protetyk sluchu 322[17] o1 02 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Barbara Świercz

Prowadzenie działań profilaktycznych i promowanie
zdrowia 322[17].O1.02

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
prof. dr hab. n. med. Czesław Stankiewicz
dr n. med. Anna Kabacińska

Opracowanie redakcyjne:
mgr Joanna Gręda

Konsultacja:
mgr Lidia Liro

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[17].01.02
„Prowadzenie działań profilaktycznych i promowanie zdrowia”, zawartego w programie
nauczania dla zawodu protetyk słuchu.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć
5. Ćwiczenia

5.1. Budowa i czynności układów i narządów organizmu człowieka

5.1.1.

Ćwiczenia

5.2. Definicje zdrowia. Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna

5.2.1.

Ćwiczenia

5.3. Zdrowy styl życia i zachowania prozdrowotne. Środowisko a zdrowie

człowieka

5.3.1.

Ćwiczenia

5.4. Zdrowie publiczne – NPZ. Metody działań profilaktycznych

5.4.1.

Ćwiczenia

5.5. Elementy mikrobiologii, epidemiologii, immunologii. Aseptyka

i antyseptyka. Przepisy sanitarno-epidemiologiczne

5.5.1.

Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie protetyk słuchu.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

ćwiczenia, przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami
nauczania–uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia
kierowanego, tekstu przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Schemat układu jednostek modułowych

322[17].O1

Świadczenie usług

medycznych

322[17].O1.01
Nawi

ązywanie

i utrzymywanie kontaktów

interpersonalnych

322[17].O1.02

Prowadzenie dzia

łań

profilaktycznych

i promowanie zdrowia

322[17].O1.03

Stosowanie przepisów

bezpiecze

ństwa i higieny

pracy oraz udzielanie

pierwszej pomocy

322[17].O1.04

Wykorzystywanie technik

informacyjnych

świadczeniu usług

medycznych

322[17].O1.05

Stosowanie przepisów

prawa i zasad ekonomiki

w ochronie zdrowia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

określać główne czynniki sprzyjające i zagrażające zdrowiu,

−

podawać przykłady działań na rzecz ochrony zdrowia jednostki, rodziny, społeczeństwa,

−

uzasadniać powiązania między środowiskiem a stanem zdrowia,

−

aktywnie poszukiwać informacji i korzystać z różnych jej źródeł,

−

opracować i przetwarzać zebrane informacje,

−

użytkować komputer,

−

współpracować w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

scharakteryzować budowę i czynności układów i narządów organizmu ludzkiego,

−

wyjaśnić zależności rozwoju i zdrowia człowieka w różnych okresach życia od budowy
i funkcjonowania gruczołów dokrewnych,

−

posłużyć się podstawowymi pojęciami z zakresu epidemiologii, mikrobiologii
i immunologii,

−

rozpoznać czynniki chorobotwórcze,

−

określić znaczenie aseptyki i antyseptyki oraz zastosować ich zasady w czasie
wykonywania zadań zawodowych,

−

wskazać czynniki środowiskowe wpływające na organizm człowieka,

−

dostrzec

powiązania

pomiędzy

środowiskiem a stanem zdrowia jednostki

i społeczeństwa,

−

określić wartość zdrowia dla jednostki, rodziny i społeczeństwa,

−

scharakteryzować czynniki warunkujące utrzymanie zdrowia,

−

określić czynniki powodujące zagrożenie zdrowia,

−

scharakteryzować zachowania sprzyjające zdrowiu,

−

scharakteryzować zachowania zagrażające zdrowiu,

−

zaprezentować wiedzę na temat zdrowego stylu życia,

−

zaprezentować właściwą postawę wobec zdrowia własnego i innych,

−

zapobiec zagrożeniom zdrowia,

−

określić poziomy działań profilaktycznych,

−

dobrać metody profilaktyki i upowszechniania wiedzy o zdrowiu,

−

zastosować obowiązujące na stanowisku pracy przepisy sanitarno-epidemiologiczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

……………………………………………………………..

Modułowy program nauczania:

Protetyk słuchu 322[17]

Moduł:

Świadczenie usług medycznych. 322[17].01

Jednostka modułowa:

Prowadzenie działań profilaktycznych i promowanie zdrowia
322[17].01.02

Temat: Anatomia i fizjologia układu krążenia.

Cel ogólny: Poznanie budowy, funkcjonowania i ról jakie pełni układ krążenia w ludzkim

organizmie.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

opisać budowę układu krążenia,

−

wymienić ogólne zadania układu krążenia i zadania poszczególnych jego części: serca,
tętnic, żył, naczyń krwionośnych,

−

omówić funkcjonowanie krwioobiegu dużego i małego,

−

wymienić zadania krwi,

−

przedstawić skład krwi,

−

wymienić grupy krwi, uzasadnić znaczenie znajomości swojej grupy krwi w życiu
człowieka,

−

wyjaśnić istotę procesu krzepnięcia krwi,

−

podać normę ciśnienia tętniczego krwi dla osoby dorosłej oraz miejsce jego pomiaru,

−

podać normę tętna dla osoby dorosłej oraz miejsca jego pomiaru.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizacji i planowania zajęć,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy swojej, zespołu,

−

poszukiwania, opracowania, przedstawienia informacji.

Metody nauczania–uczenia się:

−

warsztaty dydaktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów;

−

uczniowie pracują w grupach 2–4 osobowych.

Czas trwania zajęć:

−

2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

zestawy zadań opracowane przez nauczyciela dla każdego zespołu uczniowskiego,

−

podręczniki [1;8],

−

tablice i modele anatomiczne,

−

arkusze papieru formatu A4, pisaki.

Zadanie dla ucznia: przedstaw budowę i funkcjonowania układu krążenia w oparciu
o krwioobieg duży i mały. Uzupełnij treści o zadania jakie spełnia krew. Wymień pomiary
odzwierciedlające pracę serca oraz miejsca ich dokonywania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
3. Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą warsztatów dydaktycznych.
4. Podział klasy uczniów na grupy.

Faza właściwa
1. Przydział poszczególnym grupom uczniów zadań do opracowania.
2. Każda grupa uczniów w zależności od treści przydzielonego zadania jest wyposażona

w odpowiednie pomoce dydaktyczne.

3. Uczniowie pracują w grupach, rozwiązują poszczególne zadania poprzez:

a) odszukanie odpowiednich treści,
b) opracowanie treści poprzez ich poznanie, analizę i wybór,
c) zapisanie wybranych treści będących rozwiązaniem zadania.

4. Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność przygotowanych rozwiązań.
5. Liderzy grup (wybrani w fazie wstępnej lekcji, przy omawianiu zasad pracy metodą

warsztatów dydaktycznych) przedstawiają przygotowane rozwiązania na forum klasy.

6. Wyjaśnienie, uzupełnienie wystąpienia liderów grup przez nauczyciela.
7. Podsumowanie tematyczne warsztatów, wskazanie jakie umiejętności były ćwiczone,

jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak unikać ich w przyszłości.

Faza końcowa
1. Ocena pracy uczniów w grupach.
2. Zadanie (ewentualne) pracy domowej.
Przykłady:

a) „Jak rozumiesz hasło „Krew darem życia”?
b) „Czy warto dbać o stan zdrowia układu krążenia już od młodych lat?” odpowiedź na

pytanie, uzasadnij swoją odpowiedź.

3. Podanie tematu następnych zajęć.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

………………………………………………..

Modułowy program nauczania:

Protetyk słuchu 322[17]

Moduł:

Świadczenie usług medycznych. 322[17].01

Jednostka modułowa:

Prowadzenie działań profilaktycznych i promowanie

zdrowia 322[17].01.02

Temat: Uzależnienie – istota, czynniki sprzyjające, profilaktyka.

Cel ogólny: Poznanie i zrozumienie istoty uzależnienia jako choroby oraz znaczenia

świadomości i siły przekonań w profilaktyce uzależnień.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

znać i umieć wyjaśnić istotę uzależnienia jako choroby,

−

wymienić popularne czynniki uzależniające,

−

wymienić

symptomy/zwiastuny,

pierwsze

objawy

uzależnienia/wchodzenia

w uzależnienie,

−

podać przykłady czynników sprzyjających wejściu w uzależnienie,

−

przedstawić czynniki chroniące przed uzależnieniem,

−

określić kogo i dlaczego dotyczą szkody zdrowotne spowodowane uzależnieniem,

−

podać przykłady szkód zdrowotnych spowodowanych uzależnieniem.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizacji i planowania zajęć,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy swojej, zespołu,

−

opracowania, przedstawienia informacji.

Metody nauczania–uczenia się:

−

elementy wykładu,

−

burza mózgów,

−

dyskusja dydaktyczna,

−

metoda sytuacyjna.

Środki dydaktyczne:

−

zestawy zadań opracowane przez nauczyciela dla każdego zespołu uczniowskiego,

−

tablice tematyczne/grafoskop,

−

arkusze papieru formatu A4, pisaki.

Formy organizacyjne pracy uczniów;

−

uczniowie pracują w grupach 2–4 osobowych.

Czas trwania zajęć:

−

2 godziny dydaktyczne.

Zadanie dla ucznia: przedstaw istotę uzależnienia. Podaj czynniki sprzyjające oraz chroniące
przed uzależnieniem. Wymień szkody zdrowotne uzależnień.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wyboru po dwóch liderów z każdej 3–4 osobowej grupy.

4. Podział uczniów na grupy.

Faza właściwa
1. Elementy wykładu nt. istoty uzależnienia.
2. Przydział zadania dla grup uczniów.
3. Praca uczniów w grupach metodą burzy mózgów dot. wyłonienia czynników

uzależniających.

4. Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność wykonania ćwiczenia.
5. Liderzy numer jeden (wybrani w fazie wstępnej lekcji, przy omawianiu zasad pracy)

przedstawiają przygotowane treści na forum klasy.

6. Uzupełnienie i uporządkowanie wystąpienia liderów grup przez nauczyciela.
7. Dyskusja dydaktyczna nt. czynniki sprzyjające i chroniące przed uzależnieniami –

prowadzona przez nauczyciela.

8. Przydział poszczególnym grupom uczniów zadań.
9. Praca uczniów w grupach. Temat: Szkody zdrowotne uzależnień.
10. Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność wykonania ćwiczenia.
11. Liderzy numer dwa przedstawiają przygotowane treści na forum klasy.
12. Uzupełnienie i uporządkowanie wystąpienia liderów grup przez nauczyciela.
13. Podsumowanie tematyczne zajęć, wskazanie jakie umiejętności były ćwiczone, jakie

wystąpiły nieprawidłowości i jak unikać ich w przyszłości.

Faza końcowa
1. Ocena pracy uczniów, w tym samoocena uczniów i ocena nauczyciela.
2. Zadanie (ewentualne) pracy domowej. Przykład: Uzależnienie – choroba, za której

wystąpienie jestem odpowiedzialny.

3. Podanie tematu następnych zajęć.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Budowa i czynności układów i narządów organizmu człowieka

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przyporządkuj termin do jego prawidłowego znaczenia.

Termin

Znaczenie terminu

Anatomia

Skupisko komórek o podobnej
budowie i czynnościach.

Fizjologia

Zespól narządów współdziałających
we wspólnym określonym celu

Komórka

Wyodrębniony organ o określonych
funkcjach

Tkanka

Nauka o budowie organizmu

Narząd

Zespół układów współpracujących

Układ

Podstawowa jednostka strukturalna
i funkcjonalna żywego organizmu

Organizm

Nauka o funkcjonowaniu organizmu

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przypomnieć uczniom

o konieczności odszukania odpowiednich treści. Zwrócić uwagę na rozumienie terminów
i poprawność przyporządkowania terminów do ich znaczeń.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać uważnie podane terminy i ich znaczenie,
2) dobrać w pary „znaczenie – termin”,
3) wybór zaznaczyć linią poprowadzoną pomiędzy wybranym terminem a znaczeniem,
4) przeanalizować wykonanie ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z książką, poradnikiem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz wykonania ćwiczenia, flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Narysuj schemat układu krążenia krwi i zaznacz krwioobieg duży i mały (strzałkami

zgodnie z kierunkiem krążenia krwi) oraz jamy serca.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przypomnieć uczniom

o konieczności odszukania odpowiednich treści. Należy zwrócić uwagę na przejrzyste
wykonanie rysunku, prawidłowe oznaczenie kierunku krążenia krwi.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) odszukać odpowiednie treści i przeanalizować je,
2) zaznaczyć kierunek krążenia krwi w krwioobiegu dużym i małym oraz jamy serca,
3) przeanalizować wykonanie ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z poradnikiem, tablicą anatomiczną,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz papieru formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

tablice anatomiczne.

Ćwiczenie 3

Rozwiąż krzyżówkę. Podaj główne hasło, które otrzymałeś po rozwiązaniu krzyżówki.

Ś C I Ę G N O

S T A W

P O P R Z E C Z

N I

E P R Ą Ż K

O W

A N E

S Z K I

L E

C H R Z

Ą S T K O Z

R O S T

W I

Ę Z A D Ł A

M I

O F I

B R Y L L

S K U R

C Z

S E R C E

10)

R U C H

11)

K R Ę

G O S Ł U P

1) Łączy mięsień z miejscem jego przyczepu.
2) Ruchome połączenie kości.
3) Mięśnie zależne od woli człowieka.
4) Układ kostny.
5) Nieruchome połączenie kości.
6) Wzmacniają, podtrzymują stawy.
7) Włókienka kurczliwe.
8) Wyraz pracy mechanicznej serca.
9) Nieposłuszny mięsień poprzecznie prążkowany.
10) Przemieszczenie.
11) Pozwala utrzymać pionową sylwetkę ciała.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przypomnieć uczniom

o konieczności odszukania odpowiednich treści. Należy zwrócić uwagę na prawidłowy,
przejrzysty wpis wszystkich haseł oraz podanie głównego hasła.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać uważnie podane określenia,
2) odszukać odpowiednie hasła,
3) wpisać hasła do krzyżówki, w odpowiednich poziomach,
4) odczytać hasło główne (w pionie),
5) przeanalizować wykonanie ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z książką, poradnikiem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz wykonania ćwiczenia, flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Oblicz pojemność życiową i pojemność całkowitą płuc przyjmując następujące założenia:

a) powietrze oddechowe = 350 ml,
b) powietrze dopełniające = 2350 ml,
c) powietrze zapasowe = 850 ml,
d) powietrze zalegające = 1050 ml.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przypomnieć uczniom

o konieczności odszukania odpowiednich treści. Należy zwrócić uwagę na prawidłowy dobór
składowych obliczeń oraz poprawne ich wykonanie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać odpowiednie określenia,
2) wykonać obliczenia,
3) przeanalizować otrzymane wyniki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z poradnikiem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz papieru formatu A5, flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 5

Na rysunku układu pokarmowego i oddechowego nazwij poszczególne narządy oraz

napisz jakie główne zadanie pełni każdy z nich.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przypomnieć uczniom

o konieczności odszukania odpowiednich treści. Należy zwrócić uwagę na prawidłowe
oznaczenie narządów, prawidłową pisownię ich nazw.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać odpowiednie treści, przeanalizować je,
2) zaznaczyć poszczególne narządy układu pokarmowego i oddechowego, nazwać je,
3) wpisać główne zadanie jakie pełni każdy z wyżej wymienionych narządów obok jego

nazwy,

4) przeanalizować wykonanie ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z książką, poradnikiem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz wykonania ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia,

−

Aleksandrowicz R.: „Mały atlas anatomiczny”. PZWL, W-wa 2005r.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 6

Na rysunku układu dokrewnego nazwij poszczególne gruczoły oraz napisz jakie hormony

wydziela każdy z nich.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przypomnieć uczniom

o konieczności odszukania odpowiednich treści. Należy zwrócić uwagę na poprawne
nazwanie poszczególnych gruczołów, określenie hormonów przez nie wydzielanych oraz
prawidłową ich pisownię.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) odszukać odpowiednie treści, przeanalizować je,
2) nazwać poszczególne gruczoły układu dokrewnego,
3) wypisać nazwy hormonów wydzielanych przez poszczególne, nazwane gruczoły,
4) przeanalizować wykonanie ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z poradnikiem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz wykonania ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 7

Uzupełnij poniższe zdania.
Największym narządem układu limfatycznego jest ………………. Pełni ona rolę ………

…………… krwi oraz miejsca …………………….. nowych ………………………i rozpadu
……………. Kluczowym zadaniem układu chłonnego jest ..………………………………….

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przypomnieć uczniom

o konieczności odszukania odpowiednich treści. Należy zwrócić uwagę na merytoryczną
poprawność uzupełnień.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać odpowiednie treści, przeanalizować je,
2) uzupełnić przytoczone zdania o brakujące słowa, wpisać je,
3) przeanalizować wykonanie ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z książką, poradnikiem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz papieru formatu A5, flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 8

Obejrzyj film „Mózg i układ nerwowy” i odpowiedź na pytania: jakie funkcje pełni mózg

oraz co różnicuje drogi nerwowe czynności świadomych i odruchów?

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przypomnieć uczniom

o konieczności odszukania odpowiednich treści. Należy zwrócić uwagę na poprawne
analizowanie przedstawionych w filmie treści oraz adekwatność odpowiedzi. Przypomnieć
prawidłową obsługę sprzętu audiowizualnego.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) obejrzeć uważnie film,
2) zapisać odpowiedzi,
3) przeanalizować wykonanie ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

kaseta video z filmem „Mózg i układ nerwowy” PWN, W-wa 1998,

−

odtwarzacz video, telewizor,

−

arkusz papieru formatu A5, flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Definicje zdrowia. Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zakończ zdanie:
Czuję się zdrowy gdy ………………………………………………………………...…….

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przypomnieć uczniom

o konieczności odszukania odpowiednich treści. Należy zwrócić uwagę na zakończenia
zdania w odniesieniu do poszczególnych sytuacji oraz na ich porównanie w oparciu o zdobytą
wiedzę.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wykonać ćwiczenie kilkukrotne, w różnych sytuacjach:

a) nie zastanawiając się nad zakończeniem zdania,
b) po namyśle,
c) rano w dzień wolny od obowiązkowych zajęć,
d) wieczorem w dzień roboczy,

2) zapisać poszczególne zakończenia zdania,
3) przeanalizować zapisy, czy są takie same?
4) dokonać ich porównania z istotą zdrowia określoną wg WHO.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z poradnikiem, książką,

−

ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A5, flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Wymień znane Ci czynniki warunkujące zdrowie w każdym z trzech podstawowych jego

wymiarów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przypomnieć uczniom

o konieczności odszukania odpowiednich treści. Należy zwrócić uwagę na prawidłowe
przytoczenie czynników oraz ich poprawne przyporządkowanie do poszczególnych
wymiarów zdrowia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać odpowiednie określenia,
2) zapisać przykładowe czynniki warunkujące zdrowie,
3) przeanalizować wykonanie ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z poradnikiem, książką,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz papieru formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Wymień w układzie malejącym (%) czynniki warunkujące zdrowie człowieka.

Odpowiedz na pytania: Który z nich ma największy wpływ na Twoje zdrowie? Czy Ty masz
wpływ na kształtowanie tego czynnika?

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przypomnieć uczniom

o konieczności odszukania odpowiednich treści. Należy zwrócić uwagę na zastosowanie
merytorycznej argumentacji w toku uzasadniania odpowiedzi.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) odszukać odpowiednie treści,
2) zapisać czynniki warunkujące zdrowie w określonym porządku,
3) przeanalizować wykonanie ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z poradnikiem, książką,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz papieru formatu A5, flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Opracuj projekt ulotki na wybrany przez Ciebie temat, skierowanej do określonego

odbiorcy: wiek 19 lat, płeć – kobieta, wykształcenie – ogólne, średnie.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przypomnieć uczniom

o konieczności odszukania odpowiednich treści. Należy zwrócić uwagę na wybór tematu,
dobór treści, opracowanie graficzne.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wybrać temat pracy,
2) odszukać odpowiednie treści,
3) wybrać treści niezbędne do zamieszczenia w ulotce,
4) zapisać wybrane treści,
5) opracować graficznie przygotowaną pracę,
6) przeanalizować wykonanie ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z poradnikiem, książką,

−

poszukiwanie dodatkowych źródeł informacji (w ramach samokształcenia),

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz papieru formatu A5, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

„Jak żyć zdrowo – poradnik dla rodziny”; wyd. MUZA S.A., W-wa 1993r.

Ćwiczenie 5

Jakie czynniki uwzględnisz w przygotowaniu oraz przeprowadzeniu rozmowy

edukacyjnej z mężczyzną, w wieku 61 lat, lekko niedosłyszącym na temat: Codzienna dbałość
o słuch.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przypomnieć uczniom

o konieczności odszukania odpowiednich treści. Należy zwrócić uwagę na zakres
uwarunkowań jakich dotyczą wymienione czynniki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać odpowiednie treści,
2) wyobrazić sobie prowadzenie przez siebie rozmowy edukacyjnej,
3) zapisać wybrane czynniki,
4) przeanalizować wykonanie ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z poradnikiem, książką,

−

metoda sytuacyjna,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz papieru formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Zdrowy styl życia i zachowania prozdrowotne. Środowisko

a zdrowie człowieka

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wypełnij, poniższą tabelę – wpisz kolejne (wszystkie) zasady Dekalogu zdrowego stylu

życia i po trzy przykłady wdrażających je działań.

Zasada dekalogu

Proponowane działanie

1.
2.
3.

10.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przypomnieć uczniom

o konieczności odszukania odpowiednich treści. Należy zwrócić uwagę na zgodność
merytoryczną pomiędzy zasadą a przyporządkowanym do niej działaniem.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać, przeczytać uważnie zasady dekalogu i ich istotę,
2) wpisać zasady do tabeli,
3) zastanowić się i wpisać po 3 przykłady działań wdrażających do realizacji poszczególne

zasady,

4) przeanalizować wykonanie ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z poradnikiem, książką,

−

dyskusja z rówieśnikami,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz papieru formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

„Jak żyć zdrowo – poradnik dla rodziny”; wyd. MUZA S.A., W-wa 1993r.

Ćwiczenie 2

Jakie zachowania prozdrowotne możesz wprowadzić do swojego stylu życia już od jutra?

Podaj przykłady realne, niewymagające dużych zmian i nakładów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przypomnieć uczniom

o konieczności odszukania odpowiednich treści. Należy zwrócić uwagę na celowość oraz
realność proponowanych rozwiązań.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać odpowiednie terminy,
2) przeanalizować swój plan dnia powszedniego i wolnego od obowiązkowych zajęć,
3) wybrać zachowania prozdrowotne realne do wprowadzenia, wziąć pod uwagę możliwość

konsultacji wprowadzenia zmian z najbliższymi osobami (rodzina, przyjaciele, koledzy),

4) przeanalizować wykonanie ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z poradnikiem,

−

metoda sytuacyjna,

−

ćwiczenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A5, flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Odpowiedź na pytanie: Kto chroni człowieka przed uzależnieniem?

Przed uzależnieniem chroni ………………………………………………..……………….
I - Czynnik uzależniający II – Kto/co pomaga w ochronie

przed uzależnieniem?

III - Kto decydująco chroni
przed uzależnieniem?

1.
2.
3.

…….

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przypomnieć uczniom

o konieczności odszukania odpowiednich treści. Należy zwrócić uwagę na dokładny
instruktaż wstępny oraz podsumowanie ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać odpowiednie treści,
2) zastanowić się, przeanalizować treść ćwiczenia w oparciu o posiadaną wiedzą,
3) wypełnić tabelę (kolumny I, II, III),
4) odpowiedzieć na zasadnicze pytanie (odpowiedź wpisać w nagłówku tabeli),
5) przeanalizować wykonanie ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z poradnikiem,

−

metoda sytuacyjna,

−

ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

arkusz papieru formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Obejrzyj film „Nikotyna – legalny narkotyk” i odpowiedź na pytanie: Jakie substancje są

zawarte w dymie tytoniowym i jakie jest ich działanie? Podaj chociaż pięć przykładów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przypomnieć uczniom

o konieczności odszukania odpowiednich treści. Należy zwrócić uwagę na poprawne
analizowanie przedstawionych w filmie treści oraz adekwatność odpowiedzi oraz
przypomnieć prawidłową obsługę sprzętu audiowizualnego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obejrzeć uważnie film „Nikotyna – legalny narkotyk” PWN, W-wa 1999,
2) zapisać wymieniane substancje zawarte w dymie tytoniowym oraz ich działanie,
3) przeanalizować wykonanie ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z książką,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

kaseta video z filmem „Nikotyna – legalny narkotyk” PWN, W-wa 1999,

−

odtwarzacz video, telewizor,

−

arkusz papieru formatu A5, flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 5

Zaproponuj po jednym działaniu budującym środowisko wspierające zdrowie wokół

ciebie. Przyjmij, że będzie to środowisko: rodzinne, nauki, wypoczynku. Z kim mógłbyś
współpracować realizując to zadanie?

Środowisko

Działania

Współpracownicy

Rodzinne

Nauki

Wypoczynku

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przypomnieć uczniom

o konieczności odszukania odpowiednich treści. Należy zwrócić uwagę na zakres
zaproponowanych działań oraz realność współpracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać odpowiednie treści,
2) przeanalizować przedstawione zagadnienie w oparciu o posiadaną wiedzę, doświadczenie,
3) zastanowić się nad wyborem proponowanych działań i współpracowników,
4) uzupełnić tabelę (zapisać wybrane przykłady),
5) przeanalizować wykonanie ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z poradnikiem, książką,

−

metoda sytuacyjna,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz papieru formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

„Jak żyć zdrowo – poradnik dla rodziny”; wyd. MUZA S.A., W-wa 1993r.,

−

„Medycyna zapobiegawcza i środowiskowa”; wyd. PZWL, W-wa 2000r.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Zdrowie publiczne – Narodowy Program Zdrowia. Metody

działań profilaktycznych

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyjaśnij na czym polega interdyscyplinarność zdrowia publicznego jako nauki oraz

podaj przykłady dyscyplin naukowych, z którymi współpracuje ono w rozwiązywaniu
problemów zdrowotnych społeczeństwa.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przypomnieć uczniom

o konieczności odszukania odpowiednich treści. Należy zwrócić uwagę na poprawność
argumentacji oraz przytoczenie odpowiednich przykładów.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) odszukać odpowiednie treści,
2) zastanowić się nad wyjaśnieniem i przykładami,
3) sformułować i zapisać wyjaśnienie oraz wybrane przykłady,
4) przeanalizować wykonanie ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z poradnikiem, książką,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz papieru formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

Czupryna A.: „Zdrowie Publiczne”; wyd. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne
„Vesalius”, Kraków 2000r.

Ćwiczenie 2

Dowiedz się w najbliższej przychodni rejonowej jakie obecnie są realizowane programy

prozdrowotne i przyporządkuj je do konkretnego celu strategicznego NPZ.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przypomnieć uczniom

o konieczności odszukania odpowiednich treści. Należy zwrócić uwagę na udzielenie
szczegółowego instruktażu wstępnego słuchaczom oraz na poprawność przyporządkowania
uzyskanych informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) pójść do przychodni rejonowej i w rejestracji lub punkcie informacyjnym uzyskać

potrzebne informacje,

2) odszukać odpowiednie treści,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) zastanowić się i przyporządkować uzyskane informacje,
4) przeanalizować wykonanie ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wycieczka dydaktyczna,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz papieru formatu A5, flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Porównaj fazy profilaktyki:

KRYTERIUM

FAZA I

FAZA II

FAZA III

FAZA IV

Zasięg

Dostępność

Skuteczność

Odbiorcy

Wykonawcy

Nakłady
finansowe

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przypomnieć uczniom

o konieczności odszukania odpowiednich treści. Należy zwrócić uwagę na analizowanie
i przyporządkowywanie treści.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać odpowiednie treści,
2) zastanowić się i przyporządkować uzyskane informacje,
3) przeanalizować wykonanie ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z poradnikiem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz papieru formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Realizacja, których celów strategicznych NPZ ma na celu ograniczenie występowania

chorób cywilizacyjnych? Podaj jakich?

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przypomnieć uczniom

o konieczności odszukania odpowiednich treści. Należy zwrócić uwagę na poprawność
przyporządkowania treści.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać odpowiednie treści,
2) zastanowić się i wybrać odpowiednie cele,
3) podać przykłady,
4) przeanalizować wykonanie ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z poradnikiem, książką,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz papieru formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

Jethon Z.: Medycyna zapobiegawcza i środowiskowa. PZWL, W-wa 2000r.,

−

Korczak C.W.: Higiena. PZWL, W-wa 1998r.

Ćwiczenie 5

Przedstaw dane demograficzne dot. województwa mazowieckiego. Potraktuj je jako

jedną z podstaw do opracowania projektu programu opieki zdrowotnej ludności. Uzasadnij to
założenie.

1999

2001

2003

2005

Kryterium

/ Lata

DANE LICZBOWE

Ludność ogółem
* mężczyźni
* kobiety

Urodzenia żywe
ogółem

Zgony ogółem
* mężczyźni
* kobiety

Przyrost
naturalny

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przypomnieć uczniom

o konieczności odszukania odpowiednich treści. Należy zwrócić uwagę na: prawidłowe
odszukanie informacji źródłowych, poprawność uzupełnienia tabeli, merytoryczne
uzasadnienie założenia ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać odpowiednie treści,
2) uzupełnić tabelę,
3) dokonać analizy danych demograficznych,
4) sformułować wnioski, argumenty uzasadniające założenie ćwiczenia,
5) przeanalizować wykonanie ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z poradnikiem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz papieru formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu – adres strony internetowej:
www.mczp.pl/publikacje/wybranedanedemograficzne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5.

Elementy

mikrobiologii,

epidemiologii,

immunologii.

Aseptyka i antyseptyka. Przepisy sanitarno-epidemiologiczne

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Uzupełnij tabelę poprzez wpisanie terminu lub jego znaczenia (miejsca wykropkowane)

oraz przyporządkowanie znaczenia do odpowiedniego terminu.

Termin

Znaczenie terminu

Mikrobiologia

……………………………………………………………….

Choroba zakaźna

obserwacja i ograniczenie swobody w przemieszczaniu się
osób zdrowych przez określony czas, które miały styczność
z chorobą zakaźną

…………………………

czynnik wywołujący chorobę

Źródło zakażenia

sposób i mechanizmy przenoszenia zarazków

Rezerwuar zakażenia

proces biologiczny zachodzący w organizmie w efekcie
wtargnięcia i rozwoju w nim zarazka

Drogi szerzenia
zakażenia

miejsce, z którego czynnik chorobotwórczy zostaje
przeniesiony na osobę wrażliwą

…………………………

miejsce wniknięcia zarazka do organizmu

Epidemia

naturalne, biologiczne środowisko danego zarazka

Kwarantanna

wydalanie zarazków chorobotwórczych bytujących
w organiźmie człowieka, nie powodujących u niego choroby,

Nosicielstwo

pojawienie się zachorowań na dana chorobę, na określonym
terenie, w określonym czasie w liczbie wyraźnie większej niż
w poprzednich latach

Kalendarz szczepień

……………………………………………………………….

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przypomnieć uczniom

o konieczności odszukania odpowiednich treści. Należy zwrócić uwagę na rozumienie
terminów i poprawność przyporządkowania terminów do ich znaczeń.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać uważnie podane terminy i ich znaczenie,
2) uzupełnić tabelę o brakujące terminy i ich znaczenie (w miejscach wykropkowanych),
3) dobrać w pary znaczenie – termin (pozostała zawartość tabeli),
4) wybór zaznaczyć linią poprowadzoną pomiędzy wybranym terminem a jego znaczeniem,
5) przeanalizować wykonanie ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z poradnikiem, książką,

−

ćwiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

arkusz wykonania ćwiczenia, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

Anusz Z.:

Podstawy epidemiologii i kliniki chorób zakaźnych. PZWL, W-wa 1998r.

Ćwiczenie 2

Opracuj łańcuch epidemiczny dla wirusowego zapalenia wątroby typu B.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przypomnieć uczniom

o konieczności odszukania odpowiednich treści. Należy zwrócić uwagę na poprawność
przyporządkowania treści do poszczególnych ogniw łańcucha epidemicznego.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) odszukać odpowiednie treści,
2) przeanalizować i przyporządkować poznane treści,
3) narysować łańcuch epidemiczny WZW-B,
4) przeanalizować wykonanie ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z poradnikiem, książką,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz papieru formatu A5, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

Anusz Z.: Podstawy epidemiologii i kliniki chorób zakaźnych. PZWL, W-wa 1998r.

Ćwiczenie 3

Uzupełnij zdania:
Istotą postępowania aseptycznego jest używanie tylko ………………………….….…….

np. rękawiczek, materiału opatrunkowego. Takie postępowanie ma na celu ……….…………
np. rany. Postępowanie aseptyczne jest możliwe dzięki procesowi ……..……….....................
i jest ono wspomagane przez postępowanie …………………..., którego istotą jest niszczenie
lub zahamowanie rozwoju wywołujących zakażenie drobnoustrojów. Przykładem jest ………

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przypomnieć uczniom

o konieczności odszukania odpowiednich treści. Należy zwrócić uwagę na merytoryczną
poprawność uzupełnień.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać odpowiednie treści,
2) uzupełnić przytoczone zdania o brakujące treści,
3) przeanalizować wykonanie ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z książką, poradnikiem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz papieru formatu A5, flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Porównaj wg miernika występowania chorób – zachorowalność na nowotwory złośliwe

ogółem, w latach 1995, 2000, 2003. Czy możesz sformułować wnioski dot. dynamiki
występowania nowotworów złośliwych? Jeżeli TAK to jakie, jeżeli NIE to dlaczego?

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przypomnieć uczniom

o konieczności odszukania odpowiednich treści. Należy zwrócić uwagę na stosowanie
merytorycznej argumentacji w toku uzasadniania odpowiedzi.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać odpowiednie treści,
2) uporządkować uzyskane dane,
3) sformułować wnioski,
4) przeanalizować wykonanie ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z poradnikiem, książką,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz papieru formatu A5, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

GUS: Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej 2006.

Ćwiczenie 5

Podaj zadania Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz ich podstawę prawną.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przypomnieć uczniom

o konieczności odszukania odpowiednich treści. Należy zwrócić uwagę na prawidłowe
korzystanie z przepisów prawnych oraz przypomnienie umiejętności efektywnego
wyszukiwania informacji w Internecie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać odpowiednie treści,
2) wejść na stronę internetową Państwowej Inspekcji Sanitarnej: www. gis.gov.pl,
3) wypisać zadania PIS i ich podstawę prawną,
4) przeanalizować wykonanie ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

praca z materiałami źródłowymi (poradnik dla ucznia, dzienniki ustaw),

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz papieru formatu A5, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu – adres strony internetowej
Państwowej Inspekcji Sanitarnej: www.gis.gov.pl.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Prowadzenie działań
profilaktycznych i promowania zdrowia”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania: 1, 2, 3, 5, 6, 9, 10, 12, 13, 14, 15, 17, 18, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania: 4, 7, 8, 11, 16, 19 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań– uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. b, 4. c, 5. b, 6. c, 7. b, 8. c, 9. a, 10. c, 11. d,
12. c, 13. c, 14. d, 15. c, 16. d, 17. c, 18. c, 19. c, 20. a.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić elementy układu narządów ruchu

Zidentyfikować podstawową jednostkę w
budowie mięśni

Scharakteryzować krążenie krwi duże

Przeanalizować budowę układu
limfatycznego

Przeanalizować zadania układu
pokarmowego

Określić zadanie wątroby

Rozpoznać miejsce, do którego wydzielane
są hormony

Przeanalizować funkcję wydzielniczą tarczycy

Określić położenie przysadki mózgowej

Zidentyfikować hormon o działaniu lokalnym

Przeanalizować czynności układu nerwowego

Użyć zamiennej nazwy komórki nerwowej

Określić istotę zdrowia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazać czynniki w stopniu najmniejszym
warunkujące zdrowie

Zidentyfikować cel główny edukacji
zdrowotnej w promocji zdrowia

Przeanalizować prawidłowy zakres
hartowania organizmu człowieka

Określić istotę uzależnienia

Zidentyfikować środowisko globalne w
promocji zdrowia

Przeanalizować i wskazać składowe łańcucha
epidemicznego

Określić czynnik etiologiczny choroby
zakaźnej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Przedstawić uczniom cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w teście oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednia, liczbę testów. Sprawdź ich kompletność.
5. Zapewnij warunki samodzielnej pracy uczniów podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem rozwiązywania testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wyjaśnij wszelkie wątpliwości.
8. Zapisz na tablicy godzinę zakończenia testu. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na

test.

9. Poinformuj uczniów o zbliżającym się zakończeniu testu (5 minut przed zakończeniem).
10. Po upływie czasu przeznaczonego na test poleć uczniom zakończyć pisanie. Zbierz prace.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Układ narządów ruchu to

a) układ kostny.
b) układ stawowo-więzadłowy.
c) układ mięśniowy.
d) wszystkie trzy wymienione układy.

2. Podstawową jednostką w budowie mięśnia są

a) mitochondria.
b) miofibryle.
c) miazmaty.
d) miokiny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Krążenia krwi duże prowadzi krew

a) z prawej komory do lewego przedsionka.
b) z lewej komory do prawego przedsionka.
c) z prawego przedsionka do prawej komory.
d) z lewej komory do prawej komory.

4. W budowie układu limfatycznego nie ma

a) węzłów chłonnych.
b) naczyń chłonnych.
c) gruczołów dokrewnych.
d) śledziony.

5. Do zadań układu pokarmowego nie zalicza się

a) dostarczania organizmowi substancji budulcowych.
b) regulacji przemiany materii.
c) wydalania nie strawionych resztek pokarmu.
d) dostarczania organizmowi substancji energetycznych.

6. Wątroba

a) wydziela sok wątrobowy.
b) niszczy stare białe krwinki.
c) wytwarza żółć.
d) magazynuje chłonkę.

7. Gruczoły wydzielają hormony

a) bezpośrednio do chłonki.
b) bezpośrednio do krwi.
c) bezpośrednio do krwi i chłonki.
d) pośrednio do krwi i chłonki.

8. Tarczyca nie wydziela

a) tyroksyny.
b) trójjodotyroniny.
c) adrenaliny.
d) dwujodotyroniny.

9. Przysadka mózgowa położona jest

a) u podstawy mózgu.
b) w śródmózgowiu.
c) w pniu mózgu.
d) w kresomózgowiu.

10. Do hormonów lokalnych zaliczamy

a) parahormon.
b) oksytocynę.
c) histaminę.
d) glikagon.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11. Czynności układu nerwowego dzieli się na

a) czynności zapewniające łączność ze światem zewnętrznym.
b) czynności regulujące przemianę materii.
c) czynności regulujące pracę narządów wewnętrznych.
d) wszystkie wymienione czynności.

12. Komórka nerwowa to

a) neuryt.
b) dendryt.
c) neuron.
d) nefron.

13. Zdrowie to

a) rak choroby.
b) wydolność organizmu.
c) dobrostan bio-psycho-społeczny.
d) brak kalectwa.

14. Czynniki warunkujące zdrowie w stopniu najmniejszym to

a) czynniki genetyczne.
b) czynniki środowiskowe.
c) zdrowy styl życia.
d) ochrona zdrowia.

15. Celem głównym edukacji zdrowotnej w promocji zdrowia jest

a) zapobieganie chorobom.
b) eliminowanie czynników ryzyka.
c) potęgowanie zdrowie.
d) dostarczanie wiedzy.

16. Hartowanie organizmu powinno dotyczyć

a) tylko wymiaru fizycznego zdrowia.
b) wymiaru fizycznego i psychicznego zdrowia.
c) tylko wymiaru społecznego zdrowia.
d) wszystkich wymiarów zdrowia.

17. Uzależnienie jest

a) objawem słabej woli.
b) grzechem.
c) chorobą.
d) karą.

18. Środowiskiem globalnym w promocji zdrowia jest środowisko

a) społeczne i biologiczne.
b) kulturowe, geograficzne, ekonomiczne.
c) wszystkie postacie środowiska.
d) fizyczne i kulturowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19. Składowe łańcucha epidemicznego to

a) źródło i wrota zakażenia.
b) drogi, rezerwuar i wrota zakażenia.
c) źródło, drogi i wrota zakażenia.
d) źródło, rezerwuar, drogi i wrota zakażenia.

20. Czynnik etiologiczny to

a) czynnik wywołujący chorobę.
b) sposób przeniesienia czynnika chorobotwórczego.
c) miejsce, z którego czynnik chorobotwórczy jest przenoszony.
d) wydalanie zarazków chorobotwórczych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ............................................................................................................................

Prowadzenie działań profilaktycznych i promowanie zdrowia

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Prowadzenie działań
profilaktycznych i promowania zdrowia”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania: 1, 2, 3, 5, 6, 7, 8, 12, 13, 14, 16, 18, 19 są z poziomu podstawowego,

−

zadania: 4, 9, 10, 11, 15, 17, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań– uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. d, 3. a, 4. b, 5. b, 6. d, 7. d, 8. c, 9. a, 10. c, 11. a,
12. c, 13. c, 14. b, 15. b, 16. c, 17. c, 18. b, 19. c, 20. c.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzenie osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Przeanalizować funkcje kości

Wskazać rodzaj i zależność mięśnia
sercowego

Scharakteryzować krążenie krwi małe

Określić sytuację powstawania skrzepu w
warunkach fizjologicznych

Określić główne zadanie układu
limfatycznego

Scharakteryzować budowę dróg
oddechowych

Wymienić elementy budowy układu
moczowego

Wskazać budulcowe składniki pokarmowe

Wskazać funkcje trzustki

Przeanalizować czynność wydzielniczą
przysadki mózgowej

Zidentyfikować hormon o działaniu
ogólnoustrojowym

Określić narządy tworzące ośrodkowy
układ nerwowy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazać czynniki w stopniu największym
warunkujące zdrowie

Wskazać istotę promocji zdrowia

Określić czemu ma służyć wiedza o sobie

Zidentyfikować czynnik nie służący
hartowaniu organizmu człowieka

Zróżnicować zachowania zdrowotne
i zachowania związane ze zdrowiem

Określić podstawę Narodowego Programu
Zdrowia

Określić źródło zakażenia

Zidentyfikować działania nie mające
wpływu na przerwanie łańcucha
epidemicznego

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Przedstaw uczniom cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w teście oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednia, liczbę testów. Sprawdź ich kompletność.
5. Zapewnij warunki samodzielnej pracy uczniów podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem rozwiązywania testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wyjaśnij wszelkie wątpliwości.
8. Zapisz na tablicy godzinę zakończenia testu. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Poinformuj uczniów o zbliżającym się zakończeniu testu (5 minut przed zakończeniem).
10. Po upływie czasu przeznaczonego na test poleć uczniom zakończyć pisanie. Zbierz prace.

Instrukcja dla ucznia

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Kości nie pełnią funkcji

a) składowej szkieletu.
b) udziałowca w gospodarce elektrolitowej.
c) krwiotwórczej.
d) regulatora poziomu fosforu we krwi.

2. Serce to mięsień

a) gładki, niezależny od woli człowieka.
b) poprzecznie prążkowany, zależny od woli człowieka.
c) gładki, zależny od woli człowieka.
d) poprzecznie prążkowany, niezależny od woli człowieka.

3. Krążenia krwi małe prowadzi krew

a) z prawej komory do lewego przedsionka.
b) z lewej komory do prawego przedsionka.
c) z prawego przedsionka do prawej komory.
d) z lewej komory do prawej komory.

4. „Korek” z włóknika powstaje przy

a) zwężeniu naczyń krwionośnych.
b) skaleczeniu naczyń krwionośnych.
c) miażdżycy naczyń krwionośnych.
d) rozszerzeniu naczyń krwionośnych.

5. Najważniejszym zadaniem układu limfatycznego jest

a) produkcja krwinek czerwonych.
b) ochrona organizmu przed infekcjami.
c) regulacja gospodarki węglowodanowej.
d) udział w wymianie gazowej.

6. Drogi oddechowe zbudowane są z

a) jamy nosowo-gardłowej, tchawicy, płuc.
b) jamy nosowo-gardłowej, krtani, płuc.
c) krtani, tchawicy, płuc, oskrzeli.
d) jamy nosowo-gardłowej, krtani, tchawicy, oskrzeli, płuc.

7. W skład układu moczowego wchodzą

a) nerki, moczowody i cewka moczowa.
b) moczowody, pęcherz moczowy, cewka moczowa.
c) nerki, moczowody, pęcherz moczowy.
d) nerki, moczowody, pęcherz moczowy, cewka moczowa.

8. Składniki pokarmowe budulcowe to

a) węglowodany.
b) tłuszcze.
c) białka.
d) witaminy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Trzustka

a) wydziela sok trzustkowy.
b) magazynuje krew.
c) reguluje ciśnienie tętnicze krwi.
d) reguluje wydzielanie żółci.

10. Przysadka mózgowa nie wydziela

a) hormonu wzrostu.
b) prolaktyny.
c) tyroksyny.
d) hormonu tyreotropowego.

11. Do hormonów lokalnych nie zaliczamy

a) parahormonu.
b) heparyny.
c) histaminy.
d) acetylocholiny.

12. Układ nerwowy ośrodkowy tworzą

a) mózg, móżdżek, pień mózgu.
b) mózg, móżdżek, rdzeń kręgowy.
c) mózg, móżdżek, pień mózgu, rdzeń kręgowy.
d) mózg, pień mózgu, rdzeń kręgowy.

13. Czynniki warunkujące zdrowie w stopniu największym to

a) czynniki genetyczne.
b) czynniki środowiskowe.
c) zdrowy styl życia.
d) ochrona zdrowia.

14. Promować zdrowie oznacza

a) utrzymywać dany stan zdrowia.
b) poprawiać stan zdrowia.
c) zapobiegać chorobom.
d) kontrolować stan zdrowia.

15. Wiedza o samym sobie

a) wprowadza zamęt w styl życia.
b) pozwala świadomie budować zdrowie.
c) poszerza obszary wiedzy ogólnej.
d) zapobiega chorobom.

16. Hartowaniu zdrowia nie służy

a) postawa dopingowa.
b) wysiłek fizyczny.
c) zażywanie leków bez wskazań medycznych.
d) wiedza o samym sobie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Różnica pomiędzy zachowaniami zdrowotnymi a związanymi ze zdrowiem leży w

a) technice wykonywania czynności.
b) celu wykonywania czynności.
c) świadomym wykonywaniu czynności.
d) zakresie wpływu na zdrowie.

18. Podstawą Narodowego Program Zdrowia jest

a) leczenie.
b) promocja zdrowia.
c) profilaktyka.
d) edukacja zdrowotna.

19. Źródło zakażenia to

a) czynnik wywołujący chorobę.
b) sposób przeniesienia czynnika chorobotwórczego.
c) miejsce, z którego czynnik chorobotwórczy zostaje przeniesiony.
d) wydalanie zarazków chorobotwórczych.

20. Do działań mających przerwać łańcuch epidemiczny nie zalicza się

a) szczepień ochronnych.
b) podawania surowicy odpornościowej.
c) mierników występowania chorób.
d) likwidacji dróg zakażenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ............................................................................................................................

Prowadzenie działań profilaktycznych i promowanie zdrowia

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Aleksandrowicz R.: Mały atlas anatomiczny. PZWL, Warszawa 2005
2. Anusz Z.: Podstawy epidemiologii i kliniki chorób zakaźnych. PZWL, Warszawa 1998
3. Carroll S., Smith T.: Jak żyć zdrowo – poradnik dla rodziny. MUZA S.A., Warszawa

1993

4. Cendrowski Z.: Będę żył 107 lat. Agencja Promo-Lider, Warszawa 1996
5. Czupryna A., Piździoch S., Ryś A., Włodarczyk: Zdrowie Publiczne. Uniwersyteckie

Wydawnictwo Medyczne Vesalius, Kraków 2000

6. Jethon Z., Grzybowski A.: Medycyna zapobiegawcza i środowiskowa. PZWL, Warszawa

2000

7. Karski J.B.: Promocja Zdrowia. Wydawnictwo IGNIS, Warszawa 1999
8. Michajlik A., Ramotowski W.: Anatomia i fizjologia człowieka. PZWL, Warszawa 2003
9. Miller M., Cianciara D.: Metodyka pracy w oświacie zdrowotnej i promocji zdrowia.

PZH – Zakład Oswiaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia, Warszawa 1999

10. Słońska Z., Misiura M.: Promocja Zdrowia – słownik podstawowych terminów. Agencja

Promo-Lider, Warszawa

11. Woynarowska B.: Edukacja zdrowotna w szkole. Polski Zespół ds. Projektu Szkoła

Promująca Zdrowie. Warszawa 1995

12. Wielki Leksykon Zdrowia i Medycyny. Bertelsmann Media, Warszawa 2001
13. www.mczp.pl
14. www.sejm.gov.pl
15. www.gis.gov.pl

Czasopisma:

−

Cendrowski Z.: Dekalog zdrowego stylu życia. Agencja Promo-Lider, Warszawa

−

Świat Wiedzy, tom Ciało człowieka. Marshall Cavendish, rocznik 1999 - 2004

Inne źródła informacji:

−

Filmy video:

−

Mózg i układ nerwowy. PWN, Warszawa 1998

−

Nikotyna legalny narkotyk. PWN, Warszawa 1999

Literatura metodyczna:
1. Bonecki J., Smutek Z., Telicka-Bonecka A.: Wiedza o społeczeństwie – przewodnik dla

nauczyciela. Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON, Rumia 2002

2. Drętkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele

kształcenia. Zeszyt 32 CODN, Warszawa 1994

3. Kornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. IDEE, Radom 2000 4. Niemierko

B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. Biuro Koordynacji Kształcenia Kadr,
Fundusz Współpracy, Warszawa 1997 5. Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów
zawodowych. ITE, Radom 1998