10.10.2015

Prawo Cywilne

mgr.Tamara Rajpet

Budowa Kodeksu Cywilnego:
I. część ogólna
II. własność i inne prawa rzeczowe
III. zobowiązania
IV. spadki

Kodeks cywilny to akt prawa niepełny.
Uzupełniają go:
-kodeks rodzinny
-kodeks spółek handlowy
-kodeks morski
-prawo czekowe i wekslowe

Podmioty dzielimy na:
-osoby fizyczne
-osoby prawne
-jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, a której odrębne przepisy przyznają zdolność
prawną.

Księga I zawiera ogólne reguły, zasady stosowania przepisów kodeksu cywilnego, ale też odrębne przepisy
zawarte w ustawach, kodeksach (aktach prawnych).
Zasady ogólne stosuje się wprost(tzw. bezpośrednio) na obszarze wszystkich stosunków prawnych.

Art. 3 Ustawa nie ma mocy wstecznej, chyba że wynika to z jej brzmienia lub celu. Obowiązuje zasada lex retro
non agit (prawo nie działa wstecz).

Vacatio legis- okres od momentu ogłoszenia przepisu do momentu wejścia jego w życie. Zasadniczo trwa 14
dni.
Przepis straci moc obowiązującą gdy stary przepis przestaje obowiązywać, a np. w jego miejsce wchodzi nowy
w sposób pośredni przy klauzuli derogacyjnej (podany dokładny czas).Gdy sąd orzeknie o niezgodności to dany
przepis prawa wchodzi na jakiś określony czas.

Art.5 Prawo podmiotowe-obowiązki
Wynika z stosunku prawnego. Ważność postępowania określonego podmiotu w sposób określony normami
prawnymi, czyli możliwość działania z której uprawniony podmiot może skorzystać, ale nie musi. Jednak
działanie mające na celu ochronę interesu osoby uprawnionej jest prawnie chronione.

Klauzula generalna-odesłanie pozasystemowe poprzez zwroty o nieostrym zakresie. Ma to na celu
uelastycznienie , wprowadzenie do prawa (np. społeczno-gospodarczego, ogół życia społecznego).

Art. 6 Rozkład ciężaru dowodowego rozumiemy w znaczeniu formalno-prawnym(wskazuje która ze stron
powinna przejawić inicjatywę dowodową) lub materialno-prawnym(kto poniesie ujemne skutki niedostarczenia
materiału dowodowego).

24.10.2015

Prawo Cywilne

OSOBY FIZYCZNE
-posiadają osobowość prawną
-człowiek od chwili narodzin do chwili śmierci (podmiotowość) –podmiot jakiś praw i obowiązków-stosunek
cywilno-prawny

ZDOLNOŚĆ PRAWNA
to możność bycia podmiotem praw i obowiązków. To atrybut każdej osoby fizycznej.
Należy to odróżnić od zdolności do czynności prawnych.

ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH
to możliwość dokonywania czynności prawnych. Zdolność do czynności prawnych jest warunkowa od stopnia
dojrzałości.
13-18 lat- częściowa zdolność do czynności prawnych
18 lat-pełna zdolność do czynności prawnych
Ubezwłasnowolnienie całkowite lub częściowe –odebranie zdolności prawnej

Dziecko nienarodzone (nascitenus)-od momentu poczęcia do urodzenia się. zabezpieczone są jego prawa (np.
jako spadkobiercy). Warunkiem jest że dziecko musi narodzić się żywe. Jeśli urodzi się martwe jest ono
pominięte w prawie (np. w spadku).
Dowodem urodzenia się dziecka jest akt urodzenia sporządzony przez urząd stanu cywilnego.
Następnie wygaśnięcie zdolności prawnej następuje w momencie śmierci osoby prawnej. W momencie śmierci
prawa te gasną całkowicie lub przechodzą na inną osobę. W odniesieniu do czynności prawnej pozostają one
skuteczne. Czynności prawne na wypadek śmierci (martis cansas) ważne są z chwilą śmierci(np. testament).
Moment śmierci mózgowej (trwałe, nieodwracalne). Dowodem śmierci jest akt zgonu sporządzony przez urząd
stanu cywilnego. Akt zgonu zostaje utworzony na podstawie zgłoszenia właściwego organu prowadzącego
dochodzenie.
Akt zgonu można stworzyć na podstawie orzeczeń sądowych:

stwierdzenie zgonu
musi dojść do niewątpliwego ustalenia, niekoniecznie sie to musi się to wiązać z zeznaniami naocznych
świadków, którzy to widzieli, ale okoliczności towarzyszące będą wystarczające do ustalenia, że ta
śmierć niewątpliwie nastąpiła.
Sąd wpisuje w postanowieniu datę śmierci.
Postanowienie o uznanie za zmarłego gdy ktoś zaginie, ale musi upłynąć:
10 lat od końca roku kalendarzowego w którym osoba zginęła albo od momentu kiedy istniała ostatnia
wiadomość o niej.
skrócenie czasu gdy osoba zaginęła i miała ukończone 70 lat-wtedy wystarcza 5 lat do uznania osoby za
zmarłą
nie można uznać osoby za zmarłą przed ukończeniem roku w którym ukończyłby 23 lata

Chwila domniemanej śmierci postanowiona zostaje przez sąd.-art.8-22 KC

INDYWIDUALNE CECHY OSÓB FIZYCZNYCH
Imię i Nazwisko
numer pesel
wiek (data urodzenia)

płeć
dodatkowe dane osobowe

Nazwisko-wynika z przynależności do rodziny .
Imiona dziecku nadają rodzice –max2
Są minimalne informacje aby dokonywać podstawowe czynności prawne w drodze pisemnej.
Data i miejsce urodzenia, imiona rodziców, nazwisko rodowe, stan rodziny- pochodzenie od określonej rodziny,
, związek małżeński.
Miejsce zamieszkania-to miejsce gdzie pozostajemy z zamierzeniem pobytu.

21.11.2015

Prawo Cywilne

art.22’-ujęcie przedsiębiorcy i konsumenta

KONSUMENT
jest to osoba fizyczna dokonująca czynności prawnej nie związanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą
lub zawodową.
Jest to osoba uprzywilejowana-szczególna ochrona w relacjach z przedsiębiorcą. Uważa się że konsument jest
stroną słabszą. Ma to na celu wyrównanie szans, aby konsument mógł podjąć decyzję z profesjonalistą.
Art.22’ nie zawiera definicji konsumenta, ale wskazuje pojęcie. Dokładnie określono konsumenta w
poszczególnych częściach KC.
Umowy konsumenckie-art.383 KC
Wprowadzony jest szereg modyfikacji do zasad stanowienia (zawierania) i wykonywania umów. Mogą one
dotyczyć treści umów ze wzgl. na strony, które uczestniczą w treści prawnej.
Modyfikacja w szczególności polegają na obowiązku informowania klienta o podmiocie i treści umowy, musi
być poinformowany o przedsiębiorcy (przed zawarciem umowy).
Modyfikacja polegająca na ustaleniu reguł prawnych chronionych konsumenta, ustanowienie ustawowego
odstąpienia od umowy-umowy zawierane na odległość i poza lokalem przedsiębiorcy.
Takie prawo konsument może zrealizować w terminie 14 dni. Realizowane na podst. umowy o prawach
konsumenta.
Określony został szczególny reżim kontroli zawierania umów oraz ich treść-kontrola abstrakcyjna -powódctwo o
uznanie postanowień wzorca umowy.
Powóctwo może wnieść każdy, kto potencjalnie może stać się stroną stosunku, które zawiera dane
postanowienia.
Kontrola incydentalna-sądy w procesie indywidualnym roztrzygają (ustalają) treść stosunku, którym strony
ustalają związane.
Art.43’KC-pojęcie przedsiębiorcy.
Podobnie jak w art. 23’KC mamy samo pojęcie przedsiębiorcy, a dokładniej to określają inne przepisy
Pojęcie firm
odnosi się tylko i wyłącznie do przedsiębiorcy (czyli podmiot pr. cywilnego).
Prawo do firm jest związane bezpośrednio z przedsiębiorcą, a nie z przedsiębiorstwem (z zaangażowaniem
składników materialnych i niematerialnych) przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej.
Możliwa jest sytuacja gdy przedsiębiorca będzie używać tego samego określenia na oznaczenie siebie-
przedsiębiorstwa i przedsiębiorcy (razem).

5.12.2015

Prawo Cywilne

Osoby prawne -art.33-43KC
Mamy doczynienia z 3 osobami prawnymi:
-osoby fizyczne
-osoby prawne
-jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, a którym przyznają odrębne przepisy zdolność
prawną.

Takie osoby mogą nabywać i zdobywać prawa w swoim imieniu, posiadają własny majątek. Majątkiem tym
odpowiadają za swoje zobowiązania. Posiadają również zdolność sądową.
Zdolność sądowa to konsekwencje posiadania zdolności prawnej(mogą pozywać i być pozywane).
Aby osoba prawna mogła funkcjonować w obrocie cywilno-prawnym to za nim musi stać jakaś postać ludzka.
Jest to teoria organu osoby prawnej.

Teoria organu osoby prawnej
to pewnego rodzaju konsekwencja, na mocy której działanie określonych ludzi, podjęte w określonych
sytuacjach liczą się w stosunkach prawnych jak działania osoby prawnej. Wobec tego organ stanowi integralny
składnik osobowości prawnej. To jak ten organ będzie wyglądać wyznacza struktura organizacyjna tej osoby.
Człowiek może skutecznie działać w roli organu:
-kiedy struktura organizacyjna danej osoby prawnej przewiduje określony rodzaj organu i wyznacza mu
określone kompetencje lub sfery działania, które właśnie będzie się uznawać. To są działania osoby prawnej np.
spółki kapitałowej
-musi nastąpić powołanie na to stanowisko zgodnie ze strukturą organizacyjną osoby prawnej np. wybór
członków zarządu.
-osoba powołana musi faktycznie działać dla osoby prawnej (jeśli jej nie ma powołuje się kuratora).

Rodzaje osób prawnych:
a) państwowe osoby prawne(np. spółki w których wkład wchodzi z skarbu państwa)
b)jednostki samorządu terytorialnego np. gmina, powiat województwo, związki międzygminne
c)osoby prawne korporacyjne i fundacyjne-członkowie wnoszą udziały lub płaca składki i tworzą majątek. Te
uprawnienia decydują o osobie prawnej.

Fundacyjne-założyciel wyposaża osoby prawne w majątek, określa sposób pracy i działania np. sp. zo.o

Przy jednostkach organizacyjnych nie posiadającym odpowiedzialności prawnej-mamy doczynienia z inną
odpowiedzialnością majątkową za zobowiązania tych osób-odpowiedzialność subsydialna-Pierw sięga się po
majątek spółki, a jeśli to nie wystarczy to mamy doczynienia z odpowiedzialnością wspólników.

19.12.2015

Prawo Cywilne

Naprawienie szkody
to szczególny rodzaj świadczenia określone w języku prawniczym jako świadczenie odszkodowawcze.

Wyróżniamy 3 grupy przypadków(rodzaje odpowiedzialności):
1) odpowiedzialność deliktowa
-odpowiedzialność za czyny niedozwolone. Ten rodzaj odpowiedzialności zachodzi gdy szkoda zachodzi
wyrządzona niezależnie od istniejącego uprzednio między stronami stosunku prawnego. W tej sytuacji w
wyniku powstania odpowiedzialności będzie się rodzic stosunek zobowiązaniowy jako stosunek samoistny.
Odszkodowanie stanie się od razu świadczeniem głównym (art.415KC-...) np. uszkodzenie mienia, naruszenie
zdrowia.

2)odpowiedzialność kontraktowa
-dotyczy przypadków, gdy szkoda zostanie wyrządzona przez niewykroczenie bądź nienależyte wykonanie
zobowiązania. Przy tego rodzaju odpowiedzialności odszkodowanie zastępuje świadczenie główne albo będzie
je uzupełniać (art.471KC-...)

3)odpowiedzialność gwarancyjno-repatrycyjna
-objęte nie są przypadki, gdy podmiot w drodze umowy zobowiązuje się wobec kontrahenta do świadczenia
odszkodowawczego z tytułu szkody, którą temu kontrahentowi wyrządził on sam lub osoba trzecia lub zajście
innego zdarzenia np. umowa ubezpieczeniowa
Tutaj świadczenie ubezpieczyciela ma charakter świadczenia pierwotnego czyli świadczenie odszkodowawcze
staje się od razy świadczeniem głównym.
Zobowiązani do naprawienia szkody (świadczenia) staje się nie sprawca szkody ale inna osoba (podmiot).

Poza 3 grupami odpowiedzialności mamy doczynienia z innymi odpowiedzialnościami:
a)odpowiedzaloność państwa za szkody wyrządzone przy dowolnym wykorzystaniu funkcji władczych
(art.

KC)

b)szkody przy wykonywaniu praw podmiotowych(art.149KC)
c)kiedy szkoda została poniesiona w cudzym lub wspólnym interesie (art.438KC)

Wspólnym mianownikiem dla tych przypadków jest legalność wyrządzenia szkody.

Zasady odpowiedzialności:

1)zasada winy
opiera się na założeniu, że zawinione działanie lub zaniechanie wyrządzające szkodę powinno łączyć się z
obowiązkiem poniesienia konsekwencji w postaci wyrównania szkody poszkodowanemu jakiej doznał.
Konsekwencja tak ujętej zasady odpowiedzialności jest to że inne niezawinione działania, zaniechanie bądź
zdarzenie nie będą wywoływały konsekwencji prawnych.

2)zasada ryzyka
zakłada ona, że ten kto eksploatuje pewne niebezpieczne dla otoczenia urządzenia lub posługuje się dla
realizacji swoich interesów podległymi mu osobami powinien ponosić odpowiedzialność za szkody stąd wynikłe
dla innych osób, nawet gdyby sami nie ponosili winy (art.433KC-...).

3)zasada słuszności
zasada funkcjonująca subsydialnie (posiłkowo) i w sytuacjach wskazanej w ustawie. Polega na odejściu od

zasady od winy i przypisaniu podmiotowi odpowiedzialności odszkodowawczej ze wzgl. na zasadę współżycia
społecznego (

).

4)zasada gwarancyjno-repartycyjna
zgodnie z ta zasadą odpowiedzialny będzie zakład ubezpieczeń, który zarządza masą funduszu ogólnego
stworzonego przez potencjalnych sprawców szkód lub osób zagrożonych tymi szkodami.

Przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej.
Musza zaistnieć 3 przesłanki razem:
1)musi zaistnieć zdarzenie. Zdarzenie z którym system prawny będzie łączyć czyjś obowiązek naprawienia
szkody na zasadach określonych przez to prawo.
2)musi zaistnieć szkoda
3)pomiędzy zdarzeniem a szkodą musi zaistnieć związek przyczynowy.
Związek przyczynowy-powiązanie przyczynowe pomiędzy określonymi stanami rzeczy(np.wypadek
komunikacyjny- skutek -obrażenia ciała).
Fakty rozpatrywane są wyłącznie w naturalnej postaci pozbawione elementów oceny-obiektywie istniejący
stan rzeczy.
Ocena skutków
to jakiego rodzaju konsekwencje dla rożnych osób będzie wywoływać ten sam wypadek u różnych osób-
okoliczności indywidualne danego przypadku.
Oceniając skutek jaki został wywołany danym zdarzeniem to przez pryzmat elementów ocennych będziemy
oceniali wielkość szkody.
Związek przyczynowo pośrednio wpływa również na wielkość należytego odszkodowania.
Odpowiedzialność będzie możliwa za normalnie następstwa-teoria adekwatnego związku przyczynowego.

Szkoda
-pojęcie nie zostało zdefiniowane w ustawie lecz przyjmuje się, że jest to uszczerbek dobra lub w interesach
prawnie chronionych, których poszkodowany doznał wbrew swojej woli.
Pojęcie szkody i odszkodowania odpowiada pojęciu krzywdy i zadośćuczynienia.
Krzywda i zadośćuczynienie to szczególna forma . Stosuje się do uszczerbku typu majętkowego.
Istnieje rozróżnienie –szkoda na osobie i szkoda na mieniu-art.361KC.
Jeśli chodzi o szkodę to ustawodawca stoi na stanowisku że szkoda faktycznie powstała czyli zmniejszenie
majątku poszkodowanego, a także utracone korzyści.
Utracone korzyści to wartość o jaką majątek poszkodowanego nie wzrósł na skutek zdarzenia z którym łączy
się obowiązek naprawienia szkody.
Szkoda w granicach ujemnego interesu
-jest to odszkodowanie, które uwzględnia tę stratę jaką strona poniosła przygotowując się do zawarcia umowy,
która to nie doszła do skutku.