Humanistyka dla inżynierów – Psychologia

mgr Katarzyna Nosek

K O M U N I K A C J A

NADAWCA – przesyłanie informacji – ODBIORCA (człowiek) – nadaje znaczenie
komunikatu, co jest warunkiem istnienia komunikacji

Kanały komunikacji:

• werbalny – komunikacja za pomocą słów, dźwięków stanowi 35 %

• niewerbalny – komunikacja za pomocą sygnałów pozawerbalnych:

języka ciała, dotykowych, wizualnych, zapachowych stanowi 65 %

IM WIĘCEJ KANAŁÓW UCZESTNICZY W ODBIORZE INF TYM JEST ONA
SKUTECZNIEJSZA, TYM BOGATSZE PRZETWARZANIE!

Humanistyka dla inżynierów – Psychologia

mgr Katarzyna Nosek

Rodzaje komunikacji:

• jednostronna – nadawca przesyła komunikat odbiorcy komunikat

• dwustronna – wymiana ról pomiędzy nadawcą i odbiorcą, wymiana

komunikatów

Formy przekazu komunikatu:

• mowa, pismo, zachowanie (uśmiech itp.)

Formy odbioru komunikatu:

• słuch, wzrok, dotyk (czytanie, widzenie)

Kanały komunikacyjne to zmysły:

• kanał wzrokowy 60/70%

• kanał słuchowy (akustyczny)

• kanał dotykowy

• kanał węchowy,

• kanały smakowy rzadziej dotyczy stosunków interpersonalnych –

noworodek rozpoznaje matkę po zapachu (odwrotnie proporcjonalne –
wzrok, słuch etc.)

Bariery komunikacji ludzkiej:
-

polaryzacja – tendencje widzenia i rozpatrywania świata w kategoriach
przeciwstawnych +/ - ; dobro / zło, informacje nie są przekazywane
dokładnie

-

orientacja

intensjonalna

–

tendencja

do rozpatrywania ludzi w sposób szablonowy-
etykietowania, kategoryzacja

-

orientacja

ekstensjonalna

–

tendencja

do

rozpatrywania najpierw faktycznego stanu rzeczy, a
następnie kategoryzacji i etykietowania

-

mieszanie

stanu

faktycznego

ze

stanem

przypuszczalnym

prawdopodobnym,

wywnioskowanym – często gdy człowiek posługuje się
czasem przyszłym

-

omijanie – wymigiwanie się – wieloznaczność

terminów, w komunikacie zawarte te same terminy, jednak w kontekście
różnica znaczeń

-

fiksacja czy perseweracja – utrwalenie pewnych sposobów zachowania się,
korespondują z rzeczywistością np. przestarzałe poglądy polityczne; starsi –
a kiedyś to było...

-

„wszystkowiedztwo” osoba posługująca się sformułowaniami zawsze,
nigdy, wszyscy, nikt; skrajne ujmowanie (skrajna kategoryzacja)

-

mówienie nie na temat

-

mówienie wyłącznie o sobie (o sprawach zawodowych), bądź wyłącznie
o innych

-

plotki – gdy mówimy w sposób niekonieczny, bezużyteczny, czasem
szkodliwy, o prywatnych sprawach innych, związek z aspektem etycznym

Humanistyka dla inżynierów – Psychologia

mgr Katarzyna Nosek

KOMUNIKACJA NIEWERBALNA
Przekaz informacji, bez mowy, bez właściwej intonacji, wyrazu:
1. w pełni zastępuje mowę (głuchoniemi) gestykulacja; alfabet morsa; sztuka –

pantomima

2. komplementarna, uzupełniająca wobec mowy

(dotyczy stanów emocjonalnych, dopełnia
komunikację werbalną)

3. wskazuje na postawy, uczucia, emocje –

czasem stanowi zaprzeczenie werbalnego
komunikatu

4. ilustrator – gestykulacja
5. podkreślanie wagi, znaczenia komunikatu

słownego (wysokość i intensywność brzmienia
głosu)

6. przyczynia się do przebiegu komunikacji

słownej

7. wskazuje na status w grupie (np. osoba

siedząca na najwyższym miejscu)

8. zrozumienie wzorca schematu, wzorca

zachowań społecznych

EMBLEMY – ruchy ciała zastępujące mowę, tzw. gesty autonomiczne, nie
trzeba ich wspierać słownie
ILUSTRATORY – uzupełniają komunikat słowny, podkreślają jego znaczenie
ADAPTATORY – komunikat jak się zachować w danej sytuacji (np.: policjant
na skrzyżowaniu)
GESTY - prowokacja do wyciagnięcia pewnych wniosków,

-

do wykonania czegoś

-

ważne w sytuacjach wieloznacznych, mogą wiele wyjaśnić (lepsze
zrozumienie);

-

pomagają zapamiętać komunikat słowny;

-

przekaz stanów emocjonalnych, szczególnie nie intencjonalnych
„społeczne przecieki”; mogą zdradzić np. zakłopotanie (zakrywanie
twarzy), gniew (zaciskanie pięści), zawstydzenie (zakrywanie oczu)

DOBRA KOMUNIKACJA

UMIEJĘTNOŚĆ

SŁUCHANIA

UMIEJĘTNOŚĆ

MÓWIENIA

Humanistyka dla inżynierów – Psychologia

mgr Katarzyna Nosek

TECHNIKI AKTYWNEGO SŁUCHANIA

...służą lepszemu zrozumieniu przekazywanych treści i poznaniu

intencji nadawcy, wytworzeniu dobrej atmosfery podczas rozmowy,

bez osądzania; to takie słuchanie, w którym nie tylko udaje się, że słucha, ale w

którym się to faktycznie robi...

PARAFRAZA
odtworzenie własnymi słowami wypowiedzi rozmówcy w celu upewnienia się, że
odbiorca dobrze zrozumiał przekaz mówiącego

KOMUNIKAT „JA”
sposób przekazania innej osobie o przeszkadzających nam
zachowaniach tej osoby, nie zagrażający jej, nie budzący lęku ani agresji

WYJAŚNIENIE
zadawanie pytań w celu uszczegółowienia informacji

WSPÓŁODCZUWANIE
przekazywanie rozmówcy poprzez gesty, mimikę czy słowa, że rozumiemy jego
uczucia i nastrój i sami doświadczamy sytuacje podobnie

DOWARTOŚCIOWANIE
Wypowiedzenie/podkreślenie w rozmowie dobrych stron naszego rozmówcy

PODUSMOWANIE
Zebranie najważniejszych faktów z wypowiedzi

Komunikat TY

„(ty) znowu nie słuchasz tego co do Ciebie mówię!”

„Czy (ty) zawsze musisz przeszkadzać kiedy chce coś powiedzieć?”

Używając komunikatu TY:

• obwiniamy osobę do której mówimy, nie dając jej prawa do obrony

(dlatego właśnie jest traktowany jako atak na osobę do której
mówimy)!

• wytwarzamy mało przyjazną atmosferę między nadawcą i odbiorcą

komunikatu

• zamykamy odbiorcę na wszelkie próby dalszego argumentowana ze

strony nadawcy

• zawieramy uogólnień: zawsze, nigdy itp.

• wprowadzamy, a wręcz budzimy złość i frustrację

• zaprzepaszczamy szansę rozwiązania zaistniałego konfliktu.

Humanistyka dla inżynierów – Psychologia

mgr Katarzyna Nosek

(!) Komunikat JA

Ja (uczucie) ......,

kiedy Ty ..... (fakty),

ponieważ ........ (skutek).

„Kiedy mówisz w tym samym czasie kiedy mówię ja (fakt), nie mogę

przekazać ważnych informacji grupie (skutek) i boje się, że zapomnę

o czymś istotnym (uczucie)”.

Używając komunikatu JA:

• dajesz odbiorcy szansę na zmianę zachowanie, bez osądzania go,

• otwierasz drogę do dalszej komunikacji,

• nie oskarżasz drugiej osoby,

• budujesz więź zaufania - komunikacja jest bardziej otwarta i szczera,

• wskazujesz KONKRETNE zachowanie.