10.10.2015

Prawo Karne-ćwiczenia

mgr. Ewelina Balchera

PRAWO KARNE
to zbiór przepisów, których celem jest zwalczanie niepożądanych czynów zwanych przestępstwami za pomocą
kar, środków karnych i środków zabezpieczających.

Wyróżniamy:

a) Prawo Karne Materialne –zbiór norm regulujących zasady odpowiedzialności karnej za czyny będące

przestępstwami, a także kary za popełnienie przestępstw.

b) Prawo Karne Procesowe-zbiór norm określających reguły postępowania organów państwowych w

procesie karnym, a także uprawnienia i obowiązki osób uczestniczących w procesie karnym.

c) Prawo Karne Wykonawcze-zbiór norm które regulują tryb wykonywania kary.

Kodeks Karny został uchwalony w 1997r. Dzieli się na:

a) część ogólna- ogólne zasady odpowiedzialności karnej .Zasady kar i jej wymierzenie.
b) część szczególna- każdy przepis składa się z dyspozycji i sankcji.
c) część wojskowa- odnoszą sie do żołnierzy.

KARA
Konsekwencje popełnienia przestępstwa, które zawiera określone przez to prawa dolegliwości i w której
wyraża się dezaprobatą popełnienia czynu i jego sprawcy(kary kryminalne są najostrzejsze).
Treścią kary kryminalnej jest pozostawienie lub umniejszenie dóbr osobistych skazanego.

3 TEORIE KARY

a) bezwzględna (absolutna, retrospektywna)

odpłata za popełnione przestępstwo wstecz(za to co zrobiło się)

b) względna(utalitarne, prospektywana)

ma odstraszać od popełnienia danego przestępstwa na przyszłość

c) mieszane

akcentuje względną równorządność sprawiedliwego karania i ogólne oraz szczególne oddziaływanie
kary

CEL KARY
prewencja indywidualna- wyraża się w zapobieganiu czynu i wychowawczym wpływie na sprawcę.
prewencja ogólna-to samo , ale dotyczy całego społeczeństwa

ZASADY STOSOWANIA KAR:
zasada humanitaryzmu –kary nie mogą być nie humanitarne.
zasada humanizmu- stawianie człowieka jako najwyższą wartość, brak zagrożenia demoralizacją związane z
uwięzieniem, łatwość wykonywania kary.

GRZYWNA
ma charakter ogólno-prewencyjny oraz indywidualno-prewencyjny.
Grzywna może być wymierzona kwotowo lub stawkowo (stawki dzienne-min 10zł.-max. kilka tyś.; min liczba
stawek 10, max. 540)

Jak oblicza się grzywne?

1) sądy wymierza ilość stawek dziennych na podstawie czynów, których dokonał sprawca.
2) sąd ustala stawkę dzienną.
3) iloraz ptk.1 i 2 daje wysokość grzywnej

OGRANICZENIE WOLNOŚCI
środek nieizolacyjny. Może polegać na:

 nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne,
 system dozoru elektronicznego,
 powstrzymanie sie od nadużywania alkoholu i innych środków,
 zobowiązanie do poddania się terapii,
 powstrzymanie się od obecności w danym miejscach,
 zakaz kontaktowania się z pokrzywdzonymi,
 zobowiązanie do wykonania pracy zarobkowej, nauki lub zawodu,
 potrącenie wynagrodzenia od 10 do 25% na wskazany cel społeczny.

Kara trwa min. miesiąc, max. 2 lata.

POZBAWIENIE WOLNOŚCI
przymusowe umieszczenie skazanej osoby na czas określony w zamkniętym i strzeżonym zakładzie karnym.
System wykonywania kar pozbawienia wolności:

a) zwykły
b) programowe oddziaływanie(realizacja programy resocjalizacyjnego)
c) terapeutyczny(dla osób z problemami psychicznymi)

Kara trwa min.miesiąc max. 15 lat.

25 LAT POZBAWIENIA WOLNOŚCI
po 15 latach można wyjść za dobre sprawowanie.

DOZYWOTNIE POZBAWIENIE WOLNOŚCI
grozi za: zabójstwo, zamach na życie prezydenta, zbrodnie przeciwko pokojowi, zbrodnie wojenne, zamach
który grozi niepodległości i integralności państwa.

KARA ŚMIERCI-zniesiona w 1988r

2 RODZAJE KARY:

a) samoistne-orzekane za przestępstwa niewielkiego stopnia
b) kumulatywne-orzekane obok innej kary (dodatkowo)

07.11.2015

Prawo Karne-ćwiczenia

ŚRODEK KARNY
to dodatkowa dolegliwość wymierzona sprawcy za przestępstwa lub wykroczenia dodatkowo lub niekiedy
obok kary.

Czym sie różni przestępstwo od wykroczenia?

PRZESTĘPSTWO

WYKROCZENIE

-Duża szkodliwość czynu

-szkodliwość czynu jest mniejsza niż w
przestępstwie

-wynika z Kodeksu Karnego

-wynika z Kodeksu Wykroczeń

-przestępstwem jest zbrodnia lub występek

-kara za wykroczenia jest grzywna(20-5000) lub
ograniczenie wolności (1 mies) lub areszt(5-30dni)

- zbrodnia to czyn zabroniony zagrożony karą min 3
lat, a występek jest zagrożony 2-12lat pozbawienia
wolności

-wykroczenie może być popełnione umyślnie lub
nieumyślnie

-sąd za występek może orzec karę ograniczenia
wolności powyżej 1 miesiąca, grzywna pow. 30
stawek dziennych lub 5 tyś.

-czyn popełniony jest nieumyślnie jeśli sprawca nie
ma zamiaru jego popełnienia, ale w skutek nie
zachowania ostrożności . Popełnia sie go mimo iż
możliwość jego popełnienia przewidywał lub mógł
przewidzieć

-czyn popełniony jest umyślnie jeśli sprawca chce
go popełnić i na to się godzi (jest świadom tego co
robi)

ŚRODEK KARNY
jest stosowany w celu prewencji ogólnej i szczególniej. Mana celu wynagrodzenie szkody pokrzywdzonemu.
Wyjątkowo środek karny może spełnić funkcje kary w sytuacji gdy nawet najniższy możliwy wymiar byłby zbyt
surowy, a przez to niesprawiedliwy.

KATALOG ŚRODKÓW KARNYCH ZASILAMY:

a) pozbawienie praw publicznych
b) zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia

określonej działalności gospodarczej

c) zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, edukacją, leczeniem małoletnich lub ich

opieką

d) zakaz przebywania w określonych środowiskach, miejscach, kontaktowanie się z określonymi osobami

lub zakaz zbliżania się do pokrzywdzonego

e) zakaz wstępu na imprezę masową
f) zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych
g) zakaz prowadzenia pojazdów

POZBAWIENIE PRAW PUBLICZNYCH
to utrata czynnego i biernego udziału w wyborach do Sejmu i Senatu lub organów samorządowych. Może
powodować utratę praw do udziału w wymiarze sprawiedliwości w charakterze sędziego, prokuratora,
ławnika.
Utrata praw do pełnienia funkcji w organach samorządowych i państwowych(od roku do 15lat).

ZAKAZ ZAJMOWANIA OKRESLONEGO STANOWISKA , WYKONYWANIA OKREŚLONEGO ZAWODU LUB
WYKONYWANIE OKRESLONEJ DZIAŁALNOŚCI
Sąd może orzec jeśli:
I. sprawca przy popełnieniu przestępstwa nadużył stanowiska lub zawodu

II. okazał, że zajmowanie określonego stanowiska zagraża istotnym dobrom chronionym prawem

ZAKAZ PROWADZENIA DZIAŁALNOSCI ZWIĄZANEJ Z WYCHOWANIEM, LECZENIEM, EDUKACJĄ MAŁOLETNICH
LUB ICH OPIEKĄ
Przesłanka orzeczenia tego środka jest skazanie sprawcy na kare pozbawienia wolności za przestępstwo
przeciwko wolności seksualnej i obyczajowości popełnione na szkodę małoletniego(od roku do 15 lat).
Dotyczy do zawodów: pediatra, terapeuta, nauczyciel.

ZAKAZ PRZEBYWANIA W OKREŚLONYCH ŚRODOWISKACH, MIEJSCACH , KONTKAKTOWANIA SIĘ Z
OKREŚLONYMI OSOBAMI LUB ZAKAZ ZBLIŻANIA SIĘ DO POKRZYWDZONEGO
(od roku do 15 lat)

ZAKAZ WSTEPU NA IMPREZE MASOWĄ
Sąd orzekając zakaz określa rodzaj imprez masowych w czasie których ukarany jest zobowiązany do osobistego
wstawiennictwa w jednostce policji.(nazwy dyscyplin sportowych, klubów sportowych, zakaz terytorialny
obowiązywania tego ośrodka)

ZAKAZ WSTĘPU DO OŚRODKÓW GIER I UCZESTNICTWA W GRACH HAZARDOWYCH
Obejmuje również uczestnictwo w loteriach promocyjnych.
Sąd może orzec ten środek w razie skazania za przestępstwo popełnione w związku z urządzaniem gier
hazardowych lub udziału w nich.

ZAKAZ PROWADZENIA POJAZDÓW
Pojazd-samochód, traktor, rower, łódź motorowa.
Sąd może orzec tymczasowy zakaz prowadzenia pojazdów, który może być fakultatywny lub obligatoryjny.
Fakultatywny-(nieobowiązkowy)w sytuacji gdy, prowadzenie pojazdów zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.
Obligatoryjny-(obowiązkowy) gdy sprawca dopuścił się przestępstwa w komunikacji w stanie nietrzeźwości,
pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł.

Orzeczenie stałego zakazu prowadzenia pojazdów może być obligatoryjne lub fakultatywne.
Fakultatywne-jest wtedy, gdy sprawca w czasie popełnienia przestępstwa, którego następstwem jest śmierć
innej osoby lub ciężki uszczerbek na zdrowiu albo w czasie popełnienia czynu był w stanie nietrzeźwym lub
zbiegł z miejsca zdarzenia.
Obligatoryjne-sąd orzeka zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych w razie ponownego skazania sprawcy.
Orzekanie zakazu prowadzenia pojazdów przewiduje kodeks wykroczeń, które orzeka się za wykroczenia
przeciwko bezpieczeństwu w ruchu polegającym na spowodowaniu zagrożenia przez nie zachowanie
należytej ostrożności albo prowadzenia pojazdów pod wpływem alkoholu lub innego środka odurzającego.
Niestosowanie się do sygnałów ruchu drogowego w celu uniknięcia kontroli czy też nieudzielenie przez
uczestnika wypadku pomocy innej ofiarze wypadku.

Do środków karnych zaliczamy świadczenia pieniężne i podanie wyroku do publicznej wiadomości. Świadczenie
pieniężne może być orzeknięcie na rzecz instytucji, stowarzyszenia, fundacji, organizacji społecznej wpisanej do
wykazu prowadzonego przez ministra sprawiedliwości.

21.11.2015

Prawo Karne-ćwiczenia

Środki zabezpieczające
-stosujemy wobec sprawcy czynu zabronionego, który nie ponosi odpowiedzialności karnej z powodu
niepoczytalności lub znikomej szkodliwości czynu.
-do środków zabezpieczających zaliczamy: pobyt w zakładzie psychiatrycznym, terapia, terapia uzależnień,
elektroniczna kontrola miejsca pobytu.
-celem środków zabezpieczających jest zapobiegnięcie przez sprawcę danego czynu zabronionego w
przyszłości.
-sąd uchyla środek zabezpieczający gdy dalsze jego stosowanie jest niekonieczne.
-czas trwania środka zabezpieczającego nie określa się z góry
-elektroniczna kontrola miejsca pobytu-sprawca wobec którego oznaczono obowiązek poddania się
nieprzerwanej kontroli miejsca swojego pobytu sprawowania za pomocą urządzeń technicznych.
-sprawca wobec którego oznaczono terapie ma obowiązek wstawiennictwa się we wskazanej przez sąd
placówce w terminach wyznaczonych przez lekarza psychiatrę.

KARALNOŚĆ PRZESTĘPST USTAJE PO:
30 lat-gdy chodzi o zbrodnie zabójstwa
20 lat-gdy chodzi o inną zbrodnie
15 lat-gdy chodzi o występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającej 5 lat
10 lat-gdy czyn stanowi występek pozbawienia wolności przekraczający 3 lata
5 lat-gdy chodzi o pozostałe występki

ŚRODKI PROWACYJNE
Prowacja- ogólna nazwa instytucji służy resocjalizacji i prewencji kryminalnej.
Opiera się to na kontrolowanej wolności, pieczy nad sprawcą przestępstwa pozostającego pod opieką kuratora.
Prowacja obejmuje:

1) uznanie sprawcy za winnego popełnionego przestępstwa
2) zawieszenie oznaczenia kary
3) nałożenie na sprawcę obowiązku próby i poddania sie dozorowi kuratora

Środek prewencyjny to instytucja prawa karnego materialnego i wykonawczego realizująca wychowawcze i
szczególne prewencyjne cele realizacji prawno-karnej sprawcy przestępstwa.
Instytucja umożliwia sprawcy poprawy w warunkach wolnościowych. Ogólnym warunkiem jest pozytywna
prognoza kryminologiczna.
W Kodeksie karnym mamy 3 rodzaje środków prewencyjnych:

1) warunkowe umożenie postępowania
2) warunkowe zawieszenie wykonywania kary
3) warunkowe przedterminowe zwolnienie

WARUNKOWE UMOZENIE POSTĘPOWANIA
to instytucja polegająca na warunkowym wstrzymaniu reakcji karnej za przestępstwa. Polega na wstrzymaniu
wobec sprawcy uznanego za winnego popełnienia przestępstwa.
Przesłanki warunkowego umożenia:

a) sprawca nie był karany za przestępstwo umyślne
b) wina sprawcy i stopień społecznej szkodliwości nie są znaczne
c) występuje pozytywna prognoza wyrażająca się w przekonaniu, że pomimo warunkowego umożenia

postępowania sprawca nie popełnił przestępstwa i będzie przestrzegał porządku prawnego.

Następuje na okres od roku do 3 lat. Próbę możemy podzielić na obligatoryjną i fakultatywną.
Fakultatywna:

-informowanie sądu lun kuratora o przebiegu okresu próby
-przeproszenie pokrzywdzonego
-poddanie sie terapii uzależnień
-opuszczenie lokalu zajmowanego z pokrzywdzonym
Obligatoryjny- obowiązek naprawienia przez sprawcę wyrządzonej szkody w całości lub części.

WARUNKOWE ZAWIESZENIE WYKONYWANEJ KARY
Polega na wstrzymaniu realizacji oznaczonej represji prawno-karnej na ściśle oznaczony okres próby.
Instytucja ta opiera sie na przekonaniu , że w stosunku do sprawców, które nie wykazują cech głębokiej
demoralizacji wykonawczy efekt może dać poddanie próbie w warunkach wolności kontrolowanej. Natomiast
izolacja w zakładzie karnym byłaby niecelowa.

WARUNKOWE PRZEDTERMINOWE ZWOLNIENIE
to nadzorowane zwolnienie więźnia przed ukończeniem kary.
Warunkowe przedterminowe zwolnienie od amnestii różni się tym, że wyrok nadal jest ważny i może wrócić
do więzienia w przypadku nieodpowiedniego zachowania w społeczeństwie.
Przesłanki przedterminowego zwolnienia
Możemy podzielić je na merytoryczne i formalne.
Formalne-przesłanką jest odbycie co najmniej połowy kary.
Merytoryczne-jest prognoza kryminologiczna oparta na ocenie właściwości i warunków osobistych skazanego
w szczególności jego zachowanie w toku odbywania kary.
Sąd orzeka o przedterminowym zwolnieniu na wniosek skazanego, obrońcy lub kuratora sądowego.
Warunkowe zwolnienie podlega na okres próby 2-5 lat
Orzekając warunkowe zwolnienie sąd może orzec :
-informowanie sądu lub kuratora o okresie próby
-przeproszenie pokrzywdzonego
-wykonanie ciążącego na nim obowiązku
-łożenie na utrzymanie innej osoby
-powstrzymanie od nadużycia alkoholu lub środków odurzających
-nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym
W warunkach przedterminowego zwolnienia ważny jest dozór kuratora sądowego.