Przodkami człowieka współczesnego były prokonsule oraz
driopiteki. Formy te rozwijały się w Afryce.

Język- konwencjonalny system znaków o charakterze symboli ojczysty
– język którym ludzie posługują się w obrębie własnego narodu
urzędowy – język obecny w życiu publicznym i administracji
paostwowej uregulowany prawnie ważne języki urzędowe i kraje w
jakich są używane chioski – Chiny angielski – wielka Brytania USA
kanada Australia nowa Zelandia RPA hindi – Indie hiszpaoski –
Hiszpania Meksyk Argentyna i inne kraje ameryki łacioskiej bez Brazylii
portugalski Portugalia Brazylia arabski Egipt lilia Syria Jordania Arabia
saudyjska Irak Monako żywe – języki używane w życiu codziennym
martwe – języki którymi na co dzieo nie posługuje się żadna grupa
etniczna łacina język starogrecki dialekt – terytorialna odmiana
języka etnolekt- termin oznaczający i język i dialekt język
ponadetniczny – język umożliwiający porozumiewanie się ludzi
pochodzących z różnych grup etnicznych pidżynowe łączą język
angielski z chioskim lub językami melanezyjskimi i pełnią funkcję języka
międzyplemiennego

Kultura – duchowny i materialny dorobek społeczeostwa. Składają
się na nią religia historia tradycja wyznawane wartości
sztuka nauka język

Zamiany klimatyczne jakie zachodziły w Afryce kilka milionów lat
temu doprowadziły do powiększenia się obszarów sawanny. Rozwój
kolejnych form praludzkich – austaliopiteków – odbywał się właśnie
na tych trawiastych terenach wschodniej i południowej Afryki.

Krąg kulturowy – wspólnota posiadająca religia historia
tradycja wyznawane wartości sztuka nauka język
wyróżniamy krąg europejski wschodniosłowiaoski anglo-
amerykaoski ameryki łacioskiej islamski chioski japooski
afryki subsaharyjskiej azji południowo wschodniej indyjski
australijski pacyficzny

Pierwszymi przedstawicielami rodzaju homo były homo hablis i
homo erectus
Najprawdopodobniej Homo erectus jest przodkiem naszego
gatunku homo sapiens.

Ekumena – obszary stale zamieszkiwane i eksploatowane
gospodarczo przez człowieka

Neandertalczycy wywodzący się od homo erectus zamieszkiwali
głównie Europę a ostatnie ich stanowiska znaleziono na terenie
Gibraltaru i Chorwacji

Anekumena – obszary nie zamieszkane i niewykorzystywane przez
ludzi

Człowiek współczesny rozpoczął zasiedlanie świata około 100
tysięcy lat temu, migrując z Afryki

Subekumena – obszary zamieszkiwane okresowo
Bariera zasiedlenia – utrudnienia związane z zasiedleniem danego
miejsca bariera termiczna bariera świetlna – brak lud nadmiar
światła wodna wysokościowa(grawitacyjna)

Wraz z zasiedleniem europy przez przedstawicieli homo sapiens
rozpoczął się proces ich szybkiego rozwoju kulturowego i
społecznego

Sied osadnicza – zagospodarowana przestrzeo przez człowieka w której
skład wchodzą różnego rodzaju osiedla połączone drogami
umożliwiającymi komunikację

Zaludnienie oszaru zależy od czynników przyrodniczych klimatu
gleby warunków wodnych odległości od morza wysokości
ad poziomem morza rzeźby terenu bogactw naturalnych
pozaprzyrodniczych systemu politycznego dynamiki
gospodarczej

Migracje – przemieszczenie się ludności prowadzące do zmiany
miejsca pobytu tymczasowo lub na stałe emigracja – wypływ
ludzi imigracja – wpływ ludzi reemigracja – powrót emigrantów
do pierwotnego miejsca zamieszkania repatriacja – powrót do
ojczyzny uchodźców, jeoców i przesiedleoców migracje
wewnętrzne – dokonujące się w obrębie paostwa migracje
zewnętrzne (międzynarodowe) – związane z przekraczaniem granic
paostwa

Osiedle – pierwotny element sieci osadniczej, stanowiący samodzielną
jednostkę osadniczą. Osiedla dzielą się na: miejskie(miasta) i wiejskie
(wsie)

Miasto – intensywnie zabudowana jednostka osadnicza zamieszkana
przez ludnośd pracującą poza rolnictwem. Z punktu widzenia
administracyjnego jest to osiedle, któremu nadano prawa miejskie.

Funkcje miast – dominujący rodzaj działalności mieszkaoców miasta.
polityczna – siedziba władz paostwowych (Waszyngton warszawa)
administracyjna – siedziba władz administracyjnych (stolice
województw, siedziby powiatów) handlowa – targi, jarmarki,
centra handlowe Poznao Lipsk) komunikacyjna – węzeł
komunikacyjny Koluszki koło Łodzi) usługowa – zaspakajanie
różnych potrzeb (nowy Jork) kulturalna – ośrodki kultury, czyli
teatry, galerie, muzea, festiwale (Sopot, Cannes) naukowa –
wyższe uczelnie Kraków Oksford) uzdrowiska – sanatoria zakłady
lecznicze (koralowe wary Nałęczów) wypoczynkowa pensjonaty
hotele obiekty turystyce (Innsbruck zakopane) religijna – ośrodki
kultu religijnego (np. mekka, Częstochowa) przemysłowa – liczne
zakłady przemysłowe (Katowice Magnitogorsk) militarna (Modlin,
Guantanamo)
Układy przestrzenne miast miasta

Kryteria wd. Których władze paostwowe nadają prawa miejskie: kryt.
statystyczno demograficzne (nie jest najważniejszym kryterium) związane
jest z:ludnością zamieszkującą jednostkę osadniczą gęstością
zaludnienia kryt. Funkcjonalno-ekonomiczne – uwzględnia strukturę
zaludnienia mieszkaoców i dominującą funkcję miasta. Miastem powinna
byd jednostka osadnicza, której większośd mieszkaoców pracuje w
przemyśle i usługach. kryt. Fizjometryczne – czyli wyglądy –
najtrudniejsze do sprecyzowania) kryt. Historyczne oddaje się prawa
miejskie stracone w przeszłości

Saldo migracji – różnica między liczbą imigrantów a emigrantów
danego
Depopularyzacji – wyludnienie –zjawisko spowodowane
zmniejszaniem dynamiki demograficznej wśród migrujących
Kraju
Przyczyny migracji ekonomiczne - zmiana miejsca pobytu ze
względu na chęć poprawienia warunków życiowych. polityczne -
migracja w wyniku wojny, ucisku władz, zmian granic politycznych,
powstania nowego państwa

Formy miast aglomeracja to skupisko położonych blisko siebie i
przywiązanych funkcjonalnie i komunikacyjnie miast monocentryczne
jedno większe miasto dominujące nad innymi (osiedlami satelickimi) jest
nimi otoczone. Gęstośd zaludnienia oraz intensywnośd życia społeczno
gospodarczego zmniejsza się wraz z oddaleniem od centrum np. Paryż,
Warszawa, Poznao, Pekin policentryczne – konurbacja- to kilka miast
położonych obok siebie o podobnej wielkości i randze. Osiedla
wchodzące w skład konurbacji zazwyczaj pełnią podobne funkcje,
powstają w wyniku koncentracji przemysłu np. zagłębia Ruhry w
Niemczech, Rabat-Sale w Maroku, Górny Śląsk, trójmiasto metropolie
– aglomeracje mające duże znaczenie międzynarodowe megapolis –
integrujące się rozwijające aglomeracje Bosnywash Megapolis –
wschodnie wybrzeże USA (Waszyngton, Filadelfia, Baltimore, Boston,
Nowy Jork)megapolis okręgu przyjeziornego w USA i Kanadzie
(Chicago, Detroit, Toronto) megapolis w krajach Beneluksu (Bruksela,
Rotterdam, Amsterdam)

Deranż mózgów – zjawisko polegające na migracji dobrze
wykształconych pracowników do bogatszych krajów

starożytne – Ateny Rzym średniowieczne – Kraków renesansu –
Zamośd baroku – wersal epoki przemysłowej krajów
socjalistycznych ameryki północnej - Nowy Jork kolonialne
miasta ameryki łacioskiej muzułmaoskie miasta Azji i Afryki
północnej – Kair Afryki

Główne kierunki migracji z europy zachodniej i środkowej do
ameryki północnej – Anglicy, Irlandczycy, Niemcy, włosi Polacy
wewnętrzne w Rosji – migracje Rosjan w celu skolonizowania
ziem w północnej i środkowej Azji z Chin do ameryki północnej
z Chin wzdłuż wschodniego wybrzeża Azji – migracje w celach
ekonomicznych z europy do Afryki południowej, Australii –
Anglicy, Holendrzy z Indii do wschodniego wybrzeża Afryki i
Indochin – migracje hindusów w celach ekonomicznych z
zachodniej Afryki do ameryki południowej – przymusowe
(niewolnicze)migracje tubylczej ludności Afryki z europy
południowej do ameryki południowej i środkowej – Hiszpanie,
Portugalczycy, włosi z ameryki środkowej do ameryki północnej –
ludnośd latynoska w celach ekonomicznych wewnątrz
kontynentalne w Ameryce północnej – migracje ekonomiczne w
celu zagospodarowania nowych ziem

Urbanizacją nazywamy zespół przemian ekonomicznych,
przestrzennych, społecznych i kulturowych prowadzących do
powiększenia np. obszarów miejskich oraz do rozprzestrzenienia się
zabudowy miejskiej, a także do wzrostu liczby ludności żyjących w
miastach lub przyjmujących miejski styl życia.
Proces urbanizacji prowadzi do powstania nowych miast i
rozbudowy już istniejących, tworzenia się aglomeracji, łączenia ich w
megapolis, upodabniania się do osiedli

Etapy urbanizacji wstępna – zwiększenie koncentracji ludności w
miastach, a w szczególności w centralnych obszarach- zapotrzebowanie
na pracowników w przemyśle i usługach – Pakistan, Wietnam, Nigeria
suburbanizacja – dalsza koncentracja ludności w miastach oraz rozwój
przedmieśd - rozwijają się przedmieścia a wyludniają śródmieścia
dezurbanizacja – sublimacja liczby mieszkaoców i ich odpływ z
zaludnionych centrów – sytuowanie zakładów przemysłowych poza
miastem; wzrost zamożności społeczeostwa – Europa resublimacja –
tereny podmiejskie rozrastają się tworząc olbrzymie zurbanizowane
obszary – USA i Japonia – na tym etapie możliwe jest odrodzenie
śródmieścia

Urbanizacja zachodzi na czterech płaszczyznach: urb.
Demograficzna – przenoszenie się ludności ze wsi do miast- wzrost
ludności w miastach urb. Przestrzenna – powiększanie się
powierzchni miast - powstanie nowych osiedli urb. Ekonomiczna –
zwiększanie się ludności zatrudnionej w zawodach pozarolniczych
urb. Społeczna – przyjmowanie miejskiego stylu życia

Rozwój miast odbywał się i odbywa dzięki postępowi w trzech
dziedzinach. Nazywa się je niekiedy trzema rewolucjami r.
rolnicza – dzięki nadwyżkom żywności mogą powstawad rozwijad
się miasta. Jest to wczesne stadium urbanizacji. Zachodzi w
niektórych krajach afrykaoskich r. przemysłowa –
zapotrzebowanie przemysłu na pracowników powoduje wzrost
zaludnienia miast (miasta europejskie (XIX i XX w) kraje rozwijające
się r. transportowa – sprawna sied komunikacyjna wiąże miejsca
zamieszkania z miejscem pracy. Dochodzi do rozproszenia ludności
miejskiej – kraje rozwinięte

Wskaźnik urbanizacji – stopieo zurbanizowania danego obszaru (%)
stosunek ludności zamieszkałej w miastach do ogółu ludności
poniżej 40%- niski 40-60% średni powyżej 60% wysoki
Przyczyny urbanizacji rozwój przemysłu (ilustracji) migracja
ludności ze wsi zmiana granic administracyjnych miast przyrost
naturalny w miastach włączanie wsi w tereny miast
Wielkie miasta świata Australia Sydney Melbourne Afryka
Lagos Kair Kinszasa Launa Europa Paryż Moskwa
Londyn Stambuł Berlin Azja Tokio – Johana- Kawasaki
Seul Osaka- Kebe- Kioto Bombaj Czungking Szanghaj
Kalkuta Ameryka północna i środkowa  Nowy Jork Meksyk
los Angeles Chicago Waszyngton – Baltimore Ameryka
południowa Sao Paulo Buenos Aires Rio de Janeiro lima
Bogota

Deglomeracja – (dezurbanizacja + reurbanizacja) – świadome
rozproszenie osadnictwa, przenoszenie go poza obręb
administracyjny granic