1

Apoptoza

Apoptoza to zaprogramowana śmierć komórki - dzięki temu mechanizmowi usuwane są zużyte lub uszkodzone
komórki. Jest zjawiskiem naturalnym w rozwoju i życiu organizmów mającym na względzie dobro całego
organizmu. W wyniku procesu apoptozy usuwane są niepotrzebne lub niewykorzystane komórki podczas
embriogenezy i rozwoju organów oraz uszkodzone, nieprawidłowo umiejscowione, zmutowane lub
zainfekowane komórki, co stanowi mechanizm obronny organizmu.

Przykłady:

- zanik ogona u larw płazów bezogonowych;
- formowanie się dłoni, stóp płodu: obumierają wtedy komórki fałdów łączących zawiązki palców;
- komórki zainfekowane przez wirusy
- komórki z uszkodzonym DNA


Przebieg apoptozy

Przebieg apoptozy

Przebieg apoptozy

Przebieg apoptozy

:

! APOPTOZA WYMAGA NAKŁADÓW ENERGII (ATP)
- geny śmierci; powstanie białek enzymatycznych, które tną na fragmenty materiał genetyczny
- niszczenie białek cytoplazmy i cytoszkieletu,
- obkurczanie komórki, przesunięcie chromatyny na obwód jądra
- pofałdowanie granic jądra; tworzenie ciałek apoptycznych
- fagocytoza ciałek w lizosomach makrofagów

Nekroza (martwica)

Nekroza jest procesem patologicznym. Wywołują ją przede wszystkim czynniki zewnętrzne, takie jak wysoka
lub bardzo niska temperatura, substancje toksyczne, jad, uszkodzenia mechaniczne, promieniowanie
jonizujące. Powodują one uszkodzenia struktury błony komórkowej, która nie może utrzymać stanu
równowagi we wnętrzu komórki. Skutkuje wydostaniem się cytoplazmy na zewnątrz co wywołuje reakcje
obronną organizmu.

Komórka normalna (1); Apoptoza (2,3,4,5); Nekroza(7,8)

PORÓWNANIE APOPTOZY I NEKROZY

APOPTOZA

NEKROZA

proces aktywny zależny od ATP

proces pasywny, niezależny od
ATP

proces regulowany i
enzymatyczny

proces przypadkowy,
nieregulowany

obkurczanie komórki

pęcznienie komórki

obkurczanie cytoplazmy;
organelle pękają

pęcznienie cytoplazmy;
dezintegracja organelli

specyficzna fragmentacja DNA

degradacja DNA

rozpad komórki na ciałka
apoptyczne

brak ciałek apoptycznych

fagocytoza ciałek przez
makrofagi

fagocytoza resztek komórki

brak odczynu zapalnego

odczyn zapalny

obejmuje pojedyncze komórki

obejmuje całe grupy komórek