2012-03-26

1

Znaczenie szkoły rodzenia

w opiece perinatalnej

dr n. med. Robert Terlikowski

UNIWERSYTET MEDYCZNY

W BIAŁYMSTOKU

Wydział Nauk o Zdrowiu

Podstawy szkoły rodzenia wiążą się ściśle
z

pojęciem

tzw.

psychoprofilaktyki

położniczej,

czyli

koncepcji

ochrony

psychiki ciężarnej kobiety przed lękiem
spowodowanym porodem.

Psychoprofilaktyka położnicza

• dydaktyka

• psychoterapia

• fizjoprofilaktyka

Dydaktyka

przedstawia rodzicom przebiegu ciąży,
porodu, połogu, znaczenia karmienia
piersią dla dziecka i matki, zagadnienia
rozrodu

Psychoterapia

zmierza do pokazania, jakie znaczenie
ma proces rozwoju wewnątrzmacicznego
dziecka, jego rodzenie i karmienie

Fizjoprofilaktyka

obejmuje ćwiczenia poprawiające kondycję
ogólną ciężarnej, mięśni biorących udział

w porodzie, naukę oddychania
przeponowego, naukę parcia w II okresie

porodu oraz umiejętności relaksu

2012-03-26

2

Ogólnymi celami opieki

perinatalnej są:

• promocja i zachowanie dobrego stanu zdrowia

ciężarnej zarówno fizycznego i psychicznego

• urodzenie zdrowego i dojrzałego noworodka

• przygotowanie ciężarnej do porodu, karmienia,

jak również do opieki nad noworodkiem

• wykrywanie i leczenie stanów zagrożenia

zdrowia i życia zarówno matki jak też i płodu

w okresie ciąży

Ciąża

• rozwój życia ludzkiego od poczęcia do

narodzin

• zasady higieny w czasie ciąży

• sposób odżywiania się

• przestrzeganie zdrowego trybu życia

• rozpoznawanie nieprawidłowych objawów

przebiegu ciąży

Poród

• metody obliczania terminu porodu

• objawy zbliżającego się porodu

• co należy zabrać ze sobą do szpitala

• okresy porodu – postępowanie rodzącej

• udział partnera w porodzie

• metody łagodzenia dolegliwości porodowych

• przedstawienie różnych technik porodowych

Połóg

• przebieg, higiena i tryb życia

• procesy zachodzące w tym okresie

• powrót płodności po porodzie

• metody naturalnego planowania rodziny

Karmienie piersią

• zalety dla dziecka, matki i całej rodziny

• technika karmienia piersią

• fizjologia laktacji

• najczęstsze problemy związane

z karmieniem i metody ich rozwiązywania

Aspekty prawne dotyczące

ciąży, porodu i połogu

• praca kobiet ciężarnych

• opieka okołoporodowa

• świadczenia socjalne

• prawa pacjenta

2012-03-26

3

Noworodek i niemowlę

• wyprawka noworodka

• przygotowanie miejsca dla noworodka w domu

• okres adaptacji noworodka do nowych warunków

• stany

przejściowe

u

noworodka

(np.

ż

ółtaczka

fizjologiczna, fizjologiczny spadek wagi )

• pielęgnacja noworodka i niemowlęcia

• szczepienia ochronne

• objawy niepokojące występujące u noworodka

i niemowlęcia

• dieta noworodka, niemowlęcia i małego dziecka

Część praktyczna

powinna obejmować:

• ćwiczenia w poszczególnych trymestrach ciąży

-oddechowe

-ruchowe

-relaksacyjne

• nauka technik porodowych

• nauka parcia

• ćwiczenia w okresie połogu

Przygotowanie w szkole

rodzenia przyczynia się do:

• obniżenia odsetka porodów przedwczesnych

i ciąż przenoszonych

• zmniejszenia konieczności zastosowania operacji

położniczych, w tym cięcia cesarskiego, czy
nacięcia krocza

• skrócenia czasu trwania porodu

W.Fijałkowski „W Szkole Rodzenia”

MAKMed – Gdańsk 1996

• obniżenia liczby uszkodzeń szyjki macicy

• zredukowania utraty krwi w czasie rodzenia

łożyska

• lepszego stanu urodzeniowego noworodka

• szybszego powrotu kobiety do pełnej

sprawności fizycznej

Przygotowanie w szkole

rodzenia przyczynia się do:

W.Fijałkowski „W Szkole Rodzenia”

MAKMed – Gdańsk 1996

Szkolenie przedporodowe

• skrócenie czasu trwania porodu

• większa tolerancję bólu

• zastosowanie

mniejszej

ilości

leków

przeciwbólowych

• niższy poziom niepokoju

• rzadsze korzystanie z pomocy pielęgniarek

i opiekunek w czasie porodu

→

→

→

→

krótszy pobyt

w szpitalu

→

→

→

→

niższe koszty

J.Alexander i wsp.

„Nowoczesne położnicztwo” PZWL 1995

Ć

wiczenia fizyczne w ciąży

• bezpieczeństwo

• znaczne korzyści dla matki i płodu

-rodzaj ćwiczeń

-intensywność

-częstotliwość

-czas trwania

J.F.Clapp Contemp.Ob.Gyn. 2001;46:30

2012-03-26

4

Matka

• poprawa czynności układu krążenia

• ograniczony przyrost masy ciała i tkanki

tłuszczowej

• lepsza kondycja psychiczna, łatwiejszy poród

z rzadszymi powikłaniami

• krótszy okres rekonwalescencji

• poprawa ogólnej sprawności fizycznej

J.F.Clapp Contemp.Ob.Gyn. 2001;46:30

Dziecko

• mniejsza ilość tkanki tłuszczowej

• zwiększona odporność na stres

• szybszy rozwój psychoruchowy

(obserwacje dotyczą jedynie wczesnego
dzieciństwa, skutki w okresie dojrzewania nie
zostały jeszcze poznane)

J.F.Clapp Contemp.Ob.Gyn. 2001;46:30

Ć

wiczenia w czasie ciąży

• w ciąży niepowikłanej ćwiczenia można utrzymać na

niezmienionym poziomie (dane dotyczące wysiłku w
ciąży są nadal niewystarczające, jednakże ciężarna, która
jest w stanie wytrzymać zwiększoną aktywność zazwyczaj
wymaga niewielkiego nadzoru położniczego)

• ciężarna, która

uprzednio nie ćwiczyła oraz taka, u

której występują powikłania medyczne lub położnicze,
winna być dokładnie zbadana przed podjęciem ćwiczeń

ACOG Committe Opinion No. 267

Obstet.Gynecol. 2002;99:171-73

• dodatkowe korzyści zdrowotne u ciężarnych

z cukrzycą ciążową

• ciężarne z wywiadem obciążonym porodem

przedwczesnym

lub

zahamowaniem

wewnątrzmacicznego wzrastania płodu winny
ograniczyć aktywność fizyczną w drugim

i trzecim trymetrze ciąży

Ć

wiczenia w czasie ciąży

ACOG Committe Opinion No. 267

Obstet.Gynecol. 2002;99:171-73

Cel

Programu Poprawy Opieki Perinatalnej w Polsce

obniżenie zachorowalności i umieralności matek,
płodów i noworodków poprzez poprawę opieki
perinatalnej

szeroko pojęta edukacja i promocja zdrowia
społeczeństwa

Wczesna edukacja ciężarnych

• zagadnienia przebiegu wczesnej ciąży,

z problematyką patologii ciąży

• ukierunkowanie na wczesne nieprawidłowości

→

→

→

→

szybsze zgłoszenia się lekarza

→

→

→

→

stworzenie

możliwości jak najszybszego ich leczenia

2012-03-26

5

Podsumowanie

• nauczanie w szkole rodzenia przyczynia się do

zmniejszenia częstości powikłań ciąży, porodu

i połogu, polepszenia stanu zdrowia noworodka
i matki

• szkoła

rodzenia

w

istotny

sposób

służy

zachowaniom prozdrowotnym w ciąży

• konieczne wydaje się stałe modyfikowanie

i aktualizowanie programów szkoły rodzenia

o nowe doniesienia, a także objęcie opieką
ciężarnych w pierwszym trymestrze ciąży

• szkoła rodzenia winna być samodzielną

jednostką, niezależną od porad w poradni “K”
i lekarza pierwszego kontaktu

Podsumowanie

Dziękuję za uwagę