Filologia klasyczna

Filologia klasyczna

Filologia klasyczna (gr.-łac. philologia classica, zamiłowanie do języków klasycznych) - gałąź nauk

humanistycznych zajmująca się badaniem języków klasycznych dla kultury europejskiej (zwanych w skrócie po

prostu klasycznymi), to jest greki i łaciny.

Filologia klasyczna zajmuje się przede wszystkim badaniem w oryginale arcydzieł literatury starożytnej (eposów

Homera, dialogów Platona, tragików greckich i rzymskich, mów Cycerona, dzieł Wergiliusza).

Pochodzenie nazwy

Termin φιλόλογος (philologos) pojawia się po raz pierwszy u Platona (Theatetus 146 A) i oznacza "miłośnika

naukowej dyskusji". Terminem φιλόλογος nazywał się Eratostenes, aleksandryjski uczony, zajmujący się m.in.

historią literatury.

Na gruncie łacińskim Cyceron określał mianem philologia studiowanie literatury (Ad Atticum II 17,1).

W przeciwieństwie do greckiej φιλολογία, drugi człon nazwy omawianej nauki jest pochodzenia łacińskiego -

classicus (scil. scriptor) oznacza dosłownie autora pochodzącego z pierwszej (najbogatszej) klasy majątkowej

obywateli rzymskich (łac. classis), a więc najlepiej wykształconego, i co za tym idzie najbardziej wartościowego,

klasycznego.

Historia filologii klasycznej

Starożytna Grecja

Homer, jako "nauczyciel Grecji" (Platon, Republica 606 E) stał się, co najmniej od początków VI w. p.n.e., obiektem

różnorodnych zainteresowań Hellenów. Różne źródła przypisują Solonowi, Pizystratowi bądź Likurgowi działania

mające na celu upowszechnienie znajomości eposów homeryckich, wykonywanych przez rapsodów. Krytyki

moralności Homeryckich bogów podjął się Ksenofanes z Kolofonu, który twierdził, że Homer przypisał

nieśmiertelnym to, co uchodzi za hańbiące u ludzi. Także przedstawiciele ruchu sofistycznego niejednokrotnie

wypowiadali swoje opinie na temat eposów Homera. I tak np. Protagoras uważał, że inwokacja Iliady, mająca być

modlitwą, wyraża r o z k a z, skierowany do Muzy ("o p i e w a j gniew Achillesa, bogini"), Gorgiasz natomiast

ułożył "Pochwałę Heleny", zakorzenioną w treści "Iliady".

Filologia klasyczna od Renesansu po pierwszą połowę XX wieku

Renesansowi humaniści zapoczątkowali naukową krytykę tekstu. F. A. Wolf (1759-1824), który zapoczątkował

dyskusję o autorstwie Iliady i Odysei postulował pojmowanie filologii klasycznej jako wiedzy o wszystkich

aspektach starożytności, nie tylko jej obrazu utrwalonego w tekstach. G. Hermann (1772-1848) dawał

pierwszeństwo badaniom nad tekstami, natomiast po ideał filologii klasycznej sensu lato sięgnął U. von

Wilamowitz-Moellendorff . Jego uczeń, W.Jaeger, twórca kierunku Neuhumanismus (niem. Nowy humanizm) znów

wysunął studia nad autorami na pierwsze miejsce, nie usuwając jednak z pola widzenia aspektów kultury starożytnej

jako takiej. Na gruncie nauki polskiej T. Zieliński był zwolennikiem filologii klasycznej rozumianej jako wiedza o

całym świcie starożytnym.

Filologia klasyczna

Przedmiot badań filologii klasycznej

Obok zagadnień czysto językowych i literackich filologia klasyczna zajmuje się praktycznie wszystkimi aspektami

historii, kultury, sztuki, wojskowości, techniki, handlu oraz zagadnieniami polityczno-socjologicznymi związanymi

z obszarem i okresem oddziaływań języków klasycznych. W ramach filologii klasycznej istnieje również kilka

specjalizacji: latynistyka, grecystyka i neolatynistyka, badająca dzieła pisarzy i filozofów nowożytnych (Erazm z

Rotterdamu, Klemens Janicki ), którzy pisali po łacinie. W języku łacińskim tworzył czasami także Jan Kochanowski

i największy nowożytny poeta łaciński - Maciej Kazimierz Sarbiewski SI.

Słynni filologowie klasyczni

Najbardziej znanymi (ale przeważnie poza swoją dziedziną) filologami klasycznymi są Fryderyk Nietzsche i Oscar

Wilde, a także J. K. Rowling i Erich Segal. Z Polaków należy wymienić Zygmunta Kubiaka, poetę Adama

Mickiewicza, Jana Kasprowicza, Jana Parandowskiego i Marka Krajewskiego.

Do najwybitniejszych filologów klasycznych należą: Isaac Casaubon , Joseph Scaliger, Julius Caesar Scaliger,

Richard Bentley, Friedrich August Wolf, Karl Lachmann, Ludwik Schwabe , A. E. Housman, Ulrich von

Wilamowitz-Moellendorff, M. L. West, a z Polaków Tadeusz Zieliński, Jan Parandowski i Tadeusz Sinko.

Polskie uczelnie wyższe kształcące filologów klasycznych

Filologię klasyczną można studiować na 10 z 19 polskich uniwersytetów. Są to:

• Uniwersytet Gdański

• Uniwersytet Jagielloński

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

• Uniwersytet Łódzki

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

• Uniwersytet Warszawski

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

• Uniwersytet Wrocławski

• Uniwersytet Śląski.

Uniwersytet Jagielloński prowadzi również trzyletnie studia, które podjąć można po zaliczeniu trzech pierwszych lat

na kierunku macierzystym, obejmujące tylko jeden wybrany język starożytny (do wyboru - filologia łacińska lub

grecka), zaś Uniwersytet Warszawski oferuje ścieżkę kulturową, pozwalającą połączyć studia klasyczne z

polonistycznymi. Podobne połączenie studiów oferuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, ponadto od

2006 roku oferuje specjalność cywilizacja śródziemnomorska.

Bibliografia

L. Małunowiczówna, Wstęp do filologii klasycznej wraz z metodologią pracy umysłowej i naukowej, Lublin 1960

Zobacz też

• łacina

• język grecki klasyczny

Źródła i autorzy artykułu

Źródła i autorzy artykułu

Filologia klasyczna Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=24112025 Autorzy: AmandaBicz, Amber, Autokrata, Blanacz, Gładka, Humanista, James1989, Kameal, Maikking,
Michał Kucharski, Nemo5576, Nolik, Omnipotentia, PMG, Roo72, Sarazyn, Stefs, Tilia, Tolcia, Tremendo, Tsca, 20 anonimowych edycji

Licencja

Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
http:/

Document Outline

Filologia klasyczna
Licencja