Oddział Stomatologiczny

Kierunek Lekarsko - Dentystyczny

ĆWICZENIE 11

Temat: FIZJOLOGIA UKŁADU CZERWONOKRWINKOWEGO

I.

Omówienie ćwiczeń

II.

Wykonanie ćwiczeń

1.

Oglądanie krwinek w barwionym rozmazie krwi.

2. Oznaczanie liczby krwinek czerwonych w 1



l krwi.

3.

Ilościowe oznaczanie hemoglobiny metodą cyjanomethemoglobinową

Drabkina.

4. O

znaczanie względnej objętości krwinek czerwonych we krwi – liczba

hematokrytowa

– (Ht).

5.

Obliczanie liczby krwinek czerwonych we krwi z wartości hematokrytu.

6.

Obliczanie średniej masy hemoglobiny w krwince czerwonej (MCH).

7.

Obliczanie średniej objętości krwinki czerwonej (MCV).

8.

Obliczanie średniego procentowego stężenia hemoglobiny w krwince

czerwonej (MCHC).

9. Utlenowanie i odtlenowanie oraz utlenianie i redukcja Hb.

10. Krwinki czerwone w roztworach anizoosmotycznych.

11.

Oznaczanie oporności osmotycznej krwinek czerwonych.

III.

Omówienie wyników i wniosków

IV.

Sprawdzenie wiadomości Studentów.

Obowiązujący materiał:

Rola krwi w organizmie

(transport, udział w utrzymaniu stałości środowiska

wewnętrznego, udział w regulacji hormonalnej i regulacji temperatury ciała, obrona

organizmu).

Morfologia krwinek czerwonych

: wygląd, kształt, wymiary i budowa.

Pojęcie poikilo – i anizocytozy.

Właściwości błony komórkowej krwinek czerwonych.

Hemoliza

– całkowite lub częściowe przejście hemoglobiny przez błonę komórkową

krwinek czerwonych.

Czynniki powodujące hemolizę (fizyczne, chemiczne, biologiczne, osmotyczne).

Wpływ ciśnienia osmotycznego na objętość i kształt krwinek czerwonych.

Oporność osmotyczna krwinek czerwonych, maksimum i minimum oporności.

Wzory i wartości służące do oceny erytrocytów:

-

liczba erytrocytów w 1 l krwi, normy dla kobiet, mężczyzn i dzieci z uwzględnieniem

wieku rozwojowego
-

średnia objętość erytrocytów (MCV)

-

średnia masa hemoglobiny w erytrocycie (MCH)

-

średnie stężenie hemoglobiny w erytrocycie (MCHC)

Fizjologiczne zmiany liczby krwinek czerwonych (wahania dobowe, wzrost po

ciężkim wysiłku fizycznym, niewielki spadek w okresie przedmiesiączkowym,

niedokrwistości pozorne u ciężarnych).

Erytrocytoza (zwana też policytemią albo poliglobulią) bezwzględna i względna.

Erytropenia bezwzględna i względna.

Hematokryt (zwany też liczbą hematokrytową) – stosunek objętości krwinek

czerwonych do objętości pełnej krwi.

Wartości hematokrytu u mężczyzn i kobiet.

Czynniki zmieniające wartość hematokrytu. Znaczenie diagnostyczne wartości

hematokrytu.

Hemoglobina

– wartości prawidłowe dla kobiet, mężczyzn, budowa, charakterystyka

jej dwu zasadniczych komponentów: hemu i globiny.

Rodzaje hemoglobin fizjologicznie występujących w erytrocytach – HbA

1

, HbA

2

, HbF.

Wiązanie tlenu cząsteczkowego w hemoglobinie.

Hemoglobina utlenowana

– oksyhemoglobina.

Inne połączenia hemoglobiny :



methemoglobina,



karboksyhemoglobina (z tlenkiem węgla)



karbaminohemoglobina (z dwutlenkiem węgla)

Związek pomiędzy budową hemoglobiny a jej zdolnością do przenoszenia tlenu.
Powinowactwo hemoglobiny do tlenu.

Czynniki wpływające na powinowactwo hemoglobiny do tlenu:



prężność O

2

,



prężność CO

2

,



temperatura,



stężenie jonów wodorowych,



stężenie 2,3 dwufosfoglicerynianu (2,3-DPG).

Transport CO

2

z tkanek do płuc.

Osocze transportuje ok. 70 % CO

2

w postaci:



dwuwęglanów (HCO

3

)



połączenia z białkami osocza jako karbaminiany

 fizycznie rozpuszczony w osoczu

Erytrocyty transportują ok. 30 % CO

2

w postaci:



dwuwęglanów (HCO

3

), ok. 20%



w połączeniu z hemoglobiną – karbaminohemoglobiny (ok. 10%)

Efekt Haldane`a

– ułatwione wiązanie CO

2

po odłączeniu O

2

od oksyhemoglobiny.

Wymiana Hamburgera

– wnikanie jonu chlorkowego na miejsce wychodzącego z

krwinki anionu wodorowęglanowego.

Katabolizm hemoglobiny (bilirubina, biliwerdyna, sterkobilina).

Żelazo – zapotrzebowanie, przemiana, receptory transferynowe, białka biorące udział

w transporcie i magazynowaniu żelaza (apoferrytyna, ferrytyna, transferyna).

Erytropoeza

– proces wytwarzania krwinek czerwonych.

Szereg rozwojowy krwinek czerwonych:



komórka macierzysta (CFU-S, CFU-E)



proerytroblast,



erytroblast zasadochłonny,



erytroblast wielobarwliwy,



erytroblast kwasochłonny



retikulocyt,



erytrocyt.

Znaczenie bariery szpikowej.

Czynniki kontrolujące erytropoezę.

Erytropetyna nerkowa.

Znaczenie kwasu foliowego i witaminy B

12

w rozwoju i dojrzewaniu krwinek

czerwonych. Przyswajanie witaminy B

12

. Czas przeżycia krwinek czerwonych.