Amortyzacja księgowa a podatkowa

W większości państw występują dość istotne różnice między amortyzacją dla

celów księgowych, a amortyzacją dla celów podatkowych. Wynikają one z tego, iż
cele amortyzacji podatkowej i amortyzacji księgowej są różne:

Amortyzacja księgowa

Celem amortyzacji księgowej jest odzwierciedlenie zużywania się środka trwałe-

go w trakcie jego użytkowania oraz zapewnienie zachowania zasady współmierności
przychodów i kosztów. Amortyzacja księgowa więc powinna być za każdym razem
tak dopasowana, aby jak najwierniej odzwierciedlała proces zużywania się środka
trwałego oraz umożliwiała jak najdokładniejsze oddanie jego rzeczywistej wartości
w postaci wartości netto wykazywanej w bilansie.

Amortyzacja podatkowa

Celem amortyzacji podatkowej jest ustalenie podatkowych kosztów uzyskania

przychodów w danym okresie podatkowym oraz realizacja polityki gospodarczej
i fiskalnej państwa. Amortyzacja podatkowa będzie więc skonstruowana tak, aby
urząd skarbowy mógł sprawować kontrolę nad poprawnością naliczania podatku.
Będzie się to z reguły odbywało poprzez odgórne ustalenie procentowych stawek
amortyzacyjnych dla poszczególnych grup środków trwałych, bez względu na ich rze-
czywisty okres użytkowania w konkretnym przedsiębiorstwie.

Często Państwo realizując politykę gospodarczą wykorzystuje amortyzację, aby

wywołać pożądane efekty ekonomiczne.

Przykładem takich rozwiązań jest zezwolenie przedsiębiorstwom na odpisywanie

w koszty dużej części wartości środka trwałego już w pierwszym roku jego użytko-
wania, co ma na celu zachęcenie przedsiębiorstw do dokonywania inwestycji.

Przedsiębiorstwo więc, aby być w zgodzie zarówno z przepisami księgowymi jak

i przepisami podatkowymi, musi w wielu przypadkach naliczać odrębnie amortyzację
dla celów podatkowych i odrębnie dla celów księgowych.

Amortyzacja i umorzenie księgowe wykorzystywane są do stworzenia bilansu

i rachunku zysków i strat, natomiast amortyzacja podatkowa wykorzystywana jest
przy wyliczaniu podatku dochodowego, jaki firma musi zapłacić za dany okres.

Źródło:http://www.findict.pl/academy/rachunkowosc/podstawy_rachunkowosci/srodki_trwale/amortyzacja_srodkow_trwalych/amortyzacja_ksiegowa_podatkowa.php

Zasady amortyzacji bilansowej środków trwałych

Wyszczególnienie

Charakterystyka

1. Rozpoczęcie odpisów
amortyzacyjnych

Rozpoczęcie odpisów amortyzacyjnych następuje nie wcześniej niż po
przyjęciu środka trwałego do używania.

2. Zakończenie odpisów
amortyzacyjnych

Nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych
lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub
przeznaczenie go do likwidacji, sprzedaży bądź stwierdzenia jego
niedoboru.

3. Zasady określania okresu
ekonomicznej użyteczności
środka trwałego i stawek
amortyzacyjnych

Przy określeniu okresu amortyzacji i rocznej stawki amortyzacyjnej
uwzględnia się okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego, na
określenie którego wpływają w szczególności:

• liczba zmian, na których pracuje środek trwały,

• tempo postępu techniczno-ekonomicznego,

• wydajność środka trwałego mierzona liczbą godzin pracy lub liczbą
wytworzonych produktów, albo innym właściwym miernikiem,

• prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego,

przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej
pozostałości środka trwałego (tzw. wartość rezydualna).

4. Metody amortyzacji

Różnorodne, na przykład: metoda liniowa, metoda degresywna, metody
naturalne.

5. Uproszczenia w zakresie
zasad dokonywania odpisów
amortyzacyjnych

Dla środków trwałych o niskiej wartości początkowej można ustalać
odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe w sposób uproszczony, przez
dokonywanie zbiorczych odpisów dla grup środków trwałych zbliżonych
rodzajem i przeznaczeniem lub jednorazowo odpisując wartość tego
rodzaju środków trwałych.

6. Amortyzacja używanych lub
ulepszonych środków trwałych

Brak szczegółowych uregulowań. Należy stosować zasady określone dla
wszystkich środków trwałych.

Źródło: http://e-rachunkowosc.pl/artykul.php?view=341

Zasady amortyzacji podatkowej

Wyszczególnienie

Charakterystyka

1. Rozpoczęcie
odpisów
amortyzacyjnych

Od miesiąca następnego po przyjęciu środka trwałego do używania; w
wypadku gdy amortyzuje się środek trwały jednorazowo, wtedy odpisy
amortyzacyjne mogą być dokonane w miesiącu zakupu lub w miesiącu
następnym.

2. Zakończenie
odpisów

amortyzacyjnych

W miesiącu zrównania się w wartości początkowej dotychczasowymi
odpisami amortyzacyjnymi; w wypadku sprzedaży, likwidacji środka

trwałego łącznie z tym miesiącem, w którym środek sprzedano,
zlikwidowano.

3. Metody
amortyzacji

Metoda liniowa, metoda degresywno-liniowa, metoda jednorazowego
odpisu amortyzacyjnego.

4. Stawki
amortyzacyjne

Określone w przepisach prawa lub stawki indywidualne do środków
trwałych nabytych jako używane lub środków trwałych ulepszonych.

5. Podwyższanie
stawek
amortyzacyjnych

Stawki amortyzacyjne można podwyższać, jeżeli środki trwałe są
używane w warunkach złych lub pogorszonych.

6. Uproszczenia w
zakresie amortyzacji

Środki trwałe, których cena nabycia nie przekracza 3 500zł można
amortyzować jednorazowo w miesiącu przyjęcia do używania lub w
miesiącu następnym.

7. Amortyzacja
środków trwałych
używanych lub
ulepszonych

Dla używanych lub ulepszonych środków trwałych można stosować
indywidualne stawki amortyzacyjne, z tym, że okres amortyzacji nie
może być krótszy niż:
1. dla środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji

Środków Trwałych (KŚT):

o

24 miesiące – gdy ich wartość początkowa nie przekracza

25 000zł,

o

36 miesięcy – gdy ich wartość początkowa jest wyższa od

25 000zł i nie przekracza 50 000zł,

o

60 miesięcy – w pozostałych przypadkach,

2. dla środków transportu, w tym samochodów osobowych –

30 miesięcy,

3. dla budynków (lokali) i budowli – 10 lat, z wyjątkiem budynków

wymienionych w rodzajach 103 i 109 KŚT, trwale związanych z
gruntem, kiosków towarowych o kubaturze poniżej 500 m 3 ,
domków kempingowych oraz budynków zastępczych, dla których

okres ten nie może być krótszy niż 36 miesięcy.

Źródło: http://e-rachunkowosc.pl/artykul.php?view=341

Porównując ww. tabele należy zauważyć, że zgodnie z prawem bilansowym, jednostka

gospodarcza może stosować różnorodne metody amortyzacji, natomiast w prawie podatkowym

stosuje się metodę liniową, degresywną lub odpisów jednorazowych.

Amortyzacja podatkowa środków trwałych

oraz wartości niematerialnych i prawnych

W prawie podatkowym obowiązuje założenie, że sam zakup lub wytworzenie

środka trwałego i prawa nie stanowi kosztu. Kosztem jest natomiast ekonomiczna
utrata wartości w wyniku używania, którą ustala się poprzez amortyzację
podatkową. Wyrazem tego jest reguła, że wydatki na nabycie lub wytworzenie we
własnym zakresie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (o
przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok) nie są zaliczane do kosztów
uzyskania przychodów. Do kosztów uzyskania przychodów zalicza się natomiast
odpisy amortyzacyjne z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości
niematerialnych i prawnych. Wysokość odpisów amortyzacyjnych podatnik ustala na
podstawie Ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,

do której prowadzenia jest obowiązany.

Amortyzacja jest kosztem niepieniężnym (to znaczy nie pociąga za sobą

wydatków: istotą amortyzacji jest rozłożenie w czasie jednorazowego wydatku
poniesionego na zakup środka trwałego) i składnikiem kosztów materialnych.

Amortyzacja jest także źródłem finansowanie inwestycji restytucyjnych. Z

pomocą amortyzacji nakłady na zakup czy wytworzenie środka trwałego są stopniowo
zaliczane w koszty poszczególnych okresów, co pozwala (przynajmniej teoretycznie)
zgromadzić fundusze na zakup nowych środków trwałych po całkowitym
zamortyzowaniu starych.

Odpisy amortyzacyjne odzwierciedlają również utratę wartości środka trwałego w

trakcie używania. Ponieważ środki różnią się przewidywanym okresem zużycia,
stosowane są dla nich różne stawki amortyzacyjne.

Metody amortyzacji środków trwałych

oraz wartości niematerialnych i prawnych

Wprowadzenie

Ponieważ wydatków na zakup lub wytworzenie środków trwałych nie możemy za-

liczyć w koszty uzyskania przychodów jednorazowo i bezpośrednio, jeżeli ich wartość

początkowa przekracza 3500 zł, ustawodawca dał możliwość zaliczenia ich w koszty
„na raty” — za pomocą tzw. odpisów amortyzacyjnych.

W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz w ustawie o podatku

dochodowym od osób prawnych określono jednobrzmiąco wiele metod amortyzacji.

Podatnik powinien, przed rozpoczęciem amortyzacji, dokonać wyboru jednej z wy-

mienionych metod amortyzacji:
— metoda liniowa:

→ stawki określone w Wykazie stawek amortyzacyjnych,

→ stawki podwyższone,

→ stawki obniżone,

→ odpis sezonowy,

→ stawki indywidualne

(ulepszone, używane, inwestycje w obcym środku trwałym).

— metoda degresywna (degresywno-liniowa);

— metoda jednorazowego odpisu.

→ dla środków trwałych o wartości do 3500 zł,

→ Jednorazowa amortyzacja dla małych podatników i podatników rozpoczynają-

cych działalność— obowiązuje od 01.01.2007 r.

Na odrębnych zasadach odbywa się amortyzacja wartości niematerialnych i praw-

nych oraz taboru morskiego w budowie, a także majątku wykorzystywanego w ramach
komercjalizacji i prywatyzacji.

Od 1 stycznia 2003 roku podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych:

— w równych ratach co miesiąc albo
— w równych ratach co kwartał, albo
— jednorazowo na koniec roku podatkowego.

1. Metoda liniowa (równomierna) amortyzacji

Metoda liniowa jest podstawową metodą amortyzacji, najprostszą w liczeniu, stąd

najbardziej powszechną. Oparta jest ona na założeniu, że zużycie środka trwałego
i utrata jego wartości jest równomierna w całym okresie (poszczególnych latach)
użytkowania. Bieżąca wartość tego zużycia, czyli stawka amortyzacyjna, jest wiel-
kością stałą. Można powiedzieć, że metoda ta odzwierciedla systematyczną i równo-
mierną alokację kosztów zużywanych aktywów trwałych do okresów czerpania ko-
rzyści z nimi związanych. Metoda ta wiąże zatem — w sposób bezpośredni — amorty-
zację z upływem czasu, a nie z faktycznym wykorzystaniem środka trwałego.

Graficznie proces amortyzacji liniowej można przedstawić następująco

Rys. 1. Amortyzacja liniowa

Obliczenie bieżącej amortyzacji, czyli rocznego odpisu amortyzacyjnego, następuje

zgodnie z poniższym wzorem

(

)

−

=

p

r

W

W

A

t

gdzie:
A — roczny odpis amortyzacyjny, zł;

p

W — wartość początkowa obiektu, zł;

r

W — wartość rezydualna obiektu, zł;

t — przewidywany okres eksploatacji (używania) obiektu, (n = 1, 2, ..., t) lata.

Suma odpisów amortyzacyjnych po n latach, przy zerowej końcowej wartości

rezydualnej W

r

= 0, będzie równa

= ⋅ = ⋅

∑

p

W

A n A n

t

Można również w procedurze liczenia stawki amortyzacyjnej wykorzystać tzw.

stopę amortyzacyjną, czyli procentowe roczne zużycie wartości amortyzowanego
obiektu. Stopa amortyzacji w roku n jest ilorazem odpisu amortyzacyjnego z roku n
przez wartość księgową obiektu z początku roku, czyli

( )

−

=

1

%

n

k n

A

A

W

gdzie %

n

A — roczna stopa amortyzacyjna, %.

Wartość księgową wyliczamy ze wzoru

( )

⎛

⎞

=

− ⋅ =

− ⋅

=

−

⎜

⎟

⎝

⎠

1

p

k

p

p

p

n

W

n

W

W

n A W

n

W

t

t

Po podstawieniu otrzymujemy

( )

(

)

−

=

=

=

−

− ⋅

− +

1

1

%

1

1

n

k

p

n

A

A

A

W

W

n

A

T n

Z powyższego wzoru wynika, że przy liniowej metodzie amortyzacji, stopa amor-

tyzacji rośnie wraz ze wzrostem n (od wartości 1/t w pierwszym roku amortyzacji do
1 w ostatnim roku amortyzacji).

Pojęcie stopy amortyzacji nie należy mylić ze stawką amortyzacji.

Stawka amor-

tyzacji

jest ilorazem odpisu amortyzacyjnego do wartości początkowej obiektu. Przy

amortyzacji liniowej odpisy amortyzacyjne są jednakowe we wszystkich latach. Oz-
nacza to, że również stawka amortyzacji jest wielkością stałą. Jej wartość wyraża
się zazwyczaj w procentach i określa następująco

α = ⋅

1

100%

t

gdzie

t

— okres amortyzacji obiektu, lata.

Wysokość stawki amortyzacyjnej dla poszczególnych obiektów jest określona

w obu ustawach o podatku dochodowym (Wykaz rocznych stawek amortyzacyjnych).

Na tej podstawie wyznacza się

okres amortyzacji

według wzoru

=

α

1

t

Tabela 1. Linowa metoda amortyzacji dla końcowej wartości obiektu równej 0

Rok

Wartość

księgowa na

początku roku,

zł

Odpis

amortyzacyjny,

zł

Stopa

amortyzacji,

%

Umorzenie

na koniec

roku,

zł

Wartość

księgowa na

koniec roku,

zł

1

p

W

A

1

t

A

−

p

W

A

2

−

p

W

A

A

−

1

1

t

⋅

2 A

− ⋅

2

p

W

A

3

− ⋅

2

p

W

A

A

−

1

2

t

⋅

3 A

− ⋅

3

p

W

A

... ... ... ... ... ...

n

(

)

− − ⋅

1

p

W

n

A

A

− +

1

1

t n

⋅

n A

− ⋅

p

W

n A

... ... ... ... ... ...

t

A

A

1

⋅ =

p

A t

W

0

Przykład 1

Przedsiębiorstwo zakupiło za 7500 zł środek trwały, do którego, zgodnie z obowią-
zującymi przepisami stosuje się 20% stawkę amortyzacyjną. Sporządzić schemat li-
niowej amortyzacji tego środka.

Okres amortyzacji

wynosi

=

=

=

α

1

1

5 lat

0,2

t

Roczny odpis amortyzacyjny

wynosi

=

=

=

7500

1500

5

p

W

A

t

zł

Tabela 2. Obliczenia metodą liniową amortyzacji

Okres

amortyzacji

Wartość

księgowa na

początku roku,

zł

Odpis

amortyzacyjny,

zł

Stopa

amortyzacji,

%

Umorzenie

na koniec

roku,

zł

Wartość

księgowa na

koniec roku,

zł

1

p

W

A

1

t

A

−

p

W

A

7500 1500 20 1500 6000

2

−

p

W

A

A

−

1

1

t

⋅

2 A

− ⋅

2

p

W

A

6000 1500 25 3000 4500

3

− ⋅

2

p

W

A

A

−

1

2

t

⋅

3 A

− ⋅

3

p

W

A

4500 1500 33 4500 3000

4

− ⋅

3

p

W

A

A

−

1

3

t

⋅

4 A

− ⋅

4

p

W

A

3000 1500 50 6000 1500

5

A

A

1

⋅ =

p

A t

W

0

1500 1500 100

7500 0

Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 22h ust. 1 updof oraz art. 16h ust. 1 updop

w metodzie liniowej odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej
środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, z zastrzeżeniem art.
22k, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten
środek lub wartość wprowadzono do ewidencji (wykazu), z zastrzeżeniem art. 22e,
do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyza-
cyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji,
zbyto lub stwierdzono ich niedobór.

Innymi słowy co miesiąc naliczamy równe raty amortyzacji od miesiąca następu-

jącego po miesiącu wprowadzenia do ewidencji, do całkowitego zamortyzowania,

albo sprzedaży, likwidacji itp. (np. jeśli okres amortyzacji środka trwałego obejmuje
5 lat, czyli 60 miesięcy, to co miesiąc będzie odpisywana w koszty 1/60 część war-
tości tego środka trwałego). Należy również przypomnieć, że można stosować raty
kwartalne i roczne.

Liniowa metoda występuje w kilku wariantach w zależności od stawki zastosowa-

nej przez podatnika:
1)

podstawowe (bazowe) stawki amortyzacji

wynikające z „Wykazu rocznych sta-

wek amortyzacyjnych” (załącznik 1 do updof i updop);

2)

stawki podwyższane

(przyspieszające dokonywanie odpisów amortyzacyjnych

w stosunku do stawek podstawowych) o określone współczynniki;

3)

stawki obniżone

(spowalniające

dokonywanie odpisów amortyzacyjnych w sto-

sunku do stawek podstawowych) przez podatnika;

1) Podstawowe stawki amortyzacji wynikające

z „Wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych”

Główną zasadą

przyjętą w art. 22i ust. 1 updof oraz art. 16i ust. 1 updop jest

dokonywanie odpisów amortyzacyjnych przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych
określonych w wykazie, stanowiących załącznik nr 1 do ustaw o podatku dochodo-
wym.

Istota tej metody polega na tym

, że poprzez ustalenie wielkości stawki amortyza-

cyjnej, określono normatywnie czas przez jaki dokonywane mają być odpisy amorty-
zacyjne (tab. 3). Czas ten został ściśle określony, gdyż obowiązuje jedna stawka amor-
tyzacyjna dla jednego rodzaju środka trwałego (tab. 4).

Od roku 2000 stawki w wykazie nie są określane widełkowo (tzn. od—do z moż-

liwością wyboru przez podatnika stawki z tego przedziału), natomiast przyjęte są na
poziomie dopuszczalnych stawek maksymalnych obowiązujących do 31 grudnia 1999 r.,
a niektóre z nich zostały podwyższone.

=

α

1

t

Roczny odpis amortyzacyjny

obliczamy według wzoru

=

p

W

A

t

gdzie:

A

— roczny odpis amortyzacyjny, zł;

p

W

— wartość początkowa obiektu, zł;

t

— przewidywany okres eksploatacji (używania) obiektu, (n = 1, 2, ..., t) lata.

Miesięczną wielkość odpisu amortyzacyjnego

, zgodnie z tą metodą, obliczamy

według następującego wzoru

⋅ α

=

12

p

m

W

A

gdzie:

m

A

— miesięczny odpis amortyzacyjny, zł;

p

W

— wartość początkowa, zł;

α

— stawka

amortyzacyjna.

Wykaz rocznych stawek amortyzacyjnych

Wykaz rocznych stawek amortyzacyjnych znajduje się w załączniku nr 1 do updof

oraz updop. Wykaz ten rzadko ulega zmianom. Ostatnio zmiany wprowadzono od
1 stycznia 2003 r. Wykaz zawiera podstawowe stawki amortyzacji, stosowane w róż-
nych metodach amortyzacji.

Tabela 3. Wykaz rocznych stawek amortyzacyjnych oraz okresy amortyzacji

Grupa Nazwa

grupy

środków trwałych

Roczna stawka

amortyzacyjna,

%

Okres

amortyzacji,

lata

1 Budynki

i

lokale

1,5

66,7

2,5 40
4,5 22,2

10 10

2 Obiekty

inżynierii lądowej i wodnej

2,5

40

4,5 22,3

10 10
14 7,2
20 5

3 Kotły i maszyny energetyczne

7

14,3

14 7,2

4 Maszyny,

urządzenia i aparaty ogólnego stosowania

7

14,3

10 10
14 7,2
18 5,6
20 5

30

3,4

5

Specjalistyczne maszyny, urządzenia i aparaty

7

14,3

10 10
14 7,2
18 5,6
20 5
25 4

6 Urządzenia techniczne

4,5

22,3

10 10
18 5,6
20 5
25 4

7

Środki transportu

7

14,3

14 7,2
18 5,6
20 5

8 Narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie

10 10
14 7,2
20 5
25 4

Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych
(j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) - ustawa o CIT;
- ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
(j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) - ustawa o PIT.

Tabela 4. Wykaz rocznych stawek amortyzacyjnych

Poz. Stawka KŚT Nazwa

środków trwałych

01 1,5 11

Budynki

mieszkalne

122 Lokale

mieszkalne

2,5 10

Budynki

niemieszkalne

110 Z rodzaju 110 placówki opiekuńczo-wychowawcze, domy opieki społecznej bez opieki medycznej
121 Lokale

niemieszkalne

4,5 102

Podziemne

garaże i zadaszone parkingi oraz budynki kontroli ruchu powietrznego (wieże)

104 Zbiorniki, silosy oraz magazyny podziemne, zbiorniki i komory podziemne

(z wyłączeniem budynków magazynowych i podziemnych)

10

103 Kioski towarowe o kubaturze poniżej 500m3 - trwale związane z gruntem
109 Domki kempingowe, budynki zastępcze - trwale związane z gruntem
010 Plantacje

wikliny

02

2,5

224 Budowle wodne, z wyjątkiem melioracji, doków stałych zalądowionych, wałów i grobli

21 Budowle sklasyfikowane jako budowle do uzdatniania wód, z wyjątkiem studni wierconych

290 Budowle sportowe i rekreacyjne, z wyłączeniem ogrodów i parków publicznych, skwerów,

ogrodów botanicznych i zoologicznych

291 Wieże przeciwpożarowe
225 Melioracje

podstawowe

226 Melioracje

szczegółowe

4,5

2

Obiekty inżynierii lądowej i wodnej, z wyłączeniem ogrodów i parków publicznych, skwerów,

ogrodów botanicznych i zoologicznych

10

211 Przewody sieci technologicznych wewnątrzzakładowych
221 Urządzenia zabezpieczające ruch pociągów

14

202 Z rodzaju 202 wieże ekstrakcyjne

20

200 Z rodzaju 202 wieże ekstrakcyjne

03 7 3

Kotły i maszyny energetyczne

14

323 Silniki spalinowe na paliwo lekkie
324 Silniki spalinowe na paliwo ciężkie
325 Silniki spalinowe na paliwo gazowe
326 Silniki

powietrzne

343 Z rodzaju 343 zespoły elektroenergetyczne przenośne z silnikami spalinowymi na paliwo lekkie
344 Z rodzaju 343 zespoły elektroenergetyczne przenośne z silnikami spalinowymi na paliwo ciężkie
349 Reaktory

jądrowe

04

7

431 431-0 filtry (prasy) błotniarki, 431-4 cedzidła mechaniczne
450 Piece do przerobu surowców (z wyjątkiem 450-50 piece do przerobu surowca wielokomorowe)
451 Piece do przetwarzania paliw (z wyjątkiem 451-0 piece koksownicze)
454 Piece do wypalania tunelowe
475 Aparaty

bębnowe

477 Suszarki komorowe: 477-0 do 4 oraz 477-6 do 8

10 4

Maszyny,

urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania

14 41

Obrabiarki

do

metali

44 Maszyny

i

urządzenia do przetłaczania i sprężania cieczy i gazów

46 Aparaty do wymiany ciepła (z wyjątkiem rodzaju 465 i 469-0)
47 Maszyny, urządzenia i aparaty do operacji i procesów materiałowych

(z wyjątkiem rodzaju 474, 475, 477-0 do 4 i 6-8 oraz 479-0)

18 449

Z rodzaju 449-90 urządzenia dystrybucyjne do benzyny i olejów elektryczne
i przepływomierze składowe do cieczy i paliw płynnych

465 Z rodzaju 465 wymienniki płynów obiegowych przy produkcji sody
469 469-0

chłodnice odmulin i prób kołowych rozkładni gazu

Poz. Stawka KŚT Nazwa

środków trwałych

04

18

474 Kolumny nitracyjne i denitracyjne
479 479-0 odbieralnice hydrauliczne rozkładni gazu
481 Aparaty i urządzenia do powierzchniowej obróbki metali sposobem chemicznym

i elektrogalwanicznym

482 Aparaty

i

urządzenia do powierzchniowej obróbki metali sposobem cieplnym

484 484-0 urządzenia do spawania i napawania łukowego w ochronie gazów oraz do spawania

i napawania plazmowego. Z rodzaju 484-1 wytwornice acetylenowe przenośne wysokiego
ciśnienia,484-3 zgrzewarki oporowe i tarcicowe. Z rodzaju 484-6 urządzenia do metalizacji

natryskowej i do natryskiwania tworzywami sztucznymi

490 Maszyny i urządzenia do przygotowywania maszynowych nośników danych oraz maszyny

analityczne

492 Samodzielne

urządzenia do automatycznej regulacji i sterowania procesami

493 Z rodzaju 493 roboty przemysłowe

20

434 434-01 maszyny do zamykania słoi. Z rodzaju 434-02 maszyny do zamykania puszek
465 Wymienniki przeponowe rurowe sklasyfikowane jako chłodnice kwasu siarkowego

30 491

Zespoły komputerowe

05

7

506 506-1 i 506-2 aparaty do rektyfikacji powietrza
507 507-2 i 507-3 krystalizatory, 507-4 komory potne
548 548-0

maszyny,

urządzenia i aparaty do produkcji materiału zecerskiego

583 583-0 koparki i zwałowarki w kopalniach odkrywkowych węgla,

583-1 koparki w piaskowniach przemysłu węglowego

10 512

Maszyny

i

urządzenia do eksploatacji otworów wiertniczych

513 Maszyny

i

urządzenia do przeróbki mechanicznej rud i węgla

514 514-0 maszyny i urządzenia aglomerowni, 514-1 maszyny i urządzenia wielkopiecowe,

514-2 maszyny i urządzenia hutnicze stalowni. Z rodzaju 514-3 do 6 nożyce hutnicze do cięcia na

gorąco, tabor hutniczy, walcowniczy. 514-9 inne maszyny, urządzenia i aparaty hutnicze

520 Z rodzaju 520 maszyny i urządzenia przemysłu kamieniarskiego:

520-0 i 520-1 traki ramowe i tarczowe, 520-2 cyrkulaki, 520-3 szlifierki,

520-4 tokarki i wiertarki do kamienia, 520-5 kombajny do robót przygotowawczych

523 Maszyny

i

urządzenia przemysłu cementowego

525 525-31

autoklawy

529 Z rodzaju 529 maszyny i urządzenia do produkcji materiałów budowlanych:

529-81 do produkcji elementów z lastryko, 529-82 do produkcji sztucznego kamienia

56 Maszyny,

urządzenia i aparaty przemysłów rolnych

582 Z rodzaju 582-1 pojemniki do bitumu stalowe powyżej 20.000 l pojemności

oraz z rodzaju 582-2 odśnieżarki o mocy silników powyżej 120 KM

14 50

Maszyny,

urządzenia i aparaty przemysłu chemicznego

517 Maszyny

i

urządzenia torfiarskie

52 Maszyny dla przemysłu surowców mineralnych
53 Maszyny do produkcji wyrobów z metali i tworzyw sztucznych
54 Maszyny, urządzenia i aparaty do obróbki i przerobu drewna, produkcji wyrobów z drewna

oraz maszyny i aparaty papiernicze i poligraficzne

55 Maszyny i urządzenia do produkcji wyrobów włókienniczych i odzieżowych

oraz do obróbki skóry i produkcji z niej

561 561-6

maszyny,

urządzenia i aparaty do produkcji napoi

568 Maszyny,

urządzenia i aparaty przemysłu piekarniczego (z wyjątkiem 568-40 do 48)

57 Maszyny,

urządzenia i aparaty przemysłów spożywczych

59 Maszyny,

urządzenia i narzędzia rolnicze i gospodarki leśnej

18 505

505-1

piece

prażalnicze fluidezyjne

51 Maszyny, urządzenia i aparaty wiertnicze, górnicze, gazownicze, odlewnicze, torfiarskie

oraz geodezyjne i kartograficzne

Poz. Stawka KŚT Nazwa

środków trwałych

05

18

58

Maszyny do robót ziemnych, budowlanych i drogowych

20 506

506-3

odgazowywacze

510 Maszyny

i

urządzenia wiertnicze

511 Obudowy

zmechanizowane

518 Z rodzaju 518 aparaty i urządzenia do: 518-01 pomiarów magnetycznych, 518-02 pomiarów

geologicznych, 518-03 pomiarów sejsmicznych i radiometrycznych, 518-1 elektrycznego

profilowania odwiertów, karotażu gazowego, perforacji otworów wiertniczych

535 Z rodzaju 535-0 aparaty specjalne do wytwarzania kwasu wolframowego i maszyny do

redukcyjnych, próżniowych i specjalnych wytopów metali. Z rodzaju 535-1 maszyny do produkcji

węglanów i past emulsyjnych. Z rodzaju 535-7 urządzenia do produkcji półprzewodników

579 579-000 dystrybutory, 579-000 dystrybutory, 579-01 maszyny i urządzenia do przerobu odpadów

zwierzęcych na mąkę pastewną i tłuszcze utylizacyjne, 579-09 inne maszyny i urządzenia do

przerobu odpadów zwierzęcych

580 Maszyny do robót ziemnych i fundamentowych
581 Maszyny do robót budowlanych
582 582-3 szczotki mechaniczne i osprzęt do utrzymania dróg

25

501 501-0 aparaty szklane i porcelanowe do destylacji, 501-1 porcelanowe młyny kulowe
511 Maszyny górnicze, z wyłączeniem obudów zmechanizowanych
524 Z rodzaju 524 piece do topienia żużla wielkopiecowego i bazaltu
571 571-8 autoklawy do hydrolizy, 571-30 i 571-31 neutralizatory stalowe oraz neutralizatory i

hydrolizatory betonowe lub murowane

581 581-2 wibratory, 581-4 wibromłoty oraz z rodzaju 581-3 zacieraczki do tynku

06 4,5 600

Zbiorniki

naziemne

ceglane

601 Zbiorniki naziemne betonowe (z wyjątkiem z wykładziną chemoodporną dla kwasu ponitracyjnego)
623 623-7

urządzenia telefoniczne systemów nośnych na liniach WN

641 Z rodzaju 641-7 wyciągi kopalniane (bez wyciągów przy głębieniu szybów)
648 Towarowe kolejki linowe i dźwignie linowe
657 Akumulatory

hydrauliczne

660 Wagi pojazdowe, wagonowe i inne wbudowane

10 6

Urządzenia techniczne

18

61 Z podgrupy 61 urządzenia rozdzielcze i aparatura energii elektrycznej przewoźna

641 Dźwigniki, wciągarki i wciągniki przejezdne oraz nieprzejezdne, kołowroty, wyciągniki

(z wyjątkiem rodzaju 641-63 oraz z rodzaju 641-7 wyciągniki kopalniane łącznie z wyciągami przy

głębieniu szybów, a także wyciągi kolei i kolejek linowych)

662 662-1 projektory przenośne 16 mm i 35 mm
681 Kontenery

20 629

Telefony

komórkowe

669 Kasy fiskalne i rejestrujące (z wyjątkiem zaliczonych do poz. 04 — zespoły komputerowe)
633 Baterie

akumulatorów

elektrycznych

stacjonarnych

634 Baterie

akumulatorów

elektrycznych

zasadowych

662 662-5 ekrany kinowe
644 644-0 do 4 przenośniki w kopalniach i zakładach przetwórczych rud i węgla
664 Z rodzaju 664 urządzenia do przeprowadzania badań technicznych

25 644

644-0

przenośniki zgrzebłowe ciężkie i lekkie

07

7

70 Kolejowy tabor szynowy naziemny
71 Kolejowy tabor szynowy podziemny
72 Tramwajowy tabor szynowy
73 Pozostały tabor szynowy naziemny
77 Tabor

pływający

Poz. Stawka KŚT Nazwa

środków trwałych

07

14

700 700-7 drezyny i przyczepy do drezyn
710 710-01 lokomotywy akumulatorowe. 710-02 i 710-03 lokomotywy ognioszczelne i typu „Karlik”.

710-10 do 14 wozy kopalniane

770 770-13

kontenerowce

773 773-1010

wodoloty

780 Samoloty
781 Śmigłowce
743 Samochody

specjalne

745 Z rodzaju 745 trolejbusy i samochody ciężarowe o napędzie elektrycznym
746 Ciągniki
747 Naczepy
748 Przyczepy

76 Pozostały tabor bezszynowy (wózki jezdniowe akumulatorowe, widłowe i inne wózki jezdniowe)

18

745 Z rodzaju 745 pozostałe samochody o napędzie elektrycznym
783 Balony
788 Inne

środki transportu lotniczego

79 Środki transportu pozostałe

20

740 Motocykle, przyczepy i wózki motocyklowe
741 Samochody

osobowe

742 Samochody

ciężarowe

744 Autobusy

i autokary

782 Szybowce

08 10 805

Z rodzaju 805 wyposażenie kin, teatrów, placówek kulturalno-oświatowych

oraz instrumenty muzyczne

806 Kioski, budki, baraki, domki kempingowe - niezwiązane trwale z gruntem

14

803 803-0 do 1 maszyny biurowe, 803-30 dalekopisy do maszyn matematycznych

20 8

Narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie

25

801 801-0 elektroniczna aparatura kontrolno-pomiarowa do przeprowadzania badań laboratoryjnych
802 802-0 aparaty i sprzęt do hydro- i mechanoterapii
804 Z rodzaju 804 wyposażenie cyrkowe

Objaśnienia

Za pogorszone warunki używania budynków i budowli, o których mowa w art. 22i ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku

dochodowym od osób fizycznych, uważa się używanie tych środków trwałych pod ciągłym działaniem wody, par wodnych,

znacznych drgań, nagłych zmian temperatury oraz innych czynników powodujących przyspieszenie zużycia obiektu.

Za złe warunki używania budynków i budowli, o których mowa w art. 22i ust. 2 pkt 1 lit. b) ustawy o podatku do-

chodowym od osób fizycznych, uważa się używanie tych środków trwałych pod wpływem niszczących środków chemicz-

nych, a zwłaszcza gdy służą one produkcji, wytwarzaniu lub przechowywaniu żrących środków chemicznych. Dotyczy to
również przypadków silnego działania na budynek lub budowlę niszczących środków chemicznych rozproszonych w at-
mosferze, wodzie lub wydzielających się w postaci oparów, których źródłem są inne obiekty znajdujące się w pobliżu.

Przez maszyny, urządzenia i środki transportu wymagające szczególnej sprawności technicznej, o których mowa

w art. 22i ust. 2 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, rozumie się te obiekty, które używane są

w pracy na trzy zmiany, mimo że nie działają ze swej istoty w ruchu ciągłym, używane w warunkach terenowych, w wa-

runkach leśnych, pod ziemią lub innych wskazujących na bardziej intensywne zużycie.

Przez maszyny i urządzenia grupy 4-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT), poddanych szybkiemu postępowi

technicznemu, o których mowa w art. 22i ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, rozumie się

maszyny, urządzenia i aparaturę, w których zastosowane są układy mikroprocesorowe lub systemy komputerowe,
spełniające założone funkcje dzięki wykorzystaniu w nich najnowszych zdobyczy techniki, a także pozostałą aparaturę

naukowo-badawczą i doświadczalno-produkcyjną.

Metodę tę należy stosować obowiązkowo dla:

— środków trwałych nabytych lub wytworzonych we własnym zakresie o wartości po-

czątkowej przekraczającej 3500 zł, ze względu na przewidywany okres używania
równy lub krótszy niż rok niezaliczonych do środków trwałych, gdy faktyczny okres
ich używania przekroczy rok;

— środków trwałych o wartości początkowej przekraczającej 3500 zł przekwalifiko-

wanych przed upływem roku od dnia ich nabycia do tej grupy składników mająt-
kowych, zaś wcześniej zaliczonych w całości do kosztów uzyskania przychodów;

— budynków i budowli wytworzonych we własnym zakresie lub nabytych jako nowe,

nieulepszonych po nabyciu, używanych w warunkach normalnych lub lepszych od
przeciętnych;

— do środków trwałych podmiotu:

→ powstałego z przekształcenia lub połączenia, albo podmiotu, który przejął

całość lub część majątku na skutek tych zdarzeń — gdy podmiot przekształcony
albo połączony stosował tę metodę amortyzacji w odniesieniu do tych środków
(zasada kontynuacji);

→ powstałego w wyniku podziału, albo podmiotu, który przejął całość lub część

majątku na skutek podziału — gdy podmiot podzielony stosował tę metodę
amortyzacji w odniesieniu do tych środków, a majątek przejmowany na skutek
podziału, a przy podziale przez wydzielenie także majątek pozostający w
podmiocie dzielonym, stanowi zorganizowana część przedsiębiorstwa.

Metody tej nie stosuje się:

— do środków trwałych otrzymanych do odpłatnego korzystania, zgodnie z umowami

zawartymi na podstawie przepisów o komercjalizacji i prywatyzacji — gdy okres
umowy jest krótszy niż okres amortyzowania wynikający z zastosowanej stawki
z Wykazu stawek amortyzacyjnych;

— do środków trwałych podmiotu:

→ powstałego z przekształcenia lub połączenia, albo podmiotu, który przejął

całość lub część majątku na skutek tych zdarzeń — gdy podmiot przekształcony
albo połączony stosował inną metodę amortyzacji w odniesieniu do tych
środków (zasada kontynuacji);

→ powstałego w wyniku podziału, albo podmiotu, który przejął całość lub część

majątku na skutek podziału — gdy podmiot podzielony stosował inną metodę

amortyzacji w odniesieniu do tych środków, a majątek przejmowany na skutek
podziału, a przy podziale przez wydzielenie także majątek pozostający w pod-
miocie dzielonym, stanowi zorganizowana część przedsiębiorstwa.

2) Stawki podwyższane o określone współczynniki

Zgodnie z postanowieniem obu ustaw o podatku dochodowym podatnik ma możli-

wość podwyższenia podanych w Wykazie stawek amortyzacyjnych dla niektórych grup
środków trwałych wykorzystywanych w przedsiębiorstwie (art. 22i ust. 2 updof oraz
art. 16i ust. 2 updop).

Podatnik sam decyduje czy podwyższać stawki amortyzacyjne, w przypadku gdy

występują przesłanki wskazujące na np. ich szybszą eksploatację, szybki postęp tech-
niczny.

Sposób podwyższania

Podwyższania dokonuje się w sposób następujący:

— na podstawie Wykazu stawek określa się dla poszczególnych środków trwałych

stawkę amortyzacyjną;

— wybraną z Wykazu stawkę amortyzacyjną mnoży się za pomocą współczynnika

(nie wyższego niż maksymalny) przypisanego dla danego środka trwałego;

— dla poszczególnych środków trwałych można stosować jeden wybrany współczynnik.

Maksymalne współczynniki podwyższające

Maksymalne współczynniki podwyższające podane są w art. 22i ust 2 updof oraz

art. 16i ust 2 updop i wynoszą:
—

1,2

dla

budynków i budowli używanych w warunkach pogorszonych

;

—

1,4

dla

budynków i budowli używanych w warunkach złych

;

—

1,4

dla

maszyn, urządzeń i środków transportu

z wyjątkiem morskiego taboru

pływającego

, używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków prze-

ciętnych albo wymagających szczególnej sprawności technicznej;

—

2,0

dla

maszyn i urządzeń zaliczanych do grup 4-6 i 8 KŚT

, poddanych szybkie-

mu postępowi technicznemu.

Warunki podwyższania

Za

pogorszone warunki

używania budynków i budowli, o których mowa w art. 22i

ust. 2 pkt 1 lit. a) updof oraz w art. 16i ust. 2 pkt 1 lit. a) updop, uważa się używanie
tych środków trwałych pod ciągłym działaniem wody, par wodnych, znacznych drgań,
nagłych zmian temperatury oraz innych czynników powodujących przyspieszenie zu-
życia obiektu.

Za

złe warunki

używania budynków i budowli, o których mowa w art. 22i ust. 2

pkt 1 lit. b) updof oraz art. 16i ust. 2 pkt 1 lit. b) updop, uważa się używanie tych
środków trwałych pod wpływem niszczących środków chemicznych, a zwłaszcza gdy
służą one produkcji, wytwarzaniu lub przechowywaniu żrących środków chemicz-
nych. Dotyczy to również przypadków silnego działania na budynek lub budowlę nisz-
czących środków chemicznych rozproszonych w atmosferze, wodzie lub wydzielają-
cych się w postaci oparów, których źródłem są inne obiekty znajdujące się w pobliżu.

Przez maszyny, urządzenia i środki transportu wymagające

szczególnej spraw-

ności technicznej

, o których mowa w art. 22i ust. 2 pkt 2 updof oraz art. 16i ust. 2

pkt 2 updop, rozumie się te obiekty, które używane są w pracy na trzy zmiany, mimo
że nie działają ze swej istoty w ruchu ciągłym, używane w warunkach terenowych,
w warunkach leśnych, pod ziemią lub innych wskazujących na bardziej intensywne
zużycie.

Przez maszyny i urządzenia grupy 4-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT), pod-

danych

szybkiemu postępowi technicznemu

, o których mowa w art. 22i ust. 2 pkt 3

updof oraz art. 16i ust. 2 pkt 3 updop, rozumie się maszyny, urządzenia i aparaturę,
w których zastosowane są układy mikroprocesorowe lub systemy komputerowe, speł-

niające założone funkcje dzięki wykorzystaniu w nich najnowszych zdobyczy techniki,
a także pozostałą aparaturę naukowo-badawczą i doświadczalno-produkcyjną.

Od kiedy podwyższać stawki amortyzacyjne

Podwyższenia stawki amortyzacji bądź rezygnacji z jego stosowania (powrót do

stawek z Wykazu) w stosunku do budynków, budowli, maszyn, urządzeń i środków
transportu podatnik może dokonać

począwszy od miesiąca następującego po mie-

siącu

, w którym zaistniały okoliczności uzasadniające te zmiany.

Natomiast w stosunku do maszyn i urządzeń zaliczonych do grup 4-6 i 8 KŚT, pod-

danych szybkiemu postępowi technicznemu, podwyższenie stawek bądź rezygnacja
z ich stosowania może nastąpić

począwszy od miesiąca następującego po miesiącu,

w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji

, albo

od pierwszego mie-

siąca każdego następnego roku podatkowego

.

Ograniczenia

— Podwyższać można jedynie stawki określone w Wykazie rocznych stawek amorty-

zacyjnych.

— Nie można zatem podwyższać stawek indywidualnych czy obniżonych; można jed-

nak stawki uprzednio podwyższone obniżyć do stawki pierwotnej.

— Podwyższenie stawek dotyczy jedynie amortyzacji metodą liniową.

3) Stawki obniżone przez podatnika

Prawo (art. 22i ust. 5 updof oraz art. 16i ust. 5 updop) pozwala podatnikom

obniżać podane w Wykazie stawki dla poszczególnych środków trwałych.

Od kiedy obniżać stawki

Zmiany stawki dokonuje się

począwszy od miesiąca, w którym środki te zostały

wprowadzone do ewidencji

, albo

od pierwszego miesiąca każdego następnego

roku podatkowego

.

O ile obniżać stawki

Wartość

obniżenia może być dowolna

, stawka może wynieść nawet 0,000001%.

Obniżenie nie może jednak prowadzić do zaprzestania naliczania odpisów amortyza-
cyjnych, muszą one rocznie wynosić po zaokrągleniu co najmniej 1 grosz.

Z treści art. 22i ust. 5 updof oraz art. 16i ust. 5 updop wynika, że przepis ten nie

zabrania

obniżania stawki amortyzacyjnej

dla danego środka trwałego

nawet kilka

razy

.

Choć ustawa nie przewiduje wyraźnie możliwości

powrotu do stawek pierwot-

nych

(rezygnacji z obniżenia stawki lub podwyższenia obniżonej stawki), w praktyce

urzędy skarbowe dopuszczają taką możliwość — ze skutkiem od 1 stycznia danego
roku.

Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Finansów z 9 czerwca 2004 roku „Zmiana

stawki (zmniejszenie lub zwiększenie uprzednio obniżonej) może nastąpić od
pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego. Podatnika ma zatem
możliwość stosowania różnych stawek amortyzacyjnych dla środków trwałych na
każdy rok podatkowy, z tym zastrzeżeniem, że stawki te nie mogą być wyższe od
stawek określonych w Wykazie stawek amortyzacyjnych”.

Sposób obniżenia

Obniżenia stawek dokonuje się w sposób następujący:

— na podstawie Wykazu stawek amortyzacyjnych określa się dla poszczególnych środ-

ków trwałych stawkę amortyzacyjną;

— wybraną z Wykazu stawkę obniża się o wielkość zdecydowana przez podatnika.

Ograniczenia

Obniżeniu podlegają jedynie stawki określone w Wykazie (a nie np. stawki indy-

widualne), a podwyższenie sprowadza się do stosowania również stawki określonej
dla danego środka trwałego w Wykazie.

4) Amortyzacja składników majątku używanych sezonowo

Odpisów amortyzacyjnych od składników majątku wykorzystywanych sezonowo

dokonuje się w okresie faktycznego ich wykorzystywania (używania).

Metody ustalania wysokości odpisu

W tym przypadku można wybrać jedną z dwóch metod ustalania wielkości odpisu

przypadającego na miesiąc w sezonie, tj.: roczną kwotę odpisów amortyzacyjnych

dzieli się przez:
— liczbę miesięcy w sezonie, lub
— dwanaście miesięcy w roku (metoda ta wydłuża okres dokonywania odpisów).

Ograniczenia

Zasady te nie dotyczą środków trwałych nie wykorzystywanych okresowo z innych

względów, niż działalność sezonowa, albo po prostu z powodu przestoju czy urlopu.
Chodzi o środki trwałe wykorzystywane ewidentnie sezonowo, np. maszyny do prze-
robu truskawek wykorzystywane tylko w sezonie zbiorów.

2. Metoda stawek indywidualnych

Czy to metoda amortyzacji?

Zgodnie z orzecznictwem NSA stosowanie indywidualnych stawek amortyzacyj-

nych jest odrębną metodą amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerial-
nych i prawnych. W szczególności, jest to inna metoda niż metoda liniowa z zasto-
sowaniem stawek określonych w Wykazie stawek amortyzacyjnych. Po rozpoczęciu
amortyzacji danego środka trwałego, podatnik

nie może zmienić

stawek przewidzia-

nych w Wykazie na stawki indywidualne. W piśmiennictwie stwierdza się jednak
niekiedy, że stosowanie stawek indywidualnych nie jest inną metodą amortyzacji

Podatnik może ustalić indywidualne stawki amortyzacyjne — wariant ten nie jest

obowiązkowy — dla

używanych

lub

ulepszonych środków trwałych

,

po raz pierwszy

wprowadzonych do ewidencji danego podatnika

na podstawie art. 22j ust. 1 updof

oraz art. 16j ust. 1 updop. Oznacza to, że nie ma możliwości ustalenia indywidualnej
stawki amortyzacji dla składników majątku, które kiedykolwiek figurowały w ewiden-
cji podatnika, zostały z tej ewidencji wykreślone i ponownie wprowadzone. Środki
trwałe mogły natomiast figurować w ewidencji innego podatnika.

Podatnicy stosują tę metodę dla poszczególnych środków trwałych przez

cały

okres amortyzacji

.

Warunki stosowania stawek indywidualnych

Środki trwałe uznaje się

za używane

, gdy podatnik wykaże (udowodni), że przed

ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres:
— 60 miesięcy — budynki i budowle (pkt 1 i 2),
— 6 miesięcy — pozostałe środki trwałe (pkt 3 i 4).

Środki trwałe uznaje się

za ulepszone

, gdy podatnik przed wprowadzeniem ich

do ewidencji, poniósł wydatki na ich ulepszenie co najmniej w kwocie:
— 30% wartości początkowej — budynki i budowle (pkt 1 i 2),
— 20% wartości początkowej — pozostałe środki trwałe (pkt 3 i 4).

Sposób ustalenia stawki indywidualnej

Indywidualna stawkę amortyzacyjna można ustalić w sposób następujący:

—

kwotowo

=

wartość początkowa

roczna stawka amortyzacji

przewidywany okres amortyzowania

—

procentowo

=

100

roczna stawka amortyzacji %

przewidywany okres amortyzowania

Ograniczenia w ustalaniu okresu amortyzacji stawką indywidualną

Okres amortyzacji wynikający z przyjętych indywidualnych stawek nie może być

krótszy niż:
— dla budynków wymienionych w rodzajach 103 i 109 Klasyfikacji, trwale związa-

nych z gruntem, kiosków towarowych o kubaturze poniżej 500 m

3

, domków kem-

pingowych oraz budynków zastępczych —

36 miesięcy

;

— dla innych budynków (lokali) i budowli —

10 lat

;

— dla środków trwałych zaliczonych do grupy 3—6 i 8 KŚT:

→

24 miesiące

— gdy ich wartość początkowa nie przekracza 25 000 zł,

→

36 miesięcy

— gdy ich wartość początkowa jest wyższa od 25 000 zł i nie prze-

kracza 50 000 zł,

→

60 miesięcy

— w pozostałych przypadkach,

— dla środków transportu, w tym używanych samochodów osobowych —

30 miesięcy

.

Indywidualne stawki amortyzacyjne dla przyjętych do używania
inwestycji w obcych środkach trwałych

Podatnik może ustalić indywidualne stawki amortyzacyjne dla przyjętych do uży-

wania inwestycji w obcych środkach trwałych na podstawie art. 22j ust. 4 updof oraz
art. 16j ust. 4 updop. Okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych nie może być
krótszy niż:
— dla inwestycji w obcych budynkach (lokalach) lub budowlach —

10 lat

;

— dla inwestycji w obcych środkach trwałych zaliczonych do grup 3—6 i 8 KŚT:

→

24 miesiące

— gdy wartość początkowa inwestycji nie przekracza 25 000 zł,

→

36 miesięcy

— gdy wartość początkowa inwestycji jest wyższa od 25 000 zł

i nie przekracza 50 000 zł,

→

60 miesięcy

— w pozostałych przypadkach,

— dla inwestycji w obcych środkach transportu, w tym samochodów osobowych —

30 miesięcy

.

WAŻNE!

Inwestycją w obcym środku trwałym jest poniesienie nakładów w obcym obiekcie

w celu jego ulepszenia w wyniku przebudowy, rozbudowy, rekonstrukcji, adaptacji
lub modernizacji.

Inwestycją w obcym środku trwałym nie będzie bieżący remont wykorzystywane-

go obcego środka trwałego.

3. Metoda degresywna

Metoda degresywna amortyzacji pozwala na przyspieszenie amortyzacji niektórych

środków trwałych w początkowych okresie.

Podatnik może według własnego wyboru stosować metodę degresywną albo meto-

dę liniową.

Jakie środki trwałe objęte są metodą degresywną

Metoda ta może być zastosowana wyłącznie do:

— maszyn i urządzeń zaliczanych do grup 3—6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych,
— środków transportu, z wyjątkiem samochodów osobowych.

W jaki sposób stosować metodę degresywną

W amortyzacji metodą degresywną występują dwa etapy:

—

etap pierwszy

, w którym następuje amortyzacja metodą degresywną;

—

etap drugi

, w którym następuje amortyzacja metodą liniową.

Przejście do etapu drugiego, na metodę liniową, następuje w roku podatkowym,

w którym kwota amortyzacji ustalona metodą degresywną miałaby być niższa, od
kwoty amortyzacji ustalonej metodą liniową. Już w tym roku stosować należy meto-
dę liniową, korzystniejszą dla podatnika.

Metoda degresywna polega

na tym, że:

— na podstawie Wykazu stawek amortyzacyjnych określamy dla danego środka trwa-

łego stawkę amortyzacyjną;

— stawka podana w Wykazie stawek amortyzacyjnych ulega podwyższeniu w pierw-

szym etapie o współczynnik nie wyższy niż:
→

2,0

— dla ww. środków (dopuszczalne są wartości od powyżej zera do 2,0, przy

czym współczynniki powyżej 1,0 gwarantuje przyspieszenie amortyzacji);

→

3,0

— dla ww. środków używanych w zakładzie położonym na terenie gminy

o szczególnym zagrożeniu wysokim bezrobociem strukturalnym albo gminy za-
grożonej recesją i degradacją społeczną (wykaz tych gmin ustala Rada Minis-
trów w drodze rozporządzenia — Dz.U. z 1999 r. Nr 110, poz. 1264 z późn zm.).

Podstawą naliczania odpisów amortyzacyjnych

jest:

—

w pierwszy roku

amortyzacji — wartość początkowa;

—

w latach następnych

wartość początkowa pomniejszona o dokonane odpisy amor-

tyzacyjne, ustalana na dany rok na początku tego roku.

Uwaga!

Jeśli w trakcie roku podatkowego gmina utraci status zagrożonej wysokim bez-

robociem lub recesją i degradacją społeczną lub też podatnik przeniesie zakład na
inny teren, stawkę podwyższoną o wskaźnik 3,0 stosuje się tylko do końca tego roku.

4. Metoda „preferencyjna” — 30%

— obowiążywała do 31.12.2006 r.

Od 5 września 2002 roku podatnik ma prawo do naliczenia odpisu amortyzacyjnego

w wysokości

30% wartości początkowej środka trwałego

już w dniu przyjęcia tego

środka trwałego do używania.

Kiedy stosujemy tę metodę

Metodę tę należy stosować wyłącznie do

fabrycznie nowych środków trwałych z

grup 3-6

Klasyfikacji Środków Trwałych.

Grupy 3-6 obejmują między innymi: urządzenia techniczne, kotły i maszyny

energetyczne, maszyny, urządzenia i aparaty zarówno ogólnego zastosowania, jak i
specjalistyczne.

Zaletą tej metody amortyzacji jest właśnie możliwość wliczenia 30% odpisu

amortyzacyjnego do kosztów uzyskania przychodu już w miesiącu przekazania środka
trwałego do używania.

Uwaga!

Powyższa zasada amortyzacji nie obejmuje środków transportu.

Sposób stosowania metody „preferencyjnej”

W pierwszym roku, w którym wprowadzono środki trwałe do ewidencji dokonuje

się odpisów amortyzacyjnych w wysokości 30% wartości początkowej.

Jeżeli wysokość odpisów ustalona w powyższy sposób, byłaby niższa niż wysokość

odpisów obliczonych jako iloczyn właściwej stawki z Wykazu i współczynnika 2,0,
wówczas podatnicy mogą dokonywać obliczenia odpisów amortyzacyjnych przy za-
stosowaniu stawki z Wykazu podwyższonej o współczynnik nie wyższy niż 3,0. W sy-
tuacji takiej roczna kwota amortyzacji ustalona zostanie w proporcji do liczby
pełnych miesięcy pozostałych do końca roku, od momentu wprowadzenia środków do
ewidencji.

W następnych latach podatkowych podatnicy dokonują odpisów amortyzacyjnych

stosując zasadę degresywną (odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od ich wartości
początkowej pomniejszonej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne, ustalonej na
początek kolejnych lat ich używania) lub według zasady liniowej.

Sposób dokonywania odpisów

Podatnicy mają do wyboru dwie możliwości dokonywania odpisów amortyzacyj-

nych według ww. zasad:
— jednorazowo, nie wcześniej niż w miesiącu wprowadzenia do ewidencji, lub
— mogą zastosować ogólne zasady, czyli dokonywać odpisów w równych ratach, co

miesiąc, co kwartał lub jednorazowo na koniec roku podatkowego.

Zgodnie z art. 13 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku

dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U.
2006, nr 217, poz. 1588) podatnicy, którzy przed dniem 1 stycznia 2007 r. rozpoczęli
amortyzację według zasady 30% rocznie, w brzmieniu obowiązującym przed dniem
1 stycznia 2007 r., stosują do amortyzacji tych środków przepisy w brzmieniu
obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r. (czyli mogą kontynuować stosowanie
zasady 30%).

5. Metoda jednorazowego odpisu

→ dla środków trwałych o wartości do 3500 zł,

Na podstawie art. 22f ust. 3 updof oraz art. 16f ust. 3 updop odpisów amortyzacyj-

nych dokonuje się zgodnie z art. 22h—22m updof oraz art. 16h—16m updop, gdy war-
tość początkowa środka trwałego albo wartości niematerialnej i prawnej w dniu
przyjęcia do używania jest wyższa niż 3500 zł.

W przypadku gdy wartość początkowa jest równa lub niższa niż 3500 zł:

— podatnicy mogą nie dokonywać odpisów amortyzacyjnych od składników majątku,

których wartość początkowa nie przekracza 3500 zł; wydatki poniesione na ich
nabycie stanowią wówczas od razu koszty uzyskania przychodów przedsiębiorcy
(art. 22d ust. 1 updof oraz art. 16d ust 1);

— podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych:

→ zgodnie z art. art. 22h—22m updof oraz art. 16h—16m updop albo

→

jednorazowo

.

Podatnika sam decyduje czy stosować odpis jednorazowy.

Zasady i warunki jednorazowego odpisu amortyzacyjnego

— odpisu amortyzacyjnego jednorazowo można dokonać gdy wartość początkowa

środka trwałego jest równa lub niższa niż 3500 zł;

— odpisu amortyzacyjnego jednorazowo dokonuje się w miesiącu oddania środka

trwałego do używania lub w miesiącu następnym.

→ Jednorazowa amortyzacja dla małych podatników i podatników

rozpoczynających działalność— obowiązuje od 01.01.2007 r.

Od 1 stycznia 2007 r. podatnik posiada możliwość jednorazowego ujęcia w

kosztach podatkowych amortyzacji łącznie do wartości 50 tys. euro. W latach 2009—
2010 limit ten podwoił się do wartości 100 tys. euro, by od 2011 r. powrócić do
wartości 50 tys. euro. Obecnie obowiązuje zatem możliwość wliczania w koszty
wydatków do kwoty 50 tys. euro, niemniej by korzystać z takiego uprawnienia należy
spełnić poniższe warunki.

Nie jest to odrębna metoda amortyzacji, a jedynie limit wartości początko-

wej, jaką podatnicy mogą wrzucić w koszty w jednym roku, jako odpisy amorty-
zacyjne.

Ustawodawca dokonał bardzo korzystnej zmiany, niestety tylko dla firm o przy-

chodach nieprzekraczających rocznie 1,2 mln euro (do 2007 roku było 800 tys. euro),
oraz firm o wyższych przychodach ale wyłącznie w pierwszym roku ich działalności.

Z nowej metody jednorazowej amortyzacji mogą skorzystać:

—

mali podatnicy (kontynuujący działalność)

, u których wartość przychodu ze

sprzedaży (wraz z kwotą należnego VAT) w roku poprzednim nie będzie przekra-
czała 1,2 mln euro (limit stosuje sie od 2009 r. do 2008 r. było 800 tys. euro);

—

podatnicy rozpoczynający działalność w pierwszym roku podatkowym

.

W przypadku podatku dochodowego od osób fizycznych, podatnik który rozpoczy-

na w danym roku działalność gospodarczą nie może skorzystać z amortyzacji jed-
norazowej, jeżeli w roku rozpoczęcia tej działalności, a także w okresie dwóch lat,
licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia:
— prowadził działalność gospodarczą samodzielnie
— prowadził działalność gospodarczą jako wspólnik spółki niemającej osobowości

prawnej

— małżonek podatnika prowadził taką działalność, a pomiędzy małżonkami istniała

w tym czasie wspólność majątkowa.

Przyspieszona metoda amortyzacji nie obejmuje również podatników podatku

dochodowego od osób prawnych rozpoczynających działalność, którzy zostali
utworzeni:
— w wyniku przekształcenia, połączenia lub podziału podatników,
— w wyniku przekształcenia spółki lub spółek niemających osobowości prawnej,

— przez osoby fizyczne, które wniosły na poczet kapitału nowo utworzonego

podmiotu uprzednio prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo albo składniki
majątku tego przedsiębiorstwa o wartości przekraczającej łącznie równowartość
w złotych kwoty co najmniej 10 000 euro.

Status małego podatnika

Mały podatnik to podatnik, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z

kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w poprzednim roku
podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości:

1,2 mln euro (od 2009 r.)

przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro
ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października
poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł.

I tak, małym podatnikiem jest się:

w 2010 r. — gdy wartość ze sprzedaży w 2009 r. nie przekroczy 5 067 000 zł
w 2011 r. — gdy wartość ze sprzedaży w 2010 r. nie przekroczy 4 736 000 zł
w 2012 r. — gdy wartość ze sprzedaży w 2011 r. nie przekroczy 5 324 000 zł
w 2013 r. — gdy wartość ze sprzedaży w 2012 r. nie przekroczy 4 922 000 zł

Nowe zasady amortyzacji polegają

na możliwości zaliczenia do kosztów podatko-

wych dokonywanych jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych
z grupy 3—8 Klasyfikacji Środków Trwałych, które zostały po raz pierwszy wprowa-
dzone do ewidencji, z wyłączeniem samochodów osobowych (definicja samochodu
osobowego zgodna z ustawą o VAT).

Zasada ta będzie dotyczyła zarówno nowych, jak i używanych oraz ulepszo-

nych środków trwałych.

Zasadniczy warunek metody jednorazowej amortyzacji

polega na tym, aby w ro-

ku podatkowym łączna kwota dokonanych według tej metody odpisów amortyza-
cyjnych od środków trwałych wprowadzonych w tym roku do ewidencji środków
trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nie przekroczyła równowartości
kwoty

50 000 euro

.

Przy określaniu tego limitu nie uwzględnia się odpisów amorty-

zacyjnych od składników majątku nieprzekraczających 3 500 zł.

A zatem w pierwszym roku używania środka trwałego podatnik będzie mógł

dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego lub będzie amortyzował środek
trwały już na podstawie istniejących zasad według metody liniowej lub degresywnej.

Prawa nabyte

W związku z wprowadzeniem metody jednorazowej amortyzacji wykreślone

zostały rozwiązania odnoszące się do przyspieszonej 30% amortyzacji dla fabrycznie
nowych środków trwałych, przy zasadzie utrzymania praw nabytych. Podatnicy,
którzy przed dniem 1 stycznia 2007 r. rozpoczęli tę metodę amortyzacji, będą mogli
kontynuować ją na zasadach obowiązujących przed zmianami. Jeżeli podatnicy
korzystali z metody amortyzacji dla fabrycznie nowych środków trwałych w 2006 r.
i uzyskają status małego podatnika, to będą mieli prawo do skorzystania z przy-
spieszonej jednorazowej amortyzacji w 2007 r.

Wady i zalety

Niestety, są i minusy tej regulacji. Ustawodawca postanowił, że

zaliczenie do

kosztów podatkowych wydatków na zakup środków trwałych maks. do 50 tys.
euro,

stanowić będzie w istocie pomoc państwa tzw. pomoc „de minimis”

.

Podmioty gospodarcze które z tej pomocy skorzystają, mogą mieć w przyszłości

problemy, kiedy np. będą się ubiegać o uzyskanie rozłożenia zaległości podatkowej
na raty lub też jej umorzenia. Działania takie bowiem o ile przyniosą efekt, stają się
pomocą „de minimis”. Występując z wnioskiem o umorzenie zaległości podatkowych
przedsiębiorca powinien liczyć się z tym, że organ rozpatrujący musi uwzględnić
wcześniej dokonane odpisy, jako udzielenie pomocy, i ma obowiązek żądać szczegó-
łowego udokumentowania dokonanych jednorazowych odpisów amortyzacyjnych.

Pomimo to w 2007 r. w wielu wypadkach korzystniejsze podatkowo będzie

jednorazowe zaliczenie wydatku do kosztów podatkowych, niż np. korzystanie z
leasingu operacyjnego i zaliczanie do kosztów opłaty wstępnej i comiesięcznych
opłat leasingowych. Oczywiście korzyści wynikające z leasingu, polegające na finan-
sowaniu działalności z obcych środków na pewno będą dalej odgrywać niebagatelną
rolę przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych.

W metodzie „preferencyjnej” — 30% fabrycznie nowe środki trwałe z grupy 7—8

nie były objęte możliwością jednorazowego odpisu.

Limit jednorazowej amortyzacji w PIT i CIT

W 2013 roku

limit jednorazowej amortyzacji w PIT i CIT wynosi 205.000 zł

(równowartość 50 tys. euro wg średniego kursu NBP z 1 października 2012 r.).

Przeliczenia na złotówki kwoty limitu (50.000 euro) dokonuje się według średniego kursu euro
ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego w
zaokrągleniu do 1.000 zł. Pierwszym dniem roboczym października 2012 r. był poniedziałek 1.
października - średni kurs NBP euro w tym dniu wyniósł 4.1020 zł (Tabela nr 190/A/NBP/2012 z
dnia 01.10.2012 r.). Stąd limit w złotówkach wyniósł: 50.000 euro x 4.1020 zł = 205.100 zł, co w
zaokrągleniu do 1000 zł daje: 205.000 zł limitu jednorazowej amortyzacji w 2013 roku.

W 2012 roku

limit jednorazowej amortyzacji w PIT i CIT wynosi 222.000 zł

(równowartość 50 tys. euro wg średniego kursu NBP z 3 października 2011 r.).

Przeliczenia na złotówki kwoty limitu (50.000 euro) dokonuje się według średniego kursu euro

ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego w

zaokrągleniu do 1.000 zł. Pierwszym dniem roboczym października 2011 r. był poniedziałek 3.
października - średni kurs NBP euro w tym dniu wyniósł 4.4370 zł (Tabela nr 191/A/NBP/2011 z
dnia 03.10.2011 r.). Stąd limit w złotówkach wyniósł: 50.000 euro x 4.4370 zł = 221.850 zł, co w

zaokrągleniu do 1000 zł daje: 222.000 zł limitu jednorazowej amortyzacji w 2012 roku.

W 2011 roku nastąpił powrót do limitu 50 tys. euro (197.000 zł - limit w 2011

roku).

W 2010 r. limit łącznej wartości jednorazowych odpisów amortyzacyjnych

wynosił 422.000 zł – (była to wtedy równowartość kwoty 100 tys. euro - co
wynikało z nowelizacji obu ustaw o podatkach dochodowych - Dz. U. z 2009 r. Nr
69, poz. 587)).

Łączna wartość całkowitej pomocy de minimis

Z racji na to, że mały podatnik może ponawiać stosowanie limitu

istnieje górny

limit

, którego nie może on przekroczyć.

Łączna wartość całkowitej pomocy de

minimis (nie tylko w formie amortyzacji, ale również każdej innej pomocy
zaliczanej do pomocy de minimis) nie może przekroczyć w ciągu 3 ostatnich lat
kwoty

200 tys. euro

.

W przypadku sektora transportu drogowego limit ten w

ciągu trzech lat nie może przekroczyć 100 tys. euro.

W przypadku spółki cywilnej lub osobowej, limit obliczany jest dla spółki.

Niezależnie od tego limitu, wspólnicy wykonujący działalność gospodarczą muszą w
ramach tej działalności sumować wartość prowadzonych odpisów w danym roku, w
którym korzystają z odpisu.

Powyższa zasada zaczęła obowiązywać od 2009 r., kiedy to ustawodawca dodał

przepis 22k ust. 13 ustawy o IT. Wcześniej limit liczono odrębnie dla każdego
wspólnika spółki, a nie dla samej spółki.

Odliczenia dokonać może wyłącznie podatnik:

•

posiadający status tzw. małego podatnika lub

•

w pierwszym roku prowadzenia działalności (niezależnie czy w tym roku
posiada ten status, czy ze względu na wielkość obrotów go utraci).

Za małego podatnika uznaje się podmiot, u którego wartość przychodu ze

sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w
poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej
równowartości 1 200 000 euro; przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się
według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy
dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1
000 zł.

Przykład

W grudniu 2011 roku podatnik kupił i wprowadził do ewidencji zespół komputero-

wy (symbol 491 KŚT) o wartości początkowej 10 000 zł. Przekazał go do użytkowania
w grudniu 2011 roku.

Sposób I (metoda liniowa — stawka z Wykazu)

Roczna stawka amortyzacyjna z Wykazu stawek amortyzacyjnych wynosi 30%.
W przypadku metody liniowej roczny odpis amortyzacyjny wyliczamy następująco:

rok 2012

— 10 000 zł x 30% = 3000 zł rocznie

— 3000 zł / 12 m-cy = 250 zł miesięcznie

rok 2013

— 10 000 zł x 30% = 3000 zł rocznie

— 3000 zł / 12 m-cy = 250 zł miesięcznie

—

narastająco = 6000 zł

rok 2014

— 10 000 zł x 30% = 3000 zł rocznie

— 3000 zł / 12 m-cy = 250 zł miesięcznie

—

narastająco = 9000 zł

rok 2015

— 10 000 zł — 9000 zł = 1000 zł rocznie

— 1000 zł / 250 zł = 4 miesiące

—

narastająco = 10 000 zł — pełna amortyzacja w 40 m-cy

Sposób II (metoda liniowa — podwyższając stawkę)

Roczna stawka amortyzacyjna z Wykazu stawek amortyzacyjnych wynosi 30%.
Ponieważ zespół komputerowy jest urządzeniem poddanym szybkiemu postępowi

technicznemu współczynnik zwiększający wynosi maksymalnie 2,0.

W przypadku metody liniowej z podwyższona stawką roczny odpis amortyzacyjny

wyliczamy następująco:

rok 2012

— 10 000 zł x 30% x 2,0 = 6000 zł rocznie

— 6000 zł / 12 m-cy = 500 zł miesięcznie

rok 2013

— 10 000 zł — 6000 zł = 4000 zł rocznie

— 4000 zł / 500 zł = 8 miesięcy

—

narastająco = 10 000 zł — pełna amortyzacja w 20 m-cy

Sposób III (metoda liniowa — obniżając stawkę)

Roczna stawka amortyzacyjna z Wykazu stawek amortyzacyjnych wynosi 30%.
Obniżamy stawkę amortyzacyjną do 20%
W przypadku metody liniowej z obniżoną stawką roczny odpis amortyzacyjny wyli-

czamy następująco:

rok 2012

— 10 000 zł x 20% = 2000 zł rocznie

—

miesięczny odpis od stycznia do listopada wynosi 166,6 zł

— odpis za grudzień wynosi 167,4 zł

— suma odpisu za 2012 rok = 166,6 x 11 + 167,4 zł = 2000 zł

rok 2013

— 10 000 zł x 20% = 2000 zł rocznie

—

miesięczny odpis od stycznia do listopada wynosi 166,6 zł

— odpis za grudzień wynosi 167,4 zł

— suma odpisu za 2013 rok = 166,6 x 11 + 167,4 zł = 2000 zł

—

narastająco = 4000 zł

rok 2014

— 10 000 zł x 20% = 2000 zł rocznie

—

miesięczny odpis od stycznia do listopada wynosi 166,6 zł

— odpis za grudzień wynosi 167,4 zł

— suma odpisu za 2014 rok = 166,6 x 11 + 167,4 zł = 2000 zł

—

narastająco = 6000 zł

rok 2015

— 10 000 zł x 20% = 2000 zł rocznie

—

miesięczny odpis od stycznia do listopada wynosi 166,6 zł

— odpis za grudzień wynosi 167,4 zł

— suma odpisu za 2015 rok = 166,6 x 11 + 167,4 zł = 2000 zł

—

narastająco = 8000 zł

rok 2016

— 10 000 zł x 20% = 2000 zł rocznie

—

miesięczny odpis od stycznia do listopada wynosi 166,6 zł

— odpis za grudzień wynosi 167,4 zł

— suma odpisu za 2016 rok = 166,6 x 11 + 167,4 zł = 2000 zł

—

narastająco = 10 000 zł

— pełna amortyzacja w 60 m-cy

Sposób IV (metoda degresywna — współczynnik 2,0)

Roczna stawka amortyzacyjna z Wykazu stawek amortyzacyjnych wynosi 30%.
Ponieważ zespół komputerowy jest urządzeniem objętym symbolem 491 KŚT mo-

żemy zastosować dla tego urządzenia metodę degresywną o maksymalnym współ-
czynniku zwiększającym 2,0.

W przypadku metody degresywnej roczny odpis amortyzacyjny wyliczamy nastę-

pująco:

rok 2012

— 10 000 zł x 30% x 2,0 = 6000 zł rocznie

— 6000 zł / 12 m-cy = 500 zł miesięcznie

rok 2013

— (10 000 zł — 6000 zł) x 30% x 2,0 = 4000 zł x 0,6 = 2400 zł

Ponieważ odpis amortyzacyjny w 2013 roku liczony metodą degresywną wyniósł
2400 zł i jest mniejszy niż odpis liczony metodą liniową

— 10 000 zł x 30% = 3000 zł rocznie

Zatem od 1 stycznia 2013 roku należy stosować metodę liniową

rok 2013

— 10 000 zł x 30% = 3000 zł rocznie

— 3000 zł / 12 m-cy = 250 zł miesięcznie

—

narastająco = 9000 zł

rok 2014

— 10 000 zł — 9000 zł = 1000 zł rocznie

— 1000 zł / 250 zł = 4 miesiące

—

narastająco = 10 000 zł

— pełna amortyzacja w 28 m-cy

Sposób V (metoda preferencyjna — 30%)

Roczna stawka amortyzacyjna z Wykazu stawek amortyzacyjnych wynosi 30%.
W przypadku metody preferencyjnej roczny odpis amortyzacyjny wyliczamy nastę-

pująco:

grudzień 2011

— 10 000 zł x 30% = 3000 zł

Od 2012 roku podatnik może dokonywać odpisów amortyzacyjnych wg jednej

z wybranych przez siebie metod.

Wariant 1 — metoda liniowa

rok 2012

— 10 000 zł x 30% = 3000 zł rocznie

— 3000 zł / 12 m-cy = 250 zł miesięcznie

—

narastająco = 6000 zł

rok 2013

— 10 000 zł x 30% = 3000 zł rocznie

— 3000 zł / 12 m-cy = 250 zł miesięcznie

—

narastająco = 9000 zł

rok 2014

— 10 000 zł — 9000 zł = 1000 zł rocznie

— 1000 zł / 250 zł = 4 miesiące

—

narastająco = 10 000 zł — pełna amortyzacja w 29 m-cy

Wariant 2 — metoda liniowa z podwyższona stawką

rok 2012

— 10 000 zł x 30% x 2,0 = 6000 zł rocznie

— 6000 zł / 12 m-cy = 500 zł miesięcznie

—

narastająco = 9000 zł

rok 2013

— 10 000 zł — 9000 zł = 1000 zł rocznie

— 1000 zł / 500 zł = 2 miesiące

—

narastająco = 10 000 zł — pełna amortyzacja w 15 m-cy

Wariant 3 — metoda liniowa z obniżona stawką

rok 2012

— 10 000 zł x 20% = 2000 zł rocznie

—

miesięczny odpis od stycznia do listopada wynosi 166,6 zł

— odpis za grudzień wynosi 167,4 zł

— suma odpisu za 2012 rok = 166,6 x 11 + 167,4 zł = 2000 zł

—

narastająco = 5000 zł

rok 2013

— 10 000 zł x 20% = 2000 zł rocznie

—

miesięczny odpis od stycznia do listopada wynosi 166,6 zł

— odpis za grudzień wynosi 167,4 zł

— suma odpisu za 2013 rok = 166,6 x 11 + 167,4 zł = 2000 zł

—

narastająco = 7000 zł

rok 2014

— 10 000 zł x 20% = 2000 zł rocznie

—

miesięczny odpis od stycznia do listopada wynosi 166,6 zł

— odpis za grudzień wynosi 167,4 zł

— suma odpisu za 2014 rok = 166,6 x 11 + 167,4 zł = 2000 zł

—

narastająco = 9000 zł

rok 2015

— 10 000 zł — 9000 zł = 1000 zł rocznie

— 1000 zł / 166,6 zł = 5 miesięcy + 1 miesiąc 167

—

narastająco = 10 000 zł — pełna amortyzacja w 43 m-cy

Wariant 4 — metoda degresywna — współczynnik 2,0

Amortyzacja w poszczególnych latach będzie się więc kształtowała następująco:

rok 2012

— 10 000 zł x 30% x 2,0 = 6000 zł rocznie

— 6000 zł / 12 m-cy = 500 zł miesięcznie

—

narastająco = 9000 zł

rok 2013

— 10 000 zł — 9000 zł = 1000 zł

W roku 2013 stosujemy odpisy miesięczne wyliczone metoda liniową

— 10 000 zł x 30% / 12 = 250 zł

— 1000 zł / 250 zł = 4 miesiące

—

narastająco = 10 000 zł — pełna amortyzacja w 17 m-cy

Podsumowanie

Miesiące I

II

III

IV

V/1 V/2 V/3 V/4

12

3000

zł 3000

zł 3000

zł 3000

zł

1 250

zł 500

zł 166,6

zł 500

zł 250

zł 500

zł 166,6

zł 500

zł

2 250

zł 500

zł 166,6

zł 500

zł 250

zł 500

zł 166,6

zł 500

zł

3 250

zł 500

zł 166,6

zł 500

zł 250

zł 500

zł 166,6

zł 500

zł

4 250

zł 500

zł 166,6

zł 500

zł 250

zł 500

zł 166,6

zł 500

zł

5 250

zł 500

zł 166,6

zł 500

zł 250

zł 500

zł 166,6

zł 500

zł

6 250

zł 500

zł 166,6

zł 500

zł 250

zł 500

zł 166,6

zł 500

zł

7 250

zł 500

zł 166,6

zł 500

zł 250

zł 500

zł 166,6

zł 500

zł

8 250

zł 500

zł 166,6

zł 500

zł 250

zł 500

zł 166,6

zł 500

zł

9 250

zł 500

zł 166,6

zł 500

zł 250

zł 500

zł 166,6

zł 500

zł

10 250

zł 500

zł 166,6

zł 500

zł 250

zł 500

zł 166,6

zł 500

zł

11 250

zł 500

zł 166,6

zł 500

zł 250

zł 500

zł 166,6

zł 500

zł

12 250

zł 500

zł 167,4

zł 500

zł 250

zł 500

zł 167,4

zł 500

zł

1 250

zł 500

zł 166,6

zł 250

zł 250

zł 500

zł 166,6

zł 250

zł

2 250

zł 500

zł 166,6

zł 250

zł 250

zł 500

zł 166,6

zł 250

zł

3 250

zł 500

zł 166,6

zł 250

zł 250

zł

166,6

zł 250

zł

4 250

zł 500

zł 166,6

zł 250

zł 250

zł

166,6

zł 250

zł

5 250

zł 500

zł 166,6

zł 250

zł 250

zł

166,6

zł

6 250

zł 500

zł 166,6

zł 250

zł 250

zł

166,6

zł

7 250

zł 500

zł 166,6

zł 250

zł 250

zł

166,6

zł

8 250

zł 500

zł 166,6

zł 250

zł 250

zł

166,6

zł

9 250

zł

166,6

zł 250

zł 250

zł

166,6

zł

10 250

zł

166,6

zł 250

zł 250

zł

166,6

zł

11 250

zł

166,6

zł 250

zł 250

zł

166,6

zł

12 250

zł

167,4

zł 250

zł 250

zł

167,4

zł

1 250

zł

166,6

zł 250

zł 250

zł

166,6

zł

2 250

zł

166,6

zł 250

zł 250

zł

166,6

zł

3 250

zł

166,6

zł 250

zł 250

zł

166,6

zł

4 250

zł

166,6

zł 250

zł 250

zł

166,6

zł

5 250

zł

166,6

zł

166,6

zł

6 250

zł

166,6

zł

166,6

zł

7 250

zł

166,6

zł

166,6

zł

8 250

zł

166,6

zł

166,6

zł

9 250

zł

166,6

zł

166,6

zł

10 250

zł

166,6

zł

166,6

zł

11 250

zł

166,6

zł

166,6

zł

12 250

zł

167,4

zł

167,4

zł

1 250

zł

166,6

zł

166,6

zł

2 250

zł

166,6

zł

166,6

zł

3 250

zł

166,6

zł

166,6

zł

4 250

zł

166,6

zł

166,6

zł

5

166,6

zł

166,6

zł

6

166,6

zł

167,0

zł

7

166,6

zł

8

166,6

zł

9

166,6

zł

10

166,6

zł

11

166,6

zł

12

167,4

zł

1

166,6

zł

2

166,6

zł

3

166,6

zł

4

166,6

zł

5

166,6

zł

6

166,6

zł

7

166,6

zł

8

166,6

zł

9

166,6

zł

10

166,6

zł

11

166,6

zł

12

167,4

zł

Podsumowanie

Stawki obniżone
Obniżoną stawkę amortyzacji można stosować przesuwają możliwość

dokonywania większych odpisów amortyzacyjnych nie w roku uzyskiwania strat, ale
w roku osiągania wyższych dochodów (w niektórych przypadkach straty nie mogłyby
być odliczone, więc koszty z tytułu odpisów amortyzacyjnych "przepadłyby").

Niektórzy podatnicy mogą chcieć dostosować amortyzację do wartości

przychodów uzyskiwanych przy wykorzystaniu majątku trwałego, albo też zachować
zasadniczy odpis amortyzacyjny na chwilą zbycia środka trwałego, ażeby nie wystąpił
w takim przypadku wysoki dochód do opodatkowania. I to być może mniej korzystną
stawką, niż w roku stosowania obniżonej stawki amortyzacji (mniejszy podatek
płatny teraz od tego samego dochodu).

Korzyści wynikające z zastosowania metody degresywnej

— skraca się okres amortyzacji,
— odpisy amortyzacyjne (koszty) są wyższe w początkowym okresie amortyzacji.