Rozwiązanie zadania 75
W EdW 5/2002 zamieszczony był fragment
rozwiązania jednego z wcześniejszych zadań
Szkoły. Cztery przerzutniki RS tworzą odpo−
wiednik zespołu zależnych izostatów. Według
pomysłodawcy, naciśnięcie kolejnego przyci−
sku powoduje skasowanie włączonego wcześ−
niej. Układ pokazany jest na rysunku A.
Niemal wszystkie nadesłane odpowiedzi,
prócz jednej, zawierały prawidłowe rozwiązania.
Oczywiście podstawowym błędem jest zwar−
cie wszystkich przełączników. Jeden z uczest−
ników narysował to w postaci jak na rysunku B.
Rysunek B jasno pokazuje podstawowy błąd,
przez który układ na pewno nie będzie dzia−
łał według oczekiwań pomysłodawcy. Więk−
szość uczestników stwierdziła też, że zupeł−
nie niepotrzebne są tranzystory i ich oporniki
emiterowe. Słusznie!
Jeden z uczestników zasygnalizował moż−
liwość, że pomysłodawca miał zamiar sko−
rzystać z rozwiązania, gdzie tranzystor jest
typu PNP, tylko źle oznaczył tranzystory. Je−
den taki blok pokazany jest na rysunku C,
ale nadal byłby to układ z gruntu błędny ze
względu na niewielkie zmiany napięcia na
bazie tranzystora. Dodanie rezystora według
rysunku D likwidu−
je kluczową wadę
takiego bloku, ale
nie rozwiązuje pro−
blemu połączenia.
Zastanówcie się sa−
modzielnie,
czy
można i czy warto
zajmować się taką
wersją z tranzysto−
rem PNP.
Tu dla ści−
słości
muszę
wspomnieć, że
kilku uczestni−
ków przesadzi−
ło i zapropono−
wało
uzupeł−
nienie układu
z tranzystorami
NPN o rezysto−
ry umieszczone
w obwodzie bazy, a jeden chciał nawet dodać
rezystory „ograniczające prąd” w obwodzie
kolektora. Oczywiście dodatkowe rezystory
w układzie z rysunku A nie są potrzebne. Nie
są potrzebne obwody odkłócające styki – tu
też kilka osób chciało niepotrzebnie kompli−
kować układ – w przypadku przerzutników
RS obwody takie są absolutnie zbędne.
Nie są też konieczne wymyślne sposoby
rozdzielania sygnałów z rozbudowaną siecią
bramek i tranzystorów. Zdecydowana więk−
szość uczestników słusznie zaproponowała
sposób z diodami według rysunku E. Naci−
śnięcie przycisku podaje stan wysoki na wej−
ście ustawiające „swojego” przerzutnika
i jednocześnie na wejścia zerujące wszyst−
kich pozostałych przerzutników. Kilka osób
rozważało możliwość wykorzystania prze−
rzutnika monostabilnego, uniwibratora, wy−
twarzającego króciutki impuls zerujący
wszystkie przerzutniki po naciśnięciu dowol−
nego przycisku. Dany przycisk naciśnięty
byłby dłużej, więc ostatecznie powodowało−
by to ustawienie jednego przerzutnika.
W przypadku czterech sekcji układ według
rysunku F byłby jednak bardziej skompliko−
wany od wersji diodowej z rysunku E. We−
rsja z uniwibratorem ma natomiast rację bytu
przy większej liczbie przerzutników.
Nagrody otrzymują:
Maciej Szostek Gdańsk−Jasień
Paweł Duda Szalejów
Maciej Skrodzewicz Szczecin
otrzymają Cezary Kuśmierski i Mariusz
Chilmon. O krok był Arkadiusz Kocowicz –
jego prosty sposób bardzo mi się spodobał, za−
chęcam do dalszych działań, a przede wszyst−
kim do eksperymentów. Najwyżej oceniłem
projekt Dariusza Drelicharza, który też na
razie otrzyma upominek, a po publikacji – ho−
norarium autorskie. Nagrody otrzymują: Mar−
cin Wiązania, Piotr Wójtowicz i Michał Ko−
ziak. Upominki dostaną także Bartosz Czer−
wiec i Jarosław Chudoba. Wszyscy wymie−
nieni z nazwiska otrzymują punkty (1...7).
Tytułem remanentów chciałbym też
wspomnieć o pracy i modelu z zadania 74
Radosława Cioska z Trzebnicy. Model
pokazany na fotografii 8 został wysłany
za późno (15 czerwca), by wziąć udział w
rozwiązaniu poprzedniego zadania.
Serdecznie zapraszam do udziału w
rozwiązywaniu kolejnych zadań i do nad−
syłania prac w terminie.
Wasz Instruktor
Piotr Górecki
34
Szkoła Konstruktorów
E l e k t r o n i k a d l a W s z y s t k i c h
Wrzesień 2002
B
C
D
C
C
C
C
o
o
o
o
tt
tt
u
u
u
u
n
n
n
n
ii
ii
e
e
e
e
g
g
g
g
rr
rr
a
a
a
a
?
?
?
?
− S
Szzkkoołłaa K
Koonnssttrruukkttoorróów
w kkllaassaa IIII
A
Fot. 8 Model Radosława Cioska
(zadanie 74)
