3

S

urgery

T

ribune

Polish Edition

Praktyka

Kilka (z wielu) technik bezpiecznego 

i bezbolesnego znieczulania

W  większości  przypadków  pa-

cjenci oceniają naszą pracę, kie-

rując się kilkoma zaledwie czyn-

nikami:  czy  znieczulenie  było 

bolesne?czy zabieg był bolesny? 

czy  okres  pozabiegowy  był  bo-

lesny? Pozostałe kryteria, takie 

jak: rezultat leczenia, atmosfera 

podczas zabiegu, sposób prezen-
tacji planu leczenia i ceny oraz

wiele innych, w niniejszym arty-

kule nie będą prezentowane.

Należy pamiętać, iż za sukce-

sem bezbolesnego aktu znieczu-

lania oraz uzyskania całkowitego

znieczulenia miejsca operowane-

go stoi wiedza i umiejętno ć lo-

kalizowania struktur anatomicz-

nych, znajomo ć izjologii oraz

cytologii operowanych i znie-

czulanych tkanek, perfekcyjna

znajomo ć farmakokinetyki de-

ponowanych leków oraz leków

już zażywanych przez pacjenta,

a także stanu jego organizmu

przed podjęciem leczenia w znie-

czuleniu miejscowym. W prezen-

towanym artykule przedstawiono

tylko kilka technik, których za-

stosowanie pomoże w codziennej

praktyce.

Jeżeli zamierzamy znieczulić

szersze pole dziąsła, np. obszar

obejmujący zębyŚ 43, 42, 41, to

znieczulenie zaczynamy od oko-

licy otworu bródkowego. Każde

kolejne (ewentualne) wkłucie bę-

dzie mniej tkliwe dla pacjenta,

ponieważ pień nerwu został już

znieczulony. ZatemŚ znieczulenie

zaczynamy od centrum na ob-

wód. Je li znieczulać będziemy

od końca nerwu do jego początku,

wówczas każde kolejne wkłucie

będzie bolesne.

Przed ukłuciem igły, miejsce

znieczulamy standardowo żelem

lidokainowym. Ten sam efekt

uzyskamy, upuszczając kroplę

lub kilka kropli na osuszoną bło-

nę luzową (Ryc. 1) albo przykła-

dając wacik nasączony płynem

z ampułki zawierającej artykainę.

W ampułce znajduje się czynna

postać leku, więc zadziała niemal

natychmiastowo. Warto jednak

wykonać te manewry w obecno-

ci ssaka, aby nieprzyjemny smak

leku nie drażnił pacjenta.

Zakończenia nerwowe czu-

ciowe obicie występują głów-

nie w błonie luzowej oraz

w okostnej. Jest to zrozumiałe ze

względu na funkcję, jaką pełni

błona luzowa i okostna. Jeżeli

bezbole nie uda się nam przej ć

igłą przez błonę luzową, a nie do-

tknąć od razu okostnej, wówczas

możemy bezbole nie deponować

rodek znieczulający pomiędzy

nimi. Dopiero po chwili możemy

ukłuć okostną.

Znany jest fakt, że miejsce

zanemizowane ma gorsze czucie

lub nie ma go wcale. Do wiad-

czamy tego zjawiska, mając

zmarznięte (zanemizowane) ręce

lub zdrętwiałą (zanemizowaną)

kończynę z powodu upo ledzenia

jej ukrwienia w wyniku ucisku.

Ucisk powoduje nie tylko ane-

mizację, ale upo ledza również

czucie w uciskanym miejscu i na

niewielkim obwodzie swojego

działania. Jeżeli uci niemy miej-

sce, w które zamierzamy wbić igłę

(Ryc. 2 i 3), akt ten będzie niewy-

czuwalny przez pacjenta.

Podobny efekt uzyskamy, gdy

mocno napniemy błonę luzową,

np. w miejscu wędzidła policzka

(Ryc. 4). Wówczas również uzy-

skamy efekt anemizacji, a dodat-

kowo ewentualne uczucie ukłucia

będzie maskowane przez tolero-

wane przez pacjenta uczucie na-

ciągania policzka.

Aby mieć większą pewno ć,

że pacjent nie poczuje momentu

wkłucia igły, warto wywołać kilka

innych bodźców w najbliższej oko-

licy miejsca znieczulanego w celu

rozproszenia uwagi i zmylenia

Ryc. 1

Ryc. 3

Ryc. 2

Ryc. 4

4

4

S

urgery

T

ribune

Polish Edition

tym samym układu nerwowego.

Dlatego należy ucisnąć delikatnie

brzegiem paznokcia dziąsło lub

inne miejsce (Ryc. 5).

Jeżeli zamierzamy znieczulić

pole większe niż obejmujące jeden

ząb, należy kierować igłę wzdłuż

wyrostka tak, aby nie ukłuć okost-

nej, ale również nie „wykłuć się”

na powierzchnię błony luzowej.

Należy prowadzić igłę pomiędzy

błoną luzową i okostną, deponu-

jąc stale małe ilo ci rodka znie-

czulającego, aby znajdował się on

ciągle przed igłą. Je li chcemy,

żeby miejsce znieczulane mniej

dolegało pacjentowi po ustąpieniu

znieczulenia, należy przed znie-

czuleniem dokładnie przyjrzeć

się przebiegowi naczyń w błonie

luzowej (Ryc. 6), aby ich nie ska-

leczyć igłą i nie wywołać bole-

snych krwiaków. Na przebieg tych

naczyń należy też zwracać uwagę

podczas projektowania płatów

(o tym w kolejnych artykułach).

Przy bezbolesnym znieczula-

niu brodawki przysiecznej należy

zastosować wszystkie powyżej

opisane zasady, zdeponować ro-

dek znieczulający pod wędzidłem

wargi górnej, po 2-3 minutach po-

dać jak najbliżej okostnej w miej-

scu szwu międzyszczękowego. Po

upływie 5-7 minut brodawka przy-

sieczna będzie znieczulona. rodek

znieczulający dyfunduje pomiędzy

szczęką lewą i prawą poprzez szew

i dociera do kanału przysiecznego.

Na zakończenie warto wspo-

mnieć o bezpieczeństwie. Poni-

żej kilka wskazówek, które nie

wyczerpują tematu, jednak war-

to o nich pamiętać w codziennej

praktyce.

W chwili deponowania rod-

ka znieczulającego w technice

potocznie zwanej mandibularką

(i nie tylko jej) należy parokrotnie

zaaspirować, aby przekonać się,

czy szczyt igły nie tkwi w naczy-

niu krwiono nym. Jeżeli ruszy-

my karpulą choćby 1 mm w tył

lub przód, to możemy wkłuć się

w naczynie lub będąc czubkiem

igły po drugiej stronie naczynia,

ponownie „znaleźć się” w jego

wietle. Aby przeciwdziałać temu

zjawisku, trzeba ustabilizować

karpulę. Jak to zrobić?

Należy oprzeć palec wska-

zujący o zęby trzonowe szczęki,

a trzon karpuli oprzeć o palec

lub od razu oprzeć trzon karpuli

o zęby (Ryc. 7 i 8). Wówczas nie

będzie ona ulegać pewnej ampli-

tudzie związanej z bezwładno cią

naszego ramienia.

Warto też pamiętać, iż po każ-

dym dotknięciu igłą ko ci należy

ją przed kolejnym wkłuciem wy-

mienić na nową, bowiem zagięty

koniuszek igły będzie traumaty-

zował tkanki i będzie powodował

duży ból przy kolejnych wkłu-

ciach.

ST

Tekst i zdjęcia: OSA

Praktyka

3

Ryc. 5

Ryc. 6

Ryc. 7

Ryc. 8

AD