29. Biografia

– autobiografia – biografizm – genetyzm

L

ejeune ‘Pakt autobiograficzny’.

-

„papież autobiografii” – bada je, niekoniecznie jako gatunek literacki. Ramy przez niego podyktowane

są przez specyfikę tego, co bada.
Jest na pozycji za autorem, kt

óry nie jest do końca fikcją.

- definicja

AUTOBIOGRAFII

-

retrospektywna opowieść prozą, gdzie rzeczywista osoba przedstawia

swoje życie, akcentując swoje jednostkowe losy, a zwłaszcza dzieje swojej osobowości. Moment
refleksyjności, jak się siebie rozumie, z perspektywy samego autora.

- d

efinicja ta dotyczy elementów należących do

CZTERECH RÓŻNYCH KATEGORII

(4 warunki

autobiografii) :

1.

FORMA JĘZYKOWA:

a.

opowieść,

b. proza
2. TEMAT:

losy jednostki, dzieje osobowości

3. SYTUACJA AUTORA:

tożsamość autora (którego nazwisko odsyła do rzeczywistej osoby) z

narratorem

4. STATUS NARRATORA:
a.

tożsamość narratora z głównym bohaterem,

b. retrospektywna wizja opowiadania.

-

AUTOBIOGRAFIĄ

– dla niego:

gatunek literacki

, jest nim

każde dzieło, które spełnia

łącznie

warunki

należące do owych czterech kategorii. Gatunki pokrewne ich NIE spełniają. Oto lista warunków

niespełnionych zależnie od gatunku:
-

pamiętniki (2),

- biografia (4a),
-

powieść osobista (3),

- poemat autobiograficzny (1b),
- dziennik intymny (4b),
- autoportret lub esej (1a i 4b).

* za

wsze spełnione muszą być 3 i 4a!

- tekst pow

inien być

GŁÓWNIE opowiadaniem; wizja

– głównie

retrospektywna

; temat

– głównie

życie jednostki.

- d

la autobiografii NIEZBĘDNA jest tożsamość autora, narratora i głównego bohatera. 

autor = narrator, narrator = bohater
a jak to stwierdzić? Łatwiej jest stwierdzić tożsamość narratora z bohaterem.

Kieruje się w stronę

autobiograficzności

, która może dotyczyć innych gatunków.

W JAKI SPOSÓB TEKST WYRAŻA TOŻSAMOŚĆ NARRATORA I POSTACI?!
- przejawia

się ona najczęściej w

użyciu gramatycznych form pierwszej osoby,

-

chodzi o typ narracji, którą

Genette

nazywa

autodiegetyczną

(subiektywną), czyli taką w której

narrator i główny bohater to ta sama osoba,
-

Genette odnotowuje też, że w „pierwszoosobowym” opowiadaniu narrator

nie musi być identyczny

z głównym bohaterem

i określa ten przypadek mianem

narracji homodiegetycznej

,

-

możliwa jest także

tożsamość narratora i głównego bohatera bez użycia form pierwszej

osoby

-

istnieją autobiografie, w których część tekstu mówi o głównym bohaterze w trzeciej osobie, a w

pozostałych częściach pierwsza osoba utożsamia go z narratorem,
-

można też pisać o swym życiu

określając siebie zaimkiem „ty”

(Michel Butor zastosował to w

„Przemianach”),
-

użycia trzeciej i drugiej osoby są rzadkie w autobiografii, ale świadczą o tym, że

nie wolno mieszać

problemów osoby gramatycznej z problemami tożsamości,

TOŻSAMOŚĆ

OSOBA GRAMATYCZNA

ja

ty

on

Narrator = główny
bohater

autobiografia
klasyczna
(autodiegetyczna)

autobiografia w
drugiej osobie

autobiografia w
trzeciej osobie

Narrator # główny
bohater

biografia w
pierwszej osobie
(relacja świadka –
homodiegetyczna)

biografia
skierowana do
modela

biografia klasyczna
(heterogdiegetyczna)

Uwagi do tabeli:
-

„

osoba gramatyczna

” – formy uprzywilejowane na przestrzeni całego opowiadania, „ja” wymaga

jakiegoś „ty” (czytelnika), lecz zazwyczaj jest on

domyślny

, i odwrotnie

– „ty” zakłada jakieś „ja”

(również domyślne); narracja trzecioosobowa dopuszcza wstawki narratorskie w pierwszej osobie.
- p

rzykładem

biografii kierowanej do modela

może być mowa akademicka: adresatem jest tutaj

osoba, której życie przedstawia się wobec audytorium będącego rzeczywistym odbiorcą. Podobnie w
drugoosobowej autobiografii: gdyby ktoś ją napisał, czytelnik byłby rzeczywistym odbiorcą
wypowiedzi kierowanej umownie do innego adresata (mnie samego w przeszłości).

JAK TOŻSAMOŚĆ AUTORA I NARRATORA – BOHATERA PRZEJAWIA SIĘ W OPOWIADANIU
W „PIERWSZEJ OSOBIE”?

-

„

Pierwszą osobę

” określa kombinacja dwóch poziomów:

1.

Odniesienie

:

zaimki osobowe (ja/ty) zyskują aktualne odniesienie wyłącznie w

wypowiedzi,

w samym akcie jej wypowiadania. Nie istnieje pojęcie „ja” (Benveniste) –

„ja” odnosi się każdorazowo do tego, który mówi

i którego identyfikujemy na

podstawie samego

faktu, że mówi – tożsamość jest bezpośrednio oczywista, jest

natychmiast postrzeżona i przyjęta przez odbiorcę jako fakt.

2.

Wypowiedź

:

zaimki pierwszoosobowe zaznaczają tożsamość podmiotu mówiącego i

gramatycznego podmiotu wypowiedzi

– relacja wypowiedziana w słowach, a więc

oznajmienie, jak każde inne, któremu można dać wiarę lub nie.

Wyznacznikiem jest to IMIĘ WŁASNE

– obsesyjnie się go trzyma. Musi być w tekście nazwisko

tego, który pisze. To jest pewne, bo jest prawnie uwarunkowane, przez stan cywilny i umową
kontraktową z wydawnictwem – podpis.

Pakt autobiograficzny: Ja niżej podpisany.

Nazwisko to jest jedyne odniesienie do pozatekstowej

rzeczywistości.
Wymaga afirmacji

– wydajesz książkę autobiograficzną, podpisujesz umowę, zawierasz pakt

Myślenie referencjalne  Kiedy mamy pakt podpisany to szukamy podobieństwa, niepodobieństwa z
rzeczywistością.

W biografii umowę podpisuje ktoś, w imieniu kogoś innego

. Sprawdzany jest ktoś z wiedzy,

warsztatu, czego nie ma w przypadku autobiografii.

Dwie odmiany

sytuacji mówienia

(wg Benveniste’a):

1.

Cytat

– tekst w tekście, gdzie formy pierwszoosobowe w przytoczeniu odsyłają do sytuacji

komunikacyjnej wskazywanej w tekście cytującym. W tekście pisanym – cudzysłowy, myślniki; w
tekście mówionym – intonacja.

2.

Mówienie na odległość

– rozmowa przez telefon, przez drzwi, w ciemnościach. Nie da się

rozpoznać osoby mówiącej inaczej niż poprzez cechy jego głosu. W tej sytuacji możliwy jest
dalszy dialog prowadzący do identyfikacji.

- a

utobiografia zakłada przede wszystkim

afirmację tożsamości

na poziomie aktu wypowiadania,

(paktu autobiograficznego) a wtórnie podobieństwa na poziomie aktu wypowiedzi.
-

powieść autobiograficzna obejmuje zarówno

powieści

osobiste

(narrator tożsamy z bohaterem), jak

i

„bezosobiste”

(bohater

określany trzecioosobowo), a definicja dotyczy świata przedstawionego,

- o

dwzorowanie jest tu stopniowalne: postrzegane przez czytelnika „podobieństwo” między postacią i

autorem może być oceniane jako mniejsze lub większe, NATOMIAST

autobiografia nie dopuszcza

stopniowania:

mamy wszystko albo nic.



autentyczność

– każdy nasz gest jest w jakiś sposób nas określający – jak ja się rozumiem, kreuję

tak się piszę – to jest

mój gest

. Wszystko co ja robię ma jakieś znamiona autobiograficzne, dlatego nie

ma stopn

iowania prawdopodobieństwa.

-

t

ożsamość nazwiska

(autora

– narratora – bohatera). Pakt autobiograficzny polega na uznaniu

wewnątrz tekstu tej tożsamości odsyłającej w końcu do nazwiska autora na okładce,
- f

ormy paktu autobiograficznego mogą być różne, lecz wszystkie wyrażają zamiar respektowania

własnego podpisu. Czytelnik

może spierać się o podobieństwa, ale nigdy o tożsamość.

-biografia

–

raczej referencjalne, umowa o jak najwierniejsze przedstawienie rzeczywistości.

Do

ustalenia

tożsamości nazwiska autora, narratora i bohatera

można dochodzić na dwa

sposoby:

1.

Pośrednio

– (ukryte) w odniesieniu do relacji autor – narrator, dzięki

paktowi

autobiograficznemu

, przybierającemu jedną z dwóch form:

a.

użycie tytułu

, który nie pozostawia wątpliwości, że pierwsza osoba odsyła do nazwiska autora

(Dzieje mojego życia, Autobiografia itp.),

b.

w początkowej partii tekstu

narrator formułuje swoje zobowiązania wobec czytelnika

zachowując się tak, jakby był autorem i nie pozostawiając wątpliwości co do tego, że „ja” odsyła
d

o nazwiska z okładki, chociaż nazwisko nie pojawia się w tekście.

2.

Bezpośrednio

– kiedy w tekście narrator – bohater występuje pod takim samym nazwiskiem

jak nazwisko autora na okładce.

Paktem jest wszystko

– podpisał się pod tekstem, nazwał

bohatera swoim imieniem.

Z perspektywy

czytelnika

!

Symetrycznie do paktu autobiograficznego istnieje

pakt powieściowy

, który charakteryzuje się

dwiema właściwościami:
- jawne praktykowanie

nieidentyczności

(autor i postać nie mają tego samego nazwiska),

-

poświadczenie

fikcyjności

(dzisiaj taką funkcję pełni na ogół podtytuł powieść).

Czyli ważne są dwa kryteria: RELACJA NAZWISKA AUTORA oraz RODZAJ PAKTU ZAWARTY
PRZEZ AUTORA

. Dla każdego z tych kryteriów są możliwe trzy sytuacje 

BOHATER:
1. ma inne nazwisko, niż autor,
2. nie ma nazwiska,
3. ma to samo nazwisko, co autor.

PAKT:
1. powieściowy,
2. brak paktu,
3. autobiograficzny.
(z dziewięciu, tylko siedem z nich jest dopuszczalnych w praktyce –

niemożliwe

jest występowanie

identyczności nazwisk i paktu powieściowego oraz paktu autobiograficznego z różnymi
nazwiskami).

Możliwe kombinacje:

1.

Nazwisko bohatera jest inne niż nazwisko autora – wyklucza możliwość autobiografii bez względu na
fikcyjność utworu.

2.

Nazwisko bohatera = 0. Przypadek najbardziej złożony. Wszystko zależy od rodzaju paktu zawartego
przez autora:

a)

Pakt powieściowy – (fikcyjność poświadczona an karcie tytułowej) opowiadanie autodiegetyczne (czyli
takiej, w której narrator i główny bohater to ta sama osoba)jest przypisywany fikcyjnemu narratorowi.

b) Pak

t = 0. Bohater nie ma nazwiska, autor nie zawiera żadnego paktu, Anie autobiograficznego, ani

powieściowego. Nieokreślenie jest całkowite.

c) Pakt autobiograficzny

– bohater nie ma nazwiska lecz autor we wstępnym pakcie zadeklarował wyraźnie

swoją tożsamość narratorem.

3.

Nazwisko bohatera = nazwisko autora. Wyklucza to możliwość fikcji.

a)

Pakt = 0. Czytelnik konstatuje tożsamość autor-narrator-postać, choć nie została ona wyraźnie
zadeklarowana.

b)

Pakt autobiograficzny ( najczęstszy) – nie jest zawierany na początku książki, ale jego elementy
pojawiają się w tekście.

Autobiografia zachodzi wg autora tekstu w wypadkach 2c, 3a i 3b.

Teoretycznie bohater powieści,

której powieściowość jest zadeklarowana

nie może mieć tego

samego nazwiska co autor.

W praktyce nie d

a się wykazać żadnego rozwiązania.

W autobiografii o zadeklarowanej autobiograficzności bohater nie może mieć innego nazwiska niż autor.
Jest to rzadkość, ponieważ czytelnik ma wątpliwości czy nie czyta powieści.

Autor anonimowy

- autor autobiografii nie

może być anonimowy. Jeśli nazwiska brak, wynika to

ze specjalnych okoliczności (odnaleziony, niewydany, niepodpisany rękopis):
a)

W którymś z fragmentów narrator się przedstawia

i poszukiwania pozwalają ustalić czy

chodzi o osobę rzeczywistą i w konsekwencji o jej autobiografię

b)

Narrator-bohater nie ma nazwiska

i wtedy tekst podpada pod kategorię 2b lub jest fikcją.

Tym co określa autobiografię jest

umowa tożsamościowa przypieczętowana imieniem

własnym

.

Kryteria klasyfikacyjne:

a)

autor i osoba

– najgłębszym problemem autobiograficznym jest imię własne.

b)

osoba i język

– wypowiedź autobiograficzna nie odsyła do „ja” przekładającego się na serię imion

własnych .
c

) imię własne i własne ciało

– nazwisko nie jest nigdy obojętne

Tożsamość ustala się w oparciu o autora, narratora i bohatera.
Występują różnice między powieścią

autobiograficzną a autobiografią

. Polegają na innej

hierarchizacji stosunku podobieństwa i tożsamości
Obie są

tekstami referencjalnymi

. Tak samo jak teksty naukowe mają dostarczać informacji o

rzeczywistości i poddawać się próbie weryfikacji

Model

– fragment rzeczywistości, do którego wypowiedź ma być podobna.

Podobieństwo realizuje się w 2 poziomach :

1) oparty na kryterium dokładności

(

w trybie negatywnym i na poziomie szczegółów) – w

odniesieniu do elementów opowiadania,

2) na kryterium wierności

( w trybie pozytywnym na poziomie całego tekstu) – w odniesieniu do

całości.

Dokładność – dotyczy informacji, wierność – znaczenia;

Biografia

:

1.

Autor i narrator pozostają czasem w stosunku tożsamości

2.

Może się zdarzyć, że nie zachodzi między nimi żadna relacja tożsamości.

3.

Narrator nigdy nie używa 1 osoby mówiąc o bohaterze biografii, który pozostaje kimś trzecim.

Gdy tylko o nim mowa narracj

a przybiera 3.Osobową (heterodiegetyczną)

Autobiografia

:

1. Narracja osobista ( autodiegetyczna)
2. Narrator,

który opowiada stare dzieje, jednocześnie wiedzie opowieść

3. Narrator dla bohatera jest tym samym, co autor dla modelu.

Całkowita falsyfikacja, kreacja

jest niemożliwa, choćby z etycznego punktu widzenia. Skoro się

pisze, to zawsze jest ten gest na zewnątrz, żeby ktoś to przeczytał. To jest komunikat użytkowy, nie
tylko estetyczny.

*autobiokopia

siebie pojmujemy poprzez kogoś innego, rodzimy się już w jakiejś kulturze i

to inni nas warunkują – przepisujemy kogoś innego.

Jeśli autobiografię należy traktować z zewnątrz

, to nie przez niepotwierdzoną tożsamość

bohatera z autorem (nie jesteśmy stanie określić, czy mówi prawdę, czy nie), ale poprzez styl lektury,
jakiego się domaga, poprzez udzielany jej kredyt zaufania – wychodzimy od czytelnika: ona oczekuje
prawdy, paktu. Dlatego dobrze kiedy autor wydał już jedną książkę: już raz podpisał umowę
społeczną. Podpisujemy pakt referencjalny – bo szukamy podobieństwa i pakt zaufania, bo wierzę,
że to ty.

Paul de Man: Autobiografia jako od-twarzanie

-

podejścia autobiograficzne zawężają badania;

-

trudność w definiowaniu i traktowaniu autobiografii jako kolejnego gatunku literackiego;

-

autobiografia nie poddaje

się za bardzo gatunkom

– bo czy w utworach sprzed XVIII

wieku można mówić o autobiografii? Albo czy autobiografia może być pisana wierszem?;

-

autobiografia a fikcja

– wydarzenia są w autobiografii łatwiejsze do zweryfikowania;

referencjalność jest prostsza. Autobiografia może zawierać urojenia, ale ich źródłem jest
pojedynczy podmiot. Ale nie ma pewności, że autobiografia jest realna / realistyczna;

-

rozróżnienie między fikcją a autobiografią nie sprowadza się do opozycji „albo-albo”, nie można
rozstrzygnąć, czy coś jest jednym czy drugim;

-

s. 309 autobiografia to zatem nie gatunek czy tryb wypowiedzi, lecz pewna figura odczytywania
lub rozumienia, z jaką mniej lub bardziej wyraźnie mamy do czynienia we wszystkich tekstach.
Polega ona na połączeniu dwóch podmiotów uwikłanych w proces lektury, w którym zastępując
się wzajemnie i odbijając w sobie, określają się one nawzajem;

-

metafora drzwi obrotowych

– Genette;

-

autobiografia nie jest wiarygodnym świadectwem samopoznania.

Nie jest tylko

reprezentacją i strukturą poznawczą, ale i pewną umową (Lejeune);

-

badania autobiografii

– konieczność wyrwania się z tropologii podmiotu i wpisanie ponownie

tej konieczności w model poznania;

-

prosopon poien

– przydawać

maskę

/ oblicze

– prozopopeja – to trop autobiografii.

Autobiografia nadaje / pozbawia oblicza, twarz,

od-twarzanie

, figura, forma, deformacja.

Prozopopeja

– też sztuka subtelnego przejścia. Godzi tematyczny patos z kunsztownym stylem;

-

s. 318

człowiek z dolin tak chętnie zwraca się ku książkom i znajduje w nich taką pociechę, skoro

świat zewnętrzny zawsze był dla niego książką (…). Tym, czego jesteśmy pozbawieni, jest nie
życie, lecz kształt i namacalność świata dostępnego tylko w prywatnym rozumieniu;

-

autobiografia

– przywraca śmiertelność (przez prozopopeję głosu i imienia), pozbawia twarzy i

kształtu i też je przywraca. Autobiografia ukrywa od-twarzanie, jakie sama powoduje.

„

Nigdy nie poznam siebie do końca.”.

Autoportret

–początek malarski, skupia się na osobie samej w sobie, nie da się opisać człowieka tylko

za p

omocą wyglądu. Musi być obraz wewnętrzny. Intencja – przybliżenie własnej osoby.

Kim jestem?

Co dokonałem? – to pytanie autobiografii.
Przy obrazie blokuje nas zewnętrzność. W pisarskim blokuje nas powszechność języka, w którym
jesteśmy zamknięci.
Autob

iografię buduje się przez narracyjną chronologię (nawet jeśli jest zagmatwana) – autobiografia ma

jakąś jedność, jest początek i koniec.
Autoportret układa się tematycznie – buduje się przez montaż, powtórzenia – składniki homologiczne,
równoważne wszystkie elementy. Dodajemy elementy i nigdy nie jesteśmy do końca zadowoleni.
Pierwsze odczucie

– musimy się uzewnętrznić.

Wszystko, co o sobie wiemy, pochodzi z zewnątrz, zawsze jesteśmy w kontekście do kogoś. (Nawet
imię nie jest nasze własne).
Autor poznaje sam siebie

– autoportret z funkcją samo poznawczą.

Styl autobiografii jest stylem czasu teraźniejszego. Malarstwo jest przestrzenne, narracja – czasowa. Jak
stworzyć formę przestrzenną w literaturze? Nasze życie nie jest nitką od początku do końca tylko

pos

iada mnóstwo faktów.

W autobiografii ważna jest tożsamość – sprawdza się ją prawnie. Pakt autobiograficzny – że to jesteś Ty
i pakt referencjalny

– że będziesz mówić prawdę i tylko prawdę. A jeśli skłamiesz, to to nie będzie fałsz,

tylko kategoria autobiograficzna.
Ciągle się zmieniamy – my jesteśmy żywi, a to na co się przekształcamy, tekst, jest martwy.
Niepokój – ktoś zabiera mój obraz i daje taki, nad którym nie panuję. Różnica między tym, co my o sobie
sądzimy a tym, co sądzą o nas inni.
Fotografia t

o mikrodoświadczenie śmierci – zabierają nam nas i przekształcają w rzecz. Nie lubimy tego,

bo musimy się przełożyć na znaki społeczne nie nasze.
Doświadczenie autoportretu jest doświadczeniem śmierci – uczenie się umierania. Tragizm  to jest
tylko tekst

, książka. Ci, którzy to piszą, tylko piszą. Nie opisują siebie. Nie mają nic do pokazania, tylko

retoryczną machinę. Wszystko co ma pod ręką jest powtarzalne, a chce dzięki temu napisać
niepowtarzalne. Dobry artysta wydobędzie tę niepowtarzalność, o ile wybór środków nie jest kierowany
przez konwencję. Rozłożenie akcentów może być indywidualne (dobór elementów), ale te elementy są
już powtarzalne.

Mimesis

może być nieprawdopodobne, jeśli to jest autentyczne dla tego, kto to odbiera, wywołuje

katharsis. Je

dyne możliwe mimesis to mimesis działania – ja tylko kiedy piszę. Nigdy nie poznam siebie,

ale poza tym

– Jestem, bo się układam.

Mit Narcyza-

ciągle trafia na powtórzenia: najpierw na swoje odbicie, a ta która się w nim zakochała to

Echo. Ciągle walczy z tym, że coś się powtarza, a chce niepowtarzalnego.

Po co się pisze autoportret? –

może dla kogoś, znaczenie terapeutyczne?

Autoportret jest samozwrotny

– mam to w głowie, ale muszę to przełożyć na język, żeby siebie

zrozumieć, bo tylko w języku da się zamknąć myśli: Ja i to co napisałem i znowu ja.

Michael Beaujour

– Autobiografia i autoportret

-

nowoczesny wariant opowiadania o własnym życiu

-

esej, autoportret uwzględniają perspektywę genetyczną lub historyczną.

-

autobiografia

– zawsze utajona skłonność do przekształcania się w odmianę eseju lub

autoportretu
-autoportret-

układa się logicznie lub tematycznie według sposobu tworzenia i uporządkowania

pisemne wypowiedzi całkiem różnego od tych sposobów, jakimi posługuje się autobiografia klasyczna.
-nie bardzo wiadomo co to jest autoportret 

nie opowiem wam o tym, czego dokonałem, ale

powiem wam kim jestem.

Montaż, brak chronologii.

-

autobiografia jest jednością przez wybór curriculum Vita

-

autoportrecista nie opisuje się tak, jak to robi malarz  jest najpierw rzeczą znalezioną, której pisarz w

toku opracowywania nadaje cel autoportretu. Autoportrecista nigdy nie wie na pewno, dokąd zmierza i
co robi. Kultura, tradycja wiedzą to za niego, to one dostarczają mu gotowych kategorii. 

dialektyka

inwencji

.

-

teksty z definicji osobiste i indywidualne; wypowiadający za pomocą środków które ma akurat pod ręką,

usiłuje powiedzieć, że właśnie jest w momencie, w którym pisze, że te właśnie teksty mogą być opisane
jako warianty procedur dokładnie skodyfikowanych.
-autoportert podlega

stagnacji

, jest

zsypem na odpadki kultury

– to tylko

książeczka

: tragizm

autoportretu tkwi w tym, że nie ma on nic do ukrywania/ wyznania, z wyjątkiem tego, że jest wytworem
retoryki, że jest doskonale zbędną wypowiedzią i po prostu książeczką.
Jest

grzeszną pisaniną

– nie dlatego, że wyznaje lub ukrywa zbrodnię, lecz dlatego, że jest pisaniną.

Wyznanie przemycone w autoportrecie, sprawia paradoksalnie, że nieokiełznane i pozbawione
użyteczności publicznej staje się przyjemne 

bezużyteczność i próżniaczość

-autoportrecista

– narcyz

-

pisani musi komuś i czemuś służyć, pisanie jest modalnością działania, obywatelskiej

cnoty, musi być ono skuteczne i tranzytywne
-wyznanie 

przykład = użyteczność

-autoportret jest

typem dyskursu

, który niejako wyprzedza swój tekst, obnażając chwyty dialektyczne,

operacje semantyczne i lingwistyczne, które go powołują do istnienia.
-

obojętnie czego by się nie napisało to tylko codzienna banalność.

-

autoportet ujawnia i dialektyzuje napięcie między

myślę a piszę

. Kartezjańskie Cogito nie odpowiada

na pytania

kim jestem?

Wypełnia ono jedyne pustkę, staje się cenzurą dla tej czynności pisania bez

końca.

-

właściwością autoportretu jest włączanie swego własnego komentarza, poprzez ciągle daremne

usiłowanie, aby nadać sens przedsięwzięciu bez końca.

-sens

– nie jako to, o czym się rozprawia, ale jako to, z czym się rozprawia  (Barther) podwójny ruch:

postawienie serii miejsc (Wartości, Głupoty, Świata wyobrażeń) poddających się metodzie dialektycznej i
rozczłonkowanie, unieszkodliwienie, przekreślenie, pomieszanie tych miejsc
-

autoportret musi zmagać się z

rzeczą

: powstaje nieuchronnie jako topografia, opis, przebieg i

zniszczenie miejsc, co implikuje horyzont retoryczny, mitologicznych i encyklopedyczny.
-jest z

awsze bezwzględnie

nowoczesny.

-

łączy rzeczy nie do pogodzenia, występki i cnoty, które się zwalczają: jest

psychomachią lub

tauromachią
-

każdy autoportret przestaje być w istocie indywidualny. Machina pisania, system toposów, używanych

figur, wszystko to

prowadzi do uogólnienia. Pamięć wewnątrzteskstowa, tzn. system odniesień,

a

mplifikacji i zaprzeczeń.

Metempsychoza

– typ pamięci zarazem bardzo archaiczny i bardzo

nowoczesny. Paradoksalne zapominanie o sobie.
-

kryterium dominanty narracyjnej:

albo chodzi

przede wszystkim o opowiadanie, albo nie. Istnieją

dwa typy wypowiedzi i dwa przylegające zespoły: autobiografii i autoportretu.