Nowotwory i guzy

marzec, 2008

Michał Lasota – grupa 3

Nowotwory i guzy nienowotworowe

Nowotwory i guzy nienowotworowe

Nowotwory i guzy nienowotworowe

Nowotwory i guzy nienowotworowe

wątroby

wątroby

wątroby

wątroby::::

•

Przeżuty są 20-krotnie częstszą przyczyną od pierwotnych nowotworów wątroby – gównie są to
raki przewodu pokarmowego (żołądek, jelito grube, pęcherzyk żółciowy, trzustka), płuc, sutka i
nerki oraz czerniaki.

Nowotwory nabłonkowe:

Gruczolaki:

1.

Gruczolak wątrobowokomórkowy (adenoma hepatocellulare):

•

wzrost wywołany stosowaniem doustnych środków antykoncepcyjnych

•

kliniczne znaczenie tych gruczolaków wynika z następujących przyczyn:

Ponieważ są wewnątrzwątrobowymi guzami mogą być mylone ze znacznie częstszymi

rakami wątrobowokomórkowymi

Podtorebkowe gruczolaki mają tendencje do pękania szczególnie w czasie ciąży,

powodując silny krwotok do jamy otrzewnej

Sporadycznie mogą ulegać do transformacji złośliwej

Gruczolaki wątrobowokomórkowe są bladymi żółtawo–brązowymi guzami dobrze odgraniczonymi i
najczęściej otorebkowanymi. Histologicznie przypominające prawidłowe hepatocyty, lecz najczęściej o
dość wyraźnie zwakuolizowanej cytoplazmie. Przestrzenie wrotne są nieobecne.

2. Gruczolak z przewodów żółciowych (adenoma cholangiocellulare):

• bardzo rzadki, drobny, podtorebkowy guzek o średnicy mniejszej niż 1 cm i bledszy od

otaczającego miąższu

3. Torbielogruczolak z przewodów żółciowych wewnątrzwątrobowych (cystadenoma
cholangiocellulare hepatis):

• rzadkie wolnorosnące guzy mogące ważyć nawet kilka kilogramów, mogą ulec zezłośliwieniu . W

diagnostyce różnicowania należy uwzględnic torbielowatość wątroby

Rak wątroby (carcinoma hepatis):

1.

Rak wątrobowokomórkowy (carcinoma hepatocellulare – HCC):

•

stanowi 90% wszystkich przypadków pierwotnego raka wątroby. Częściej u mężczyzn

•

istnieje ścisła zależność między HBV i HCC

Etnogeneza HCC – do podstawowych czynników przyczynowych należą:

•

Przewlekłe zapalenie wątroby wywołane HBV, którego onkogenny efekt działania tłumaczony jest
wielokierunkowo przez:

- powodowanie zmian zapalno-martwiczych z towarzyszącą regeneracją, co zwiększa
prawdopodobieństwo mutacji genowej polegające na aktywacji proonkogenów lub
inaktywacji genów supresorowych,
- HBV DNA ulegając inkorporacji (włączenie do jakiejś całości) do genomu hepatocytu,
koduje element regulacyjny zwany X-proteiną lub białkiem HBx, który zaburza prawidłową
proliferację zainfekowanych hepatocytów poprzez aktywację niektórych protoonkogenów
(c-myc, c-H-ras, c-fos) w materiale genetycznym gospodarza,

Nowotwory i guzy

marzec, 2008

Michał Lasota – grupa 3

- integracja wirusa wydaje się przyczyną zmiany porządkowania materiału genetycznego i
związanej z tym inaktywacji genu p53.

•

Przewlekłe zapalenie wątroby wywołane HCV:

- ostatnio badaniami molekularnymi potwierdzono istnienie zdolnych do replikacji
cząsteczek wirusa HCV w komórkach HCC.

•

Marskość wątroby:

- rozwój HCC związany z marskością tłumaczony jest długo trwającymi procesami
regeneracyjnymi , rozrostowymi, gdzie stymulacja do naprawy działa jak promotor raka.

•

Czynniki środowiska – aflatoksyny zwłaszcza B-1 (orzeszki ziemne, ryż, spleśniałe zboża) prowadzą
do specyficznej mutacji w supresorowym genie p53. Związki chemiczne jak nitrozaminy oraz
związki chloru.

•

Przewlekłe spożywanie alkoholu w dużych dawkach:

- Etanol prowadzi do martwicy hepatocytów, do postępowych zmian regeneracyjnych
(możliwość mutacji), a ponadto indukuje enzymy cytochromu P-450 które będą
metabolizowały nieaktywne karcynogeny w aktywne.

•

Czynniki dietetyczne i hormonalne.

Makroskopowo HCC – występuje głównie w trzech postaciach: guzowatej, rozległego nacieku i
rozsianych licznych drobnych guzków. HCC jest zwykle barwy zielonkawo szarawej, zawiera przeważnie
mało zrębu i dlatego jest miękki. Widoczne są natomiast liczne wylewy krwawe mogące być źródłem
śmiertelnego krwotoku do jamy otrzewnej. Wszystkie postacie HCC wykazują silne powinowactwo do
naciekania rozgałęzień wewnątrzwątrobowych żyły wrotnej, tak że czasami w poszerzonych ich światłach
można stwierdzić „glistowate” masy nowotworowe.

Mikroskopowo w dobrze i średnio zróżnicowanych guzkach kom. nowotworowe przypominają hepatocyty
i układają się w beleczki lub zraziki (typ beleczkowaty – najczęstszy lub pseudogruczołowy). W nisko
zróżnicowanym HCC kom są pleomorficzne, dziwaczne, olbrzymie lub też drobne niezróżnicowane.

Specjalnym typem HCC jest tzw. typ włóknisto-blaszkowy (fibrolamellar hepatocellular carcinoma) –
występuje najczęściej w niezmienionej marsko wątrobie. Makroskopowo stanowi pojedynczy twardy guz
poprzedzielany włóknistymi pasmami. Histologicznie zbudowany z wielokształtnych kom. ułożonych w
małe gniazda lub sznury porozdzielane równolegle przebiegającymi pasmami kolagenowymi .

2.

Rak z nabłonka przewodów żółciowych (cholangiocarcinoma):

Postulowany jest związek tego nowotworu z infekcjami przywrami oraz z chorobami lub zmianami,

występują torbielowate poszerzenia dróg żółciowych i cholangitis sclerosans prymaria,

Makroskopowo nie ma charakterystycznej budowy, może występować w postaci pojedynczego

guza lub kilku mniejszych. Guz ten jest twardszy niż w HCC z powodu obfitej fibroplazji,

Histologicznie są to różnego rodzaju gruczolakoraki o wyglądzie jak w innych narządach.

Wątrobiak płodowy (hepatoblastoma):

•

Jest nowotworem typu zarodkowego wczesnodziecięcego wieku, 65-70% przed 2 rokiem życia

•

Leczeniem z wyboru jest resekcja guza

•

Badania laboratoryjne wykazują – anemię, hipoglikemię i czasami trombocytopenię

•

Makroskopowo – najczęściej pojedyncze guzy o gładkich lub policyklicznych obrysach

•

Histologicznie wyróżniamy dwa różne typy:

1.

nabłonkowy – zbudowany z małych, wielobocznych płodowych kom. lub mniejszych

embrionalnych

kom.

tworzących

zraziki,

cewki

lub

brodawkowate

struktury

odzwierciedlające rozwój wątroby

Nowotwory i guzy

marzec, 2008

Michał Lasota – grupa 3

2.

mieszany: nabłonkowy i mezenchymalny – oprócz elementów nabłonkowych zawiera

ogniska różnicowania w tk. włóknistą, chrzęstną, kostną i mięśniową poprzecznie
prążkowaną

Nowotwory nienabłonkowe:

•

najczęstszym jest naczyniak krwionośny jamisty o cechach charakterystycznych jak w każdym
innym miejscu

•

ze złośliwych to hemangiosarcoma (śródbłoniak krwionośny złośliwy), jego umiejscowienie w tym
narządzie wskazuje na ekspozycję w przeszłości na chlorek winylu, związki arsenu lub thorotrast

Nienowotworowe guzowate zmiany wątroby:

•

Ogniskowy rozrost guzowaty (Hyperplasia focalis nodularis):

Ograniczony zwykle pojedynczy guz, zbudowany z pojedynczych hepatocytów rozdzielony

włóknistymi przegrodami

Najczęściej u młodych kobiet zażywających doustne środki antykoncepcyjne

Makroskopowo: szaro-żółte lub bladobrązowe, ostro odgraniczone od otaczającego

miąższu, o wyraźnej budowie zrazikowej które jest spowodowane włóknistymi pasmami
odchodzącymi od centralnej blizny

•

Rozrost guzowaty regeneracyjnie (Hyperplasia nodularis regenerativa):

Powstają liczne guzki regeneracyjne bez tworzenia włóknistych przegród

Makroskopowo zewnętrzna powierzchnia wątroby jest gładka, albo delikatnie guzowata

Mikroskopowo na obwodzie guzków widoczne jest zagęszczenie włókien siateczkowych i

atrofia hepatocytów

Guzki nie są pooddzielane tkanką włóknistą i to odróżnia tę zmianę od marskości