrotu. MSR i US GAAP
wymagajà stosowania metody inwestycji netto przy alokacji przychodów brutto, co wyklucza skutki przep∏ywów pieni´˝nych z tytu∏u
opodatkowania oraz finansowania dotyczàcych transakcji leasingowej. Wyjàtkiem jest leasing finansowany nie w pe∏ni ze Êrodków w∏asnych
w US GAAP, przy którym uwzgl´dnia si´ podatkowe przep∏ywy pieni´˝ne.

PPR nie okreÊlajà szczegó∏owych zasad ujmowania inwestycji leasingowej.

Przeniesienie w∏asnoÊci na
leasingobiorc´ na koniec okresu
leasingu.

Wskazuje na leasing finansowy.

Wyst´puje cena nabycia
po atrakcyjnej cenie.

Wskazuje na leasing finansowy.

Okres trwania umowy leasingowej
odpowiada wi´kszej cz´Êci okresu
ekonomicznej u˝ytecznoÊci przedmiotu
leasingu.

Wskazuje na leasing finansowy.

Okres ten jest równy lub d∏u˝szy
od 75% okresu ekonomicznej
u˝ytecznoÊci sk∏adnika aktywów.

OkreÊlony jako przewa˝ajàca
cz´Êç okresu ekonomicznej
u˝ytecznoÊci Êrodka trwa∏ego
lub prawa majàtkowego,
nie krótszy jednak ni˝ 3/4 tego okresu.

WartoÊç bie˝àca minimalnych op∏at
leasingowych = zasadniczo ca∏a
wartoÊç godziwa przedmiotu leasingu.

Wskazuje na leasing finansowy.

WartoÊç ta wynosi 90% wartoÊci
godziwej sk∏adnika aktywów minus
ulga inwestycyjna zachowana przez
leasingodawc´.

WartoÊç ta wynosi ponad 90%
wartoÊci rynkowej przedmiotu
umowy na dzieƒ jej podpisania.

Aktywa oddane w leasing majà
specjalistyczny charakter
i bez dokonywania wi´kszych
modyfikacji mo˝e z nich korzystaç
tylko leasingobiorca.

Wskazuje na leasing finansowy.

Nie okreÊlono.

Wskazuje na leasing finansowy.

W razie rozwiàzania umowy, straty
leasingodawcy ponosi leasingobiorca.

Wskazuje na leasing finansowy.

Nie okreÊlono.

Wskazuje na leasing finansowy.

Zyski i straty z tytu∏u wahaƒ wartoÊci
godziwej wartoÊci koƒcowej
przypadajà leasingobiorcy.

Wskazuje na leasing finansowy.

Nie okreÊlono.

Leasingobiorca ma mo˝liwoÊç
przed∏u˝enia umowy leasingowej
na kolejny okres przy op∏atach
ni˝szych od op∏at rynkowych.

Wskazuje na leasing finansowy.

Nie okreÊlono.

Wskazuje na leasing finansowy.

PricewaterhouseCoopers

Aktywa

Rozliczanie leasingu przez leasingodawców (cd.)

Leasing operacyjny

MSR, US GAAP i PPR wymagajà ujmowania przez leasingodawc´ aktywów oddanych w leasing na podstawie umów leasingu operacyjnego jako
rzeczowych aktywów trwa∏ych oraz odpisywania ich przez okres ich ekonomicznej u˝ytecznoÊci. Przychody z tytu∏u op∏at leasingowych ujmuje
si´ zasadniczo metodà liniowà przez okres leasingu.

Specjalne oferty promocyjne

Zgodnie z wymogami MSR, leasingodawca musi ujmowaç ∏àczny koszt specjalnych ofert promocyjnych jako pomniejszenie przychodów z tytu∏u
op∏at leasingowych przez okres leasingu, metodà liniowà, chyba ˝e inna systematyczna podstawa lepiej odzwierciedla sposób roz∏o˝enia w czasie
stopniowego zmniejszania si´ korzyÊci z tytu∏u przedmiotu leasingu. W US GAAP i PPR brak jest konkretnych wskazówek w tym zakresie,
jednak w praktyce stosuje si´ podobne rozwiàzania jak w MSR.

Utrata wartoÊci przez aktywa

Ujmowanie

MSR

Jednostka musi raz w roku dokonywaç oceny, czy istniejà przes∏anki wskazujàce na to, ˝e nastàpi∏a utrata wartoÊci
przez którykolwiek ze sk∏adników aktywów. W razie gdy okolicznoÊci wskazujà na to, ˝e nastàpi∏a utrata wartoÊci, nale˝y dokonaç
przeglàdu aktywów pod tym kàtem. Strat´ z tytu∏u utraty wartoÊci ujmuje si´ w rachunku zysków i strat, gdy wartoÊç bilansowa
sk∏adnika aktywów przewy˝sza jego mo˝liwà do odzyskania wartoÊç.

US GAAP

W przypadku aktywów przeznaczonych do w∏asnego u˝ytku, jednostka najpierw ocenia, czy nastàpi∏a utrata wartoÊci na podstawie
niezdyskontowanego przep∏ywu Êrodków pieni´˝nych. JeÊli utrata wartoÊci nastàpi∏a, jednostka musi dokonaç jej pomiaru,
porównujàc wartoÊç bilansowà sk∏adnika aktywów z jego wartoÊcià godziwà. JeÊli w oparciu o niezdyskontowane przep∏ywy
Êrodków pieni´˝nych utrata wartoÊci nie nastàpi∏a, podejmowanie dalszych dzia∏aƒ nie jest wymagane, ale nale˝y ponownie
rozwa˝yç d∏ugoÊç okresu ekonomicznej u˝ytecznoÊci sk∏adnika aktywów. Aktywa klasyfikowane jako przeznaczone do zbycia
wycenia si´ wed∏ug wartoÊci bilansowej, nie wy˝szej jednak od wartoÊci godziwej pomniejszonej o koszty doprowadzenia
do sprzeda˝y. Zob. równie˝ najnowsze propozycje poni˝ej.

PPR

Wymagane jest stosowanie poj´cia „trwa∏ej utraty wartoÊci” zamiast „utraty wartoÊci”. Stosowanie go mo˝e opóêniç uj´cie strat.
Jednostka musi corocznie dokonywaç oceny, czy wyst´pujà okolicznoÊci Êwiadczàce o trwa∏ej utracie wartoÊci. Brak jest
postanowieƒ okreÊlajàcych sposób dokonywania takiej oceny. Zgodnie z polskimi przepisami o rachunkowoÊci, trwa∏a utrata
wartoÊci dotyczyç mo˝e wy∏àcznie Êrodków trwa∏ych, wartoÊci niematerialnych i prawnych, Êrodków trwa∏ych w budowie
oraz niektórych inwestycji.

Wycena

MSR

Strata z tytu∏u utraty wartoÊci równa jest ró˝nicy pomi´dzy wartoÊcià bilansowà sk∏adnika aktywów a jego wartoÊcià mo˝liwà
do odzyskania. WartoÊç mo˝liwa do odzyskania równa si´ cenie sprzeda˝y netto, nie ni˝szej jednak od wartoÊci w u˝yciu.
WartoÊç w u˝yciu równa jest przysz∏ym przep∏ywom Êrodków pieni´˝nych, jakie b´dà uzyskane z danego sk∏adnika aktywów,
zdyskontowanym do wartoÊci bie˝àcej przy zastosowaniu stawki rynkowej przed opodatkowaniem, odzwierciedlajàcej aktualnà
ocen´ wartoÊci pieniàdza w czasie oraz obszarów ryzyka zwiàzanych z danym sk∏adnikiem aktywów.

US GAAP

Strata z tytu∏u utraty wartoÊci oparta jest na wartoÊci godziwej tego sk∏adnika aktywów, równej albo jego wartoÊci rynkowej
(w razie wyst´powania aktywnego rynku na takie aktywa), albo sumie zdyskontowanych przysz∏ych przep∏ywów Êrodków
pieni´˝nych. Stopa dyskonta odzwierciedla ryzyko zwiàzane z tym sk∏adnikiem aktywów. W odniesieniu do zbywanych aktywów,
ujmowana strata równa jest nadwy˝ce wartoÊci bilansowej sk∏adnika aktywów nad jego wartoÊcià godziwà, pomniejszonà o koszty
doprowadzenia do sprzeda˝y. Aktywów takich nie amortyzuje si´ w trakcie doprowadzania do sprzeda˝y.

PPR

Trwa∏a utrata wartoÊci zachodzi wtedy, gdy istnieje du˝e prawdopodobieƒstwo, ˝e kontrolowany przez jednostk´ sk∏adnik aktywów
nie przyniesie w przysz∏oÊci w znaczàcej cz´Êci lub w ca∏oÊci przewidywanych korzyÊci ekonomicznych. Uzasadnia to dokonanie
odpisu aktualizujàcego doprowadzajàcego wartoÊç sk∏adnika aktywów wynikajàcà z ksiàg rachunkowych do ceny sprzeda˝y netto,
a w przypadku jej braku – do ustalonej w inny sposób wartoÊci godziwej. W przypadku przeznaczenia do likwidacji, wycofania
z u˝ywania lub innych przyczyn powodujàcych trwa∏à utrat´ wartoÊci sk∏adnika aktywów, wycenia si´ go wed∏ug ceny sprzeda˝y
netto, je˝eli jest ni˝sza od wartoÊci ksi´gowej netto. Brak jest innych szczegó∏owych przepisów dotyczàcych utraty wartoÊci przez
aktywa. Odpisy aktualizujàce Êrodki trwa∏e przeszacowane na podstawie odr´bnych przepisów, zmniejszajà kapita∏ z aktualizacji
wyceny.

PricewaterhouseCoopers

Aktywa

Utrata wartoÊci przez aktywa (cd.)

Odwrócenie odpisów z tytu∏u utraty wartoÊci

MSR

Odwrócenie odpisów z tytu∏u utraty wartoÊci wymagane jest w wypadku, gdy nastàpi∏a zmiana warunków ekonomicznych
lub przewidywanego przeznaczenia sk∏adnika aktywów.

US GAAP

Odwracanie odpisów z tytu∏u utraty wartoÊci jest niedozwolone w przypadku aktywów przeznaczonych do w∏asnego u˝ytku.
Póêniejsze korekty, zarówno zwi´kszajàce, jak i zmniejszajàce wartoÊç bilansowà sk∏adnika aktywów przeznaczonego do zbycia,
wykazuje si´ jako korekty wartoÊci bilansowej sk∏adnika aktywów, ograniczone jednak do poziomu wartoÊci bilansowej na dzieƒ
podj´cia decyzji o zbyciu.

PPR

Kwestia nieuregulowana.

PODSTAWA:

MSR: MSR 16, MSR 36. US GAAP: FAS 121, ED 206 – B. PPR: UoR Art. 3.4, 28, 31, 32.

Aktywowanie kosztów finansowania

Ujmowanie

MSR

Jednostka mo˝e zdecydowaç si´ na aktywowanie kosztów finansowania, je˝eli sà bezpoÊrednio zwiàzane z nabyciem, budowà
lub wytworzeniem kwalifikujàcych si´ aktywów. Kwalifikujàcy si´ sk∏adnik aktywów to taki sk∏adnik, którego przygotowanie
do wykorzystywania zgodnie z przeznaczeniem lub do sprzeda˝y wymaga znacznej iloÊci czasu.

US GAAP

Wymagajà aktywowania kosztów finansowania. US GAAP definiuje kwalifikujàcy si´ sk∏adnik aktywów podobnie, jak MSR,
z tym ˝e inwestycje rozliczane metodà praw w∏asnoÊci spe∏niajà kryteria kwalifikujàcego si´ sk∏adnika aktywów, gdy jednostka,
w której posiada si´ inwestycje, aktywnie przygotowuje si´ do swojej planowanej podstawowej dzia∏alnoÊci, pod warunkiem,
˝e dzia∏alnoÊç jednostki, w której posiada si´ inwestycje, obejmuje wykorzystanie Êrodków do nabycia kwalifikujàcych si´
sk∏adników aktywów na potrzeby dzia∏alnoÊci.

PPR

Wymagane jest aktywowanie kosztu obs∏ugi zobowiàzaƒ zaciàgni´tych w celu finansowania Êrodków trwa∏ych oraz wartoÊci
niematerialnych i prawnych i zwiàzanych z tymi zobowiàzaniami ró˝nic kursowych za okres ich budowy do dnia przyj´cia ich
do u˝ywania. Ponadto PPR dopuszczajà aktywowanie kosztów finansowania zapasów, które z uwagi na swój charakter wymagajà
d∏ugotrwa∏ego przygotowania do sprzeda˝y lub d∏ugiego okresu wytwarzania: cen´ nabycia lub koszt wytworzenia mo˝na zwi´kszyç
o koszt obs∏ugi zobowiàzaƒ zaciàgni´tych w celu ich finansowania i zwiàzanych z nimi ró˝nic kursowych bezpoÊrednio zwiàzanych
z finansowaniem przygotowania/wytwarzania.

Wycena

MSR

Kwot´ odsetek, które mo˝na aktywowaç ustala si´ albo w wysokoÊci faktycznych kosztów poniesionych z tytu∏u konkretnego kredytu
lub po˝yczki, albo w oparciu o metod´ Êredniej wa˝onej przy uwzgl´dnieniu wszystkich kredytów i po˝yczek jednostki w danym
okresie. Odsetki mogà obejmowaç ró˝nice kursowe, ale jedynie przy spe∏nieniu ÊciÊle okreÊlonych warunków. Wszelkie przychody
odsetkowe uzyskane z tytu∏u tymczasowego zainwestowania Êrodków po˝yczonych w celu finansowania wytworzenia danego
sk∏adnika aktywów kompensuje si´ z odsetkami podlegajàcymi aktywowaniu. Odsetki zaprzestaje si´ aktywowaç w dniu, w którym
dany sk∏adnik aktywów gotowy jest do wykorzystania zgodnie z przeznaczeniem lub do sprzeda˝y.

US GAAP

Podobnie, jak w MSR, z tym ˝e ró˝nic kursowych oraz przychodów odsetkowych uzyskanych z tytu∏u Êrodków po˝yczonych
w celu finansowania wytworzenia danego sk∏adnika aktywów nie kompensuje si´ z kosztami odsetkowymi, jak w MSR.

PPR

Kwota odsetek, którà mo˝na aktywowaç, obejmuje koszt obs∏ugi zobowiàzaƒ zaciàgni´tych w celu finansowania budowy
lub nabycia Êrodków trwa∏ych oraz wartoÊci niematerialnych i prawnych i zwiàzane z nimi ró˝nice kursowe, pomniejszony o przychody
z tego tytu∏u.

PODSTAWA:

MSR: MSR 23, SIC-2. US GAAP: FAS 34, FAS 62. PPR: UoR Art. 28.4, 28.8.

Najnowsze propozycje – US GAAP

Opublikowany niedawno przez FASB projekt standardu na temat utraty wartoÊci przez aktywa trwa∏e (który zastàpi FAS 121) przybli˝a do MSR
wskazówki dotyczàce szacowania przep∏ywów Êrodków pieni´˝nych wykorzystywanego przy przeglàdzie aktywów pod kàtem utraty wartoÊci.
W szczególnoÊci, zgodnie z propozycjà, przy ocenie utraty wartoÊci wymagane b´dzie stosowanie przewidywanych przep∏ywów Êrodków
pieni´˝nych, zdyskontowanych do wartoÊci bie˝àcej. Podstawowy sk∏adnik aktywów definiowany b´dzie jako g∏ówny sk∏adnik aktywów,
z którego grupa czerpie swojà zdolnoÊç osiàgania przep∏ywów Êrodków pieni´˝nych i wymagane b´dzie szacowanie przewidywanych
przep∏ywów Êrodków pieni´˝nych na podstawie aktualnego potencja∏u danego sk∏adnika aktywów oraz wykluczanie przep∏ywów Êrodków
pieni´˝nych zwiàzanych z przysz∏ymi ulepszeniami.

PricewaterhouseCoopers

Aktywa

NieruchomoÊci inwestycyjne

Definicja

MSR

NieruchomoÊci posiadane dla uzyskiwania przychodów z op∏at czynszowych i/lub wzrostu wartoÊci. Nie obejmujà nieruchomoÊci
zajmowanych przez w∏aÊciciela lub nieruchomoÊci przeznaczonych do sprzeda˝y. NieruchomoÊç inwestycyjna stanowiàca
przedmiot leasingu operacyjnego nie mo˝e stanowiç nieruchomoÊci inwestycyjnej leasingobiorcy.

US GAAP

Brak konkretnych uregulowaƒ dotyczàcych nieruchomoÊci inwestycyjnych. NieruchomoÊci takie traktuje si´ w taki sam sposób,
jak rzeczowe aktywa trwa∏e.

PPR

NieruchomoÊci nabyte przez jednostk´ w celu osiàgni´cia korzyÊci ekonomicznych wynikajàcych z przyrostu wartoÊci, uzyskania
z nich przychodów w formie odsetek lub innych po˝ytków, w tym równie˝ z transakcji handlowej, nieu˝ytkowane przez jednostk´.

Wycena poczàtkowa

MSR

Wymagajà takich samych zasad wyceny opartych o koszt zarówno w stosunku do nabytych, jak i wytworzonych we w∏asnym
zakresie nieruchomoÊci inwestycyjnych. Koszt nabytej nieruchomoÊci inwestycyjnej obejmuje jej cen´ zakupu oraz wszelkie
bezpoÊrednio zwiàzane z tym koszty, takie jak: koszty obs∏ugi prawnej, podatek od przekazania nieruchomoÊci oraz inne koszty
transakcyjne. Do momentu zakoƒczenia budowy, kiedy stajà si´ nieruchomoÊciami inwestycyjnymi, nieruchomoÊci wytwarzane
we w∏asnym zakresie rozliczaç nale˝y w taki sam sposób jak rzeczowe aktywa trwa∏e.

US GAAP

Brak konkretnych uregulowaƒ dotyczàcych nieruchomoÊci inwestycyjnych. NieruchomoÊci takie rozlicza si´ w taki sam sposób
jak rzeczowe aktywa trwa∏e.

PPR

Cena nabycia lub koszty wytworzenia.

Wycena w terminie póêniejszym

MSR

W odniesieniu do wszystkich nieruchomoÊci inwestycyjnych, jednostka mo˝e zdecydowaç si´ na stosowanie wartoÊci godziwej
albo amortyzowanego kosztu. W razie stosowania wartoÊci godziwej, zysk lub strat´ z tytu∏u zmiany wartoÊci godziwej ujmuje si´
w rachunku zysków i strat i nie umarza si´ wartoÊci bilansowej.

US GAAP

Obowiàzkowe jest stosowanie amortyzowanego kosztu.

PPR

Póêniejsza wycena Êrodków trwa∏ych spe∏niajàcych kryteria nieruchomoÊci inwestycyjnych nast´puje wed∏ug wartoÊci poczàtkowej
pomniejszonej o umorzenie albo wed∏ug wartoÊci godziwej. Ewentualne odpisy aktualizujàce wynikajàce z wyceny wed∏ug wartoÊci
godziwej powi´kszajà koszty w rachunku zysków i strat, natomiast zyski odnosi si´ na kapita∏ z aktualizacji wyceny. Póêniejsze
odpisy pomniejszajà kapita∏ z aktualizacji wyceny, zaÊ odpisy nieznajdujàce w nim pokrycia powi´kszajà koszty. Wzrost wartoÊci
aktywów, które podlega∏y w przesz∏oÊci odpisom, powi´ksza przychody, pod warunkiem, ˝e uprzednie odpisy powi´kszy∏y koszty.

Reklasyfikacja nieruchomoÊci

MSR

W razie zmiany sposobu u˝ywania nieruchomoÊci inwestycyjnej, standard podaje szczegó∏owe wskazówki dotyczàce póêniejszej
klasyfikacji. NieruchomoÊci inwestycyjne, które majà zostaç sprzedane, przeklasyfikowuje si´ do zapasów, natomiast nieruchomoÊci
inwestycyjne, które majà zostaç zaj´te przez w∏aÊciciela, przeklasyfikowuje si´ do rzeczowych aktywów trwa∏ych.

US GAAP

Nie dotyczy.

PPR

Brak odnoÊnych przepisów.

Cz´stotliwoÊç i podstawa przeprowadzania aktualizacji wyceny

MSR

WartoÊç godziwa nieruchomoÊci inwestycyjnych odzwierciedlaç musi faktyczne warunki rynkowe i okolicznoÊci wyst´pujàce
na dzieƒ bilansowy. Standard nie wymaga korzystania z us∏ug niezale˝nego rzeczoznawcy, lecz do tego zach´ca. Dla ustalenia
wartoÊci godziwej, wykorzystuje si´ „najwi´kszy i najlepszy zakres u˝ywania”. Aktualizacje wyceny muszà byç przeprowadzane
wystarczajàco cz´sto, aby wartoÊç bilansowa nie ró˝ni∏a si´ istotnie od wartoÊci godziwej.

US GAAP

Nie dotyczy.

PPR

Brak odnoÊnych przepisów.

PODSTAWA:

MSR: MSR 40. US GAAP: ARB 43, APB 6. PPR: UoR Art. 3.1, 28.6, 35.1, 35.4.

PricewaterhouseCoopers

Aktywa

Zapasy

Definicja

Wszystkie trzy systemy definiujà zapasy jako aktywa przeznaczone do sprzeda˝y w normalnym toku dzia∏alnoÊci gospodarczej, znajdujàce
si´ w toku produkcji lub przeznaczone na sprzeda˝ w postaci materia∏ów, bàdê materia∏y pomocnicze przeznaczone do zu˝ycia w produkcji
lub w zwiàzku ze Êwiadczeniem us∏ug.

Wycena

MSR

Zapasy wykazuje si´ wed∏ug cen nabycia/kosztów wytworzenia, nie wy˝szych jednak od cen sprzeda˝y netto (równych cenom
sprzeda˝y pomniejszonym o koszty zwiàzane z przystosowaniem zapasów do sprzeda˝y i doprowadzeniem jej do skutku).
W razie wzrostu wartoÊci zapasów, w odniesieniu do których uprzednio dokonano odpisów aktualizujàcych, wymagane jest
odwrócenie tych odpisów.

US GAAP

W zasadzie zgodne z MSR, tzn. zapasy wycenia si´ wed∏ug cen nabycia/kosztów wytworzenia, nie wy˝szych jednak od wartoÊci
rynkowej, gdzie cen´ rynkowà definiuje si´ jako bie˝àcà cen´ odtworzeniowà, nie wy˝szà od ceny sprzeda˝y netto, ani nie ni˝szà
od ceny sprzeda˝y netto pomniejszonej o zwykle stosowanà mar˝´. Odwracanie odpisów aktualizujàcych jest niedozwolone.

PPR

Podobnie jak w MSR.

Sposób kalkulacji kosztu zapasów

✓ dozwolona

(i) Dozwolone rozwiàzanie alternatywne: Metod´ LIFO stosowaç mo˝na pod warunkiem ujawnienia informacji na temat kwoty ró˝nicy pomi´dzy kwotà ustalonà

przy jej zastosowaniu a jednà z dwóch nast´pujàcych kwot: kwotà ustalonà przy zastosowaniu metody wzorcowej (FIFO lub Êredniej wa˝onej cen), nie wy˝szà
jednak od ceny sprzeda˝y netto, albo bie˝àcym kosztem na dzieƒ bilansowy, nie wy˝szym jednak od cen sprzeda˝y netto.

Ponadto PPR dopuszczajà stosowanie szczegó∏owej identyfikacji rzeczywistych kosztów. Filmy, oprogramowanie komputerów, projekty typowe
przeznaczone do sprzeda˝y wycenia si´ w okresie przynoszenia przez nie korzyÊci ekonomicznych, nie d∏u˝szym ni˝ 5 lat, w wysokoÊci nadwy˝ki
kosztów ich wytworzenia nad przychodami wed∏ug cen sprzeda˝y netto, uzyskanymi ze sprzeda˝y tych produktów w ciàgu tego okresu.
Nieodpisane po up∏ywie tego okresu koszty wytworzenia zwi´kszajà pozosta∏e koszty operacyjne.

Stosowanie takiego samego sposobu kalkulacji kosztu w stosunku do podobnych zapasów

MSR

Jednostka musi stosowaç t´ samà metod´ kalkulacji kosztu zapasów w odniesieniu do wszystkich zapasów o podobnym
charakterze i przeznaczeniu.

US GAAP

Podobnie jak w MSR.

PPR

Nie okreÊlono. W praktyce stosuj´ si´ t´ samà metod´ w stosunku do wszystkich zapasów o podobnym charakterze.

Rozliczanie sta∏ych kosztów wydzia∏owych

MSR

Rozliczanie sta∏ych wydzia∏owych kosztów produkcji opiera si´ na normalnym poziomie wykorzystania zdolnoÊci produkcyjnych,
przy czym koszty wydzia∏owe, których rozliczania nie dokonuje si´, powi´kszajà koszty z chwilà poniesienia.

US GAAP

W pewnych ograniczonych okolicznoÊciach, koszty niewykorzystanych zdolnoÊci produkcyjnych mo˝na równie˝ uwzgl´dniç
w wartoÊci zapasów.

PPR

Podobnie jak w MSR. Systematyczne rozliczanie poÊrednich kosztów produkcji, odpowiednio do okresu wytwarzania produktu,
obejmuje zmienne poÊrednie koszty produkcji oraz t´ cz´Êç sta∏ych, poÊrednich kosztów produkcji, które odpowiadajà poziomowi
tych kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolnoÊci produkcyjnych. Za normalny poziom wykorzystania zdolnoÊci
produkcyjnych uznaje si´ przeci´tnà, zgodnà z oczekiwaniami w typowych warunkach, wielkoÊç produkcji za danà liczb´
okresów lub sezonów, przy uwzgl´dnieniu planowych remontów.

PODSTAWA:

MSR: MSR 2, SIC-1. US GAAP: ARB 43. PPR: UoR Art. 28, 34.

Metoda

MSR

US GAAP

PPR

LIFO

✓

(i)

✓

FIFO

✓

Ârednia wa˝ona cen

✓

PricewaterhouseCoopers

Aktywa

Aktywa finansowe

MSR okreÊla kryteria ujmowania i wyceny wszystkich aktywów finansowych, w tym instrumentów pochodnych. Wskazówki zawarte w MSR
sà zasadniczo zgodne z US GAAP. PPR sà zasadniczo zgodne z MSR.

Definicja

MSR i US GAAP definiujà aktywa finansowe w podobny sposób, jako Êrodki pieni´˝ne, umowne prawa do otrzymania Êrodków pieni´˝nych
lub innych aktywów finansowych od drugiej jednostki, umowne prawo i/lub obowiàzek do wymiany instrumentów finansowych z drugà jednostkà
na warunkach potencjalnie korzystnych, a tak˝e instrumenty kapita∏owe innej jednostki. Aktywa finansowe obejmujà instrumenty pochodne.
RachunkowoÊç instrumentów pochodnych omówiono na str. 71.

PPR definiujà aktywa finansowe jako aktywa pieni´˝ne, instrumenty kapita∏owe wyemitowane przez inne jednostki, a tak˝e wynikajàce
z kontraktu prawo do otrzymania aktywów pieni´˝nych lub prawo do wymiany instrumentów finansowych z innà jednostkà na korzystnych
warunkach. Instrument finansowy to kontrakt, który powoduje powstanie aktywów finansowych u jednej ze stron i zobowiàzania finansowego
albo instrumentu kapita∏owego u drugiej ze stron pod warunkiem, ˝e z kontraktu wynikajà skutki gospodarcze, bez wzgl´du na to, czy wykonanie
praw lub zobowiàzaƒ wynikajàcych z kontraktu ma charakter warunkowy czy bezwarunkowy (niektóre umowy sà explicité wykluczone
z kategorii instrumentów finansowych).

Ujmowanie i poczàtkowa wycena

MSR, US GAAP i PPR wymagajà uj´cia sk∏adnika aktywów finansowych wtedy i tylko wtedy, gdy jednostka staje si´ stronà warunków umownych
instrumentu finansowego. Koszt poczàtkowy sk∏adnika aktywów finansowych równa si´ wartoÊci godziwej uiszczonej zap∏aty, obejmujàcej koszty
transakcyjne.

Aktywa finansowe ujmuje si´ na dzieƒ zawarcia umowy wed∏ug cen nabycia, równych wartoÊci godziwej poniesionych wydatków lub innych
aktywów przekazanych w zamian. Poniesione koszty transakcyjne nale˝y uwzgl´dniç w cenie nabycia.

PricewaterhouseCoopers

Aktywa

KLASYFIKACJA

MSR

US GAAP

PPR

Przeznaczone do obrotu

Utrzymywanie do up∏ywu terminu zapadalnoÊci

Kredyty udzielone przez jednostk´ i wierzytelnoÊci w∏asne jednostki

Dost´pne do sprzeda˝y

Aktywa finansowe (cd.)

Klasyfikacja i wycena w terminie póêniejszym – MSR/US GAAP/PPR

MSR, US GAAP i PPR wyró˝niajà cztery kategorie aktywów finansowych. Kryteria klasyfikacji oraz wymogi w zakresie wyceny w terminie
póêniejszym przedstawia poni˝sza tabela.

D∏u˝ne i kapita∏owe papiery
przeznaczone do krótkoterminowej
sprzeda˝y. Obejmujà instrumenty
pochodne.

Jednostka musi mieç zamiar
posiadania sk∏adnika aktywów
finansowych przez wzgl´dnie
krótki okres lub jako cz´Êç portfela
s∏u˝àcego krótkoterminowemu
generowaniu zysków.

Póêniejsza wycena wed∏ug wartoÊci
godziwej. Niezrealizowane zyski
i straty ujmuje si´ w rachunku
zysków i strat.

Podobnie jak w MSR.
Cz´ste zakupy i sprzeda˝ wskazujà
zwykle na to, ˝e sà to instrumenty
handlowe.

Podobnie jak w MSR.

Aktywa finansowe, które jednostka
zamierza i jest w stanie utrzymaç
do up∏ywu terminu zapadalnoÊci.
Obejmujà aktywa o okreÊlonych
lub mo˝liwych do okreÊlenia
p∏atnoÊciach i terminie
zapadalnoÊci. Nie obejmujà
kapita∏owych papierów
wartoÊciowych, poniewa˝ okres
ich istnienia jest nieograniczony.

Jednostka musi mieç „zamiar
i byç w stanie” utrzymaç sk∏adnik
aktywów do up∏ywu terminu
zapadalnoÊci. Nie mo˝e to byç
jedynie aktualny zamiar.

Gdy jednostka sprzedaje wi´cej
ni˝ nieistotnà liczb´ aktywów
sklasyfikowanych jako utrzymywane
do terminu zapadalnoÊci,
nie mo˝e zaliczaç aktywów do tej
kategorii przez dwa pe∏ne okresy
sprawozdawcze (jest to znane pod
nazwà „tainting”). Jednostka musi
równie˝ przeklasyfikowaç
wszystkie swoje aktywa z tej
kategorii do kategorii aktywów
dost´pnych do sprzeda˝y.
Ujmowanie wed∏ug zamortyzowanego
kosztu przy zastosowaniu metody
efektywnej stopy procentowej

Podobnie jak w MSR.

Podobnie jak w MSR, z tym
˝e

US GAAP

nie mówi nic

o mo˝liwoÊci ponownego
zaliczania aktywów do tej kategorii.

Podobnie jak w MSR.

Aktywa finansowe wytworzone
przez jednostk´ poprzez dostarczenie
pieni´dzy/towarów/realizacj´ us∏ug
bezpoÊrednio d∏u˝nikowi,
np.: obligacje, kredyty udzielone
klientom oraz nale˝noÊci z tytu∏u
dostaw i us∏ug.

Nie obejmujà nabytych kredytów
i wierzytelnoÊci.

Wykazuje si´ wed∏ug
zamortyzowanego kosztu.

W US GAAP brak odró˝nienia
od nabytych kredytów i nale˝noÊci.
Regulacje w tym zakresie
sà okreÊlone dla poszczególnych
bran˝. Wszystkie kwoty nale˝ne,
które nie sà papierami
wartoÊciowymi, ujmuje si´
wed∏ug zamortyzowanego kosztu.

Podobnie jak w MSR.

Wszelkie d∏u˝ne i kapita∏owe aktywa
finansowe nieuwzgl´dnione
w powy˝szych kategoriach.
Kategoria ta obejmuje kapita∏owe
papiery wartoÊciowe, z wyjàtkiem
tych, które zosta∏y zaliczone
do przeznaczonych do obrotu.

Wykazuje si´ je wed∏ug wartoÊci
godziwej.

W odniesieniu do zmian wartoÊci
godziwej istnieje mo˝liwoÊç
dokonania jednorazowego wyboru.
Albo:
a) wszystkie zmiany wartoÊci

godziwej ujmuje si´ w rachunku
zysków i strat, albo

b) niezrealizowane zyski i straty

wykazuje si´ po odj´ciu
skutków podatkowych
w kapitale w∏asnym i przenosi
si´ do rachunku zysków i strat
w momencie sprzeda˝y, utraty
wartoÊci lub realizacji.

Jak w przypadku MSR, w kategorii
tej znajdujà si´ d∏u˝ne/kapita∏owe
papiery wartoÊciowe nieuj´te
w ˝adnej z powy˝szych kategorii,
ale nie obejmuje ona
nienotowanych kapita∏owych
papierów wartoÊciowych.
Zmiany wartoÊci godziwej
wykazuje si´ w zestawieniu
zysków ca∏kowitych.

Podobnie jak w MSR.

PricewaterhouseCoopers

Aktywa

Aktywa finansowe (cd.)

Przesuni´cia pomi´dzy poszczególnymi kategoriami aktywów finansowych

Nast´pujàce zasady stosuje si´ w ramach MSR, US GAAP i PPR w odniesieniu do przesuni´ç aktywów finansowych pomi´dzy poszczególnymi
kategoriami.

• Utrzymywane do up∏ywu terminu zapadalnoÊci

Jednostka obowiàzana jest przeklasyfikowaç sk∏adnik aktywów finansowych z kategorii „utrzymywanych do up∏ywu terminu zapadalnoÊci”,
w razie gdy zmieni∏ si´ jej zamiar lub zdolnoÊç co do jego utrzymywania do tego terminu lub je˝eli sà dowody na generowanie przezeƒ
krótkoterminowych zysków. W razie, gdy sk∏adnik aktywów finansowych przeklasyfikowuje si´ do kategorii „przeznaczonych do obrotu”,
jednostka obowiàzana jest do zaktualizowania jego wyceny do poziomu wartoÊci godziwej, przy czym ró˝nic´ ujmuje si´ w rachunku zysków
i strat. W razie, gdy sk∏adnik aktywów finansowych przeklasyfikowuje si´ z kategorii „utrzymywanych do up∏ywu terminu zapadalnoÊci”
do kategorii „dost´pnych do sprzeda˝y”, nale˝y zaktualizowaç jego wycen´ do poziomu wartoÊci godziwej, zaÊ ró˝nic´ ujàç albo w rachunku
zysków i strat, albo w kapitale w∏asnym, zgodnie z politykà jednostki (US GAAP zezwala wy∏àcznie na uj´cie w kapitale w∏asnym).
Przesuni´cie takie mo˝e oznaczaç koniecznoÊç niestosowania kategorii „utrzymywanych do up∏ywu terminu zapadalnoÊci” przez okreÊlony
czas.

Jednostka obowiàzana jest przeklasyfikowaç sk∏adnik aktywów finansowych do kategorii „utrzymywanych do up∏ywu terminu zapadalnoÊci”
wówczas, gdy: nastàpi∏a zmiana zamiaru lub zdolnoÊci do jego utrzymywania do up∏ywu tego terminu, gdy nie mo˝na ju˝ wiarygodnie ustaliç
wartoÊci godziwej lub gdy up∏ynà∏ ju˝ „okres dwóch lat” (zob. uwaga na temat „tainting” powy˝ej). W takim wypadku sk∏adnika aktywów
finansowych nie wolno ju˝ wykazywaç wed∏ug wartoÊci godziwej; jego wartoÊç godziwa na dzieƒ przeklasyfikowania staje si´ jego
zamortyzowanym kosztem. Wszelkie wczeÊniejsze zyski lub straty uj´te w kapitale w∏asnym muszà byç odpisywane przez pozosta∏y
do up∏ywu terminu zapadalnoÊci okres. Wszelkà ró˝nic´ pomi´dzy nowym zamortyzowanym kosztem, a kwotà nale˝nà w dniu zapadalnoÊci,
jednostka obowiàzana jest traktowaç jako korekt´ zwrotu na danym sk∏adniku.

• Dost´pne do sprzeda˝y

Przesuni´cia aktywów finansowych z kategorii „dost´pnych do sprzeda˝y” do „przeznaczonych do obrotu” zachodzà tylko wówczas,
gdy sk∏adnik aktywów zostaje póêniej zaliczony do portfela aktywów finansowych generujàcych krótkotrwa∏e zyski. Taki sk∏adnik aktywów
finansowych ju˝ wczeÊniej wykazywany by∏ wed∏ug wartoÊci godziwej i wszelkie wczeÊniejsze zyski lub straty z tytu∏u zmian wartoÊci
godziwej, uj´te w kapitale w∏asnym, muszà tylko zostaç uj´te w rachunku zysków i strat, gdy nastàpi realizacja danego sk∏adnika aktywów
lub utrata przezeƒ wartoÊci. US GAAP wymagajà natychmiastowego uj´cia elementu kapita∏owego w rachunku zysków i strat.

• Kredyty udzielone przez jednostk´ oraz wierzytelnoÊci w∏asne jednostki, a tak˝e przeznaczone do obrotu

MSR i US GAAP nie pozwalajà na przesuni´cia z tych kategorii.

Zgodnie z PPR, aktywów „przeznaczonych do obrotu” nie mo˝na przenosiç do innych kategorii. Aktywa finansowe uj´te w innych kategoriach
mo˝na przenieÊç do „przeznaczonych do obrotu” pod warunkiem, ˝e wyst´puje bardzo wysokie prawdopodobieƒstwo przynoszenia przez
nie krótkoterminowych korzyÊci ekonomicznych.

PricewaterhouseCoopers

Aktywa

Utrata wartoÊci

MSR i US GAAP majà podobne wymogi co do utraty wartoÊci przez aktywa finansowe. MSR wymagajà od jednostki analizy pod kàtem
utraty wartoÊci, gdy wyst´puje jej wyznacznik, taki jak: pogorszenie si´ wiarygodnoÊci kredytowej kontrahenta, z∏amanie umowy, wysokie
prawdopodobieƒstwo bankructwa lub zanik aktywnego rynku na sk∏adnik aktywów.

US GAAP wymagajà dokonywania odpisów aktywów finansowych wówczas, gdy jednostka uznaje spadek wartoÊci godziwej
za „nietymczasowy”. Wyznacznikami utraty wartoÊci sà: kondycja finansowa kontrahenta, to, czy inwestor zamierza posiadaç dany
papier wartoÊciowy przez czas wystarczajàcy do odzyskania wartoÊci i okres, przez jaki wartoÊç rynkowa by∏a ni˝sza od kosztu.

MSR, US GAAP i PPR wymagajà, aby w odniesieniu do aktywów finansowych wykazywanych wed∏ug zamortyzowanego kosztu, strata z tytu∏u
utraty wartoÊci równa by∏a ró˝nicy pomi´dzy wartoÊcià bilansowà sk∏adnika aktywów a jego oszacowanà wartoÊcià mo˝liwà do odzyskania
(wartoÊcià bie˝àcà przewidywanych przysz∏ych przep∏ywów Êrodków pieni´˝nych, po zdyskontowaniu wed∏ug pierwotnej efektywnej stopy
procentowej danego instrumentu). W przypadku aktywów finansowych wykazywanych wed∏ug wartoÊci godziwej, wartoÊç ekonomiczna równa
jest wartoÊci bie˝àcej przewidywanych przysz∏ych przep∏ywów Êrodków pieni´˝nych po zdyskontowaniu wed∏ug bie˝àcej stopy rynkowej.
W razie, gdy strata zosta∏a uj´ta w kapitale w∏asnym, w momencie utraty wartoÊci musi zostaç uj´ta w rachunku zysków i strat.

MSR wymagajà ujmowania utraty wartoÊci w rachunku zysków i strat niezw∏ocznie po jej stwierdzeniu. Stosownie do US GAAP w odniesieniu
do inwestycji utrzymywanych do up∏ywu terminu zapadalnoÊci, póêniejszych zmian wartoÊci godziwej nie ujmuje si´ a˝ do momentu ich
realizacji. Straty z tytu∏u utraty wartoÊci, dotyczàce aktywów finansowych dost´pnych do sprzeda˝y, ujmuje si´ w zestawieniu zysków ca∏kowitych
a˝ do momentu realizacji.

US GAAP nie zezwalajà na odwracanie odpisu z tytu∏u utraty wartoÊci. MSR wymagajà ujmowania zmian wartoÊci, stanowiàcych odwrócenie
wczeÊniejszej utraty wartoÊci, w rachunku zysków i strat, niezale˝nie od kategorii aktywów, których to dotyczy.

PPR wymagajà stosowania poj´cia „trwa∏ej utraty wartoÊci” zamiast „utraty wartoÊci”. Mo˝e to powodowaç opóênienia w ujmowaniu strat.
W razie trwa∏ej utraty wartoÊci przez aktywa finansowe, aktualizuje si´ ich wartoÊç zgodnie z odnoÊnymi zasadami. Nale˝y tego dokonywaç
nie póêniej ni˝ na koniec okresu sprawozdawczego, stosujàc odpowiednio okreÊlone w ustawie zasady uj´cia odpisów z tytu∏u trwa∏ej utraty
wartoÊci w ksi´gach rachunkowych.

Odpisy aktualizujàce wartoÊç sk∏adnika aktywów finansowych lub portfela podobnych sk∏adników aktywów finansowych ustala si´:

• w przypadku aktywów finansowych wycenianych w wysokoÊci skorygowanej ceny nabycia – jako ró˝nic´ mi´dzy wartoÊcià tych aktywów

wynikajàcà z ksiàg rachunkowych na dzieƒ wyceny i mo˝liwà do odzyskania kwotà. Kwot´ mo˝liwà do odzyskania stanowi bie˝àca wartoÊç
przysz∏ych przep∏ywów pieni´˝nych oczekiwanych przez jednostk´, zdyskontowana za pomocà efektywnej stopy procentowej, którà jednostka
stosowa∏a dotychczas, wyceniajàc przeszacowywany sk∏adnik aktywów finansowych lub portfel podobnych sk∏adników aktywów finansowych,

• w przypadku aktywów finansowych wycenianych w wartoÊci godziwej – jako ró˝nic´ mi´dzy cenà nabycia sk∏adnika aktywów i jego wartoÊcià

godziwà ustalonà na dzieƒ wyceny, z tym ˝e przez wartoÊç godziwà d∏u˝nych instrumentów finansowych na dzieƒ wyceny rozumie si´ bie˝àcà
wartoÊç przysz∏ych przep∏ywów pieni´˝nych oczekiwanych przez jednostk´ zdyskontowanà za pomocà bie˝àcej rynkowej stopy procentowej
stosowanej do podobnych instrumentów finansowych. Strat´ skumulowanà do tego dnia, uj´tà w kapitale (funduszu) z aktualizacji wyceny,
zalicza si´ do kosztów finansowych w kwocie nie mniejszej ni˝ wynosi odpis, pomniejszony o cz´Êç bezpoÊrednio zaliczonà do kosztów
finansowych,

• w przypadku pozosta∏ych aktywów finansowych – jako ró˝nic´ mi´dzy wartoÊcià sk∏adnika aktywów wynikajàcà z ksiàg rachunkowych

i bie˝àcà wartoÊcià przysz∏ych przep∏ywów pieni´˝nych oczekiwanych przez jednostk´, zdyskontowanà za pomocà bie˝àcej rynkowej
stopy procentowej stosowanej do podobnych instrumentów finansowych.

Z chwilà ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizujàcego z tytu∏u trwa∏ej utraty wartoÊci, uprzednio dokonany odpis aktualizujàcy
zwi´ksza wartoÊç danego sk∏adnika aktywów i podlega zaliczeniu odpowiednio do pozosta∏ych przychodów operacyjnych lub przychodów
finansowych, z tym ˝e pomniejszenie uprzednio dokonanego odpisu i zwi´kszenie wartoÊci aktywów wycenianych przez jednostk´ w wysokoÊci
skorygowanych cen nabycia mo˝e nastàpiç o kwot´, której doliczenie spowoduje przyrost wartoÊci aktywów finansowych nie wy˝szy od
wysokoÊci skorygowanych cen nabycia, jakie by∏yby ustalone na ten dzieƒ, gdyby trwa∏a utrata wartoÊci nie nastàpi∏a.

PricewaterhouseCoopers

Aktywa

Zaprzestanie ujmowania aktywów finansowych

Zgodnie ze wszystkimi trzema systemami rachunkowoÊci, jednostka ujmuje w bilansie te aktywa, które kontroluje, natomiast przestaje ujmowaç
w bilansie te aktywa, których nie kontroluje.

Kontrola a ryzyko i po˝ytki

MSR

Sk∏adnik aktywów finansowych (lub jego cz´Êç) nale˝y zaprzestaç ujmowaç w bilansie wówczas, gdy jednostka zrealizuje prawa
do korzyÊci okreÊlonych w umowie, prawa te wygasnà lub jednostka zrzeknie si´ albo w inny sposób utraci kontrol´ nad prawami
umownymi, które obejmujà sk∏adnik aktywów finansowych. Dowodem na utrat´ kontroli jest spe∏nienie nast´pujàcych kryteriów:

• jednostka przejmujàca ma prawo, bez ˝adnych ograniczeƒ, zastawiç lub wymieniç dane aktywa oraz

• jednostka przekazujàca nie zachowuje faktycznej kontroli nad przekazywanymi aktywami, tzn. nie wyst´pujà klauzule odkupu

(chyba ˝e sk∏adnik aktywów jest ∏atwo dost´pny na rynku lub cena ponownego nabycia odpowiada jego wartoÊci godziwej
ustalonej na dzieƒ ponownego nabycia).

W przypadku aktywów nieprzeznaczonych do obrotu wymagane jest jednak przeprowadzenie dodatkowego sprawdzenia,
czy zasadnicza cz´Êç ryzyka zosta∏a przeniesiona.

Przy zaprzestawaniu ujmowania w zwiàzku ze sprzeda˝à do jednostki wyspecjalizowanej mo˝e jednak wyst´powaç wymóg
konsolidacji tej jednostki wyspecjalizowanej.

Z chwilà zaprzestania ujmowania, ró˝nic´ pomi´dzy kwotà otrzymanà a wartoÊcià bilansowà aktywów ujmuje si´ w rachunku
zysków i strat. Wszelkie korekty wartoÊci godziwej wykazywane uprzednio w kapitale w∏asnym uwzgl´dnia si´ teraz w rachunku
zysków i strat. Wszelkie nowe aktywa lub zobowiàzania powsta∏e w wyniku transakcji wycenia si´ wed∏ug wartoÊci godziwej.

US GAAP

Podobnie jak w MSR, to znaczy je˝eli jednostka zrzek∏a si´ kontroli nad ca∏oÊcià lub cz´Êcià zbywanego sk∏adnika aktywów
finansowych, mo˝na zaprzestaç ujmowania tego sk∏adnika aktywów. W przeciwnym razie, przekazanie rozlicza si´ jako po˝yczk´
zabezpieczonà na „sprzedanym” sk∏adniku aktywów. Ponadto w niektórych sytuacjach US GAAP wymagajà prawnego
wyodr´bnienia sk∏adnika aktywów finansowych z jednostki przekazujàcej (nawet wówczas, gdy chodzi o likwidacj´ lub upad∏oÊç),
jako niezb´dnego warunku zaprzestania ujmowania.

PPR

Podobnie jak w MSR. Na dzieƒ, w którym jednostka utraci∏a kontrol´ nad sk∏adnikiem aktywów finansowych, jego wartoÊç wy∏àcza
si´ w cz´Êci lub ca∏oÊci z ksiàg rachunkowych. Utrata kontroli nast´puje wtedy, gdy wynikajàce z zawartego kontraktu prawa do
korzyÊci ekonomicznych zosta∏y zrealizowane, wygas∏y albo jednostka zrzek∏a si´ tych praw.

Na dzieƒ wy∏àczenia z ksiàg rachunkowych sk∏adnika aktywów finansowych wycenianych w wartoÊci godziwej lub cenie nabycia
wynik z operacji ustala si´ jako ró˝nic´ mi´dzy kwotà osiàgni´tych wp∏ywów a wartoÊcià wydanych aktywów, skorygowanà
o odniesione do tego dnia na kapita∏ z aktualizacji wyceny odpisy aktualizujàce ich wartoÊç.

PODSTAWA:

MSR: MSR 39, SIC-12. US GAAP: FAS 115, FAS 125. PPR: UoR Art. 3.1, 28, Rozporzàdzenie o instrumentach finansowych.

Najnowsze propozycje – MSR i US GAAP

W grudniu 2000 r. Wspólna Grupa Robocza autorów standardów, utworzona w celu opracowania d∏ugoterminowego rozwiàzania w zakresie
ujmowania i wyceny wszelkich instrumentów finansowych, wyda∏a projekt standardu, zgodnie z którym wszelkie instrumenty finansowe
mia∏yby byç wyceniane wed∏ug wartoÊci godziwej. Zyski i straty z tytu∏u zmian wartoÊci godziwej by∏yby zasadniczo ujmowane w rachunku
zysków i strat. Niedozwolone by∏oby „odraczanie” ani stosowanie rachunkowoÊci zabezpieczeƒ.

PricewaterhouseCoopers

Rezerwy

MSR zawierajà specjalny ogólny standard dotyczàcy rezerw, podczas gdy US GAAP zawierajà szereg standardów szczegó∏owych, zajmujàcych
si´ konkretnymi rodzajami rezerw, np. zobowiàzaniami ekologicznymi i kosztami restrukturyzacji. Zarówno MSR, jak i US GAAP zabraniajà
ujmowania rezerw na takie przysz∏e koszty, jak koszty zwiàzane z dostosowaniem si´ do planowanych, ale jeszcze nieobowiàzujàcych przepisów.

Ujmowanie

MSR

Rezerwy ujmowaç nale˝y tylko wtedy, gdy:

• jednostka posiada teraêniejszy obowiàzek do przekazania korzyÊci ekonomicznych wynikajàcy ze zdarzenia z przesz∏oÊci;

• prawdopodobne jest, ˝e wymagane b´dzie takie przekazanie w celu uregulowania obowiàzku oraz

• dokonaç mo˝na wiarygodnego oszacowania wielkoÊci obowiàzku.

Teraêniejszy obowiàzek wynika ze zdarzenia z przesz∏oÊci i mo˝e przyjàç postaç albo obowiàzku prawnego, albo domyÊlnego.
Zdarzenie rodzàce obowiàzek nie pozostawia jednostce ˝adnej innej realistycznej mo˝liwoÊci poza wype∏nieniem obowiàzku
powsta∏ego w wyniku tego zdarzenia. JeÊli jednostka mo˝e uniknàç przysz∏ych kosztów przez przysz∏e dzia∏ania, nie posiada
teraêniejszego obowiàzku i rezerwy nie ujmuje si´.

US GAAP

Podobnie jak w MSR.

PPR

Rezerwy tworzy si´ na pewne lub wysoce prawdopodobne przysz∏e zobowiàzania, których kwot´ mo˝na w sposób wiarygodny
oszacowaç, a w szczególnoÊci na straty z transakcji gospodarczych w toku, w tym z tytu∏u udzielonych gwarancji, por´czeƒ,
operacji kredytowych, skutków toczàcego si´ post´powania sàdowego.

Wycena

MSR

Kwota ujmowana jako rezerwa powinna byç najlepszym mo˝liwym oszacowaniem minimalnych wydatków niezb´dnych
do wype∏nienia teraêniejszego obowiàzku na dzieƒ bilansowy. Jednostka powinna zdyskontowaç przewidywane przep∏ywy
Êrodków pieni´˝nych wed∏ug stopy dyskontowej wolnej od ryzyka, jeÊli wp∏yw dyskontowania jest istotny. JeÊli przewiduje si´
pewien przedzia∏ kwot szacunkowych i ˝adna kwota z przedzia∏u nie jest bardziej prawdopodobna od pozosta∏ych, w celu wyceny
zobowiàzania zastosowaç nale˝y Êrednià kwot´ z przedzia∏u.

US GAAP

Podobnie jak w MSR, z tym ˝e jeÊli wyst´puje pewien przedzia∏ kwot szacunkowych i ˝adna z nich nie jest bardziej prawdopodobna
od pozosta∏ych, do wyceny zobowiàzania zastosowaç nale˝y wartoÊç najni˝szà (a nie Êrednià). Obowiàzek dyskontowania rezerwy
wyst´puje tylko wówczas, gdy sposób roz∏o˝enia w czasie przep∏ywów Êrodków pieni´˝nych jest ÊciÊle ustalony.

PPR

Rezerwy powinny stanowiç wiarygodne oszacowanie kwoty przewidywanych strat.

Rezerwy restrukturyzacyjne

MSR

W przypadku restrukturyzacji, teraêniejszy obowiàzek istnieje tylko wówczas, gdy spó∏ka jest „w mo˝liwy do wykazania sposób
zdecydowana” na restrukturyzacj´. Jednostka jest zwykle w mo˝liwy do wykazania sposób zdecydowana na restrukturyzacj´, je˝eli
istnieje wià˝àca umowa sprzeda˝y (obowiàzek prawny) lub je˝eli posiada szczegó∏owy oficjalny plan restrukturyzacji i nie mo˝e
si´ wycofaç, poniewa˝ rozpocz´∏a wdra˝anie planu lub og∏osi∏a osobom, których b´dzie dotyczyç, jego g∏ówne cechy (obowiàzek
domyÊlny). JeÊli jednak nastàpi opóênienie w rozpocz´ciu restrukturyzacji lub restrukturyzacja b´dzie si´ w nieuzasadniony sposób
przed∏u˝aç, wówczas rezerwa prawdopodobnie nie b´dzie uzasadniona.

US GAAP

Podobnie jak w MSR, jednak zgodnie z US GAAP wystarczajàce jest zatwierdzenie planu restrukturyzacji przez zarzàd oraz
jego zdecydowanie co do przeprowadzenia tego planu.

PPR

Ujmuje si´ rezerwy na przysz∏e zobowiàzania spowodowane restrukturyzacjà, je˝eli na podstawie odr´bnych przepisów jednostka
jest obowiàzana do jej przeprowadzenia lub zawarto w tej sprawie wià˝àce umowy, a plany restrukturyzacji pozwalajà w sposób
wiarygodny oszacowaç wartoÊç tych przysz∏ych zobowiàzaƒ. W praktyce cz´sto stosuje si´ zasady MSR.

Ucià˝liwe umowy

MSR

Zasadniczo niedozwolone jest tworzenie rezerw na przysz∏e straty operacyjne. JeÊli jednak jednostka jest stronà ucià˝liwej umowy
(nieuniknione koszty wype∏nienia obowiàzków umownych przewy˝szajà korzyÊci ekonomiczne spodziewane w wyniku realizacji
umowy), ujàç nale˝y teraêniejszy obowiàzek wynikajàcy z umowy i wyceniç go jako rezerw´. Jednym z najcz´stszych przyk∏adów
sà nieruchomoÊci u˝ywane na podstawie umowy leasingowej, które zosta∏y opuszczone.

US GAAP

Podobnie jak w MSR. Konkretnie regulujà kwesti´ nieruchomoÊci u˝ywanych na podstawie umowy leasingowej. Aktywowane koszty
inwestycji w obcych Êrodkach trwa∏ych oraz koszty poniesione w celu rozwiàzania umowy leasingowej ujàç nale˝y w rachunku
zysków i strat, gdy nieruchomoÊç, b´dàca przedmiotem leasingu lub inwestycje w obcych Êrodkach trwa∏ych, nie przynoszà
leasingobiorcy ˝adnych korzyÊci.

PPR

Kwestia nieuregulowana.

PODSTAWA:

MSR: MSR 37. US GAAP: FAS 5, EITF 88-10, EITF 94-3, SOP 96-1, § 3.1, 35d. PPR: UoR Art. 7, 35d.

Zobowiàzania

PricewaterhouseCoopers

Zobowiàzania

Pozycje warunkowe

Aktywa warunkowe

MSR

Mo˝liwe aktywa wynikajàce ze zdarzeƒ z przesz∏oÊci oraz wystàpienia lub niewystàpienia jednego lub wi´cej niepewnych
przysz∏ych zdarzeƒ, które nie w pe∏ni podlegajà kontroli jednostki. Je˝eli realizacja odnoÊnej korzyÊci, na przyk∏ad uzyskanie
kwot z ubezpieczenia, jest prawie pewna, dana pozycja nie jest warunkowa i powinna zostaç uj´ta jako sk∏adnik aktywów.

US GAAP

Podobnie jak w MSR, z tym ˝e próg uj´cia kwot odzyskanych z ubezpieczenia jest ni˝szy ni˝ w MSR. Odzyskanie kwot musi
byç prawdopodobne (przysz∏e zdarzenie lub zdarzenia prawdopodobnie nastàpià), a nie prawie pewne, jak w MSR.

PPR

Nie zdefiniowano. W praktyce ujmuje si´ je wed∏ug zasady kasowej. Brak uregulowania kwestii ujawniania zysków lub aktywów
warunkowych.

Zobowiàzania warunkowe

MSR

Mo˝liwy obowiàzek, który zaistnieje jedynie pod warunkiem wystàpienia lub niewystàpienia jednego lub wi´cej niepewnych
przysz∏ych zdarzeƒ, które nie w pe∏ni podlegajà kontroli jednostki. Teraêniejszy obowiàzek, który nie jest ujmowany, poniewa˝
nie jest prawdopodobne, ˝e nastàpi wyp∏yw korzyÊci ekonomicznych lub kwoty wyp∏ywu nie mo˝na wiarygodnie wyceniç.
Zobowiàzanie warunkowe ujawnia si´, chyba ˝e prawdopodobieƒstwo wyp∏ywów jest znikome.

US GAAP

Podobnie jak w MSR. Wymagane jest tworzenie rezerw na straty warunkowe, jeÊli jest prawdopodobne, ˝e wyst´puje teraêniejszy
obowiàzek wynikajàcy ze zdarzenia z przesz∏oÊci i wyp∏yw zasobów jest prawdopodobny.

PPR

Zobowiàzanie warunkowe jest definiowane jako obowiàzek wykonania Êwiadczeƒ, których powstanie jest uzale˝nione
od zaistnienia okreÊlonych zdarzeƒ. Nie ma szczegó∏owych przepisów okreÊlajàcych sposób rozliczania pozycji warunkowych.
Zobowiàzania warunkowe, w szczególnoÊci dotyczàce udzielonych gwarancji oraz wekslowe, ujawniç nale˝y w informacji
dodatkowej. W bankach pozycje pozabilansowe sà elementem sprawozdania finansowego.

PODSTAWA:

MSR: MSR 37. US GAAP: FAS 5. PPR: UoR Art. 3.1, 35d.

Odroczony podatek dochodowy

Zgodnie z wszystkimi trzema systemami rachunkowoÊci na odroczony podatek dochodowy nale˝y tworzyç rezerw´ w pe∏nej wysokoÊci,
jednak wyst´pujà pomi´dzy nimi ró˝nice metodologiczne, przedstawione w poni˝szej tabeli.

ZAGADNIENIE

MSR

US GAAP

PPR

Zasady ogólne

Ogólne podejÊcie.

Rezerwa w pe∏nej wysokoÊci.

Podstawa wyliczenia aktywów
z tytu∏u odroczonego podatku
dochodowego i rezerwy
na odroczony podatek dochodowy.

Ró˝nice przejÊciowe, stanowiàce
ró˝nice pomi´dzy wartoÊcià
bilansowà a podatkowà aktywów
i zobowiàzaƒ (zob. wyjàtki).

Podobnie jak w MSR.

Wyjàtki (tzn. nie wykazuje si´
z tytu∏u tych ró˝nic przejÊciowych
odroczonego podatku
dochodowego).

WartoÊç firmy, niestanowiàca
kosztów uzyskania przychodów,
nie powoduje powstania dodatniej
ró˝nicy przejÊciowej.
Analogicznie, ujemna wartoÊç
firmy nie powoduje powstania
ujemnej ró˝nicy przejÊciowej.

Poczàtkowe uj´cie sk∏adnika
aktywów lub zobowiàzania
w transakcji, która (i) nie jest
po∏àczeniem spó∏ek i (ii) na dzieƒ
przeprowadzenia transakcji nie ma
wp∏ywu ani na wynik finansowy,
ani na dochód do opodatkowania.

Podobnie jak w MSR.

Jakkolwiek nie stosuje si´ terminologii
MSR, w wi´kszoÊci sytuacji wyjàtek
ten stosuje si´ w podobny sposób.
Pod pewnymi warunkami
odroczony podatek dochodowy
wykazuje si´ jednak z tytu∏u dotacji
bud˝etowych i ulg inwestycyjnych.
Specjalne wymogi stosuje si´ przy
wyliczaniu odroczonego podatku
dochodowego z tytu∏u leasingu
niefinansowanego w pe∏ni
ze Êrodków w∏asnych.

Podobnie jak w MSR.

ZAGADNIENIE

MSR

US GAAP

PPR

Szczególne przypadki zastosowania

Aktualizacja wyceny aktywów
finansowych.

Odroczony podatek dochodowy
ujmuje si´ w rachunku zysków
i strat, chyba ˝e zmiany wartoÊci
bilansowej aktywów dost´pnych
do sprzeda˝y ujmuje si´ w kapitale
w∏asnym – w takim wypadku
odroczony podatek dochodowy
tak˝e ujmuje si´ w kapitale
w∏asnym.

Wszelkie zmiany wartoÊci
bilansowej aktywów dost´pnych
do sprzeda˝y ujmuje si´ w kapitale
w∏asnym, w zwiàzku z czym
odroczony podatek dochodowy
tak˝e ujmuje si´ w kapitale
w∏asnym.

Kwestia nieuregulowana.

Ró˝nice kursowe z tytu∏u
przeliczenia wyra˝onych w walucie
obcej sprawozdaƒ finansowych
dotyczàcych dzia∏alnoÊci
zagranicznej b´dàcej integralnà
cz´Êcià dzia∏alnoÊci jednostki
dominujàcej (np. zagranicznego
oddzia∏u).

Odroczony podatek dochodowy
ujmuje si´ z tytu∏u ró˝nicy
pomi´dzy wartoÊcià bilansowà
ustalonà wed∏ug historycznego
kursu wymiany a wartoÊcià
podatkowà ustalonà wed∏ug kursu
z dnia bilansowego.

Nie ujmuje si´ odroczonego
podatku dochodowego z tytu∏u
ró˝nic dotyczàcych aktywów
i zobowiàzaƒ, których wycen´
przelicza si´ z waluty lokalnej
na walut´ funkcjonalnà,
wynikajàcych ze zmian kursu bàdê
indeksacji dla celów podatkowych.

Kwestia nieuregulowana.

Inwestycje w jednostkach
zale˝nych – sposób traktowania
niepodzielonego zysku.

Odroczony podatek dochodowy
ujmuje si´, z wyjàtkiem sytuacji,
gdy jednostka dominujàca jest
w stanie kontrolowaç ró˝nic´
przejÊciowà i prawdopodobne jest,
˝e ró˝nica ta nie ulegnie
wystornowaniu w mo˝liwej
do przewidzenia przysz∏oÊci.

Podobnie jak w MSR,
z tym ˝e wymagane jest
wykazywanie odroczonego podatku
dochodowego z tytu∏u ró˝nic
przejÊciowych po roku 1992,
dotyczàcych inwestycji w krajowych
jednostkach zale˝nych, chyba
˝e inwestycj´ mo˝na odzyskaç
bez koniecznoÊci opodatkowania,
a jednostka przewiduje ˝e z takiej
mo˝liwoÊci skorzysta.

Podobnie jak w MSR.

Inwestycje we wspólnych
przedsi´wzi´ciach – sposób
traktowania niepodzielonego zysku.

Odroczony podatek dochodowy
ujmuje si´, z wyjàtkiem sytuacji
gdy wspólnik jest w stanie
kontrolowaç dzielenie si´ zyskami
i jest prawdopodobne, ˝e ró˝nice
przejÊciowe nie ulegnà
wystornowaniu w mo˝liwej
do przewidzenia przysz∏oÊci.

Podobnie jak w MSR, z tym
˝e wymagane jest wykazywanie
odroczonego podatku
dochodowego z tytu∏u ró˝nic
przejÊciowych po roku 1992,
dotyczàcych inwestycji w krajowych
wspólnych przedsi´wzi´ciach
prowadzonych w formie spó∏ki.

Kwestia nieuregulowana.

Inwestycje w jednostkach
stowarzyszonych – sposób
traktowania niepodzielonego
zysku.

Tak samo jak w odniesieniu
do jednostek zale˝nych
i wspólnych przedsi´wzi´ç.

Odroczony podatek dochodowy
zawsze si´ ujmuje w odniesieniu
do ró˝nic przejÊciowych dotyczàcych
inwestycji w jednostkach
stowarzyszonych (niezale˝nie
od tego, czy krajowych, czy te˝
zagranicznych).

Kwestia nieuregulowana.

Niezrealizowane zyski wewnàtrz
grupy, np. w saldach zapasów.

Odroczony podatek dochodowy
ujmuje si´ wg stawki podatkowej
nabywcy.

Nabywcy nie wolno ujmowaç
odroczonego podatku
dochodowego. Stosuje si´ stawk´
podatku sprzedawcy.

Kwestia nieuregulowana.

Aktualizacja wyceny rzeczowych
aktywów trwa∏ych oraz wartoÊci
niematerialnych i prawnych.

Odroczony podatek dochodowy
ujmuje si´ w kapitale w∏asnym.

Nie dotyczy, poniewa˝
aktualizacja wyceny
jest niedozwolona.

Rezerwy i aktywa z tytu∏u
odroczonego podatku dochodowego,
dotyczàce operacji rozliczanych
z kapita∏em w∏asnym, odnosi
si´ równie˝ na kapita∏ w∏asny.

PricewaterhouseCoopers

Zobowiàzania

Odroczony podatek dochodowy (cd.)

ZAGADNIENIE

MSR

US GAAP

PPR

Pomiar odroczonego podatku dochodowego

¸àczenie spó∏ek – przej´cia

Sposób prezentacji odroczonego podatku dochodowego

Wycena przej´tych
aktywów/zobowiàzaƒ
wed∏ug wartoÊci godziwej.

Ujmuje si´ rezerw´ na odroczony
podatek dochodowy, chyba
˝e aktualizacji podlega∏a tak˝e
wartoÊç podatkowa danego
sk∏adnika aktywów.

Podobnie jak w MSR.

PricewaterhouseCoopers

Zobowiàzania

Stawki podatku.

Stawki i przepisy podatkowe,
które wesz∏y w ˝ycie lub zosta∏y
og∏oszone, ale oczekujà na wejÊcie
w ˝ycie.

Stosowanie stawek podatku,
które zosta∏y og∏oszone,
ale oczekujà na wejÊcie w ˝ycie,
nie jest dozwolone. Obowiàzek
stosowania stawek podatku,
które wesz∏y w ˝ycie.

WysokoÊç rezerwy i aktywów
z tytu∏u odroczonego podatku
dochodowego ustala si´ przy
uwzgl´dnieniu stawek podatku
dochodowego obowiàzujàcych
w roku powstania obowiàzku
podatkowego.

Ujmowanie aktywów z tytu∏u
odroczonego podatku
dochodowego.

Jednostka obowiàzana jest ujàç
aktywa z tytu∏u odroczonego
podatku dochodowego, je˝eli jest
prawdopodobne, ˝e osiàgnie
wystarczajàcy dochód
do opodatkowania, aby móc
wykorzystaç ró˝nice przejÊciowe.

Stosuje si´ inne podejÊcie.
Aktywa z tytu∏u odroczonego
podatku dochodowego ujmuje
si´ w pe∏nej kwocie, ale póêniej
pomniejsza si´ je o rezerw´
z tytu∏u wyceny, je˝eli staje
si´ bardziej prawdopodobne
ni˝ nieprawdopodobne, ˝e cz´Êç
lub ca∏oÊç aktywów z tytu∏u
odroczonego podatku dochodowego
nie zostanie zrealizowana.

Podobnie jak w MSR, przy
uwzgl´dnieniu zasady ostro˝noÊci.

Dyskontowanie.

Niedozwolone.

Kwestia nieuregulowana.

Dotychczas nie uj´te straty
podatkowe spó∏ki przejmujàcej.

Aktywa z tytu∏u odroczonego
podatku dochodowego ujmuje
si´, je˝eli w wyniku przej´cia,
spe∏nione zosta∏y kryteria ujmowania
aktywów z tytu∏u odroczonego
podatku dochodowego.

Podobnie jak w MSR.

Straty podatkowe spó∏ki
przejmowanej.

Podobne wymogi jak w stosunku
do spó∏ki przejmujàcej.

Podobnie jak w MSR.

Ujmowanie po przej´ciu strat
podatkowych spó∏ki przejmowanej
istniejàcych na dzieƒ przej´cia.

Uj´cie aktywów z tytu∏u
odroczonego podatku
dochodowego, które pomniejsza
wartoÊç firmy, a nast´pnie
pomniejsza podatek dochodowy
w rachunku zysków i strat.
Brak ograniczeƒ co do terminu
uj´cia aktywów z tytu∏u
odroczonego podatku dochodowego,
dotyczàcych tej pozycji.

Uj´cie odroczonego podatku
dochodowego pomniejsza wartoÊç
firmy, nast´pnie wartoÊci
niematerialne i prawne
oraz podatek dochodowy
w rachunku zysków i strat. Brak
ograniczeƒ co do terminu uj´cia
aktywów z tytu∏u odroczonego
podatku dochodowego
dotyczàcych tej pozycji.

Kwestia nieuregulowana.

Kompensowanie aktywów
z tytu∏u odroczonego podatku
dochodowego oraz rezerw
na odroczony podatek dochodowy.

Dozwolone tylko wówczas,
gdy jednostka posiada prawnie
egzekwowalne prawo do takiego
skompensowania, zaÊ saldo odnosi
si´ do podatku nale˝nego
tym samym organom podatkowym.

Podobnie jak w MSR.

Podzia∏ na cz´Êç krótko-
i d∏ugoterminowà.

Jednostka obowiàzana
jest wykazywaç aktywa z tytu∏u
odroczonego podatku
dochodowego oraz rezerwy
na odroczony podatek dochodowy
wy∏àcznie jako pozycje
d∏ugoterminowe.

Aktywa z tytu∏u odroczonego
podatku dochodowego
oraz rezerwy na odroczony
podatek dochodowy muszà zostaç
podzielone na cz´Êç krótko-
i d∏ugoterminowà w oparciu
o podzia∏ powiàzanego
niepodatkowego sk∏adnika aktywów
i zobowiàzania dla potrzeb
sprawozdawczoÊci finansowej.

Aktywa i rezerwy z tytu∏u
odroczonego podatku dochodowego
wykazuje si´ jako pozycje
d∏ugoterminowe stosownie
do ÊciÊle okreÊlonego uk∏adu bilansu.

Odroczony podatek dochodowy (cd.)

PricewaterhouseCoopers

Zobowiàzania

Dotacje bud˝etowe

MSR

Dotacje bud˝etowe (lub wk∏ady) otrzymane jako zwrot ju˝ poniesionych kosztów ujmuje si´ w rachunku zysków i strat z chwilà
spe∏nienia warunków ich otrzymania oraz istnienia zadowalajàcej pewnoÊci ich otrzymania. Dotacje podmiotowe ujmuje si´
jako rozliczenia mi´dzyokresowe przychodów i odnosi w przychody równolegle z odnoÊnymi wydatkami, które majà kompensowaç.
Dotacje przedmiotowe ujmuje si´ jako rozliczenia mi´dzyokresowe przychodów i odpisuje w powiàzaniu z amortyzacjà sk∏adnika
aktywów, którego dotyczà te dotacje.

Dotacje dotyczàce ujmowanych aktywów muszà byç prezentowane w bilansie albo jako rozliczenia mi´dzyokresowe przychodów,
albo jako pomniejszenie wartoÊci bilansowej danego sk∏adnika aktywów, i w tym przypadku odpis dotacji pomniejsza koszty
amortyzacji odnoÊnego aktywa. Specjalne zasady majà zastosowanie do aktywów rolnych.

US GAAP

Podobnie jak w MSR.

PPR

Dotacje przedmiotowe podobnie jak w MSR. Nie ma rozró˝nienia na dotacje podmiotowe i dotacje stanowiàce zwrot
ju˝ poniesionych kosztów. Oba rodzaje dotacji powi´kszajà przychody.

Dotacje – aktywa rolne

MSR

Bezwarunkowa dotacja bud˝etowa dotyczàca biologicznego sk∏adnika aktywów wycenianego wed∏ug wartoÊci godziwej musi
zostaç uj´ta w rachunku zysków i strat z chwilà, gdy dotacja staje si´ nale˝na. Je˝eli dotacja bud˝etowa dotyczàca biologicznego
sk∏adnika aktywów wycenianego wed∏ug wartoÊci godziwej jest warunkowa, nale˝y jà ujàç z chwilà spe∏nienia warunków.
Je˝eli dotacja dotyczy biologicznego sk∏adnika aktywów wycenianego wed∏ug kosztu, stosuje si´ podejÊcie ksi´gowe przewidziane
ogólnie w odniesieniu do dotacji bud˝etowych.

US GAAP

Nie okreÊlono.

PPR

Nie okreÊlono.

PODSTAWA:

MSR: MSR 20, MSR 41. US GAAP: FAS 116. PPR: UoR Art. 41.

Rozliczanie leasingu przez leasingobiorców

Leasing finansowy

MSR

Wymagajà ujmowania przedmiotu leasingu finansowego (zob. kryteria klasyfikacji na str. 52) i obowiàzku uiszczenia przysz∏ych
op∏at leasingowych w kwocie równej wartoÊci godziwej sk∏adnika przedmiotu leasingu, nie wy˝szej jednak od wartoÊci bie˝àcej
minimalnych op∏at leasingowych na dzieƒ rozpocz´cia leasingu. Przedmiot leasingu amortyzuje si´ zwykle przez okres jego
ekonomicznej u˝ytecznoÊci lub przez okres leasingu, je˝eli ten ostatni jest krótszy. Zgodnie z MSR, amortyzowanie przez okres
leasingu dopuszczalne jest jednak tylko wówczas, gdy brak jest zadowalajàcej pewnoÊci, czy leasingobiorca nab´dzie tytu∏
w∏asnoÊci do przedmiotu leasingu. Do wyliczenia wartoÊci bie˝àcej minimalnych op∏at leasingowych wykorzystuje si´ zwykle stop´
procentowà leasingu. W razie, gdy stopa procentowa leasingu nie jest znana, MSR dopuszcza równie˝ stosowanie kraƒcowej stopy
procentowej leasingobiorcy.

US GAAP

Podobnie jak w MSR. Do wyliczenia wartoÊci bie˝àcej minimalnych op∏at leasingowych stosowaç nale˝y kraƒcowà stop´
procentowà leasingobiorcy, chyba ˝e jest mo˝liwe wyliczenie stopy procentowej leasingu i stopa procentowa leasingu jest ni˝sza
ni˝ kraƒcowa stopa procentowa leasingobiorcy.

PPR

Leasingobiorca ujmuje Êrodki trwa∏e lub wartoÊci niematerialne i prawne u˝ywane na podstawie umowy leasingu finansowego
jako aktywa trwa∏e i odpisuje je przez okres ich ekonomicznej u˝ytecznoÊci (podobnie jak w MSR). PPR milczà na temat sposobu
rozliczania op∏at leasingowych oraz ich wp∏ywu na rachunek zysków i strat za bie˝àcy rok obrotowy.

Leasing operacyjny

Zgodnie ze wszystkimi trzema systemami op∏aty leasingowe uiszczane z tytu∏u leasingu operacyjnego powinny byç ujmowane w rachunku
zysków i strat metodà liniowà przez okres leasingu.

Specjalne oferty promocyjne

Leasingodawca cz´sto stosuje specjalne oferty promocyjne, aby zach´ciç leasingobiorc´ do przed∏u˝enia umowy leasingowej.
Zgodnie z wymogami wszystkich trzech systemów, leasingobiorca ujmowaç musi ∏àcznà korzyÊç wynikajàcà ze specjalnych ofert promocyjnych
jako pomniejszenie kosztów z tytu∏u op∏at leasingowych przez okres leasingu metodà liniowà, chyba ˝e inna systematyczna podstawa odpowiada
sposobowi roz∏o˝enia w czasie czerpania przez leasingobiorc´ korzyÊci z u˝ywania przedmiotu leasingu.

PricewaterhouseCoopers

Zobowiàzania

Transakcje sprzeda˝y i leasingu zwrotnego

W ramach transakcji sprzeda˝y i leasingu zwrotnego sprzedawca-leasingobiorca sprzedaje sk∏adnik aktywów nabywcy-leasingodawcy
i bierze go w leasing zwrotny. Pomi´dzy MSR i US GAAP wyst´pujà pewne ró˝nice co do zasad rozliczania zysków i strat z tytu∏u transakcji
sprzeda˝y i leasingu zwrotnego. Przedstawiono je w poni˝szej tabeli.

PPR milczà na temat transakcji sprzeda˝y i leasingu zwrotnego. W praktyce stosowaç mo˝na MSR.

PODSTAWA:

MSR: MSR 17, SIC-15. US GAAP: FAS 13. PPR: UoR Art. 3.4.

Najnowsze propozycje

Materia∏ do dyskusji opublikowany w 1999 r. przez grup´ G4+1 proponuje stosowanie jednolitego podejÊcia do wszystkich umów
leasingowych, znoszàc obecne rozró˝nienie na leasing finansowy i operacyjny. Wszystkie istotne umowy leasingowe b´dà rodzi∏y obowiàzek
uj´cia aktywów i zobowiàzaƒ przez leasingobiorc´, wycenianych w oparciu o op∏aty wymagane na mocy umowy leasingowej oraz wszelkich
innych zaciàgni´tych zobowiàzaƒ. Leasingodawcy b´dà wykazywali aktywa finansowe (kwoty nale˝ne od leasingobiorców) oraz aktywa
niefinansowe (udzia∏y koƒcowe) jako oddzielne aktywa, odzwierciedlajàce wynikajàce z nich ró˝ne prawa w∏asnoÊci.

ZAGADNIENIE

MSR

US GAAP

Leasing finansowy

Leasing operacyjny

Zysk lub strata na sprzeda˝y.

Ujmuje si´ jako przychody/koszty przysz∏ych
okresów i rozlicza w przychody/ koszty
przez okres leasingu.

Podobnie jak w MSR, z tym ˝e stosuje si´ okres
u˝ytecznoÊci ekonomicznej, je˝eli jest krótszy
od okresu leasingu. Wyst´pujà jednak wyjàtki.

Cena sprzeda˝y równa wartoÊci godziwej.

Natychmiastowe uj´cie.

Zyski i straty zasadniczo rozlicza si´ w czasie,
ale wyst´pujà pewne wyjàtki.

Cena sprzeda˝y ni˝sza od wartoÊci godziwej.

Natychmiastowe uj´cie zysku albo straty,
chyba ˝e strat´ kompensujà przysz∏e ni˝sze
op∏aty leasingowe. W takiej sytuacji nast´puje
rozliczenie ró˝nicy w czasie przez
przewidywany okres u˝ytkowania danego
sk∏adnika aktywów.

Zyski i straty zasadniczo rozlicza si´ w czasie,
ale wyst´pujà pewne wyjàtki.

Cena sprzeda˝y wy˝sza od wartoÊci
godziwej.

Rozliczanie ró˝nicy w czasie
przez przewidywany okres u˝ytkowania
danego sk∏adnika aktywów.

Zyski i straty zasadniczo rozlicza si´ w czasie,
ale wyst´pujà pewne wyjàtki.

PricewaterhouseCoopers

Zobowiàzania

Zobowiàzania finansowe

Definicja

MSR, US GAAP i PPR podobnie definiujà zobowiàzanie finansowe jako obowiàzek umowny dostarczenia Êrodków pieni´˝nych lub sk∏adnika
aktywów finansowych innej jednostce lub wymiany instrumentów finansowych z innà jednostkà na warunkach, które sà potencjalnie
niekorzystne. Zobowiàzania finansowe obejmujà instrumenty pochodne omówione na str. 71.

Klasyfikacja

MSR

W razie, gdy na emitencie instrumentu cià˝y obowiàzek umowny (lub obowiàzek ekonomiczny) dostarczenia Êrodków pieni´˝nych
lub innego sk∏adnika aktywów finansowych posiadaczowi tego instrumentu, wówczas instrument ten spe∏nia definicj´ zobowiàzania
finansowego, bez wzgl´du na sposób spe∏nienia obowiàzku umownego.

Akcje uprzywilejowane, które nie podlegajà wykupowi lub podlegajà wykupowi jedynie wed∏ug uznania emitenta i w odniesieniu
do których p∏atnoÊci na rzecz ich posiadaczy nast´pujà wed∏ug jego uznania, zalicza si´ do kapita∏u w∏asnego. Natomiast akcje
uprzywilejowane, w przypadku których emitent jest obowiàzany do wykupu za okreÊlonà lub mo˝liwà do okreÊlenia cen´
w okreÊlonym lub mo˝liwym do okreÊlenia przysz∏ym terminie, lub gdy ich posiadacz ma prawo do ich wykupu, zalicza si´
do zobowiàzaƒ.

W razie, gdy rozliczenie instrumentu finansowego, takiego jak akcja uprzywilejowana, zale˝y od wystàpienia niepewnych zdarzeƒ
przysz∏ych, b´dàcych poza kontrolà emitenta i posiadacza, emitent musi zaliczyç dany instrument finansowy do zobowiàzaƒ.
Je˝eli jednak prawdopodobieƒstwo rozliczenia w formie pieni´˝nej lub za pomocà innego instrumentu jest znikome, wówczas
emitent obowiàzany jest zignorowaç ustalenia dotyczàce warunkowoÊci rozliczenia i zaliczyç instrument finansowy do kapita∏u
w∏asnego.

Instrument, który zostanie rozliczony za pomocà akcji w∏asnych jednostki, zalicza si´ jednak do zobowiàzaƒ, jeÊli liczba akcji
zmienia si´ w taki sposób, ˝e wartoÊç godziwa wyemitowanych akcji jest równa wielkoÊci obowiàzku.

W przypadku obligacji zamiennych stosuje si´ rachunkowoÊç mieszanà – zob. ni˝ej.

US GAAP

Ogólnie, w razie gdy instrument finansowy nie jest akcjà jednostki i wià˝e si´ z obowiàzkiem przekazania korzyÊci ekonomicznych,
wówczas zalicza si´ go do zobowiàzaƒ. US GAAP nie mówià konkretnie o klasyfikacji instrumentów, w razie gdy wyst´puje
warunkowoÊç rozliczenia.

PPR

Podobnie jak w MSR.

Zamienne instrumenty d∏u˝ne

MSR

Stosuje si´ w odniesieniu do nich rachunkowoÊç mieszanà, czyli rozliczanie wp∏ywów z tytu∏u wyemitowanych instrumentów
na dwie kategorie: prawa do zamiany na akcje (wykazywane w kapitale w∏asnym) i zobowiàzania, ujmowane wed∏ug wartoÊci
godziwej wyliczonej poprzez zdyskontowanie wed∏ug stawki rynkowej dla instrumentów d∏u˝nych niepodlegajàcych zamianie
(wykazywane w zobowiàzaniach).

US GAAP

Wykazuje si´ je w zobowiàzaniach, ale niektóre instrumenty, takie jak instrumenty z wbudowanymi w nie, mo˝liwymi
do wyodr´bnienia warrantami, wymagajà stosowania rachunkowoÊci mieszanej.

PPR

Podobnie jak w MSR. Kapita∏y w∏asne powsta∏e z zamiany d∏u˝nych papierów wartoÊciowych, zobowiàzaƒ i po˝yczek
na udzia∏y, wykazuje si´ w wartoÊci nominalnej tych papierów wartoÊciowych, zobowiàzaƒ i po˝yczek, po uwzgl´dnieniu
niezamortyzowanego dyskonta lub premii, odsetek naliczonych i niezap∏aconych do dnia zamiany, które nie b´dà wyp∏acone.

PricewaterhouseCoopers

Zobowiàzania

Zobowiàzania finansowe (cd.)

Wycena

MSR

Poczàtkowo wycenia si´ je wed∏ug kosztu, który stanowi wartoÊç godziwà otrzymanej zap∏aty, pomniejszonej o koszty transakcyjne.
Istniejà tylko dwie kategorie zobowiàzaƒ finansowych: przeznaczone do obrotu i pozosta∏e. Wszystkie instrumenty pochodne, b´dàce
zobowiàzaniami (z wyjàtkiem kwalifikujàcych si´ instrumentów zabezpieczajàcych), to zobowiàzania przeznaczone do obrotu.
Inne zobowiàzania przeznaczone do obrotu mogà obejmowaç pozycj´ krótkà na papierach wartoÊciowych. Zobowiàzania przeznaczone
do obrotu wycenia si´ wed∏ug wartoÊci godziwej. Wszystkie pozosta∏e zobowiàzania (nieprzeznaczone do obrotu) ujmuje si´ wed∏ug
skorygowanej ceny nabycia (zamortyzowanego kosztu). W przypadku zobowiàzaƒ przeznaczonych do obrotu, dla których dokonuje
si´ aktualizacji wyceny do poziomu wartoÊci godziwej, zmian´ ujmuje si´ w rachunku zysków i strat za dany okres.

US GAAP

Podobnie jak w MSR. Zobowiàzania finansowe wykazuje si´ wed∏ug wartoÊci godziwej otrzymanych Êrodków pieni´˝nych
lub innych aktywów.

PPR

Podobnie jak w MSR.

Zaprzestanie ujmowania zobowiàzaƒ finansowych

MSR

Zobowiàzanie finansowe przestaje si´ ujmowaç z chwilà, gdy nastàpi∏o uregulowanie, umorzenie lub wygaÊni´cie obowiàzku
umownego albo prawne przeniesienie podstawowej odpowiedzialnoÊci za zobowiàzanie na innà jednostk´. Ró˝nic´ pomi´dzy
wartoÊcià bilansowà zrealizowanego lub przeniesionego zobowiàzania (bàdê jego cz´Êci) a kwotà zaƒ zap∏aconà, uwzgl´dniç
nale˝y w wyniku finansowym netto okresu.

US GAAP

Podobnie jak w MSR.

PPR

Podobnie jak w MSR. Na dzieƒ zaprzestania ujmowania w ksi´gach rachunkowych zobowiàzania finansowego wynik z operacji
ustala si´ jako ró˝nic´ mi´dzy kwotà zap∏aty a wartoÊcià wy∏àczonego z ksiàg rachunkowych zobowiàzania, w tym nierozliczonego
dyskonta lub premii. Wynik ten zalicza si´ do przychodów lub kosztów finansowych okresu sprawozdawczego.

PODSTAWA:

MSR: MSR 32, MSR 39, SIC-16. US GAAP: ASR 268 (SEC), APB 6, APB 14. PPR: UoR Art. 3.1, 39.4, Rozporzàdzenie o instrumentach finansowych:

§ 1.1, § 2.2, § 5.1, 6.2, 12, 13.1, 18, 21.1.

Ostatnie propozycje – MSR i US GAAP

W paêdzierniku 2000 r. FASB opublikowa∏a propozycj´ dotyczàcà rachunkowoÊci instrumentów finansowych posiadajàcych cechy d∏u˝ne,
kapita∏owe lub mieszane. Propozycja przedstawia wskazówki dotyczàce klasyfikacji instrumentów finansowych, które majà cechy d∏u˝ne,
kapita∏owe i mieszane. Kluczowe zmiany obejmujà wymóg odr´bnej klasyfikacji d∏u˝nego i kapita∏owego elementu instrumentu finansowego.
Takich pozycji, jak kapita∏y mniejszoÊci, nie b´dzie ju˝ mo˝na wykazywaç w kategorii poÊredniej.

PricewaterhouseCoopers

Instrumenty kapita∏owe

Ujmowanie i klasyfikacja

MSR

Instrumenty, które nie zawierajà obowiàzku przekazania korzyÊci ekonomicznych klasyfikuje si´ jako instrumenty kapita∏owe.
Akcje/udzia∏y uprzywilejowane, które nie podlegajà wykupowi lub podlegajà wykupowi jedynie wed∏ug uznania emitenta,
i takie, w których przypadku p∏atnoÊci na rzecz ich posiadaczy nast´pujà wed∏ug jego uznania, klasyfikuje si´ jako instrumenty
kapita∏owe.

US GAAP

Kapita∏ w∏asny dzieli si´ na kapita∏ podstawowy (akcje kapita∏owe) (przedstawiajàc oddzielnie akcje/udzia∏y uprzywilejowane
niepodlegajàce wykupowi i akcje zwyk∏e) i na pozosta∏e kategorie kapita∏u w∏asnego. Akcje/udzia∏y uprzywilejowane podlegajàce
wykupowi nie sà ujmowane w kapitale w∏asnym, lecz najcz´Êciej w kategorii poÊredniej mi´dzy kapita∏em w∏asnym,
a zobowiàzaniami.

PPR

Instrument kapita∏owy definiuje si´ jako kontrakt, z którego wynika prawo do majàtku jednostki, pozosta∏ego po zaspokojeniu
lub zabezpieczeniu wszystkich wierzycieli, a tak˝e zobowiàzanie si´ jednostki do wyemitowania lub dostarczenia w∏asnych
instrumentów kapita∏owych, a w szczególnoÊci udzia∏y, opcje na akcje w∏asne lub warranty. Akcje uprzywilejowane wykazuje
si´ w ramach kapita∏u w∏asnego.

Nabycie akcji w∏asnych

MSR

Kiedy spó∏ka odkupuje w∏asne akcje/udzia∏y, wykazuje si´ je jako zmniejszenie kapita∏u w∏asnego.
Zysk lub strat´ na póêniejszej sprzeda˝y tych akcji/udzia∏ów wykazuje si´ jako zmian´ stanu kapita∏u w∏asnego.

US GAAP

W przypadku nabycia akcji w∏asnych z zamiarem ich umorzenia, jednostka ma mo˝liwoÊç obcià˝enia nadwy˝kà kosztu akcji
w∏asnych nad ich wartoÊcià nominalnà wy∏àcznie zysków z lat ubieg∏ych; rozliczenia nadwy˝ki na zysk z lat ubieg∏ych i dodatkowe
wp∏aty na poczet kapita∏u albo obcià˝enia nià wy∏àcznie dodatkowych wp∏at na poczet kapita∏u.

PPR

Akcje w∏asne do zbycia wykazuje si´ jako ujemnà pozycj´ kapita∏u w∏asnego. PPR milczà na temat ujmowania zysku lub straty
na póêniejszym zbyciu takich akcji.

Dywidendy od zwyk∏ych akcji kapita∏owych

MSR

Wykazuje si´ je jako zmniejszenie w zestawieniu zmian w kapitale w∏asnym.

US GAAP

Podobnie jak w MSR.

PPR

Podobnie jak w MSR. Je˝eli w myÊl odr´bnych przepisów (np. kodeksu spó∏ek handlowych) w ciàgu roku dokonywane sà odpisy
z wyniku finansowego bie˝àcego roku obrotowego, to nale˝y je wykazaç ze znakiem ujemnym w odr´bnej pozycji kapita∏u
w∏asnego.

PODSTAWA:

MSR: MSR 32, MSR 39, SIC-16. US GAAP: ASR 268 (SEC), APB 6, APB 14. PPR: UoR Art. 3.1.26, Art. 46.3, Kodeks spó∏ek handlowych Art. 200, 362-367.

Kapita∏ w∏asny

PricewaterhouseCoopers

Instrumenty pochodne

MSR, US GAAP i PPR okreÊlajà zasady ujmowania i wyceny instrumentów pochodnych.

Definicja

MSR i PPR definiujà instrument pochodny jako: instrument finansowy, którego wartoÊç zmienia si´ wraz ze zmianà okreÊlonego indeksu,
który nie wymaga ˝adnej inwestycji poczàtkowej netto lub wymaga tylko niewielkiej poczàtkowej inwestycji i którego rozliczenie nastàpi
w przysz∏oÊci. US GAAP zawierajà podobne wymogi, z tym ˝e warunki umowy instrumentu pochodnego muszà wymagaç rozliczenia netto
lub zezwalaç na nie. Zatem istniejà pewne instrumenty pochodne, takie jak opcje i umowy terminowe dotyczàce zakupu nienotowanych
instrumentów kapita∏owych, które wchodzà w zakres MSR i PPR, lecz nie wchodzà w zakres US GAAP.

Wycena poczàtkowa

Zgodnie z MSR, US GAAP i PPR wszystkie instrumenty pochodne ujmuje si´ w bilansie jako aktywa finansowe lub zobowiàzania finansowe.
Poczàtkowo ujmuje si´ je wed∏ug kosztu (ceny nabycia). Zgodnie z MSR i PPR koszt obejmuje bezpoÊrednie zewn´trzne koszty transakcyjne.

Wycena w terminie póêniejszym

MSR, US GAAP i PPR wymagajà póêniejszej wyceny wszystkich instrumentów pochodnych wed∏ug wartoÊci godziwej, bez wzgl´du
na ewentualnie wyst´pujàce powiàzania zabezpieczajàce. Zmiany wartoÊci instrumentu pochodnego ujmuje si´ w rachunku zysków i strat
z chwilà powstania, chyba ˝e spe∏niajà kryteria kwalifikujàce je do zastosowania rachunkowoÊci zabezpieczeƒ omówione poni˝ej.
Zgodnie z MSR oraz PPR instrument pochodny, którego wartoÊci godziwej nie mo˝na wiarygodnie wyceniç, ujmuje si´ wed∏ug kosztu
pomniejszonego o utrat´ wartoÊci lub amortyzacj´ do dnia rozliczenia.

Zgodnie z MSR oraz PPR wartoÊç godziwa nie obejmuje kosztów transakcyjnych. US GAAP nie podaje konkretnych wskazówek w tym wzgl´dzie.

RachunkowoÊç zabezpieczeƒ

Zgodnie z MSR i US GAAP szczegó∏owe wskazówki okreÊlone sà w odnoÊnych standardach na temat rachunkowoÊci zabezpieczeƒ.
Zgodnie z PPR odnoÊne standardy okreÊla rozporzàdzenie ministra finansów w sprawie szczegó∏owych zasad uznawania, metod wyceny,
zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych („rozporzàdzenie o instrumentach finansowych”).

Kryteria stosowania rachunkowoÊci zabezpieczeƒ

Zgodnie z MSR, US GAAP oraz PPR rachunkowoÊç zabezpieczeƒ jest dozwolona, jeÊli jednostka spe∏nia pewne kryteria kwalifikacyjne
co do udokumentowania i skutecznoÊci zabezpieczenia. Wszystkie trzy systemy wymagajà udokumentowania celów jednostki w zakresie
zarzàdzania ryzykiem oraz tego, w jaki sposób oceniana b´dzie skutecznoÊç zabezpieczenia. Wszystkie trzy systemy wymagajà,
aby instrumenty zabezpieczajàce by∏y wysoce skuteczne w minimalizowaniu skutków nara˝enia pozycji zabezpieczanej na zmiany
wartoÊci godziwej lub przep∏ywów pieni´˝nych. SkutecznoÊç zabezpieczenia nale˝y mierzyç na bie˝àco, w sposób wiarygodny.

MSR i PPR nie wymagajà pe∏nej efektywnoÊci zabezpieczenia, aby kwalifikowa∏o si´ ono do stosowania rachunkowoÊci zabezpieczeƒ.
Zabezpieczenie kwalifikuje si´ do stosowania rachunkowoÊci zabezpieczeƒ, jeÊli oczekuje si´, ˝e „niemal ca∏a” kwota zmian wartoÊci
godziwej zostanie skompensowana, a rzeczywiÊcie osiàgni´ty poziom efektywnoÊci zabezpieczenia zmieÊci si´ w przedziale od 80 do 125%.
US GAAP okreÊla podobne zasady, z tym ˝e wymóg 80-125% dotyczy równie˝ „oczekiwanej” skutecznoÊci. Tak wi´c przepisy US GAAP
sà mniej restrykcyjne ni˝ przepisy MSR.

Instrumenty pochodne i zabezpieczenia

PricewaterhouseCoopers

Instrumenty pochodne i zabezpieczenia

RachunkowoÊç zabezpieczeƒ (cd.)

Pozycje zabezpieczane

Poza ogólnymi warunkami stosowania rachunkowoÊci zabezpieczeƒ, MSR, US GAAP i PPR okreÊlajà zasady wyznaczania konkretnych aktywów
i zobowiàzaƒ finansowych na pozycje zabezpieczane. Zasady te przedstawione sà w poni˝szej tabeli.

Instrumenty zabezpieczajàce

W wi´kszoÊci przypadków tylko instrument pochodny mo˝e si´ kwalifikowaç jako instrument zabezpieczajàcy. MSR i PPR pozwalajà jednak
na zastosowanie instrumentu niepochodnego (np. kredytów lub po˝yczek w walutach obcych) jako zabezpieczenia przed ryzykiem walutowym.
US GAAP stanowià, ˝e instrument niepochodny mo˝e zabezpieczaç przed ryzykiem walutowym tylko w przypadku inwestycji netto w jednostce
zagranicznej lub uprawdopodobnionego przysz∏ego zobowiàzania.

Stosownie do MSR i PPR, opcja udzielona nie mo˝e zostaç wyznaczona na instrument zabezpieczajàcy, chyba ˝e w po∏àczeniu z opcjà kupna
i wyp∏atà premii w kwocie netto. US GAAP nak∏adajà zasadniczo zbli˝one ograniczenie i w wi´kszoÊci przypadków opcje udzielone nie b´dà
si´ kwalifikowaç do stosowania rachunkowoÊci zabezpieczeƒ.

Powiàzania zabezpieczajàce

Nara˝enie na ryzyko wynikaç mo˝e ze zmian wartoÊci godziwej istniejàcego sk∏adnika aktywów lub zobowiàzania, zmian przysz∏ych
przep∏ywów pieni´˝nych pochodzàcych z istniejàcego sk∏adnika aktywów lub zobowiàzania lub zmian przysz∏ych przep∏ywów pieni´˝nych
pochodzàcych z jeszcze nieuj´tej transakcji.

MSR

Wyró˝niajà szereg rodzajów powiàzaƒ zabezpieczajàcych. Zabezpieczenie wartoÊci godziwej, gdzie ryzykiem, przed którym
jednostka si´ zabezpiecza jest zmiana wartoÊci godziwej uj´tego sk∏adnika aktywów lub zobowiàzania. Zabezpieczenie przep∏ywów
pieni´˝nych, gdzie ryzykiem, przed którym jednostka si´ zabezpiecza jest potencjalna zmiennoÊç przysz∏ych przep∏ywów
pieni´˝nych. Zabezpieczenie inwestycji netto w jednostce zagranicznej, gdy instrument zabezpieczajàcy wykorzystuje si´
do zabezpieczenia przed ryzykiem walutowym dotyczàcym inwestycji netto w jednostce zagranicznej. Zabezpieczenie nieuj´tego
uprawdopodobnionego przysz∏ego zobowiàzania do nabycia lub sprzeda˝y sk∏adnika aktywów trwa∏ych rozlicza si´ jako
zabezpieczenie przep∏ywów pieni´˝nych, przy tym wymagane jest, aby przewidywana transakcja by∏a wysoce prawdopodobna.

US GAAP

Podobnie jak w MSR, z wyjàtkiem tego, ˝e nieuj´te uprawdopodobnione przysz∏e zobowiàzanie rozlicza si´ jako zabezpieczenie
wartoÊci godziwej. US GAAP wymagajà, aby prognozowana transakcja by∏a wysoce prawdopodobne, ˝eby kwalifikowa∏a
si´ do stosowania rachunkowoÊci zabezpieczeƒ.

PPR

Podobnie jak w MSR.

MSR

US GAAP

PPR

Inwestycji utrzymywanych do up∏ywu terminu
zapadalnoÊci nie mo˝na wyznaczyç na pozycj´
zabezpieczanà w odniesieniu do ryzyka stopy
procentowej, poniewa˝ zmian stóp procentowych
nie uwzgl´dnia si´ w odniesieniu do inwestycji
utrzymywanych do up∏ywu terminu zapadalnoÊci.

Podobnie jak w

MSR

Podobnie jak w

MSR

Je˝eli pozycja zabezpieczana jest sk∏adnikiem
aktywów finansowych lub zobowiàzaniem, mo˝na
jà wyznaczyç na pozycj´ zabezpieczanà tylko
w odniesieniu do tych rodzajów ryzyka, gdzie
mo˝liwy jest pomiar skutecznoÊci.

Wyznaczone ryzyko musi byç ryzykiem zmian
w ogólnej wartoÊci godziwej lub przep∏ywie
Êrodków pieni´˝nych, rynkowych stopach
procentowych bàdê wiarygodnoÊci kredytowej
zobowiàzanego.

Podobnie jak w

MSR

Je˝eli pozycja zabezpieczana jest niefinansowym
sk∏adnikiem aktywów lub zobowiàzaniem,
mo˝na jà wyznaczyç na pozycj´ zabezpieczanà
tylko w odniesieniu do ryzyka walutowego
albo jako ca∏oÊç z uwagi na trudnoÊci
z wyodr´bnieniem innych rodzajów ryzyka.

Podobnie jak w MSR, z tym ˝e wyznaczone ryzyko
musi zabezpieczaç zmiany wartoÊci godziwej
lub przep∏ywu Êrodków pieni´˝nych w odniesieniu
do ca∏ej zabezpieczanej pozycji.

Podobnie jak w

MSR

Je˝eli podobne aktywa lub zobowiàzania ∏àczy si´
i zabezpiecza jako grup´, zmiana wartoÊci godziwej,
którà przypisaç mo˝na zabezpieczanemu ryzyku,
dotyczàca poszczególnych pozycji, musi byç
proporcjonalna do zmiany wartoÊci godziwej
ca∏ej grupy.

Podobnie jak w

MSR

Podobnie jak w

MSR

Nie okreÊlono.

Sk∏adnik aktywów lub zobowiàzanie, których
wartoÊç aktualizuje si´ do poziomu wartoÊci godziwej,
ujmujàc zmiany wartoÊci godziwej w rachunku
zysków i strat, np. d∏u˝ny papier wartoÊciowy
zaliczony do instrumentów przeznaczonych
do obrotu nie mo˝e byç pozycjà zabezpieczanà.

Nie okreÊlono.

Pozycja zabezpieczana nie mo˝e byç powiàzana
z ∏àczeniem si´ spó∏ek, przej´ciem lub zbyciem
jednostek zale˝nych, bàdê z inwestycjami
rozliczanymi metodà praw w∏asnoÊci.

Zasadniczo porównywalne z US GAAP.

PricewaterhouseCoopers

Instrumenty pochodne i zabezpieczenia

RachunkowoÊç zabezpieczeƒ (cd.)

Zabezpieczenia wartoÊci godziwej

MSR

Instrumenty zabezpieczajàce wycenia si´ wed∏ug wartoÊci godziwej. WartoÊç pozycji zabezpieczanej koryguje si´ o zmiany
jej wartoÊci godziwej, ale tylko z tytu∏u zagro˝eƒ, przed którymi jednostka si´ zabezpiecza. Zyski i straty z tytu∏u zabezpieczeƒ
wartoÊci godziwej, zarówno w odniesieniu do instrumentu zabezpieczajàcego, jak i pozycji zabezpieczanej, ujmuje si´ w rachunku
zysków i strat.

US GAAP

Podobnie, jak w MSR.

PPR

Podobnie, jak w MSR.

Zabezpieczenia przep∏ywów pieni´˝nych

MSR

Instrumenty zabezpieczajàce wycenia si´ wed∏ug wartoÊci godziwej, zaÊ zyski i straty z tytu∏u pozycji zabezpieczajàcej, w razie
gdy zabezpieczenia sà efektywne, poczàtkowo ujmuje si´ w kapitale w∏asnym, a nast´pnie stopniowo w rachunku zysków i strat,
zgodnie ze wzorem ujmowania zysków z tytu∏u zabezpieczanej pozycji. Zyski i straty z tytu∏u instrumentów finansowych
wykorzystywanych do zabezpieczania przewidywanego nabycia aktywów i zobowiàzaƒ uwzgl´dnia si´ w koszcie danego
sk∏adnika aktywów lub zobowiàzania – jest to tzw. „korekta podstawy”.

US GAAP

Nie jest dozwolone podejÊcie oparte o korekt´ podstawy. Zamiast tego wszelkie zyski i straty ujmuje si´ póêniej w rachunku
zysków i strat w miar´ rozliczania w czasie pozycji zabezpieczanej.

PPR

Podobnie, jak w MSR.

Zabezpieczenia inwestycji netto w jednostkach zagranicznych

MSR

Traktuje si´ je podobnie jak zabezpieczenia przep∏ywów pieni´˝nych. Instrument zabezpieczajàcy wycenia si´ wed∏ug wartoÊci
godziwej, natomiast zyski/straty ujmuje si´ w kapitale w∏asnym, je˝eli zabezpieczenie jest efektywne, wraz z ró˝nicami kursowymi
powstajàcymi z tytu∏u inwestycji w jednostce zagranicznej. Zyski/straty przenosi si´ do rachunku zysków i strat z chwilà zbycia
jednostki zagranicznej. MSR zezwalajà na poczàtkowe ujmowanie pe∏nej kwoty zysków/strat z tytu∏u zabezpieczeƒ inwestycji netto
w jednostce zagranicznej w kapitale w∏asnym (w tym ewentualnej nieefektywnoÊci zabezpieczeƒ), pod warunkiem, ˝e instrument
zabezpieczajàcy nie jest instrumentem pochodnym (np. stanowi kredyt/po˝yczk´).

US GAAP

Podobnie, jak w MSR, z tym ˝e nieefektywnoÊç zabezpieczeƒ ujmuje si´ w rachunku zysków i strat we wszystkich przypadkach.

PPR

Podobnie, jak w

MSR

Informacje do ujawnienia

Wymogi ujawniania szerokiego zakresu informacji zawarte w MSR, US GAAP i PPR dotyczà wszystkich jednostek, z tym ˝e stosownie
do US GAAP ujawnianie informacji na temat wartoÊci godziwej nie jest wymagane w odniesieniu do pewnych drobnych jednostek nienotowanych
na gie∏dzie. Informacje do ujawnienia sà zasadniczo podobne we wszystkich trzech systemach i obejmujà ogólne informacje o wykorzystywaniu
przez jednostk´ instrumentów finansowych, informacje o wartoÊci godziwej, dzia∏alnoÊci zabezpieczajàcej i p∏ynnoÊci. Wyst´pujà jednak liczne
ró˝nice w zakresie wymagaƒ szczegó∏owych (takich jak: ujawnianie ryzyka stopy procentowej, ryzyka kredytowego i rynkowego), a tak˝e
wymagaƒ adresowanych do konkretnych sektorów gospodarki, które wykraczajà poza zakres niniejszej publikacji.

PPR

Jednostki obowiàzane sà do ujawniania nast´pujàcych informacji w odniesieniu do instrumentów finansowych:

• wartoÊç godziwa;

• opis instrumentu oraz odnoÊnej zasady rachunkowoÊci;

• cel wydania lub zakupu instrumentu, wartoÊç podstawowego sk∏adnika aktywów/zobowiàzania, data wyceny,

data realizacji, data wygaÊni´cia, mo˝liwoÊç wczeÊniejszej realizacji, ceny lub przedzia∏ cen realizacji;

• mo˝liwoÊç wymiany lub przeniesienia instrumentu na inny sk∏adnik aktywów lub zobowiàzanie;

• kwoty i daty uzyskania w przysz∏oÊci przychodów i przekazania Êrodków pieni´˝nych;

• oprocentowanie i kwota odsetek, dywidend lub innych przychodów do otrzymania;

• dodatkowe zabezpieczenia przyj´te lub udzielone z tytu∏u instrumentu finansowego;

• opis ryzyka wià˝àcego si´ z danym instrumentem finansowym, np. ryzyka stopy procentowej.

PODSTAWA:

MSR: MSR 39. US GAAP: FAS 133, FAS 137. PPR: UoR Art. 3.1, Rozporzàdzenie o instrumentach finansowych: § 3.4, 6.2, 13.1, 14.1, 21, 20.2, 27, 28, 29,

30, 32, 33, 34, 39, 40, 41.

Ostatnie propozycje – MSR i US GAAP

Propozycje Wspólnej Grupy Roboczej, wydane w grudniu 2000 r., obejmujà wymóg wyceny wszystkich instrumentów finansowych wed∏ug
wartoÊci godziwej. Zyski i straty z tytu∏u zmian wartoÊci godziwej generalnie ujmowa∏oby si´ w rachunku zysków i strat. Nie mo˝na by∏oby
stosowaç „odraczania” ani rachunkowoÊci zabezpieczeƒ.

PricewaterhouseCoopers

Zysk na jednà akcj´

Zgodnie z MSR, US GAAP i PPR spó∏ki notowane na gie∏dzie muszà ujawniaç kwot´ zysku na jednà akcj´. Wymogi wszystkich trzech systemów
rachunkowoÊci w zakresie sposobu kalkulacji zysku na jednà akcj´ sà zasadniczo takie same.

Podstawowy wskaênik zysku na jednà akcj´

MSR

Podstawowy wskaênik zysku na jednà akcj´ wylicza si´ jako iloraz zysku przypadajàcego na akcjonariuszy zwyk∏ych i Êredniej
wa˝onej liczby akcji w danym okresie. Akcje wyemitowane w ciàgu roku w ramach emisji bonusowej traktuje si´ tak, jakby zosta∏y
wyemitowane na poczàtku roku. W kalkulacji uwzgl´dniç nale˝y emisje bonusowe, które przeprowadzone zosta∏y po dniu
bilansowym. W przypadku emisji praw poboru stosuje si´ wzór dla teoretycznej sytuacji po realizacji praw poboru.
Porównawcze wartoÊci zysku na jednà akcj´ koryguje si´ o emisje bonusowe i emisje praw poboru.

US GAAP

Podobnie jak w MSR.

PPR

Podobnie jak w MSR. Spó∏ki notowane na gie∏dzie majà obowiàzek stosowaç MSR 33.

Rozwodniony wskaênik zysku na jednà akcj´ – podstawa

MSR

Nie ma okreÊlonej minimalnej granicy, poni˝ej której nie jest wymagane ujawnienie informacji na temat rozwodnionego zysku
na jednà akcj´. W przypadku rozwodnionego zysku na jednà akcj´, zysk koryguje si´ o kwot´ dywidend po opodatkowaniu
oraz o odsetki ujmowane w danym okresie z tytu∏u rozwadniajàcych potencjalnych akcji zwyk∏ych oraz o wszelkie inne zmiany
przychodów lub kosztów, jakie powsta∏yby w wyniku zamiany rozwadniajàcych potencjalnych akcji zwyk∏ych na akcje.
Przyjmuje si´, ˝e zamiana nastàpi∏a na poczàtku okresu lub – jeÊli na dzieƒ póêniejszy – na dzieƒ emisji potencjalnych akcji
zwyk∏ych.

US GAAP

Podobnie jak w MSR.

PPR

Podobnie jak w MSR.

Rozwodniony wskaênik zysku na jednà akcj´ – opcje na akcje

MSR

Metod´ „akcji w∏asnych” stosuje si´ w celu ustalenia wp∏ywu opcji na akcje i warrantów. Zak∏ada si´, ˝e przewidywane wp∏ywy
z emisji rozwadniajàcych potencjalnych akcji zwyk∏ych zosta∏y wykorzystane do odkupu akcji wed∏ug wartoÊci godziwej.
Ró˝nic´ pomi´dzy liczbà akcji wyemitowanych a liczbà, jaka zosta∏aby wyemitowana wed∏ug wartoÊci godziwej, traktuje
si´ jako emisj´ akcji zwyk∏ych wed∏ug wartoÊci zerowej (tzn. jako emisj´ bonusowà) i uwzgl´dnia si´ jà w mianowniku wzoru
na rozwodniony zysk na jednà akcj´. Kwoty zysku nie koryguje si´ o wp∏yw opcji na akcje/warrantów.

US GAAP

Podobnie jak w MSR.

PPR

Podobnie jak w MSR.

PODSTAWA:

MSR: MSR 33. US GAAP: FAS 128. PPR: Rozporzàdzenie o prospektach emisyjnych § 2.

Pozosta∏e zagadnienia z zakresu rachunkowoÊci i sprawozdawczoÊci

PricewaterhouseCoopers

Pozosta∏e zagadnienia z zakresu rachunkowoÊci i sprawozdawczoÊci

Transakcje z jednostkami powiàzanymi

Informacje, których ujawnienie jest wymagane przez MSR, US GAAP i PPR w zakresie powiàzaƒ i transakcji z jednostkami powiàzanymi majà
uÊwiadomiç u˝ytkownikom sprawozdania finansowego, w jakim zakresie istnienie jednostek powiàzanych mog∏oby wywrzeç wp∏yw
na to sprawozdanie.

Powiàzania pomi´dzy jednostkami powiàzanymi ustala si´ zasadniczo na podstawie zakresu bezpoÊredniej lub poÊredniej kontroli, jakà jedna
ze stron sprawuje nad drugà lub znaczàcego wp∏ywu, jaki jedna ze stron wywiera na drugà. Wszystkie omawiane systemy standardów
rachunkowoÊci sà do siebie podobne pod wzgl´dem kryteriów definicyjnych jednostek powiàzanych, obejmujàcych jednostki zale˝ne,
stowarzyszone, dyrektorów (cz∏onków zarzàdu) i w∏aÊcicieli.

JeÊli powiàzanie pomi´dzy stronami opiera si´ na kontroli, zawsze wymagane jest ujawnienie pewnych informacji (bez wzgl´du na to, czy strony
przeprowadzi∏y ze sobà jakieÊ transakcje, czy te˝ nie). Sà to mi´dzy innymi: informacja o istnieniu powiàzania mi´dzy stronami, nazwa jednostki
powiàzanej oraz nazwa jednostki kontrolujàcej najwy˝szego szczebla.

W przypadku niektórych jednostek zale˝nych i transakcji ujawnianie niektórych informacji nie jest wymagane.

Informacje do ujawnienia oraz zwolnienia

MSR

W przeciwieƒstwie do US GAAP, MSR nie wymagajà wprost ujawniania nazwy podmiotu powiàzanego (oprócz nazwy jednostki
dominujàcej najwy˝szego szczebla) ani podawania kwot przeprowadzonych transakcji. Wydaje si´ jednak, ˝e informacje te sà
potrzebne do przedstawienia w zrozumia∏y sposób „elementów” transakcji, co jest wymagane przez MSR.

Zwolnieƒ z ujawniania informacji o transakcjach z jednostkami powiàzanymi w sprawozdaniach finansowych jednostek zale˝nych
jest niewiele. Taka jednostka zale˝na musia∏aby byç w 100% w∏asnoÊcià swojej jednostki dominujàcej, która musia∏aby mieç
siedzib´ w tym samym kraju i sporzàdzaç skonsolidowane sprawozdania finansowe.

US GAAP

Nale˝y ujawniaç charakter i zakres wszelkich transakcji z jednostkami powiàzanymi, wraz z ich kwotami. W przeciwieƒstwie do
MSR, wymagane jest ujawnienie wszystkich istotnych transakcji z jednostkami powiàzanymi (oprócz ustaleƒ co do kompensowania
sald, rezerw na koszty i tym podobnych transakcji) w jednostkowych sprawozdaniach finansowych jednostek zale˝nych b´dàcych
w 100% w∏asnoÊcià jednostki dominujàcej, o ile nie zosta∏y one przedstawione w tym samym raporcie finansowym, który obejmuje
skonsolidowane sprawozdanie finansowe jednostki dominujàcej (obejmujàce te jednostki zale˝ne).

PPR

Ujawniç nale˝y charakter i zakres transakcji z jednostkami powiàzanymi, wraz z odnoÊnymi kwotami. Oznacza to ujawnienie
transakcji z jednostkami powiàzanymi, wynagrodzeƒ, po˝yczek i innych Êwiadczeƒ na rzecz cz∏onków organów zarzàdzajàcych
i nadzorczych, wraz z oprocentowaniem i terminem sp∏aty. W bilansie ujawniç nale˝y wzajemne nale˝noÊci i zobowiàzania
od/wobec jednostek powiàzanych. Spó∏ki nienotowane na gie∏dzie nie sà obowiàzane do ujawniania transakcji z pozosta∏ymi
jednostkami grupy w swoim sprawozdaniu finansowym, je˝eli sporzàdza si´ skonsolidowane sprawozdanie finansowe.
Spó∏ki notowane na gie∏dzie muszà ujawniç wszystkie transakcje, je˝eli wartoÊç tych transakcji (jednorazowej lub kilku) zawartych
w ciàgu roku przekracza wyra˝onà w z∏otych równowartoÊç 500 000 EUR, a tak˝e wszelkie po˝yczki i gwarancje udzielone
cz∏onkom zarzàdu oraz ich bliskim krewnym i powinowatym.

PODSTAWA:

MSR: MSR 24. US GAAP: FAS 57. PPR: UoR Za∏àcznik I, Rozporzàdzenie o prospektach emisyjnych, Za∏àcznik 6.1.

ZAGADNIENIE

MSR

US GAAP

PPR

Wymogi ogólne

Identyfikacja segmentu dzia∏alnoÊci

Wycena

PricewaterhouseCoopers

Pozosta∏e zagadnienia z zakresu rachunkowoÊci i sprawozdawczoÊci

Próg dla segmentów podlegajàcych
sprawozdawczoÊci.

Przychody, wynik finansowy
lub aktywa stanowià co najmniej
10% odnoÊnych kwot dla wszystkich
segmentów razem wzi´tych.
Je˝eli przychody segmentów
podlegajàcych sprawozdawczoÊci
nie przekraczajà 75% ∏àcznych
kwot, ujawniç nale˝y informacje
na temat pozosta∏ych segmentów
a˝ do osiàgni´cia progu 75%.

Podobnie jak w MSR.

Segmenty nie podlegajàce
sprawozdawczoÊci.

Segmenty niewyró˝nione wed∏ug
zasad okreÊlonych powy˝ej, uwzgl´-
dnione jako pozycje nie przypisane.

Podobnie jak w MSR.

Maksymalna liczba wykazywanych
segmentów.

Brak ograniczeƒ.

Ze wzgl´dów praktycznych, górny
limit okreÊlony jako nie wi´cej
ni˝ 10 segmentów.

Brak ograniczeƒ.

Zasady rachunkowoÊci
obowiàzujàce segmenty.

Przyj´te w odniesieniu do
skonsolidowanych sprawozdaƒ
finansowych. Mo˝na ujawniaç
dodatkowe dane o segmentach
w oparciu o wewn´trzne zasady
rachunkowoÊci.

Przyj´te w sprawozdawczoÊci
wewn´trznej.

Podobnie jak w MSR.

Symetria alokacji aktywów
i zobowiàzaƒ oraz przychodów
i kosztów.

Symetria wymagana.

Niewymagana, lecz alokacje
asymetryczne podlegajà
ujawnieniu.

Kwestia nieuregulowana.

SprawozdawczoÊç na temat segmentów dzia∏alnoÊci

MSR i US GAAP zawierajà konkretne wymogi dotyczàce identyfikacji, pomiaru i ujawniania informacji na temat segmentów dzia∏alnoÊci.
Podobieƒstwa i ró˝nice przedstawiono w poni˝szej tabeli.

Stosownie do PPR wszystkie spó∏ki obowiàzane sà do ujawniania w informacji dodatkowej struktury terytorialnej i rzeczowej przychodów
ze sprzeda˝y produktów, towarów i materia∏ów. Spó∏ki notowane na gie∏dzie obowiàzane sà ujawniaç dodatkowe informacje o swoich
segmentach dzia∏alnoÊci w skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych.

Zakres.

Spó∏ki notowane na gie∏dzie,
jednostki ubiegajàce si´
o dopuszczenie do publicznego
obrotu. Jednostki nienotowane
na gie∏dzie mogà zdecydowaç
si´ na pe∏ne przestrzeganie tego
wymogu.

Spó∏ki notowane na gie∏dzie.
Jednostki nienotowane na gie∏dzie
zach´ca si´, lecz si´ od nich nie
wymaga przestrzegania wymogów.

Spó∏ki notowane na gie∏dzie
oraz ubiegajàce si´ o dopuszczenie
do publicznego obrotu.

Uk∏ad.

Rzeczowy i terytorialny, jeden
z nich jako podstawowy, drugi
jako uzupe∏niajàcy. Wybór zale˝y
od wp∏ywu na ryzyko dzia∏alnoÊci
i poziom zwrotu.
W uk∏adzie uzupe∏niajàcym
wymaga si´ ujawnienia mniejszej
iloÊci informacji.

W oparciu o sposób, w jaki
kierownictwo organizuje
dzia∏alnoÊç i prowadzi
sprawozdawczoÊç na temat
wyników dla wewn´trznych
potrzeb jednostki.

Podobnie jak w MSR.

Ogólne podejÊcie

W oparciu o rodzaje ryzyka,
poziom zwrotu i wewn´trznà
struktur´ sprawozdawczà.

W oparciu o wykorzystywane
w sprawozdawczoÊci wewn´trznej
segmenty operacyjne.

Podobnie jak w MSR.

¸àczenie podobnych segmentów
rzeczowych/operacyjnych.

Lista pi´ciu czynników s∏u˝àcych
ustaleniu, czy produkty i us∏ugi
sà podobne.

Te same kryteria majà zastosowanie
przy ∏àczeniu podobnych
segmentów operacyjnych.

Podobnie jak w MSR.

¸àczenie podobnych segmentów
terytorialnych.

Podobnie jak dla segmentów
rzeczowych/operacyjnych: lista
szeÊciu czynników, skupiajàcych
si´ na warunkach gospodarczych
i politycznych, specjalnych
rodzajach ryzyka, przepisach
dewizowych oraz ryzyku
walutowym.

Nie okreÊlono. Ujawnienie
pewnych informacji (przychodów
i aktywów) wymagane jest
przy konsolidacji w odniesieniu
do dzia∏alnoÊci krajowej,
dzia∏alnoÊci zagranicznej ∏àcznie
oraz dla ka˝dego istotnego
co do wartoÊci kraju.

Podobnie jak w MSR.

ZAGADNIENIE

MSR

US GAAP

PPR

PricewaterhouseCoopers

Pozosta∏e zagadnienia z zakresu rachunkowoÊci i sprawozdawczoÊci

Czynniki wykorzystywane
do wyró˝niania segmentów
podlegajàcych sprawozdawczoÊci.

Brak konkretnych wymogów
co do ujawniania.

Wymagane.

Podobnie jak w MSR.

Struktura segmentów.

Wymóg ujawnienia rodzajów
produktów i us∏ug uwzgl´dnianych
w ka˝dym z przedstawianych
segmentów rzeczowych oraz struktura
ka˝dego segmentu terytorialnego.

Tak samo jak w MSR.

Podobnie jak w MSR.

Wynik finansowy.

Wymagane.

Aktywa i zobowiàzania.

Aktywa wymagane. Zobowiàzania
tylko dla uk∏adu podstawowego.

Aktywa wymagane.
Zobowiàzania nie wymagane.

Podobnie jak w MSR.

Zewn´trzne i wewn´trzne
przychody segmentów.

Zewn´trzne przychody segmentów
wymagane. Przychody wewn´trzne
wymagane tylko dla uk∏adu
podstawowego.

Wymagane na poziomie
konsolidacji i sprawozdawczoÊci
na temat segmentów dzia∏alnoÊci,
ale tylko wówczas, gdy
uwzgl´dniane w pomiarze
zysków/strat segmentu dla potrzeb
sprawozdawczoÊci wewn´trznej.

Podobnie jak w MSR.

Koszty amortyzacji i inne istotne
koszty niepieni´˝ne.

Wymagane tylko dla uk∏adu
podstawowego.

Dla ka˝dego zewn´trznego klienta
odpowiadajàcego > 10%
skonsolidowanych przychodów,
ujawniç nale˝y ∏àczne przychody
i odnoÊny segment, w ramach
którego uj´to te przychody.

Podobnie jak w MSR.

Pozycje wyjàtkowe.

Zach´ca si´ do ich ujawniania,
ale si´ go nie wymaga
(tylko w odniesieniu do uk∏adu
podstawowego).

Nie wymagane.

Przychody i koszty z tytu∏u odsetek.

Nie wymagane.

Podatek dochodowy.

Nie wymagane.

Pozycje nadzwyczajne.

Nie wymagane.

Wydatki inwestycyjne ujmowane
wed∏ug zasady memoria∏u.

Wymagane.

Zysk/strata z inwestycji
konsolidowanych metodà praw
w∏asnoÊci.

Wymagane, je˝eli dzia∏alnoÊç
jednostki stowarzyszonej
zasadniczo w ca∏oÊci mieÊci
si´ w pojedynczym segmencie.

G∏ówni klienci.

Nie wymagane.

Wymagane dla segmentów
podlegajàcych sprawozdawczoÊci,
na poziomie segmentów, ale tylko
wówczas, gdy uwzgl´dnia si´ je
w pomiarze zysku/straty segmentu
dla potrzeb sprawozdawczoÊci
wewn´trznej lub w inny sposób
regularnie przedstawia g∏ównemu
decydentowi operacyjnemu.

PODSTAWA:

MSR: MSR 14. US GAAP: FAS 131. PPR: UoR Za∏àcznik 1, Rozporzàdzenie o prospektach emisyjnych, Za∏àcznik 6.1.

SprawozdawczoÊç na temat segmentów dzia∏alnoÊci (cd.)

G∏ówne informacje do ujawnienia

Dzia∏alnoÊç przewidziana do zaniechania/zaniechana

US GAAP okreÊlajà zasady wyceny i zakres ujawniania informacji dotyczàcych dzia∏alnoÊci „zaniechanej”. MSR okreÊlajà jedynie wymagania
dotyczàce zakresu informacji do ujawnienia na temat „dzia∏alnoÊci przewidzianej do zaniechania”, stwierdzajàc, ˝e nale˝y stosowaç zasady
wyceny okreÊlone w innych standardach, na przyk∏ad w standardzie dotyczàcym utraty wartoÊci i rezerw.

PPR w ograniczonym zakresie okreÊlajà informacje do ujawnienia na temat dzia∏alnoÊci zaniechanej i nie zajmujà si´ zagadnieniem wyceny,
jakkolwiek nale˝a∏oby w tej sytuacji zastosowaç inne przepisy (dotyczàce utraty wartoÊci przez aktywa). Je˝eli jednostka zamierza zaniechaç
cz´Êci dzia∏alnoÊci, która wp∏ywa na przychody i koszty przysz∏ych okresów, przy za∏o˝eniu kontynuacji dzia∏alnoÊci, odpowiednie przychody
i zwiàzane z nimi koszty nale˝y wykazaç odr´bnie od przychodów i kosztów dzia∏alnoÊci kontynuowanej.

PODSTAWA:

MSR: MSR 35, MSR 36, MSR 37. US GAAP: APB 30. PPR: UoR Art. 47.3, Za∏àcznik 1.

Pozosta∏e zagadnienia z zakresu rachunkowoÊci i sprawozdawczoÊci

PricewaterhouseCoopers

ZAGADNIENIE

MSR

US GAAP

PPR

Definicja.

Odr´bna, wa˝na dziedzina.

Wyró˝nialna dziedzina stanowiàca
wa˝nà kategori´ dzia∏alnoÊci.

Brak szczegó∏owych przepisów.

W jaki sposób zaniechana.

Albo w zasadzie w ca∏oÊci,
albo stopniowo, albo poprzez
porzucenie dzia∏alnoÊci.

Zosta∏a albo zostanie sprzedana,
porzucona, bàdê w inny sposób
zbyta.

Nie okreÊlono.

Przewidywany termin.

Przez kilka lub wi´cej miesi´cy,
ale zgodnie z pojedynczym
planem.

Zakoƒczenie w ciàgu roku
od dnia wyceny (dnia zdecydowania
si´ przez kierownictwo na plan
zaniechania dzia∏alnoÊci).

Nie okreÊlono.

Rozpocz´cie ujawniania.

Dzieƒ og∏oszenia oficjalnego planu
zbycia.

Dzieƒ zdecydowania si´ przez
kierownictwo na oficjalny plan zbycia
(og∏oszenie nie jest wymagane).

Nie okreÊlono.

Wycena.

Stosownie do innych standardów,
np. dotyczàcych rezerw i utraty
wartoÊci.

Pomiar zysku lub straty na zaniechaniu
dzia∏alnoÊci na dzieƒ wyceny,
obejmujàcych rezerwy na straty
na dzia∏alnoÊci operacyjnej
i oszacowane straty na zbyciu.
Zyski ujàç nale˝y w momencie
realizacji.

Brak szczegó∏owych przepisów,
z wyjàtkiem wymogu stosowania
poj´cia „trwa∏ej utraty wartoÊci”.

Prezentacja.

Konsolidowanie jak do tej pory,
a˝ do zakoƒczenia zaniechania
oraz ujawnianie dodatkowych
informacji w samym rachunku
zysków i strat lub w informacji
dodatkowej – zob. poni˝ej.

Od dnia wyceny przedstawiaç
nale˝y wynik finansowy na
dzia∏alnoÊci zaniechanej (oraz zysk
lub strat´ na zbyciu) jako odr´bne
pozycje rachunku zysków i strat,
po uwzgl´dnieniu podatku,
poni˝ej wyniku finansowego
na dzia∏alnoÊci kontynuowanej.
Konsolidacja w bilansie jak do tej
pory, je˝eli zaniechanie nie zosta∏o
zakoƒczone do koƒca okresu.

Uregulowane tylko w ograniczonym
zakresie – odnoÊne koszty
i przychody ujawniç nale˝y
oddzielnie od kwot dotyczàcych
dzia∏alnoÊci kontynuowanej.

Zakoƒczenie ujawniania.

Zakoƒczenie zaniechiwania.

Podobnie jak w MSR.

Nie okreÊlono.

Miejsce ujawniania.

Rachunek zysków i strat
lub informacja dodatkowa.

Informacja dodatkowa.

W samym rachunku zysków
i strat oraz w informacji
dodatkowej.

Zakres ujawniania.

• Opis dziedziny i segmentu,

których cz´Êcià jest dana
dzia∏alnoÊç;

• Data i charakter zdarzenia

powodujàcego ujawnienie;

• Przewidywany termin

zakoƒczenia zaniechiwania;

• WartoÊç bilansowa ∏àcznych

aktywów/zobowiàzaƒ,
które majà zostaç zbyte;

• Przychody, koszty, wynik

finansowy brutto, podatek
dochodowy oraz przep∏yw
Êrodków pieni´˝nych
za bie˝àcy okres.

• OkreÊlenie segmentu;
• Przewidywany termin i sposób

przeprowadzenia zaniechania;

• Opis aktywów/zobowiàzaƒ

pozosta∏ych do zbycia;

• Przychody/podatek

dochodowy dotyczàce
segmentu; oraz

• Zysk/strata segmentu od dnia

wyceny.

Nie okreÊlono.

Informacje do ujawnienia
po zakoƒczeniu.

Zysk/strata przed opodatkowaniem
(w samym rachunku zysków i strat).

Zysk na zbyciu
(straty ujmuje si´ wczeÊniej).

Nie okreÊlono.

Dane porównawcze.

Przekszta∏cenie dla wyró˝nienia
wp∏ywu dzia∏alnoÊci zaniechiwanej.

Podobnie jak w MSR.

Brak szczegó∏owych przepisów.

Pozosta∏e zagadnienia z zakresu rachunkowoÊci i sprawozdawczoÊci

PricewaterhouseCoopers

Zdarzenia po dniu bilansowym

Wszystkie trzy porównywane systemy zawierajà podobne uregulowania dotyczàce zdarzeƒ po dniu bilansowym. PPR nie definiujà zdarzeƒ
stanowiàcych podstaw´ do wprowadzenie korekt i niestanowiàcych takiej podstawy, lecz w praktyce stosuje si´ rozwiàzania przewidziane
w MSR.

Zdarzenia po dniu bilansowym stanowiàce podstaw´ do dokonania korekt w sprawozdaniu finansowym

MSR

W sprawozdaniu finansowym uwzgl´dnia si´ zdarzenia, które zasz∏y po dniu bilansowym, je˝eli dostarczajà dodatkowych informacji
na temat stanu istniejàcego na dzieƒ bilansowy, o ile majà istotny wp∏yw na kwoty zawarte w sprawozdaniu finansowym. Jednostka
obowiàzana jest do skorygowania odpowiednich pozycji sprawozdania finansowego dla uwzgl´dnienia takich zdarzeƒ.

US GAAP

Podobnie jak w MSR.

PPR

Je˝eli po sporzàdzeniu rocznego sprawozdania finansowego, a przed jego zatwierdzeniem, jednostka otrzyma∏a informacje
o zdarzeniach, które majà istotny wp∏yw na to sprawozdanie finansowe, powinna odpowiednio zmieniç to sprawozdanie, dokonujàc
jednoczeÊnie odpowiednich zapisów w ksi´gach rachunkowych roku obrotowego, którego sprawozdanie finansowe dotyczy.
Je˝eli zdarzenia, które nastàpi∏y po dniu bilansowym, nie powodujà zmiany stanu istniejàcego na dzieƒ bilansowy, to odpowiednie
wyjaÊnienia zamieszcza si´ w informacji dodatkowej. Je˝eli jednostka otrzyma∏a informacje o takich zdarzeniach po zatwierdzeniu
rocznego sprawozdania finansowego, to ich skutki ujmuje w ksi´gach rachunkowych roku obrotowego, w którym informacje te
otrzyma∏a.

Zdarzenia po dniu bilansowym niestanowiàce podstawy do dokonania korekt w sprawozdaniu finansowym

MSR

Zdarzenia niestanowiàce podstawy do dokonania korekt w sprawozdaniu finansowym to istotne zdarzenia, które zasz∏y po dniu
bilansowym i dotyczà stanu nieistniejàcego na dzieƒ bilansowy. Charakter i oszacowane skutki finansowe tych zdarzeƒ ujawnia
si´ po to, aby zapobiec wprowadzaniu w b∏àd przez sprawozdanie finansowe.

US GAAP

Podobnie jak w MSR.

PPR

Nie zawierajà osobnych definicji korygujàcych i niekorygujàcych zdarzeƒ po dniu bilansowym. Jednostka powinna skorygowaç
swoje sprawozdanie finansowe, je˝eli po sporzàdzeniu rocznego sprawozdania finansowego, a przed jego zatwierdzeniem,
otrzyma∏a informacje o zdarzeniach, które majà wp∏yw na to sprawozdanie finansowe lub powodujàcych, ˝e za∏o˝enie
kontynuowania dzia∏alnoÊci przez jednostk´ nie jest uzasadnione, to powinna ona odpowiednio zmieniç to sprawozdanie,
dokonujàc jednoczeÊnie odpowiednich zapisów w ksi´gach rachunkowych roku obrotowego, którego sprawozdanie finansowe
dotyczy. PPR wymagajà tak˝e ujawnienia zdarzeƒ po dniu bilansowym, które nie zosta∏y uwzgl´dnione w sprawozdaniu finansowym.

Og∏oszenie dywidend dotyczàcych zakoƒczonego w∏aÊnie roku finansowego

MSR

Jest to zdarzenie po dniu bilansowym niestanowiàce podstawy do wprowadzenia korekty na ten dzieƒ.

US GAAP

Zadeklarowanie dywidendy pieni´˝nej jest zdarzeniem po dniu bilansowym niestanowiàcym podstawy do wprowadzenia korekty
na ten dzieƒ, natomiast dywidenda w formie akcji jest zdarzeniem stanowiàcym podstaw´ do wprowadzenia korekty.

PPR

Podobnie jak w MSR. Dywidendy wyp∏aca si´ po zatwierdzeniu przez wspólników sprawozdania finansowego oraz powzi´ciu
przez nich uchwa∏y o podziale zysku. Dywidendy proponowane ujawnia si´, lecz nie ujmuje si´ ich w sprawozdaniu finansowym.

PODSTAWA:

MSR: MSR 10. US GAAP: AU Section 560. PPR: UoR Art. 7.2, 54, Kodeks spó∏ek handlowych Art. 191-197, 347-349.

Pozosta∏e zagadnienia z zakresu rachunkowoÊci i sprawozdawczoÊci

PricewaterhouseCoopers

Âródroczna sprawozdawczoÊç finansowa

Wymogi gie∏dowe

MSR

IASB nie nak∏ada na spó∏ki notowane na gie∏dzie obowiàzku sporzàdzania Êródrocznych sprawozdaƒ finansowych,
ale zach´ca do tego – zob. dodatkowe wskazówki poni˝ej.

US GAAP

Spó∏ki amerykaƒskie notowane na gie∏dzie papierów wartoÊciowych w Stanach Zjednoczonych muszà stosowaç si´ nie tylko do APB
28, ale tak˝e przestrzegaç szczegó∏owych wymagaƒ dotyczàcych sprawozdawczoÊci finansowej okreÊlonych w Zarzàdzeniu S-X
o sprawozdawczoÊci kwartalnej, w tym wymogu og∏aszania sprawozdaƒ w terminie 45 dni od ostatniego dnia kwarta∏u.
Spó∏ki zarejestrowane przez SEC sà tak˝e obowiàzane za∏àczaç skrócone omówienie i analiz´ sytuacji finansowej jednostki oraz
jej wyników finansowych sporzàdzone przez zarzàd.

PPR

Rozporzàdzenie o obowiàzkach informacyjnych wymaga od spó∏ek notowanych na gie∏dzie przekazywania na bie˝àco informacji
o znaczàcych zdarzeniach poprzez sporzàdzanie raportów okresowych – kwartalnych i pó∏rocznych. Raport kwartalny powinien
zawieraç co najmniej bilans, rachunek zysków i strat oraz rachunek przep∏ywów pieni´˝nych, sporzàdzone zgodnie ze stosowanymi
przez spó∏k´ zasadami rachunkowoÊci oraz obowiàzujàcymi przepisami. Powinien równie˝ zawieraç dane porównawcze.
Ponadto raport kwartalny powinien wskazywaç g∏ównych akcjonariuszy, liczb´ akcji (i opcji) posiadanych przez osoby zarzàdzajàce
i nadzorujàce, zwi´z∏y opis najwa˝niejszych zdarzeƒ z okresu oraz roszczeƒ wobec spó∏ki. Raport pó∏roczny sporzàdza si´ wed∏ug
zasad zbli˝onych do raportu rocznego. Zakres informacji do ujawnienia jest taki sam jak w raporcie rocznym. Oprócz sprawozdania
finansowego, raport pó∏roczny zawieraç powinien sprawozdanie zarzàdu na temat dzia∏alnoÊci emitenta oraz zasady sporzàdzenia
raportu pó∏rocznego.

Dodatkowe wskazówki

Dodatkowe wskazówki sà podobne w MSR i US GAAP:

• spójna i porównywalna z ju˝ przedstawionymi informacjami rocznymi i informacjami przedstawianymi w poszczególnych okresach

podstawa sporzàdzania sprawozdaƒ Êródrocznych;

• stosowane zasady rachunkowoÊci muszà byç spójne z zasadami stosowanymi w ostatnim rocznym sprawozdaniu finansowym.

W Êródrocznym raporcie uwzgl´dniç nale˝y zmiany zasad rachunkowoÊci, co do których wiadomo, ˝e zostanà wprowadzone na koniec roku
(na przyk∏ad zastosowanie nowego standardu);

• Êródroczne sprawozdanie finansowe nale˝y sporzàdzaç przy zastosowaniu zasady „odr´bnoÊci” uznawania przychodów i kosztów

(tj. okres krótszy ni˝ rok traktowaç nale˝y jako odr´bny okres obrotowy, a nie jako cz´Êç cyklu rocznego - tak wi´c transakcje w toku ujmowaç
nale˝y w taki sam sposób, jak na dzieƒ bilansowy). US GAAP pozwala jednak na rozliczenie na krótsze ni˝ rok finansowy okresy tych kosztów,
które przynoszà korzyÊci w wi´cej ni˝ jednym z tych okresów, oraz na rozliczanie w czasie pewnych odchyleƒ od kosztów, których
uwzgl´dnienie przewiduje si´ do koƒca roku. We wszystkich trzech systemach rachunkowoÊci kwot´ podatku dochodowego w rachunku
zysków i strat wylicza si´ w oparciu o oszacowanà efektywnà rocznà stawk´ podatku zastosowanà do wyników na dzieƒ sporzàdzania
sprawozdania Êródrocznego;

• skrócony rachunek zysków i strat (obejmujàcy przychody/zyski poszczególnych segmentów dzia∏alnoÊci), bilans, rachunek przep∏ywów

pieni´˝nych, wybrane punkty informacji dodatkowej oraz zestawienie uj´tych zysków i strat;

• komentarz do raportu.

We wszystkich trzech systemach dane porównawcze do bilansu pochodzà z ostatniego rocznego sprawozdania finansowego.
Zgodnie z PPR przedstawia si´ dane za analogiczny okres Êródroczny roku poprzedzajàcego. Nie ma obowiàzku prezentowania informacji
za ca∏y poprzedzajàcy rok. Zgodnie z US GAAP i MSR kwartalne sprawozdania finansowe muszà zawieraç dane porównawcze
(inaczej ni˝ w przypadku bilansu) za ca∏y dotychczasowy okres i analogiczny okres roku poprzedzajàcego.

PODSTAWA:

MSR: MSR 34. US GAAP: APB 28, FAS 130, FAS 131. PPR: Rozporzàdzenie o obowiàzkach informacyjnych § 57-65.

Pozosta∏e zagadnienia z zakresu rachunkowoÊci i sprawozdawczoÊci

PricewaterhouseCoopers

Analiza operacyjno-finansowa

MSR zach´cajà do zamieszczania analizy operacyjnej i finansowej (ang. OFR) (ale tego nie wymagajà), do∏àczanej do sprawozdaƒ finansowych
spó∏ek notowanych na gie∏dzie oraz du˝ych spó∏ek nienotowanych na gie∏dzie. MSR i US GAAP udzielajà pewnych wskazówek co do treÊci takiej
analizy. Stosownie do polskich przepisów o rachunkowoÊci jednostki obowiàzane sà sporzàdzaç sprawozdanie z dzia∏alnoÊci jednostki w roku
obrotowym, zaÊ spó∏ki notowane na gie∏dzie obowiàzane sà zamieszczaç dodatkowe informacje.

MSR

Zach´cajà do przedstawiania informacji o:

• g∏ównych cechach wyników na dzia∏alnoÊci operacyjnej w bie˝àcym okresie obj´tym analizà;

• „dynamice dzia∏alnoÊci” – zmianach warunków zewn´trznych, reakcji jednostki na zasz∏e zmiany oraz ich wp∏ywu na wyniki

jednostki;

• polityce inwestycyjnej w bie˝àcym okresie, s∏u˝àcej utrzymaniu i poprawie wyników w kolejnych latach,

• êród∏ach finansowania, polityce kredytowej oraz strategii zarzàdzania ryzykiem.

US GAAP

MD&A koncentruje si´ na p∏ynnoÊci, zasobach kapita∏owych oraz wynikach finansowych. Obejmuje okres trzech lat uj´ty
w sprawozdaniu finansowym i zawiera m.in. nast´pujàce informacje:

• wyjaÊnienie istotnych zmian sald wykazanych w sprawozdaniu finansowym, ze szczególnym uwzgl´dnieniem ka˝dego

podlegajàcego sprawozdawczoÊci segmentu dzia∏alnoÊci, którego przychody, zyski i potrzeby finansowe odbiegajà
od pozosta∏ych;

• opis ogólnej sytuacji gospodarczej i sytuacji w danym sektorze gospodarki, w tym wszelkie znane informacje odnoszàce

si´ do przysz∏oÊci;

• nietypowe zdarzenia i transakcje;

• przewidywany wp∏yw na przysz∏e okresy obrotowe wydanych ostatnio standardów rachunkowoÊci, których jednostka

jeszcze nie stosuje.

Spó∏ki zagraniczne notowane na gie∏dzie w Stanach Zjednoczonych powinny omówiç odnoÊne uwarunkowania prawne, podatkowe,
pieni´˝ne lub polityczne, które mogà wywrzeç wp∏yw na nie same lub na ich inwestorów w Stanach Zjednoczonych. Spó∏ki takie
powinny równie˝ zamieÊciç objaÊnienie g∏ównych ró˝nic pomi´dzy zasadami rachunkowoÊci obowiàzujàcymi w ich kraju,
a US GAAP.

PPR

Jednostki obowiàzane sà sporzàdzaç sprawozdanie z dzia∏alnoÊci w roku obrotowym, obejmujàce co najmniej analiz´ rozwoju
dzia∏alnoÊci jednostki, jej sytuacji majàtkowej i finansowej, wa˝niejsze wydarzenia, jakie nastàpi∏y od zakoƒczenia roku
obrotowego, przewidywany rozwój jednostki oraz dzia∏ania w dziedzinie badaƒ i rozwoju.

PODSTAWA:

MSR: MSR 1. US GAAP: SEC Regulation S-K, SEC FRR 36. PPR: UoR Art. 49, Rozporzàdzenie o obowiàzkach informacyjnych § 64.

PricewaterhouseCoopers

Main accounting principles

Zagadnienie

Str.

Akcje uprzywilejowane

68, 70

Akcje w∏asne

Aktywa finansowe

Aktywowanie kosztów finansowania

Amortyzacja

Analiza operacyjno-finansowa

Bilans

B∏´dy zasadnicze

Cz´Êci sk∏adowe sprawozdania finansowego

Dane porównawcze

D∏u˝ne papiery wartoÊciowe

Dotacje bud˝etowe

Dywidendy

Dzia∏alnoÊç przewidziana do zaniechania/zaniechana

Ekwiwalenty Êrodków pieni´˝nych

Hiperinflacja

Instrumenty finansowe

57, 69, 71

Instrumenty kapita∏owe

Instrumenty pochodne

Jednostki specjalnego przeznaczenia

Jednostki stowarzyszone

Jednostki zale˝ne

Kapita∏y mniejszoÊci

Konsolidacja jednostek zale˝nych

Konsolidacja proporcjonalna

Koszt historyczny

Koszty

Koszty finansowania, aktywowanie

Koszty odsetek

Koszty prac badawczo-rozwojowych

Leasing – klasyfikacja

Leasing – rozliczanie przez leasingobiorców

Leasing – rozliczanie przez leasingodawców

Leasing – sprzeda˝ i leasing zwrotny

¸àczenie spó∏ek

¸àczenie spó∏ek – informacje do ujawnienia

¸àczenie spó∏ek – korekty w terminie póêniejszym

¸àczenie spó∏ek znajdujàcych si´ pod wspólnà kontrolà

¸àczenie udzia∏ów

Metoda nabycia

Metoda praw w∏asnoÊci

Nabycie akcji w∏asnych

NieruchomoÊci inwestycyjne

Odroczony podatek dochodowy

Omówienie sytuacji jednostki oraz jej analiza
przez zarzàd

Oprogramowanie komputerowe

Zagadnienie

Str.

Oszacowania ksi´gowe, zmiany

Pozycje nadzwyczajne

Pozycje warunkowe

Pozycje wyjàtkowe

Programy akcjonariatu pracowniczego

Przej´cia

Rachunek przep∏ywów pieni´˝nych

Rachunek zysków i strat

RachunkowoÊç zabezpieczeƒ

Rezerwy

Rezerwy restrukturyzacyjne

34, 62

Rzeczowe aktywa trwa∏e

Sprawozdania finansowe – zakres i prezentacja

Sprawozdanie z ∏àcznych uj´tych zysków i strat

SprawozdawczoÊç na temat segmentów dzia∏alnoÊci

Âródroczna sprawozdawczoÊç finansowa

Âwiadczenia kapita∏owe

Âwiadczenia pracownicze – koszty Êwiadczeƒ emerytalnych 43

Âwiadczenie pracownicze – p∏atne nieobecnoÊci

Âwiadczenia pracownicze – Êwiadczenia
z tytu∏u rozwiàzania stosunku pracy

Transakcje barterowe

Transakcje z jednostkami powiàzanymi

Ujemna wartoÊç firmy

Ujmowanie przychodów

Umowy o budow´

Utrata wartoÊci

28, 35, 53, 60

Waluta sprawozdawcza

WartoÊci niematerialne i prawne

34, 47

WartoÊci niematerialne i prawne – koszty budowy
witryny internetowej

WartoÊç firmy

Wspólne przedsi´wzi´cia

Wycena pozycji wyra˝onych w walutach obcych

Zamienne instrumenty d∏u˝ne

Zapasy

Zap∏ata warunkowa

Zaprzestanie ujmowania aktywów/zobowiàzaƒ
finansowych

61, 69

Za∏o˝enia koncepcyjne

Zasada nadrz´dnoÊci prawdziwego i rzetelnego obrazu

Zasady rachunkowoÊci, zmiany

Zastosowanie systemu rachunkowoÊci po raz pierwszy

Zestawienie zmian w kapitale w∏asnym

Zestawienie zysków ca∏kowitych

Zdarzenia po dniu bilansowym

Zobowiàzania finansowe

Zysk na jednà akcj´

Indeks

PricewaterhouseCoopers

S∏ownik skrótów

AICPA

Amerykaƒski Instytut Bieg∏ych Rewidentów (ang. American Institute of Certified Public Accountants) (USA )

APB

Opinie Rady ds. Zasad RachunkowoÊci (ang. Accounting Principles Board Opinion) (USA)

ARB

Biuletyny badaƒ ksi´gowych (ang. Accounting Research Bulletins) Komitetu Procedur Ksi´gowych (USA)

ASR

Publikacja SEC na temat zasad rachunkowoÊci (ang. SEC Accounting Series Release) (USA)

Normy badania sprawozdaƒ finansowych (ang. Auditing Standards) (USA)

CON

Poj´cie Rady ds. Standardów RachunkowoÊci Finansowej (ang. Financial Accounting Standards Board Concept) (USA)

E/ED

Projekt standardu (ang. Exposure Draft) (MSR/USA)

EITF

Zespó∏ ds. Pojawiajàcych si´ Problemów (ang. Emerging Issues Task Force) (USA)

FAS

Standard RachunkowoÊci Finansowej (ang. Financial Accounting Standard) (USA)

FASB TB

Biuletyn informacyjny Rady ds. Standardów RachunkowoÊci Finansowej
(ang. Financial Accounting Standards Board Technical Bulletin) (USA)

FIN

Interpretacja Rady ds. Standardów RachunkowoÊci Finansowej (ang. Financial Accounting Standards Board Interpretation) (USA)

IASB

Komitet Mi´dzynarodowych Standardów RachunkowoÊci (ang. International Accounting Standards Board) (MSR)

KSR

Komitet Standardów RachunkowoÊci (ang. Accounting Standards Committee) (PL)

MSR

Mi´dzynarodowe Standardy RachunkowoÊci (ang. International Accounting Standards) (MSR)

PPR

Polskie przepisy o rachunkowoÊci (ang. Polish Accounting Regulations) (PL)

SAB

Biuletyn ksi´gowy pracowników SEC (ang. SEC Staff Accounting Bulletin) (USA)

SEC

Amerykaƒska Komisja Papierów WartoÊciowych (ang. Securities and Exchange Commission) (USA)

SEC FRR

Publikacja SEC w sprawie sprawozdawczoÊci finansowej (ang. SEC Financial Reporting Release) (USA)

SIC

Sta∏a Komisja ds. Interpretacji (ang. Standing Interpretations Committee) (MSR)

SOP

Stanowisko Amerykaƒskiego Instytutu Bieg∏ych Ksi´gowych (ang. AICPA Statement of Position) (USA)

US GAAP

Amerykaƒskie Zasady RachunkowoÊci (ang. Generally Accepted Accounting Principles in the United States) (USA)

KPWiG

Komisja Papierów WartoÊciowych i Gie∏d

Kodeks spó∏ek handlowych

Kodeks spó∏ek handlowych z 15 wrzeÊnia 2000 r.
(Dz.U. 00.94, 1037 z 8 listopada 2000 r.)

UoR

Ustawa z 29 wrzeÊnia 1994 r. o rachunkowoÊci
(Dz.U. Nr 121, poz. 591 z póêniejszymi zmianami)

Rozporzàdzenie o konsolidacji

Rozporzàdzenie Ministra Finansów z 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegó∏owych
zasad sporzàdzania przez jednostki inne ni˝ banki i zak∏ady ubezpieczeƒ sprawozdania
finansowego jednostek powiàzanych (Dz.U. Nr 152, poz. 1729)

Rozporzàdzenie o instrumentach finansowych

Rozporzàdzenie Ministra Finansów z 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegó∏owych zasad
uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów
finansowych (Dz.U. Nr 149, poz. 1674)

Rozporzàdzenie o prospektach emisyjnych

Rozporzàdzenie Rady Ministrów z 16 paêdziernika 2001 r.
(Dz.U. Nr 139, poz. 1568, z póêniejszymi zmianami) w sprawie szczegó∏owych
warunków, jakim powinien odpowiadaç prospekt emisyjny oraz skrót prospektu

Rozporzàdzenie o obowiàzkach informacyjnych

Rozporzàdzenie Rady Ministrów z 16 paêdziernika 2001 r.
(Dz.U. Nr 139, poz. 1569, z póêniejszymi zmianami) w sprawie informacji bie˝àcych
i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartoÊciowych.

S∏ownik skrótów

PricewaterhouseCoopers

Pozosta∏e publikacje PricewaterhouseCoopers dotyczàce Mi´dzynarodowych Standardów RachunkowoÊci:

International Accounting Standards – A Pocket Guide

International Accounting Standards – Illustrative Corporate Financial Statements

International Accounting Standards – Illustrative Bank Financial Statements

International Accounting Standards – Illustrative Investment Property Financial Statements

International Accounting Standards – Illustrative Fund Financial Statements (Open ended and closed ended investment funds)

International Accounting Standards – Disclosure Checklist

International Accounting Standards – Understanding IAS 29

International Accounting Standards – Understanding IAS 39

International Accounting Standards – IAS 39 Financial Instruments Pocket Guide

International Accounting Standards – IAS 39: The Essential Guide to the Q&As

International Accounting Standards in Europe – IAS 2005 or now?

oraz publikacje dotyczàce szerszych aspektów mi´dzynarodowej sprawozdawczoÊci:

Audit Committees – Good Practices for Meeting Market Expectations

Reporting Progress – Good Practices for Meeting Market Expectations

The Board Agenda – Good Practices for Meeting Market Expectations

World Watch (newsletter) – Governance and Corporate Reporting

NajÊwie˝sze informacje, dyskusje i publikacje znaleêç mo˝na na naszej stronie internetowej:

http://www.pwcglobal.com/pl/msr

Osoba kontaktowa w PricewaterhouseCoopers

W przypadku jakichkolwiek pytaƒ lub wàtpliwoÊci zwiàzanych z Mi´dzynarodowymi Standardami RachunkowoÊci,
prosimy o kontakt z Miros∏awem Szmigielskim pod telefonem: (22 prefix) 523 43 21 lub elektronicznie pod adresem:
miroslaw.szmigielski@pl.pwcglobal.com

Pozosta∏e publikacje PricewaterhouseCoopers dotyczàce MSR

„Mi´dzynarodowe Standardy RachunkowoÊci – Podobieƒstwa i ró˝nice – MSR, US GAAP i polskie przepisy o rachunkowoÊci”
– to opracowanie o charakterze informacyjnym. Jakkolwiek do∏o˝ono wszelkich staraƒ, aby zapewniç dok∏adnoÊç informacji, informacje
przedstawione w niniejszym opracowaniu mogà byç niepe∏ne i niektóre informacje istotne dla danego u˝ytkownika mog∏y zostaç pomini´te.

W szczególnoÊci niniejsza publikacja nie stanowi wyczerpujàcego studium wszystkich aspektów praktyki prowadzenia rachunkowoÊci wed∏ug
MSR, US GAAP i PPR ani nie mo˝e zastàpiç lektury standardów rachunkowoÊci danego kraju lub innych oficjalnych dokumentów dotyczàcych
konkretnych zagadnieƒ z zakresu rachunkowoÊci. PricewaterhouseCoopers nie przyjmuje na siebie odpowiedzialnoÊci za straty poniesione
bàdê korzyÊci utracone przez jakiekolwiek osoby z tytu∏u podj´cia lub powstrzymania si´ od dzia∏ania na podstawie jakichkolwiek informacji
zawartych w niniejszej publikacji. U˝ytkownicy niniejszej publikacji nie powinni podejmowaç jakichkolwiek dzia∏aƒ na podstawie informacji
w niej zawartych bez zasi´gni´cia specjalistycznej opinii.

©2002 PricewaterhouseCoopers.
Nazwa „PricewaterhouseCoopers” odnosi si´ do poszczególnych firm wchodzàcych w sk∏ad ogólnoÊwiatowej sieci PricewaterhouseCoopers.
Wszelkie prawa zastrze˝one.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
miedzynarodowy standard rachunk Nieznany
miedzynarodowy standard rachunk Nieznany
Działalność Rady Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
Założenia koncepcyjne Międzynarodowych Standardów Rachunkowości Książka, UEK, FiR II SEMESTR, Standa
miedzynarodowe standarty rachunkowosci
Kto musi stosować Międzynarodowe Standardy Rachunkowości, RACHUNKOWOŚĆ
Miedzynarodowe Standardy Rachunkowosci Praktyczne zastosowanie w biznesie mistra
międzynarodowe standarty rachunkowości - praca(10 str), Rachununkowość
Krajowy Standard Rachunkowosci Nieznany
Zasady wyceny Środków Trwałych po początkowym ujęciu według MSR 16, Międzynarodowe standardy rachunk
Międzynarodowe standardy rachunkowości
krajowy standard rachunkowosci Nieznany (2)
miedzynarodowa standardy zarzad Nieznany
20030825222254, Międzynarodowy Standard Rachunkowości MSR 35
Działalność Rady Międzynarodowych Standardów Rachunkowości

więcej podobnych podstron