Page 1

Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc - POChP, Openmedica Zdrowie

2007-05-18 19:48:51

http://www.poradnikmedyczny.pl/mod/archiwum/5305/drukuj/

W tym temacie

Patogeneza i leczenie nadciśnienia
tętniczego u kobiet ciężarnych.
Wstępne doniesienia na temat roli
czynników genetycznych
Miażdżyca – komu zagraża i jak się
jej ustrzec.
Udar mózgu
Czy POChP staje się chorobą
kobiet?
POChP a astma
Przewlekła Obturacyjna Choroba
Płuc - POChP

palenie tytoniu

,

POChP

,

rozedma płuc

,

Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc -

POChP

Opublikowane: 2004-12-16 w poradnikmedyczny.pl

Słowa kluczowe:

palenie tytoniu POChP rozedma płuc

Dziedzina :

pneumonologia

Patogeneza i leczenie nadciśnienia tętniczego u kobiet ciężarnych. Wstępne doniesienia na temat roli czynników
genetycznych
Miażdżyca – komu zagraża i jak się jej ustrzec.
Udar mózgu
Czy POChP staje się chorobą kobiet?
POChP a astma
Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc - POChP

palenie tytoniu

,

POChP

,

rozedma płuc

,

Definicja choroby
Zgodnie z definicją, POChP jest połączeniem dwóch, wcześniej dobrze
znanych chorób – przewlekłego zapalenia oskrzeli i rozedmy płuc.
Udział tych dwóch chorób u pojedynczego chorego bywa różny.

W zaleceniach rozpoznawania i leczenia POChP, ustalonych przez
komitet ekspertów Polskiego Towarzystwa Ftizjopneumonologicznego i
opublikowanych pod koniec 2002 roku, znajduje się następująca
definicja choroby: „Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc (POChP)
charakteryzuje się słabo odwracalnym, postępującym zmniejszeniem
przepływu powietrza przez drogi oddechowe, które rozwija się u osób
mających zwykle objawy kliniczne przewlekłego zapalenia oskrzeli (PZO)
i/lub rozedmy płuc. W badaniu spirometrycznym stosunek FEV1/FVC
jest mniejszy od 70%. Zmniejszenie przepływu powietrza związane jest
ze zmianami zapalnymi, głównie w obrębie obwodowych dróg
oddechowych, które powodują ich zwężenie i są przyczyną patologicznej

przebudowy płuc. Zmiany te są wynikiem reakcji płuc na dym tytoniowy, pyły i gazy”.

Definicja ta jest zbliżona do definicji choroby, zaproponowanej ostatnio przez międzynarodowe grono ekspertów.
Definicję polską wyróżnia podkreślenie palenia tytoniu, jako głównej przyczyny choroby.

Epidemiologia

Page 2

Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc - POChP, Openmedica Zdrowie

2007-05-18 19:48:51

http://www.poradnikmedyczny.pl/mod/archiwum/5305/drukuj/

POChP jest chorobą bardzo częstą i bardzo groźną, a także jedną z najczęstszych przyczyn zgonu na świecie.
Zadziwiająca jest przepaść między miejscem choroby wśród głównych zagrożeń epidemiologicznych świata a bardzo
niską świadomością tego zagrożenia w społeczeństwie.

W rozwiniętych krajach świata POChP jest czwartą przyczyną zgonu, po zgonach z powodu chorób serca i naczyń,
nowotworach i śmierci z przyczyn gwałtownych. Jednocześnie POChP jest jedyną z głównych przyczyn zgonu, której
udział w globalnej liczbie zgonów rośnie, w kontraście do malejącej liczby zgonów z powodu chorób serca i naczyń.

Według szacunków WHO POChP była w roku 1990 szóstą z głównych przyczyn zgonu na świecie. Przewiduje się, że
w 2020 roku będzie przyczyną trzecią. Pod względem ciężaru społecznego POChP - w 1990 roku - było dwunastą
przyczyną, a w 2020 roku będzie już przyczyną szóstą.

W Polsce badania epidemiologiczne wykazały, że na POChP choruje około 10% dorosłej populacji. Współczesne
(2001-2002) badania ludności wielkomiejskiej wykazały, że na POChP choruje 9,8% mieszkańców w wieku 41-72 lata.
Liczby te są bardzo zbliżone do wyników europejskich badań epidemiologicznych nad POChP, określających częstość
choroby na 4-11% dorosłej populacji. Z bardzo dużym prawdopodobieństwem liczbę chorych na POChP w Polsce
można szacować na około 2 miliony. Stawia to POChP jako trzecią - pod względem częstości - przewlekłą chorobę w
Polsce. Na szczęście tylko część chorych potrzebuje leczenia. Około połowy wymaga wstępnie wytrwałego
poradnictwa antynikotynowego.

Objawy
POChP jest chorobą skąpo objawową. Pierwszym objawem jest kaszel, zwykle w godzinach rannych. Większość
chorych odpluwa niewielką (1-2 ml) ilość śluzowej wydzieliny oskrzelowej. Infekcje górnych dróg oddechowych są
częstsze niż u zdrowych. W bardziej zaawansowanych okresach choroby kaszel występuje w czasie całego dnia, a
nawet w nocy. Późnym objawem choroby jest duszność. Charakterystyczną jej cechą jest to, że występuje prawie
wyłącznie podczas wysiłku fizycznego.

W zaawansowanych okresach choroby pojawiają się powikłania choroby pod postacią niewydolności oddychania i
niewydolności serca (serce płucne). Powikłania te są głównymi przyczynami zgonu chorych na POChP. W badaniu
przedmiotowym głównymi objawami są cechy rozdęcia płuc, beczkowa klatka piersiowa, ściszenie szmerów
oddechowych, a u części chorych świsty i furczenia. W późnym okresie choroby dołącza się sinica centralna i obrzęki.

Rozpoznawanie
W wywiadach lekarskich należy głównie zwrócić uwagę na nałóg palenia tytoniu, palenie bierne w dzieciństwie, infekcje
oddechowe we wczesnym dzieciństwie i ekspozycję na pyły, gazy lub dymy w czasie pracy. Dla potwierdzenia
rozpoznania konieczne jest wykonanie badania spirometrycznego. Nie należy rozpoznawać POChP bez stwierdzenia
badaniem spirometrycznym upośledzenia rezerw wentylacyjnych płuc typu obturacyjnego, którego głównym objawem
jest wskaźnik FEV1/FVC<0,7. Dla wykluczenia innych chorób należy wykonać zdjęcie klatki piersiowej. Jeśli
rozpoznaje się chorobę w zaawansowanym stadium, konieczne jest badanie gazów krwi dla potwierdzenia
niewydolności oddychania.

Przyczyny
Główną przyczyną choroby jest wdychanie dymu tytoniowego. Dym tytoniowy uruchamia złożoną kaskadę reakcji,
które zaczynają się uwalnianiem czynników chemotaktycznych z makrofagów oskrzelowych powodujących
zatrzymywanie w płucach granulocytów obojętnochłonnych. Wypalenie jednego papierosa powoduje dziesięciokrotne
zwiększenie liczby granulocytów w płucach. Rozpad granulocytów w ścianach pęcherzyków płucnych i drobnych

Page 3

Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc - POChP, Openmedica Zdrowie

2007-05-18 19:48:51

http://www.poradnikmedyczny.pl/mod/archiwum/5305/drukuj/

W tym temacie

oskrzelach powoduje uwolnienie z nich znacznej ilości enzymów proteolitycznych, głównie elastazy. Elastaza niszczy
włókna sprężyste płuc, powodując rozwój rozedmy płuc oraz powoduje metaplazję nabłonka oskrzeli i przerost
gruczołów śluzowych oskrzeli. Zmiany te są głównymi anatomicznymi cechami przewlekłego zapalenia oskrzeli.

Ostatnia dekada dostarczyła wielu dowodów, że płuca kobiet są bardziej wrażliwe na dym tytoniowy niż płuca
mężczyzn. Zjawisko to, w połączeniu ze wzrostem częstości nałogu palenia tytoniu wśród kobiet na świecie
spowodowało, że POChP - przed 50 laty choroba głównie mężczyzn - obecnie jest rozpoznawana prawie tak samo
często u kobiet, jak i mężczyzn. W USA, w 2000 roku, po raz pierwszy liczba zgonów na POChP wśród kobiet była
wyższa, niż liczba zgonów wśród mężczyzn.

U około 80-90% chorych na POChP choroba jest spowodowana paleniem papierosów. Czynnikiem przyczynowym w
pozostałych przypadkach jest wrodzony niedobór 1-antytrypsyny, częste infekcje oddechowe we wczesnych latach
życia, niski poziom ekonomiczny rodziny. POChP może rozwinąć się też u osób zatrudnionych w stałym zapyleniu i
zadymieniu, a najczęściej u osób z ekspozycją zawodową na oddechowe czynniki, działające szkodliwie w połączeniu
z paleniem tytoniu.

Historia naturalna choroby
Głównym i najlepszym wyznacznikiem ciężkości choroby jest zachowanie się szybkości przepływu powietrza w czasie
pierwszej sekundy natężonego wydechu (FEV1). Zmienną tę mierzy się podczas spirometrii. Największą wartość FEV1
człowiek zdrowy osiąga między 25 a 30 rokiem życia. Później płuca zaczynają się starzeć, co przejawia się rocznym
ubytkiem FEV1 o 15-25 ml. Płuca człowieka zdrowego zachowują dobre rezerwy oddechowe do późnej starości.

U chorego na POChP FEV1 obniża się rocznie o więcej niż 40 mL. Powoduje to, że między 50 a 60 rokiem życia
chory utraci bezpowrotnie ponad 50% rezerw oddechowych płuc.
W tym okresie pojawia się duszność w czasie wysiłku stanowiąca poważne utrudnienie w życiu i pracy chorego.
Wkrótce następuje utrata możliwości kontynuacji pracy, szczególnie w zawodach wymagających wysiłku fizycznego.
Warto dodać, że większość palących papierosy to ludzie pracujący fizycznie. Chorzy przechodzą na rentę chorobową.
Obniżenie FEV1 poniżej 30% następujące pomiędzy 60 i 70 rokiem życia stanowi bezpośrednie zagrożenie życia
spowodowane powikłaniami - niewydolnością oddychania i serca.

Choroba rozpoznawana jest bardzo późno. Przez wiele lat jedynym objawem jest przewlekły kaszel, lekceważony
przez chorego i traktowany jako nieistotne następstwo palenia papierosów. Chory zgłasza się do lekarza dopiero
wtedy, gdy zaczyna odczuwać duszność podczas wysiłku. Zwykle znajduje się już w III okresie zaawansowania
choroby.
Zjawisko późnego rozpoznawania jest powszechne na świecie. Ocenia się, że tylko 20-30% chorych ma rozpoznaną
chorobę. Najczęściej są to chorzy z najcięższą postacią choroby. W Polsce, podczas przesiewowego badania
spirometrycznego palaczy papierosów, u 20% badanych stwierdzono objawy odpowiadające POChP (www.pochp.org),
45% z nich miało łagodną postać choroby, 30% umiarkowaną postać, u 25% ciężką postać choroby. Nikt ze
zbadanych nie miał wcześniej rozpoznanej choroby.

Należy podkreślić, że POChP jest jedyną chorobą odtytoniową, w której zaprzestanie palenia zahamowuje dalszy
postęp choroby. Choroba zatrzymuje się na tym stopniu rozwoju, na którym nastąpiło zaprzestanie palenia

Autor: Prof. dr hab. Jan Zieliński Koordynator Programu „Głęboki Oddech” Instytut Gruźlicy i

Chorób Płuc, Warszawa

Page 4

Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc - POChP, Openmedica Zdrowie

2007-05-18 19:48:51

http://www.poradnikmedyczny.pl/mod/archiwum/5305/drukuj/

Patogeneza i leczenie nadciśnienia tętniczego u

kobiet ciężarnych. Wstępne doniesienia na temat roli

czynników genetycznych

Miażdżyca – komu zagraża i jak się jej ustrzec.

Udar mózgu

Czy POChP staje się chorobą kobiet?

POChP a astma

Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc - POChP

palenie tytoniu

,

POChP

,

rozedma płuc

,

Opublikowany: 2004-12-16

Szukaj takze wg haseł:

Patogeneza i leczenie nadciśnienia tętniczego u kobiet ciężarnych. Wstępne doniesienia na temat roli

czynników genetycznych

Miażdżyca – komu zagraża i jak się jej ustrzec.

Udar mózgu

Czy POChP staje się chorobą kobiet?

POChP a astma

Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc - POChP

palenie tytoniu

,

POChP

,

rozedma płuc

,