1

mgr Jolanta Sadek

USYTUOWANIE PŁODU W MACICY

POŁOŻENIE situs – jest to stosunek długiej osi płodu do długiej osi macicy.

(z uwzględnieniem części przodującej w położeniu podłużnym).

Część przodująca – część płodu znajdująca się nad wchodem miednicy.






1. POŁOŻENIE

PODŁUŻNE

situs longitudinalis

długa oś płodu i długa oś
macicy są w stosunku do
siebie równoległe.

położenie podłużne
główkowe
situs longitudinalis cephalicus

96% porodów.

położenie podłużne
miednicowe
situs longitudinalis pelvinus

3% porodów.

2. POŁOŻENIE

POPRZECZNE

situs transversus

długa oś płodu i długa oś
macicy są do siebie
prostopadłe.

1% wszystkich porodów.

3. POŁOŻENIE SKOŚNE

situs obliquus

długa oś płodu i długa oś
macicy krzyżują się pod
kątem 45 .

2

USTAWIENIE positio – jest to stosunek części płodu do wewnętrznej ściany macicy.

Najczęściej stosunek grzbietu płodu do wewnętrznej ściany macicy
(stron matki).

W położeniach podłużnych:

1. Ustawienie I (Lewe) positio sinistra – grzbiet płodu znajduje się po lewej stronie

macicy

2. Ustawienie II (Prawe) positio dextra – grzbiet płodu znajduje się po prawej stronie

macicy

Odmiany ustawienia:
 Odmiana A (przednia) conversio dorso-anterior – gdy grzbiet płodu jest bliżej

przedniej ściany macicy

 Odmiana B (tylna) conversio dorso-posterior – gdy grzbiet płodu jest bliżej tylnej

ściany macicy

W położeniu poprzecznym:

1. Ustawienie I (Lewe) – główka płodu znajduje się po lewej stronie macicy
2. Ustawienie II (Prawe) – główka płodu znajduje się po prawej stronie macicy

4 odmiany ustawienia:
 Odmiana przednia conversio dorso-anterior – grzbiet płodu zwrócony jest do przodu

czyli powłok brzusznych

 Odmiana tylna conversio dorso-posterior – grzbiet płodu zwrócony jest do tyłu

czyli kręgosłupa rodzącej.

 Odmiana górna conversio dorso-superior – grzbiet płodu zwrócony jest w kierunku

dna macicy

 Odmiana dolna conversio dorso-inferior – grzbiet płodu zwrócony jest do wchodu

miednicy

odmiana tylna

ustawienie I L, odmiana tylna B

ustawienie I L

ustawienie I L, odmiana przednia A

odmiana przednia

ustawienie II P, odmiana przednia A

ustawienie II P

ustawienie II P, odmiana tylna B

3

W położeniu skośnym:

1. Ustawienie I – główka płodu na talerzu lewej kości biodrowej, a grzbiet płodu

przebiega pod kątem 45 do osi macicy.

2. Ustawienie II – główka płodu na talerzu prawej kości biodrowej, a grzbiet płodu

przebiega pod kątem 45 do osi macicy.

Odmiany A i B (jak w położeniu podłużnym).

UŁOŻENIE habitus – stosunek części ciała płodu względem siebie.

Najważniejsze jest stosowanie tego pojęcia w celu określenia stosunku
główki do tułowia podczas jej przechodzenia przez kanał rodny.

A. dowolne – przed rozpoczęciem czynności skurczowej, gdy na płód nie działają jeszcze

siły porodowe

B. ułożenie przymusowe (określone)

które płód przyjmuje w momencie zetknięcia się

części przodującej z płaszczyzną wchodu, pod wpływem wystąpienia czynności
porodowej.

Ułożenie jest prawidłowe, kiedy kręgosłup płodu jest zgięty w kształcie litery C,
a główka przygięta do klatki piersiowej; kończyny górne i dolne są zgięte we
wszystkich stawach i przygięte do brzuszka i klatki piersiowej.

Główka płodu może mieć następujące ułożenia przymusowe:
1. Ułożenie przygięciowe (potylicowe)

główka płodu przygięta jest do klatki piersiowej i uzyskuje płaszczyznę
miarodajną podpotyliczno-ciemieniową (32 cm). Punkt prowadzący (punkt na
części przodującej leżący najniżej w osi kanału rodnego) – okolica ciemiączka
tylnego.

a) Ułożenie potylicowe przednie 94%

b) Ułożenie potylicowe tylne 1%

Położenie
poprzeczne,
ustawienie II
P, odmiana
dolna

Położenie poprzeczne

Ustawienie II P

Odmiana dolna

Położenie poprzeczne

Ustawienie I L

Odmiana przednia

4

c)

a c d

2. Ułożenia odgięciowe 1%

a) Ułożenie wierzchołkowe
b) Ułożenie ciemieniowe
c) Ułożenie czołowe
d) Ułożenie twarzyczkowe

W położeniu miednicowym zależnie od ułożenia kończyn

dolnych rozróżniamy:

1. Ułożenie miednicowe zupełne – nad wchodem miednicy

znajduje się miednica płodu wraz ze stópkami; nóżki zgięte
są w stawach biodrowych, kolanowych i skokowych.
Jest to najkorzystniejsze dla przebiegu porodu ułożenie
płodu.
Płaszczyzna miarodajna przebiegająca na wysokości
krętarzy – 32 cm. 2% porodów.

2. Ułożenie miednicowe niezupełne (1%):

a) Ułożenie pośladkowe – częścią przodującą są pośladki, nóżki zgięte całkowicie w

stawach biodrowych i wyprostowane w kolanowych przylegają do tułowia.
Płaszczyzna miarodajna 27 cm.

b) Ułożenie stópkowe zupełne – przodują obie stópki (24 cm)
c) Ułożenie stópkowe niezupełne – przoduje jedna stópka (25,5 cm)
d) Ułożenie kolankowe zupełne – przodują oba kolanka (25-27 cm)
e) Ułożenie kolankowe niezupełne – przoduje jedno kolanko

e)

a)

b)

5

W piśmiennictwie anglojęzycznym spotykamy określenia, które informują nas o pozycji główki w kanale
rodnym i jednocześnie ustawieniu płodu:

OA Occiput Anterior,

OP Occiput Posterior

LOA Left Occiput Anterior,

ROA Right Occiput Anterior,

ROP Right Occiput Posterior,

LOP Left Occiput Posterior

LOT Left Occiput Transverse,

ROT Right Occiput Transverse

Piśmiennictwo
1. Bręborowicz Grzegorz - Położnictwo. Podręcznik dla położnych i pielęgniarek. PZWL, Warszawa 2002,
2. Pisarski Tadeusz - Położnictwo i ginekologia. Podręcznik dla studentów, PZWL, Warszawa 2001
3. Pschyrembel Willibald, Dudenhausen Joachim - Położnictwo praktyczne i operacje położnicze, PZWL,

Warszawa 2003

4. Troszyński Michał - Położnictwo: ćwiczenia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009,

Ryciny dodatkowo z:

Preeti Agrawal :„Odkrywam macierzyństwo. Ciąża, poród, połóg w zgodzie z naturą”, Fundacja Kobieta i
Natura
www.ruraldoctoring.com
www.pregnancy.about.com
http://doulamomma.wordpress.com/2009/06/10/optimal-fetal-positioning-for-a-better-birth/
http://shands.org/health/health%20illustrated%20encyclopedia/3/100193.htm