I N F L A C J A

  Przez   inflację   rozumie się pewien proces, charakteryzujący   się ruchem wielu

ważnych   kategorii ekonomicznych,   to jest cen produktów, kosztów wytwarzania, płac,
stopy procentowej, ilości pieniądza  w obiegu. W efekcie proces inflacji doprowadza  do

zmian  proporcji   między   tymi   kategoriami.  W   wąskim    zakresie  termin  inflacja     wzrost
poziomu cen towarów i usług, stopy procentowej itp.

1

Inflacja przedstawia sytuację, w której ceny nieustannie rosną. Nie oznacza to, że

wszystkie   ceny   zmieniają   się     w   takim   stopniu,   ani   nawet   w   tym   samym   kierunku.

Niektóre   ceny   mogą   rosnąć   bardzo   gwałtownie,   inne   mogą   rosnąć   bardzo   mało,   a
niektóre nawet spadać. Z inflacją mamy do czynienia, gdy przeciętne ceny rosną. Inflacja

może   również   być   określona   jako   sytuacja,   w   której   wartość   pieniądza   maleje.   Kiedy
rosną ceny, to siła nabywcza pieniądza maleje.

Najczęstszą   przyczyną   inflacji   jest   wzrost   emisji   pieniądza   bez   równoczesnego

zwiększania masy towarów i usług lub zmniejszenie masy towarowej , która może być

spowodowana   zniszczeniami   wojennymi   ,   nieurodzajem   ,   zmniejszeniem   się   produkcji.
Niekiedy   inflacja   wynika   z   nadmiaru   kredytów   udzielanych   przez   banki   i   jest   to   tzw.

inflacja   kredytowa.   Korzyści   z   inflacji   osiąga   głównie   państwo   ,   które   pokrywa   swoje
zobowiązania emisją pieniędzy.

Jakkolwiek istnieje wiele jej odmian, nie ulega wątpliwości że każda odmiana nosi

wspólne cechy, permanentnie związane z mechanizmem inflacji. Wskazać tutaj  można

przede   wszystkim   na   wzrostową   tendencję   ogólnego   poziomu   cen,     redystrybucję
majątku i dochodów, spadek siły nabywczej  pieniądza oraz wzrost  jego podaży.

2

Proces   inflacji   jest   niezwykle   złożony   ze   względu   na   mnogość   jej   przyczyn,

przejawów   i   skutków.   Z   punktu   widzenia   przyczyn   wyróżnia   się   następujące  rodzaje:
inflację popytową (ciągnioną przez popyt), kosztową (pchaną przez koszty) i strukturalną.

Inflacja popytowa  jest wynikiem nadmiernej ilości pieniądza w obiegu. Nazywa się ją
także inflacją pieniężną. Występuje , gdy   globalny popyt wzrasta szybciej niż wielkość

produkcji.   Inflacja   ta   może   pochodzić   od   przedsiębiorstw,   gospodarstw   domowych,
budżetu   państwa  Przedsiębiorstwa  przy   pomyślnej   koniunkturze   rozwijają   produkcje   i

inwestują. Wzrasta popyt przewyższający dochody wynikające z bieżącej produkcji. Popyt
ten jest finansowany    z wcześniej nagromadzonych   rezerw i kredytów.  Gospodarstwa

domowe  zwiększają   popyt   na   rynku   konsumpcyjnym,   który   jest   finansowany   dzięki
pożyczkom,   pomniejszonym   oszczędnością.  Budżet   państwa  zwiększa   popyt   przez

roszczenia   wydatków   na   realizacje   programów   socjalno-   gospodarczych,   należą   tutaj

1 

Urbaniak  P.: Ekonomia. Wydawnictwo eMPi, Łódź 1991, str.21.

2 

Pollok A.: Inflacja w teorii ekonomii: pomocnicze materiały dydaktyczne. PWN, Warszawa 1998, str. 43. 

między   innymi   wydatki   rządowe     na   zasiłki,   emerytury,   zbrojenia,   administrację
przekraczają   dochody   budżetowe   państwo   finansuje   za   pomocą   pożyczek   lub

dodatkowych emisji pieniędzy.
Inflacja kosztowa (dostawców) związana jest ze wzrostem kosztów produkcji.

Pojawia   się   wtedy   gdy   są   ograniczenia   w   podaży   jednego   lub   kilku   zasobów   oraz
występuje wzrost cen na te zasoby np. odcięcie dostaw ropy naftowej z importu z powodu

wojen, czy ograniczenie dostaw surowców rolnych z powodu nieurodzaju powodują ,że
fizycznie   jest   mniejsza   ilość   zasobów   do   produkcji   oraz   wzrastają   ich   ceny.   Następną

przyczyną mogą być podwyżki płac niepokryte wzrostem wydajności pracy, ponieważ, na
wzrost kosztów robocizny na jednostkę wyrobu powodują w konsekwencji wzrost cen.

W   praktyce   występuje   najczęściej   inflacja   popytowo   -   kosztowa.   Zazwyczaj   obydwa
rodzaje inflacji występują równocześnie. Mechanizm inflacji przejawia się w występowaniu

tzw. spirali inflacyjnej, polegającej na 
wzajemnym wspomaganiu się ruchów cen, dochodów i kosztów, z których jedne są raz

przyczyną, a innym razem skutkiem zmian pozostałych. Wśród wielu płaszczyzn spirali
inflacyjnej wymienia się konkurencyjne ceny - płace, płace - płace (wzrost płac w jednych

dziedzinach   gospodarki   staje   się   przyczyną   nacisków   na   wzrost   płac   w   innych
dziedzinach), płace - świadczenia społeczne (żądania waloryzacji świadczeń społecznych

w ślad  za  wzrostem  płac),  ceny  -  ceny  (wzrost  jednych  towarów  skłania  producentów
innych towarów do podwyżek cen w celu zachowania ukształtowanych wcześniej proporcji

cenowych), ceny - stopa procentowa itp. 
Inflacja popytowo -kosztowa może być tylko przejawem trzeciego rodzaju inflacji, Inflacji

strukturalnej  pojawiającej   się   wówczas,   gdy   producenci   nie   mogą   sprawnie   zmienić
struktury   produkcji   w   związku   ze   zmianami   struktury   gospodarki   w   kraju,   a   braku

określonych towarów na rynku nie można szybko pokryć niezbędnym importem. Zmiana
struktury  gospodarczej  pociąga  za   sobą  koszty  finansowe,  przykładowo  zakup   nowych

technologii,   zatrudnienia   wysoko   wykwalifikowanej   kadry,   koszty   te   znajdują   swoje
odbicie w podniesieniu cen przynajmniej w pewnym okresie czasu. 

Istnieją   klasyfikacje   inflacji   według   odmiennych   kryteriów.   Inflacja  otwarta

(jawna) wyraża się wzrostem cen, natomiast inflację  tłumioną  (ukrytą) charakteryzują

przymusowe oszczędności, wywołane podażą niedostateczną w stosunku do efektywnego
popytu (tzw. Luką inflacyjną). Określona jest przez potencjalny  wzrost cen tj. taki jaki

nastąpiłby   ,gdyby   nie   działały   ograniczenia   administracyjne   cen   przez   stosowanie
interwencjonizmu państwowego np. wprowadzenie cen urzędowych, zamrożenie cen. 

Początkowo   procesy   inflacyjne   występowały   tylko   w   okresach   ożywienia

koniunktury   gospodarczej.   Współcześnie   towarzyszą   one   każdej   fazie  cyklu

gospodarczego. Pojawiły się w związku z tym nowe pojęcia:  stagflacja  (występuje przy
stałym poziomie produkcji) i slumpflacja (występuje przy spadku produkcji i handlu).

W zależności od poziomu stopy inflacji czyli ze względu na natężenie rozróżniamy:

1)  inflację   pełzającą  (do   kilku   procent   w   skali   rocznej),   nie   powodującą   zakłóceń   w
przebiegu procesów gospodarczych, poddającą się kontroli.

2) inflację kroczącą (z reguły do kilkunastu procent rocznie), gdy oczekiwania inflacyjne
wywołują określone zachowania podmiotów gospodarczych wzmagające ten proces, przy

czym zaczyna się ona wymykać kontroli.
3) inflację galopującą (powyżej 20%), powodującą narastające zakłócenia w przebiegu

procesów   gospodarczych,   osłabienie   systemów   motywacyjnych,   a   w   rezultacie
zahamowanie wzrostu gospodarczego.

4)  hiperinflację,   gdy   natężenie   procesów   inflacyjnych   uniemożliwia   racjonalne
gospodarowanie   z   powodu   niemożności   prowadzenia  rachunku   ekonomicznego,

planowania   działań   gospodarczych,   nieskuteczności   systemów   motywacyjnych,   co
prowadzi do anarchizacji życia społecznego.

Inflacja   ma   skutki   redystrybucyjne.   Tracą   na   niej   ci,   którzy   przez   długi   czas

przechowują   znaczne   kwoty   w   gotówce.   Zyskuje   publiczny   emitent,   czyli   wszyscy
obywatele.   To  jakby   jeden  z  podatków  pośrednich.   Inflacja  jako  podatek   ma   poważne

zalety. Nie ma problemów ze ściągalnością podatek inflacyjny jest płacony bezwiednie.
Płacą   go   ci,   którzy   mogą,   bo   mają   gotówkę.   Ponadto   inflacja   to   erozja   niektórych

należności gotówkowych, o ile nie ma zastosowania kar umownych, odsetek ustawowych
ani rewaloryzacji 

Inflacja socjalistyczna - braki i niedobory rynkowe w sytuacji cen ustalanych lub

przynajmniej   regulowanych   przez   państwo   -   przeszkadzała   wszystkim   oprócz

uprzywilejowanych, których te braki nie dotyczyły. Taka inflacja miała negatywny wpływ
na jakość życia obywateli. Szkodziła także procesom gospodarczym. 

Inflacja,   jak   każdy   podatek,   powoduje   zmniejszenie   opłacalności   działalności
gospodarczej.   Jeżeli   jest   nadmiernie   wysoka,   jak   każdy   zbyt   wysoki   podatek,   może

szkodzić procesom gospodarczym. Wysokie podatki powodują poszerzenie szarej strefy
gospodarczej   (działalności   nie   objętej   ewidencją   podatkową   lub   wręcz   nielegalnej).

Natomiast nadmierna inflacja powoduje poszerzenie czarnego rynku ( wymianę "towar za
towar").

Monetarystyczna  teoria inflacji  Wywodzi  się z ilościowej teorii pieniądza,  która

wartość pieniądza, jak i ogólny poziom cen, uzależnia od ilości pieniądza w obiegu. Na
gruncie tej   teorii   próbowano tłumaczyć zjawiska inflacyjne od osiemnastego wieku co

najmniej.

W   swej   najbardziej   rygorystycznej   wersji   zakładała   ona,   że   ceny   zmieniają   się

wprost proporcjonalnie do zmian ilości cyrkulującego pieniądza.

Odrodzenie teoria ta zawdzięcza laureatowi Nagrody Nobla w 1976 roku Miltonowi

Friedmanowi   -   ekonomiście   z   Hoover   Institution   w   Stanford     University.   Dokonał   on

http://notatek.pl/inflacja?notatka