Układ ruchowy

Nerwy obwodowe

Zespoły rdzeniowe

Cechy uszkodzenia nerwu

obwodowego



Porażenie wiotkie



Zaburzenia czucia (wszystkie rodzaje; dotyczą

anatomicznego obszaru unerwienia skóry)



Ewentualne parestezje

i ból



Zmniejszenie wydzielania potu lub brak

potliwości



Bolesność uciskowa w miejscu uszkodzenia
(uszkodzenie mechaniczne)



Bolesność zajętego nerwu przy jego

naciąganiu

Porażenie wiotkie



Obszar anatomiczny zaopatrywany przez dany
nerw obwodowy (ruchowy lub mieszany)



Osłabienie siły mięśniowej



Obniżenie lub zniesienie napięcia mięśniowego



Osłabienie lub zniesienie odpowiednich

odruchów



Zanik mięśni (widoczny po ok. 3 tyg.)



Drżenia pęczkowe (bardzo rzadko- raczej przy
rogach przednich)

Badania pomocnicze w

uszkodzeniach nerwów

obwodowych



Podstawą jest dokładne badanie
kliniczne



Elektromiografia



Elektroneurografia



Test potliwości (rzadziej wykonywany)

Rodzaje uszkodzenia nerwu

obwodowego



Neuropraxis



Axonotmesis



Neurotmesis

Rodzaje uszkodzenia nerwu

obwodowego

(2)



Neuropraxis



Zaburzenie czynności bez przerwania

elementów przewodzących



Ustępuje całkowicie w ciągu kilku dni



Czucie niezaburzone lub tylko upośledzenie
czucia dotyku



Nie ma zaniku mięśni ani potencjałów
fibrylacyjnych w EMG



Np. w wyniku ucisku nerwu podczas snu

Rodzaje uszkodzenia nerwu

obwodowego

(3)



Axonotmesis



Przerwanie ciągłości aksonów bez

przerwania osłonki



Pełnoobjawowe uszkodzenie nerwu

obwodowego (porażenie i zanik mięśni,
zaburzenia czucia)



Regeneracja nerwu przy korzystnych
warunkach anatomicznych



Np. w zespole cieśni nadgarstka

Rodzaje uszkodzenia nerwu

obwodowego

(4)



Neurotmesis



Przerwanie aksonów i osłonek nerwów



Tworzą się nerwiaki (nieuporządkowany rozrost
regenerujących aksonów przy braku odpowiedniej
struktury przewodzącej)  dolegliwości bólowe



W wyniku ostrego przerwania lub naderwania
nerwów obwodowych oraz przy ciężkim
naciągnięciu splotu



Leczenie chirurgiczne

Uszkodzenie splotu

ramiennego



Najczęściej w
mechanizmie urazowym



Bezpośredni uraz barku



Motocykliści



Gwałtowne silne

naciągnięcie splotu



Snowboard i inne sporty



Urazy okołoporodowe



Dystocja barkowa



Poród kleszczowy i pomoc

ręczna



Przewlekły ucisk z

zewnątrz



Zespół górnego otworu
klatki piersiowej



Żebro szyjne



Guz szczytu płuca

(zespół Pancoasta)



Uszkodzenie po
radioterapii

Uszkodzenie górnej części

splotu ramiennego

(Erba-Duchenne’a)



Włókna korzeni C5-C6



Uraz okołoporodowy



Głównie mięśnie ramienia

i obręczy (dwugłowy
ramienia, naramienny,

okołołopatkowe)



Możliwa niedoczulica

powyżej łopatki, po

zewnętrznej stronie
ramienia i przy
promieniowym brzegu
przedramienia

Uszkodzenie dolnej części

splotu ramiennego

(Klumpke-Dejerine’a)



Głównie włókna korzeni C8 lub Th1



Gwałtowne pociągnięcie za
kończynę, guz Pancoasta



Drobne mięśnie ręki, mięśnie
przedramienia (większe
upośledzenie zginaczy niż
prostowników)



Zaburzenia czucia dłoni i
przedramienia po stronie łokciowej



Może współistnieć zespół Hornera
(proksymalne uszkodzenie Th1)

Nerw promieniowy



Włókna z korzeni C5-C8



Przy wysokim uszkodzeniu

ręka

opadająca



Zaburzenie czucia na grzbiecie

ręki nad pierwszą przestrzenią

międzykostną



Przyczyny uszkodzenia:



Urazowe (np. złamanie trzonu kości
ramiennej)



Ucisk (chodzenie o kulach,

porażenie „kajdankowe”, zespół

mięśnia odwracacza)

Nerw pośrodkowy



Włókna korzeni C5-Th1



Wysokie uszkodzenie-

ręka

błogosławiąca



Niedostateczne odwodzenie
(objaw butelki) i
przeciwstawianie kciuka



Zanik bocznej części kłębu



Przyczyny uszkodzenia:



Uraz (głównie po stronie dłoniowej
w stawie nadgarstka)



Ucisk zewnętrzny („paralysie des
amoreux

”, opaski uciskowe w

trakcie zabiegów, długa jazda
rowerem)

Nerw pośrodkowy

(2)

Nerw pośrodkowy

(3)



Zespół cieśni nadgarstka



Ucisk w kanale nadgarstka



Nerw biegnie razem ze ścięgnami
długich zginaczy palców pod
troczkiem zginaczy



Częściej u kobiet



Początek- dolegliwości
subiektywne: wybudzanie się w
nocy z uczuciem sztywności i
obrzmienia ręki oraz bólem



Po wielu latach (długotrwały
ucisk)-

niedowład i zanik mięśni

kłębu, możliwe zaburzenia czucia



Test prowokacji Phalena



Nieprawidłowe badanie ENG

Nerw łokciowy



Włókna korzeni C8-Th1



Ręka szponiasta- zanik mięśni
międzykostnych, nadmierny
wyprost w stawie podstawnym,
lekkie zgięcie w stawach
międzypaliczkowych



Dodatni objaw Fromenta
(porażenie mięśnia
przywodziciela kciuka)



Przyczyny uszkodzenia:



Urazy



Ucisk w rowku nerwu łokciowego

Nerw łokciowy

(2)

Dodatni objaw Fromenta

Splot lędźwiowo-krzyżowy



Korzenie L1 - S3



W przestrzeni
zaotrzewnowej



2 duże nerwy: kulszowy i
udowy



Przyczyny uszkodzeń:



Procesy zaotrzewnowe
(przerzuty,

chłoniaki,

endometrioza, nowotwory)



Krwiaki



Tętniaki



Naświetlanie i chemioterapia

Nerw udowy



Segmenty L2-L4



Uszkodzenie: zaburzenie

czynności prostowników
stawu kolanowego

(trudność z wchodzeniem
po schodach), ograniczenie
zginania uda



Zaburzenia czucia 



Przyczyny uszkodzenia:



Krwiak mięśnia lędźwiowego



Zabiegi operacyjne

Nerw skórny boczny uda



Włókna korzeni L2-L3



Wyłącznie czuciowy



Zaburzenia czucia na przednio-

zewnętrznej

powierzchni uda



Zespół przewlekły- „meralgia paraesthetica”



Trzykrotnie częściej u mężczyzn



Parestezje

i bóle o charakterze ciągnącym i palącym



Nasilenie przy prostowaniu, złagodzenie przy zgięciu uda w
stawie biodrowym



Przyczyny uszkodzeń:



Ucisk więzadła pachwinowego (nasilają ciasne ubrania, paski,

zwisający brzuch)



Zabiegi operacyjne

Nerw kulszowy



Korzenie L4

– S3



Najdłuższy i największy nerw obwodowy



Objawy uszkodzenia wynikają z porażenia

nerwu strzałkowego i piszczelowego



Główne przyczyny uszkodzeń:



Uraz bezpośredni (rana cięta, postrzał)



Złamanie kości miednicy



Złamanie lub zwichnięcie w obrębie stawu
biodrowego



Niedokrwienie (miażdżyca, zespół Leriche’a)



Porażenie poiniekcyjne

Nerw strzałkowy / Nerw piszczelowy



Włókna korzeni L2-L4



Chód koguci-

niedowład zginaczy
grzbietowych stopy i

palców  opadanie
stopy



Przyczyny uszkodzeń:



Urazy (złamanie główki

strzałki, zwichnięcie stawu
kolanowego)



Ucisk (zakładanie nogi na

nogę, opatrunek gipsowy,

nieprawidłowe obuwie,
buty narciarskie, praca na
kolanach)



Iniekcje (szczyt objawów
24-48 godz. po iniekcji)



Włókna korzeni L4-S3



Upośledzenie funkcji
zginaczy podeszwowych

stopy i palców



Osłabienie odruchu
skokowego



Zaburzenie czucia na
podeszwie stopy



Przyczyny uszkodzenia:



Zespół kanału stępu
(ucisk przez troczek

mięśni zginaczy; okolica

kostki przyśrodkowej)



Złamania kości
piszczelowej

Zespoły rdzeniowe



Najczęściej w wywiadzie:



Zaburzenia chodu (powoli narastające)



Zaburzenia mikcji



Zaburzenia czucia kończyn dolnych lub
dolnej połowy ciała



Bóle opasujące, uczucie zaciskania tułowia



Ograniczone bóle pleców



Objaw

Lhermitte’a

Zespół całkowitej poprzecznej

przerwy rdzenia



Przyczyny: urazy, zapalenia



Wstrz

ąs rdzeniowy: porażenie wiotkie, zniesienie

wszystkich rodzaj

ów czucia, zahamowanie czynności

p

ęcherza moczowego i jelita grubego, zniesienie

potencji, zaburzenia troficzne, zahamowanie
wydzielania potu



Pas przeczulicy na granicy uszkodzenia



Automatyzmy rdzeniowe



Spastyczny niedow

ład z ustawieniem zgięciowym

ko

ńczyn



Powr

ót czynności pęcherza i odbytnicy (automatyczne

opr

óżnianie)

Zespół całkowitej poprzecznej

przerwy rdzenia

Zespół połowiczego uszkodzenia

rdzenia (Brown-Sequarda)



Przyczyny: uraz mechaniczny (np. rana kłuta)



Po stronie uszkodzenia i poni

żej: niedowład

spastyczny, zniesienie wszystkich rodzaj

ów czucia

(sznury tylne)



Po stronie uszkodzenia na jego wysoko

ści:wąski

pas przeczulicy (korze

ń czuciowy)



Po stronie przeciwnej i poni

żej: zniesienie czucia

b

ólu i temperatury (skrzyżowana droga rdzeniowo-

wzg

órzowa)

Zespół połowiczego uszkodzenia

rdzenia (Brown-Sequarda)

Zespół istoty szarej



Przyczyny: jamisto

ść

rdzenia, wybroczyny

śródrdzeniowe, guzy
wewn

ątrzrdzeniowe



Objawy: obustronne
rozszczepienne zaburzenia
czucia na poziomie
uszkodzenia,



Niedow

ład wiotki na

poziomie uszkodzenia przy
zaj

ęciu rogów przednich



Niedow

ład spastyczny

poni

żej poziomu

uszkodzenia przy zaj

ęciu

dr

óg piramidowych

Zespół istoty szarej

Zespół złożonych zmian

chorobowych powrózków tylnych i

dróg piramidowych



Przyczyny: zwyrodnienie powr

ózków

bocznych (myelosis funicularis) w
przebiegu niedokrwisto

ści złośliwej



Objawy: niedoczulica typu sznurowego
poni

żej poziomu uszkodzenia.



Zaburzenia czucia u

łożenia w

ko

ńczynach dolnych z ataksją



Niedow

ład spastyczny kończyn dolnych

Zespół złożonych zmian

chorobowych powrózków tylnych i

dróg piramidowych

Zespół stożka rdzeniowego



Uszkodzenie segmentow rdzenia S3 - Co



Przyczyny: guzy wewn

ątrzrdzeniowe pierwotne

i przerzutowe, zaburzenia kr

ążenia krwi



Objawy: wiotkie pora

żenie pęcherza

moczowego (sta

łe wyciekanie moczu

kroplami), nietrzymanie ka

łu, impotencja,

zaburzenia czucia powierzchniowego o typie
spodni do jazdy konnej (S3-S5), brak
odruch

ów odbytniczych

Zespół stożka rdzeniowego

Zespół ogona końskiego



Uszkodzenie nici korzeniowych
poni

żej stożka rdzeniowego (od L4)



Przyczyny: guzy wewn

ątrzkanałowe

(wysci

ółczaki, tłuszczaki, centralna

protruzja j

ądra miażdżystego)



Objawy: obutronne b

óle o typie rwy

kulszowej, zaburzenia czucia
powierzchniowego od L4,
niedow

łady wiotkie odpowiednich

mi

ęśni, zniesienie odruchów

kolanowych i skokowych,
nietrzymanie moczu i stolca,
zaburzenia potencji

Zespół tętnicy rdzeniowej

przedniej

Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa

(dyskopatia, spondyloza)



Odpowiadają za 90% zespołów bólowych kręgosłupa



Przyczyny:



Starzenie



Przeciążenie



Brak aktywności fizycznej



Wady postawy



Wady rozwojowe kręgów (kręgi przejściowe, kręgozmyk)



Zab. hormonalne z zab. gosp. wapniowej



Urazy



3 fazy zmian:



Utrata sprężystości, spadek elastyczności krążka



Wypuklina



Zwółknienie krążka międzykręgowego

Objawy kliniczne zmian

zwyrodnieniowych kręgosłupa



Ból miejscowy



Ból mięśniowy



Ból korzeniowy



Zmniejszenie ruchomości kręgosłupa, ograniczenie ruchu w

określonym kierunku



Przyjmowanie przymusowej postawy



Ubytkowe objawy czuciowe i ruchowe



Zespoły rdzeniowe



Dolegliwości nasila:

-

ruch (rozpoczęcie, zmiana pozycji)

- pochylenie
- przeprost
-

działanie tłoczni brzusznej



Dolegliwości łagodzi: pozycja leżąca

Podział lokalizacyjny dyskopatii



Lędźwiowa – 63%



Szyjna

– 35% (częściej spondyloza)



Piersiowa

– 2%

Cechy dyskopatii odcinka

lędźwiowego kręgosłupa



L3-L4

– 2%; L4-L5 – 40%; L5-S1 – 50%



Ostry ból w okolicy krzyżowej



Spłycenie lordozy lędźwiowej, obniżenie

ruchomości tego odcinka



Wzrost napięcia mięśni przykręgosłupowych



Odruchowe przyjmowanie pozycji odciążającej



Objawy korzeniowe (rwa udowa, rwa kulszowa

)

Cechy dyskopatii odcinka

lędźwiowego kręgosłupa

(2)

Korzeń

Ból i zab.
czucia

niedowłady Zniesien.

odr. głęb

Obj. rozciąg.

L4

Przedn-
przysr pow.
uda

Czworogłow
uda (prost.
podudzia)

odruch

kolanowy

Objaw
Mackiewicza

L5

Tyln-bocz
pow uda,
grzbiet
stopy

Prostowniki
stopy(zg.
grzbietowe)

-

Objaw
Lasegue’a

S1

Tylna pow
uda, pięta,
zew. brzeg
stopy

Zginacze
stopy
(zgięc.
podeszwow)

odruch
skokowy

Objaw
Lasegue’a

Cechy dyskopatii odcinka

lędźwiowego kręgosłupa

(3)

Cechy dyskopatii odcinka

lędźwiowego kręgosłupa

(4)

Cechy zwyrodnienia odcinka

szyjnego kręgosłupa



C5-4,1%; C6-36,1%; C7-34,6%; C8-25,5%



Częściej spondyloza niż dyskopatia



Brak lordozy szyjnej



Przymusowa pozycja głowy



Miejscowa bolesność opukowa i uciskowa



Ból promieniujący do okolicy

międzyłopatkowej lub brachialgia

Cechy dyskopatii odcinka

szyjnego kręgosłupa

Korzeń

Obszar bólu
i zab. czucia

Niedowłady Zniesienie

odr. głębok.

C6

Przednio-
przyśrodkow
pow. ram. do
kciuka i wsk.

m. dwugłowy
(zginanie
przedramien)

o. z mięśnia
dwugłowego

C7

Przysr pow.
ramien. do
palca środk.

m. trójgłowy
(prost.przedra
m) zanik mm
kłębu

o. z mięśnia
trójgłowego

C8

Tyln-boczn.
pow. ram. do
palca małego

Zginacze
palców, zanik
kłębika

o. z mięśnia
trójgłowego

Cechy dyskopatii odcinka

szyjnego kręgosłupa

(2)

Mielopatia szyjna



Objawy dotyczą kilku korzonków



Niedowład mieszany kończyn górnych



Niedowład spastyczny kończyn dolnych



Późno zaburzenia zwieraczy



Ew. objawy niewydolności kręgowo-
podstawnej

Zespół niewydolności tętnic

kręgowych

Objawy:



Zawroty i bóle głowy



Zaburzenia widzenia



Omdlenia



Dysfagia