Grażyna Górak
Amortyzacja środków trwałych
Spis treści
strona
Wstęp .................................................................................................................................... 2
1 Metody amortyzacji ............................................................................................................... 4
2 Stawki amortyzacyjne ............................................................................................................ 9
3 Częstotliwość dokonywanych odpisów ............................................................................... 17
4 Różnice w przepisach podatkowych i bilansowych ............................................................. 20
5 Zakończenie amortyzacji ...................................................................................................... 24
Podsumowanie ...................................................................................................................... 26
Załącznik 1 ............................................................................................................................ 27
Bibliografia ........................................................................................................................... 41
WSTĘP
Wyposażenie w odpowiednie środki trwałe stanowi podstawę działalności każdej jednostki gospodarczej. Środki trwałe to składniki majątkowe przeznaczone do długotrwałego okresu użytkowania, spełniające następujące warunki:
przewidywany okres ekonomicznej użyteczności dłuższy niż 1 rok
są przeznaczone na potrzeby jednostki
w momencie przyjęcia do użytkowania są kompletne i zdatne do użytku.
Do środków trwałych zalicza się w szczególności:
nieruchomości - w tym grunty, prawo wieczystego użytkowania gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego
maszyny urządzenia, środki transportu i inne rzeczy
ulepszenia w obcych środkach trwałych
inwentarz żywy.
Środki trwałe ujmuje się w księgach rachunkowych według wartości początkowej (wartości brutto), którą może być cena nabycia, koszt wytworzenia lub cena rynkowa. Środki trwałe z powodu ich długotrwałego uczestniczenia w działalności gospodarczej ulegają stopniowemu zużyciu. Dlatego wraz z upływem czasu systematycznie zmniejsza się wartość początkowa (wartość brutto) tych składników. Wartość początkową środków trwałych zmniejsza ich amortyzacja (umorzenie). Pomniejszenie wartości początkowej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe stanowi wartość netto środka trwałego. W ewidencji księgowej amortyzacja (umorzenie) jest ujmowana odrębnie.
Wartość netto posiadanych środków trwałych ulega stopniowemu zmniejszeniu na skutek ich zużycia. Wyróżnia się dwa rodzaje zużycia:
zużycie fizyczne - powstaje w toku używania środka trwałego, jak również z przyczyn naturalnych związanych ze starzeniem się zasobów majątkowych. Na jego wysokość ma wpływ: rodzaj i jakość środka trwałego, intensywność eksploatacji, staranność obsługi, częstotliwość remontów, warunki atmosferyczne, itp.,
zużycie ekonomiczne - wynika z postępu technicznego, co powoduje konieczność wymiany dobrych jeszcze fizycznie środków na lepsze, a niejednokrotnie i tańsze w eksploatacji.
Wartość początkową środków trwałych zmniejszają odpisy umorzeniowe, które odzwierciedlają utratę wartości na skutek ich zużycia oraz upływu czasu. Zużycie powoduje obniżenie wartości środków trwałych i jest ono jednocześnie zaliczane w koszty działalności danego podmiotu. Odpisy amortyzacyjne (umorzeniowe) dla wszystkich środków trwałych są dokonywane przez cały czas ich posiadania w równych kwotach, począwszy od pierwszego dnia miesiąca następnego po miesiącu, w którym środek trwały przyjęto do używania. Trwa to tak długo, aż do miesiąca w którym dany środek trwały ulegnie całkowitemu umorzeniu, sprzedaży, postawienia w stan likwidacji, uznania za trwale nieczynny lub stwierdzenie jego braku.
W zależności od sposobu wykorzystania, środki trwałe dzieli się na:
czynne - używane w ramach prowadzonej działalności, w tym także znajdujące się często w rezerwie i w zapisie (nieczynne czasowo),
nieczynne, a więc wycofane z używania z powodu utraty przydatności gospodarczej w wyniku np. zmiany rodzaju działalności, przeznaczone do likwidacji z powodu zużycia, zniszczenia i inne.
Amortyzacja księgowa służy przypisaniu ceny nabycia lub kosztu wytworzenia środka trwałego do całego okresu ekonomicznej użyteczności. Suma odpisów amortyzacyjnych stanowi umorzenie.
Umorzeniem nazywamy okresowe korygowanie wartości początkowej środka trwałego o wartość ich zużycia do wartości netto. Umorzenie ma zastosowanie w ewidencji i jest stosowane tylko w przepisach prawa bilansowego. Natomiast amortyzacją określamy tą samą równowartość zużycia środków trwałych na skutek ich użytkowania (eksploatacji) zaliczaną w koszty działalności jednostki gospodarczej, czyli jest kategorią kosztową. Amortyzacja jest zawsze równa umorzeniom.
Celem pracy jest syntetyczne ujęcie problematyk amortyzacji środków trwałych, a w szczególności ukazanie metod i stawek amortyzacji. Praca porusza także zagadnienie różnic w przepisach prawa podatkowego i bilansowego oraz zakończenie amortyzacji. Ujmuje stan prawny na dzień 31 marca 2009 r.
1. METODY AMORTYZACJI
Ustawy o PDOF i PDOP określają wiele metod amortyzacji, wśród których może wybierać podatnik. Metodę wybiera tylko raz. Dokonuje wyboru jednej z metod amortyzacji dla poszczególnych środków trwałych przed rozpoczęciem ich amortyzacji. Wybraną metodę stosuje się do pełnego zamortyzowania danego środka trwałego i nie można jej już zmienić. Dopuszczalne są jednak zmiany stawek w ramach stawek podwyższonych i obniżonych. Mogą to być następujące metody amortyzacji środków trwałych:
metoda liniowa,
metoda degresywna,
metoda progresywna,
metoda naturalna.
Przy dokonywaniu odpisów amortyzacyjnych (umorzeniowych) stosuje się najczęściej metodę liniową, która polega na naliczeniu odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek wprowadzono do ewidencji, do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, sprzedano lub stwierdzono ich niedobór, czyli co miesiąc naliczamy równe raty amortyzacji (przez cały okres amortyzacji danego środka trwałego) od miesiąca następującego po miesiącu wprowadzenia do ewidencji, do całkowitego zamortyzowania, likwidacji, sprzedaży, itp. Stawki amortyzacyjne można znaleźć w wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych, stanowiących załącznik do ustawy o PDOP i PDOF ( załącznik 1).
Powyżej opisana metoda liniowa nazywana jest również metodą równomiernej stałej amortyzacji, ponieważ zakłada się, iż środek trwały zużywa się jednakowo przez cały czas jego eksploatacji.
Przykład
1. Środek trwały został wprowadzony do ewidencji w grudniu 2008 roku.
2. Wartość początkowa środka trwałego to 60.000,00 PLN.
3. Stawka amortyzacyjna w skali rocznej wynosi 10%.
W 2009 roku podatnik może dokonać odpisów amortyzacyjnych metodą liniową w następujący sposób:
60.000,00 x 10 % = 6.000,00 PLN
6.000,00 PLN : na 12 miesięcy = 500,00 PLN
Miesięcznie może dokonać odpisu amortyzacyjnego od danego środka trwałego w wysokości 500,00 PLN
W praktyce stosowana jest w odniesieniu do maszyn produkcyjnych i urządzeń, czyli wyłącznie dla środków trwałych z grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT) oraz środków transportu, z wyjątkiem samochodów osobowych metoda degresywna liczenia amortyzacji, polegająca na tym, że stawki amortyzacyjne początkowo są wysokie, a później stopniowo maleją wraz ze zmniejszeniem się przydatności środka trwałego.
Metodę degresywną opisuje art. 16k ust.1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz art. 22k ust.1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Jeżeli firma stosuje metodę degresywną może wtedy dla powyższych środków trwałych stosować współczynnik podwyższający podstawową stawkę amortyzacji (z wykazu stawek amortyzacyjnych) nie wyższą niż 2,0, a w przypadku ich używania w gminach o szczególnym zagrożeniu wysokim bezrobociem strukturalnym albo w gminie zagrożonej recesją i degradacją społeczną nie wyższą niż 3,0.
Przykład
1. Środek trwały został wprowadzony do ewidencji w grudniu 2008 roku.
2. Wartość początkowa środka trwałego to 90.000,00 PLN.
3. Stawka amortyzacyjna w skali rocznej wynosi 20%.
4. Współczynnik podwyższający wynosi 2,0
Podatnik wybierając metodę degresywną może w roku 2009 dokonać miesięcznych odpisów amortyzacyjnych w następujący sposób:
90.000,00 x 20 % = 18.000,00 PLN
18.000,00 PLN : x 2,0 = 36.000,00 PLN
36.000,00 PLN : na 12 miesięcy = 3.000,00 PLN
W tym przypadku miesięczny odpis będzie wynosił 3.000,00 PLN.
W metodzie progresywnej amortyzacji (umorzenia) odpisów dokonuje się, zakładając że starzenie się środków trwałych wymaga częstszych remontów. W związku z tym potrzeba jest stosowania coraz wyższych odpisów amortyzacyjnych, które stanowią odpowiednik zużycia środków trwałych i wykonanych remontów, czyli polega na rosnących odpisach w kolejnych latach. Ma to uzasadnienie wtedy, gdy nabyty lub wytworzony środek trwały nie osiągnie od razu zdolności eksploatacyjnej, a dochodzi do niej powoli w ciągu kilku lat.
Przykład
Fabryka zakupiła nową linię produkcyjną w wysokości 250.000,00 PLN (wartość początkowa). Zakładamy, że jest to zespół maszyn, urządzeń i aparatów przemysłu meblowego. Stawka amortyzacyjna wynosi 10%, więc linia ta zamortyzuje się w ciągu 10 lat. Pełną zdolność produkcyjną osiągnie po 4 latach.
Przyjmujemy, że zdolność tej linii będzie odpowiednio wynosiła:
w pierwszym roku 25%
w drugim roku 40%
w trzecim roku 80%
w czwartym roku 100%
w pierwszych trzech latach należy zastosować obniżone stawki amortyzacji, w produkcji do zdolności produkcyjnych.
I tak: I rok = 0,25 x 10% = 2,5%
II rok = 0,40 x 10% = 4%
III rok = 0,80 x 10% = 8%
IV rok i następne lata po 10%
Byłaby to metoda progresywno - liniowa lecz przepisy rozporządzenia Ministra Finansów nie przewidziały tej metody amortyzacji.
Z wymienionych wyżej metod amortyzacji pozostała jeszcze jedna metoda - metoda naturalna, w której przyjmuje się, że zużycie środków trwałych jest jednakowe na jednostkę pracy. Aby ustalić stawkę amortyzacji wartość środka trwałego dzieli się przez przewidywaną liczbę jednostek pracy, jaką ma wykonać środek trwały w całym okresie jego eksploatacji.
Od 1 stycznia 2007 roku obowiązuje nowy sposób amortyzowania - do 50.000 euro rocznie. Nie jest to odrębna metoda amortyzacji tylko limit wartości początkowej, jaką podatnicy mogą wliczyć w koszty w jednym roku jako odpis amortyzacyjny. Z takiej możliwości mogą skorzystać:
mali podatnicy (w roku rozpoczęcia działalności i w latach następnych, w których będą spełniać kryteria wynikające z definicji małego podatnika) oraz
podatnicy rozpoczynający działalność gospodarczą - w roku jej rozpoczęcia, bez względu na wielkość obrotów.
Natomiast z takiej możliwości nie mogą skorzystać podatnicy rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej, którzy w roku rozpoczęcia tej działalności, a także w okresie dwóch lat, licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia: prowadzili działalność gospodarczą samodzielnie lub jako wspólnik spółki nie mającej osobowości prawnej lub działalność taką prowadził małżonek tej osoby, jeżeli między małżonkami istniała w tym czasie wspólność majątkowa (chodzi o czas prowadzenia działalności przez małżonka , w czasie dwóch lat, licząc od końca roku poprzedzającego rok rozpoczęcia działalności przez podatnika).
Przy zakupie środków trwałych możliwe jest dokonanie jednorazowego odpisu amortyzacyjnego w miesiącu, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji od wartości początkowej. Dotyczy to środków trwałych zaliczanych do grupy 3-8 Klasyfikacji Środków Trwałych. Z tych zasad amortyzowania zostały wyłączone samochody osobowe.
Łączna kwota odpisów dokonana tą metodą w danym roku podatkowym nie może przekroczyć równowartości 50.000 euro. Do jego wartości nie wlicza się odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych, których wartość początkowa nie przekracza 3.500,00 PLN.
Przeliczenia na złote dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego. Przy rozliczeniu dla celów podatkowych w bieżącym roku ma zastosowanie kurs euro zgodny z tabelą średnich kursów NBP z 1 października 2008 r., który wynosił 3,3775 PLN. Po przeliczeniu jest to kwota 168.875,00 PLN. Zgodnie z zasadą zaokrąglenia do 1000 zł, limit ten w roku 2009 wynosi 169.000,00 PLN. Kwota w bieżącym roku jest niższa o około 20.000,00 PLN w porównaniu z poprzednim rokiem podatkowym. Jest to spowodowane zmianą kursu euro wynikającą z umocnienia się złotego, a w konsekwencji do obniżenia się rocznego limitu kwoty odpisów amortyzacyjnych.
Kupując majątek trwały z określonych grup KŚT, podatnik może wliczyć w koszty w pierwszym roku amortyzacji ich wartości początkowe nie więcej jednak niż 50.000 euro. To znaczy, że w danym roku może zamortyzować zakupione środki trwałe w sumie do tej kwoty. Limit ten nie dotyczy jednego środka trwałego. Zatem podatnik może zamortyzować jeden albo więcej środków trwałych na łączną kwotę do 50.000 euro. Podatnik nie może dokonać dalszej amortyzacji tego samego środka trwałego w tym samym, pierwszym roku podatkowym, nawet w ramach limitu. Musi to być amortyzacja jednorazowa. Limit, który nie został wykorzystany w danym roku przepada. Nie przenosi się go na rok następny - dotyczy on tylko roku wprowadzenia do ewidencji. W roku kolejnym jest nowy limit 50.000 euro dla środków trwałych przekazanych do używania w tym przyszłym roku.
Warto zwrócić uwagę, że prawo do jednorazowej przyspieszonej amortyzacji przysługuje małemu podatnikowi i podatnikowi rozpoczynającemu działalność gospodarczą zarówno wtedy, gdy zakup środków trwałych finansowany jest przez niego z przychodów firmy jak i ze środków obcych, np.: z kredytu, pożyczki czy leasingu.
2. STAWKI AMORTYZACJI
Amortyzację i umorzenie środków trwałych oblicza się w planie amortyzacji. Określa on stawki i kwoty rocznych odpisów amortyzacyjnych poszczególnych środków trwałych. W ciągu roku podlega on aktualizacji. Ujmuje się w nim zwiększenia i zmniejszenia dotyczące środków trwałych, które wpływają na kwotę amortyzacji. Tabele amortyzacyjne zakłada się na początek roku obrotowego. Służą do ustalenia łącznej kwoty amortyzacji środków trwałych za poszczególne okresy oraz w przekrojach dostosowanych do potrzeb ewidencji kosztów i umarzania środków trwałych.
Zgodnie z przepisami podatkowymi odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych dokonuje się przy zastosowaniu stawek określonych w Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych (załącznik 1). Stawki te są obowiązujące w odniesieniu do środków trwałych o wartości początkowej wyższej niż 3.500,00 zł. Dla środków trwałych o wartości równej lub niższej niż 3.500,00 zł mogą być stosowane stawki z Wykazu lub można też dokonać odpisu amortyzacyjnego jednorazowo. Odpisując 100% wartości początkowej tych środków trwałych w miesiącu wprowadzenia do ewidencji lub w miesiącu następnym.
Jeżeli składnik majątku o wartości przekraczającej 3.500,00 zł nie został zaliczony do środków trwałych z uwagi na przewidywany okres używania równy lub krótszy niż rok, to należy ten składnik zaliczyć do środków trwałych w pierwszym miesiącu po upływie roku, oraz zmniejszyć koszty uzyskania przychodów o różnicę między wartością początkową a kwotą amortyzacji obliczoną według stawki z Wykazu.
W celu naliczenia odpisów amortyzacyjnych środków trwałych dla potrzeb podatku dochodowego zachowano jednolitą zasadę, że odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej poszczególnych środków trwałych. Utrata wartości środków trwałych jest ustalona odrębnie dla każdego środka trwałego przy zastosowaniu rocznych odpisów amortyzacyjnych. Roczne stawki amortyzacyjne wynikają z przepisów i odnoszą się do pogrupowanych rodzajów środków trwałych. Stawki podane są w procentach do wartości początkowej środków trwałych. Niektóre stawki są jednowymiarowe, np. 2,5 %, a inne określone widełkowo np. 10-12,5%. Przedział widełkowy daje możliwość wyboru stawki w ramach normy procentowej. Do najniższych stawek zaliczamy 1,5% i 2,5 %, które dotyczą budynków, natomiast najwyższe stawki 30% dotyczą zespołów komputerowych. Znając stawkę amortyzacyjną można bardzo łatwo obliczyć okres amortyzacji.
Przykład
Stawka amortyzacyjna wynosi 30%.
Okres amortyzacji to 100% : 30 = 3 lata i 4 miesiące.
Gdy znamy wartość początkową środka trwałego i stawkę amortyzacyjną to wtedy możemy obliczyć roczną, kwartalną i miesięczną kwotę odpisu amortyzacyjnego.
Odpisy amortyzacyjne naliczane są w równych ratach miesięcznych przez cały okres amortyzowania do czasu zrównania sumy odpisów wartością początkową. Naliczania odpisów zaprzestaje się gdy środek trwały został sprzedany lub nastąpiła jego likwidacja.
Podatnik sam decyduje czy podwyższyć stawki amortyzacyjne. Może to zrobić zgodnie z przepisami art. 16i ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz art.22i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z Wykazu stawek amortyzacyjnych podatnicy mogą podane stawki podwyższać (załącznik 1). I tak:
dla budynków i budowli używanych w warunkach:
pogorszonych - przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 1,2.
Za pogorszone warunki używania budynków i budowli, uważa się używanie ich pod ciągłym działaniem wody, par wodnych, znacznych drgań, nagłych zmian temperatury oraz innych czynników powodujących przyspieszone zużycie obiektu.
złych - przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 1,4.
Za złe warunki używania budynków i budowli uważa się używanie ich pod wpływem niszczących środków chemicznych, szczególnie gdy służą one produkcji, wytwarzaniu lub przechowywaniu żrących środków chemicznych. Dotyczy to również przypadków silnego działania na budynek lub budowlę niszczących środków chemicznych rozproszonych w atmosferze lub wodzie, a nawet wydzielających się w postaci oparów, których źródłem są inne obiekty znajdujące się w pobliżu.
W razie wystąpienia lub ustania warunków uzasadniających podwyższenie stawek z Wykazu dla budynków i budowli używanych w warunkach pogorszonych bądź złych; stawki te ulegają podwyższeniu lub obniżeniu od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności uzasadniające te zmiany.
dla maszyn, urządzeń i środków transportu, z wyjątkiem morskiego taboru pływającego, używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych albo wymagających szczególnej sprawności technicznej - przy zastosowaniu w tym okresie współczynników nie wyższych niż 1,4.
Przez maszyny, urządzenia i środki transportu wymagające szczególnej sprawności technicznej rozumie się te obiekty, które używane są w pracy na trzy zmiany, mimo że nie działają ze swej istoty w ruchu ciągłym, używane w warunkach terenowych, w warunkach leśnych, pod ziemią lub innych wskazujących na bardziej intensywne zużycie.
W razie wystąpienia lub ustania warunków uzasadniających podwyższenie stawek z Wykazu dla maszyn, urządzeń i środków transportowych z wyjątkiem morskiego taboru pływającego, używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych albo wymagających sprawności technicznej - stawki te ulegają podwyższeniu lub obniżeniu od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności uzasadniające te zmiany.
dla maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 4-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT) wydanej na podstawie odrębnych przepisów, zwanej dalej „Klasyfikacją”, poddanych szybkiemu postępowi technicznemu- przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 2,0.
Przez maszyny i urządzenia grupy 4-6 i 8 KŚT, poddanych szybkiemu postępowi technicznemu, rozumie się maszyny, urządzenia i aparaturę w których zastosowane są układy mikroprocesorowe lub systemy komputerowe, spełniające założone funkcje dzięki wykorzystaniu w nich najnowszych zdobyczy techniki, a także pozostałą aparaturę naukowo - badawczą i doświadczalno - produkcyjną.
Podatnik sam decyduje kiedy rozpocznie lub zakończy naliczanie odpisów amortyzacyjnych według podwyższonych stawek. Może wybrać jeden z dwóch terminów:
miesiąc następujący po miesiącu, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji,
pierwszy miesiąc każdego następnego roku podatkowego.
Przykład
Podatnik kupił zestaw komputerowy za cenę 6.000,00 PLN w styczniu 2008 roku. Roczna stawka amortyzacyjna z Wykazu stawek grupy 4 dla zespołów komputerowych 491 wynosi 30 %. Ze względu na to, że urządzenie jest poddane szybkiemu postępowi technicznemu - to spełniony jest warunek do podwyższenia stawki amortyzacyjnej. Poniżej przeanalizuję amortyzację urządzenia podwyższoną stawką amortyzacyjną przy zastosowaniu dwóch powyższych terminów.
Sposób 1
Podatnik rozpoczął amortyzować środek trwały od miesiąca lutego roku 2008.
6.000,00 PLN x 30 % x 2,0 : 12 miesięcy = 300,00 PLN - miesięczny odpis
Jeżeli przez cały czas amortyzacji podatnik będzie korzystać z podwyższonej stawki, to powyższych odpisów będzie dokonywać przez 20 miesięcy.
Sposób 2
Podatnik wybrał drugi termin amortyzacji, czyli pierwszy miesiąc następnego roku podatkowego. I tak:
Od lutego do grudnia 2008 roku miesięczny odpis amortyzacyjny wynosi:
6.000,00 PLN x 30 % : 12 miesięcy = 150,00 PLN
Wartość umorzenia na koniec 2008 roku wynosi:
150,00 PLN x 11 miesięcy = 1.650,00 PLN
Natomiast od stycznia 2009 roku przy zastosowaniu podwyższonej stawki amortyzacyjnej, miesięczny odpis amortyzacyjnej będzie wynosił:
6.000,00 PLN x 30 % x 2,0 : 12 miesięcy = 300,00 PLN
Jeżeli podatnik nie zrezygnuje ze stosowania podwyższonej stawki, to odpisów amortyzacyjnych będzie dokonywał przez 26 miesięcy.
Na powyższym przykładzie widzimy jak amortyzacja zestawu komputerowego może zostać przyspieszona z 40 miesięcy metodą liniową do 26, a nawet może być skrócona o połowę do 20 miesięcy.
Podatnik ma również możliwość obniżenia stawki amortyzacyjnej z Wykazu. Sam decyduje o ile i kiedy je obniży. I tak, najpierw należy określić dla poszczególnego środka trwałego stawkę amortyzacyjną z Wykazu stawek amortyzacyjnych, a następnie ją obniżyć. Wartość obniżenia może być dowolna, jednak nie może prowadzić do zaprzestania naliczania odpisów amortyzacyjnych. Rocznie muszą one wynosić po zaokrągleniu co najmniej 1 grosz. O wielkości obniżenia decyduje podatnik wybierając jeden z dwóch terminów:
od miesiąca, w którym środek ten został wprowadzony do ewidencji,
od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.
Z artykułu 16i ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz z art. 22i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że przepisy te nie zabraniają obniżenia stawki amortyzacyjnej danego środka nawet kilka razy. W obu tych ustawach nie ma mowy o rezygnacji z obniżenia stawki amortyzacyjnej lub o podwyższeniu obniżonej stawki.
Podatnik może zastosować indywidualne stawki amortyzacyjne dla używanych i ulepszonych środków trwałych, jak również dla inwestycji w obcych środkach trwałych. Stawki można ustalić indywidualnie, gdy środek trwały po raz pierwszy wprowadzono do ewidencji środków trwałych podatnika. Szerzej na ten temat stanowi art.16j u.p.d.o.p. oraz art.22j u.p.d.o.f., który brzmi:
1. podatnik może ustalić indywidualną stawkę amortyzacyjną dla używanych lub ulepszonych środków trwałych, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji danego podatnika z tym, że okres amortyzacji nie może być krótszy niż:
1) dla środków trwałych zaliczonych do grup 3-6 i 8 KŚT:
24 miesiące - gdy ich wartość początkowa nie przekracza 25.000,00 zł
36 miesiące - gdy ich wartość początkowa jest wyższa od 25.000,00 zł i nie przekracza 50.000,00 zł
60 miesięcy - w pozostałych przypadkach.
2) dla środków transportu, w tym samochodów osobowych - 30 miesięcy
3) dla budynków (lokali) i budowli, innych niż wymienione w pkt 4 - 10 lat z wyjątkiem:
trwale związanych z gruntem budynków handlowo - usługowych wymienionych w rodzaju 103 Klasyfikacji i innych budynków niemieszkalnych wymienionych w rodzaju 109 Klasyfikacji trwale związanych z gruntem,
kiosków towarowych o kubaturze poniżej 500 m³, domków kempingowych i budynków zastępczych
dla których okres amortyzacji nie może być krótszy niż 3 lata,
4) dla budynków (lokali) niemieszkalnych, dla których stawka amortyzacyjna z Wykazu stawek amortyzacyjnych wynosi 2,5% - 40 lat pomniejszone o pełną liczbę lat, które upłynęły od dnia ich oddania po raz pierwszy do używania do dnia wprowadzenia do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych prowadzonej przez podatnika, z tym że okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat.
2. Środki trwałe, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2 uznaje się za:
1) używane, jeżeli podatnik udowodni, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres 6 miesięcy, lub
2) ulepszone jeżeli przed wprowadzeniem do ewidencji wydatki poniesione przez podatnika na ich ulepszenie stanowiły co najmniej 20% wartości początkowej.
3. Środki trwałe, o których mowa w ust. 1 pkt 3, uznaje się za:
1) używane, jeżeli podatnik wykaże, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres 60 miesięcy, lub
2) ulepszone, jeżeli przed wprowadzeniem do ewidencji wydatki poniesione przez podatnikana ulepszenie stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.
4. Podatnicy mogą indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla przyjętych do używania inwestycji w obcych środkach trwałych, z tym że dla:
1) inwestycji w obcych budynkach (lokalach) lub budowlach okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat,
2) inwestycji w obcych środkach trwałych innych niż wymienione w pkt 1 okres amortyzacji ustala się według zasad określonych w ust. 1 pkt 1 i 2.
Warto jeszcze zwrócić uwagę na odpisy amortyzacyjne taboru morskiego w budowie, chociaż nie są środkiem trwałym podlegają amortyzacji. Dokonuje się jej dla potrzeb podatku dochodowego począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu w którym armator poniósł wydatki (w tym wpłaconych zaliczek) na budowę taboru w wysokości co najmniej 10% wartości kontraktowej odrębnie dla każdego obiektu tego taboru, czyli odpisów amortyzacyjnych dokonuje się odrębnie dla każdego obiektu, w ratach co miesiąc przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych określonych dla taboru pływającego w Wykazie stawek amortyzacyjnych. Odpisy te są dokonywane do końca miesiąca, w którym dany obiekt taboru został przyjęty do używania; jeżeli nie dojdzie do zawarcia umowy przenoszącej na armatora własność zamawianego taboru, armator jest obowiązany zmniejszyć koszty uzyskania przychodów o dokonane odpisy amortyzacyjne, obliczone zgodnie z powyższymi zasadami, w miesiącu, w którym odstąpiono od umowy.
Podatnik w swojej działalności gospodarczej wykorzystuje różnego rodzaju środki trwałe przez cały rok. Są firmy, które środki trwałe wykorzystują tylko przez kilka miesięcy w roku, np. w sezonie wakacyjnym. Są to różne ośrodki wypoczynkowe, które wynajmują turystom sprzęt wodny (kajaki, łódki, sprzęt do nurkowania itp.), domki letniskowe z kortami tenisowymi i boiskami, które przez pozostałą część roku są nieużywane. W takim przypadku podatnik środki trwałe używa przez 3 - 4 miesiące w roku, czyli używa je sezonowo. Aby mógł prawidłowo określić odpisy amortyzacyjne środków trwałych używanych przez kilka miesięcy w roku zostały one określone w art. 16h ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.p. oraz art. 22h ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f., a polegają na tym, że odpisów amortyzacyjnych dokonuje się:
w okresie ich wykorzystania, a wysokość odpisu miesięcznego ustala się przez podzielenie rocznej kwoty odpisów amortyzacyjnych przez liczbę miesięcy w sezonie, lub
w okresie ich wykorzystania, a wysokość odpisu miesięcznego ustala się przez podzielenie rocznej kwoty odpisów amortyzacyjnych przez 12 miesięcy w roku.
W obu przypadkach odpisy powinny być ujmowane w koszty tylko w miesiącach ich wykorzystania, czyli w okresie sezonu. Wysokość odpisów miesięcznych i sumy odpisów w sezonie będą różne. Będzie to zależeć od przyjętej metody przez podatnika. Róznice te możemy przeanalizować na poniższym przykładzie.
Przykład
Podatnik posiada wypożyczalnię sprzętu wodnego. W okresie od maja do września, czyli przez 5 miesięcy w roku wypożycza łodzie. Roczna stawka amortyzacji dla łodzi zgodnie z Wykazem rocznych stawek amortyzacyjnych wynosi 7%. Wartość początkowa tego środka trwałego wynosi 30.000,00 PLN. Obliczyć wysokość miesięcznego odpisu amortyzacyjnego przy zastosowaniu poniższych metod:
Sposób 1. Podzielenie rocznej kwoty odpisów amortyzacyjnych przez liczbę miesięcy w sezonie.
Sposób 2. Podzielenie rocznej kwoty odpisów amortyzacyjnych przez 12 miesięcy.
Sposób 1
Roczna kwota amortyzacji: 30.000,00 PLN x 7% = 2.100,00 PLN
Miesięczna kwota amortyzacji łodzi w okresie V - IX: 2.100,00 PLN : 5 miesięcy = 420,00 PLN
Suma odpisów amortyzacyjnych w okresie V - IX: 420,00 PLN x 5 miesięcy = 2.100,00 PLN
Sposób 2
Roczna kwota amortyzacji: 30.000,00 PLN x 7% = 2.100,00 PLN
Miesięczna kwota amortyzacji łodzi w okresie V - IX: 2.100,00 PLN : 12 miesięcy = 175,00 PLN
Suma odpisów amortyzacyjnych w okresie V - IX: 175,00 PLN x 5 miesięcy = 875,00 PLN
Jak wynika z powyższego przykładu wybór metody przez podatnika ma istotne znaczenie, ponieważ wybierając pierwszą metodę wysokość odpisów miesięcznych zrówna się z odpisem rocznym. Natomiast dokonując odpisów amortyzacyjnych drugim sposobem znacznie wydłuży okres amortyzacji.
Występują również środki trwałe, które nie podlegają amortyzacji, do nich zaliczamy:
grunty i prawo wieczystego użytkowania gruntów,
budynki mieszkalne wraz ze znajdującymi się w nich dźwigami lub lokale mieszkalne, służące prowadzonej działalności gospodarczej lub wydzierżawione albo wynajmowane na podstawie umowy, jeżeli podatnik nie podejmie decyzji o ich amortyzowaniu,
dzieła sztuki i eksponaty muzealne,
składniki majątku, które nie są używane na skutek zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej albo zaprzestania działalności, w której te składniki były używane; w tym przypadku składniki te nie podlegają amortyzacji od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zawieszono albo zaprzestano tej działalności, oraz
wartość firmy, jeżeli wartość ta powstała w inny sposób niż określony w art.22b ust. 2 pkt 1.
3. CZĘSTOTLIWOŚĆ DOKONYWANIA ODPISÓW AMORTYZACYJNYCH
Odpisów amortyzacyjnych dla potrzeb podatku dochodowego od środków trwałych wprowadzonych do ewidencji dokonuje się:
co miesiąc w równych ratach
co kwartał w równych ratach
jednorazowo na koniec roku podatkowego.
Dokonuje się ich zgodnie z ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych lub z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zasada ta obowiązuje odnośnie odpisów amortyzacyjnych naliczanych metodą liniową jak i degresywną.
Na poniższym przykładzie przedstawię umorzenie środków trwałych w ratach miesięcznych, kwartalnych i jednorazowo na koniec roku przy zastosowaniu powyższych metod.
Przykład
Podatnik zakupił środek trwały w grudniu 2008 roku i wprowadził go do ewidencji. Wartość początkowa tego środka wynosi 60.000,00 PLN, a stawka amortyzacyjna 10%. Podatnik wybrał metodę liniową amortyzacji. Od stycznia 2009 może w następujący sposób dokonać odpisów amortyzacyjnych:
60.000,00 PLN x 10% = 6.000,00 PLN
6.000,00 PLN : 12 miesięcy = 500,00 PLN
500,00 PLN x 3 miesiące = 1.500,00 PLN
miesięcznie - po 500,00 PLN co miesiąc lub
kwartalnie - po 1.500,00 PLN w I, II, III, IV kwartale lub
jednorazowo - 6.000,00 PLN w grudniu.
Jeżeli podatnik wybrał metodę degresywną amortyzacji, zakładając że współczynnik podwyższający wynosi 2,0 to w 2009 roku może dokonać odpisów amortyzacyjnych w następujący sposób:
60.000,00 PLN x 10% x 2,0 = 12.000,00 PLN
12.000,00 PLN : 12 miesięcy = 1.000,00 PLN
1.000,00 PLN x 3 miesiące = 3.000,00 PLN
miesięcznie - po 1.000,00 PLN co miesiąc lub
kwartalnie - po 3.000,00 PLN w I, II, III, IV kwartale lub
jednorazowo - 12.000,00 PLN w grudniu.
Na poniższym przykładzie przedstawię sposób naliczenia amortyzacji od wybranego środka trwałego zakupionego w ciągu roku podatkowego.
Przykład
Rok podatkowy jest równy kalendarzowemu. Podatnik zakupił środek trwały 9.02.2009 roku i wprowadził go do ewidencji. Wartość początkowa tego środka wynosi 60.000,00 PLN, a stawka amortyzacyjna 10%. Wybrana metoda amortyzacji to metoda liniowa. Odpisów amortyzacyjnych za 2009 rok może dokonać w następujący sposób:
60.000,00 PLN x 10% = 6.000,00 PLN
6.000,00 PLN : 12 miesięcy = 500,00 PLN
500,00 PLN x 10 miesięcy = 5.000,00 PLN
odpis miesięczny - 500,00 PLN zaczynając od miesiąca marca lub
odpisy kwartalne:
- za I kwartał 500,00 PLN (za miesiąc marzec)
- za II kwartał 1.500,00 PLN
- za III kwartał 1.500,00 PLN
- za IV kwartał 1.500,00 PLN lub
odpis roczny - 5.000,00 PLN (w grudniu).
Natomiast, gdy podatnik zastosuje metodę degresywną z współczynnikiem podwyższającym 2,0 to odpisy amortyzacyjne za 2009 rok będą naliczone w następujący sposób:
60.000,00 PLN x 10% x 2,0 = 12.000,00 PLN
12.000,00 PLN : 12 miesięcy = 1.000,00 PLN
1.000,00 PLN x 10 miesięcy (od III do XII) = 10.000,00 PLN
odpis miesięczny - 1.000,00 PLN zaczynając od miesiąca marca lub
odpisy kwartalne:
za I kwartał 1.000,00 PLN (za miesiąc marzec)
za II kwartał 3.000,00 PLN
za III kwartał 3.000,00 PLN
za IV kwartał 3.000,00 PLN lub
odpis roczny - 10.000,00 PLN (w grudniu).
4. RÓŻNICE W PRAWIE BILANSOWYM I PODATKOWYM
Rachunkowość finansowa opiera się na przepisach ustawy o rachunkowości (prawo bilansowe). Prawo bilansowe ma na celu prezentację prawdziwego i rzetelnego obrazu kosztów amortyzacji oraz majątku podlegającego amortyzacji. Natomiast rachunkowość podatkowa opiera się przede wszystkim na ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych i ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych i prowadzona jest dla celów podatkowych. Tak różne cele prowadzą do rozbieżności, które wynikają z odmiennych zadań, jakie ma do spełnienia rachunkowość i system podatkowy.
Różnice i skutki pomiędzy prawem podatkowym i bilansowym są następujące:
1. Data rozpoczęcia amortyzacji.
a) według prawa podatkowego - od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek wprowadzono do ewidencji.
b) ustawa o rachunkowości stanowi, że amortyzację należy rozpocząć nie wcześniej niż po przyjęciu do używania.
2. Częstotliwość zmiany metody amortyzacji.
a) przepisy podatkowe, stanowią, że wybór metody i stawki amortyzacji poszczególnych środków trwałych powinien nastąpić przed rozpoczęciem dokonywania odpisów amortyzacyjnych. A metoda, która została wybrana, nie powinna się zmienić aż do całkowitego umorzenia środka trwałego. Zatem dla celów podatkowych wybór metody jest ostateczny.
b) natomiast w ustawie o rachunkowości dopuszcza się okresową weryfikację stawek amortyzacyjnych. Pozwala na zmianę planów amortyzacji (przy zachowaniu zasady ciągłości) w przypadku, gdy istnieją uzasadnione do tego przyczyny.
3. Metody amortyzacji.
a) ustawa podatkowa przewiduje trzy metody dokonywania odpisów:
liniową,
degresywną,
uproszczoną.
Wybraną metodę stosuje się do pełnego zamortyzowania środka trwałego.
b) ustawa o rachunkowości nie wymienia żadnej metody amortyzacji.
4. Stawki amortyzacyjne.
a) przepisy podatkowe zawierają określone stawki amortyzacyjne dla poszczególnych grup środków trwałych oraz warunki, od których uzależnione jest prawo do ich podwyższenia lub obniżenia.
b) ustawa o rachunkowości zawiera tylko wskazówki, jak ustalić stawki amortyzacyjne. Nie określa ich wysokości , ani zasad budowy - podstawą do ustalenia księgowych stawek amortyzacyjnych jest przewidywany okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego. Prawo bilansowe nie zakazuje stosowania stawek podatkowych. Jednostka może je stosować odpisując od wartości początkowej środka trwałego przez okres jego ekonomicznej użyteczności. W takim przypadku amortyzacja księgowa będzie równa podatkowej.
5. Zmiany stawek amortyzacyjnych
a) w ustawie podatkowej - można obniżyć podane w wykazie stawek amortyzacyjnych, stawki dla poszczególnych środków trwałych. Natomiast przy podwyższeniu stawek amortyzacyjnych należy stosować jeden wybrany współczynnik dla poszczególnych środków trwałych, przez który mnoży się stawkę amortyzacyjną wybraną dla danego środka trwałego z wykazu stawek amortyzacyjnych.
b) w przepisach o rachunkowości stawki amortyzacyjne i poprawność stosowania ich okresów powinna być przez jednostkę okresowo weryfikowana, a co za tym idzie dokonać odpowiedniej korekty w następnych latach obrotowych odpisów amortyzacyjnych.
6. Częstotliwość dokonywania odpisów amortyzacyjnych.
a) w myśl przepisów podatkowych, jednostki mogą dokonywać odpisów w równych ratach:
co miesiąc,
co kwartał,
lub jednorazowo na koniec roku podatkowego,
z tym że suma odpisów dokonanych w pierwszym roku podatkowym, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji, nie może przekroczyć wartości tych odpisów przypadających za okres od ich wprowadzenia do ewidencji do końca tego roku podatkowego
b) ustawa o rachunkowości stanowi, że powinny one być dokonywane systematycznie, zapewniając planowe rozłożenie wartości środka trwałego na przewidywany okres jego używania, czyli przepisy uor nie regulują bezpośrednio częstotliwości dokonywania odpisów amortyzacyjnych.
7. Data zakończenia amortyzacji.
a) według prawa podatkowego - do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z wartością początkową środka trwałego lub w którym postawiono go w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono niedobór.
b) w myśl ustawy o rachunkowości - do czasu zrównania wartości odpisów z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia niedoboru, z ewentualnym uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto pozostałości środka trwałego.
8. Amortyzacja środków trwałych używanych sezonowo.
a) w prawie podatkowym odpisów amortyzacyjnych dokonuje się tylko w okresie ich wykorzystywania.
b) w ustawie o rachunkowości odpisów amortyzacyjnych dokonuje się w sposób ciągły w każdym okresie sprawozdawczym.
W wyniku takiego postępowania środek trwały używany sezonowo zostanie szybciej umorzony w prawie bilansowym niż w prawie podatkowym.
9. Amortyzacja środków trwałych o niskiej wartości początkowej.
a) prawo podatkowe wyznacza granicę 3.500,00 zł jako wartość niskocennych środków trwałych. Wydatek poniesiony na nabycie takiego składnika majątku można jednorazowo wliczyć w koszty uzyskania przychodów w miesiącu oddania ich do używania, bez konieczności rozkładania tego na raty w postaci odpisów amortyzacyjnych.
b) prawo bilansowe wyodrębnia środki trwałe o niskiej wartości początkowej, nie podając konkretnej kwoty.
Właściwie z powodu tych różnic należałoby prowadzić równocześnie dwie ewidencje księgowe. Jedna byłaby prowadzona zgodnie z wytycznymi ustaw podatkowych i dostarczałaby informacji dla celów podatkowych. Natomiast druga ewidencja byłaby zgodna z ustawą o rachunkowości i służyłaby sporządzaniu sprawozdań finansowych jednostki. Obowiązkiem każdej jednostki jest stosowanie się zarówno do przepisów podatkowych, jak i ustawy o rachunkowości. Jednak prowadzenie dwóch ewidencji byłoby nieekonomiczne. Optymalnym rozwiązaniem jest prowadzenie ewidencji zgodnie z przepisami podatkowymi,a tam gdzie prawo bilansowe odmiennie reguluje daną kwestię, uwzględnianie tych rozbieżności.
5. ZAKOŃCZENIE AMORTYZACJI
Zakończenie odpisów amortyzacyjnych dokonuje się dla potrzeb podatku dochodowego, z końcem miesiąca, w którym:
następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z wartością początkową środka trwałego,
postawiono dany środek trwały w stan likwidacji,
stwierdzono niedobór środka trwałego,
zbyto środek lub wartość (np. sprzedano, darowano).
Odpisów amortyzacyjnych od zamówionego przez armatora będącego podatnikiem podatku dochodowego - taboru transportu morskiego w budowie dokonuje się do końca miesiąca, w którym:
dany obiekt został przyjęty do używania,
jeżeli nie dojdzie do zawarcia umowy przenoszącej na armatora własność zamawianego obiektu, armator jest zobowiązany zmniejszyć koszty uzyskania przychodów o dokonane odpisy amortyzacyjne, naliczone za czas trwania budowy, w miesiącu, w którym odstąpiono od umowy.
Zakończenie odpisów amortyzacyjnych dla potrzeb rachunkowości następuje wg zasad opisanych w art. 32 ust. 1 ustawy o rachunkowości nie później niż z chwilą:
zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego,
przeznaczenie środka trwałego do likwidacji lub sprzedaży,
stwierdzenie niedoboru środka trwałego.
Zaniechanie odpisów amortyzacyjnych powinno nastąpić w odniesieniu do składników majątku, które nie są używane na skutek zaprzestania działalności, w której składniki te były używane. Zaniechanie to powinno nastąpić w miesiącu następującym po miesiącu, w którym zaprzestano tej działalności.
PODSUMOWANIE
Podatnik boryka się z wieloma problemami, a jednym z nich to amortyzacja, która jest procesem wieloetapowym i rozciągniętym w czasie. Polega m.in. na uznaniu składnika majątku wykorzystywanego do prowadzenia działalności gospodarczej za środek trwały, ustalenia wartości początkowej tego składnika, wyborze metody amortyzacji, ustaleniu stawki amortyzacji oraz dokonywaniu odpisów amortyzacyjnych. Przed rozpoczęciem amortyzacji środków trwałych podatnik musi dokonać wyboru jednej z metod, którą wybiera tylko raz. Wybraną metodę stosuje do pełnego zamortyzowania środka trwałego i nie może jej już zmienić. Dokonuje się to w oparciu o ewidencję środków trwałych. Przyjęcie określonego kierunku polityki amortyzacyjnej powinno być poprzedzone analizą wykorzystania dostępnych narzędzi do jej realizacji, w szczególności okresów, stawek i metod amortyzacji dla nabytych przez podatnika składników majątku trwałego, a to wymaga fachowej wiedzy w tej dziedzinie. Dzięki odpisom amortyzacyjnym podatnik może odpowiednio wykorzystać koszty podatkowe do ukształtowania swoich dochodów, zaplanować zakupy i wydatki firmy. Wiedza o odpisach amortyzacyjnych jest niezbędna w działalności firmy.
Załącznik 1
WYKAZ ROCZNYCH STAWEK AMORTYZACYJNYCH
Pozycja |
Stawka % |
Symbol KŚT (grupa lub podgrupa, lub rodzaj) |
Nazwa środków trwałych |
Powiązanie z KRŚT |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
01 |
1,5 |
11 |
Budynki mieszkalne |
15, 16 |
|
|
122 |
Lokale mieszkalne |
|
|
2,5 |
10 |
Budynki niemieszkalne |
10,11,12 |
|
|
|
|
13,14,15 |
|
|
|
|
17,18,19 |
|
|
110 |
Z rodzaju 110 placówki opiekuńczo-wychowawcze, domy opieki społecznej bez opieki medycznej |
154 |
|
|
|
|
159 |
|
|
121 |
Lokale niemieszkalne |
|
|
4,5 |
102 |
Podziemne garaże i zadaszone parkingi oraz budynki kontroli ruchu powietrznego (wieże) |
227 |
|
|
|
|
293 |
|
|
104 |
Zbiorniki, silosy oraz magazyny podziemne, zbiorniki i komory podziemne (z wyłączeniem budynków magazynowych i naziemnych) |
200 |
|
|
|
|
202 |
|
|
|
|
203 |
|
|
|
|
205 |
|
|
|
|
209 |
|
|
|
|
220 |
|
|
|
|
221 |
|
|
|
|
222 |
|
10 |
103 |
Kioski towarowe o kubaturze poniżej 500 m3 |
125 |
|
|
|
- trwale związane z gruntem |
|
|
|
109 |
Domki kempingowe, budynki zastępcze |
169 |
|
|
|
- trwale związane z gruntem |
198 |
|
|
010 |
Plantacje wikliny |
001 |
02 |
2,5 |
224 |
Budowle wodne, z wyjątkiem melioracji, doków stałych zalądowionych, wałów i grobli |
250 |
|
|
|
|
251 |
|
|
|
|
253 |
|
|
|
|
254 |
|
|
|
|
255 |
|
|
|
|
259 |
|
|
|
|
293 |
|
|
|
|
297 |
|
|
21 |
Budowle sklasyfikowane jako budowle do uzdatniania wód, z wyjątkiem studni wierconych |
256 |
|
|
290 |
Budowle sportowe i rekreacyjne, z wyłączeniem ogrodów i parków publicznych, skwerów, ogrodów botanicznych i zoologicznych |
28 |
|
|
291 |
Wieże przeciwpożarowe |
291 |
|
|
225 |
Melioracje podstawowe |
01 |
|
|
226 |
Melioracje szczegółowe |
01 |
|
4,5 |
2 |
Obiekty inżynierii lądowej i wodnej, z wyłączeniem ogrodów i parków publicznych, skwerów, ogrodów botanicznych i zoologicznych |
2 |
|
10 |
211 |
Przewody sieci technologicznych wewnątrzzakładowych |
651 |
|
|
221 |
Urządzenia zabezpieczające ruch pociągów |
680 |
|
14 |
202 |
Z rodzaju 202 wieże ekstrakcyjne |
507 |
|
20 |
200 |
Z rodzaju 200 wieże wiertnicze, wieżomaszty |
510 |
03 |
7 |
3 |
Kotły i maszyny energetyczne |
3 |
|
14 |
323 |
Silniki spalinowe na paliwo lekkie |
323 |
|
|
324 |
Silniki spalinowe na paliwo ciężkie |
324 |
|
|
325 |
Silniki spalinowe na paliwo gazowe |
325 |
|
|
326 |
Silniki powietrzne |
326 |
|
|
343 |
Z rodzaju 343 zespoły elektroenergetyczne przenośne z silnikami spalinowymi na paliwo lekkie |
343 |
|
|
344 |
Zespoły elektroenergetyczne z silnikami spalinowymi na paliwo ciężkie |
344 |
|
|
349 |
Reaktory jądrowe |
349 |
04 |
7 |
431 |
431 - 0 filtry (prasy) błotniarki |
431 |
|
|
|
431 - 4 cedzidła mechaniczne |
|
|
|
450 |
Piece do przerobu surowców (z wyjątkiem 450 - 50 piece do przerobu surowca wielokomorowe) |
450 |
|
|
451 |
Piece do przetwarzania paliw (z wyjątkiem 451 - 0 piece koksownicze) |
451 |
|
|
454 |
Piece do wypalania tunelowe |
454 |
|
|
475 |
Aparaty bębnowe |
475 |
|
|
477 |
Suszarki komorowe: 477-0 do 4 oraz 477-6 do 8 |
477 |
|
10 |
4 |
Maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania |
4 |
|
14 |
41 |
Obrabiarki do metali |
40,41 |
|
|
44 |
Maszyny i urządzenia do przetłaczania i sprężania cieczy i gazów |
44 |
|
|
46 |
Aparaty do wymiany ciepła (z wyjątkiem rodzaju 465 i 469-0) |
46 |
|
|
47 |
Maszyny, urządzenia i aparaty do operacji i procesów materiałowych (z wyjątkiem rodzaju 474, 475, 477-0 do 4 i 6-8 oraz 479-0) |
47 |
|
18 |
449 |
Z rodzaju 449-90 urządzenia dystrybucyjne do benzyny i olejów elektryczne i przepływomierze składowe do cieczy i paliw płynnych |
449 |
|
|
465 |
Z rodzaju 465 wymienniki płynów obiegowych przy produkcji sody |
465 |
|
|
469 |
469-0 chłodnice odmulin i prób kołowych rozkładni gazu |
469 |
|
|
474 |
Kolumny nitracyjne i denitracyjne |
474 |
|
|
479 |
479-0 odbieralnice hydrauliczne rozkładni gazu |
479 |
|
|
481 |
Aparaty i urządzenia do powierzchniowej obróbki metali sposobem chemicznym i elektrogalwanicznym |
481 |
|
|
482 |
Aparaty i urządzenia do powierzchniowej obróbki metali sposobem cieplnym |
482 |
|
|
484 |
484-0 urządzenia do spawania i napawania łukowego w ochronie gazów oraz do spawania i napawania plazmowego |
484 |
|
|
|
Z rodzaju 484-1 wytwornice acetylenowe przenośne wysokiego ciśnienia, |
|
|
|
|
484-3 zgrzewarki oporowe i tarcicowe |
|
|
|
|
Z rodzaju 484-6 urządzenia do metalizacji natryskowej i do natryskiwania tworzywami sztucznymi |
|
|
|
490 |
Maszyny i urządzenia do przygotowywania maszynowych nośników danych oraz maszyny analityczne |
490 |
|
|
492 |
Samodzielne urządzenia do automatycznej regulacji i sterowania procesami |
492 |
|
|
493 |
Z rodzaju 493 roboty przemysłowe |
493 |
|
20 |
434 |
434-01 maszyny do zamykania słoi |
434 |
|
|
|
Z rodzaju 434-02 maszyny do zamykania puszek |
|
|
|
465 |
Wymienniki przeponowe rurowe sklasyfikowane jako chłodnice kwasu siarkowego |
465 |
|
30 |
491 |
Zespoły komputerowe |
491 |
05 |
7 |
506 |
506-1 i 506-2 aparaty do rektyfikacji powietrza |
506 |
|
|
507 |
507-2 i 507-3 krystalizatory |
507 |
|
|
|
507-4 komory potne |
|
|
|
548 |
548-0 maszyny, urządzenia i aparaty do produkcji materiału zecerskiego |
548 |
|
|
583 |
583-0 koparki i zwałowarki w kopalniach odkrywkowych węgla |
583 |
|
|
|
583-1 koparki w piaskowniach przemysłu węglowego |
|
|
10 |
512 |
Maszyny i urządzenia do eksploatacji otworów wiertniczych |
512 |
|
|
513 |
Maszyny i urządzenia do przeróbki mechanicznej rud i węgla |
513 |
|
|
514 |
514-0 maszyny i urządzenia aglomerowni |
514 |
|
|
|
514-1 maszyny i urządzenia wielkopiecowe |
|
|
|
|
514-2 maszyny i urządzenia hutnicze stalowni |
|
|
|
|
Z rodzaju 514-3 do 6 nożyce hutnicze do cięcia na gorąco, tabor hutniczy, walcowniczy |
|
|
|
|
514-9 inne maszyny, urządzenia i aparaty hutnicze |
|
|
|
520 |
Z rodzaju 520 maszyny i urządzenia przemysłu kamieniarskiego: |
520 |
|
|
|
520-0 i 520-1 traki ramowe i tarczowe |
|
|
|
|
520-2 cyrkulaki |
|
|
|
|
520-3 szlifierki |
|
|
|
|
520-4 tokarki i wiertarki do kamienia |
|
|
|
|
520-5 kombajny do robót przygotowawczych |
|
|
|
523 |
Maszyny i urządzenia przemysłu cementowego |
523 |
|
|
525 |
525-31 autoklawy |
525 |
|
|
529 |
Z rodzaju 529 maszyny i urządzenia do produkcji materiałów budowlanych: |
529 |
|
|
|
529-81 do produkcji elementów z lastryko |
|
|
|
|
529-82 do produkcji sztucznego kamienia |
|
|
|
56 |
Maszyny, urządzenia i aparaty przemysłów rolnych |
56 |
|
|
582 |
Z rodzaju 582-1 pojemniki do bitumu stalowe powyżej 20.000 l pojemności oraz z rodzaju 582-2 odśnieżarki o mocy silników powyżej 120 KM |
582 |
|
14 |
50 |
Maszyny, urządzenia i aparaty przemysłu chemicznego |
50 |
|
|
517 |
Maszyny i urządzenia torfiarskie |
517 |
|
|
52 |
Maszyny dla przemysłu surowców mineralnych |
52 |
|
|
53 |
Maszyny do produkcji wyrobów z metali i tworzyw sztucznych |
53 |
|
|
54 |
Maszyny, urządzenia i aparaty do obróbki i przerobu drewna, produkcji wyrobów z drewna oraz maszyny i aparaty papiernicze i poligraficzne |
54 |
|
|
55 |
Maszyny i urządzenia do produkcji wyrobów włókienniczych i odzieżowych oraz do obróbki skóry i produkcji z niej |
55 |
|
|
561 |
561-6 maszyny, urządzenia i aparaty do produkcji napoi |
561 |
|
|
568 |
Maszyny, urządzenia i aparaty przemysłu piekarniczego (z wyjątkiem 568-40 do 48) |
568 |
|
|
57 |
Maszyny, urządzenia i aparaty przemysłów spożywczych |
57 |
|
|
59 |
Maszyny, urządzenia i narzędzia rolnicze i gospodarki leśnej |
59 |
|
18 |
505 |
505-1 piece prażalnicze fluidezyjne |
505 |
|
|
51 |
Maszyny, urządzenia i aparaty wiertnicze, górnicze, gazownicze, odlewnicze, torfiarskie oraz geodezyjne i kartograficzne |
51 |
|
|
58 |
Maszyny do robót ziemnych, budowlanych i drogowych |
58 |
|
20 |
506 |
506-3 odgazowywacze |
506 |
|
|
510 |
Maszyny i urządzenia wiertnicze |
510 |
|
|
511 |
Obudowy zmechanizowane |
511 |
|
|
518 |
Z rodzaju 518 aparaty i urządzenia do: |
518 |
|
|
|
518-01 pomiarów magnetycznych |
|
|
|
|
518-02 pomiarów geologicznych |
|
|
|
|
518-03 pomiarów sejsmicznych i radiometrycznych |
|
|
|
|
518-1 elektrycznego profilowania odwiertów, karotażu gazowego, perforacji otworów wiertniczych |
|
|
|
535 |
Z rodzaju 535-0 aparaty specjalne do wytwarzania kwasu wolframowego i maszyny do redukcyjnych, próżniowych i specjalnych wytopów metali |
535 |
|
|
|
Z rodzaju 535-1 maszyny do produkcji węglanów i past emulsyjnych |
|
|
|
|
Z rodzaju 535-7 urządzenia do produkcji półprzewodników |
|
|
|
579 |
579-000 dystrybutory |
579 |
|
|
|
579-003 młynki młotkowe |
|
|
|
|
579-01 maszyny i urządzenia do przerobu odpadów zwierzęcych na mąkę pastewną i tłuszcze utylizacyjne |
|
|
|
|
579-09 inne maszyny i urządzenia do przerobu odpadów zwierzęcych |
|
|
|
580 |
Maszyny do robót ziemnych i fundamentowych |
580 |
|
|
581 |
Maszyny do robót budowlanych |
581 |
|
|
582 |
582-3 szczotki mechaniczne i osprzęt do utrzymania dróg |
582 |
|
25 |
501 |
501-0 aparaty szklane i porcelanowe do destylacji |
501 |
|
|
|
501-1 porcelanowe młyny kulowe |
|
|
|
511 |
Maszyny górnicze, z wyłączeniem obudów zmechanizowanych |
511 |
|
|
524 |
Z rodzaju 524 piece do topienia żużla wielkopiecowego i bazaltu |
524 |
|
|
571 |
571-8 autoklawy do hydrolizy |
571 |
|
|
|
571-30 i 571-31 neutralizatory stalowe oraz neutralizatory i hydrolizatory betonowe lub murowane |
|
|
|
581 |
581-2 wibratory |
581 |
|
|
|
581-4 wibromłoty oraz z rodzaju 581-3 zacieraczki do tynku |
|
06 |
4,5 |
600 |
Zbiorniki naziemne ceglane |
600 |
|
|
601 |
Zbiorniki naziemne betonowe (z wyjątkiem z wykładziną chemoodporną dla kwasu ponitracyjnego) |
601 |
|
|
623 |
623-7 urządzenia telefoniczne systemów nośnych na liniach WN |
623 |
|
|
641 |
Z rodzaju 641-7 wyciągi kopalniane (bez wyciągów przy głębieniu szybów) |
641 |
|
|
648 |
Towarowe kolejki linowe i dźwignie linowe |
648 |
|
|
657 |
Akumulatory hydrauliczne |
657 |
|
|
660 |
Wagi pojazdowe, wagonowe i inne wbudowane |
660 |
|
10 |
6 |
Urządzenia techniczne |
6 |
|
18 |
61 |
Z podgrupy 61 urządzenia rozdzielcze i aparatura energii elektrycznej przewoźna |
610 |
|
|
|
|
do 615 |
|
|
641 |
Dźwigniki, wciągarki i wciągniki przejezdne oraz nieprzejezdne, kołowroty, wyciągarki (z wyjątkiem rodzaju 641-63 oraz z rodzaju 641-7 wyciągarki kopalniane łącznie z wyciągami przy głębieniu szybów, a także wyciągi kolei i kolejek linowych) |
641 |
|
|
662 |
662-1 projektory przenośne 16 mm i 35 mm |
662 |
|
|
681 |
Kontenery |
681 |
|
20 |
629 |
Telefony komórkowe |
629 |
|
|
669 |
Kasy fiskalne i rejestrujące (z wyjątkiem zaliczonych do poz. 04 - zespoły komputerowe) |
669 |
|
|
633 |
Baterie akumulatorów elektrycznych stacjonarnych |
633 |
|
|
634 |
Baterie akumulatorów elektrycznych zasadowych |
634 |
|
|
662 |
662-5 ekrany kinowe |
662 |
|
|
644 |
644-0 do 4 przenośniki w kopalniach i zakładach przetwórczych rud i węgla |
644 |
|
|
664 |
Z rodzaju 664 urządzenia do przeprowadzania badań technicznych |
664 |
|
25 |
644 |
644-0 przenośniki zgrzebłowe ciężkie i lekkie |
644 |
07 |
7 |
70 |
Kolejowy tabor szynowy naziemny |
70 |
|
|
71 |
Kolejowy tabor szynowy podziemny |
71 |
|
|
72 |
Tramwajowy tabor szynowy |
72 |
|
|
73 |
Pozostały tabor szynowy naziemny |
73 |
|
|
77 |
Tabor pływający |
77 |
|
14 |
700 |
700-7 drezyny i przyczepy do drezyn |
700-7 |
|
|
710 |
710-01 lokomotywy akumulatorowe |
710 do 03 |
|
|
|
710-02 i 710-03 lokomotywy ognioszczelne i typu "Karlik" |
710-02 i 710-03 |
|
|
|
710-10 do 14 wozy kopalniane |
710-10 do 14 |
|
|
770 |
770-13 kontenerowce |
770-13 |
|
|
773 |
773-1010 wodoloty |
773-1010 |
|
|
780 |
Samoloty |
780 |
|
|
781 |
Śmigłowce |
781 |
|
|
743 |
Samochody specjalne |
743 |
|
|
745 |
Z rodzaju 745 trolejbusy i samochody ciężarowe o napędzie elektrycznym |
745 |
|
|
746 |
Ciągniki |
746 |
|
|
747 |
Naczepy |
747 |
|
|
748 |
Przyczepy |
748 |
|
|
|
|
750 |
|
|
|
|
751 |
|
|
|
|
752 |
|
|
|
|
753 |
|
|
|
|
754 |
|
|
76 |
Pozostały tabor bezszynowy (wózki jezdniowe akumulatorowe, widłowe i inne wózki jezdniowe) |
76 |
|
18 |
745 |
Z rodzaju 745 pozostałe samochody o napędzie elektrycznym |
745 |
|
|
783 |
Balony |
783 |
|
|
788 |
Inne środki transportu lotniczego |
788 |
|
|
79 |
Środki transportu pozostałe |
|
|
20 |
740 |
Motocykle, przyczepy i wózki motocyklowe |
740 |
|
|
741 |
Samochody osobowe |
741 |
|
|
742 |
Samochody ciężarowe |
742 |
|
|
744 |
Autobusy i autokary |
744 |
|
|
782 |
Szybowce |
782 |
08 |
10 |
805 |
Z rodzaju 805 wyposażenie kin, teatrów, placówek kulturalno-oświatowych oraz instrumenty muzyczne |
805 |
|
|
806 |
Kioski, budki, baraki, domki kempingowe - niezwiązane trwale z gruntem |
806 |
|
14 |
803 |
803-0 do 1 maszyny biurowe |
803 |
|
|
|
803-30 dalekopisy do maszyn matematycznych |
|
|
20 |
8 |
Narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie |
8 |
|
25 |
801 |
801-0 elektroniczna aparatura kontrolno-pomiarowa do przeprowadzania badań laboratoryjnych |
801 |
|
|
802 |
802-0 aparaty i sprzęt do hydro- i mechanoterapii |
802 |
|
|
804 |
Z rodzaju 804 wyposażenie cyrkowe |
804 |
BIBLIOGRAFIA
Korczyn A „Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne”, wyd. Sigma, Skierniewice 1998 r.
Molik P. „W 2009 roku obowiązuje niższy limit rocznej stawki amortyzacyjnej” Gazeta Prawna z dn. 14.01.2009 r.
Nowak E. „Rachunkowość kurs podstawowy”, wyd. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2002 r.
Olchowicz I.„ Podstawy rachunkowości”, wyd. Difin, Warszawa 2002 r.
Sawickiego K. praca zbiorowa „Podstawy rachunkowości”, wyd. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1997 r.
Wieczorek-Fronia M., Grzybowska M., Zubrzycki J. „Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne”, wyd. Unimex, Wrocław 2008 r.
AKTY PRAWNE
Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych; tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. nr 14 poz 176 ze. zmianami.
Ustawa z dnia 15 luty 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych; tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 ze zmianami.
Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości; tekst jednolity Dz.U. z 2002 r. nr 76,poz. 694 ze zmianami.
Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej; Dz. U. nr 173, poz 1807 ze zmianami
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT); Dz.U. nr 112, poz 1317 ze zmianami
Nowak E. „Rachunkowość kurs podstawowy”, wyd. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2002 r.
Ustawa z dnia 26 lipca 1991 o podatku dochodowym od osób fizycznych; tekst jednolity; Dz.U. z 2000 r. nr 14 poz. 176 ze zmianami.
Ustawa z dnia 15 lutego 1992 o podatku dochodowym od osób prawnych; tekst jednolity; Dz.U. Z 2000 r. nr 54 poz. 654 ze zmianami
Olechowicz I. „Podstawy rachunkowości”, wyd. Difin, Warszawa 2002 r.
Sawicki K. Praca zbiorowa „Podstawy rachunkowości”, wyd. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, W-wa 1997 r.
Molik P. „W 2009 roku obowiązuje niższy limit rocznej stawki amortyzacyjnej” Gazeta Prawna z dn. 14.01.2009 r.
Korczyn A. „Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne”, wyd. Sigma, Skierniewice 1998 r.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT); Dz.U. nr 112, poz. 1317 ze zmianami.
Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. O swobodzie działalności gospodarczej; Dz.U. nr 173, poz. 1807 ze zmianami
Korczyn A. „Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne” wyd. Sigma, Skierniewice 1998 r.
Wieczorek-Fronia M., Grzybowska M., Zubrzycki J. „Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne” wyd. Unimex, Wrocław 2008 r.
Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości; tekst jedn. Dz.U. z 2002 r., nr 76, poz. 694 ze zmianami.
40
41