Główne nurty my

ś

li

ekonomicznej

ekonomicznej

STARO

Ż

YTNO

ŚĆ

uwagi o charakterze ekonomicznym na marginesie
rozwa

ż

a

ń

filozoficznych i religijnych

pogl

ą

dy - charakter warto

ś

ciuj

ą

cy

du

ż

a rola tradycji, religii

akceptacja struktury społeczno-ekonomicznej

akceptacja struktury społeczno-ekonomicznej

praca przymusem

hierarchia zawodów

Ksenofont

:

„Oikonomikos“ ( wzorcowe gospodarstwo rolne)

Arystosteles:

STARO

Ż

YTNO

ŚĆ

Arystosteles:

„Istot

ą

bogacenia si

ę

jest bardziej u

ż

ytkowanie ni

ż

posiadanie“

Ś

w. Augustyn:

praca nie jest tylko obowi

ą

zkiem, ale tak

ż

e działaniem

na chwał

ę

Boga

Ś

REDNIOWIECZE

pogl

ą

dy - charakter warto

ś

ciuj

ą

cy

du

ż

a rola tradycji i religii

teologia – religia

ź

ródłem odpowiedzi

du

ż

a rola prawa zwyczajowego

du

ż

a rola prawa zwyczajowego

hierarchia zawodów

pochwała braku pracy

Ś

REDNIOWIECZE

powstanie cechów:



jako

ść



ograniczona aktywno

ść

ekonomiczna

partacze



partacze

pieni

ą

dz:



ś

rodek wymiany



brak procentu

Ś

REDNIOWIECZE

Ś

w. Tomasz z Akwinu:



pierwszy „zbiór praw konsumenta”



problem dzier

ż

awy i najmu



cena sprawiedliwa



cena sprawiedliwa

= zwrot kosztów + godziwy zysk

Mikołaj Kopernik:



prawo Kopernika (prawo Greshama)



„Pieni

ą

dz gorszy wypiera pieni

ą

dz lepszy“

ODRODZENIE

odkrycia geograficzne

rozwój pa

ń

stw narodowych o scentralizowanej władzy

zmiany w sferze religii:



podział na władz

ę

religijn

ą

i

ś

wieck

ą



podział na władz

ę

religijn

ą

i

ś

wieck

ą

„Co Bogu – boskie, co cesarzowi – cesarskie”



protestantyzm – pochwała pracy

MERKANTYLIZM

termin merkantylizm pojawił si

ę

w 1664 r. w O zasadach

merkantylizmu J. B. Colbert

bogactwo – zgromadzone zasoby kruszcu

dobre to, co słu

ż

y powi

ę

kszaniu bogactwa

dobre to, co słu

ż

y powi

ę

kszaniu bogactwa





eksportu i



importu





protekcjonizm handlowy





monopole





interwencja pa

ń

stwa



handel – wymiana nieekwiwalentna

MERKANTYLIZM

Jean Bodin:



pocz

ą

tki ilo

ś

ciowej teorii pieni

ą

dza



oprócz zawarto

ś

ci złota w monecie wa

ż

na jest ilo

ść

pieni

ą

dza na rynku

pieni

ą

dza na rynku



zwi

ą

zek mi

ę

dzy



poda

ż

y pieni

ą

dza a



poziomu

cen

John Law



próba odej

ś

cia od pieni

ą

dza kruszcowego na rzecz

papierowego

FIZJOKRATYZM

liberalizm gospodarczy

leseferyzm

– silnie liberalne pogl

ą

dy dotycz

ą

ce gospodarki

ż

ycie ekonomii regulowane prawami natury

prawa natury tworz

ą

porz

ą

dek naturalny

– modelowy obraz gospodarki

Porz

ą

dkiem natury była : własno

ść

, wolno

ść

, poszanowanie pracy

klasa wła

ś

cicieli ziemskich -

ś

wieccy i duchowni

klasa produkcyjna (rolnictwo)

klasa produkcyjna (rolnictwo)

klasa jałowa (poza rolnictwem).

bogactwo – powi

ę

kszanie

produktu czystego

(tworzonego wył

ą

cznie przez rolnictwo)

i efekt pracy

Turgot:



bogactwo osi

ą

gane z pracy na roli powinno by

ć

inwestowane w inne sektory

gospodarki



problem niskich płac robotników

EKONOMIA PREKLASYCZNA
William Petty, North, Hume

Anglia XVII wiek

zaprzeczenie pogl

ą

dów merkantylistów

pochwała gospodarki liberalnej

William Petty:



bogactwo:

Dudley North:



pocz

ą

tek dyskusji w

kategoriach gospodarki

ś

wiatowej



dla uzyskania korzy

ś

ci

handel nie musi opiera

ć

si

ę

na zasadzie

nieekwiwalentno

ś

ci

David Hume:



bogactwo:

co

ś

wi

ę

cej ni

ż

kruszec

wynika z działalno

ś

ci ekonomicznej



podział czynników produkcji

główne (praca, ziemia)

pomocnicze (sztuki, zasoby)



podział cen

polityczna

naturalna

David Hume:



pocz

ą

tek dyskusji o

bilansie handlowym i
bilansie płatniczym



pa

ń

stwo nie musi

interweniowa

ć

dla

zapewnienia
równowagi w bilansie
płatniczym
(liberalizm w handlu
zagranicznym)

EKONOMIA KLASYCZNA (XVIII-XIX w.):

Adam Smith

David Ricardo

Thomas Malthus
Jan Babtysta Say

Jan Babtysta Say

John Stuart Mill

EKONOMIA KLASYCZNA - Adam Smith

1776 „Badania nad natur

ą

i przyczynami

bogactwa narodów”



umowny pocz

ą

tek ekonomii



umowny pocz

ą

tek ekonomii



obszary problemowe

mechanizm gospodarczy

polityka gospodarcza

kształtowanie si

ę

warto

ś

ci i cen

EKONOMIA KLASYCZNA - Adam Smith

mechanizm gospodarczy



bogactwo– suma wszystkich konsumowanych
przez dane społecze

ń

stwo dóbr

przez dane społecze

ń

stwo dóbr



niewidzialna r

ę

ka rynku



motyw zysku- podstawowy motyw działalno

ś

ci

w gospodarce



zalety podziału pracy

EKONOMIA KLASYCZNA - Adam Smith

polityka gospodarcza



liberalizm gospodarczy



pa

ń

stwo – funkcja

stró

ż

a nocnego



pa

ń

stwo – funkcja

stró

ż

a nocnego



problemy:

dobro wspólne

monopol

EKONOMIA KLASYCZNA - David Ricardo

„Zasady ekonomii politycznej”



ekonomia polityczna – ekonomia społeczna



społecze

ń

stwo – grupy o przynajmniej cz

ęś

ciowo

sprzecznych interesach



jedynym

ź

ródłem bogactwa – praca





jedynym

ź

ródłem bogactwa – praca





zysk – wła

ś

ciciel przejmuje cz

ęść

tego, co

wytworzyli inni





zysk

ź

ródłem akumulacji





akumulacja

ź

ródłem inwestycji





inwestycje

ź

ródłem dalszego rozwoju

EKONOMIA KLASYCZNA - David Ricardo

teoria kosztów komparatywnych



teoria handlu zagranicznego



problem wymiany w handlu mi

ę

dzynarodowym i

specjalizacji

specjalizacji

ekwiwalentno

ść

ricardia

ń

ska – je

ż

eli pa

ń

stwo

zwi

ę

ksza aktywno

ść

gospodarcz

ą

, to o tyle

samo podmioty prywatne zmniejszaj

ą

aktywno

ść

(wynik pozostaje bez zmian)

EKONOMIA KLASYCZNA – T. Malthus

„Esej o prawie ludno

ś

ci i jak ono wpływa na

post

ę

p społecze

ń

stwa”



liczba ludno

ś

ci ro

ś

nie zgodnie z zasadami ci

ą

gu

geometrycznego (1x2 + 2x2 + 3x2 +...)

geometrycznego (1x2 + 2x2 + 3x2 +...)



Ilo

ść

ż

ywno

ś

ci ro

ś

nie zgodnie z zasadami ci

ą

gu

arytmetycznego (1 + 2 + 3 + 4 +...)





ró

ż

ne tempo przyrostu – pojawia si

ę

brutalny

mechanizm koryguj

ą

cy



pocz

ą

tek dyskusji o problemach demograficznych

EKONOMIA KLASYCZNA - Jan Babtysta Say

Jan Babtysta Say:



prawo Say’a – nadprodukcja jest niemo

ż

liwa,

co najwy

ż

ej mo

ż

e pojawi

ć

si

ę

jako zjawisko

co najwy

ż

ej mo

ż

e pojawi

ć

si

ę

jako zjawisko

marginalne, przej

ś

ciowe



zało

ż

enia:

człowiek nigdy nie ma dosy

ć

ten kto tworzy poda

ż

, przy okazji tworzy popyt

KRYTYKA EKONOMII KLASYCZNEJ
Karol MARKS

relacja władzy politycznej w stosunku do
ekonomicznej:



władza polityczna:



władza polityczna:

słu

ż

y umacnianiu władzy ekonomicznej

nie jest neutralna

nie słu

ż

y biednym



aby władza polityczna przestała słu

ż

y

ć

kapitalizmowi – odrzucenie kapitalizmu (przez
rewolucj

ę

)

KRYTYKA EKONOMII KLASYCZNEJ
Karol MARKS

tworzenie bogactwa i stosunków podziału:



ź

ródłem bogactwa praca



zysk – cz

ęść

zabierana pracownikom przez



zysk – cz

ęść

zabierana pracownikom przez

wła

ś

ciciela

ś

rodków produkcji (wyzysk

pracowników)



zmiana tego stanu - poprzez rewolucj

ę

KRYTYKA EKONOMII KLASYCZNEJ
Karol MARKS

stabilno

ść

systemu gospodarczego:



wahania aktywno

ś

ci gospodarczej – cecha

kapitalizmu



zmiana całego systemu – poprzez rewolucj

ę

koncentracja własno

ś

ci:

koncentracja własno

ś

ci:



narastaj

ą

ca koncentracja kapitału (monopolizacja

gospodarki) – reguła kapitalizmu



zmiana tego stanu – poprzez rewolucj

ę



1848 Karol Marks i Fryderyk Engels „Manifest
komunistyczny”

SZKOŁA NEOKLASYCZNA (1871-1936):

klasyczna:



paradygmat typowy dla ekonomii klasycznej

neo:Alfred Marshall, Wiliam Stanley Jevons, John Bates Clarck



mikroekonomiczny charakter



odrzucona potrzeba odr

ę

bnej analizy makroekonomicznej



Teoria równowag cz

ą

stkowych.



Teoria równowag cz

ą

stkowych.



Analiza konkurencji doskonałej i niedoskonałej



‘29-’33 - Wielki kryzys - monopole i ich dyktando cenowe, szybki rozwój
spółek, zmiana warunków konkurencji, płace i ceny mniej elastyczne -
wolne reakcje popytu, długie utrzymywanie si

ę

bezrobocia.



Brak ingerencji pa

ń

stwa w gospodark

ę

.

EKONOMIA GŁÓWNEGO NURTU – NAWI

Ą

ZANIE DO

EKONOMII NEOKLASYCZNEJ

KEYNESIZM

MONETARYZM

MONETARYZM

EKONOMIA PODA

Ż

Y

SZKOŁA RACJONALNYCH OCZEKIWA

Ń

KEYNESIZM (1930-1970)

1936 „Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieni

ą

dza”

Inna ocena makroekonomii - narz

ę

dzia oddziaływania.

Rozwa

ż

a tylko czas krótki – odrzuca: elastyczno

ść

cen

i płac, permanentny stan równowagi w gospodarce

Produkcja jest okre

ś

lana przez

globalny popyt,

który

Produkcja jest okre

ś

lana przez

globalny popyt,

który

ma charakter autonomiczny (niezale

ż

ny od dochodu).

W gospodarce wyst

ę

puj

ą

efekty mno

ż

nikowe -

odpowied

ź

na ł

ą

czny popyt - produkcja zale

ż

y

wył

ą

cznie od popytu.

JOHN MAYNARD KEYNES

Zmiany ilo

ś

ci pieni

ą

dza wpływaj

ą

na kształtowanie si

ę

wielko

ś

ci produkcji.

Wyst

ę

puje bezrobocie przymusowe (krótki okres czasu).

Istnieje mo

ż

liwo

ść

wykorzystania

polityki fiskalnej

(dochodowej) i

monetarnej uregulowa

ć

popyt do zwi

ę

kszonej wielko

ś

ci produkcji.

Wprowadzenie zasiłków dla bezrobotnych.

Załamanie si

ę

w 70’ - stagflacja (inflacja + stagnacja).

Krytyka keynesizmu:

-za mało o teorii inflacji, ograniczył si

ę

do nacisku na czynniki popytowe (do

inflacji mo

ż

e doj

ść

nie tylko przy zwi

ę

kszonym popycie)

- niedostatecznie uwzgl

ę

dnił polityk

ę

pieni

ęż

n

ą

(podporz

ą

dkował j

ą

bud

ż

etowej)

-rozbudowa sektora publicznego (deficyt bud

ż

etowy).