protetyk sluchu 322[17] o1 05 u

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Agnieszka Kowalczyk

Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki
w ochronie zdrowia 322[17].O1.05

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji - Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
dr inż. Paweł Rajchert
prof. dr hab. med. Czesław Stankiewicz

Opracowanie redakcyjne:
mgr Joanna Gręda

Konsultacja:
mgr Lidia Liro

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[17].O1.05
„Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki w ochronie zdrowia”, zawartego
w modułowym programie nauczania dla zawodu protetyk słuchu.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji- Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Wybrane zagadnienia prawa gospodarczego. Cele i rodzaje
działalności gospodarczej

4.1.1.Materiał nauczania

4.1.2.Pytania sprawdzające

4.1.3.Ćwiczenia

4.1.4.Sprawdzian postępów

4.2. Pracodawca i pracownik – prawa i obowiązki

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Organizacja i zakres ubezpieczeń społecznych

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4.Sprawdzian postępów

4.4. Podstawy prawne funkcjonowania jednostek ochrony zdrowia

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

4.5. Zarządzanie jakością w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej

4.5.1. Materiał nauczania

4.5.2. Pytania sprawdzające

4.5.3. Ćwiczenia

4.5.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik ten będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy z zakresu stosowania przepisów

prawa i zasad ekonomiki w ochronie zdrowia

oraz w kształtowaniu umiejętności potrzebnych

do prowadzenia działalności gospodarczej.

W poradniku tym zamieszczono:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności jakie powinieneś mieć już ukształtowane, abyś
bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele nauczania – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

−

materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do osiągania założonych celów
kształcenia i opanowania umiejętności zawartych w jednostce modułowej,

−

zestawy pytań, które pomogą Ci sprawdzić, czy opanowałeś podane treści,

−

ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
Twoje umiejętności praktyczne,

−

sprawdzian postępów,

−

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi opanowanie
materiału całej jednostki modułowej,

−

wykaz literatury.

Przy wyborze odpowiednich treści niewątpliwie pomocny będzie nauczyciel, który wskaże

Ci materiał, zarówno szczególnie ważny, jak i pomocniczy potrzebny do wykonywania
ćwiczeń.

Schemat układu jednostek modułowych

322[17].O1

Świadczenie usług

medycznych

322[17].O1.01
Nawi

ązywanie

i utrzymywanie kontaktów

interpersonalnych

322[17].O1.02

Prowadzenie dzia

łań

profilaktycznych

i promowanie zdrowia

322[17].O1.03

Stosowanie przepisów

bezpiecze

ństwa i higieny

pracy oraz udzielanie

pierwszej pomocy

322[17].O1.04

Wykorzystywanie technik

informacyjnych

świadczeniu usług

medycznych

322[17].O1.05

Stosowanie przepisów

prawa i zasad ekonomiki

w ochronie zdrowia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

poszukiwać informacji w różnych źródłach,

−

selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje,

−

dokumentować, notować i selekcjonować informacje,

−

obserwować i opisywać zjawiska gospodarcze,

−

dostrzegać i opisywać związki między zjawiskami występującymi w gospodarce
i człowiekiem, człowiekiem i jego działalnością,

−

posługiwać się przepisami prawa,

−

oceniać własne możliwości sprostania wymaganiom stanowiska pracy i wybranego
zawodu,

−

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu ekonomii, zarządzania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

określić rolę i znaczenie prawa w działalności usługowej,

−

zinterpretować obowiązujące w ochronie zdrowia przepisy prawa,

−

ustalić regulację prawną zawodu,

−

poinformować pacjenta o podstawach prawnych ubezpieczeń zdrowotnych i pomocy
społecznej,

−

zastosować przepisy o działalności gospodarczej,

−

zdefiniować podstawowe pojęcia: rynek, towar, popyt, podaż,

−

określić źródła finansowania świadczeń zdrowotnych,

−

zastosować przepisy ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym,

−

zastosować przepisy ustawy o jednostkach ochrony zdrowia,

−

zastosować przepisy ustawy o zamówieniach publicznych,

−

rozliczyć działalność własną zgodnie z obowiązującymi przepisami,

−

wykorzystywać przepisy prawa do rozwiązywania problemów pacjenta,

−

wskazywać czynniki wpływające na popyt i podaż usług medycznych,

−

wskazywać podmioty uprawnione do udzielania świadczeń zdrowotnych,

−

określać sposoby finansowania świadczeń zdrowotnych,

−

zastosować strategie marketingowe w celu podniesienia jakości świadczonych usług,

−

wyjaśnić mechanizmy konkurencji między podmiotami świadczącymi usługi medyczne,

−

uzasadnić znaczenie profesjonalizmu i zaufania do personelu medycznego udzielającego
świadczeń zdrowotnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Wybrane zagadnienia prawa gospodarczego. Cele i rodzaje

działalności gospodarczej

4.1.1. Materiał nauczania

Działalność gospodarcza to zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, usługowa,

budowlana oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych,
wykonywane w sposób zorganizowany i ciągły (Dz. U. Nr 101 z 1999r. poz.1178).
Osoba, która zamierza prowadzić działalność gospodarczą wytwarzającą wyroby lub
świadczącą usługi w celach zarobkowych staje się kandydatem na przedsiębiorcę.
Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz nie mająca osobowości prawnej spółka
prawa handlowego, która zawodowo, we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność
gospodarczą.
Osoba prawna – skarb państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy na drodze
ustawowej przyznają osobowość prawną.

Właścicielem przedsiębiorstwa może być:

−

konkretna osoba lub osoby w przedsiębiorstwie prywatnym,

−

skarb państwa w przedsiębiorstwie państwowym,

−

społeczność lokalna w przedsiębiorstwie komunalnym,

−

członkowie spółdzielni w spółdzielni.

W każdym z przypadków właściciel decyduje o strukturze i sposobie prowadzenia działalności
oraz podziale zysków i sposobie pokrywania strat.

Formy organizacyjno-prawne

Wyróżniamy następujące formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw:

−

przedsiębiorstwa indywidualne tzw. jednoosobowego właściciela – przedsiębiorcy,

−

spółki,

−

spółdzielnie,

−

przedsiębiorstwa państwowe.
Część z nich posiada osobowość prawną a część nie. Te, które mają osobowość prawną

mogą samodzielnie wchodzić w porozumienie z innymi podmiotami, zawierać z nimi umowy
oraz zaciągać kredyty. Za zobowiązania właściciele (udziałowcy) odpowiadają jedynie do
wysokości swych udziałów. Osobowość prawną posiadają spółki kapitałowe, tj. spółka
akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółdzielnie i przedsiębiorstwa
państwowe. Spółki osobowe tj. spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowo-
akcyjna, spółka komandytowa , spółki cywilne oraz przedsiębiorstwa indywidualne nie mają
osobowości prawnej. Za zobowiązania tych przedsiębiorstw odpowiadają właściciele własnym
majątkiem, w imieniu przedsiębiorstwa mogą zawierać umowy i zaciągać kredyty.

Cele przedsiębiorstwa – przyszły, pożądany stan przedsiębiorstwa; osiągnięcie w danych
warunkach, maksymalizacja zysku. Cel spełnia następujące funkcje: motywacyjną, pomiaru
i oceny wydajności, informacyjną, strukturowytwórczą (podział ról i uprawnień decyzyjnych).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rodzaje działalności gospodarczej:
1. działalność przemysłowa – wydobywanie lub przetwarzanie zasobów przyrody w celu

pośredniego lub bezpośredniego zaspokajania potrzeb konsumentów,

2. działalność budowlana – wznoszenie budowli, ich remontowanie i konserwacja,
3. działalność usługowa – zaspokajanie szeroko rozumianych potrzeb konsumentów w:

−

edukacji,

−

ochronie zdrowia,

−

usługach administracyjnych, bankowych, hotelarskich, transportu i łączności,

4. działalność handlowa – pośredniczenie pomiędzy sprzedającym a kupującym, inaczej –

wymiana wyprodukowanych wyrobów.

Czynnikami działalności gospodarczej są m.in.:
1. Elementy środowiska przyrodniczego:

−

klimat, wody, gleby, ukształtowanie terenu, bogactwa naturalne.

2. Ustrój gospodarczy państwa:

−

własność osób fizycznych, osób prawnych,

−

własność komunalna,

−

własność państwowa,

−

własność firm i spółek zagranicznych.

4. Ustrój polityczny państwa.

Rejestracja działalności gospodarczej
Różne formy organizacyjno-prawne poszczególnych przedsiębiorstw wymagają rejestracji
w różnych instytucjach.
Jeśli jest to:

−

spółka prawa handlowego dokonuje się wpisu do Rejestru Przedsiębiorców w Krajowym
Rejestrze Sądowym, we właściwym dla rejonu oddziale Sądu Gospodarczego,

−

indywidualna działalność gospodarcza dla osób fizycznych lub spółka cywilna, należy
dokonać wpisu do ewidencji działalności gospodarczej w urzędzie gminy lub miasta,

−

uzyskanie numeru statystycznego REGON w Głównym Urzędzie Statystycznym,

−

otwarcie rachunku bankowego,

−

rejestracja działalności gospodarczej w urzędzie skarbowym, w celu m.in. uzyskania
numeru NIP,

−

zamówienie pieczątki firmowej,

−

zgłoszenie obowiązku w zakresie płatności ubezpieczeń: społecznego i zdrowotnego do
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,

−

zgłoszenie firmy do Organów kontrolnych – Państwowej Inspekcji Pracy, Stacji Sanitarno
- Epidemiologicznej, Państwowej Inspekcji Handlowej.

Rozliczenie działalności gospodarczej

Prowadzenie działalności gospodarczej to umiejętność właściwego zaplanowania

ponoszonych kosztów stałych – niezależnych od wielkości produkcji oraz kosztów zmiennych,
których wysokość zależy od wielkości produkcji. Do kosztów stałych można zaliczyć: opłata
czynszu, rachunki telefoniczne, składki ubezpieczeniowe, koszty reklamy. Koszty zmienne to:
materiały produkcyjne, cena energii, transport, wynagrodzenie pracowników.

Przepływy środków pieniężnych to ilość gotówki, która przepływa przez firmę w formie

wpływów i wydatków. Przedsiębiorca powinien pamiętać, aby ilość posiadanych pieniędzy
wystarczała na niezbędne płatności. Jednostki gospodarcze, których sprawozdania finansowe

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

tj. bilans, rachunek zysków i strat podlegają obowiązkowi badania przez biegłego rewidenta
zobowiązane są do sporządzania sprawozdania z przepływów środków pieniężnych. Obrazuje
ono zmiany w sytuacji finansowej w przekroju działalności operacyjnej, inwestycyjnej
i finansowej.

Wynik finansowy przedsiębiorstwa to główny cel przedsięwzięcia. Kiedy jest dodatni to

suma

przychodów

działalności

gospodarczej

(głównie

wpływy

sprzedaży)

w rozpatrywanym okresie jest wyższa od sumy wszystkich kosztów, niezbędnych do uzyskania
przychodów. Na zmniejszenie wyniku finansowego ma wpływ opodatkowanie zysku brutto.

Przedsiębiorstwa mogą być opodatkowane według jednej z form opodatkowania:

−

karta podatkowa – dla małych firm,

−

ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – wysokość podatków zależna jest od rodzaju
działalności gospodarczej,

−

podatek na zasadach ogólnych – ma charakter progresywny, wielkość stawki wynosi
19 %, 30 %, 40 % w zależności od osiągniętego dochodu,

−

podatek liniowy – 19 % niezależnie od wysokości dochodu. Nie można jednak korzystać
z żadnych ulg podatkowych,

−

podatek dochodowy od osób prawnych CIT – 19% uzyskanych dochodów.

W związku z prowadzoną działalnością jednostka gospodarcza ma obowiązek rejestracji
zdarzeń o charakterze księgowym, które wyrażone są w pieniądzu i wpływają na zmianę
w stanie majątkowym i finansowym przedsiębiorstwa. Do form księgowania należy ewidencja
przychodów, księga przychodów i rozchodów, księgi handlowe.

Przygotowanie biznes - planu
Biznes plan – to dokument, w którym określany jest (w perspektywie długofalowej) sposób
osiągania zakładanych celów na tle istniejących uwarunkowań: rynkowych, finansowych,
marketingowych, organizacyjnych i technologicznych.
Pełni on dwie podstawowe funkcje:

−

wewnętrzną – narzędzie dla samego przedsiębiorcy, w celu znalezienia sposobu na
bezpieczną realizację przedsięwzięcia,

−

zewnętrzną – jako dokument służący do zdobycia środków, oceny wiarygodności
przedsięwzięcia.

Biznes plan powinien odpowiadać na pytania:

−

co, komu, w jaki sposób, ile, za jaką cenę zamierzasz sprzedawać?

−

jaką formę organizacyjno prawną będzie mieć przedsiębiorstwo?

−

jaka jest konkurencja?

−

jakie kwalifikacje mają przedsiębiorcy?

−

jakie są szanse i zagrożenia, słabe i mocne strony (analiza SWOT)?

−

jakie środki finansowe i rzeczowe są potrzebne?

−

jakie zyski można osiągnąć?

−

czy przedsięwzięcie jest opłacalne?

Biznes plan powinien być opracowany w sposób klarowny, jasny, struktura jego może być
bardzo różna, w zależności od celu, w jakim jest przygotowany.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Strategia marketingowa
Marketing - kompleksowa działalność przedsiębiorstwa na drodze producent - konsument,
optymalne usatysfakcjonowanie odbiorcy.

Strategia marketingowa – sformułowanie i określenie sposobów realizacji długotrwałych,
długookresowych celów rynkowych przedsiębiorstwa, w zakresie produkcji i sprzedaży
(relacje zachodzące między rynkiem a produktem).

Obejmuje 5 faz:
1) analiza otoczenia (klient i jego potrzeby),
2) identyfikacja celów strategicznych (ustalenie zadań),
3) segmentacja rynku (podział odbiorców),
4) sformułowanie tzw. marketingu mix (produkt, cena, dystrybucja, promocja),
5) podział i uruchomienie środków (zarządzanie marketingowe).

Tabela 1. Tworzenie strategii marketingowej w zakresie produkcji i sprzedaży na rynku; kierunku rozwoju

firmy na rynku (okno relacji produkt/rynek w/g Ansoffa)

1. PENETRACJA RYNKU

2. ROZWÓJ RYNKU

3. ROZWÓJ PRODUKTU (cykl życia
produktu)

4. DYWERSYFIKACJA (POSZERZANIE)

Ad.1. coraz pełniejsze wykorzystanie warunków i możliwości
Ad.2. wejście z obecnym produktem na nowy rynek
Ad.3. udoskonalenie
Ad.4. wchodzenie na nowe rynki z nowymi produktami

Rolą marketingu jest wyczuwanie nie zaspokojonych potrzeb ludzi oraz tworzenie nowych,
atrakcyjnych rozwiązań. Pod hasłem marketing kryje się wiele zasad, metod, technik i działań.
Istota marketingu sprowadza się do:

−

podporządkowania wszystkich działań w sferze produkcji i obrotu towarowego życzeniom
finalnego nabywcy,

−

pobudzaniu i rozwijaniu jego potrzeb.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Co to jest działalność gospodarcza?
2. Jakie są cele prowadzenia działalności gospodarczej?
3. Jakie są rodzaje działalności gospodarczej?
4. Jakie są formy organizacyjno-prawne działalności gospodarczej?
5. Kto może być właścicielem przedsiębiorstwa?
6. Jaką funkcję pełni właściciel przedsiębiorstwa?
7. Na czym polega działalność handlowa?
8. Na czym polega działalność usługowa?
9. Na czym polega działalność przemysłowa?
10. Od jakich czynników uzależniony jest rodzaj działalności gospodarczej?
11. Jakie potrzeby klientów zaspokoisz prowadząc działalność usługową?
12. Jakich klientów chcesz obsługiwać prowadząc działalność usługową?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13. Co to jest biznes plan?
14. Jakie istnieją formy opodatkowania?
15. Co to są koszty stałe?
16. Co to są koszty zmienne w przedsiębiorstwie?
17. Jakie są formalności związane z rejestracją działalności gospodarczej?
18. Co to jest marketing?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenia 1

Znajomy poprosił cię o pomoc w zarejestrowaniu działalności gospodarczej. Pomóż mu, z

grupy dokumentów wybrać potrzebne do zarejestrowania działalności gospodarczej. Wskaż,
jakie kroki musi podjąć w celu uruchomienia działalności gospodarczej. Wykorzystaj
informacje dostępne w Internecie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału zwracając szczególną uwagę na wiadomości dotyczące

rejestracji działalności gospodarczej,

2) odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca założyć działalność gospodarczą,
3) odszukać informacje dostępne w Internecie,
4) ustalić wnioski i zapisać.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wzory dokumentów służących do rejestracji działalności gospodarczej,

−

wzory różnych innych dokumentów,

−

adresy potrzebnych instytucji,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4,

−

flamastry.

Ćwiczenie 2

Grupa przyjaciół po długiej i zaciętej dyskusji sformułowała cel swojej działalności

gospodarczej. Postanowili wypełnić lukę na rynku usług medycznych. Po sformułowaniu celu
przyjaciele ocenili, jakimi atutami dysponują.
Okazało się, że posiadają wykształcenie wyższe medyczne. Mogą wykazywać się
dodatkowymi umiejętnościami: obsługa komputera, znajomością języka angielskiego
i niemieckiego, prawem jazdy kat.B. Ponadto posiadają własny lokal, komputer, niewielki
kapitał inwestycyjny. Znają wyniki badań rynku usług medycznych na lokalnym rynku. Biorąc
pod uwagę w/w atuty zaproponuj rodzaj działalności gospodarczej dla nich, formę
organizacyjno-prawną.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału zwracając szczególną uwagę na wiadomości dotyczące form

organizacyjno-prawnych przedsiębiorstw,

2) odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca otworzyć ten rodzaj działalności

gospodarczej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) zapoznać się z przepisami prawa,
4) zapisać i ustalić wnioski.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusz do ćwiczeń,

−

tekst przewodni,

−

przepisy prawne,

−

adresy potrzebnych instytucji,

−

arkusze papieru A4,

−

flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Wskaż w swoim otoczeniu przykłady różnych przedsiębiorstw: państwowych, spółdzielni,

spółek. Przygotuj spis a także krótką charakterystykę poszczególnych z nich.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału zwrócić szczególną uwagę na wiadomości dotyczące rodzajów

przedsiębiorstw,

2) odszukać opis poszczególnych przedsiębiorstw,
3) porównać treści zapisów, ustalić wnioski i zapisać.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

zdjęcia z przykładami różnych instytucji,

−

książka telefoniczna,

−

flamastry,

−

arkusze papieru A4,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Położna planuje uruchomienie działalności gospodarczej: świadczenie opieki nad matką

i dzieckiem. Jaki rodzaj działalności jej zaproponujesz i dlaczego? Wykorzystaj informacje
dostępne w Internecie. Sporządź biznes plan.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału zwracając szczególną uwagę na wiadomości dotyczące

działalności gospodarczej,

2) odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca uruchomić działalność

gospodarczą,

3) odszukać informacje dostępne w Internecie,
4) porównać treści zapisów i ustalić wnioski,
5) zapisać w zeszycie odpowiedź na pytania podane w ćwiczeniu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

tekst przewodni,

−

przepisy prawne dotyczące działalności gospodarczej,

−

adresy potrzebnych instytucji,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4,

−

flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 5

Po ukończeniu szkoły planujesz otwarcie gabinetu protetycznego. Sporządź biznes plan

dla swojego przedsiębiorstwa. Wykorzystaj informacje dostępne w Internecie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału zwracając szczególną uwagę na wiadomości dotyczące

działalności gospodarczej,

2) odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca uruchomić działalność

gospodarczą,

3) odszukać informacje dostępne w Internecie,
4) porównać treści zapisów i ustalić wnioski,
5) zapisać w zeszycie odpowiedź na pytania podane w ćwiczeniu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

opis przypadku,

−

przepisy prawne dotyczące działalności gospodarczej,

−

adresy potrzebnych instytucji,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4,

−

flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenia 6

Wskaż, jakie kroki należy podjąć, w celu uruchomienia działalności gospodarczej.

Wykorzystaj informacje dostępne w Internecie. Wypisz instytucje, do których trzeba się udać.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału zwracając szczególną uwagę na wiadomości dotyczące

rejestracji działalności gospodarczej,

2) odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca założyć działalność gospodarczą,
3) odszukać informacje dostępne w Internecie,
4) ustalić wnioski i zapisać.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przepisy prawne,

−

adresy potrzebnych instrukcji,

−

wzory dokumentów służących do rejestracji działalności gospodarczej,

−

wzory różnych innych dokumentów,

−

adresy potrzebnych instytucji,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4,

−

flamastry.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) zdefiniować działalność gospodarcza?

2) określić rodzaje działalności gospodarczej?

3) zdefiniować pojęcie przedsiębiorca?

4) określić formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw?

5) przygotować biznes plan?

6) zdefiniować pojęcie osoba fizyczna?

7) zdefiniować pojęcie osoba prawna?

8) określić cele przedsiębiorstwa?

9) zarejestrować działalność gospodarczą?

10) określić urząd nadający numer REGON?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Pracodawca i pracownik - prawa i obowiązki

4.2.1. Materiał nauczania

Stosunek pracy (praca) – pracownik zobowiązuje się do wykonania określonego rodzaju

zadań na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu czasie wyznaczonym
przez niego, a pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzenie (art.22 Kodeksu
pracy).

Obowiązki i prawa pracownika oraz pracodawcy określa Prawo Pracy. Obie strony

zgodnie z Kodeksem Pracy mają prawo do określonych świadczeń. W przypadku konfliktów
dotyczących świadczenia pracy, zarówno pracownik jak i pracodawca może odwołać się
do niezawisłego sądu, aby rozstrzygnąć spór.

Kodeks pracy wyróżnia następujące rodzaje umów o pracę:

−

umowa zawarta na czas nieokreślony (bezterminowa),

−

umowa zawarta na czas określony (np. umowa zawarta na 3 miesiące),

−

umowa zawarta na czas wykonania określonej pracy, (kiedy nie jest znany koniec
wykonania),

−

umowa na okres próbny (nie może być dłuższy niż 3 miesiące).

Najbardziej powszechny sposób nawiązanie stosunku pracy to umowa o pracę, zawarta na
piśmie w dniu rozpoczęcia pracy, w której określone są: strony umowy, rodzaj, datę, rodzaj
pracy i zajmowane stanowisko, miejsce wykonania pracy, wynagrodzenie brutto, wymiar czasu
pracy, termin rozpoczęcia pracy

Obowiązki pracownika:

−

pracownik powinien sumiennie i starannie wykonywać pracę oraz stosować się do poleceń
przełożonych,

−

powinien współdziałać w kreowaniu pozytywnego wizerunku firmy,

−

nie powinien przekazywać na zewnątrz informacji o zakładzie, jego produkcji
i pracownikach,

−

znać przepisy bhp i brać udział w szkoleniach i egzaminach,

−

wykonywać pracę zgodnie z przepisami bhp,

−

wykonywać okresowe badania lekarskie

Prawa pracownika:

−

prawo do poszanowania godności,

−

równouprawnienie pod względem: płci, wieku, rasy, narodowości, przekonań
politycznych,

−

prawo do terminowego wypłacania wynagrodzenia,

−

prawo do wypoczynku i jednej 15 - minutowej przerwy w pracy,

−

prawo do płatnego urlopu,

−

prawo do bezpiecznych warunków pracy,

−

prawo do świadczeń socjalnych,

−

prawo do ubezpieczeń.

Prawa w stosunku do osoby młodocianej:

−

zatrudnienie tylko w celu przygotowania zawodowego,

−

ograniczenie czasu pracy do 6 godzin w przypadku osoby poniżej 16 lat,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

zakaz pracy w godzinach nadliczbowych,

−

prawo do urlopu tylko w czasie ferii i wakacji w wysokości 12 dni roboczych po 6
miesiącach,

−

prawo do opieki, pomocy i doradztwa zawodowego podczas pracy,

−

prawo do zwolnień z pracy na czas zajęć w szkole (do 18 godzin tygodniowo wliczonych
w czas pracy).

Prawa kobiet:

−

zakaz wypowiedzenia umowy kobiecie w ciąży i na urlopie macierzyńskim (płatnym),

−

przy zatrudnieniu na okres próbny kobiety w trzecim miesiącu ciąży – przedłużenie tego
okresu do porodu,

−

zakaz zatrudniania kobiet w ciąży i opiekujących się dziećmi do 4 roku życia w godzinach
nocnych i nadliczbowych,

−

prawo do urlopu macierzyńskiego,

−

prawo do wolnych i płatnych 2 dni roboczych dla kobiet wychowujących dzieci do
14 roku życia.

Obowiązki pracodawcy:

−

zapoznanie pracowników z ich obowiązkami oraz sposobem wykonywania pracy,

−

organizowanie pracy z uwzględnieniem kwalifikacji pracowników i przepisów bhp,

−

terminowe wypłacanie wynagrodzeń,

−

stwarzanie warunków do podnoszenia kwalifikacji.

Pracodawca ma prawo do stosowania następujących sankcji:

−

kary porządkowe: upomnienie, nagana, kara pieniężna,

−

kary materialne – do wysokości poniesionych strat,

−

kary inne: za popełnienie czynu przestępczego (winę orzeka policja i sąd), sądowy zakaz
wykonywania zawodu.

Zawód medyczny

Osoba wykonująca zawód medyczny to osoba, która na podstawie odrębnych przepisów

uprawniona jest do udzielania świadczeń zdrowotnych, oraz legitymująca się nabyciem
fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub
w określonej dziedzinie medycyny.

W ZOZ świadczenia zdrowotne udzielane są wyłącznie przez osoby wykonujące zawód

medyczny oraz spełniające wymagania zdrowotne, określone w odrębnych przepisach.
Świadczenia zdrowotne mogą być udzielane przez wolontariuszy.

Minister Zdrowia i Opieki Społecznej po zasięgnięciu opinii organów samorządów

zawodów medycznych określa, w drodze rozporządzenia, sposób ustalania minimalnych norm
zatrudnienia pracowników działalności podstawowej w zakładach opieki zdrowotnej.
Czas pracy pracowników zakładu opieki zdrowotnej
Czas pracy pracowników zatrudnionych w zakładzie opieki zdrowotnej, w przyjętym okresie
rozliczeniowym nie może przekraczać 7 godzin 35 minut na dobę i przeciętnie 40 godzin na
tydzień.
Czas pracy pracowników technicznych, obsługi i gospodarczych, w przyjętym okresie
rozliczeniowym, nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 42 godzin na tydzień.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Co to jest praca?
2. Jakie obowiązki ma pracownik?
3. Jakie obowiązki ma pracodawca?
4. Jakie prawa ma pracownik?
5. Jakie prawa ma pracodawca?
6. Jakie znasz formy zatrudnienia?
7. Jaką rolę odgrywa Kodeks pracy?
8. Kto może wykonywać zawód medyczny?
9. Jakie prawa w pracy ma osoba młodociana?
10. Jaki jest czas pracy pracowników zatrudnionych w zakładzie opieki zdrowotnej?
11. Kto określa, w drodze rozporządzenia, sposób ustalania minimalnych norm zatrudnienia

pracowników działalności podstawowej w zakładach opieki zdrowotnej?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z różnych źródeł informacji, podaj prawa i obowiązków pracodawców.

Wykorzystaj informacje dostępne w Internecie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału,
2) zwrócić szczególną uwagę na wiadomości dotyczące prawa i obowiązki pracodawców,
3) odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca podjąć pracę,
4) odszukać informacje dostępne w Internecie,
5) porównać treści zapisów i ustalić wnioski,
6) zapisać w zeszycie odpowiedź na pytania podane w ćwiczeniu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

Kodeks pracy,

−

wyciąg z przepisów prawa,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4,

−

flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Pan Jan od 2 lat nie pracuje. Dwa dni temu dowiedział się, że może podjąć pracę w firmie

zajmującą się produkcją materiałów opatrunkowych, na stanowisku magazynier. Zastanawia
się czy zostanie zatrudniony i jaki rodzaj umowy może podpisać. Zaproponuj najkorzystniejszą
formę zatrudnienia dla pana Jana. Jakie prawa przysługują pracownikowi w chwili podpisania
umowy o pracę? Wykorzystaj informacje dostępne w Internecie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się opisem przypadku,
2) odszukać informacje na temat sposobów nawiązania umowy o pracę,
3) przeanalizować rodzaje umów o pracę,
4) zaproponować najskuteczniejszą umowę dla p. Jana. Uzasadnić wybór.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

opis przypadku,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4, flamastry,

−

wyciąg z kodeksu pracy.

Ćwiczenie 3

Na podstawie ostatnich doniesień prasowych o likwidacji waszego gabinetu

protetycznego, opisz sposób rozwiązania sporu pomiędzy pracownikami i pracodawcami.
Znając prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, zastanów się, jakie formy rozwiązania
sporu zaproponujesz? Która forma jest najbardziej odpowiednia dla pracodawcy i pracownika?
Jakie konsekwencje wynikają z poszczególnych form? Wykorzystaj informacje dostępne w
Internecie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału zwracając szczególną uwagę na wiadomości dotyczące

pracodawcy i pracownika,

2) odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca zmienić formę zatrudnienia,
3) odszukać informacje dostępne w Internecie,
4) zapisać w zeszycie odpowiedź na pytania podane w ćwiczeniu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wycinek z prasy,

−

arkusze papieru A4,

−

wyciąg z Kodeksu pracy,

−

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 4

Wyobraź sobie, że masz przeprowadzić wykład nt. praw i obowiązków pracowników

w zawodach medycznych. Przygotuj się do wystąpienia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału dotyczącą praw i obowiązków pracowników medycznych,
2) odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba wykonująca zawód medyczny,
3) przygotować wykład i wygłosić go na forum klasy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przepisy prawne,

−

mikrofon,

−

rzutnik pisma,

−

arkusze papieru A4.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 5

Odegraj rolę prezesa i jego zastępcy. Inni koledzy wcielą się w role pracowników,

prezentującym prezesom swoje koncepcje podwyżki płac. Przypomnij sobie prawa i obowiązki
pracowników i podejmij decyzje. Zapisz je na arkuszu papieru A4.
Oceń przedstawione koncepcje.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału dotyczącą praw i obowiązków pracowników,
2) odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca pracować,
3) przygotować się do odegrania roli prezesa lub pracownika,
4) odegrać scenkę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wyciąg z Kodeksu pracy,

−

arkusze papieru A4.

Ćwiczenie 6

Z dostępnych Ci źródeł informacji, wybierz i zaproponuj najlepszą formę zatrudnienia dla

protetyka słuchu. Wykorzystaj informacje dostępne w Internecie. Uzasadnij wybór.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału zwracając szczególną uwagę na wiadomości dotyczące praw

i obowiązków pracownikówmedycznych,

2) odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba wykonująca zawód medyczny,
3) zaproponować formę zatrudnienia i uzasadnić wybór.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wyciąg z Kodeksu pracy,

−

arkusze papieru A4,

−

komputer z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) zdefiniować pojęcie praca?

2) zdefiniować pojęcie pracownik?

3) zdefiniować pojęcie pracodawca?

4) zdefiniować pojęcie Kodeks pracy?

5) zdefiniować pojęcie umowa o pracę?

6) zdefiniować pojęcie prawo pracy?

7) zdefiniować pojęcie formy zatrudnienia?

8) zdefiniować pojęcie rozwiązanie umowy?

9) zdefiniować pojęcie zawód medyczny?

10) zdefiniować pojęcie czas pracy?

Czy znasz:
1) prawa pracownika?

2) prawa pracodawcy?

3) obowiązki pracownika?

4) obowiązki pracodawcy?

5) cechy umowy o pracę?

6) cechy zawodu medycznego?

Czy określasz:

1) zadania kodeksu pracy?

2) rolę jaką spełniają przepisy prawa pracy?

3) wpływ form zatrudnienia na obowiązki pracownika?

4) wpływ form zatrudnienia na obowiązki pracodawcy?

5) wpływ form zatrudnienia na prawa pracownika?

6) wpływ form zatrudnienia na prawa pracodawcy?

Czy umiesz posługiwać się:
1) przepisami prawa pracy?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Organizacja i zakres ubezpieczeń społecznych

4.3.1 Materiał nauczania

Ubezpieczenia – forma łagodzenia ujemnych, materialnych następstw nieprzewidzianych

wypadków,

przez

koncentrację

środków pieniężnych, pochodzących ze składek

ubezpieczonych, a następnie wypłatę części tych środków pieniężnych, tym, których dotknęły
te wypadki.

Ubezpieczenia społeczne: dotyczą wszystkich osób zatrudnionych na podstawie umowy

o pracę i ma charakter obowiązkowy. Jest to forma zabezpieczenia pracowników i ich rodzin
przed konsekwencjami zdarzeń losowych, powodujących utratę bądź zmniejszenie możliwości
uzyskania zarobku. Służą zapewnieniu minimum potrzebnej ochrony socjalnej. Osoba
ubezpieczona otrzymuje świadczenie w postaci pieniężnej (renta, emerytura, zasiłek). Zajmuje
się tym ZUS.
Obejmuje ono ubezpieczenie:

−

emerytalne – polegają na comiesięcznej wypłacie określonej kwoty osobom, które
osiągnęły wiek emerytalny lub innym osobom zgodnie z ich uprawnieniami do
wcześniejszej lub późniejszej emerytury,

−

rentowe – polegają na comiesięcznej wypłacie określonej kwoty, w okresie wyznaczonym
przez specjalną komisję, osobom niezdolnym do pracy i innym osobom podlegającym
odpowiednim przepisom. Wyróżniamy m.in.: rentę inwalidzką, starczą, wdowią, sierocą,
rodzinną,

−

chorobowe – polegają na wypłacie określonej kwoty (zasiłku) w przypadku choroby lub
urlopu macierzyńskiego,

−

wypadkowe – polegają na wypłacie określonej kwoty w postaci odszkodowań i zasiłków
z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Tabela 2. Stawki składek ubezpieczeń społecznych w Polsce

Rodzaj składki

Ogółem

Pracownik

Pracodawca

emerytalna

19,52%

9,76 %

rentowa

13,00 %

6,50 %

chorobowa

2,45 %

wypadkowa

1,93 %

Ubezpieczenie zdrowotne wprowadzono w wyniku reformy służby zdrowia, która rozpoczęła
się w 1999r. Powstały wtedy Regionalne Kasy Chorych. Obecnie za realizację świadczeń
zdrowotnych odpowiada Narodowy Fundusz Zdrowia, który posiada centralę i siedemnaście
oddziałów.
Od dnia 1 stycznia 2006 roku składka ubezpieczenia zdrowotnego wynosi 8,75%, ale od
podatku można odliczyć tylko 7,75%. W kolejnych latach składka ma rosnąć, co rok o 0,25%,
aż do osiągnięcia poziomu 11%.
Obecny system emerytalny jest wynikiem reformy świadczeń emerytalnych, która rozpoczęła
się w 1999 roku. Reforma ta wprowadziła trzy filary systemu emerytalnego, które
obowiązkowo objęły wszystkie osoby urodzone po 31 grudnia 1968 roku.
Osoby urodzone pomiędzy 31 grudniem 1949 r. a 1 stycznia 1969 r. mogą na własny wniosek
przystąpić do nowego systemu. Z tym zastrzeżeniem, że tracą posiadane ewentualne przywileje
emerytalno-rentowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Nowy system emerytalny
I FILAR - minimalna emerytura wypłacana przez ZUS finansowana ze składek wszystkich
ubezpieczonych. W tym filarze ze składki pobieranej pozostaje 12,22 %.
II FILAR - obejmuje wypłaty emerytalne ze składek wpłacanych przez ZUS do Otwartych
Funduszy Emerytalnych. Ze składki emerytalnej jest przekazywane 7,30 %.
III FILAR - oszczędności na przyszłą emeryturę w postaci określonych wpłat są lokowane na
koncie bankowym, w dowolnie wybranym towarzystwie emerytalnym. Są to m.in. tak zwane
Powszechne Programy Pracownicze.
Ubezpieczenia gospodarcze – osobowe dotyczą życia, zdrowia, zdolności do pracy.
Wyróżniamy:
Ubezpieczenia na życie – w ramach ubezpieczenia na życie, zakład ubezpieczeń zobowiązuje
się do świadczenia umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia, w razie zajścia
przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej, natomiast ubezpieczający
zobowiązuje się do płacenia składki. Celem ubezpieczenia na życie jest ochrona życia i zdrowia
ludzkiego przez zagwarantowanie ubezpieczonym (dzieciom, rodzinie), świadczeń w postaci
sum ubezpieczenia ustalonych na wypadek śmierci bądź dożycia określonego wieku.

Ubezpieczenia wypadkowe
Ubezpieczenia NW dotyczą sytuacji, w których osoba ubezpieczona doznaje trwałego
uszczerbku na zdrowiu, bądź następuje śmierć.

Ubezpieczenia zdrowotne dotyczą wielu zdarzeń losowych związanych z chorobą. Mogą
dotyczyć ubezpieczenia leczenia szpitalnego, ubezpieczenia ewentualnej operacji lub
ubezpieczenia medycznego w podróży.

Ubezpieczenia majątkowe są ubezpieczeniami majątku w postaci rzeczy lub ubezpieczeniami
sytuacji majątkowej (interesu majątkowego) ubezpieczonego.

Ubezpieczenia rzeczowe są ubezpieczeniami majątku w postaci rzeczy, mienia
(np. samochodów, budynków itp.).

Osobom ubezpieczonym przysługują, na zasadach określonych w ustawie, świadczenia

zdrowotne mające na celu:

−

zachowanie zdrowia oraz zapobieganie chorobom i urazom,

−

wczesne wykrywanie chorób,

−

leczenie,

−

zapobieganie niepełnosprawności i jej ograniczenie.

Są to :

−

badania i porady lekarskie,

−

badania diagnostyczne,

−

leczenie (ambulatoryjne, w domu chorego, szpitalne oraz w ramach pomocy doraźnej),

−

rehabilitację leczniczą,

−

świadczenia pielęgniarskie,

−

opiekę nad kobietą w ciąży, porodu i połogu, opiekę prenatalną nad płodem i opiekę nad
noworodkiem,

−

opiekę profilaktyczną,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

zaopatrzenie w leki i materiały medyczne, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze
oraz lecznicze środki techniczne, orzekanie o stanie zdrowia,

−

opiekę paliatywno-hospicyjną.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie są rodzaje ubezpieczeń?
2. Co to jest składka ubezpieczeniowa?
3. Od czego zależy składka ubezpieczeniowa?
4. Jakie świadczenia zdrowotne przysługują osobom ubezpieczonym na zasadach

określonych w ustawie?

5. Jakie są korzyści wynikające z ubezpieczenia?
6. Jakie są zasady realizacji ubezpieczeń społecznych?
7. Jakie zadania są realizowane w ramach świadczeń zdrowotnych?
8. Jakie prawa ma osoba ubezpieczona?
9. Jakie są stawki składek ubezpieczeń społecznych w Polsce?

4.3.3.Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zapoznaj się i dokonaj porównania opisów dotyczących rodzajów ubezpieczeń

społecznych. Uzasadnij, dlaczego niektóre ubezpieczenia są obowiązkowe a inne dobrowolne.
Podaj, jakie korzyści wynikają z poszczególnych rodzajów ubezpieczeń? Wskaż, argumenty
mówiące o tym, dlaczego ludzie powinni się ubezpieczać.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału dotyczącą ubezpieczeń społecznych,
2) odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąc się ubezpieczyć,
3) porównać treści zapisów i ustalić wnioski,
4) zapisać w zeszycie odpowiedź na pytania podane w ćwiczeniu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przepisy prawne,

−

arkusze papieru A4,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Sprawdź w przepisach ubezpieczeniowych, jak obciąża się składkami społecznymi

wynagrodzenie miesięczne protetyka słuchu zatrudnionego w oparciu o umowę o pracę.
Posłuż się informacjami zawartymi w Internecie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeanalizować przepisy prawa dotyczące ubezpieczeń społecznych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2) zapoznać się z informacjami zawartymi w Internecie,
3) zapoznać się z treściami dotyczącymi zawodu medycznego,
4) zanotować spostrzeżenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przepisy o ubezpieczeniu społecznym,

−

przepisy o zawodach medycznych,

−

wyciąg z Kodeksu pracy,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4,

−

kolorowe markery,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Przedstaw, z jakich form zabezpieczenia środków finansowych skorzystasz na starość

w przyszłości.

Zastanów

się,

jakie

świadczenia zdrowotne przysługują osobom

ubezpieczonym. Posłuż się informacjami zawartymi w Internecie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z przepisami dotyczącymi ubezpieczeń społecznych,
2) przeanalizować przepisy prawa,
3) zapoznać się z informacjami zawartymi w Internecie,
4) zanotować formy zabezpieczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru A4,

−

kolorowe markery,

−

przepisy o ubezpieczeniu społecznym,

−

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 4

Znajdź w domu umowę ubezpieczeniową (polisę). Przeanalizuj jej treść. Odpowiedz na

pytania: Na jaki czas jest zawarta umowa? Do czego zobowiązuje się firma ubezpieczeniowa?
Jakie wymagania stawia ubezpieczonemu? Czy i gdzie można dochodzić ewentualnych
roszczeń? Czy uważasz, że w przypadku ubezpieczeń obowiązkowych firma narzuca
niekorzystne warunki?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału dotyczącą ubezpieczeń społecznych,
2) odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca się ubezpieczyć,
3) przeanalizować treść polisy,
4) odpowiedzieć na pytania podane w ćwiczeniu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przykładowa polisa ubezpieczeniowa,

−

przepisy o ubezpieczeniu społecznym,

−

arkusze papieru A4, flamastry,

−

kolorowe markery.

Ćwiczenie 5

Sporządź tabelę ilustrującą rodzaje ubezpieczeń społecznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z przepisami dotyczącymi ubezpieczeń społecznych,
2) przeanalizować przepisy prawa,
3) sporządzić tabelę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przepisy o ubezpieczeniu społecznym,

−

arkusze papieru A4, flamastry,

−

linijka.

Ćwiczenie 6

Jesteś zaproszony na wygłoszenie pogadanki, na lekcji wychowawczej dla uczniów

kończących naukę w szkole, na temat ubezpieczeń społecznych. Przygotuj się, zwracając
szczególną uwagę na nowy system emerytalny. Przygotuj również przykładowe formularze,
oraz dane, którymi uczniowie posłużą do wypełnienia druków. Posłuż się informacjami
zawartymi w Internecie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z przepisami dotyczącymi ubezpieczeń społecznych,
2) przeanalizować przepisy prawa,
3) zapoznać się z informacjami zawartymi w Internecie,
4) przygotować treść pogadanki,
5) przygotować przykładowe formularze,
6) przeprowadzić pogadankę na lekcji.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przepisy o ubezpieczeniu społecznym,

−

przykładowe formularze,

−

arkusze papieru A4, kolorowe markery,

−

foliogramy,

−

rzutnik pisma,

−

komputer z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 7

Do Polski przyjeżdża twój kolega z Anglii. Chce tu pozostać na stałe. Zastanów się

i doradź mu dlaczego warto się ubezpieczyć? Jakie świadczenia zdrowotne przysługują
osobom ubezpieczonym? Posłuż się informacjami zawartymi w Internecie. Zapisz wnioski,
abyś mógł przekazać koledze.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z przepisami dotyczącymi ubezpieczeń społecznych,
2) przeanalizować przepisy prawa,
3) zapoznać się z treściami dotyczącymi ubezpieczeń społecznych,
4) zapoznać się z informacjami zawartymi w Internecie,
5) odpowiedzieć na pytania.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru A4, flamastry,

−

przepisy o ubezpieczeniu społecznym,

−

komputer z dostępem do Internetu.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

1) zdefiniować pojęcie ubezpieczenia społeczne?

2) zdefiniować pojęcie ubezpieczenia gospodarcze?

3) zdefiniować pojęcie ubezpieczenia chorobowe?

4) zdefiniować pojęcie ubezpieczenia wypadkowe?

5) zdefiniować pojęcie ubezpieczenia zdrowotne?

6) zdefiniować pojęcie świadczenia zdrowotne?

7) zdefiniować pojęcie składki ubezpieczenia społecznego?

8) zdefiniować pojęcie nowy system emerytalny?

9) zdefiniować pojęcie ustawa o powszechnym ubezpieczeniu społecznym?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Podstawy prawne funkcjonowania jednostek ochrony
zdrowia

4.4.1. Materiał nauczania

Zakład opieki zdrowotnej jest wyodrębnionym organizacyjnie zespołem osób i środków

majątkowych utworzonym i utrzymywanym w celu udzielania świadczeń zdrowotnych
i promocji zdrowia, może rozpocząć działalność dopiero po uzyskaniu wpisu do rejestru.

Z.O.Z utworzony i utrzymywany jest w celu:

−

prowadzenia badań naukowych i prac badawczo-rozwojowych w powiązaniu
z udzielaniem świadczeń zdrowotnych i promocją zdrowia,

−

realizacji zadań dydaktycznych i badawczych.

Zakładem opieki zdrowotnej jest:

−

szpital, przeznaczony dla osób, których stan zdrowia wymaga udzielania całodobowych
lub całodziennych świadczeń zdrowotnych,

−

przychodnia, ośrodek zdrowia, poradnia – udzielają świadczeń zdrowotnych, które mogą
obejmować swoim zakresem świadczenia podstawowej i specjalistycznej opieki
zdrowotnej, w warunkach ambulatoryjnych lub domowych, w miejscu zamieszkania lub
pobytu osoby potrzebującej tych świadczeń (świadczenia profilaktyczne, diagnostyczne,
lecznicze, rehabilitacyjne oraz pielęgnacyjne z zakresu medycyny ogólnej, rodzinnej
i pediatrii),

−

pogotowie ratunkowe udziela świadczeń zdrowotnych w razie wypadku, urazu, porodu,
nagłego zachorowania lub nagłego pogorszenia stanu zdrowia, powodujących zagrożenie
życia,

−

medyczne laboratorium diagnostyczne,

−

pracownia protetyki stomatologicznej i ortodoncji udziela świadczeń zdrowotnych, które
obejmują swoim zakresem wykonywanie i naprawę protez i innych przedmiotów
protetycznych oraz ortodontycznych. Świadczenia te udzielane są na podstawie
skierowania lekarza dentysty,

−

zakład rehabilitacji leczniczej udziela świadczeń zdrowotnych, polegających na
interdyscyplinarnych,

kompleksowych

działaniach

usprawniających,

które

służą

zachowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. Świadczenia te udzielane są na podstawie
skierowania lekarza,

−

żłobek,

−

inny zakład, spełniający warunki określone w ustawie:

−

zakład opiekuńczo-leczniczy udziela całodobowych świadczeń zdrowotnych: pielęgnację i
rehabilitację

osób

niewymagających

hospitalizacji,

oraz

zapewnia

im środki

farmaceutyczne i materiały medyczne, pomieszczenie i wyżywienie odpowiednie do stanu
zdrowia, a także opiekę w czasie organizowanych zajęć kulturalno-rekreacyjnych,

−

zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy udziela całodobowych świadczeń zdrowotnych, oraz
zapewnia im kontynuację leczenia farmakologicznego, pomieszczenie i wyżywienie,

−

odpowiednie do stanu zdrowia, a także prowadzi edukację zdrowotną osób i członków ich
rodzin.

Zakład opieki zdrowotnej może być utworzony przez:

−

ministra lub centralny organ administracji rządowej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

wojewodę,

−

jednostkę samorządu terytorialnego,

−

państwową uczelnię medyczną lub państwową uczelnię prowadzącą działalność
dydaktyczną i badawczą w dziedzinie nauk medycznych,

−

kościół lub związek wyznaniowy,

−

pracodawcę,

−

fundację, związek zawodowy, samorząd zawodowy lub stowarzyszenie,

−

inną krajową albo zagraniczną osobę prawną lub osobę fizyczną.

Nazwa zakładu opieki zdrowotnej powinna odpowiadać zakresowi świadczeń zdrowotnych
udzielanych przez ten zakład. Nazwa zakładu opieki zdrowotnej, zawiera oznaczenie
"kliniczny" albo oznaczenie "uniwersytecki".
Ustrój zakładu opieki zdrowotnej oraz inne sprawy dotyczące jego funkcjonowania, nie
uregulowane w ustawie, określa statut.
W statucie zakładu opieki zdrowotnej określa się w szczególności:

−

nazwę zakładu odpowiadającą zakresowi udzielanych świadczeń,

−

cele i zadania zakładu,

−

siedzibę i obszar działania,

−

rodzaje i zakres udzielanych świadczeń zdrowotnych,

−

organy zakładu i strukturę organizacyjną,

−

formę gospodarki finansowej.

Zakład opieki zdrowotnej jest obowiązany prowadzić dokumentację medyczną osób
korzystających ze świadczeń zdrowotnych zakładu, zapewnia ochronę danych zawartych
w dokumentacji.

Świadczenia zdrowotne
Zakład opieki zdrowotnej udziela świadczeń zdrowotnych ogółowi ludności, ludności
określonego obszaru lub określonej grupie, bezpłatnie, za częściową odpłatnością lub odpłatnie
na zasadach określonych w ustawie.
Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia, nie później niż do dnia 15 maja, przesyła projekt
ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej zawierający
w szczególności rodzaje świadczeń opieki zdrowotnej, sposób wyceny tych świadczeń oraz
warunki ich udzielania do Naczelnej Rady Lekarskiej, Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych
i reprezentatywnym organizacjom świadczeniodawców. Świadczeniem zdrowotnym są
działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia oraz inne działania
medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich
wykonywania, w szczególności związane z:

−

badaniem i poradą lekarską,

−

leczeniem,

−

badaniem i terapią psychologiczną,

−

rehabilitacją leczniczą,

−

opieką nad kobietą ciężarną i jej płodem, porodem, połogiem oraz nad noworodkiem,

−

opieką nad zdrowym dzieckiem,

−

badaniem diagnostycznym, w tym z analityką medyczną,

−

pielęgnacją chorych,

−

pielęgnacją niepełnosprawnych i opieką nad nimi,

−

opieką paliatywno-hospicyjną,

−

orzekaniem i opiniowaniem o stanie zdrowia,

−

zapobieganiem powstawaniu urazów i chorób poprzez działania profilaktyczne oraz
szczepienia ochronne,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

czynnościami technicznymi z zakresu protetyki i ortodoncji,

−

czynnościami z zakresu zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze.

Świadczenia zdrowotne mogą być udzielane przez zakłady opieki zdrowotnej oraz przez osoby
fizyczne wykonujące zawód medyczny lub przez grupową praktykę lekarską, grupową
praktykę pielęgniarek, położnych.
Organizację i porządek procesu udzielania świadczeń zdrowotnych w ZOZ określa regulamin
porządkowy, który powinien określać w szczególności:

−

przebieg procesu udzielania świadczeń zdrowotnych,

−

organizację i zadania poszczególnych jednostek organizacyjnych zakładu opieki
zdrowotnej, w tym zakresy czynności pracowników oraz warunki współdziałania między
tymi jednostkami dla zapewnienia sprawności funkcjonowania zakładu opieki zdrowotnej
pod względem leczniczym, administracyjnym i gospodarczym,

−

warunki współdziałania z innymi zakładami opieki zdrowotnej w zakresie zapewnienia
prawidłowości diagnostyki, leczenia pacjentów i ciągłości postępowania,

−

prawa i obowiązki pacjenta,

−

obowiązki zakładu opieki zdrowotnej w razie śmierci pacjenta.

Narodowy Fundusz Zdrowia podaje do wiadomości publicznej informacje o zakresie
i rodzajach udzielanych świadczeń zdrowotnych. Udział środków publicznych w cenie wyrobu
medycznego będącego przedmiotem ortopedycznym lub środka pomocniczego nie może być
niższy niż kwota stanowiąca 50 % limitu ceny określonego w przepisach. Limit ceny określony
dla naprawy wyrobu medycznego będącego przedmiotem ortopedycznym może być
wykorzystany przez świadczeniobiorcę do dokonania naprawy użytkowanego przedmiotu
ortopedycznego w okresie używalności ustalonym dla danego przedmiotu.
Minister zdrowia, po zasięgnięciu opinii Prezesa Narodowego Funduszu, określa, w drodze
rozporządzenia, limit cen dla wyrobów medycznych będących przedmiotami ortopedycznymi i
środków pomocniczych, o takim samym zastosowaniu, ale różnych cenach – w zakresie
którego podmiot zobowiązany do finansowania świadczeń opieki zdrowotnej ze środków
publicznych finansuje to świadczenie, oraz limit cen dla napraw przedmiotów ortopedycznych,
uwzględniając dobro świadczeniobiorcy oraz możliwości płatnicze podmiotu zobowiązanego
do finansowania świadczeń opieki zdrowotnej ze środków publicznych.
Minister zdrowia, po zasięgnięciu opinii Prezesa Funduszu oraz Naczelnej Rady Lekarskiej
oraz Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych, określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowy
wykaz

wyrobów

medycznych

będących

przedmiotami

ortopedycznymi

i środków

pomocniczych, wysokość udziału własnego świadczeniobiorcy w cenie ich nabycia, kryteria ich
przyznawania, okresy użytkowania, a także wyroby medyczne będące przedmiotami
ortopedycznymi podlegające naprawie w zależności od wskazań medycznych.
Zgodnie z Ustawą Ministra Zdrowia z dnia 17 grudnia 2004 r. (Dz. U. Nr 275) poz. 2732
aparat słuchowy na przewodnictwo powietrza lub kostne przyznawany do limitu jest bezpłatnie
dla dzieci i młodzieży do lat 18 i 26 roku życia w przypadku pobierania nauki, 30 % dorośli,
raz na 5 lat oraz wkładka uszna wykonana indywidualnie: bezpłatnie dzieci i młodzież w
okresie wzrostu, każdorazowo, zgodnie z zaleceniami lekarza; dorośli raz na 5 lat.
W przypadku dzieci i młodzieży uczącej się (18 roku życia i 26 roku życia) wtedy
dofinansowanie wynosi 1500zł dla jednego aparatu słuchowego.

Rejestr usług medycznych
Świadczenia zdrowotne i związane z ich udzielaniem usługi medyczne podlegają rejestrowaniu
i monitorowaniu w systemie ewidencyjno-informatycznym, zwanym „rejestrem usług
medycznych”.
Powyższa ustawa absolutni nie ustala, iż aparaty i wkładki są przyznawane bezpłatnie.
Zazwyczaj pacjent musi dopłacać do NFZ.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ustawa ustala limity dofinansowania oraz procentowy udział NFZ w limicie z uwzględnieniem
rodzaju środka pomocniczego oraz wieku pacjenta.
W tym celu tworzy się jednostki organizacyjne:

−

centralny rejestr usług medycznych prowadzony przez M.Z. i O.S.,

−

wojewódzki rejestr usług medycznych prowadzony przez wojewodę,

−

terenowe rejestry usług medycznych prowadzone przez jednostki organizacyjne, które
wskazuje i których obszar działania określa wojewoda.

Zakład opieki zdrowotnej obowiązane są dokumentować udzielenie usługi medycznej
w książeczce usług medycznych lub kuponie wolnym. Książeczka usług medycznych zawiera
numer identyfikacyjny pacjenta.

Czynniki wpływające na popyt i podaż usług medycznych
Rynek usług medycznych w niewielkim tylko stopniu kreuje konsument. W znacznie większym
stopniu zależy od pośredników, tj. lekarze pierwszego kontaktu, lekarze ubezpieczenia
zdrowotnego, lekarze specjaliści, pracodawcy(badania okresowe, profilaktyczne).
Podstawową cechą wyróżniającą rynek usług medycznych jest ograniczony wpływ
uwarunkowań wewnętrznych tj. potrzeby, motywacja, postrzeganie, postawy i preferencje,
osobowość, stereotypy i uprzedzenia na podejmowanie decyzji przez konsumenta.
Z punktu widzenia strategii marketingowej uwarunkowania zewnętrzne, do których zaliczyć
można m. in. Status majątkowy, czynniki społeczno-kulturowe (rodzina, grupy odniesienia,
opinia liderów klasa społeczna, wierzenia), działania marketingowe innego dostarczyciela.
Na popyt wpływają, więc nie tylko cena i jakość usługi, ale również wiele czynników
charakterystycznych dla rynku usług medycznych m.in.:

−

ogólny stan zdrowotności populacji,

−

struktura zachorowań populacji,

−

struktura wiekowa populacji,

−

istnienie specyficznych, miejscowych czynników wpływających na stan zdrowia populacji.

Dobra strategia powinna zawierać ilościową i jakościową analizę powyższych uwarunkowań, a
uzyskane w ten sposób informacje powinny być konfrontowane i analizowane razem z danymi
uzyskanymi z badania rynku. Takie postępowanie pozwala obiektywnie i wiarygodnie
oszacować potrzeby zdrowotne, a co za tym idzie popyt na usługi medyczne.

Zamówienia publiczne
Ustawa o zamówieniach publicznych weszła w życie 1 stycznia 1994r. Prawo przewiduje trzy
procedury w stosunku do dotychczas obowiązującej ustawy: procedura uproszczona,
podstawowa, zaostrzona. Podział ten związany jest z progami obowiązywania ustawy.
Pierwszym z nich jest próg 6.000 euro. W procedurze zaostrzonej zamówienia publiczne
udzielane będą, gdy wartość ich dla robót budowlanych przekracza 10.000.000 euro, zaś dla
dostaw lub usług 5.000.000 euro. Wybór wykonawcy obowiązkowo poprzedza kontrola
postępowania prowadzona przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych.
Zasady udzielania zamówień publicznych:

−

zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia
w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie
wykonawców,

−

zamówienia udzielane są zgodnie z przepisami ustawy,

−

postępowanie o udzielenie zamówienia jest jawne, w formie pisemnej, w języku polskim.

Podstawowymi trybami udzielania zamówienia jest przetarg nieograniczony oraz ograniczony.
Zamawiający może udzielić zamówienia w trybie negocjacji z ogłoszeniem, negocjacji bez

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki, zapytania o cenę albo aukcji elektronicznej tylko
w przypadkach określonych w ustawie.

Prawo jako zjawisko społeczne
System prawa to zespół obowiązujących w każdym państwie norm związanych
z różnorodnymi dziedzinami życia politycznego i społeczno-gospodarczego. Jest on
uporządkowany według konkretnych zasad:

−

zasada hierarchiczności – moc prawna normy zależy od rodzaju aktu normatywnego
i organu, który go wydał,

−

zasada spójności nie ma sprzeczności między normami prawnymi,

−

zasada zupełności nie ma luk w systemie i normy prawne zapewniają istnienie ładu
społecznego.

Charakterystyka prawa jako zjawiska społecznego:

−

zjawisko kulturowe związane z określonymi wartościami, np. prawo cywilizacji
euroatlantyckiej, prawo islamu, prawo hinduskie czy tradycja prawna Dalekiego Wschodu,

−

zjawisko psychologiczne (dotyczy m.in. sfery ludzkiej świadomości, tak indywidualnej jak
i zbiorowej), kształtujące motywy postępowania, sposób myślenia i oceniania,

−

zjawisko techniczne, istnieje potrzeba stworzenia swego rodzaju technologii tworzenia
prawa, jego stosowania i interpretacji,

−

czynnik utrzymania porządku publicznego i wychowania społeczeństwa,

−

warunek swobodnego rozwoju tak jednostek, jak i poszczególnych grup społecznych,

−

przekaźnik informacji o określonych wartościach akceptowanych przez daną społeczność,

−

dynamizator życia społecznego – w tym regulator konfliktów społecznych,

−

czynnik integrujący społeczeństwo.

Pojęcie odpowiedzialności cywilnej
Pojęcie odpowiedzialności cywilnej jest jedną z podstawowych instytucji, na których opiera się
system prawa cywilnego, a jednak mimo to trudno jest znaleźć jednoznaczną definicję tego
pojęcia.
W najszerszym ujęciu można stwierdzić, iż odpowiedzialność cywilna to sytuacja prawna,
w której powstaje zobowiązanie podmiotu do świadczenia odszkodowania za szkodę
wyrządzoną wskutek naruszenia norm cywilnoprawnych regulujących stosunki umowne, jak
i pozaumowne. Odpowiedzialność cywilna jest odpowiedzialnością majątkową sprawcy wobec
osoby poszkodowanej za wyrządzoną szkodę i celem jej jest kompensacja szkody. Największe
znaczenie ma odpowiedzialność odszkodowawcza rozumiana jako prawny obowiązek
naprawienia szkody. Ten rodzaj odpowiedzialności przeważa wśród rozwiązań, co wynika
między innymi z faktu, iż świadczenie in natura (czyli przywrócenie do stanu sprzed szkody) w
przypadku naprawienia szkody przynosi ze sobą szereg trudności.

Przesłanki zaistnienia odpowiedzialności cywilnej
Niezbędnym warunkiem powstania odpowiedzialności cywilnej jest łączne spełnienie trzech
następujących przesłanek: uszczerbek majątkowy lub niemajątkowy (szkoda), jakiego doznaje
poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo (życie, zdrowie,
wolność, cześć, majątek itp.), szkoda jest następstwem zdarzenia, jest podstawowym
warunkiem powstania odpowiedzialności.
Rodzi ona stosunek zobowiązaniowy niezależnie od istniejącego wcześniej stosunku prawnego
pomiędzy danymi osobami. Fakt powodujący uszczerbek czyli zdarzenie – ludzkie działanie,
niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania lub inne zdarzenie – w wyniku którego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

została wyrządzona szkoda osobie trzeciej, a z którym ustawa łączy obowiązek
odszkodowawczy. Szkoda sama w sobie nie jest więc warunkiem wystarczającym dla
powstania odpowiedzialności. Związek przyczynowy pomiędzy szkodą a zdarzeniem, z którym
prawo łączy obowiązek odszkodowawczy, przy czym kodeks cywilny stoi na gruncie tzw.
adekwatnego związku przyczynowego stanowiąc, że zobowiązany do odszkodowania
odpowiada tylko za normalne następstwa swego działania lub zaniechania, z którego szkoda
wynikła. Obowiązek naprawienia szkody powstaje z chwilą ustalenia, iż bez zdarzenia
początkowego – czynu niedozwolonego nie nastąpiłoby inne zdarzenie, jakim jest wynik
ostateczny w postaci uszczerbku (majątkowego lub/i niemajątkowego).

Pacjent jako podmiot prawa
Pacjent ma prawo do:

−

świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom wiedzy medycznej, do
korzystania z rzetelnej, opartej na kryteriach medycznych procedury ustalającej kolejność
dostępu do tych świadczeń,

−

informacji o swoim stanie zdrowia,

−

wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub ich odmowy, po
uzyskaniu odpowiedniej informacji,

−

intymności i poszanowania godności w czasie udzielania świadczeń zdrowotnych,

−

umierania w spokoju i godności.

W ZOZ przeznaczonych dla osób wymagających całodobowych lub całodziennych świadczeń
zdrowotnych pacjent ma również prawo do:

−

dodatkowej opieki pielęgnacyjnej sprawowanej przez osobę bliską lub inną osobę
wskazaną przez siebie,

−

kontaktu osobistego, telefonicznego, lub korespondencyjnego z osobami z zewnątrz,

−

opieki duszpasterskiej, przechowywania wartościowych rzeczy w depozycie zakładu
opieki zdrowotnej.

Kierownik zakładu opieki zdrowotnej zapewnia dostępność informacji o prawach pacjenta.
W razie zawinionego naruszenia praw pacjenta, sąd może przyznać poszkodowanemu
odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Ochrona danych osobowych
Dane osobowe - wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do
zidentyfikowania osoby fizycznej. Według ustawy o ochronie danych osobowych z dnia 29
sierpnia 1997 r. każdy ma prawo do ochrony danych osobowych. Przetwarzanie danych
osobowych może mieć miejsce ze względu na dobro publiczne, dobro osoby, której dane
dotyczą, lub dobro osób trzecich z zakresie i trybie określonym ustawą. Ustawa określa zasady
postępowania przy przetworzeniu danych osobowych oraz prawa osób fizycznych, których
dane osobowe są lub mogą być przetwarzane w zbiorze danych.
Ustawę stosuje się do przetwarzania danych osobowych w systemach informatycznych oraz
w kartotekach, skorowidzach, księgach, wykazach w innych zbiorach ewidencyjnych.
Ustawę stosuje się do organów państwowych oraz samorządu terytorialnego, a także do
innych państwowych lub komunalnych jednostek organizacyjnych podmiotów niepaństwowych
realizujących zadania publiczne.
Ustawę stosuje się do osób fizycznych i prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających
osobowości prawnej, które przetwarzają dane w związku z działalnością zarobkową,
zawodową lub dla realizacji celów statutowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zakład opieki zdrowotnej jest obowiązany prowadzić dokumentację medyczną osób
korzystających ze świadczeń zdrowotnych zakładu, zapewnia ochronę danych zawartych
w dokumentacji.

Zakład udostępnia dokumentację:

−

pacjentowi lub jego przedstawicielowi ustawowemu bądź osobie upoważnionej przez
pacjenta,

−

zakładom opieki zdrowotnej, jednostkom organizacyjnym tych zakładów i osobom
wykonującym zawód medyczny poza zakładami opieki zdrowotnej, jeżeli dokumentacja ta
jest niezbędna do zapewnienia ciągłości świadczeń zdrowotnych,

−

właściwym do spraw zdrowia organom państwowym oraz organom samorządu
lekarskiego w zakresie niezbędnym do wykonywania kontroli i nadzoru,

−

Ministrowi Z.i O.S, sądom i prokuratorom oraz sądom i rzecznikom odpowiedzialności
zawodowej, w związku z prowadzonym postępowaniem,

−

uprawnionym na mocy odrębnych ustaw organom i instytucjom, jeżeli badanie zostało
przeprowadzone na ich wniosek,

−

organom rentowym oraz zespołom do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności,
w związku z prowadzonym przez nie postępowaniem,

−

rejestrom usług medycznych, w zakresie niezbędnym do prowadzenia rejestrów,

−

zakładom ubezpieczeń społecznych.

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie są zasady funkcjonowania zakładów opieki zdrowotnej?
2. Jakie są zasady realizacji i finansowania programów zdrowotnych?
3. Z jakich usług ZOZ może korzystać pacjent?
4. Jakie korzyści będą mieli nabywcy korzystający z usług medycznych?
5. Co rozumiesz pod nazwą Zakład Opieki Zdrowotnej?
6. Kto jest kreatorem popytu na usługi medyczne?
7. Jakie czynniki warunkują popyt na usługi medyczne?
8. Co to są zamówienia publiczne?
9. Jakie informacje będą pomocne w planowaniu zatrudnienia nowemu pracownikowi?
10. Jakie są zasady udzielania zamówień publicznych?
11. Jakie są postanowienia ustawy o ochronie danych osobowych?
12. Co to są dane osobowe?
13. Co rozumiesz pod pojęciem odpowiedzialności cywilnej?
14. Co to jest odpowiedzialność cywilna?
15. Jakie są przesłanki zaistnienia odpowiedzialności cywilnej?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Od niedawna jesteś mieszkańcem dużego miasta wojewódzkiego. W trosce o siebie,

swoich bliskich, sporządź w postaci plakatu wykaz jednostek Zakładów Opieki Zdrowotnej
funkcjonujących w tym mieście.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału dotyczącą Zakładów Opieki Zdrowotnej,
2) odszukać wymagania, jakie musi spełniać jednostka będąca Z.O.Z.,
3) porównać treści zapisów i ustalić wnioski,
4) sporządzić wykaz placówek,
5) wykonać plakat przedstawiający jednostki Z.O.Z.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru A1,

−

kolorowe markery,

−

adresy potrzebnych instytucji,

−

mapa miasta,

−

książka telefoniczna,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Wyobraź sobie, że chcesz prowadzić gabinet protetyki słuchu, na nowo powstałym

osiedlu. Dokonaj charakterystyki oferowanego produktu: nazwa produktu – usługi, oferowany
asortyment, cechy usługi. Sporządź przykładową ofertę do kontraktowania usług medycznych.
Posłuż się informacjami zawartymi w Internecie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału dotyczące produktów oferowanych przez Z.O.Z.,
2) odszukać informacji na temat klientów, których potrzeby chcesz zaspokoić,
3) zapoznać się z przepisami medycznymi o kontraktowaniu usług medycznych,
4) odszukać informacji w Internecie,
5) sporządzić przykładową ofertę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wzory druków,

−

arkusze papieru A4, flamastry,

−

przepisy prawne,

−

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 3

Jesteś umówiony na konferencję dla przedstawicieli lokalnej prasy nt. praw pacjenta.

Na podstawie przepisów sporządź kartę praw pacjenta. Przygotuj foldery, które będziesz mógł
rozdać po spotkaniu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału dotyczącą praw pacjenta,
2) opracować materiały do wystąpienia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) przygotować foldery,
4) sporządzić kartę praw pacjenta.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze kolorowego papieru A4, flamastry,

−

wycinki z kolorowych czasopism,

−

przepisy prawne.

Ćwiczenie 4

Właściciel gabinetu protetycznego pokazuje klientowi ofertę usług. Swoją firmę prowadzi

od 5 lat i ma spore rozeznanie w rynku. Przygotuj ofertę do kontraktowania usług
medycznych. Posłuż się informacjami zawartymi w Internecie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału dotyczącą kontraktowania usług medycznych,
2) odszukać wymagania dotyczące kontraktowania usług medycznych,
3) odszukać informacje w Internecie,
4) przygotować ofertę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przepisy prawne,

−

wzory dokumentów służących do rejestracji działalności gospodarczej,

−

wzory różnych innych dokumentów,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4,

−

flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 5

Twoja znajoma trafiła na oddział szpitalny. Jest bardzo zdenerwowana, gdyż

hospitalizowana jest po raz pierwszy i nie zna swoich praw. Pomóż znajomej,
w zaadoptowaniu się do nowej sytuacji i opowiedz jej o prawach pacjenta. Zwróć szczególną
uwagę na przepisy dotyczące ochrony danych osobowych. Posłuż się informacjami zawartymi
w Internecie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału dotyczącą ochrony danych osobowych,
2) zapoznać się z prawami pacjenta,
3) odszukać odpowiednie przepisy prawa,
4) odszukać informacje w Internecie,
5) zapisać notatki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

tekst przewodni,

−

przepisy prawne,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4,

−

flamastry,

−

poradnik dla ucznia.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) scharakteryzować Zakład Opieki Zdrowotnej?

2) określić świadczenia medyczne?

3) zdefiniować pojęcie pacjent?

4) określić prawa pacjenta?

5) scharakteryzować rynek usług medycznych?

6) określić co wchodzi w skład świadczeń zdrowotnych?

7) określić zasady udzielania zamówień publicznych?

8) scharakteryzować rejestr usług medycznych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5. Zarządzanie jakością w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej

4.5.1. Materiał nauczania

Zarządzanie – proces koordynowania zbiorowych wysiłków dla osiągnięcia wyznaczonych
celów organizacji przez ludzi, przy wykorzystaniu techniki, w zorganizowanych strukturach
i na podstawie wyznaczonych zadań.

Zarządzanie jakością – wszystkie działania z zakresu zarządzania, które decydują o polityce
jakości, w celach i odpowiedzialności, a także o ich realizacji w ramach systemu jakości za
pomocą takich środków jak: planowanie jakości, sterowanie jakością, zapewnienie
jakości i doskonalenie jakości.

Podstawowe funkcje zarządzania
Planowanie – formułowanie odległych celów i określanie sposobów ich realizacji, podział
celów i zadań, które mają być realizowane w różnych okresach oraz obszarach
działalności organizacji.
Organizowanie – dokonywanie podziału pracy, delegowanie uprawnień decyzyjnych,
zapewnianie odpowiednich informacji oraz pozyskiwanie i rozmieszczanie zasobów ludzkich,
rzeczowych i finansowych.
Kierowanie – określanie informacji niezbędnych w procesie zarządzania i sposobów ich
pozyskiwania, oraz sposobu przygotowania i podejmowania decyzji.
Kontrolowanie – wyznaczanie przedmiotów kontroli i metod jej przeprowadzania.

Należy też uwzględnić funkcje tj. praca z ludźmi, pozyskiwanie zasobów rzeczowych
i dysponowanie nimi, praca z informacjami, decydowanie i koordynowanie, tworzenie relacji
między zwierzchnikiem a podwładnym, prowadzenie negocjacji, motywowanie pracowników,
rozwiązywanie konfliktów, przetwarzanie i rozprowadzanie informacji.

Style zarządzania:

−

autokratyczny – najważniejsze dla kierownika są zadania, zapomina o pracownikach, jest
nastawiony na osiąganie celów firmy- sam określa zadania, sposób i termin ich wykonania.
Sam też rozlicza swoich pracowników.

−

demokratyczny – najważniejsi dla kierownika są pracownicy, zwraca on szczególną uwagę
na stosunki międzyludzkie panujące w organizacji,

−

sytuacyjny – dla kierownika ważne są zarówno zadania jak i pracownicy, jest nastawiony
na osiąganie celów firmy łącznie z zespołem, koordynuje i doradza pracą w zespole.

Kierownik powinien sam dopasować styl zarządzania do sytuacji, albowiem nie ma
jednoznacznej odpowiedzi, jaki jest najbardziej efektywny styl zarządzania. Zależy on od cech
osobowości, kwalifikacji, umiejętności, stosunków między kierownikiem a podwładnymi, oraz
strukturą zadań do wykonania.

Zarządzanie w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej
Publiczny zakład opieki zdrowotnej udziela świadczeń zdrowotnych finansowanych ze
środków publicznych osobom ubezpieczonym oraz innym osobom, uprawnionym do tych
świadczeń na podstawie odrębnych przepisów, nieodpłatnie, za częściową odpłatnością lub
całkowitą odpłatnością.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Umowę o udzielenie zamówienia zawiera Narodowy Fundusz Zdrowia na czas udzielania
określonych świadczeń zdrowotnych lub na czas określony, na podstawie wyników
przeprowadzonego konkursu ofert na udzielenie zamówienia.
Umowa o udzielenie zamówienia zawarta zostaje z chwilą podpisania jej przez obie strony.
Wymaga ona formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Za zarządzanie publicznym zakładem opieki zdrowotnej odpowiedzialność ponosi kierownik
zakładu, kieruje zakładem i reprezentuje go na zewnątrz, jest przełożonym pracowników
zakładu.

Zasady gospodarki publicznych zakładów opieki zdrowotnej
Publiczny zakład opieki zdrowotnej, gospodaruje przekazaną w zarząd częścią mienia
państwowego lub komunalnego oraz przydzielonymi środkami finansowymi, kierując się
efektywnością ich wykorzystania, na zasadach określonych w prawie budżetowym
Publiczny zakład opieki zdrowotnej pozostawia w swojej dyspozycji:

−

70 % środków budżetowych niewykorzystanych w danym roku, jeżeli jest prowadzony
w formie jednostki budżetowej,

−

70 % wpłaty przeznaczonej dla budżetu, jeżeli jest prowadzony w formie zakładu
budżetowego.

Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej gospodaruje samodzielnie przekazanymi
w nieodpłatne użytkowanie nieruchomościami i majątkiem Skarbu Państwa lub komunalnym
oraz majątkiem własnym (otrzymanym i zakupionym).
Podstawą gospodarki samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej jest plan
finansowy, ustalany przez kierownika zakładu.
Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej może uzyskiwać środki finansowe z:

−

odpłatnych świadczeń zdrowotnych udzielanych na podstawie umowy,

−

wydzielonej działalności gospodarczej,

−

darowizn,

zapisów, spadków oraz ofiarności publicznej, także pochodzenia

zagranicznego.

Zasady realizacji i finansowania programów zdrowotnych, określają przepisy o świadczeniach
opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej może otrzymywać dotacje budżetowe na:

−

realizację zadań w zakresie zapobiegania chorobom i urazom lub innych programów
zdrowotnych oraz promocję zdrowia,

−

pokrycie kosztów kształcenia i podnoszenia kwalifikacji osób wykonujących zawody
medyczne,

−

inwestycje, w tym zakup wysoko specjalistycznych aparatury i sprzętu medycznego.

Jakość w ochronie zdrowia
Jakość jest najważniejszym czynnikiem konkurencyjności, ważniejszym nawet niż cena czy
terminowość dostaw. Warto się więc nią zajmować i ciągle doskonalić. Jedną z recept na
lepszą jakość są systemowe rozwiązania w dziedzinie jakości, normy PN-ISO serii 9000,
QS 9000. Wszystkie one mają jeden punkt wspólny: zalecają, albo wręcz wymuszają
stosowanie narzędzi i technik statystycznych, które pozwolą odpowiednio doskonalić
realizowane procesy i zapewnić ich powtarzalność, czyli innymi słowy umożliwią utrzymanie
lub doskonalenie jakości wytwarzanych wyrobów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zapewnienie jakości – wszystkie planowane i systematyczne, a także, jeśli to konieczne,
udowodnione działania realizowane w ramach systemu jakości, służące do wzbudzenia
należytego zaufania co do tego, że obiekt (działanie lub proces, wyrób, organizacja, system lub
osoba) spełni wymagania jakościowe.
Korzyści wynikające z wprowadzenia systemu zarządzania jakością wg normy ISO 9000:

−

zadowolenie klientów i wzrost wiarygodności przedsiębiorstwa,

−

usprawnienie skuteczności zarządzania,

−

lepszy podział zadań, odpowiedzialności i kompetencji w przedsiębiorstwie,

−

promocja handlu przez usuwanie barier powodujących różnice w praktykach krajowych,

−

status międzynarodowego uznania poprawa wizerunku przedsiębiorstwa,

−

zabezpieczenie interesów konsumentów poprzez odpowiednią i konsekwentną jakość

wyrobów, usług,

−

zapewnienie środków łączności między zainteresowanymi stronami,

−

zmniejszenie:
a) strat i braków z tytułu złej lub niskiej jakości wyrobów,
b) nakładu prac na poprawę braków,
c) ilości odpadów produkcyjnych,
d) ilości wad wyrobów poprzez prowadzenie działalności zapobiegawczej,
e) ilości reklamacji,
f) roszczeń gwarancyjnych,
g) fluktuacji załogi,

−

wzrost zdolności wytwórczej,

−

zmniejszenie kosztów,

−

zmniejszenie zapasów magazynowych,

−

wzrost rezerw,

−

krótsze przebiegi użytecznych informacji w badaniach,

−

wczesne rozpoznawanie i wykrywanie błędów, wad w różnych sferach wytwarzania
usługi,

−

uzyskanie ulg podatkowych przy zakupach aparatury kontrolno pomiarowej.

W przypadku służby zdrowia, gdzie najważniejszym priorytetem jest zdrowie i życie pacjenta,
nie można pozwolić na pogorszenie jakości świadczonych usług. Wysoka jakość powinna być
obowiązkową cechą nie tylko usług zdrowotnych.
Pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej powinny odpowiadać określonym
wymaganiom fachowym i sanitarnym, które określa M Z i O S po zasięgnięciu opinii Naczelnej
Rady Lekarskiej.
Minister zdrowia może określić, w drodze rozporządzenia, standardy postępowania
i procedury medyczne wykonywane w zakładach opieki zdrowotnej w celu zapewnienia
właściwego poziomu i jakości świadczeń.
Poprawa jakości zapewnia sprawne i efektywne funkcjonowanie systemu ochrony zdrowia,
prowadzi do zadowolenia pacjentów otrzymanych usług, satysfakcji pracowników
wykonywanej pracy, ograniczenia kosztów prowadzonej działalności, lepszego bardziej
efektywnego wykorzystania posiadanych zasobów materialnych, ludzkich, finansowych,
wzrostu udziału w rynku. Zwiększenie udziału świadczeniodawcy na rynku usług jest
potwierdzeniem zaufania do świadczonych wysokiej jakości usług medycznych.
Można wskazać wiele podmiotów zainteresowanych odpowiednią jakością usług zdrowotnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalicza się do nich m.in.:

−

pacjent,

−

personel zakładu opieki zdrowotnej,

−

dyrektor/menedżer zakładu opieki zdrowotnej,

−

eksperci z zakresu jakości, politycy, grupy nacisku,

−

państwo, samorząd terytorialny,

−

płatnik,

−

dostawcy aparatury, sprzętu, know how, współpracownicy w różnych dziedzinach,

−

media,

−

pozostali świadczeniodawcy,

−

banki,

−

sądownictwo.

Wysoka jakość warunkuje skuteczną opiekę zdrowotną, zgodną z wymaganiami społecznymi.

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Co oznacza pojęcie zarządzanie?
2. Jakie są funkcje zarządzania?
3. Jakie są zasady funkcjonowania publicznych zakładów opieki zdrowotnej?
4. Jakie są zasady realizacji i finansowania programów zdrowotnych?
5. Jakie zadania pełni publiczny zakład opieki zdrowotnej?
6. Jakie są style zarządzania?
7. Z jakich etapów składa się proces zarządzania?
8. W jaki sposób dostosujesz zarządzanie do zmian zachodzących w firmie?
9. Kto zajmuje się zarządzaniem w Z.O.Z.?
10. Co stanowi o jakości zarządzania w ochronie zdrowia?
11. Kto zainteresowany jest jakością zarządzania w ochronie zdrowia?

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sprowokuj dyskusję w gronie rodzinnym nt. zadań, jakie pełni publiczny zakład opieki

zdrowotnej. Na podstawie poznanych treści zweryfikuj opinię członków rodziny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału zwracając szczególną uwagę na wiadomości dotyczące Z.O.Z.,
2) odszukać zadania, jakie musi pełnić publiczny zakład opieki zdrowotnej,
3) sprowokować dyskusję na temat zadań Z.O.Z.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru A4, flamastry,

−

przepisy prawne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Przed dzisiejszą operacją cały zespół był wyjątkowo spokojny. Mimo, że czekała ich

poważna operacja na otwartym sercu, nie dało się wyczuć żadnego podenerwowania. Jedynym
odmiennym elementem był tłok przed salą operacyjną. Wszyscy chcieli zobaczyć "cudowne
ręce" światowej sławy chirurga, który przewodniczył zespołowi operacyjnemu. Wyjaśnij, co
wpłynęło na jakość świadczenia usług w tym ZOZ? Posłuż się informacjami zawartymi
w Internecie. Jaki styl zarządzania preferuje ordynator oddziału?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału dotyczącą jakości w zarządzaniu,
2) odszukać informacji na temat klientów, których potrzeby zaspokaja Z.O.Z.,
3) odszukać informacji w Internecie,
4) porównać treści zapisów i ustalić wnioski,
5) zapisać w zeszycie odpowiedź na pytania podane w ćwiczeniu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

tekst przewodni,

−

arkusze papieru A4, flamastry,

−

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 3

Przeczytaj

fragment biografii słynnego amerykańskiego menedżera przemysłu

samochodowego Lee Iacocca i przygotuj krótkie wystąpienie zawierające: ujętą w kilku
zdaniach istotę metody zarządzania, zalety i wady tej metody, twoją opinię o zarządzaniu Lee
Iacocca.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału dotyczącą zarządzania,
2) przeczytać fragment biografii,
3) odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba zarządzająca,
4) zapisać wnioski,
5) przygotować wystąpienie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru A4, flamastry,

−

fragment biografii Lee Iacocca.

Ćwiczenie 4

W pewnym przedsiębiorstwie na stanowisko dyrektora finansowego zatrudniono znaną

i uznawaną w tym środowisku osobistość. Nowego dyrektora nie trzeba było przedstawiać
pracownikom – wszyscy go znali z telewizji i gazet. Odpowiedz na pytanie: co było
dominującymi źródłami władzy: autorytet – uznana i szanowana osoba, kwalifikacje, uczucia?
Wyjaśnij, na czym polega zarządzanie przez jakość? Posłuż się informacjami zawartymi
w internecie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału dotyczącą zarządzania,
2) odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca zarządzać,
3) odszukać informacje w Internecie,
4) zapisać w zeszycie odpowiedź na pytania podane w ćwiczeniu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru A4, flamastry,

−

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 5

Pacjent z radością wita się z pielęgniarką, która po kilkudniowym urlopie wróciła do

pracy. W jej towarzystwie zapomina o swoim stanie, nawet zastrzyki wykonywane przez nią
nie są tak dokuczliwe. Opisz, co wpłynęło na samopoczucie pacjenta. Posłuż się informacjami
zawartymi w Internecie na temat zarządzania jakością. Odpowiedz na pytanie, czym
charakteryzuje się zarządzanie jakością?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału dotyczącą zarządzania jakością,
2) odszukać wymagania, jakie musi spełniać osoba chcąca zarządzać w ZOZ,
3) odszukać informacje w Internecie,
4) zapisać w zeszycie odpowiedź na pytania podane w ćwiczeniu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

arkusze papieru A4, flamastry.

Ćwiczenie 6

Znajdź synonimy lub słowa bliskoznaczne do słowa zarządzanie i kierowanie. Wypisz te

słowa. Opisz ich znaczenie. Porównaj zapisane treści i ustal wnioski.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treść rozdziału dotyczącą zarządzania,
2) wypisać słowa i opisać ich znaczenie,
3) zapisać wnioski.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru A4.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) jakość w ochronie zdrowia?

2) podstawowe funkcje zarządzania?

3) etapy zarządzania?

4) zasady funkcjonowania publicznych?

5) zakładów opieki zdrowotnej?

6) style zarządzania?

7) świadczenia zdrowotne?

8) publiczny zakład opieki zdrowotnej?

9) zadania Z.O.Z.?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi.
5. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 35 minut.

Powodzenia!

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Przedsiębiorstwa na rynku

a) zgłaszają zapotrzebowanie na czynniki wytwórcze.
b) dążą do osiągnięcia określonych korzyści.
c) to podmioty prowadzące działalność produkcyjną i rolną.
d) otrzymują wynagrodzenia z pracy.

2. Działalnością usługową jest

a) praca najemna.
b) pośredniczenie pomiędzy sprzedającym a kupującym.
c) zaspokajanie szeroko rozumianych potrzeb konsumentów.
d) wznoszenie budowli, ich remontowanie i konserwacja.

3. Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej może uzyskiwać środki finansowe z

a) odpłatnych świadczeń zdrowotnych udzielanych na podstawie umowy.
b) wydzielonej działalności gospodarczej.
c) darowizn, zapisów, spadków oraz ofiarności publicznej, także pochodzenia

zagranicznego.

d) odpowiedzi a, b, c są prawidłowe.

4. Pacjent ma prawo do

a) świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom wiedzy medycznej.
b) informacji o swoim stanie zdrowia.
c) wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub ich odmowy

po uzyskaniu odpowiedniej informacji.

d) wszystkie odpowiedzi są prawdziwe.

5. Do udzielania świadczeń zdrowotnych uprawnione są

a) przedsiębiorstwa indywidualnych właścicieli.
b) spółki osobowe.
c) Zakłady Opieki Zdrowotnej.
d) przedsiębiorstwa międzynarodowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Odpowiedzialna firma ma na uwadze

a) jedynie zyski.
b) najprostsze i najszybsze sposoby, by zwiększyć zyski.
c) jakość

wyrobu,

bezpieczeństwo konsumenta, stosowne opakowanie oraz

oznakowanie wyrobu.

d) zmniejszenie kosztów produkcji nawet za cenę pogorszenia jakości.

7. Ryzyko w działalności gospodarczej wynika

a) z trudnych do przewidzenia zmian w otoczeniu.
b) ze zbyt sformalizowanych struktur organizacyjnych.
c) z braku dobrych pracowników.
d) z braku siedziby firmy.

8. Zawód medyczny w świetle przepisów prawa to

a) wszystkie osoby fizyczne.
b) osoby pełnoletnie.
c) osoba, uprawniona do udzielania świadczeń zdrowotnych, oraz legitymująca się

nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym
zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny.

d) wszystkie odpowiedzi są prawdziwe.

9. Zamówienia publiczne to

a) bilans przedsiębiorstwa.
b) zestawienie przychodów ze sprzedaży i kosztów prowadzonej działalności.
c) szczególny rodzaj postępowania, zmierzający do zawarcia umowy, między

zamawiającym a wykonawcą.

d) rachunkiem opłacalności przedsięwzięcia.

10. Koszty stałe w działalności gospodarczej to

a) koszty stałego utrzymywania rezerwy gotówkowej.
b) wydatki ponoszone przez przedsiębiorstwo niezależnie od skali sprzedaży, np. czynsz

za lokal.

c) koszty zmienne pomniejszone o koszty całkowite.
d) trwała struktura firmy.

11. Poprawa jakości w funkcjonowaniu systemu ochrony zdrowia

prowadzi do

a) zadowolenia pacjentów otrzymanych usług.
b) lepszego bardziej efektywnego wykorzystania posiadanych zasobów materialnych.
c) zwiększenie udziału świadczeniodawcy na rynku usług.
d) wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.

12. Najbardziej efektywny styl zarządzania w ochronie zdrowia to

a) autokratyczny.
b) sytuacyjny.
c) demokratyczny.
d) nie ma jednoznacznej odpowiedzi, jaki jest najbardziej efektywny styl zarządzania.

13. Podstawowymi trybami udzielania zamówienia publicznego jest

a) planowanie.
b) przetarg nieograniczony oraz ograniczony.
c) kontrolowanie.
d) sprawowanie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14. System emerytalny w Polsce

a) oparty jest na trzech filarach.
b) oparty jest na dwóch filarach.
c) finansowany jest w całości przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
d) został zreformowany w 1992 roku.

15. W ramach systemu emerytalnego w Polsce

a) w I filarze uczestniczy obowiązkowo każdy zatrudniony.
b) w I filarze uczestniczą wyłącznie osoby, które w momencie wprowadzenia reformy

emerytalnej miały ukończone 35 lat.

c) III filar stanowi uzupełnienie emerytury i może przybierać formę indywidualnej

umowy OFE.

d) kobiety i mężczyźni nabywają uprawnienia emerytalne w wieku 60 lat.

16. Trzeci filar ubezpieczeń emerytalnych

a) jest obowiązkowy dla wszystkich zatrudnionych.
b) nie przysługuje osobom, które wybrały II filar.
c) jest dobrowolny i stanowi dodatkowe zabezpieczenie emerytalne.
d) jest obowiązkowy dla rencistów.

17. Ubezpieczenia społeczne obejmują m.in.

a) ubezpieczenie emerytalne i rentowe.
b) ubezpieczenia macierzyńskie.
c) ubezpieczenia majątkowe.
d) ubezpieczenia gospodarcze.

18. Zarządzanie jakością to

a) realizacja wybitnych pomysłów.
b) wszystkie działania z zakresu zarządzania, które decydują o polityce jakości.
c) pomoc w organizowaniu.
d) doskonalenie pracowników.

19. Marketing to

a) wpływ państwa na gospodarkę.
b) pieniężna pomoc społeczna.
c) promocja firmy.
d) kompleksowa działalność przedsiębiorstwa na drodze producent – konsument,

optymalne usatysfakcjonowanie odbiorcy.

20. Zgodnie z prawem popytu na usługi medyczne

a) jeżeli cena dobra się zwiększa, to producenci są zainteresowani dostarczeniem na

rynek większej ilości dóbr.

b) jeżeli cena zmniejsza się, to konsumenci są zainteresowani nabyciem większej ilości

dóbr.

c) jeżeli cena zwiększa się, to konsumenci są zainteresowani nabyciem większej ilości

dóbr.

d) popyt jest niezależny od poziomu ceny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ........................................................................................................................

Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki w ochronie zdrowia

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

1. Chwieruta S., Kulis M., Wójcik D.: Elementy zarządzania finansowego w ochronie

zdrowia. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Versalius”, Kraków 2000

2. Fedorowski J., Niżankowski R.: Ekonomika medycyny. PZWL, Warszawa 2002
3. Getzen T.: Ekonomika zdrowia, PWN, Warszawa 2000
4. Kutych M., Whitfield M., Klich J.: Zarządzanie w opiece zdrowotnej. Wydawnictwo

Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001

5. Makieta Z., Makieta. T. Rachwał: Podstawy Przedsiębiorczości. Kształcenie ogólne

w zakresie podstawowym. Nowa Era, Warszawa 2005

6. Mierzejewska - Majcherek J.: Podstawy ekonomii. Centrum Doradztwa i Informacji Difin,

Warszawa 2003

7. Nosko J.: Ekonomika i zarządzanie w opiece zdrowotnej. Instytut Medycyny Pracy, Łódź

2001

8. Trocki M.: Nowoczesne systemy zarządzania w opiece zdrowotnej. Instytut

Przedsiębiorczości i Samorządności, Warszawa 2002

9. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 22 grudnia 1998 r.

w sprawie szczególnych zasad rachunku kosztów w publicznych zakładach opieki
zdrowotnej (Dz. U. Nr 164, poz. 1194)

10. Ustawa z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym

Funduszu Zdrowia (Dz. U. Nr 45, poz. 391)

11. Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej.
12. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze

środków publicznych (Dz.U.Nr 210, poz.2135, z późn. zm.)

13. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie limitu cen dla

wyrobów medycznych będących przedmiotami ortopedycznymi i środków pomocniczych,
o takim samym zastosowaniu, ale różnych cenach, oraz limitu cen dla napraw
przedmiotów ortopedycznych (Dz. U. nr 275, poz.2732 ze zm.)

14. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie szczegółowego

wykazu wyrobów medycznych będących przedmiotami ortopedycznymi i środków
pomocniczych, wysokości udziału własnego świadczeniobiorcy w cenie ich nabycia,
kryteriów ich przyznawania, okresów użytkowania, a także wyrobów medycznych
będących przedmiotami ortopedycznymi podlegającymi naprawie w zależności od
wskazań medycznych oraz wzoru zlecenia na zaopatrzenie w te wyroby i środki (Dz. U.
Nr 276, poz. 2739 ze zm.)

15. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 12 października 2004 r. (Dz. U. Nr 231, poz.

2327) w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinien odpowiadać lokal podmiot
wykonującego czynności z zakresu zaopatrzenia w środki pomocnicze i wyroby medyczne
będące przedmiotami ortopedycznymi