DGP 2014 08 26 firma i prawo

Art. 12.

komentarz

Michał Koralewski

tygodnik dla prenumeratorów

KOMENTARZE

FIRMA

i PRAWO

gazetaprawna.pl

TYDZIEŃ Z KOMENTARZAMI

– BAZA PUBLIKACJI

n
n

Ustawa z 30 maja 2014 r.

o prawach konsumenta

(cz. II)

Rozdział 3

Obowiązki

przedsiębiorcy

w umowach

zawieranych

poza lokalem

przedsiębiorstwa

lub na odległość

Art. 12.

[Szczególny obowiązek

informacyjny]

[Szczególny obowiązek

1. Najpóźniej w chwili wyrażenia przez
konsumenta woli związania się umową na
odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa
przedsiębiorca ma obowiązek poinformować
konsumenta w sposób jasny i zrozumiały o:
1) głównych cechach świadczenia z uwzględ-
nieniem przedmiotu świadczenia oraz sposobu
porozumiewania się z konsumentem;
2) swoich danych identyfikujących,
w szczególności o firmie, organie, który
zarejestrował działalność gospodarczą,
a także numerze, pod którym został zareje-
strowany;
3) adresie przedsiębiorstwa, adresie poczty
elektronicznej oraz numerach telefonu
lub faksu jeżeli są dostępne, pod którymi

konsument może szybko i efektywnie
kontaktować się z przedsiębiorcą;
4) adresie, pod którym konsument może
składać reklamacje, jeżeli jest inny niż adres,
o którym mowa w pkt 3;
5) łącznej cenie lub wynagrodzeniu za świad-
czenie wraz z podatkami, a gdy charakter
przedmiotu świadczenia nie pozwala, rozsąd-
nie oceniając, na wcześniejsze obliczenie
ich wysokości – sposobie, w jaki będą one
obliczane, a także opłatach za transport,
dostarczenie, usługi pocztowe oraz innych
kosztach, a gdy nie można ustalić wysoko-
ści tych opłat – o obowiązku ich uiszczenia;
w razie zawarcia umowy na czas nieozna-
czony lub umowy obejmującej prenumeratę
przedsiębiorca ma obowiązek podania łącznej
ceny lub wynagrodzenia obejmującego
wszystkie płatności za okres rozliczenio-
wy, a gdy umowa przewiduje stałą stawkę
– także łącznych miesięcznych płatności;
6) kosztach korzystania ze środka porozu-
miewania się na odległość w celu zawarcia
umowy, w przypadku gdy są wyższe
niż stosowane zwykle za korzystanie
z tego środka porozumiewania się;
7) sposobie i terminie zapłaty;
8) sposobie i terminie spełnienia świadczenia
przez przedsiębiorcę oraz stosowanej przez
przedsiębiorcę procedurze rozpatrywania
reklamacji;
9) sposobie i terminie wykonania prawa
odstąpienia od umowy na podstawie art. 27,
a także wzorze formularza odstąpienia
od umowy, zawartym w załączniku nr 2
do ustawy;

10) kosztach zwrotu rzeczy w przypadku
odstąpienia od umowy, które ponosi konsu-
ment; w odniesieniu do umów zawieranych
na odległość – kosztach zwrotu rzeczy, jeżeli
ze względu na swój charakter rzeczy te nie
mogą zostać w zwykłym trybie odesłane
pocztą;
11) obowiązku zapłaty przez konsumenta
poniesionych przez przedsiębiorcę uzasad-
nionych kosztów zgodnie z art. 35, jeżeli
konsument odstąpi od umowy po zgłoszeniu
żądania zgodnie z art. 15 ust. 3 i art. 21 ust. 2;
12) braku prawa odstąpienia od umowy
na podstawie art. 38 lub okolicznościach,
w których konsument traci prawo odstąpie-
nia od umowy;
13) obowiązku przedsiębiorcy dostarczenia
rzeczy bez wad;
14) istnieniu i treści gwarancji i usług
posprzedażnych oraz sposobie ich realizacji;
15) kodeksie dobrych praktyk, o którym
mowa w art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 23 sierp-
nia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym
praktykom rynkowym oraz sposobie zapo-
znania się z nim;
16) czasie trwania umowy lub o sposobie
i przesłankach wypowiedzenia umowy
– jeżeli umowa jest zawarta na czas nieozna-
czony lub jeżeli ma ulegać automatycznemu
przedłużeniu;
17) minimalnym czasie trwania zobowiązań
konsumenta wynikających z umowy;
18) wysokości i sposobie złożenia kaucji lub
udzielenia innych gwarancji finansowych,
które konsument jest zobowiązany spełnić
na żądanie przedsiębiorcy;

19) funkcjonalności treści cyfrowych
oraz technicznych środkach ich ochrony;
20) mających znaczenie interoperacyj-
nościach treści cyfrowych ze sprzętem
komputerowym i oprogramowaniem,
o których przedsiębiorca wie lub powinien
wiedzieć;
21) możliwości skorzystania z pozasądowych
sposobów rozpatrywania reklamacji i docho-
dzenia roszczeń oraz zasadach dostępu
do tych procedur.
2. Jeżeli umowa jest zawierana w imieniu
innego przedsiębiorcy, należy podać dane,
o których mowa w ust. 1 pkt 2–4, identyfiku-
jące tego przedsiębiorcę.
3. W przypadku aukcji publicznej informacje,
o których mowa w ust. 1 pkt 2–4, mogą być
zastąpione informacjami dotyczącymi orga-
nizatora aukcji.

komentarz

Niniejszy przepis wprowadza kolejną, szcze-

gólną, formę obowiązku informacyjnego na-

łożonego na przedsiębiorców zawierających

umowy z konsumentami. W odróżnieniu

bowiem od omówionego w pierwszej czę-

ści komentarza podstawowego obowiązku

informacyjnego komentowany artykuł znaj-

duje ograniczone zastosowanie. O ile bo-

wiem art. 8 przedmiotowej ustawy zawiera

generalną normę kierowaną do wszystkich

przedsiębiorców, o tyle omawiane obecnie

przepisy skierowane są wyłącznie do przed-

siębiorców zawierających umowy z konsu-

mentami poza lokalem swojego przedsię-

biorstwa albo na odległość.

drugiej części komenta-

rza do ustawy o prawach

konsumenta omówione

zostały przepisy regulują-

ce szczególne typy umów

zawieranych pomiędzy przedsiębiorca-

mi i konsumentami, a mianowicie prawa

i obowiązki stron stosunków zobowiąza-

niowych zawartych poza lokalem przed-

siębiorstwa lub na odległość.

Ze względu na specyfi kę tego typu poro-

zumień, w szczególności zaś fakt zawie-

rania ich w okolicznościach nietypowych,

bez jednoczesnej obecności obu stron lub

przy użyciu telefonu albo innych środ-

ków porozumiewania się na odległość,

niezbędne było wprowadzenie przepi-

sów zapewniających dodatkową ochronę

konsumentów. Gdy porównamy obowiąz-

ki sprzedawcy i usługodawcy wynikające

z umów zawartych w warunkach typo-

wych oraz we wskazanych wyżej przypad-

kach, największą uwagę zwraca znacz-

nie rozszerzony obowiązek informacyjny.

Przedsiębiorcy zobowiązani są zatem

do przekazania klientom kilkudziesięciu

różnych danych w sposób jasny i zrozu-

miały. To wszakże stanowi tylko początek

drogi usługodawcy w wypełnieniu na-

kazów przewidzianych w ustawie. Prócz

udostępnienia klientom wielu danych

spoczywa bowiem na nich także obowią-

zek dostarczenia dalszych dokumentów.

Są nimi m.in. wzór odstąpienia od umowy

oraz oświadczenie o potwierdzeniu faktu

jej zawarcia.

Ustawa wprowadza także szczególne za-

sady prowadzenia handlu elektroniczne-

go. Jej przepisy nie tylko określają zakres

informacji, które powinny zostać umiesz-

czone na stronie internetowej przedsię-

biorcy, lecz także zawierają wymogi co do

całej procedury zamawiania i wysyłki to-

waru bądź wykonania usługi. Wśród nich

znalazły się na przykład normy nakazują-

ce uzyskanie wyraźnej zgody konsumenta

na każdą dodatkową płatność czy też sto-

sownego oznaczenia przycisku służącego

do składania zamówienia.

Niezależnie od powyższego odrębne lub

dodatkowe obowiązki zostały nałożone na

przedsiębiorców, którzy wykonują drobne

usługi konserwacji lub naprawy w miejscu

zamieszkania konsumenta, a także gdy

propozycja zawarcia umowy składana jest

klientowi przez telefon. Odmienne zasady

ustawodawca wprowadził także do umów

mających za przedmiot dostarczenie tre-

ści cyfrowych bądź wody, gazu, energii

elektrycznej, gdy nie są one dostarczane

w ograniczonej objętości lub w ustalonej

ilości lub energii cieplnej.

Co ważne: uchybienie niektórym spo-

śród obowiązków przewidzianych w roz-

dziale 2 komentowanej ustawy skutkować

może daleko idącymi sankcjami, które

mogą być dla przedsiębiorców bardzo do-

tkliwe w skutkach. Wśród nich wymienić

należy chociażby: zwolnienie konsumenta

z obowiązku zapłaty niektórych kosztów,

wydłużenie okresu, w którym klient może

odstąpić od umowy, aż do 12 miesięcy,

a nawet brak skutku zawarcia umowy.

Wielość obowiązków nałożonych

na przedsiębiorców mocą omówionych

w niniejszej części komentarza przepisów,

a także znaczne konsekwencje ich naru-

szenia, nakazują dokładne ich poznanie

przez osoby zawierające z konsumentami

umowy poza lokalem swojego przedsię-

biorstwa lub na odległość, w tym w szcze-

gólności przez internet.

Kolejna, trzecia część niniejszego ko-

mentarza, która opublikowana będzie

23 września, poświęcona zostanie prawu

odstąpienia od umowy przez klienta bez

podania przyczyny, a także umowom do-

tyczącym usług fi nansowych zawieranych

na odległość.

(Dz.U. poz. 827)

Michał Koralewski

radca prawny,
wspólnik zarządzający
w Kancelarii Radców
Prawnych Legitus s.c.
w Gdańsku

Wtorek

26 sierpnia 2014

nr 164 (3805)

tygodnik dla prenumeratorów

KOMENTARZE

FIRMA

i PRAWO

PRAWO

gazetaprawna.pl

TYDZIEŃ Z KOMENTARZAMI

– BAZA PUBLIKACJI

Dotychczas w dodatku Firma i Prawo

komentowaliśmy ustawy:

z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności

gospodarczej

z 5 lipca 2001 r. o cenach

z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych

osobowych

z 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze

z 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów

rolnych i leśnych

z 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze

Sądowym

z 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty

w transakcjach handlowych

z 14 grudnia 2012 r. o odpadach

z 12 grudnia 2012 r. o ogólnym

bezpieczeństwie produktów

z 16 kwietnia z 1993 r. o zwalczaniu

nieuczciwej konkurencji

Przeoczyłeś tygodnik? Znajdziesz

go w dotychczasowych wydaniach DGP

na www.edgp.gazetaprawna.pl

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: johnprctorbob@gmail.com

1 / 8

Komentarze

Dziennik Gazeta Prawna, 26 sierpnia 2014 nr 164 (3805)

gazetaprawna.pl

Zdanie wstępne ust. 1 tegoż artykułu jest

niezwykle zbliżone do odpowiadającej mu

regulacji art. 8 ust. 1 ustawy. Różnicą wzglę-

dem tego ostatniego jest brak zwrotu „o ile

informacje te nie wynikają już z okoliczno-

ści”. Nie jest to przeoczenie ustawodaw-

cy, a celowy zabieg. O ile bowiem podczas

transakcji zawieranej w miejscu prowadzo-

nej działalności gospodarczej klient może

zdobyć pewne informacje samodzielnie, np.

oglądając dokładnie towar, bądź z informa-

cji zamieszczonych w punkcie sprzedaży,

o tyle w przypadku transakcji dokonywa-

nych poza takim miejscem, a zwłaszcza na

odległość, konsument może nie mieć takiej

możliwości. Dlatego też na przedsiębiorcy

ciąży bezwzględny obowiązek przekazania

wskazanych w tym przepisie danych nabyw-

cy. Co ważne wyliczenie to jest kompletne,

brak bowiem w przepisie zwrotu „w szcze-

gólności”. Niemniej jednak obowiązek prze-

kazywania klientom dalszych informacji

może wynikać z innych ustaw, takich jak

np. ustawy z 18 lipca 2002 r. o świadczeniu

usług drogą elektroniczną (t.j. Dz.U. z 2013

r. poz. 1422) czy też ustawy z 20 lipca 2001

r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. nr 126,

poz. 715 ze zm.).

Podobnie jak w przypadku podstawowego

obowiązku informacyjnego, również i w

tym przypadku przedmiotowe dane należy

przekazać klientowi najpóźniej w chwili

wyrażenia przez niego woli związania się

umową. W przypadku jednakże transakcji

zawieranych poza lokalem przedsiębior-

stwa oraz na odległość przepis ten wyraża

jedynie zasadę ogólną, od której ustawa

przewiduje wyjątki w dalszych artykułach

rozdziału 3 (zob. art. 16 i art. 19 ustawy).

Oznacza to, że przekazanie wszystkich

ww. danych najpóźniej w chwili zawie-

rania umowy konieczne będzie, o ile nie

zaistnieje żadna z sytuacji szczególnych

opisanych w przywołanych przepisach.

Również sposób przekazywania informacji

konsumentom został uregulowany w dal-

szych postanowieniach niniejszej ustawy

(art. 13–14).

Niezależnie od metody ich przekazania, na-

leży pamiętać każdorazowo, że przekaż ma

mieć jasną i zrozumiałą dla odbiorcy for-

mę. Spełnienie tej przesłanki należy oceniać

przez pryzmat przeciętnego konsumenta,

który jest należycie zorientowany oraz ma

podstawową wiedzę na temat przedmiotu

świadczenia. Zabronione jest zatem posłu-

giwanie się wysokospecjalistycznym żargo-

nem lub odwołaniem do pojęć technicznych

nieznanych szerokiemu kręgowi odbiorców.

Tak samo oceniać należy używanie zwrotów

obcojęzycznych, jeżeli takie postępowanie

nie jest powszechne. Dodatkowo należy brać

pod uwagę fakt, że wzorzec przeciętnego

konsumenta przedstawia się inaczej w przy-

padku zakupów dokonywanych w typowych

miejscach handlu, a inaczej jeśli transakcja

zawierana jest poza lokalem przedsiębior-

stwa oraz przy użyciu środków porozumie-

wania się na odległość. W tych ostatnich

wypadkach istotne jest dostosowanie formy

przekazu do okoliczności danego przypadku.

W szczególności w sytuacjach, gdy propozy-

cja zawarcia umowy wychodzi od sprzedaw-

cy, nie zaś konsumenta. W takim bowiem

wypadku zazwyczaj będzie miał on mniej-

szą wiedzę o przedmiocie transakcji, niż

gdy udaje się do sklepu w celu jego zakupu.

Część danych przekazywanych na podstawie

komentowanego artykułu pokrywa się z in-

formacjami, o których mowa w art. 8 usta-

wy, są to wiadomości wskazane w punktach:

1, 2, 4, 6–8, 16, 17, 19, 20. Pozostałe punkty

nakazują bądź przekazywanie zbliżonych

danych, ale w formie rozszerzonej (tak np.

pkt 3, 5, 14), bądź też przewidują nakaz po-

informowania klientów o całkiem nowych

okolicznościach (tak np. pkt 9–13, 15, 18, 21).

I tak przedsiębiorca prócz swojego adresu

i numeru telefonu przekazywać będzie ad-

res poczty elektronicznej, informacja zaś

o łącznej cenie i wynagrodzeniu zawierać

powinna także dane dotyczące kosztów

transportu. W odniesieniu natomiast do

gwarancji na towar lub usługę szczegól-

ny obowiązek informacyjny wymaga, aby

udzielić konsumentowi również informacji

o ewentualnym jej braku.

Zasadnicza część dodatkowych wiadomości

przekazywanych klientom w przypadku

zawierania umów na odległość albo poza

lokalem przedsiębiorstwa odnosi się do

przysługującego konsumentom w tego typu

wypadkach prawa do odstąpienia od umo-

wy bez podania przyczyny (zob. pkt 9–12).

Możliwości takiej nie ma zaś, co do zasa-

dy, w przypadku sprzedaży dokonywanej

w lokalu przedsiębiorstwa, chyba że strony

umówią się inaczej.

Kodeksem dobrych praktyk, o którym mowa

w pkt 15, jest zbiór zasad postępowania, a w

szczególności norm etycznych i zawodowych,

których przedsiębiorca zobowiązuje się do-

browolnie przestrzegać względem swoich

kontrahentów. Nie ma ustawowego obo-

wiązku stosowania tego typu zasad przez

przedsiębiorców, jednakże ustawodawca za-

strzega, że w wypadku ich przyjęcia należy

poinformować o tym konsumenta, a także

wskazać mu możliwe sposoby zapoznania

się z nim (np. poprzez umieszczenie go na

stronie internetowej sklepu bądź wyłoże-

niu do wglądu w siedzibie przedsiębiorcy).

Podobnie, jeżeli sprzedawca wymaga od

klienta złożenia kaucji na poczet zamówie-

nia, dokonania przedpłaty albo udzielenia

innych gwarancji zapłaty ceny lub wyna-

grodzenia, należy zamieścić o tym stosow-

ną informację. Powinna ona określać nie

tylko wymagany sposób zabezpieczenia,

lecz także jego wysokość.

Celem zachęcenia stron do polubownego

rozwiązywania powstałych pomiędzy nimi

sporów ustawa nakazuje, aby przedsiębior-

ca poinformował konsumenta o możliwości

skorzystania z pozasądowych sposobów roz-

patrywania reklamacji i dochodzenia rosz-

czeń oraz zasadach dostępu do tych procedur.

Wypełniając ten obowiązek, należy wskazać

w szczególności na możliwość poddania się

mediacji czy też zawezwania do próby ugo-

dowej, a także miejsc lub instytucji, w któ-

rych można je wszcząć, a także przybliżonych

kosztów tego typu postępowań.

Ustępy 2 i 3 określają zasady w podawaniu

danych identyfikacyjnych przedsiębiorcy

w przypadku, gdy umowa jest zawierana

w imieniu innego przedsiębiorcy bądź też

w formie aukcji publicznej.

Na koniec należy wskazać, że mocą prze-

pisów zmieniających ustawy o prawach

konsumenta wprowadzone zostało nowe

wykroczenie w ustawie z 20 maja 1971 r.

– Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2013 r.

poz. 482 ze zm.; dalej: k.w.). Zgodnie z do-

danym art. 139b tegoż kodeksu, kto w za-

kresie działalności swojego przedsiębior-

stwa zawierając umowę z konsumentem,

nie spełnia wymagań dotyczących udzie-

lenia informacji lub wydania dokumen-

tu, przewidzianych w przepisach ustawy

z 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta,

podlega karze grzywny. Grzywna zaś może

zostać wymierzona w wysokości od 20 zł

do nawet 5000 zł.

Art. 13.

[Stosowanie

wzoru pouczenia]

Informacji, o których mowa w art. 12 ust. 1
pkt 9–11, można udzielić przy wykorzystaniu
wzoru pouczenia o odstąpieniu od umowy,
stanowiącego załącznik nr 1 do ustawy.
Przedsiębiorca, który doręczy konsumentowi
pouczenie, zgodne z wzorem stanowiącym
załącznik nr 1 do ustawy, spełnia obowiąz-
ki informacyjne określone w art. 12 ust. 1
pkt 9–11.

komentarz

Jak już wspomniano w jednym z poprzed-

nich akapitów, jedną z najważniejszych in-

formacji przekazywanych konsumentom

przez przedsiębiorców w transakcjach za-

wieranych poza lokalem przedsiębiorstwa

lub na odległość stanowią wiadomości na

temat przysługującego klientom prawa

odstąpienia od umowy.

Szczegółowe zasady odstępowania od umo-

wy przez konsumenta, a także wynikających

z tego faktu skutków prawnych dla obu jej

stron, określone zostały w przepisach roz-

działu 4 komentowanej ustawy i omówione

zostaną w kolejnej części niniejszego komen-

tarza. W tym miejscu należy jedynie wskazać

na podstawowe informacje z tego zakresu

niezbędne do omówienia przepisu art. 13.

Konsument uprawniony jest do odstąpienia

od umowy bez podania przyczyny w ter-

minie 14 dni.

Początek biegu tego okresu uzależniony

jest od przedmiotu umowy, czy jest nim

wydanie rzeczy, a jeśli tak to czy jedno-

krotne, wielokrotne, bądź regularne, czy

też inne świadczenia (zob. art. 28 ustawy).

Do odstąpienia wystarczające jest wysła-

nie kontrahentowi oświadczenia w formie

pisemnej, przy czym decydująca jest data

stempla pocztowego. Przedsiębiorca może

wszakże udostępnić klientom również inny

sposób powiadomienia go o odstąpieniu,

np. w drodze elektronicznego formularza

(zob. art. 30 ustawy).

Nowa ustawa precyzuje również przypadki,

w których konsument zobowiązany będzie

do zapłaty przedsiębiorcy części wynagro-

dzenia lub innych kosztów, nawet pomimo

odstąpienia od umowy. Będą to następują-

cy sytuacje: jeżeli konsument wybrał spo-

sób dostarczenia rzeczy inny niż najtań-

szy zwykły sposób dostarczenia oferowany

przez przedsiębiorcę; gdy zgodził się on na

rozpoczęcie wykonywania usług na jego

rzecz przed upływem terminu do odstą-

pienia od umowy, a także w odniesieniu

do bezpośrednich kosztów zwrotu rzeczy

(zob. art. 33, art. 34 ust. 2, art. 25 ustawy).

Ustawodawca, z uwagi na zawiły charakter

przedmiotowych informacji, wprowadził

wzór pouczenia o odstąpienia od umowy,

który stanowi załącznik nr 1 do komento-

wanej ustawy. Zastępuje on oświadczenie

przedsiębiorcy w zakresie danych wska-

zanych w art. 12 ust. 1 pkt 9–11. Oznacza

to, że stosując niniejszy wzór, przedsię-

biorca zobligowany będzie do przekazania

konsumentowi pozostałych wiadomości

w inny sposób. Mogą zostać one dołączone

do wypełnionego należycie wzoru poucze-

nia bądź też przekazane klientowi w jeden

ze sposobów wskazanych w art. 14 ustawy.

Zwrócić w szczególności należy uwagę na

fakt, że wzór pouczenia nie obejmuje swo-

im zakresem danych wskazanych w art. 12

ust. 1 pkt 12, czyli informacji w przedmio-

cie braku prawa odstąpienia od umowy na

podstawie art. 38 ustawy lub okoliczno-

ściach, w których konsument traci prawo

odstąpienia od umowy. W wypadku wystą-

pienia takiej sytuacji zamiast wiadomości

dotyczących zasad odstąpienia wskazuje

się podstawę prawną, z której wynika brak

takiego prawa. Dziać się tak będzie przykła-

dowo, gdy przedsiębiorca wykonał w pełni

usługę za wyraźną zgodą konsumenta, któ-

ry został poinformowany przed rozpoczę-

ciem świadczenia, że po spełnieniu świad-

czenia przez przedsiębiorcę utraci prawo

odstąpienia od umowy. Przykładem zaś

okoliczności, w których konsument traci

prawo do odstąpienia od umowy jest wy-

rażenie przez niego zgody na dostarczenie

treści cyfrowych w trybie online (np. dostęp

do portalu internetowego, pobranie pliku

itp.) przed upływem okresu do odstąpienia

od umowy.

[wzór]

Art. 14.

[Sposoby

udzielania informacji]

1. W przypadku umów zawieranych poza
lokalem przedsiębiorstwa przedsiębiorca ma
obowiązek udzielić konsumentowi informa-
cji, o których mowa w art. 12, utrwalonych
na papierze lub, jeżeli konsument wyrazi
na to zgodę, na innym trwałym nośniku,
w sposób czytelny i wyrażonych prostym
językiem.
2. W przypadku umów zawieranych na odle-
głość przedsiębiorca ma obowiązek udzielić
informacji, o których mowa w art. 12,
w sposób odpowiadający rodzajowi użytego
środka porozumiewania się na odległość,
w sposób czytelny i wyrażonych prostym
językiem.

komentarz

Przepisy komentowanego artykułu okre-

ślają możliwe do wykorzystania sposobu

doręczenia konsumentowi informacji prze-

widzianych w art. 12 ustawy. Jak wynika

z ich treści – będą one różne w zależności od

tego, czy umowa zawierana jest poza loka-

lem przedsiębiorstwa, czy też na odległość.

W pierwszym wypadku podstawową me-

todą wypełnienia szczególnego obowiązku

informacyjnego jest przedstawienie danych

w formie oświadczenia zapisanego na pa-

pierze. Dopiero zgoda konsumenta umożli-

wia zastosowanie innego środka przekazu.

W tym miejscu przypomnieć należy, że

przez „trwały nośnik” należy rozumieć

materiał lub narzędzie umożliwiające

konsumentowi lub przedsiębiorcy prze-

chowywanie informacji kierowanych oso-

biście do niego, w sposób umożliwiający

dostęp do informacji w przyszłości przez

czas odpowiedni do celów, jakim te in-

formacje służą, i które pozwalają na od-

tworzenie przechowywanych informa-

cji w niezmienionej postaci. Przez „czas

odpowiedni” należy natomiast rozumieć

okres, w którym informacje te mogą być

niezbędne do skorzystania przez konsu-

menta z przysługujących mu uprawnień,

nie tylko do odstąpienia od umowy bez

podania przyczyny, lecz także innych rosz-

czeń wynikających z przepisów o rękojmi

za wady rzeczy oraz gwarancji. Zgodnie

zaś ze zmianami wprowadzonymi przez

niniejszą ustawę okres rękojmi za wady

rzeczy ruchomej wynosić będzie dwa lata.

Identycznie przedstawiać się będzie okres

gwarancji, z tym wszakże zastrzeżeniem,

że gwarant będzie mógł go skrócić w do-

kumencie gwarancyjnym.

Trwałymi nośnikami będą zatem dysk CD/

DVD, pamięć typu flash (np. pendrive) bądź

też przekazanie stosownych danych przy

użyciu poczty elektronicznej. Jakkolwiek

poczta taka nie jest ani „materiałem”, ani

„urządzeniem”, o których mowa w definicji

trwałego nośnika, to przy komunikowa-

niu się za pomocą poczty elektronicznej

przekazywane informacje są utrwalane na

trwałych nośnikach, np. na serwerze od-

biorcy, co w praktyce oznacza, że posłużenie

się pocztą elektroniczną do przekazania

informacji, co do których projekt wymaga,

aby były utrwalone na trwałym nośniku,

będzie spełniać ten wymóg (tak wskazuje

Uzasadnienie do projektu ustawy o pra-

wach konsumenta).

Nie jest możliwe przekazywanie danych

w inny sposób niż na papierze, jeżeli kon-

sument nie udzieli na to wyraźnej zgody.

Należy zadbać o odpowiednie potwierdze-

nie tej okoliczności, np. w formie podpisu

na uprzednio przygotowanym formula-

rzu oświadczenia zawierającego zgodę na

przekazanie informacji w innej formie niż

zapisanych na papierze. Jest to ważne, bo-

wiem ciężar dowodu wykazania, że klient

udzielił takiej zgody, spoczywać będzie

na przedsiębiorcy. Naruszenie zaś ust. 1

przez dostarczenie wymaganych wiado-

mości w inny sposób niż na papierze, bez

zgody konsumenta, może być traktowane

jak niewypełnienie obowiązku informacyj-

nego. To zaś ma dla przedsiębiorcy daleko

idące konsekwencje. Najważniejszą z nich

jest wydłużenie okresu do odstąpienia od

umowy z podstawowych 14 dni, do nawet

12 miesięcy (zob. art. 29 ustawy). Jeżeli zaś

dojdzie już do takiej sytuacji, tj. przekaza-

nia danych w sposób inny niż zastrzeżony

przez ustawę, aby zmniejszyć negatywne

następstwa tego faktu, należy dostarczyć

klientowi informację w formie zapisanej

na papierze. Termin do odstąpienia od

umowy biec będzie od chwili doręczenia

dokumentu, jednakże ulegnie ponownie

skróceniu do 14 dni.

W przypadku natomiast umów zawiera-

nych na odległość obowiązek informacyjny

może zostać wypełniony poprzez przekaza-

nie konsumentom danych w sposób odpo-

wiadający rodzajowi użytego środka poro-

zumiewania się na odległość. Innymi słowy,

do dostarczenia klientowi przedmiotowych

wiadomości użyta powinna zostać tożsa-

ma metoda, jaką wykorzystano do zawarcia

umowy (np. wideoczat, serwis sklepu in-

ternetowego, telefon itp.). Z zastrzeżeniem

wszakże istotnego wyjątku przewidzianego

w art. 19 ustawy, który dotyczy przypadków,

gdy właściwości techniczne użytego środka

porozumiewania się na odległość ograni-

czają rozmiar możliwych do przekazania

informacji lub czas na ich przedstawienie

(zob. komentarz do tego artykułu).

Niezależnie od rodzaju transakcji, a także

wybranego sposobu dostarczenia konsu-

mentowi wzmiankowanych informacji,

niezbędne jest zachowanie wymogu, aby

zostały one sformułowane w sposób czytel-

ny oraz wyrażone prostym językiem. Jest

to swoiste superfluum ustawowe (powtó-

rzenie), już przepis art. 12 ust. 1 nakazuje

bowiem informować konsumenta w sposób

jasny i zrozumiały. Komentowany artykuł

natomiast odnosi się właśnie do przekazy-

wania danych wymienionych w art. 12 ust. 1

ustawy. Tłumaczyć to należy szczególnym

prenumerata

firma

i prawo

Redaktor prowadząca:
Joanna Pieńczykowska
joanna.pienczykowska@infor.pl

Komentarze

Dziennik Gazeta Prawna, 26 sierpnia 2014 nr 164 (3805)

gazetaprawna.pl

Zdanie wstępne ust. 1 tegoż artykułu jest

niezwykle zbliżone do odpowiadającej mu

regulacji art. 8 ust. 1 ustawy. Różnicą wzglę-

dem tego ostatniego jest brak zwrotu „o ile

informacje te nie wynikają już z okoliczno-

ści”. Nie jest to przeoczenie ustawodaw-

cy, a celowy zabieg. O ile bowiem podczas

transakcji zawieranej w miejscu prowadzo-

nej działalności gospodarczej klient może

zdobyć pewne informacje samodzielnie, np.

oglądając dokładnie towar, bądź z informa-

cji zamieszczonych w punkcie sprzedaży,

o tyle w przypadku transakcji dokonywa-

nych poza takim miejscem, a zwłaszcza na

odległość, konsument może nie mieć takiej

możliwości. Dlatego też na przedsiębiorcy

ciąży bezwzględny obowiązek przekazania

wskazanych w tym przepisie danych nabyw-

cy. Co ważne wyliczenie to jest kompletne,

brak bowiem w przepisie zwrotu „w szcze-

gólności”. Niemniej jednak obowiązek prze-

kazywania klientom dalszych informacji

może wynikać z innych ustaw, takich jak

np. ustawy z 18 lipca 2002 r. o świadczeniu

usług drogą elektroniczną (t.j. Dz.U. z 2013

r. poz. 1422) czy też ustawy z 20 lipca 2001

r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. nr 126,

poz. 715 ze zm.).

Podobnie jak w przypadku podstawowego

obowiązku informacyjnego, również i w

tym przypadku przedmiotowe dane należy

przekazać klientowi najpóźniej w chwili

wyrażenia przez niego woli związania się

umową. W przypadku jednakże transakcji

zawieranych poza lokalem przedsiębior-

stwa oraz na odległość przepis ten wyraża

jedynie zasadę ogólną, od której ustawa

przewiduje wyjątki w dalszych artykułach

rozdziału 3 (zob. art. 16 i art. 19 ustawy).

Oznacza to, że przekazanie wszystkich

ww. danych najpóźniej w chwili zawie-

rania umowy konieczne będzie, o ile nie

zaistnieje żadna z sytuacji szczególnych

opisanych w przywołanych przepisach.

Również sposób przekazywania informacji

konsumentom został uregulowany w dal-

szych postanowieniach niniejszej ustawy

(art. 13–14).

Niezależnie od metody ich przekazania, na-

leży pamiętać każdorazowo, że przekaż ma

mieć jasną i zrozumiałą dla odbiorcy for-

mę. Spełnienie tej przesłanki należy oceniać

przez pryzmat przeciętnego konsumenta,

który jest należycie zorientowany oraz ma

podstawową wiedzę na temat przedmiotu

świadczenia. Zabronione jest zatem posłu-

giwanie się wysokospecjalistycznym żargo-

nem lub odwołaniem do pojęć technicznych

nieznanych szerokiemu kręgowi odbiorców.

Tak samo oceniać należy używanie zwrotów

obcojęzycznych, jeżeli takie postępowanie

nie jest powszechne. Dodatkowo należy brać

pod uwagę fakt, że wzorzec przeciętnego

konsumenta przedstawia się inaczej w przy-

padku zakupów dokonywanych w typowych

miejscach handlu, a inaczej jeśli transakcja

zawierana jest poza lokalem przedsiębior-

stwa oraz przy użyciu środków porozumie-

wania się na odległość. W tych ostatnich

wypadkach istotne jest dostosowanie formy

przekazu do okoliczności danego przypadku.

W szczególności w sytuacjach, gdy propozy-

cja zawarcia umowy wychodzi od sprzedaw-

cy, nie zaś konsumenta. W takim bowiem

wypadku zazwyczaj będzie miał on mniej-

szą wiedzę o przedmiocie transakcji, niż

gdy udaje się do sklepu w celu jego zakupu.

Część danych przekazywanych na podstawie

komentowanego artykułu pokrywa się z in-

formacjami, o których mowa w art. 8 usta-

wy, są to wiadomości wskazane w punktach:

1, 2, 4, 6–8, 16, 17, 19, 20. Pozostałe punkty

nakazują bądź przekazywanie zbliżonych

danych, ale w formie rozszerzonej (tak np.

pkt 3, 5, 14), bądź też przewidują nakaz po-

informowania klientów o całkiem nowych

okolicznościach (tak np. pkt 9–13, 15, 18, 21).

I tak przedsiębiorca prócz swojego adresu

i numeru telefonu przekazywać będzie ad-

res poczty elektronicznej, informacja zaś

o łącznej cenie i wynagrodzeniu zawierać

powinna także dane dotyczące kosztów

transportu. W odniesieniu natomiast do

gwarancji na towar lub usługę szczegól-

ny obowiązek informacyjny wymaga, aby

udzielić konsumentowi również informacji

o ewentualnym jej braku.

Zasadnicza część dodatkowych wiadomości

przekazywanych klientom w przypadku

zawierania umów na odległość albo poza

lokalem przedsiębiorstwa odnosi się do

przysługującego konsumentom w tego typu

wypadkach prawa do odstąpienia od umo-

wy bez podania przyczyny (zob. pkt 9–12).

Możliwości takiej nie ma zaś, co do zasa-

dy, w przypadku sprzedaży dokonywanej

w lokalu przedsiębiorstwa, chyba że strony

umówią się inaczej.

Kodeksem dobrych praktyk, o którym mowa

w pkt 15, jest zbiór zasad postępowania, a w

szczególności norm etycznych i zawodowych,

których przedsiębiorca zobowiązuje się do-

browolnie przestrzegać względem swoich

kontrahentów. Nie ma ustawowego obo-

wiązku stosowania tego typu zasad przez

przedsiębiorców, jednakże ustawodawca za-

strzega, że w wypadku ich przyjęcia należy

poinformować o tym konsumenta, a także

wskazać mu możliwe sposoby zapoznania

się z nim (np. poprzez umieszczenie go na

stronie internetowej sklepu bądź wyłoże-

niu do wglądu w siedzibie przedsiębiorcy).

Podobnie, jeżeli sprzedawca wymaga od

klienta złożenia kaucji na poczet zamówie-

nia, dokonania przedpłaty albo udzielenia

innych gwarancji zapłaty ceny lub wyna-

grodzenia, należy zamieścić o tym stosow-

ną informację. Powinna ona określać nie

tylko wymagany sposób zabezpieczenia,

lecz także jego wysokość.

Celem zachęcenia stron do polubownego

rozwiązywania powstałych pomiędzy nimi

sporów ustawa nakazuje, aby przedsiębior-

ca poinformował konsumenta o możliwości

skorzystania z pozasądowych sposobów roz-

patrywania reklamacji i dochodzenia rosz-

czeń oraz zasadach dostępu do tych procedur.

Wypełniając ten obowiązek, należy wskazać

w szczególności na możliwość poddania się

mediacji czy też zawezwania do próby ugo-

dowej, a także miejsc lub instytucji, w któ-

rych można je wszcząć, a także przybliżonych

kosztów tego typu postępowań.

Ustępy 2 i 3 określają zasady w podawaniu

danych identyfikacyjnych przedsiębiorcy

w przypadku, gdy umowa jest zawierana

w imieniu innego przedsiębiorcy bądź też

w formie aukcji publicznej.

Na koniec należy wskazać, że mocą prze-

pisów zmieniających ustawy o prawach

konsumenta wprowadzone zostało nowe

wykroczenie w ustawie z 20 maja 1971 r.

– Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2013 r.

poz. 482 ze zm.; dalej: k.w.). Zgodnie z do-

danym art. 139b tegoż kodeksu, kto w za-

kresie działalności swojego przedsiębior-

stwa zawierając umowę z konsumentem,

nie spełnia wymagań dotyczących udzie-

lenia informacji lub wydania dokumen-

tu, przewidzianych w przepisach ustawy

z 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta,

podlega karze grzywny. Grzywna zaś może

zostać wymierzona w wysokości od 20 zł

do nawet 5000 zł.

Art. 13.

[Stosowanie

wzoru pouczenia]

komentarz

Jak już wspomniano w jednym z poprzed-

nich akapitów, jedną z najważniejszych in-

formacji przekazywanych konsumentom

przez przedsiębiorców w transakcjach za-

wieranych poza lokalem przedsiębiorstwa

lub na odległość stanowią wiadomości na

temat przysługującego klientom prawa

odstąpienia od umowy.

Szczegółowe zasady odstępowania od umo-

wy przez konsumenta, a także wynikających

z tego faktu skutków prawnych dla obu jej

stron, określone zostały w przepisach roz-

działu 4 komentowanej ustawy i omówione

zostaną w kolejnej części niniejszego komen-

tarza. W tym miejscu należy jedynie wskazać

na podstawowe informacje z tego zakresu

niezbędne do omówienia przepisu art. 13.

Konsument uprawniony jest do odstąpienia

od umowy bez podania przyczyny w ter-

minie 14 dni.

Początek biegu tego okresu uzależniony

jest od przedmiotu umowy, czy jest nim

wydanie rzeczy, a jeśli tak to czy jedno-

krotne, wielokrotne, bądź regularne, czy

też inne świadczenia (zob. art. 28 ustawy).

Do odstąpienia wystarczające jest wysła-

nie kontrahentowi oświadczenia w formie

pisemnej, przy czym decydująca jest data

stempla pocztowego. Przedsiębiorca może

wszakże udostępnić klientom również inny

sposób powiadomienia go o odstąpieniu,

np. w drodze elektronicznego formularza

(zob. art. 30 ustawy).

Nowa ustawa precyzuje również przypadki,

w których konsument zobowiązany będzie

do zapłaty przedsiębiorcy części wynagro-

dzenia lub innych kosztów, nawet pomimo

odstąpienia od umowy. Będą to następują-

cy sytuacje: jeżeli konsument wybrał spo-

sób dostarczenia rzeczy inny niż najtań-

szy zwykły sposób dostarczenia oferowany

przez przedsiębiorcę; gdy zgodził się on na

rozpoczęcie wykonywania usług na jego

rzecz przed upływem terminu do odstą-

pienia od umowy, a także w odniesieniu

do bezpośrednich kosztów zwrotu rzeczy

(zob. art. 33, art. 34 ust. 2, art. 25 ustawy).

Ustawodawca, z uwagi na zawiły charakter

przedmiotowych informacji, wprowadził

wzór pouczenia o odstąpienia od umowy,

który stanowi załącznik nr 1 do komento-

wanej ustawy. Zastępuje on oświadczenie

przedsiębiorcy w zakresie danych wska-

zanych w art. 12 ust. 1 pkt 9–11. Oznacza

to, że stosując niniejszy wzór, przedsię-

biorca zobligowany będzie do przekazania

konsumentowi pozostałych wiadomości

w inny sposób. Mogą zostać one dołączone

do wypełnionego należycie wzoru poucze-

nia bądź też przekazane klientowi w jeden

ze sposobów wskazanych w art. 14 ustawy.

Zwrócić w szczególności należy uwagę na

fakt, że wzór pouczenia nie obejmuje swo-

im zakresem danych wskazanych w art. 12

ust. 1 pkt 12, czyli informacji w przedmio-

cie braku prawa odstąpienia od umowy na

podstawie art. 38 ustawy lub okoliczno-

ściach, w których konsument traci prawo

odstąpienia od umowy. W wypadku wystą-

pienia takiej sytuacji zamiast wiadomości

dotyczących zasad odstąpienia wskazuje

się podstawę prawną, z której wynika brak

takiego prawa. Dziać się tak będzie przykła-

dowo, gdy przedsiębiorca wykonał w pełni

usługę za wyraźną zgodą konsumenta, któ-

ry został poinformowany przed rozpoczę-

ciem świadczenia, że po spełnieniu świad-

czenia przez przedsiębiorcę utraci prawo

odstąpienia od umowy. Przykładem zaś

okoliczności, w których konsument traci

prawo do odstąpienia od umowy jest wy-

rażenie przez niego zgody na dostarczenie

treści cyfrowych w trybie online (np. dostęp

do portalu internetowego, pobranie pliku

itp.) przed upływem okresu do odstąpienia

od umowy.

[wzór]

Art. 14.

[Sposoby

udzielania informacji]

komentarz

Przepisy komentowanego artykułu okre-

ślają możliwe do wykorzystania sposobu

doręczenia konsumentowi informacji prze-

widzianych w art. 12 ustawy. Jak wynika

z ich treści – będą one różne w zależności od

tego, czy umowa zawierana jest poza loka-

lem przedsiębiorstwa, czy też na odległość.

W pierwszym wypadku podstawową me-

todą wypełnienia szczególnego obowiązku

informacyjnego jest przedstawienie danych

w formie oświadczenia zapisanego na pa-

pierze. Dopiero zgoda konsumenta umożli-

wia zastosowanie innego środka przekazu.

W tym miejscu przypomnieć należy, że

przez „trwały nośnik” należy rozumieć

materiał lub narzędzie umożliwiające

konsumentowi lub przedsiębiorcy prze-

chowywanie informacji kierowanych oso-

biście do niego, w sposób umożliwiający

dostęp do informacji w przyszłości przez

czas odpowiedni do celów, jakim te in-

formacje służą, i które pozwalają na od-

tworzenie przechowywanych informa-

cji w niezmienionej postaci. Przez „czas

odpowiedni” należy natomiast rozumieć

okres, w którym informacje te mogą być

niezbędne do skorzystania przez konsu-

menta z przysługujących mu uprawnień,

nie tylko do odstąpienia od umowy bez

podania przyczyny, lecz także innych rosz-

czeń wynikających z przepisów o rękojmi

za wady rzeczy oraz gwarancji. Zgodnie

zaś ze zmianami wprowadzonymi przez

niniejszą ustawę okres rękojmi za wady

rzeczy ruchomej wynosić będzie dwa lata.

Identycznie przedstawiać się będzie okres

gwarancji, z tym wszakże zastrzeżeniem,

że gwarant będzie mógł go skrócić w do-

kumencie gwarancyjnym.

Trwałymi nośnikami będą zatem dysk CD/

DVD, pamięć typu flash (np. pendrive) bądź

też przekazanie stosownych danych przy

użyciu poczty elektronicznej. Jakkolwiek

poczta taka nie jest ani „materiałem”, ani

„urządzeniem”, o których mowa w definicji

trwałego nośnika, to przy komunikowa-

niu się za pomocą poczty elektronicznej

przekazywane informacje są utrwalane na

trwałych nośnikach, np. na serwerze od-

biorcy, co w praktyce oznacza, że posłużenie

się pocztą elektroniczną do przekazania

informacji, co do których projekt wymaga,

aby były utrwalone na trwałym nośniku,

będzie spełniać ten wymóg (tak wskazuje

Uzasadnienie do projektu ustawy o pra-

wach konsumenta).

Nie jest możliwe przekazywanie danych

w inny sposób niż na papierze, jeżeli kon-

sument nie udzieli na to wyraźnej zgody.

Należy zadbać o odpowiednie potwierdze-

nie tej okoliczności, np. w formie podpisu

na uprzednio przygotowanym formula-

rzu oświadczenia zawierającego zgodę na

przekazanie informacji w innej formie niż

zapisanych na papierze. Jest to ważne, bo-

wiem ciężar dowodu wykazania, że klient

udzielił takiej zgody, spoczywać będzie

na przedsiębiorcy. Naruszenie zaś ust. 1

przez dostarczenie wymaganych wiado-

mości w inny sposób niż na papierze, bez

zgody konsumenta, może być traktowane

jak niewypełnienie obowiązku informacyj-

nego. To zaś ma dla przedsiębiorcy daleko

idące konsekwencje. Najważniejszą z nich

jest wydłużenie okresu do odstąpienia od

umowy z podstawowych 14 dni, do nawet

12 miesięcy (zob. art. 29 ustawy). Jeżeli zaś

dojdzie już do takiej sytuacji, tj. przekaza-

nia danych w sposób inny niż zastrzeżony

przez ustawę, aby zmniejszyć negatywne

następstwa tego faktu, należy dostarczyć

klientowi informację w formie zapisanej

na papierze. Termin do odstąpienia od

umowy biec będzie od chwili doręczenia

dokumentu, jednakże ulegnie ponownie

skróceniu do 14 dni.

W przypadku natomiast umów zawiera-

nych na odległość obowiązek informacyjny

może zostać wypełniony poprzez przekaza-

nie konsumentom danych w sposób odpo-

wiadający rodzajowi użytego środka poro-

zumiewania się na odległość. Innymi słowy,

do dostarczenia klientowi przedmiotowych

wiadomości użyta powinna zostać tożsa-

ma metoda, jaką wykorzystano do zawarcia

umowy (np. wideoczat, serwis sklepu in-

ternetowego, telefon itp.). Z zastrzeżeniem

wszakże istotnego wyjątku przewidzianego

w art. 19 ustawy, który dotyczy przypadków,

gdy właściwości techniczne użytego środka

porozumiewania się na odległość ograni-

czają rozmiar możliwych do przekazania

informacji lub czas na ich przedstawienie

(zob. komentarz do tego artykułu).

Niezależnie od rodzaju transakcji, a także

wybranego sposobu dostarczenia konsu-

mentowi wzmiankowanych informacji,

niezbędne jest zachowanie wymogu, aby

zostały one sformułowane w sposób czytel-

ny oraz wyrażone prostym językiem. Jest

to swoiste superfluum ustawowe (powtó-

rzenie), już przepis art. 12 ust. 1 nakazuje

bowiem informować konsumenta w sposób

jasny i zrozumiały. Komentowany artykuł

natomiast odnosi się właśnie do przekazy-

wania danych wymienionych w art. 12 ust. 1

ustawy. Tłumaczyć to należy szczególnym

prenumerata

firma

i prawo

Redaktor prowadząca:
Joanna Pieńczykowska
joanna.pienczykowska@infor.pl

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: johnprctorbob@gmail.com

2 / 8

komentarze

Dziennik Gazeta Prawna, 26 sierpnia 2014 nr 164 (3805)

gazetaprawna.pl

znaczeniem tej normy prawnej. Przekaza-

nie bowiem informacji, które nie będą dla

klienta zrozumiałe bądź trudne do odczytu

z uwagi na użyty specjalistyczny język nie

będzie wypełniało obowiązku z art. 12, to

zaś spowoduje zaistnienie wskazywanych

już wyżej konsekwencji w postaci wydłuże-

nia okresu do odstąpienia od umowy przez

konsumenta bez podania przyczyny. In-

formacje te powinny być zatem zarówno

sformułowane w sposób czytelny oraz wy-

rażone prostym językiem, jak i jasne i zro-

zumiałe.

[przykład 1]

Art. 15.

[Inne dokumenty

przekazywane konsumentowi]

1. Przedsiębiorca jest zobowiązany wydać
konsumentowi dokument umowy zawartej
poza lokalem przedsiębiorstwa lub
potwierdzenie jej zawarcia, utrwalone
na papierze lub, za zgodą konsumenta,
na innym trwałym nośniku.
2. W taki sam sposób przedsiębiorca
potwierdza konsumentowi otrzymanie
zgody na dostarczenie treści cyfrowych
w okolicznościach powodujących utratę
prawa odstąpienia od umowy.

3. Jeżeli na wyraźne żądanie konsumen-
ta wykonywanie usługi albo dostarczanie
wody, gazu, energii elektrycznej, gdy nie są
one dostarczane w ograniczonej objętości
lub w ustalonej ilości, lub energii cieplnej
ma się rozpocząć przed upływem terminu
do odstąpienia od umowy zawartej poza
lokalem przedsiębiorstwa, przedsiębiorca
wymaga od konsumenta złożenia wyraźnego
oświadczenia zawierającego takie żądanie
na trwałym nośniku.

komentarz

Przepisy komentowanego artykułu rozsze-

rzają wyrażony w art. 12 ustawy obowiązek

informacyjny, nakładając na przedsiębior-

ców nakaz wydania konsumentom kolej-

nych dokumentów związanych z łączącym

strony stosunkiem zobowiązaniowym. Po-

szczególne ustępy omawianego artykułu,

podobnie jak i pozostałe, odnoszą się wy-

łącznie do umów zawieranych poza loka-

lem przedsiębiorstwa. Analogiczne unor-

mowanie w zakresie umów zawieranych

na odległość zostało zawarte w przepisach

art. 21 ustawy.

Pierwszy z nich wyraża obowiązek dostar-

czenia konsumentowi dokumentu umowy

zawartej z nim w ten sposób utrwalonej

na papierze. Podobnie jak w omawianym

wcześniej przypadku doręczania innych

informacji, również sama treść umowy

może zostać utrwalona także na trwałym

nośniku, w tym przesłana na podany przez

klienta adres poczty elektronicznej. Ana-

logicznie jak uprzednio, także i w tym wy-

padku niezbędne jest jednakże uzyskanie

uprzedniej zgody konsumenta na moż-

liwość posłużenia się innym nośnikiem

niż papier.

W sytuacjach gdy umowa została zawarta

jedynie w formie ustnej, zamiast przed-

łożenia jej dokumentu, na przedsiębiorcy

spoczywa obowiązek przedstawienia kon-

sumentowi oświadczenia, z którego będzie

wynikał fakt jej zawarcia. Do tego rodzaju

potwierdzenia stosuje się tożsame zasa-

dy jak do doręczenia dokumentu umowy.

Powinno być ono zatem wydane w formie

utrwalonej na papierze, a za zgodą drugiej

strony może zostać utrwalone na innym

trwałym nośniku. Wybór takiego nośnika

został pozostawiony przedsiębiorcy. Może

to być zarówno dysk CD/DVD, jak i e-mail

ze stosownym załącznikiem.

Drugi z ustępów przedmiotowego arty-

kułu odnosi się do sytuacji, w której umo-

wa dotyczy dostarczania treści cyfrowych,

które nie są zapisane na nośniku mate-

rialnym, a spełnianie świadczenia rozpo-

częło się za wyraźną zgodą konsumenta

przed upływem terminu do odstąpienia

od umowy i po poinformowaniu go przez

przedsiębiorcę o utracie prawa odstąpienia

od umowy. Ze względu na fakt, że przypa-

dek taki powoduje utratę przysługującego

konsumentowi prawa do odstąpienia od

umowy bez podania przyczyny – ustawo-

dawca zastrzega konieczność uzyskania

jego wyraźnej zgody na rozpoczęcie re-

alizacji umowy przed upływem okresu do

odstąpienia. Aby dodatkowo zabezpieczyć

konsumenta – konieczne jest potwierdze-

nie przez usługodawcę faktu otrzymania

takiej zgody. Może ona zostać przekazana

w formie papierowego dokumentu bądź

też zapisu na innym trwałym nośniku. Pod

pojęciem treści cyfrowych należy zaś rozu-

mieć wszelkie dane wytwarzane i dostar-

czane w postaci cyfrowej. Będą to zatem

zarówno pliki udostępnione do pobrania

lub edytowania, jak i treść witryn inter-

netowych.

Przepis niniejszy odnosi się wszakże tyl-

ko do tych spośród treści cyfrowych, które

nie zostały zapisane na „nośniku material-

nym”. Nie dotyczy on więc tego typu da-

nych, jeżeli umieszczono je na płycie CD/

DVD, pamięci flash itp. Przy czym poję-

cie to należy odróżnić od terminu „trwa-

ły nośnik”. Tym ostatnim będzie bowiem

także list elektroniczny, który dopiero po

dostarczeniu zostaje zapisany w pamięci

komputera. W tym zaś wypadku ustawo-

dawca wskazuje, że treści muszą być już

uprzednio zapisane na odpowiednim no-

śniku, co wyklucza przypadki stosowania

poczty elektronicznej.

Ostatni z ustępów odnosi się do kolej-

nej sytuacji szczególnej. Tym razem cho-

dzi o przypadek, w którym poza lokalem

przedsiębiorstwa zostaje zawarta umo-

wa na dostarczanie wody, gazu, energii

elektrycznej lub energii cieplnej, gdy nie

są one dostarczane w ograniczonej obję-

tości lub w ustalonej ilości, a konsument

wyraża zgodę na rozpoczęcie jej realizacji

jeszcze przed upływem terminu do odstą-

pienia od umowy. W takim wypadku bo-

wiem na przedsiębiorcy spoczywa obowią-

zek uzyskania od konsumenta wyraźnego

oświadczenia zawierającego takie żądanie

na trwałym nośniku.

Ustawodawca nie wymaga przy tym, aby

tego typu deklaracja została zapisana na

papierze, wystarczające jest jej utrwale-

nie na jakimkolwiek trwałym nośniku.

W praktyce, wobec warunków zawiera-

nia umowy, w grę wchodzi bądź złożenie

pisemnej dyspozycji, bądź też wysłanie

jej e-mailem albo przy pomocy innego

urządzenia pozwalającego na wyrażenie

woli przez konsumenta i jej utrwalenie,

takie jak chociażby różnego typu elektro-

niczne terminale lub tablety pozwalające

na złożenie podpisu. Tego typu urządze-

niami posługują się obecnie firmy ku-

rierskie. Ze względu zaś na zapis treści

w pamięci flash urządzenia, a także moż-

liwość przesłania jej w formie cyfrowej

przy użyciu modułu GSM, uznać należy,

że spełniają one warunek złożenia żąda-

nia na trwałym nośniku. Trudno nato-

miast sobie wyobrazić, aby konsument

wyrażał swoją wolę przy użyciu innych

nośników, niemniej z uwagi na sposób

konstrukcji komentowanego przepisu nie

jest to wykluczone.

Na zakończenie należy wskazać, dlaczego

uzyskanie omawianej zgody jest dla przed-

siębiorcy tak bardzo istotne. Mianowicie,

jeżeli przedmiotem umowy jest świad-

czenie usług dostarczania wody, gazu lub

energii elektrycznej, w przypadku gdy nie

są one oferowane w ograniczonej objętości

lub w ustalonej ilości, lub energii ciepl-

nej, a przedsiębiorca rozpoczął jej wyko-

nywanie przed upływem okresu do odstą-

pienia od umowy przez konsumenta oraz

bez uzyskania jego wyraźnego żądania na

wcześniejsze rozpoczęcie realizacji umo-

wy, to – w przypadku odstąpienia od niej

w ustawowym terminie – klient nie jest

zobowiązany do zapłaty za usługi wyko-

nane do tego momentu oraz dostarczone

w tym czasie media.

Taki sam skutek nastąpi w przypadku do-

starczenia konsumentowi zamówionych

przez niego treści cyfrowych, które nie zo-

stały zapisane na nośniku materialnym,

jeżeli uczyniono to – bez jego wyraźnej

zgody – przed upływem terminu do od-

stąpienia od umowy (więcej na ten temat

zob. komentarz do art. 36 ustawy).

[przykład 2]

Wzór

Wzór pouczenia o odstąpieniu od umowy

PraWo odstąPienia od umoWy

Mają Państwo prawo odstąpić od niniejszej umowy w terminie 14 dni bez podania jakiejkolwiek
przyczyny.
Termin do odstąpienia od umowy wygasa po upływie 14 dni od dnia

[1]

Aby skorzystać z prawa odstąpienia od umowy, muszą Państwo poinformować nas

[2]

o swojej

decyzji o odstąpieniu od niniejszej umowy w drodze jednoznacznego oświadczenia (na przykład
pismo wysłane pocztą, faksem lub pocztą elektroniczną).
Mogą Państwo skorzystać ze wzoru formularza odstąpienia od umowy, jednak nie jest to obowiąz-
kowe.

[3]

Aby zachować termin do odstąpienia od umowy, wystarczy, aby wysłali Państwo informację doty-
czącą wykonania przysługującego Państwu prawa odstąpienia od umowy przed upływem terminu
do odstąpienia od umowy.
Skutki odstąpienia od umowy
W przypadku odstąpienia od niniejszej umowy zwracamy Państwu wszystkie otrzymane od
Państwa płatności, w tym koszty dostarczenia rzeczy (z wyjątkiem dodatkowych kosztów wyni-
kających z wybranego przez Państwa sposobu dostarczenia innego niż najtańszy zwykły sposób
dostarczenia przez nas oferowany), niezwłocznie, a w każdym przypadku nie później niż 14 dni od
dnia, w którym zostaliśmy poinformowani o Państwa decyzji o wykonaniu prawa odstąpienia od
niniejszej umowy. Zwrotu płatności dokonamy przy użyciu takich samych sposobów płatności, jakie
zostały przez Państwa użyte w pierwotnej transakcji, chyba że wyraźnie zgodziliście się Państwo
na inne rozwiązanie; w każdym przypadku nie poniosą Państwo żadnych opłat w związku z tym
zwrotem.

[4]

…

[5]

…

[6]

instrukcja dla przedsiębiorcy:

[1]

Proszę wpisać jeden z następujących fragmentów tekstu w cudzysłowie:

– w przypadku umów o świadczenie usług lub umów, których przedmiotem jest dostarczanie
wody, gazu lub energii elektrycznej, w przypadku gdy nie są one dostarczane w ograniczonej
objętości lub w ustalonej ilości, dostarczanie energii cieplnej lub dostarczanie treści cyfrowych,
które nie są dostarczane na nośniku materialnym: „zawarcia umowy.”;
– w przypadku umowy zobowiązującej do przeniesienia własności rzeczy (np. umowy sprzedaży,
umowy dostawy lub umowy o dzieło będące rzeczą ruchomą): „w którym weszli Państwo w posia-
danie rzeczy lub w którym osoba trzecia inna niż przewoźnik i wskazana przez Państwa weszła
w posiadanie rzeczy.”;
– w przypadku umowy zobowiązującej do przeniesienia własności wielu rzeczy, które dostarczane
są osobno: „w którym weszli Państwo w posiadanie ostatniej z rzeczy lub w którym osoba trzecia
inna niż przewoźnik i wskazana przez Państwa weszła w posiadanie ostatniej z rzeczy.”;
– w przypadku umowy zobowiązującej do przeniesienia własności rzeczy dostarczanych partiami
lub w częściach: „w którym weszli Państwo w posiadanie ostatniej partii lub części lub w którym
osoba trzecia inna niż przewoźnik i wskazana przez Państwa weszła w posiadanie ostatniej partii
lub części.”;
– w przypadku umów o regularne dostarczanie rzeczy przez czas oznaczony: „w którym weszli
Państwo w posiadanie pierwszej z rzeczy lub w którym osoba trzecia inna niż przewoźnik i wska-
zana przez Państwa weszła w posiadanie pierwszej z rzeczy.”.

[2]

Proszę wpisać Państwa nazwisko, pełny adres pocztowy oraz, o ile są dostępne, Państwa numer

telefonu, numer faksu i adres e–mail.

[3]

Jeżeli umożliwiają Państwo konsumentowi wypełnienie i przesłanie informacji o odstąpieniu od

umowy drogą elektroniczną na Państwa stronie internetowej, proszę wpisać, co następuje: „Mogą
Państwo również wypełnić i przesłać formularz odstąpienia od umowy lub jakiekolwiek inne jedno-
znaczne oświadczenie drogą elektroniczną na naszej stronie internetowej [proszę wstawić adres
strony internetowej]. Jeżeli skorzystają Państwo z tej możliwości, prześlemy Państwu niezwłocznie
potwierdzenie otrzymania informacji o odstąpieniu od umowy na trwałym nośniku (na przykład
pocztą elektroniczną).”.

[4]

W przypadku umów zobowiązujących do przeniesienia własności rzeczy, w których nie zapro-

ponowali Państwo, że odbiorą rzeczy w przypadku odstąpienia od umowy, proszę wpisać, co
następuje: „Możemy wstrzymać się ze zwrotem płatności do czasu otrzymania rzeczy lub do czasu
dostarczenia nam dowodu jej odesłania, w zależności od tego, które zdarzenie nastąpi wcześniej.”.

[5]

Jeżeli konsument otrzymał rzeczy w związku z umową:

a) proszę wpisać:
– „Odbierzemy rzecz”; lub
– „Proszę odesłać lub przekazać nam rzecz lub... [proszę tutaj wpisać nazwę i pełny adres pocz-
towy, w przypadku gdy ma to zastosowanie, osoby upoważnionej przez Państwa do odbioru
rzeczy], niezwłocznie, a w każdym razie nie później niż 14 dni od dnia, w którym poinformowali nas
Państwo o odstąpieniu od niniejszej umowy. Termin jest zachowany, jeżeli odeślą Państwo rzecz
przed upływem terminu 14 dni.”;
b) proszę wpisać:
– „Ponosimy koszty zwrotu rzeczy.”;
– „Będą Państwo musieli ponieść bezpośrednie koszty zwrotu rzeczy.”;
– Jeżeli w przypadku umowy zawieranej na odległość, nie oferują Państwo ponoszenia kosztów
zwrotu rzeczy, a rzecz ze względu na swój charakter nie może zostać w zwykły sposób odesłana
pocztą: „Będą Państwo musieli ponieść bezpośrednie koszty zwrotu rzeczy:... PLN [proszę wpisać
kwotę]”; lub jeżeli nie można, rozsądnie oceniając, wcześniej obliczyć kosztów zwrotu rzeczy: „Będą
Państwo musieli ponieść bezpośrednie koszty zwrotu towarów. Wysokość tych kosztów szacowa-
na jest maksymalnie na kwotę około... PLN [proszę wpisać kwotę].”; lub
– Jeżeli, w przypadku umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa, rzecz ze względu na swój
charakter nie może zostać w zwykły sposób odesłana pocztą, a dostarczono ją do miejsca zamiesz-
kania konsumenta w chwili zawarcia umowy: „Odbioru rzeczy dokonamy na nasz koszt”; oraz
c) proszę wpisać: „Odpowiadają Państwo tylko za zmniejszenie wartości rzeczy wynikające
z korzystania z niej w sposób inny niż było to konieczne do stwierdzenia charakteru, cech i funk-
cjonowania rzeczy.”.

[6]

W przypadku umów dotyczących świadczenia usług lub dostarczania wody, gazu lub energii

elektrycznej, w przypadku gdy nie są one dostarczane w ograniczonej objętości lub w ustalo-
nej ilości, lub dostarczania energii cieplnej, proszę wpisać, co następuje: „Jeżeli zażądali Państwo
rozpoczęcia świadczenia usług lub dostarczania wody/gazu/energii elektrycznej/energii cieplnej
[niepotrzebne skreślić] przed upływem terminu do odstąpienia od umowy, zapłacą nam Państwo
kwotę proporcjonalną do zakresu świadczeń spełnionych do chwili, w której poinformowali nas
Państwo o odstąpieniu od niniejszej umowy.”.

PrzyKŁad 1

Wybór metody

dostarczenia informacji

Prawidłowe wykonanie obowiązku wynika-
jącego z art. 14 ust. 2 komentowanej ustawy
zależeć będzie od użytego przez przedsiębior-
cę w celu zawarcia umowy z konsumentem
środka porozumiewania się na odległość.
Jeżeli zatem strony zawarły umowę poprzez
wymianę oświadczeń woli przy użyciu poczty
elektronicznej, to również dostarczenie
informacji wymagane przez przepisy art. 12
ustawy może nastąpić w ten sam sposób,
czyli wysłanie ich na adres poczty elektronicz-
nej konsumenta.

PrzyKŁad 2

Oświadczenie potwierdzające

zawarcie umowy

Konsument w czasie wycieczki zorganizo-
wanej przez znanego sprzedawcę sprzętu
AGD celem zaprezentowania jej uczestni-
kom nowego modelu odkurzacza zawarł
z przedsiębiorcą umowę sprzedaży jednego
egzemplarza takiego urządzenia. Umowa
została zawarta poprzez wręczenie klientowi
kartonu z odkurzaczem oraz zapłatę przez
niego ustalonej ceny sprzedawcy. Strony
nie zawarły pisemnej umowy sprzedaży.
W takich warunkach przedsiębiorca zobo-
wiązany jest do wydania konsumentowi wraz
z zakupionym towarem oświadczenia zawie-
rającego potwierdzenie faktu zawarcia umowy
sprzedaży. Jeżeli klient wyrazi na to zgodę
– może zostać ono przesłane mu na adres jego
poczty elektronicznej albo wydane w postaci
zapisu na innym trwałym nośniku danych.

komentarze

Dziennik Gazeta Prawna, 26 sierpnia 2014 nr 164 (3805)

gazetaprawna.pl

znaczeniem tej normy prawnej. Przekaza-

nie bowiem informacji, które nie będą dla

klienta zrozumiałe bądź trudne do odczytu

z uwagi na użyty specjalistyczny język nie

będzie wypełniało obowiązku z art. 12, to

zaś spowoduje zaistnienie wskazywanych

już wyżej konsekwencji w postaci wydłuże-

nia okresu do odstąpienia od umowy przez

konsumenta bez podania przyczyny. In-

formacje te powinny być zatem zarówno

sformułowane w sposób czytelny oraz wy-

rażone prostym językiem, jak i jasne i zro-

zumiałe.

[przykład 1]

Art. 15.

[Inne dokumenty

przekazywane konsumentowi]

komentarz

Przepisy komentowanego artykułu rozsze-

rzają wyrażony w art. 12 ustawy obowiązek

informacyjny, nakładając na przedsiębior-

ców nakaz wydania konsumentom kolej-

nych dokumentów związanych z łączącym

strony stosunkiem zobowiązaniowym. Po-

szczególne ustępy omawianego artykułu,

podobnie jak i pozostałe, odnoszą się wy-

łącznie do umów zawieranych poza loka-

lem przedsiębiorstwa. Analogiczne unor-

mowanie w zakresie umów zawieranych

na odległość zostało zawarte w przepisach

art. 21 ustawy.

Pierwszy z nich wyraża obowiązek dostar-

czenia konsumentowi dokumentu umowy

zawartej z nim w ten sposób utrwalonej

na papierze. Podobnie jak w omawianym

wcześniej przypadku doręczania innych

informacji, również sama treść umowy

może zostać utrwalona także na trwałym

nośniku, w tym przesłana na podany przez

klienta adres poczty elektronicznej. Ana-

logicznie jak uprzednio, także i w tym wy-

padku niezbędne jest jednakże uzyskanie

uprzedniej zgody konsumenta na moż-

liwość posłużenia się innym nośnikiem

niż papier.

W sytuacjach gdy umowa została zawarta

jedynie w formie ustnej, zamiast przed-

łożenia jej dokumentu, na przedsiębiorcy

spoczywa obowiązek przedstawienia kon-

sumentowi oświadczenia, z którego będzie

wynikał fakt jej zawarcia. Do tego rodzaju

potwierdzenia stosuje się tożsame zasa-

dy jak do doręczenia dokumentu umowy.

Powinno być ono zatem wydane w formie

utrwalonej na papierze, a za zgodą drugiej

strony może zostać utrwalone na innym

trwałym nośniku. Wybór takiego nośnika

został pozostawiony przedsiębiorcy. Może

to być zarówno dysk CD/DVD, jak i e-mail

ze stosownym załącznikiem.

Drugi z ustępów przedmiotowego arty-

kułu odnosi się do sytuacji, w której umo-

wa dotyczy dostarczania treści cyfrowych,

które nie są zapisane na nośniku mate-

rialnym, a spełnianie świadczenia rozpo-

częło się za wyraźną zgodą konsumenta

przed upływem terminu do odstąpienia

od umowy i po poinformowaniu go przez

przedsiębiorcę o utracie prawa odstąpienia

od umowy. Ze względu na fakt, że przypa-

dek taki powoduje utratę przysługującego

konsumentowi prawa do odstąpienia od

umowy bez podania przyczyny – ustawo-

dawca zastrzega konieczność uzyskania

jego wyraźnej zgody na rozpoczęcie re-

alizacji umowy przed upływem okresu do

odstąpienia. Aby dodatkowo zabezpieczyć

konsumenta – konieczne jest potwierdze-

nie przez usługodawcę faktu otrzymania

takiej zgody. Może ona zostać przekazana

w formie papierowego dokumentu bądź

też zapisu na innym trwałym nośniku. Pod

pojęciem treści cyfrowych należy zaś rozu-

mieć wszelkie dane wytwarzane i dostar-

czane w postaci cyfrowej. Będą to zatem

zarówno pliki udostępnione do pobrania

lub edytowania, jak i treść witryn inter-

netowych.

Przepis niniejszy odnosi się wszakże tyl-

ko do tych spośród treści cyfrowych, które

nie zostały zapisane na „nośniku material-

nym”. Nie dotyczy on więc tego typu da-

nych, jeżeli umieszczono je na płycie CD/

DVD, pamięci flash itp. Przy czym poję-

cie to należy odróżnić od terminu „trwa-

ły nośnik”. Tym ostatnim będzie bowiem

także list elektroniczny, który dopiero po

dostarczeniu zostaje zapisany w pamięci

komputera. W tym zaś wypadku ustawo-

dawca wskazuje, że treści muszą być już

uprzednio zapisane na odpowiednim no-

śniku, co wyklucza przypadki stosowania

poczty elektronicznej.

Ostatni z ustępów odnosi się do kolej-

nej sytuacji szczególnej. Tym razem cho-

dzi o przypadek, w którym poza lokalem

przedsiębiorstwa zostaje zawarta umo-

wa na dostarczanie wody, gazu, energii

elektrycznej lub energii cieplnej, gdy nie

są one dostarczane w ograniczonej obję-

tości lub w ustalonej ilości, a konsument

wyraża zgodę na rozpoczęcie jej realizacji

jeszcze przed upływem terminu do odstą-

pienia od umowy. W takim wypadku bo-

wiem na przedsiębiorcy spoczywa obowią-

zek uzyskania od konsumenta wyraźnego

oświadczenia zawierającego takie żądanie

na trwałym nośniku.

Ustawodawca nie wymaga przy tym, aby

tego typu deklaracja została zapisana na

papierze, wystarczające jest jej utrwale-

nie na jakimkolwiek trwałym nośniku.

W praktyce, wobec warunków zawiera-

nia umowy, w grę wchodzi bądź złożenie

pisemnej dyspozycji, bądź też wysłanie

jej e-mailem albo przy pomocy innego

urządzenia pozwalającego na wyrażenie

woli przez konsumenta i jej utrwalenie,

takie jak chociażby różnego typu elektro-

niczne terminale lub tablety pozwalające

na złożenie podpisu. Tego typu urządze-

niami posługują się obecnie firmy ku-

rierskie. Ze względu zaś na zapis treści

w pamięci flash urządzenia, a także moż-

liwość przesłania jej w formie cyfrowej

przy użyciu modułu GSM, uznać należy,

że spełniają one warunek złożenia żąda-

nia na trwałym nośniku. Trudno nato-

miast sobie wyobrazić, aby konsument

wyrażał swoją wolę przy użyciu innych

nośników, niemniej z uwagi na sposób

konstrukcji komentowanego przepisu nie

jest to wykluczone.

Na zakończenie należy wskazać, dlaczego

uzyskanie omawianej zgody jest dla przed-

siębiorcy tak bardzo istotne. Mianowicie,

jeżeli przedmiotem umowy jest świad-

czenie usług dostarczania wody, gazu lub

energii elektrycznej, w przypadku gdy nie

są one oferowane w ograniczonej objętości

lub w ustalonej ilości, lub energii ciepl-

nej, a przedsiębiorca rozpoczął jej wyko-

nywanie przed upływem okresu do odstą-

pienia od umowy przez konsumenta oraz

bez uzyskania jego wyraźnego żądania na

wcześniejsze rozpoczęcie realizacji umo-

wy, to – w przypadku odstąpienia od niej

w ustawowym terminie – klient nie jest

zobowiązany do zapłaty za usługi wyko-

nane do tego momentu oraz dostarczone

w tym czasie media.

Taki sam skutek nastąpi w przypadku do-

starczenia konsumentowi zamówionych

przez niego treści cyfrowych, które nie zo-

stały zapisane na nośniku materialnym,

jeżeli uczyniono to – bez jego wyraźnej

zgody – przed upływem terminu do od-

stąpienia od umowy (więcej na ten temat

zob. komentarz do art. 36 ustawy).

[przykład 2]

Wzór

Wzór pouczenia o odstąpieniu od umowy

PraWo odstąPienia od umoWy

Mają Państwo prawo odstąpić od niniejszej umowy w terminie 14 dni bez podania jakiejkolwiek
przyczyny.
Termin do odstąpienia od umowy wygasa po upływie 14 dni od dnia

[1]

Aby skorzystać z prawa odstąpienia od umowy, muszą Państwo poinformować nas

[2]

o swojej

[3]

[4]

…

[5]

…

[6]

instrukcja dla przedsiębiorcy:

[1]

Proszę wpisać jeden z następujących fragmentów tekstu w cudzysłowie:

[2]

Proszę wpisać Państwa nazwisko, pełny adres pocztowy oraz, o ile są dostępne, Państwa numer

telefonu, numer faksu i adres e–mail.

[3]

Jeżeli umożliwiają Państwo konsumentowi wypełnienie i przesłanie informacji o odstąpieniu od

[4]

W przypadku umów zobowiązujących do przeniesienia własności rzeczy, w których nie zapro-

[5]

Jeżeli konsument otrzymał rzeczy w związku z umową:

[6]

W przypadku umów dotyczących świadczenia usług lub dostarczania wody, gazu lub energii

PrzyKŁad 1

Wybór metody

dostarczenia informacji

PrzyKŁad 2

Oświadczenie potwierdzające

zawarcie umowy

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: johnprctorbob@gmail.com

3 / 8

Komentarze

Dziennik Gazeta Prawna, 26 sierpnia 2014 nr 164 (3805)

gazetaprawna.pl

Art. 16.

[Usługi naprawy

i konserwacji]

1. W przypadku zawarcia umowy poza
lokalem przedsiębiorstwa, gdy ustalone
w umowie wynagrodzenie nie przekracza
sześciuset złotych, konsument zażądał
wykonania usługi przez przedsiębiorcę
w celu naprawy lub konserwacji, a przedsię-
biorca i konsument natychmiast wykonują
swoje zobowiązania, przedsiębiorca jest
zobowiązany:
1) udzielić konsumentowi informacji,
o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 i 3,
oraz informacji dotyczących wynagrodzenia
i sposobu, w jaki ma być obliczane;
2) przedstawić łączny kosztorys utrwalony
na papierze lub, za zgodą konsumenta,
na innym trwałym nośniku;
3) udzielić informacji, o których mowa
w art. 12 ust. 1 pkt 1, 9 i 12, z tym że jeżeli
konsument wyrazi na to zgodę, nie muszą
być one utrwalone na papierze lub innym
trwałym nośniku.
2. Dokument umowy lub potwierdzenie jej
zawarcia, które przedsiębiorca zobowiązany
jest wydać konsumentowi zgodnie z art. 15
ust. 1, obejmuje informacje wskazane
w art. 12.

komentarz

Przepisy komentowanego artykułu wpro-

wadzają znaczne zmiany w zakresie wyko-

nywania przez przedsiębiorców na rzecz

konsumentów drobnych usług poza lokalem

przedsiębiorstwa, polegających na napra-

wie lub konserwacji. Dla lepszego zobra-

zowania sytuacji, w których niniejsze za-

sady znajdą zastosowanie, można posłużyć

się następującym przykładem. Konsument

zgłasza się do przedsiębiorcy wykonujące-

go bieżące naprawy sprzętu RTV lub AGD

w miejscu zamieszkania klienta oraz uma-

wia z nim spotkanie celem sprawdzenia

uszkodzonego sprzętu oraz jego ewentu-

alnej naprawy. Usługodawca przyjeżdża na

umówione miejsce – najczęściej do miesz-

kania zleceniodawcy. Sprawdza stan zepsu-

tego lub uszkodzonego urządzenia oraz

wskazuje konsumentowi możliwy sposób

i koszt naprawy. Klient zaś wyraża zgodę

na przystąpienie przez przedsiębiorcę do

natychmiastowego wykonania naprawy

bądź konserwacji sprzętu. Ze względu na

specyfikę takiej usługi, jej natychmiasto-

wą realizację oraz przede wszystkim brak

spisania stosownych uzgodnień na piśmie

– dochodziło do sytuacji, w których usługo-

dawca finalnie domagał się wyższej zapłaty,

niż została początkowo uzgodniona. W celu

ochrony klientów w tego typu umowach,

zwłaszcza przed ww. przypadkami, wpro-

wadzono omawianą regulację.

Nowe przepisy nakładają na przedsiębiorcę

trudniącego się wykonywaniem przedmio-

towych usług kilka nowych obowiązków,

i to zarówno na etapie przed zawarciem

umowy o naprawę lub konserwację, jak i już

po wykonaniu stosownej usługi. W pierw-

szej kolejności usługodawca zobowiązany

jest zatem do udzielenia konsumentowi

wskazanych poniżej informacji, przy czym

szczególnej uwagi wymaga zastrzeżony

przez ustawodawcę sposób ich przekaza-

nia, który w zależności od rodzaju danych

jest inny.

I tak przedsiębiorca informuje klienta o:

a) swoich danych identyfikujących, w szcze-

gólności o firmie, organie, który zareje-

strował działalność gospodarczą, a także

numerze, pod którym został zarejestro-

wany, oraz adresie przedsiębiorstwa,

adresie poczty elektronicznej oraz nu-

merach telefonu lub faksu, jeżeli są do-

stępne, pod którymi konsument może

szybko i efektywnie kontaktować się

z przedsiębiorcą – w odniesieniu do tych

danych ustawa nie przewiduje sposobu

ich przekazania, ale ich ilość czyni mało

praktycznym przekazywanie ich ustnie.

Dane te mogą zostać umieszczone na

uprzednio przygotowanym druku, na

którym dopisane zostaną dalsze infor-

macje, bądź na pieczątce;

b) łącznym kosztorysie zlecenia – wobec

braku szczególnych wytycznych nale-

ży przyjąć, że powinien on obejmować

koszt materiałów i ewentualnie części

zamiennych, koszt robocizny oraz inne

koszty związane z wykonaniem umo-

wy. Dane te należy przy tym przeka-

zać w formie pisemnej utrwalonej na

papierze, a jeśli konsument wyrazi na

to zgodę, na innym trwałym nośniku.

Możliwe są zatem do wyobrażenia so-

bie sytuacje, gdy usługodawca wypisuje

kosztorys na uprzednio przygotowanym

druku lub przedstawia formularz, który

obejmuje już ww. informacje, bądź też

w czasie rzeczywistym wysyła na adres

e-mail konsumenta czy też zgrywa na

dostarczony przez niego trwały nośnik

(np. pendrive) albo też zapisuje je na pły-

cie CD;

c) głównych cechach świadczenia, sposobie

i terminie wykonania prawa odstąpienia

od umowy, a także wzorze formularza

odstąpienia od umowy bądź w zależności

od okoliczności konkretnego przypadku

o braku prawa odstąpienia od umowy na

podstawie art. 38 lub okolicznościach,

w których konsument traci prawo od-

stąpienia od umowy. Co do zasady dane

te winne zostać zapisane na papierze

lub innym trwałym nośniku, jednakże

za zgodą konsumenta mogą one zostać

przekazane ustnie.

Reasumując, najlepszym rozwiązaniem

w tym zakresie wydaje się przygotowanie

stosownego druku lub formularza, zawie-

rającego wydrukowane informacje, o któ-

rych mowa w lit. a i c, na którym to zosta-

ną następnie dopisane koszty, o których

mowa w lit. b.

W dalszej kolejności przedsiębiorca zobo-

wiązany jest do przekazania konsumento-

wi dokumentu umowy albo potwierdzenia

jej zawarcia oraz informacji zawierającej

pozostałe dane, o których mowa w art. 12

niniejszej ustawy. Umowa lub potwierdze-

nie, jak również pozostałe dane wiadomości

powinny zostać wydane klientowi w for-

mie pisemnej bądź też, za jego zgodą, na

innym trwałym nośniku (w tym przesłane

e-mailem). Dla uproszczenia formalności

możliwe jest również uprzednie przygo-

towanie przez usługodawcę stosownego

wzoru umowy lub potwierdzenia jej za-

warcia, które następnie przekazywane są

konsumentowi wraz z pozostałymi doku-

mentami.

W tym miejscu wskazać należy, że pra-

wo odstąpienia od umowy przez konsu-

menta bez podania przyczyny nie przy-

sługuje m.in. w sytuacji, w której klient

wyraźnie zażądał, aby przedsiębiorca do

niego przyjechał w celu dokonania pilnej

naprawy lub konserwacji. Z tym że jeżeli

przedsiębiorca świadczył dodatkowo inne

usługi niż te, których wykonania konsu-

ment żądał, lub dostarcza rzeczy inne niż

części zamienne niezbędne do wykonania

naprawy lub konserwacji, prawo odstąpie-

nia od umowy przysługiwać będzie konsu-

mentowi w odniesieniu do dodatkowych

usług lub rzeczy. Przykładowo, jeżeli usłu-

godawca prócz wykonania koniecznych

czynności i dostarczenia elementów do

ich przeprowadzenia sprzedaje konsumen-

towi środki do pielęgnacji danego sprzę-

tu. W takim wypadku w odniesieniu do

tego dodatkowego świadczenia klientowi

przysługiwać będzie prawo odstąpienia od

umowy, a na przedsiębiorcy ciążył będzie

obowiązek informacyjny z art. 12 ustawy,

w tym do dostarczenia wzoru formularza

do odstąpienia.

Istotne jest także, iż zastosowanie prze-

pisów komentowanego artykułu zostało

ograniczone kwotowo. Nie będą one zatem

stosowane, jeżeli łączne wynagrodzenie

przedsiębiorcy, wliczając w to podatek od

towarów i usług, będzie wyższe niż sześć-

set złotych. W takiej sytuacji zastosowa-

nie znajdą ogólne przepisy o umowach za-

wieranych poza lokalem przedsiębiorstwa,

czyli art. 12–15 niniejszej ustawy.

[przykład 3]

Art. 17.

[Zamówienie

z obowiązkiem zapłaty]

1. Jeżeli umowa zawierana na odległość, przy
użyciu środków komunikacji elektronicznej,
nakłada na konsumenta obowiązek zapłaty,
przedsiębiorca ma obowiązek dostarczyć
konsumentowi w sposób jasny i widoczny,
bezpośrednio przed złożeniem przez konsu-
menta zamówienia, informacji, o których
mowa art. 12 ust. 1 pkt 1, 5, 16 i 17.
2. Przedsiębiorca zapewnia, aby konsument
w momencie składania zamówienia wyraźnie
potwierdził, że wie, że zamówienie pociąga
za sobą obowiązek zapłaty.
3. Jeżeli do złożenia zamówienia używa się
przycisku lub podobnej funkcji, muszą być
one oznaczone w łatwo czytelny sposób
słowami „zamówienie z obowiązkiem
zapłaty” lub innego równoważnego
jednoznacznego sformułowania.
4. Jeżeli przedsiębiorca nie spełnia wymagań
określonych w ust. 2 lub 3, umowa
nie zostaje zawarta.

komentarz

Komentowany artykuł reguluje jeden z eta-

pów wstępnej fazy zawierania na odległość

umów niosących ze sobą obowiązek zapłaty

dla konsumenta. Dotyczyć on będzie zatem

zdecydowanej większości tego typu poro-

zumień. Z tym zastrzeżeniem, że istotną

rolę odgrywać będzie również zasada wy-

rażona w przepisie art. 19 niniejszej usta-

wy, o czym w dalszej części komentarza.

Wymogi nakładane przez omawiane prze-

pisy na przedsiębiorcę różnią się w zależno-

ści od sposobu składania zamówienia przez

klienta. Jeżeli bowiem dokonywane jest to

poprzez stronę internetową sklepu przy

użyciu znajdującego się na niej formula-

rza lub skryptu bądź też za pośrednictwem

serwisu ogłoszeniowego – na sprzedawcy

ciążyć będą dodatkowe obowiązki.

W każdym z przypadków przedsiębiorca

będzie zobowiązany do przekazania konsu-

mentowi wielu informacji, wśród których

znajdą się m.in. szczegółowe dane oferenta,

informacje o łącznej cenie lub wynagro-

dzeniu za świadczenie wraz z podatkami

albo sposobie jej kalkulacji, a także o kodek-

sie dobrych praktyk, jeżeli jest stosowany

przez przedsiębiorcę, oraz czasie trwania

umowy lub o sposobie i przesłankach wy-

powiedzenia umowy – jeżeli umowa jest

zawarta na czas nieoznaczony lub jeżeli

ma ulegać automatycznemu przedłużeniu.

Dane te mają zostać przedstawione kon-

sumentowi bezpośrednio przed złożeniem

zamówienia.

Konkretny sposób ich prezentacji zależeć

zatem będzie od metody prezentacji oferty

sprzedawcy oraz procedury składania za-

mówienia przez klienta. Przykładowo, je-

żeli zamówienie składane będzie poprzez

stronę internetową sklepu, to ww. dane

powinny zostać wyświetlone przed ekra-

nem, na którym konsument potwierdza

złożenie zamówienia. W przypadku zaś

przesyłania ofert e-mailem przedmiotowe

informacje powinny zostać zamieszczone

w jego treści.

Niezwykle istotny jest kolejny krok skła-

dania zamówienia i nałożone w związku

z nim obowiązki na sprzedawcę. Miano-

wicie zobligowany jest on do zapewnie-

nia, aby konsument w momencie skła-

dania zamówienia wyraźnie potwierdził,

że wie, iż zamówienie pociąga za sobą

obowiązek zapłaty. Niezbędne jest więc

uzyskanie kolejnego oświadczenia od

klienta. W przypadku składania zamó-

wienia telefonicznego klient winien ust-

nie potwierdzić swoją wiedzę na temat

obowiązku zapłaty. Podobnie gdy umo-

wa zawierana jest przy użyciu e-maila

lub innych środków porozumiewania się

na odległość – stosowna treść powinna

zostać przekazana przedsiębiorcy przez

klienta, czy to w formie ustnego lub pi-

semnego komunikatu, czy też odznacze-

nia lub kliknięcia danej opcji.

Przypadek szczególny unormowany został

w ust. 3 omawianego artykułu. Odnosi się

on do najpopularniejszego sposobu zawie-

rania umów na odległość, czyli zakupów

w sklepach internetowych. W tego typu

wypadkach sprzedawca zobligowany jest

do oznaczenia przycisku służącego do skła-

dania odpłatnego zamówienia zwrotem

„zamówienie z obowiązkiem zapłaty” lub

równorzędnym. Stosując inne, zbliżone

słowa lub zwroty, należy skonstruować

je w taki sposób, aby były jednoznaczne.

Nie mogą one więc w jakikolwiek sposób

wprowadzać konsumentów w błąd lub wy-

woływać mylnego wrażenia, że zamówie-

nie nie jest odpłatne. Powyższy warunek,

tj. zapewnienie wyraźnego potwierdzenia

przez konsumenta, iż ma on świadomość

konieczności zapłaty za składane zamówie-

nie, ma wyeliminować głośne swego czasu

ukrywanie przez różnego typu serwisy in-

ternetowe faktu odpłatności za korzystanie

ze zgromadzonych w nich zasobów bądź

też dostęp do niektórych stron lub opcji

danego portalu.

Aby wymusić na przedsiębiorcach zasto-

sowanie się do wymogów art. 17 ust. 2 i 3

ustawy, zastrzeżono, że naruszenie tegoż

obowiązku skutkować będzie brakiem doj-

ścia umowy do skutku, a co za tym idzie

– brakiem podstawy prawnej do żądania

przez usługodawcę zapłaty za świadcze-

nia już spełnione. Takie rozwiązanie było

konieczne, co do zasady bowiem w przy-

padku zawarcia umów o dostarczenie treści

cyfrowych, które nie są zapisane na trwa-

łym nośniku, czyli np. dostępu do stron

internetowych lub zawartych na nich tre-

ści, konsumentowi nie przysługuje prawo

odstąpienia od nich bez podania przyczyny.

Nadto nawet odstąpienie od takiej umo-

wy wiązałoby się dla klienta z konieczno-

ścią rozliczenia, czyli najczęściej zapłaty za

usługi już wykonane. Nie byłoby to zatem

dla niego korzystne.

Jak już o tym wzmiankowano powyżej, jeże-

li sprzedawca lub usługodawca nie zapew-

nił, aby konsument w momencie składania

zamówienia wyraźnie potwierdził, że wie,

że zamówienie pociąga za sobą obowią-

zek zapłaty, to umowa nie zostaje zawarta.

W przypadku gdy przedsiębiorca pobrał

już wynagrodzenie, traktować je należy

jako świadczenie nienależne podlegające

zwrotowi. Co ważne – dotyczy to nie tylko

przypadków braku stosownego oznacze-

nia przycisku składania zamówienia, lecz

także odebrania wyraźnego oświadczenia

wiedzy konsumenta w innych przypadkach

zawierania umów na odległość. Niezależnie

zatem od sposobu składania zamówienia

oraz potwierdzenia jego przyjęcia opisany

powyżej brak każdorazowo wywoła tożsa-

my skutek.

Treść oświadczenia konsumenta musi być

przy tym wyraźna, komunikat zaś umiesz-

czony na przycisku lub innej opcji potwier-

dzającej zamówienie – jednoznaczny. Dla-

tego za niewypełnienie ww. obowiązku

uznać będzie można również próby obej-

ścia tegoż przepisu, polegające na formu-

łowaniu niejednoznacznych zwrotów bądź

też wywoływaniu w inny sposób mylnego

przekonania u klienta o braku odpłatności

za zamówienie.

[przykład 4]

Ustawa 3 znajduje również zastosowanie

do przedsiębiorców umożliwiających za

swoim pośrednictwem zakup towarów in-

nych sprzedawców przez internet, np. na

różnego typu serwisach ogłoszeniowych

bądź giełdach.

Art. 18.

[Sklepy internetowe]

Na stronach internetowych służących
do prowadzenia handlu elektronicznego
wskazuje się w sposób wyraźny, najpóźniej
na początku składania zamówienia, jasne
i czytelne informacje o ograniczeniach doty-

PRZYKŁAD 3

Wzorcowa naprawa w domu

Konsumentowi zepsuła się pralka. Celem jej naprawy zadzwonił do przedsiębiorcy trudniącego
się naprawą sprzętu AGD, aby ten przyjechał do jego mieszkania i ocenił możliwość jej naprawy.
W umówionym terminie przedsiębiorca obejrzał pralkę oraz stwierdził, że jest w stanie naprawić ją
od ręki przy użyciu części, które zabrał ze sobą.
Celem wykonania obowiązku nałożonego na niego mocą art. 16 ustawy o prawach konsumenta
przedsiębiorca wręczył klientowi formularz, na którym znalazły się następujące informacje:

jego dane identyfikujące, takie jak: firma, organ, który zarejestrował działalność gospodarczą,

a także numer, pod którym został on zarejestrowany,

adres przedsiębiorstwa, adres poczty elektronicznej oraz numer telefonu, pod którym konsument

może kontaktować się z przedsiębiorcą,

łączny kosztorys wykonania usługi, na który składała się cena części oraz robocizny,

krótki opis wykonanej usługi,

informacja o braku prawa do odstąpienia konsumenta od umowy na podstawie art. 38 pkt 8

ustawy o prawach konsumenta.

Strony następnie uzgodniły, że pozostałe informacje, o których mowa w przepisach art. 12 ustawy,
przedsiębiorca prześle jeszcze w tym samym dniu na adres poczty elektronicznej konsumenta.

Komentarze

Dziennik Gazeta Prawna, 26 sierpnia 2014 nr 164 (3805)

gazetaprawna.pl

Art. 16.

[Usługi naprawy

i konserwacji]

komentarz

Przepisy komentowanego artykułu wpro-

wadzają znaczne zmiany w zakresie wyko-

nywania przez przedsiębiorców na rzecz

konsumentów drobnych usług poza lokalem

przedsiębiorstwa, polegających na napra-

wie lub konserwacji. Dla lepszego zobra-

zowania sytuacji, w których niniejsze za-

sady znajdą zastosowanie, można posłużyć

się następującym przykładem. Konsument

zgłasza się do przedsiębiorcy wykonujące-

go bieżące naprawy sprzętu RTV lub AGD

w miejscu zamieszkania klienta oraz uma-

wia z nim spotkanie celem sprawdzenia

uszkodzonego sprzętu oraz jego ewentu-

alnej naprawy. Usługodawca przyjeżdża na

umówione miejsce – najczęściej do miesz-

kania zleceniodawcy. Sprawdza stan zepsu-

tego lub uszkodzonego urządzenia oraz

wskazuje konsumentowi możliwy sposób

i koszt naprawy. Klient zaś wyraża zgodę

na przystąpienie przez przedsiębiorcę do

natychmiastowego wykonania naprawy

bądź konserwacji sprzętu. Ze względu na

specyfikę takiej usługi, jej natychmiasto-

wą realizację oraz przede wszystkim brak

spisania stosownych uzgodnień na piśmie

– dochodziło do sytuacji, w których usługo-

dawca finalnie domagał się wyższej zapłaty,

niż została początkowo uzgodniona. W celu

ochrony klientów w tego typu umowach,

zwłaszcza przed ww. przypadkami, wpro-

wadzono omawianą regulację.

Nowe przepisy nakładają na przedsiębiorcę

trudniącego się wykonywaniem przedmio-

towych usług kilka nowych obowiązków,

i to zarówno na etapie przed zawarciem

umowy o naprawę lub konserwację, jak i już

po wykonaniu stosownej usługi. W pierw-

szej kolejności usługodawca zobowiązany

jest zatem do udzielenia konsumentowi

wskazanych poniżej informacji, przy czym

szczególnej uwagi wymaga zastrzeżony

przez ustawodawcę sposób ich przekaza-

nia, który w zależności od rodzaju danych

jest inny.

I tak przedsiębiorca informuje klienta o:

a) swoich danych identyfikujących, w szcze-

gólności o firmie, organie, który zareje-

strował działalność gospodarczą, a także

numerze, pod którym został zarejestro-

wany, oraz adresie przedsiębiorstwa,

adresie poczty elektronicznej oraz nu-

merach telefonu lub faksu, jeżeli są do-

stępne, pod którymi konsument może

szybko i efektywnie kontaktować się

z przedsiębiorcą – w odniesieniu do tych

danych ustawa nie przewiduje sposobu

ich przekazania, ale ich ilość czyni mało

praktycznym przekazywanie ich ustnie.

Dane te mogą zostać umieszczone na

uprzednio przygotowanym druku, na

którym dopisane zostaną dalsze infor-

macje, bądź na pieczątce;

b) łącznym kosztorysie zlecenia – wobec

braku szczególnych wytycznych nale-

ży przyjąć, że powinien on obejmować

koszt materiałów i ewentualnie części

zamiennych, koszt robocizny oraz inne

koszty związane z wykonaniem umo-

wy. Dane te należy przy tym przeka-

zać w formie pisemnej utrwalonej na

papierze, a jeśli konsument wyrazi na

to zgodę, na innym trwałym nośniku.

Możliwe są zatem do wyobrażenia so-

bie sytuacje, gdy usługodawca wypisuje

kosztorys na uprzednio przygotowanym

druku lub przedstawia formularz, który

obejmuje już ww. informacje, bądź też

w czasie rzeczywistym wysyła na adres

e-mail konsumenta czy też zgrywa na

dostarczony przez niego trwały nośnik

(np. pendrive) albo też zapisuje je na pły-

cie CD;

c) głównych cechach świadczenia, sposobie

i terminie wykonania prawa odstąpienia

od umowy, a także wzorze formularza

odstąpienia od umowy bądź w zależności

od okoliczności konkretnego przypadku

o braku prawa odstąpienia od umowy na

podstawie art. 38 lub okolicznościach,

w których konsument traci prawo od-

stąpienia od umowy. Co do zasady dane

te winne zostać zapisane na papierze

lub innym trwałym nośniku, jednakże

za zgodą konsumenta mogą one zostać

przekazane ustnie.

Reasumując, najlepszym rozwiązaniem

w tym zakresie wydaje się przygotowanie

stosownego druku lub formularza, zawie-

rającego wydrukowane informacje, o któ-

rych mowa w lit. a i c, na którym to zosta-

ną następnie dopisane koszty, o których

mowa w lit. b.

W dalszej kolejności przedsiębiorca zobo-

wiązany jest do przekazania konsumento-

wi dokumentu umowy albo potwierdzenia

jej zawarcia oraz informacji zawierającej

pozostałe dane, o których mowa w art. 12

niniejszej ustawy. Umowa lub potwierdze-

nie, jak również pozostałe dane wiadomości

powinny zostać wydane klientowi w for-

mie pisemnej bądź też, za jego zgodą, na

innym trwałym nośniku (w tym przesłane

e-mailem). Dla uproszczenia formalności

możliwe jest również uprzednie przygo-

towanie przez usługodawcę stosownego

wzoru umowy lub potwierdzenia jej za-

warcia, które następnie przekazywane są

konsumentowi wraz z pozostałymi doku-

mentami.

W tym miejscu wskazać należy, że pra-

wo odstąpienia od umowy przez konsu-

menta bez podania przyczyny nie przy-

sługuje m.in. w sytuacji, w której klient

wyraźnie zażądał, aby przedsiębiorca do

niego przyjechał w celu dokonania pilnej

naprawy lub konserwacji. Z tym że jeżeli

przedsiębiorca świadczył dodatkowo inne

usługi niż te, których wykonania konsu-

ment żądał, lub dostarcza rzeczy inne niż

części zamienne niezbędne do wykonania

naprawy lub konserwacji, prawo odstąpie-

nia od umowy przysługiwać będzie konsu-

mentowi w odniesieniu do dodatkowych

usług lub rzeczy. Przykładowo, jeżeli usłu-

godawca prócz wykonania koniecznych

czynności i dostarczenia elementów do

ich przeprowadzenia sprzedaje konsumen-

towi środki do pielęgnacji danego sprzę-

tu. W takim wypadku w odniesieniu do

tego dodatkowego świadczenia klientowi

przysługiwać będzie prawo odstąpienia od

umowy, a na przedsiębiorcy ciążył będzie

obowiązek informacyjny z art. 12 ustawy,

w tym do dostarczenia wzoru formularza

do odstąpienia.

Istotne jest także, iż zastosowanie prze-

pisów komentowanego artykułu zostało

ograniczone kwotowo. Nie będą one zatem

stosowane, jeżeli łączne wynagrodzenie

przedsiębiorcy, wliczając w to podatek od

towarów i usług, będzie wyższe niż sześć-

set złotych. W takiej sytuacji zastosowa-

nie znajdą ogólne przepisy o umowach za-

wieranych poza lokalem przedsiębiorstwa,

czyli art. 12–15 niniejszej ustawy.

[przykład 3]

Art. 17.

[Zamówienie

z obowiązkiem zapłaty]

komentarz

Komentowany artykuł reguluje jeden z eta-

pów wstępnej fazy zawierania na odległość

umów niosących ze sobą obowiązek zapłaty

dla konsumenta. Dotyczyć on będzie zatem

zdecydowanej większości tego typu poro-

zumień. Z tym zastrzeżeniem, że istotną

rolę odgrywać będzie również zasada wy-

rażona w przepisie art. 19 niniejszej usta-

wy, o czym w dalszej części komentarza.

Wymogi nakładane przez omawiane prze-

pisy na przedsiębiorcę różnią się w zależno-

ści od sposobu składania zamówienia przez

klienta. Jeżeli bowiem dokonywane jest to

poprzez stronę internetową sklepu przy

użyciu znajdującego się na niej formula-

rza lub skryptu bądź też za pośrednictwem

serwisu ogłoszeniowego – na sprzedawcy

ciążyć będą dodatkowe obowiązki.

W każdym z przypadków przedsiębiorca

będzie zobowiązany do przekazania konsu-

mentowi wielu informacji, wśród których

znajdą się m.in. szczegółowe dane oferenta,

informacje o łącznej cenie lub wynagro-

dzeniu za świadczenie wraz z podatkami

albo sposobie jej kalkulacji, a także o kodek-

sie dobrych praktyk, jeżeli jest stosowany

przez przedsiębiorcę, oraz czasie trwania

umowy lub o sposobie i przesłankach wy-

powiedzenia umowy – jeżeli umowa jest

zawarta na czas nieoznaczony lub jeżeli

ma ulegać automatycznemu przedłużeniu.

Dane te mają zostać przedstawione kon-

sumentowi bezpośrednio przed złożeniem

zamówienia.

Konkretny sposób ich prezentacji zależeć

zatem będzie od metody prezentacji oferty

sprzedawcy oraz procedury składania za-

mówienia przez klienta. Przykładowo, je-

żeli zamówienie składane będzie poprzez

stronę internetową sklepu, to ww. dane

powinny zostać wyświetlone przed ekra-

nem, na którym konsument potwierdza

złożenie zamówienia. W przypadku zaś

przesyłania ofert e-mailem przedmiotowe

informacje powinny zostać zamieszczone

w jego treści.

Niezwykle istotny jest kolejny krok skła-

dania zamówienia i nałożone w związku

z nim obowiązki na sprzedawcę. Miano-

wicie zobligowany jest on do zapewnie-

nia, aby konsument w momencie skła-

dania zamówienia wyraźnie potwierdził,

że wie, iż zamówienie pociąga za sobą

obowiązek zapłaty. Niezbędne jest więc

uzyskanie kolejnego oświadczenia od

klienta. W przypadku składania zamó-

wienia telefonicznego klient winien ust-

nie potwierdzić swoją wiedzę na temat

obowiązku zapłaty. Podobnie gdy umo-

wa zawierana jest przy użyciu e-maila

lub innych środków porozumiewania się

na odległość – stosowna treść powinna

zostać przekazana przedsiębiorcy przez

klienta, czy to w formie ustnego lub pi-

semnego komunikatu, czy też odznacze-

nia lub kliknięcia danej opcji.

Przypadek szczególny unormowany został

w ust. 3 omawianego artykułu. Odnosi się

on do najpopularniejszego sposobu zawie-

rania umów na odległość, czyli zakupów

w sklepach internetowych. W tego typu

wypadkach sprzedawca zobligowany jest

do oznaczenia przycisku służącego do skła-

dania odpłatnego zamówienia zwrotem

„zamówienie z obowiązkiem zapłaty” lub

równorzędnym. Stosując inne, zbliżone

słowa lub zwroty, należy skonstruować

je w taki sposób, aby były jednoznaczne.

Nie mogą one więc w jakikolwiek sposób

wprowadzać konsumentów w błąd lub wy-

woływać mylnego wrażenia, że zamówie-

nie nie jest odpłatne. Powyższy warunek,

tj. zapewnienie wyraźnego potwierdzenia

przez konsumenta, iż ma on świadomość

konieczności zapłaty za składane zamówie-

nie, ma wyeliminować głośne swego czasu

ukrywanie przez różnego typu serwisy in-

ternetowe faktu odpłatności za korzystanie

ze zgromadzonych w nich zasobów bądź

też dostęp do niektórych stron lub opcji

danego portalu.

Aby wymusić na przedsiębiorcach zasto-

sowanie się do wymogów art. 17 ust. 2 i 3

ustawy, zastrzeżono, że naruszenie tegoż

obowiązku skutkować będzie brakiem doj-

ścia umowy do skutku, a co za tym idzie

– brakiem podstawy prawnej do żądania

przez usługodawcę zapłaty za świadcze-

nia już spełnione. Takie rozwiązanie było

konieczne, co do zasady bowiem w przy-

padku zawarcia umów o dostarczenie treści

cyfrowych, które nie są zapisane na trwa-

łym nośniku, czyli np. dostępu do stron

internetowych lub zawartych na nich tre-

ści, konsumentowi nie przysługuje prawo

odstąpienia od nich bez podania przyczyny.

Nadto nawet odstąpienie od takiej umo-

wy wiązałoby się dla klienta z konieczno-

ścią rozliczenia, czyli najczęściej zapłaty za

usługi już wykonane. Nie byłoby to zatem

dla niego korzystne.

Jak już o tym wzmiankowano powyżej, jeże-

li sprzedawca lub usługodawca nie zapew-

nił, aby konsument w momencie składania

zamówienia wyraźnie potwierdził, że wie,

że zamówienie pociąga za sobą obowią-

zek zapłaty, to umowa nie zostaje zawarta.

W przypadku gdy przedsiębiorca pobrał

już wynagrodzenie, traktować je należy

jako świadczenie nienależne podlegające

zwrotowi. Co ważne – dotyczy to nie tylko

przypadków braku stosownego oznacze-

nia przycisku składania zamówienia, lecz

także odebrania wyraźnego oświadczenia

wiedzy konsumenta w innych przypadkach

zawierania umów na odległość. Niezależnie

zatem od sposobu składania zamówienia

oraz potwierdzenia jego przyjęcia opisany

powyżej brak każdorazowo wywoła tożsa-

my skutek.

Treść oświadczenia konsumenta musi być

przy tym wyraźna, komunikat zaś umiesz-

czony na przycisku lub innej opcji potwier-

dzającej zamówienie – jednoznaczny. Dla-

tego za niewypełnienie ww. obowiązku

uznać będzie można również próby obej-

ścia tegoż przepisu, polegające na formu-

łowaniu niejednoznacznych zwrotów bądź

też wywoływaniu w inny sposób mylnego

przekonania u klienta o braku odpłatności

za zamówienie.

[przykład 4]

Ustawa 3 znajduje również zastosowanie

do przedsiębiorców umożliwiających za

swoim pośrednictwem zakup towarów in-

nych sprzedawców przez internet, np. na

różnego typu serwisach ogłoszeniowych

bądź giełdach.

Art. 18.

[Sklepy internetowe]

PRZYKŁAD 3

Wzorcowa naprawa w domu

jego dane identyfikujące, takie jak: firma, organ, który zarejestrował działalność gospodarczą,
a także numer, pod którym został on zarejestrowany,

adres przedsiębiorstwa, adres poczty elektronicznej oraz numer telefonu, pod którym konsument
może kontaktować się z przedsiębiorcą,

łączny kosztorys wykonania usługi, na który składała się cena części oraz robocizny,

krótki opis wykonanej usługi,

informacja o braku prawa do odstąpienia konsumenta od umowy na podstawie art. 38 pkt 8
ustawy o prawach konsumenta.

Strony następnie uzgodniły, że pozostałe informacje, o których mowa w przepisach art. 12 ustawy,
przedsiębiorca prześle jeszcze w tym samym dniu na adres poczty elektronicznej konsumenta.

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: johnprctorbob@gmail.com

4 / 8

komentarze

Dziennik Gazeta Prawna, 26 sierpnia 2014 nr 164 (3805)

gazetaprawna.pl

czących dostarczania oraz akceptowanych
sposobach płatności.

komentarz

Artykuł niniejszy odnosi się w szczegól-

ności do przedsiębiorców prowadzących

sprzedaż w internecie za pośrednictwem

sklepów internetowych albo innych serwi-

sów umożliwiających konsumentom skła-

danie zamówień.

Nakłada on na sprzedawców lub podmioty

prowadzące serwisy internetowe, służące

do handlu elektronicznego, obowiązek za-

mieszczenia określonych informacji. Przy

czym ustawodawca zastrzega nie tylko, że

mają one zostać przekazane na stronach

internetowych w sposób wyraźny, a zatem

taki, który nie umknie uwadze użytkowni-

ka sklepu, ale również wskazuje moment,

w którym należy je wyświetlić. I tak powin-

ny one zostać zaprezentowane najpóźniej

na początku składania zamówienia. Połą-

czenie obu przytoczonych elementów, tj.

zapewnienia, aby komunikat był wyraźny,

a także wyświetlany na początku procedury

zamówienia, przesądza o tym, że informa-

cje te nie mogą zostać zamieszczone na jed-

nej z podstron serwisu, a nawet na stronie

głównej, ale w odległej jej części. Powinny

znaleźć się zaś bądź na pierwszej stronie,

służącej do wyboru produktów, lub kolejnej

– przeznaczonej do wyświetlenia aktual-

nej listy produktów wybranych do zakupu.

Przedmiotowe informacje, tj. wskazanie

dostępnych sposobów dostawy zakupio-

nego towaru oraz ewentualnych ograni-

czeń ilościowych lub czasowych związa-

nych z daną metodą realizacji zamówienia,

a także stosowanych przez przedsiębior-

cę sposobach płatności powinny dodatko-

wo spełniać wymóg jasnych i czytelnych

danych. Przykładowo chodzi tutaj zatem

o wskazanie liczby sztuk, które mogą zo-

stać jednocześnie wysłane, czy też obsza-

rów dostawy (np. tylko na terenie kraju/

województwa), a także metod zapłaty (np.

przelew, karta kredytowa, pobranie przy

odbiorze itp.).

Na koniec należy podkreślić, że niezależ-

nie od powyższego, na przedsiębiorcy ciąży

także obowiązek poinformowania konsu-

menta o łącznej cenie lub wynagrodzeniu

za zamówiony towar lub usługę. W tym

o kosztach dostawy, a także wszelkich in-

nych płatnościach wpływających na finalną

wysokość świadczenia pieniężnego pobie-

ranego od klienta.

Art. 19.

[Informacja minimalna]

Jeżeli właściwości techniczne użytego
środka porozumiewania się na odle-
głość ograniczają rozmiar możliwych do
przekazania informacji lub czas na ich przed-
stawienie, przedsiębiorca ma obowiązek
przekazać konsumentowi przed zawarciem
umowy co najmniej informacje dotyczące
głównych cech świadczenia przedsiębior-
cy, oznaczenia przedsiębiorcy, łącznej
ceny lub wynagrodzenia, prawa odstą-
pienia od umowy, czasu trwania umowy,
a jeżeli umowa została zawarta na czas
nieoznaczony – sposobu i przesłanek jej

wypowiedzenia. Przedsiębiorca ma obowią-
zek przekazać konsumentowi pozostałe
informacje, o których mowa w art. 12 ust. 1,
zgodnie z art. 14 ust. 2.

komentarz

Przywoływany już wcześniej art. 19 ko-

mentowanej ustawy wprowadza wyjątek

od zasad przekazywania konsumentowi in-

formacji, o których mowa w art. 12. Podyk-

towany jest on względami praktycznymi,

bowiem nie każdy środek porozumiewania

się na odległość pozwala na niezwłoczne

udostępnienie klientowi kilkudziesięciu

danych wymaganych przez ww. przepis.

Zasady szczególne przewidziane w niniej-

szym artykule znajdują zastosowanie, gdy

ziści się jedna z dwóch wskazanych w nim

przesłanek. Nie jest przy tym konieczne ich

łączne wystąpienie. Przesądza o tym uży-

cie przez ustawodawcę funktora logiczne-

go alternatywy zwykłej, czyli słowa „lub”.

Oznacza ono, że zawarty w zdaniu warunek

zostanie spełniony, gdy prawdziwe będzie

którekolwiek ze zdań podrzędnych. Zwrócić

przy tym należy uwagę, że przedmiotowe

ograniczenia muszą wynikać z właściwości

technicznych środka użytego do zawarcia

umowy lub złożenia oferty, nie zaś innych

okoliczności sprawy, np. chęci pospieszne-

go zawarcia umowy przez przedsiębiorcę.

Pierwszą z sytuacji, w których omawiany

przepis znajdzie zastosowanie, jest przy-

padek, gdy właściwości techniczne użytego

środka porozumiewania się na odległość

ograniczają rozmiar możliwych do prze-

kazania informacji. Ustawa nie ogranicza

niniejszego przypadku jedynie urządzeń,

ograniczenia wynikać mogą zatem ze sto-

sowanego oprogramowania. Niemniej,

w przeważającej ilości wypadków właści-

wości techniczne rozumieć należy jako pa-

rametry danego urządzenia wykorzystywa-

nego do komunikowania się na odległość.

Będzie to zatem przede wszystkim kom-

puter i telefon, a także powiązane z nimi

urządzenia peryferyjne przeznaczone do

odbioru i wysyłania sygnału (np. modem

zewnętrzny, router itp.). W tym ostatnim

wypadku zwrócić jednakże należy uwa-

gę na to, że dalsze wymagania względem

zawierania umowy przy użyciu tej formy

porozumiewania się na odległość zostały

wyartykułowane w przepisach art. 20 ni-

niejszej ustawy.

Cechy takiego urządzenia lub innego środ-

ka muszą przy tym ograniczać rozmiar

możliwych do przesłania konsumentowi

informacji. Chodzi tu przede wszystkim

o limity w transmisji danych lub określe-

nie maksymalnej wielkości pliku, który

może zostać wysłany przez dane urządze-

nie lub system. Nie sposób wyobrazić sobie

również przesłania klientowi wszystkich

danych, o których mowa w art. 12 ustawy,

poprzez SMS.

Powyższe uwagi odnieść można do drugiej

z przesłanek wymienionych w komento-

wanym artykule, którą jest istnienie takich

właściwości technicznych użytego środka

porozumiewania się na odległość, ograni-

czających czas na przedstawienie wyma-

ganych informacji. W grę wchodzą zatem

sytuacje, gdy z jednej strony ograniczony

jest całkowity czas przeznaczony na komu-

nikowanie się stron, z drugiej natomiast

– gdy stosowana metoda porozumiewania

się znacznie wydłużałaby czas przekazywa-

nia ww. danych, utrudniając tym samym

zawarcie umowy.

Jeżeli zaistnieje jedna bądź obie ze wska-

zanych powyżej sytuacji uniemożliwiają-

cych bądź ograniczających zakres danych,

które mogą zostać przekazane klientowi,

przedsiębiorca zobligowany jest do powia-

domienia konsumenta przed zawarciem

umowy o:

– głównych cechach jego świadczenia

– chodzi zatem o właściwości oferowa-

nego produktu lub usługi,

– oznaczenia przedsiębiorcy – w tym zakre-

sie należy przekazać w szczególności in-

formacje o firmie i adresie przedsiębiorcy,

– łącznej cenie lub wynagrodzeniu – na-

leży pamiętać o tym, że kwota ta musi

obejmować wszystkie koszty, które będą

ponoszone przez konsumenta,

– prawie do odstąpienia od umowy

– w przypadku zaś, gdy ono nie przysłu-

guje, niezbędne jest wskazanie również

tego faktu klientowi, a także przyczyny,

z której wynika taki skutek (np. w przy-

padku umowy o dostarczanie treści cy-

frowych, które nie są zapisane na nośniku

materialnym, jeżeli spełnianie świad-

czenia rozpocznie się za wyraźną zgodą

konsumenta przed upływem terminu na

odstąpienie od umowy i poinformowaniu

go przez przedsiębiorcę o utracie prawa

odstąpienia od umowy),

– czasie trwania umowy, a jeżeli umowa

została zawarta na czas nieoznaczony

– sposobie i przesłankach jej wypowiedze-

nia – niezbędne będzie również wskaza-

nie okresu wypowiedzenia umowy bez-

terminowej.

Skorzystanie przez przedsiębiorcę z oma-

wianej, uproszczonej formy wypełnienia

obowiązku informacyjnego nie zwalnia go

wszakże z konieczności przekazania kon-

sumentowi pozostałych informacji, które

zostały wskazane w art. 12 ust. 1. Zgodnie

z wyraźnym odesłaniem zawartym w ko-

mentowanym artykule zastosować należy

w tym zakresie zasadę wynikającą z art. 14

ust. 2 (zob. komentarz do tego artykułu).

Nakłada on w szczególności obowiązek

przekazania reszty danych w sposób odpo-

wiadający rodzajowi użytego środka poro-

zumiewania się na odległość, w sposób czy-

telny i wyrażonych prostym językiem. O ile

końcowa część przepisu nie powinna bu-

dzić wątpliwości, o tyle można mieć takie

w odniesieniu do początkowego fragmentu.

Wynika to z faktu, że przyczyną skrócenia

przekazu są właściwości wybranego środka

porozumiewania się na odległość, ustawo-

dawca zaś nakazuje przekazanie pozosta-

łych danych „w sposób odpowiadający ro-

dzajowi takiego środka”. Jeżeli z przyczyn

technicznych nie będzie możliwe wyko-

rzystanie danego urządzenia do przesłania

pełnej informacji – należałoby dopuścić

możliwość wskazania źródła, w którym

konsument będzie mógł zapoznać się z po-

zostałymi danymi bądź je pobrać.

Art. 20.

[Kontakt telefoniczny]

1. Jeżeli przedsiębiorca kontaktuje się
z konsumentem przez telefon w celu
zawarcia umowy na odległość, ma obowią-
zek na początku rozmowy poinformować
konsumenta o tym celu, a ponadto podać
identyfikujące go dane oraz dane identyfiku-
jące osobę, w imieniu której telefonuje.
2. Jeżeli przedsiębiorca proponuje konsu-
mentowi zawarcie umowy przez telefon, ma
obowiązek potwierdzić treść proponowanej
umowy utrwaloną na papierze lub innym
trwałym nośniku. Oświadczenie konsumen-
ta o zawarciu umowy jest skuteczne, jeżeli
zostało utrwalone na papierze lub innym
trwałym nośniku po otrzymaniu potwierdze-
nia od przedsiębiorcy.

komentarz

Artykuł 20 stanowi kontynuację zasad

szczególnych, stosowanych w przypad-

kach porozumiewania się przedsiębior-

cy i konsumenta na odległość, tym razem

przy użyciu telefonu. Z uwagi na specyfikę

tej metody zawierania umów, częstokroć

konieczność niezwłocznego podjęcia de-

cyzji przez klienta oraz brak możliwości

zapoznania się z dużą częścią informacji

niezbędnych do oceny atrakcyjności lub

rzetelności składanej w ten sposób oferty,

ustawodawca zdecydował się na zaostrze-

nie wymagań obciążających przedsiębior-

ców korzystających z tej formy komuni-

kacji.

Pierwsza część omawianej regulacji powta-

rza zapisy dotychczasowego art. 6 ust. 2

i 3 ustawy z 2 marca 2000 r. o ochronie

niektórych praw konsumentów oraz od-

powiedzialności za produkt niebezpieczny

(Dz.U. z 2012 r. poz. 1225). Zgodnie z nimi

rozmówca ma obowiązek poinformować

już na wstępie o celu, w którym zwraca

się do konsumenta, a którym to jest za-

warcie z nim określonej umowy, a także

przedstawić się oraz wskazać co najmniej

firmę przedsiębiorcy, w którego imieniu

wykonuje rozmowę. Przykładowy komuni-

kat może mieć zatem następującą formę:

„Dzień dobry. Nazywam się Jan Kowalski.

Dzwonię w imieniu firmy ABC sp. z o.o.

z siedzibą w Warszawie. Kontaktuję się

z państwem celem złożenia oferty zaku-

pu produktów naszej firmy oraz zawarcia

umowy w tym zakresie”.

Drugi z ustępów komentowanego artyku-

łu wprowadza natomiast częściowo nowe

rozwiązanie względem obowiązującego

dotychczas stanu prawnego. Pierwsze zda-

nie tego przepisu odwołuje się do ogólnej

zasady utrwalania na piśmie, bądź innym

trwałym nośniku, danych i dokumentów

przekazywanych konsumentowi. Nie ina-

czej jest i w tym przypadku, wprowadzony

zostaje bowiem obowiązek potwierdzenia

treści proponowanej przez telefon umowy

w formie utrwalonej na papierze lub innym

trwałym nośniku. Co ważne – inaczej jak

w innych, omówionych wyżej wypadkach,

skorzystanie z innego niż papier trwałego

nośnika nie wymaga odrębnej zgody klien-

ta. To przedsiębiorca zatem może wybrać

sposób wypełnienia opisywanego nakazu.

Najprostszym rozwiązaniem będzie zapew-

ne wysłanie treści proponowanej umowy

na adres e-mail konsumenta. Jak już była

o tym mowa wyżej, również taka forma

komunikacji wypełnia przesłankę zasto-

sowania trwałego nośnika danych.

Z końcowego zdania omawianej regulacji

wynika, że przesłanie klientowi projektu

umowy stanowi jeden z obligatoryjnych kro-

ków do jej zawarcia. Oświadczenie konsu-

menta o zawarciu umowy będzie bowiem

skuteczne, o ile wyrażone zostanie po

otrzymaniu przedmiotowego potwierdze-

nia. Dodatkowo ustawodawca nakłada na

przedsiębiorcę obowiązek utrwalenia tegoż

oświadczenia na papierze lub innym trwa-

łym nośniku (np. gdy klient wyraża chęć

zawarcia umowy w drodze elektronicznej).

Całkowitej zmianie ulega zatem sposób

zawierania umów przy użyciu telefonu.

Prócz dotychczasowych obowiązków in-

formacyjnych ciążących na przedsiębiorcy,

zobligowany on będzie bowiem do prze-

słania konsumentowi w formie pisemnej

bądź przy użyciu innego trwałego nośnika

projektu umowy, która ma zostać zawarta

pomiędzy stronami. Dopiero otrzymanie

przez klienta takiego potwierdzenia jej tre-

ści umożliwiać będzie mu złożenie skutecz-

nego oświadczenia o związaniu się umową.

Nadto przedsiębiorca zobowiązany został

do utrwalenia takiej zgody na papierze lub

innym trwałym nośniku. W praktyce ob-

rotu gospodarczego powyższe odbywać się

będzie zapewne w ten sposób, że klient po

otrzymaniu potwierdzenia odsyłać je bę-

dzie oferentowi w ustalonej formie.

Podkreślić należy, że oświadczenie kon-

sumenta nie wymaga dla swojej ważności

formy pisemnej, a wystarczające jest wyra-

żenie jej poprzez zapis na innym trwałym

nośniku danych. Nawet zatem gdy przed-

siębiorca zdecyduje się na dostarczenie po-

twierdzenia w formie papierowej, to zgo-

da klienta na związanie się umową może

zostać wyrażona poprzez wysłanie e-maila

na wskazany w treści potwierdzenia adres.

Z innej wszakże strony brak jakiegokolwiek

utrwalenia oświadczenia złożonego przez

konsumenta przesądzać będzie o nie doj-

ściu umowy do skutku – oświadczenie to

będzie bowiem skuteczne tylko wtedy, je-

żeli zostanie utrwalone w jeden z dozwo-

lonych sposobów. To samo odnieść należy

do przypadków, w których, co prawda, wola

klienta została zapisana na papierze albo

innym trwałym nośniku, niemniej jednak

PRZYKŁAD 4

Idealna transakcja

Konsument dokonuje zakupu poprzez sklep internetowy sprzedawcy. Po wejściu na stronę interne-
tową serwisu poproszony jest o akceptację regulaminu, polityki cookies oraz potwierdzenie
przez konsumenta zapoznania się z ww. informacjami.
Następnie, po wyborze towaru i kliknięciu przez klienta na formularz zamówienia, pojawia się
strona internetowa, która zawiera informacje:

głównych cechach świadczenia z uwzględnieniem przedmiotu świadczenia oraz sposobu

porozumiewania się z konsumentem,

łącznej cenie lub wynagrodzeniu za świadczenie wraz z podatkami,

czasie trwania umowy lub o sposobie i przesłankach wypowiedzenia umowy – jeżeli umowa

jest zawarta na czas nieoznaczony lub jeżeli ma ulegać automatycznemu przedłużeniu,

minimalnym czasie trwania zobowiązań konsumenta wynikających z umowy,

informacji o ograniczeniach w dostawie towaru na terenie kraju oraz za granicę,

dostępnych w sklepie internetowym przedsiębiorcy sposobach płatności za zamówienie.

Następnie, składając zamówienie, konsument potwierdza fakt swojej wiedzy o obowiązku zapłaty
za zamówiony towar. Następuje to poprzez kliknięcie w przycisk zamówienia, który dodatkowo
oznaczony jest słowami „zamówienie z obowiązkiem zapłaty”.
Skrypt sklepu internetowego, niezwłocznie po kliknięciu w przycisk, czyli po zawarciu umowy,
generuje dla klienta potwierdzenie zawarcia umowy oraz wysyła je na uprzednio podany przez
konsumenta adres poczty elektronicznej. Potwierdzenie zawiera informacje wskazane w art. 12
ust. 1 ustawy, których sprzedawca dotychczas nie przekazał konsumentowi.
Zamówiony towar jest dostarczany klientowi w terminie 30 dni od dnia zawarcia umowy
w wybrany przez niego sposób dostawy. Jeżeli konsument wybrał sposób dostarczenia rzeczy inny
niż najtańszy zwykły sposób dostarczenia oferowany przez przedsiębiorcę, otrzymuje on infor-
mację, że w przypadku odstąpienia od umowy sprzedawca nie będzie zobowiązany do zwrotu
konsumentowi poniesionych przez niego dodatkowych kosztów dostawy.

komentarze

Dziennik Gazeta Prawna, 26 sierpnia 2014 nr 164 (3805)

gazetaprawna.pl

czących dostarczania oraz akceptowanych
sposobach płatności.

komentarz

Artykuł niniejszy odnosi się w szczegól-

ności do przedsiębiorców prowadzących

sprzedaż w internecie za pośrednictwem

sklepów internetowych albo innych serwi-

sów umożliwiających konsumentom skła-

danie zamówień.

Nakłada on na sprzedawców lub podmioty

prowadzące serwisy internetowe, służące

do handlu elektronicznego, obowiązek za-

mieszczenia określonych informacji. Przy

czym ustawodawca zastrzega nie tylko, że

mają one zostać przekazane na stronach

internetowych w sposób wyraźny, a zatem

taki, który nie umknie uwadze użytkowni-

ka sklepu, ale również wskazuje moment,

w którym należy je wyświetlić. I tak powin-

ny one zostać zaprezentowane najpóźniej

na początku składania zamówienia. Połą-

czenie obu przytoczonych elementów, tj.

zapewnienia, aby komunikat był wyraźny,

a także wyświetlany na początku procedury

zamówienia, przesądza o tym, że informa-

cje te nie mogą zostać zamieszczone na jed-

nej z podstron serwisu, a nawet na stronie

głównej, ale w odległej jej części. Powinny

znaleźć się zaś bądź na pierwszej stronie,

służącej do wyboru produktów, lub kolejnej

– przeznaczonej do wyświetlenia aktual-

nej listy produktów wybranych do zakupu.

Przedmiotowe informacje, tj. wskazanie

dostępnych sposobów dostawy zakupio-

nego towaru oraz ewentualnych ograni-

czeń ilościowych lub czasowych związa-

nych z daną metodą realizacji zamówienia,

a także stosowanych przez przedsiębior-

cę sposobach płatności powinny dodatko-

wo spełniać wymóg jasnych i czytelnych

danych. Przykładowo chodzi tutaj zatem

o wskazanie liczby sztuk, które mogą zo-

stać jednocześnie wysłane, czy też obsza-

rów dostawy (np. tylko na terenie kraju/

województwa), a także metod zapłaty (np.

przelew, karta kredytowa, pobranie przy

odbiorze itp.).

Na koniec należy podkreślić, że niezależ-

nie od powyższego, na przedsiębiorcy ciąży

także obowiązek poinformowania konsu-

menta o łącznej cenie lub wynagrodzeniu

za zamówiony towar lub usługę. W tym

o kosztach dostawy, a także wszelkich in-

nych płatnościach wpływających na finalną

wysokość świadczenia pieniężnego pobie-

ranego od klienta.

Art. 19.

[Informacja minimalna]

wypowiedzenia. Przedsiębiorca ma obowią-
zek przekazać konsumentowi pozostałe
informacje, o których mowa w art. 12 ust. 1,
zgodnie z art. 14 ust. 2.

komentarz

Przywoływany już wcześniej art. 19 ko-

mentowanej ustawy wprowadza wyjątek

od zasad przekazywania konsumentowi in-

formacji, o których mowa w art. 12. Podyk-

towany jest on względami praktycznymi,

bowiem nie każdy środek porozumiewania

się na odległość pozwala na niezwłoczne

udostępnienie klientowi kilkudziesięciu

danych wymaganych przez ww. przepis.

Zasady szczególne przewidziane w niniej-

szym artykule znajdują zastosowanie, gdy

ziści się jedna z dwóch wskazanych w nim

przesłanek. Nie jest przy tym konieczne ich

łączne wystąpienie. Przesądza o tym uży-

cie przez ustawodawcę funktora logiczne-

go alternatywy zwykłej, czyli słowa „lub”.

Oznacza ono, że zawarty w zdaniu warunek

zostanie spełniony, gdy prawdziwe będzie

którekolwiek ze zdań podrzędnych. Zwrócić

przy tym należy uwagę, że przedmiotowe

ograniczenia muszą wynikać z właściwości

technicznych środka użytego do zawarcia

umowy lub złożenia oferty, nie zaś innych

okoliczności sprawy, np. chęci pospieszne-

go zawarcia umowy przez przedsiębiorcę.

Pierwszą z sytuacji, w których omawiany

przepis znajdzie zastosowanie, jest przy-

padek, gdy właściwości techniczne użytego

środka porozumiewania się na odległość

ograniczają rozmiar możliwych do prze-

kazania informacji. Ustawa nie ogranicza

niniejszego przypadku jedynie urządzeń,

ograniczenia wynikać mogą zatem ze sto-

sowanego oprogramowania. Niemniej,

w przeważającej ilości wypadków właści-

wości techniczne rozumieć należy jako pa-

rametry danego urządzenia wykorzystywa-

nego do komunikowania się na odległość.

Będzie to zatem przede wszystkim kom-

puter i telefon, a także powiązane z nimi

urządzenia peryferyjne przeznaczone do

odbioru i wysyłania sygnału (np. modem

zewnętrzny, router itp.). W tym ostatnim

wypadku zwrócić jednakże należy uwa-

gę na to, że dalsze wymagania względem

zawierania umowy przy użyciu tej formy

porozumiewania się na odległość zostały

wyartykułowane w przepisach art. 20 ni-

niejszej ustawy.

Cechy takiego urządzenia lub innego środ-

ka muszą przy tym ograniczać rozmiar

możliwych do przesłania konsumentowi

informacji. Chodzi tu przede wszystkim

o limity w transmisji danych lub określe-

nie maksymalnej wielkości pliku, który

może zostać wysłany przez dane urządze-

nie lub system. Nie sposób wyobrazić sobie

również przesłania klientowi wszystkich

danych, o których mowa w art. 12 ustawy,

poprzez SMS.

Powyższe uwagi odnieść można do drugiej

z przesłanek wymienionych w komento-

wanym artykule, którą jest istnienie takich

właściwości technicznych użytego środka

porozumiewania się na odległość, ograni-

czających czas na przedstawienie wyma-

ganych informacji. W grę wchodzą zatem

sytuacje, gdy z jednej strony ograniczony

jest całkowity czas przeznaczony na komu-

nikowanie się stron, z drugiej natomiast

– gdy stosowana metoda porozumiewania

się znacznie wydłużałaby czas przekazywa-

nia ww. danych, utrudniając tym samym

zawarcie umowy.

Jeżeli zaistnieje jedna bądź obie ze wska-

zanych powyżej sytuacji uniemożliwiają-

cych bądź ograniczających zakres danych,

które mogą zostać przekazane klientowi,

przedsiębiorca zobligowany jest do powia-

domienia konsumenta przed zawarciem

umowy o:

– głównych cechach jego świadczenia

– chodzi zatem o właściwości oferowa-

nego produktu lub usługi,

– oznaczenia przedsiębiorcy – w tym zakre-

sie należy przekazać w szczególności in-

formacje o firmie i adresie przedsiębiorcy,

– łącznej cenie lub wynagrodzeniu – na-

leży pamiętać o tym, że kwota ta musi

obejmować wszystkie koszty, które będą

ponoszone przez konsumenta,

– prawie do odstąpienia od umowy

– w przypadku zaś, gdy ono nie przysłu-

guje, niezbędne jest wskazanie również

tego faktu klientowi, a także przyczyny,

z której wynika taki skutek (np. w przy-

padku umowy o dostarczanie treści cy-

frowych, które nie są zapisane na nośniku

materialnym, jeżeli spełnianie świad-

czenia rozpocznie się za wyraźną zgodą

konsumenta przed upływem terminu na

odstąpienie od umowy i poinformowaniu

go przez przedsiębiorcę o utracie prawa

odstąpienia od umowy),

– czasie trwania umowy, a jeżeli umowa

została zawarta na czas nieoznaczony

– sposobie i przesłankach jej wypowiedze-

nia – niezbędne będzie również wskaza-

nie okresu wypowiedzenia umowy bez-

terminowej.

Skorzystanie przez przedsiębiorcę z oma-

wianej, uproszczonej formy wypełnienia

obowiązku informacyjnego nie zwalnia go

wszakże z konieczności przekazania kon-

sumentowi pozostałych informacji, które

zostały wskazane w art. 12 ust. 1. Zgodnie

z wyraźnym odesłaniem zawartym w ko-

mentowanym artykule zastosować należy

w tym zakresie zasadę wynikającą z art. 14

ust. 2 (zob. komentarz do tego artykułu).

Nakłada on w szczególności obowiązek

przekazania reszty danych w sposób odpo-

wiadający rodzajowi użytego środka poro-

zumiewania się na odległość, w sposób czy-

telny i wyrażonych prostym językiem. O ile

końcowa część przepisu nie powinna bu-

dzić wątpliwości, o tyle można mieć takie

w odniesieniu do początkowego fragmentu.

Wynika to z faktu, że przyczyną skrócenia

przekazu są właściwości wybranego środka

porozumiewania się na odległość, ustawo-

dawca zaś nakazuje przekazanie pozosta-

łych danych „w sposób odpowiadający ro-

dzajowi takiego środka”. Jeżeli z przyczyn

technicznych nie będzie możliwe wyko-

rzystanie danego urządzenia do przesłania

pełnej informacji – należałoby dopuścić

możliwość wskazania źródła, w którym

konsument będzie mógł zapoznać się z po-

zostałymi danymi bądź je pobrać.

Art. 20.

[Kontakt telefoniczny]

komentarz

Artykuł 20 stanowi kontynuację zasad

szczególnych, stosowanych w przypad-

kach porozumiewania się przedsiębior-

cy i konsumenta na odległość, tym razem

przy użyciu telefonu. Z uwagi na specyfikę

tej metody zawierania umów, częstokroć

konieczność niezwłocznego podjęcia de-

cyzji przez klienta oraz brak możliwości

zapoznania się z dużą częścią informacji

niezbędnych do oceny atrakcyjności lub

rzetelności składanej w ten sposób oferty,

ustawodawca zdecydował się na zaostrze-

nie wymagań obciążających przedsiębior-

ców korzystających z tej formy komuni-

kacji.

Pierwsza część omawianej regulacji powta-

rza zapisy dotychczasowego art. 6 ust. 2

i 3 ustawy z 2 marca 2000 r. o ochronie

niektórych praw konsumentów oraz od-

powiedzialności za produkt niebezpieczny

(Dz.U. z 2012 r. poz. 1225). Zgodnie z nimi

rozmówca ma obowiązek poinformować

już na wstępie o celu, w którym zwraca

się do konsumenta, a którym to jest za-

warcie z nim określonej umowy, a także

przedstawić się oraz wskazać co najmniej

firmę przedsiębiorcy, w którego imieniu

wykonuje rozmowę. Przykładowy komuni-

kat może mieć zatem następującą formę:

„Dzień dobry. Nazywam się Jan Kowalski.

Dzwonię w imieniu firmy ABC sp. z o.o.

z siedzibą w Warszawie. Kontaktuję się

z państwem celem złożenia oferty zaku-

pu produktów naszej firmy oraz zawarcia

umowy w tym zakresie”.

Drugi z ustępów komentowanego artyku-

łu wprowadza natomiast częściowo nowe

rozwiązanie względem obowiązującego

dotychczas stanu prawnego. Pierwsze zda-

nie tego przepisu odwołuje się do ogólnej

zasady utrwalania na piśmie, bądź innym

trwałym nośniku, danych i dokumentów

przekazywanych konsumentowi. Nie ina-

czej jest i w tym przypadku, wprowadzony

zostaje bowiem obowiązek potwierdzenia

treści proponowanej przez telefon umowy

w formie utrwalonej na papierze lub innym

trwałym nośniku. Co ważne – inaczej jak

w innych, omówionych wyżej wypadkach,

skorzystanie z innego niż papier trwałego

nośnika nie wymaga odrębnej zgody klien-

ta. To przedsiębiorca zatem może wybrać

sposób wypełnienia opisywanego nakazu.

Najprostszym rozwiązaniem będzie zapew-

ne wysłanie treści proponowanej umowy

na adres e-mail konsumenta. Jak już była

o tym mowa wyżej, również taka forma

komunikacji wypełnia przesłankę zasto-

sowania trwałego nośnika danych.

Z końcowego zdania omawianej regulacji

wynika, że przesłanie klientowi projektu

umowy stanowi jeden z obligatoryjnych kro-

ków do jej zawarcia. Oświadczenie konsu-

menta o zawarciu umowy będzie bowiem

skuteczne, o ile wyrażone zostanie po

otrzymaniu przedmiotowego potwierdze-

nia. Dodatkowo ustawodawca nakłada na

przedsiębiorcę obowiązek utrwalenia tegoż

oświadczenia na papierze lub innym trwa-

łym nośniku (np. gdy klient wyraża chęć

zawarcia umowy w drodze elektronicznej).

Całkowitej zmianie ulega zatem sposób

zawierania umów przy użyciu telefonu.

Prócz dotychczasowych obowiązków in-

formacyjnych ciążących na przedsiębiorcy,

zobligowany on będzie bowiem do prze-

słania konsumentowi w formie pisemnej

bądź przy użyciu innego trwałego nośnika

projektu umowy, która ma zostać zawarta

pomiędzy stronami. Dopiero otrzymanie

przez klienta takiego potwierdzenia jej tre-

ści umożliwiać będzie mu złożenie skutecz-

nego oświadczenia o związaniu się umową.

Nadto przedsiębiorca zobowiązany został

do utrwalenia takiej zgody na papierze lub

innym trwałym nośniku. W praktyce ob-

rotu gospodarczego powyższe odbywać się

będzie zapewne w ten sposób, że klient po

otrzymaniu potwierdzenia odsyłać je bę-

dzie oferentowi w ustalonej formie.

Podkreślić należy, że oświadczenie kon-

sumenta nie wymaga dla swojej ważności

formy pisemnej, a wystarczające jest wyra-

żenie jej poprzez zapis na innym trwałym

nośniku danych. Nawet zatem gdy przed-

siębiorca zdecyduje się na dostarczenie po-

twierdzenia w formie papierowej, to zgo-

da klienta na związanie się umową może

zostać wyrażona poprzez wysłanie e-maila

na wskazany w treści potwierdzenia adres.

Z innej wszakże strony brak jakiegokolwiek

utrwalenia oświadczenia złożonego przez

konsumenta przesądzać będzie o nie doj-

ściu umowy do skutku – oświadczenie to

będzie bowiem skuteczne tylko wtedy, je-

żeli zostanie utrwalone w jeden z dozwo-

lonych sposobów. To samo odnieść należy

do przypadków, w których, co prawda, wola

klienta została zapisana na papierze albo

innym trwałym nośniku, niemniej jednak

PRZYKŁAD 4

Idealna transakcja

głównych cechach świadczenia z uwzględnieniem przedmiotu świadczenia oraz sposobu
porozumiewania się z konsumentem,

łącznej cenie lub wynagrodzeniu za świadczenie wraz z podatkami,

czasie trwania umowy lub o sposobie i przesłankach wypowiedzenia umowy – jeżeli umowa
jest zawarta na czas nieoznaczony lub jeżeli ma ulegać automatycznemu przedłużeniu,

minimalnym czasie trwania zobowiązań konsumenta wynikających z umowy,

informacji o ograniczeniach w dostawie towaru na terenie kraju oraz za granicę,

dostępnych w sklepie internetowym przedsiębiorcy sposobach płatności za zamówienie.

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: johnprctorbob@gmail.com

5 / 8

Komentarze

Dziennik Gazeta Prawna, 26 sierpnia 2014 nr 164 (3805)

gazetaprawna.pl

przedsiębiorca nie wywiązał się z obowiąz-

ku uprzedniego doręczenia konsumentowi

treści proponowanej umowy.

W przypadku zatem naruszenia wskazanej

w omawianym przepisie kolejności i ode-

brania od klienta oświadczenia o związaniu

umową przed doręczeniem mu jej wzoru,

umowa nie dojdzie do skutku. Jednak do

jej zawarcia wystarczające będzie ponowne

odebranie od klienta tegoż oświadczenia

i jego stosowne utrwalenie. Drugie z nich

zostanie bowiem złożone już po otrzyma-

niu potwierdzenia od przedsiębiorcy.

Na koniec przypomnieć należy, że przepisy

niniejszego artykułu nie wyłączają pozo-

stałych obowiązków oferenta, wynikają-

cych z faktu zawierania umów na odle-

głość, o których to mowa w szczególności

w art. 19 i 21 ustawy. Będzie on zatem zobli-

gowany do podania przed zawarciem umo-

wy podstawowych informacji o jej przed-

miocie, łącznej cenie i wynagrodzeniu oraz

przedsiębiorstwie, a także do przekazania

klientowi potwierdzenia zawarcia umowy.

[przykład 5]

Art. 21.

[Dalsze dokumenty

i oświadczenia]

1. Przedsiębiorca ma obowiązek przekazać
konsumentowi potwierdzenie zawarcia
umowy na odległość na trwałym nośniku
w rozsądnym czasie po jej zawarciu, najpóź-
niej w chwili dostarczenia rzeczy lub przed
rozpoczęciem świadczenia usługi. Potwier-
dzenie obejmuje:
1) informacje, o których mowa w art. 12
ust. 1, chyba że przedsiębiorca dostarczył
konsumentowi te informacje na trwałym
nośniku przed zawarciem umowy;
2) informację o udzielonej przez konsumenta
zgodzie na dostarczenie treści cyfrowych
w okolicznościach powodujących utratę
prawa odstąpienia od umowy.
2. Jeżeli na wyraźne żądanie konsumen-
ta wykonywanie usługi albo dostarczanie
wody, gazu, energii elektrycznej, gdy nie są
one dostarczane w ograniczonej objętości
lub w ustalonej ilości, lub energii cieplnej
ma się rozpocząć przed upływem terminu
do odstąpienia od umowy, przedsiębiorca
wymaga od konsumenta złożenia wyraźnego
oświadczenia zawierającego takie żądanie.

komentarz

Kolejny etap zawierania z konsumentem

umów na odległość oraz związanych z tym

obowiązków przedsiębiorcy opisany został

w przepisach niniejszego artykułu. Zbli-

żony on jest swoją treścią do art. 15, który

odnosi się do analogicznego etapu zawiera-

nia umów poza lokalem przedsiębiorstwa.

W pierwszej kolejności zatem na sprze-

dawcy lub usługodawcy spoczywa obowią-

zek przekazania konsumentowi dokumen-

tu potwierdzającego fakt zawarcia umowy.

Nie musi on zostać dostarczony niezwłocz-

nie, niemniej jednak winien dotrzeć do

klienta najpóźniej wraz z zamówioną

rzeczą (np. jako jeden z dokumentów do-

łączonych do przesyłki), a w przypadku

świadczenia usług – przed ich rozpoczę-

ciem. Z uwagi na posłużenie się ogólnym

terminem „trwały nośnik” potwierdzenie

to może przybrać zarówno formę pisemną

(papierową), jak i elektroniczną (np. zapis

na płycie CD). Możliwe jest także auto-

matyczne wygenerowanie maila o odpo-

wiedniej treści przez skrypt umożliwia-

jący dokonanie zakupu na odległość. Tego

typu postępowanie będzie wystarczające,

o ile w treści takiej wiadomości znajdą się

wszystkie dane, o których mowa w niniej-

szym artykule.

Ostatni ze wskazanych sposobów, tj. wy-

słanie potwierdzenia za pośrednictwem

poczty elektronicznej bądź generowanego

automatycznie powiadomienia, wydaje się

najlepszym rozwiązaniem w przypadku

umów, których przedmiotem jest świad-

czenie usług rozpoczęte jeszcze przed ter-

minem do odstąpienia od umowy przez

konsumenta bez podania przyczyny. Jest to

szczególnie ważne, gdyż ustawa wymaga,

aby stosowne potwierdzenie zostało dorę-

czone jeszcze przed rozpoczęciem świad-

czenia usługi.

Podstawowy zakres informacji, jaki prze-

kazywany ma być klientowi w omawiany

sposób, określony został w art. 12 ust. 1 ni-

niejszej ustawy. Z tym wszakże zastrzeże-

niem, że przedsiębiorca nie ma obowiązku

przekazywać konsumentowi tych spośród

wymienionych w nim danych, które dostar-

czył mu już uprzednio. Nie chodzi jednak-

że o jakiekolwiek ich przekazania, a tylko

takie, które miało miejsce na trwałym no-

śniku – nie ma zatem znaczenia konkretny

rodzaj użytego nośnika. Jeżeli zatem in-

formacje te, chociażby wszystkie, zostały

przekazane w inny sposób, np. ustnie lub

w postaci nieutrwalonego komunikatu wy-

świetlanego tylko przez określony czas, to

przedsiębiorca nie jest zwolniony z wyko-

nania obowiązku nałożonego niniejszym

przepisem. Jeżeli zatem jedynie część wy-

maganych informacji przekazano przed

zawarciem umowy w formie papierowej

lub zapisu na innym trwałym nośniku,

to pozostałe z nich powinny znaleźć się

w omawianym potwierdzeniu. Przypadki

jedynie częściowego przekazania danych

dopuszczają art. 19 i 20 ustawy.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że

jedną z informacji wymaganych przez

art. 12 ust. 1 niniejszej ustawy jest nie tyl-

ko sposób i termin wykonania prawa od-

stąpienia od umowy przez konsumenta,

lecz także wzór formularza odstąpienia od

umowy. Niezależnie zatem od innych doku-

mentów, przekazywanych klientowi wraz

z zamówieniem, powinien on otrzymać

również wzór druku służącego do odstąpie-

nia od umowy, który ma być zgodny z za-

łącznikiem nr 2 do komentowanej ustawy.

Druga z wymaganych informacji dotyczy

udzielonej przez konsumenta zgody na

dostarczenie treści cyfrowych w okolicz-

nościach powodujących utratę prawa od-

stąpienia od umowy. Powyższy zapis na-

wiązuje wprost do art. 38 pkt 13 ustawy,

zgodnie z którym prawo odstąpienia od

umowy zawartej na odległość nie przy-

sługuje konsumentowi w odniesieniu do

umów o dostarczanie treści cyfrowych, któ-

re nie są zapisane na nośniku materialnym,

jeżeli spełnianie świadczenia rozpoczęło

się za wyraźną zgodą konsumenta przed

upływem terminu do odstąpienia od umo-

wy i po poinformowaniu go przez przed-

siębiorcę o utracie prawa odstąpienia od

umowy. Rozumienie pojęcia „nośnik mate-

rialny” zostało wyjaśnione w komentarzu

do art. 15 ustawy.

W celu zabezpieczenia interesu klienta

oraz zapobieżenia sytuacjom, w których

przedsiębiorca rozpoczyna świadczenie

usług przed upływem ww. terminu, lecz

bez uzyskania na to zgody konsumenta,

i następnie odmawia uznania jego oświad-

czenia o odstąpieniu od umowy za sku-

teczne, wprowadzono obowiązek, aby usłu-

godawca niejako przypominał klientowi

o udzielonej przez niego uprzednio zgodzie

oraz jej konsekwencjach w postaci utraty

prawa do odstąpienia od umowy bez po-

dania przyczyny. Dzięki temu wyelimino-

wane powinny zostać próby obejścia prze-

pisów wymagających uzyskania odrębnego

oświadczenia konsumenta w tym zakresie.

Pamiętać bowiem należy, że ciężar udo-

wodnienia, że klient taką zgodę wyraził,

spoczywać będzie na przedsiębiorcy (zob.

komentarz do art. 24 ustawy).

Brak zgody użytkownika na dostarczanie

mu treści cyfrowych, które nie są zapisane

na nośniku, ma także ten skutek, że zwal-

nia konsumenta z obowiązku zapłaty za

treści już dostarczone przed złożeniem

przez niego stosownego oświadczenia woli

(zob. komentarz do art. 36 ustawy).

Ostatni ustęp komentowanego artykułu

zbliżony jest swoją treścią do analogicz-

nego art. 15 ust. 3 ustawy, dlatego możliwe

jest poczynienie generalnego odesłania do

wcześniejszego komentarza. Niemniej jed-

nak niezbędne jest również zwrócenie uwa-

gi na odmienności obu przepisów. Głów-

nym z nich jest brak wskazania w art. 21

ust. 3, że oświadczenie konsumenta zawie-

rające żądanie rozpoczęcia wykonywania

usługi przed upływem terminu do odstą-

pienia od umowy powinno zostać zapisa-

ne na trwałym nośniku danych. Dla celów

dowodowych niezbędne jest utrwalenie

takiego oświadczenia woli w sposób po-

zwalający na jego późniejsze odczytanie

lub odtworzenie. Obowiązek odebrania

przedmiotowego żądania od konsumen-

ta spoczywa bowiem na przedsiębiorcy. To

on zatem w razie wątpliwości powinien

wykazać, że wymagał od klienta złożenia

wyraźnego oświadczenia zawierającego

takie żądanie.

[przykłady 6–7]

Art. 22.

[Charakter prawny

informacji]

Informacje, o których mowa w art. 12
ust. 1, stanowią integralną część umowy
zawieranej na odległość albo poza lokalem
przedsiębiorstwa i mogą być zmienione
jedynie za wyraźnym porozumieniem stron.

komentarz

Komentowany artykuł wprowadza wyraź-

ną regułę interpretacyjną, zgodnie z którą

wszystkie informacje wymienione w art. 12

ust. 1 niniejszej ustawy oraz przekazane

konsumentowi zgodnie z zasadami w niej

wyartykułowanymi, stanowią integralną

część umowy zawartej na odległość albo

poza lokalem przedsiębiorstwa.

Dane te przestają być zatem jedynie prak-

tycznymi wiadomościami o towarze, osobie

sprzedawcy oraz prawach przysługujących

kupującemu w związku z zawartą trans-

akcją i stają się normalną częścią umowy

na równi z innymi jej postanowieniami.

Skutek ten jest niezależny od formy umo-

wy podstawowej zawartej z konsumen-

tem. Możliwe są zatem sytuacje, w których

zasadnicze porozumienie stron przyjmie

formę ustną, tak jak zresztą dzieje się

w przypadku drobnych bieżących zaku-

pów dokonywanych przez klienta poza

siedzibą przedsiębiorcy, bądź też zosta-

nie wyrażone jako zapis elektroniczny, co

ma miejsce podczas zakupów w internecie.

Informacje zaś, o których mowa w art. 12

ust. 1 ustawy, przekazane konsumentowi

na papierze lub innym trwałym nośniku

nie muszą przybrać tożsamej formy, jak

pozostała część takiej umowy.

Podstawowy skutek prawnego charak-

teru ww. wiadomości przekazywanych

klientowi, wyartykułowany został wprost

w końcowej części omawianego przepisu.

Niemniej jednak fragment ten ma znacze-

nie jedynie informacyjne, konsekwencja

uznania danych postanowień za integralną

część umowy wynika już bowiem z ogól-

nych przepisów prawa cywilnego. Zapewne

jednak dla uniknięcia nieporozumień oraz

prób obchodzenia niniejszej regulacji doda-

no w niej zapis o dopuszczalnym sposobie

zmiany tychże informacji.

W tym miejscu należy przywołać jeszcze

jedną regułę ogólną prawa cywilnego,

która wyrażona została w art. 77 ustawy

z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j.

Dz.U. z 2014 r. poz. 121; dalej k.c.). Zgod-

nie z par. 1 tegoż artykułu uzupełnienie

lub zmiana umowy wymaga zachowa-

nia takiej formy, jaką ustawa lub strony

przewidziały w celu jej zawarcia. Sposób

przekazania przedmiotowych informacji

determinować będzie zatem również for-

mę, w jakiej należy zawrzeć porozumienie

o ich zmianie, chyba że z treści łączącej

strony umowy wynika co innego. Przy-

kładowo zastrzeżono w niej, że zmiana

umowy wymaga formy pisemnej pod ry-

gorem nieważności. Skoro bowiem ww.

dane stanowią integralną część umowy,

to do ich zmiany stosować należy tożsa-

me wymogi, jak do zmiany zasadniczej jej

części. Nawet zatem ich aktualizacja, lecz

w inny niż umówiony uprzednio sposób,

nie będzie względem konsumenta sku-

teczna, co wynika z przytoczonego powy-

żej art. 77 par. 1 kodeksu cywilnego.

Jednoznaczne brzmienie komentowane-

go artykułu wyklucza natomiast całko-

wicie jednostronną zmianę informacji

przez przedsiębiorcę, np. w drodze wysła-

nia na adres poczty elektronicznej klienta

zmienionej wersji danych wymienionych

w art. 12 ust. 1 ustawy. Dotyczy to zarówno

zmiany wszystkich z nich, jak i tylko nie-

których. Nie jest także możliwe udzielenie

w treści uprzednio zawartej umowy blan-

kietowej zgody na jednostronną, późniejszą

aktualizację informacji przez sprzedaw-

cę lub usługodawcę. Postanowienie takie

mogłoby stanowić bowiem klauzulę nie-

dozwoloną, o której mowa w art. 385

pkt

10 kodeksu cywilnego.

Powyższe może komplikować w niektó-

rych sytuacjach sposób uaktualnienia

niektórych informacji uprzednio prze-

kazanych konsumentowi, nawet gdyby

wiązało się to z korzyścią dla niego. Tyl-

ko bowiem zawarcie wyraźnego porozu-

mienia umożliwia zmianę takich danych.

Zaznaczenie, że postanowienie o zmianie

informacji ma być „wyraźne”, wyłącza zaś

możliwość powołania się przez przedsię-

biorcę na wyrażenie zgody przez klienta na

aktualizację ww. wiadomości przez czyn-

ność konkludentną (z łac. per facta conclu-

dentia), czyli np. późniejsze użycie nowych

danych przez konsumenta w korespon-

dencji z przedsiębiorcą. Nie jest możliwe

przyjęcie także zasady milczącej akceptacji

zmiany przez klienta, czy to z uwagi na

brak odpowiedzi na przesłaną zmianę, czy

też zakreślenie w takiej informacji ter-

minu, po upływie którego przedsiębiorca

uznawać będzie, że klient wyraża zgodę

na nową treść umowy.

Prawidłowe postępowanie powinno za-

tem wyglądać w ten sposób, że sprzedaw-

ca lub usługodawca przekazuje konsumen-

towi propozycję zmiany określonych bądź

wszystkich danych zawartych w informa-

cji. Będą one dla stron wiążące tylko wtedy,

gdy klient je zaakceptuje w sposób wyraź-

ny. Może się to odbywać przez podpisanie

stosownej klauzuli, konieczność wysłania

e-maila zawierającego zgodę bądź też klik-

nięcia w specjalnie w tym celu przesłany

PRZYKŁAD 5

Modelowy przebieg rozmowy

Pracownik przedsiębiorcy kontaktuje się z konsumentem za pomocą telefonu. Na początku
rozmowy przedstawia się oraz podaje nazwę firmy lub nazwisko przedsiębiorcy, w którego imieniu
się kontaktuje, a także informuje rozmówcę, że rozmowa prowadzona jest w celu zawarcia umowy
na zakup sprzętu AGD produkcji przedsiębiorcy. W trakcie rozmowy przedstawiciel sprzedawcy
wskazuje na główne cechy oferowanego produktu oraz łączną cenę jego zakupu, która uwzględ-
nia także opłaty dodatkowe oraz koszty dostawy, a także informuje konsumenta, że w przypadku
zawarcia umowy będzie mu przysługiwało prawo do odstąpienia od umowy bez podania przyczyny
w terminie czternastu dni od dnia odbioru towaru.
Następnie strony uzgadniają, że przedsiębiorca prześle klientowi pozostałe informacje wymagane
przez art. 12 ust. 1 ustawy, a także proponowaną treść umowy, na podany przez niego adres e-mail.
Klient po zapoznaniu się z przesłanymi dokumentami wysyła przedsiębiorcy oświadczenie o zawar-
ciu umowy. Po jego otrzymaniu umowa dochodzi do skutku, a towar wysyłany jest do nabywcy.

PRZYKŁAD 6

Niezbędne dodatki w przesyłce

Konsument zakupił w sklepie internetowym sprzęt elektroniczny.
Wraz z przesyłką przedsiębiorca powinien doręczyć klientowi oświadczenie potwierdzające fakt
zawarcia umowy na odległość oraz informacje wymagane przez art. 12 ust. 1 niniejszej ustawy,
a także wzór formularza do odstąpienia od niej przez konsumenta.

PRZYKŁAD 7

Wszystko online

Konsument wykupił przez płatność elektroniczną dostęp do portalu umożliwiającego pobranie
zgromadzonych w nim plików przez zarejestrowanego użytkownika, a także potwierdził, że wyraził
zgodę na spełnienie świadczenia przed upływem terminu do odstąpienia od umowy oraz ma świa-
domość, że prowadzi to do utraty prawa odstąpienia od umowy.
Wymagane prawem informacje i załączniki przedsiębiorca prześle w tym przypadku pocztą elek-
troniczną. Niezwłocznie po zawarciu umowy przedsiębiorca wysyła klientowi e-mail zawierający
potwierdzenie zawarcia umowy, informacje, o których mowa w art. 12 ust. 1, a także informację
o udzielonej przez konsumenta zgodzie na dostarczenie treści cyfrowych przed upływem okresu
do odstąpienia od umowy, co powoduje utratę prawa odstąpienia od umowy.

Komentarze

Dziennik Gazeta Prawna, 26 sierpnia 2014 nr 164 (3805)

gazetaprawna.pl

przedsiębiorca nie wywiązał się z obowiąz-

ku uprzedniego doręczenia konsumentowi

treści proponowanej umowy.

W przypadku zatem naruszenia wskazanej

w omawianym przepisie kolejności i ode-

brania od klienta oświadczenia o związaniu

umową przed doręczeniem mu jej wzoru,

umowa nie dojdzie do skutku. Jednak do

jej zawarcia wystarczające będzie ponowne

odebranie od klienta tegoż oświadczenia

i jego stosowne utrwalenie. Drugie z nich

zostanie bowiem złożone już po otrzyma-

niu potwierdzenia od przedsiębiorcy.

Na koniec przypomnieć należy, że przepisy

niniejszego artykułu nie wyłączają pozo-

stałych obowiązków oferenta, wynikają-

cych z faktu zawierania umów na odle-

głość, o których to mowa w szczególności

w art. 19 i 21 ustawy. Będzie on zatem zobli-

gowany do podania przed zawarciem umo-

wy podstawowych informacji o jej przed-

miocie, łącznej cenie i wynagrodzeniu oraz

przedsiębiorstwie, a także do przekazania

klientowi potwierdzenia zawarcia umowy.

[przykład 5]

Art. 21.

[Dalsze dokumenty

i oświadczenia]

komentarz

Kolejny etap zawierania z konsumentem

umów na odległość oraz związanych z tym

obowiązków przedsiębiorcy opisany został

w przepisach niniejszego artykułu. Zbli-

żony on jest swoją treścią do art. 15, który

odnosi się do analogicznego etapu zawiera-

nia umów poza lokalem przedsiębiorstwa.

W pierwszej kolejności zatem na sprze-

dawcy lub usługodawcy spoczywa obowią-

zek przekazania konsumentowi dokumen-

tu potwierdzającego fakt zawarcia umowy.

Nie musi on zostać dostarczony niezwłocz-

nie, niemniej jednak winien dotrzeć do

klienta najpóźniej wraz z zamówioną

rzeczą (np. jako jeden z dokumentów do-

łączonych do przesyłki), a w przypadku

świadczenia usług – przed ich rozpoczę-

ciem. Z uwagi na posłużenie się ogólnym

terminem „trwały nośnik” potwierdzenie

to może przybrać zarówno formę pisemną

(papierową), jak i elektroniczną (np. zapis

na płycie CD). Możliwe jest także auto-

matyczne wygenerowanie maila o odpo-

wiedniej treści przez skrypt umożliwia-

jący dokonanie zakupu na odległość. Tego

typu postępowanie będzie wystarczające,

o ile w treści takiej wiadomości znajdą się

wszystkie dane, o których mowa w niniej-

szym artykule.

Ostatni ze wskazanych sposobów, tj. wy-

słanie potwierdzenia za pośrednictwem

poczty elektronicznej bądź generowanego

automatycznie powiadomienia, wydaje się

najlepszym rozwiązaniem w przypadku

umów, których przedmiotem jest świad-

czenie usług rozpoczęte jeszcze przed ter-

minem do odstąpienia od umowy przez

konsumenta bez podania przyczyny. Jest to

szczególnie ważne, gdyż ustawa wymaga,

aby stosowne potwierdzenie zostało dorę-

czone jeszcze przed rozpoczęciem świad-

czenia usługi.

Podstawowy zakres informacji, jaki prze-

kazywany ma być klientowi w omawiany

sposób, określony został w art. 12 ust. 1 ni-

niejszej ustawy. Z tym wszakże zastrzeże-

niem, że przedsiębiorca nie ma obowiązku

przekazywać konsumentowi tych spośród

wymienionych w nim danych, które dostar-

czył mu już uprzednio. Nie chodzi jednak-

że o jakiekolwiek ich przekazania, a tylko

takie, które miało miejsce na trwałym no-

śniku – nie ma zatem znaczenia konkretny

rodzaj użytego nośnika. Jeżeli zatem in-

formacje te, chociażby wszystkie, zostały

przekazane w inny sposób, np. ustnie lub

w postaci nieutrwalonego komunikatu wy-

świetlanego tylko przez określony czas, to

przedsiębiorca nie jest zwolniony z wyko-

nania obowiązku nałożonego niniejszym

przepisem. Jeżeli zatem jedynie część wy-

maganych informacji przekazano przed

zawarciem umowy w formie papierowej

lub zapisu na innym trwałym nośniku,

to pozostałe z nich powinny znaleźć się

w omawianym potwierdzeniu. Przypadki

jedynie częściowego przekazania danych

dopuszczają art. 19 i 20 ustawy.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że

jedną z informacji wymaganych przez

art. 12 ust. 1 niniejszej ustawy jest nie tyl-

ko sposób i termin wykonania prawa od-

stąpienia od umowy przez konsumenta,

lecz także wzór formularza odstąpienia od

umowy. Niezależnie zatem od innych doku-

mentów, przekazywanych klientowi wraz

z zamówieniem, powinien on otrzymać

również wzór druku służącego do odstąpie-

nia od umowy, który ma być zgodny z za-

łącznikiem nr 2 do komentowanej ustawy.

Druga z wymaganych informacji dotyczy

udzielonej przez konsumenta zgody na

dostarczenie treści cyfrowych w okolicz-

nościach powodujących utratę prawa od-

stąpienia od umowy. Powyższy zapis na-

wiązuje wprost do art. 38 pkt 13 ustawy,

zgodnie z którym prawo odstąpienia od

umowy zawartej na odległość nie przy-

sługuje konsumentowi w odniesieniu do

umów o dostarczanie treści cyfrowych, któ-

re nie są zapisane na nośniku materialnym,

jeżeli spełnianie świadczenia rozpoczęło

się za wyraźną zgodą konsumenta przed

upływem terminu do odstąpienia od umo-

wy i po poinformowaniu go przez przed-

siębiorcę o utracie prawa odstąpienia od

umowy. Rozumienie pojęcia „nośnik mate-

rialny” zostało wyjaśnione w komentarzu

do art. 15 ustawy.

W celu zabezpieczenia interesu klienta

oraz zapobieżenia sytuacjom, w których

przedsiębiorca rozpoczyna świadczenie

usług przed upływem ww. terminu, lecz

bez uzyskania na to zgody konsumenta,

i następnie odmawia uznania jego oświad-

czenia o odstąpieniu od umowy za sku-

teczne, wprowadzono obowiązek, aby usłu-

godawca niejako przypominał klientowi

o udzielonej przez niego uprzednio zgodzie

oraz jej konsekwencjach w postaci utraty

prawa do odstąpienia od umowy bez po-

dania przyczyny. Dzięki temu wyelimino-

wane powinny zostać próby obejścia prze-

pisów wymagających uzyskania odrębnego

oświadczenia konsumenta w tym zakresie.

Pamiętać bowiem należy, że ciężar udo-

wodnienia, że klient taką zgodę wyraził,

spoczywać będzie na przedsiębiorcy (zob.

komentarz do art. 24 ustawy).

Brak zgody użytkownika na dostarczanie

mu treści cyfrowych, które nie są zapisane

na nośniku, ma także ten skutek, że zwal-

nia konsumenta z obowiązku zapłaty za

treści już dostarczone przed złożeniem

przez niego stosownego oświadczenia woli

(zob. komentarz do art. 36 ustawy).

Ostatni ustęp komentowanego artykułu

zbliżony jest swoją treścią do analogicz-

nego art. 15 ust. 3 ustawy, dlatego możliwe

jest poczynienie generalnego odesłania do

wcześniejszego komentarza. Niemniej jed-

nak niezbędne jest również zwrócenie uwa-

gi na odmienności obu przepisów. Głów-

nym z nich jest brak wskazania w art. 21

ust. 3, że oświadczenie konsumenta zawie-

rające żądanie rozpoczęcia wykonywania

usługi przed upływem terminu do odstą-

pienia od umowy powinno zostać zapisa-

ne na trwałym nośniku danych. Dla celów

dowodowych niezbędne jest utrwalenie

takiego oświadczenia woli w sposób po-

zwalający na jego późniejsze odczytanie

lub odtworzenie. Obowiązek odebrania

przedmiotowego żądania od konsumen-

ta spoczywa bowiem na przedsiębiorcy. To

on zatem w razie wątpliwości powinien

wykazać, że wymagał od klienta złożenia

wyraźnego oświadczenia zawierającego

takie żądanie.

[przykłady 6–7]

Art. 22.

[Charakter prawny

informacji]

komentarz

Komentowany artykuł wprowadza wyraź-

ną regułę interpretacyjną, zgodnie z którą

wszystkie informacje wymienione w art. 12

ust. 1 niniejszej ustawy oraz przekazane

konsumentowi zgodnie z zasadami w niej

wyartykułowanymi, stanowią integralną

część umowy zawartej na odległość albo

poza lokalem przedsiębiorstwa.

Dane te przestają być zatem jedynie prak-

tycznymi wiadomościami o towarze, osobie

sprzedawcy oraz prawach przysługujących

kupującemu w związku z zawartą trans-

akcją i stają się normalną częścią umowy

na równi z innymi jej postanowieniami.

Skutek ten jest niezależny od formy umo-

wy podstawowej zawartej z konsumen-

tem. Możliwe są zatem sytuacje, w których

zasadnicze porozumienie stron przyjmie

formę ustną, tak jak zresztą dzieje się

w przypadku drobnych bieżących zaku-

pów dokonywanych przez klienta poza

siedzibą przedsiębiorcy, bądź też zosta-

nie wyrażone jako zapis elektroniczny, co

ma miejsce podczas zakupów w internecie.

Informacje zaś, o których mowa w art. 12

ust. 1 ustawy, przekazane konsumentowi

na papierze lub innym trwałym nośniku

nie muszą przybrać tożsamej formy, jak

pozostała część takiej umowy.

Podstawowy skutek prawnego charak-

teru ww. wiadomości przekazywanych

klientowi, wyartykułowany został wprost

w końcowej części omawianego przepisu.

Niemniej jednak fragment ten ma znacze-

nie jedynie informacyjne, konsekwencja

uznania danych postanowień za integralną

część umowy wynika już bowiem z ogól-

nych przepisów prawa cywilnego. Zapewne

jednak dla uniknięcia nieporozumień oraz

prób obchodzenia niniejszej regulacji doda-

no w niej zapis o dopuszczalnym sposobie

zmiany tychże informacji.

W tym miejscu należy przywołać jeszcze

jedną regułę ogólną prawa cywilnego,

która wyrażona została w art. 77 ustawy

z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j.

Dz.U. z 2014 r. poz. 121; dalej k.c.). Zgod-

nie z par. 1 tegoż artykułu uzupełnienie

lub zmiana umowy wymaga zachowa-

nia takiej formy, jaką ustawa lub strony

przewidziały w celu jej zawarcia. Sposób

przekazania przedmiotowych informacji

determinować będzie zatem również for-

mę, w jakiej należy zawrzeć porozumienie

o ich zmianie, chyba że z treści łączącej

strony umowy wynika co innego. Przy-

kładowo zastrzeżono w niej, że zmiana

umowy wymaga formy pisemnej pod ry-

gorem nieważności. Skoro bowiem ww.

dane stanowią integralną część umowy,

to do ich zmiany stosować należy tożsa-

me wymogi, jak do zmiany zasadniczej jej

części. Nawet zatem ich aktualizacja, lecz

w inny niż umówiony uprzednio sposób,

nie będzie względem konsumenta sku-

teczna, co wynika z przytoczonego powy-

żej art. 77 par. 1 kodeksu cywilnego.

Jednoznaczne brzmienie komentowane-

go artykułu wyklucza natomiast całko-

wicie jednostronną zmianę informacji

przez przedsiębiorcę, np. w drodze wysła-

nia na adres poczty elektronicznej klienta

zmienionej wersji danych wymienionych

w art. 12 ust. 1 ustawy. Dotyczy to zarówno

zmiany wszystkich z nich, jak i tylko nie-

których. Nie jest także możliwe udzielenie

w treści uprzednio zawartej umowy blan-

kietowej zgody na jednostronną, późniejszą

aktualizację informacji przez sprzedaw-

cę lub usługodawcę. Postanowienie takie

mogłoby stanowić bowiem klauzulę nie-

dozwoloną, o której mowa w art. 385

pkt

10 kodeksu cywilnego.

Powyższe może komplikować w niektó-

rych sytuacjach sposób uaktualnienia

niektórych informacji uprzednio prze-

kazanych konsumentowi, nawet gdyby

wiązało się to z korzyścią dla niego. Tyl-

ko bowiem zawarcie wyraźnego porozu-

mienia umożliwia zmianę takich danych.

Zaznaczenie, że postanowienie o zmianie

informacji ma być „wyraźne”, wyłącza zaś

możliwość powołania się przez przedsię-

biorcę na wyrażenie zgody przez klienta na

aktualizację ww. wiadomości przez czyn-

ność konkludentną (z łac. per facta conclu-

dentia), czyli np. późniejsze użycie nowych

danych przez konsumenta w korespon-

dencji z przedsiębiorcą. Nie jest możliwe

przyjęcie także zasady milczącej akceptacji

zmiany przez klienta, czy to z uwagi na

brak odpowiedzi na przesłaną zmianę, czy

też zakreślenie w takiej informacji ter-

minu, po upływie którego przedsiębiorca

uznawać będzie, że klient wyraża zgodę

na nową treść umowy.

Prawidłowe postępowanie powinno za-

tem wyglądać w ten sposób, że sprzedaw-

ca lub usługodawca przekazuje konsumen-

towi propozycję zmiany określonych bądź

wszystkich danych zawartych w informa-

cji. Będą one dla stron wiążące tylko wtedy,

gdy klient je zaakceptuje w sposób wyraź-

ny. Może się to odbywać przez podpisanie

stosownej klauzuli, konieczność wysłania

e-maila zawierającego zgodę bądź też klik-

nięcia w specjalnie w tym celu przesłany

PRZYKŁAD 5

Modelowy przebieg rozmowy

PRZYKŁAD 6

Niezbędne dodatki w przesyłce

PRZYKŁAD 7

Wszystko online

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: johnprctorbob@gmail.com

6 / 8

komentarze

Dziennik Gazeta Prawna, 26 sierpnia 2014 nr 164 (3805)

gazetaprawna.pl

konsumentowi link. W tym ostatnim przy-

padku nie jest możliwe łączenie pod jed-

nym linkiem treści zmian i faktu wyraże-

nia zgody na nie. Jeżeli link prowadziłby

do nowej wersji informacji – to udzielenie

zgody musiałoby następować przez kliknię-

cie w odrębny przycisk, wyraźnie oznaczony

informacją, że użycie jego równoznaczne

będzie z akceptacją przedmiotowej zmiany.

Na marginesie zwrócić należy uwagę, że

niektóre spośród informacji wymienionych

w art. 12 ust. 1 ustawy mogą ulec zmianie

na skutek okoliczności niezależnych od

przedsiębiorcy bądź też całkowicie niezwią-

zanych z daną umową i osobą konsumenta.

Jako przykład wskazać można: dane te-

leadresowe przedsiębiorcy, wiadomości

o środkach ochrony treści cyfrowych czy

też pozasądowych środkach rozpatrywa-

nia reklamacji. Uzależnienie ich zmiany

od zgody klienta w tego typu wypadkach

może niepotrzebnie komplikować sprawę.

Niemniej jednak bez ingerencji ustawo-

dawcy nie jest możliwe pomijanie trybu

zmiany umowy do aktualizacji jakichkol-

wiek informacji wskazanych w treści art. 12

ust. 1 niniejszej ustawy.

Art. 23.

[Zwolnienie

z niektórych opłat]

Jeżeli przedsiębiorca nie spełnił obowiązków
informacyjnych dotyczących opłat dodatko-
wych lub innych kosztów, o których mowa
w art. 12 ust. 1 pkt 5, lub kosztów zwrotu
rzeczy, o których mowa w art. 12 ust. 1
pkt 10, konsument nie ponosi tych opłat
i kosztów.

komentarz

Ustawa o prawach konsumenta przewidu-

je liczne sankcje za naruszenie obowiązku

informacyjnego nałożonego na przedsię-

biorców zawierających z konsumentami

umowy na odległość albo poza lokalem

przedsiębiorstwa. Jedną z najczęściej sto-

sowanych przez ustawodawcę sankcji jest

zwolnienie klienta z obowiązku całkowi-

tej albo częściowej zapłaty za zamówiony

towar lub usługę.

Niektóre z przypadków, w których taka sy-

tuacja będzie miała miejsce, zostały wy-

mienione w komentowanym artykule.

Dotyczą one dwóch odrębnych sytuacji,

które mogą występować również łącznie.

Niemniej jednak do zastosowania oma-

wianej sankcji wystarczające jest uchybie-

nie jednemu z wymienionych w jego treści

przepisów. Wniosek ten wynika z zastoso-

wania w konstrukcji omawianego artyku-

łu spójnika „lub” będącego jednocześnie

funktorem logicznym alternatywy zwykłej

(zob. komentarz do art. 19 ustawy). Dlatego

konsument, w okolicznościach wskazanych

w niniejszym artykule, nie będzie ponosił

opłat i kosztów wynikających z treści na-

stępujących przepisów:

– art. 12 ust. 1 pkt 5 ustawy, czyli opłat za

transport, dostarczenie, usługi pocztowe

oraz innych kosztów związanych z pa-

kowaniem, ubezpieczeniem i dostawą

towaru,

– art. 12 ust. 1 pkt 10 ustawy, tj. kosztów

zwrotu rzeczy w przypadku odstąpienia

od umowy bez podania przyczyny, które

ponosi konsument, a w odniesieniu do

umów zawieranych na odległość – kosz-

tach zwrotu rzeczy, jeżeli ze względu na

swój charakter rzeczy te nie mogą zostać

w zwykłym trybie odesłane pocztą.

W pierwszym wypadku zwrócić należy

również uwagę na to, że przywołany art. 12

ust. 1 pkt 5 ustawy nakłada na przedsiębior-

cę obowiązek poinformowania konsumen-

ta o łącznej cenie lub wynagrodzeniu za

dany towar lub usługę. Dlatego jeżeli sprze-

dawca lub usługodawca, nawet przez po-

myłkę, przekaże klientowi niepełny wykaz

kosztów lub łączną cenę, która nie będzie

uwzględniać niektórych jej składników,

to po zawarciu umowy nie będzie możli-

we domaganie się od konsumenta dopłaty

z tego tytułu.

Odnośnie do kosztów zwrotu rzeczy, które

co do zasady ponosi konsument, wskazać

należy, że chodzi wyłącznie o następują-

ce wydatki:

– będące bezpośrednimi kosztami zwrotu

rzeczy (przepis ten koresponduje wprost

z art. 34 ust. 2 ustawy, który stanowi że

konsument ponosi tylko bezpośrednie

koszty zwrotu rzeczy, chyba że przedsię-

biorca zgodził się je ponieść lub nie po-

informował konsumenta o konieczności

poniesienia tych kosztów),

– w odniesieniu do umów zawieranych na

odległość – koszty zwrotu rzeczy, jeżeli

ze względu na swój charakter rzeczy te

nie mogą zostać w zwykłym trybie ode-

słane pocztą.

Ostatni z przypadków nie dotyczy umów

zawartych poza lokalem przedsiębiorstwa,

w myśl art. 34 ust. 3 ustawy, gdy rzecz do-

starczono konsumentowi do miejsca,

w którym zamieszkiwał w chwili zawarcia

umowy, przedsiębiorca jest bowiem zobo-

wiązany do odebrania rzeczy na swój koszt,

jeżeli ze względu na charakter rzeczy nie

można jej odesłać w zwykły sposób pocztą.

Jedyną możliwością zmiany ceny będzie

zastosowanie zasady wynikającej z omó-

wionego powyżej art. 22 niniejszej usta-

wy. Będzie to jednakże wymagało zawarcia

z konsumentem wyraźnego porozumienia

w przedmiocie zmiany treści przekaza-

nej mu uprzednio informacji. Brak zgody

na podpisanie takiego porozumienia bę-

dzie równoznaczny z koniecznością po-

niesienia przedmiotowych kosztów przez

przedsiębiorcę. Wyraźnie zatem widoczna

jest intencja ustawodawcy, który zabrania

w ten sposób przerzucania na klientów ry-

zyka prowadzonej działalności gospodar-

czej przez sprzedawców i usługodawców.

Osoby takie zobowiązane są bowiem do do-

chowania należytej staranności w zakresie

swoich interesów (zob. art. 355 par. 2 k.c.).

Uchybienie temu obowiązkowi poprzez

sporządzenie nierzetelnego wykazu kosz-

tów bądź błędnej kalkulacji ceny nie może

zagrażać interesom konsumenta.

Dodatkowo przepis ten chroni przed ukry-

waniem przez sprzedawców niektórych

opłat i doliczaniem ich na późniejszym eta-

pie obsługi danej transakcji, w celu wywoła-

nia u klienta wrażenia, że cena za określo-

ny towar lub usługę jest faktycznie niższa

w porównaniu z cenami u konkurencji. Pod

rządami ustawy o prawach konsumenta

tego typu praktyka nie będzie mogła przy-

nieść efektu w postaci doliczenia opłat lub

kosztów, które nie zostały wymienione lub

skalkulowane w informacji dostarczanej

klientowi na mocy art. 12 ust. 1 ustawy.

Pobranie zaś przez przedsiębiorcę opłat lub

kosztów innych niż wymienione w uprzed-

nio przekazanej konsumentowi informacji

będzie nielegalne i oceniać je należy we-

dług przepisów o bezpodstawnym wzbo-

gaceniu. Sprzedawcy grozić będzie zatem

nie tylko konieczność zwrotu nienależnie

pobranego świadczenia, lecz także zapła-

ty odsetek ustawowych na rzecz klienta.

Zachowanie takie może być również oce-

niane przez pryzmat odpowiedzialności za

wykroczenie, o którym mowa w art. 139b

kodeksu wykroczeń (zob. komentarz do

art. 12 ustawy).

Innym przepisem ustawy o prawach konsu-

menta, który wyklucza możliwość pobrania

od klienta wynagrodzenia za świadczone

wbrew niemu usługi lub dostarczone to-

wary, jest art. 36 (zostanie on omówiony

w kolejnej części niniejszego komentarza).

[przykład 8]

Art. 24.

[Obowiązek dowodowy]

Ciężar dowodu spełnienia obowiązków infor-
macyjnych określonych w art. 12 spoczywa
na przedsiębiorcy.

komentarz

Zgodnie z przepisami ogólnego prawa

cywilnego oraz procedury cywilnej ciężar

udowodnienia faktu spoczywa na osobie,

która z faktu tego wywodzi skutki praw-

ne (art. 6 k.c.), nadto strony są obowiąza-

ne wskazywać dowody dla stwierdzenia

faktów, z których wywodzą skutki prawne

(art. 232 zd. 1 kodeksu postępowania cywil-

nego, t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.; dalej

k.p.c.). Ciężar dowodu jest zatem niczym

innym, jak obowiązkiem udowodnienia

określonego faktu, w sytuacji gdy druga

strona lub osoba trzecia temu zaprzecza,

a negatywne konsekwencje prawne braku

wykazania danej okoliczności spoczywa-

ją na osobie zobowiązanej do jej wykaza-

nia. Najważniejszą sankcją związaną z nie

podołaniem ciężarowi dowodu jest oczy-

wiście oddalenie powództwa opartego na

określonych twierdzeniach, które w toku

przeprowadzonego przez sąd postępowa-

nia dowodowego nie zostały przez powoda

udowodnione.

Zdawać by się zatem mogło, że komento-

wany artykuł powtarza ogólną zasadę pra-

wa procesowego, która zakłada obarcze-

nie ciężarem dowodu strony wywodzącej

z danego faktu określone skutki prawne.

Byłby to jednakże wniosek tylko częściowo

prawidłowy. Ogólny ciężar dowodu wyni-

kający ze ww. przepisów kodeksu cywilne-

go oraz kodeksu postępowania cywilnego

pokrywać się będzie z ciężarem dowodu,

o którym mowa w art. 24 niniejszej ustawy

tylko wtedy, gdy na dany fakt powoływać

się będzie przedsiębiorca. W sytuacji nato-

miast odwrotnej, kiedy to określony argu-

ment podnoszony byłby przez konsumenta,

brak omawianego przepisu oznaczałby, że

to on wykazać by musiał, że przedsiębiorca

nie wykonał ciążącego na nim obowiąz-

ku informacyjnego wynikającego z art. 12

ustawy.

Wprowadzenie zasady wyrażonej w niniej-

szym artykule oznacza zatem w praktyce

przeniesienie ciężaru dowodu z powołują-

cego się na daną okoliczność konsumenta,

na przeczącego jej sprzedawcy lub usłu-

godawcy. Dla lepszego zobrazowania tej

sytuacji posłużyć się można następujący-

mi przykładami. Przedsiębiorca nie przed-

stawił konsumentowi pełnej informacji,

wymaganej przez art. 12 ustawy, w tym

nie wskazał prawidłowo łącznej ceny lub

wynagrodzenia, a także innych kosztów,

które obciążać będą klienta. Następnie

przedsiębiorca zażądał zapłaty opłat do-

datkowych od konsumenta, wbrew treści

art. 23 ustawy, a klient te koszty zapłacił.

Konsument wystąpił o zwrot nienależnie

zapłaconej kwoty na drogę postępowania

sądowego. W toku procesu to na pozwanym

przedsiębiorcy spoczywać będzie obowią-

zek udowodnienia, że spełnił swój obowią-

zek informacyjny i przekazał będącemu

powodem klientowi stosowne informa-

cje. Jeżeli okoliczność ta nie zostanie wy-

kazana w toku procesu, uznane zostanie,

że pozwany nie przekazał konsumentowi

wymaganych przez prawo wiadomości.

W konsekwencji zatem przedsiębiorca nie

miał prawa do pobrania opłaty dodatkowej,

a klientowi należy się jej zwrot wraz z od-

setkami. W sprawie zapadnie więc wyrok

uwzględniający powództwo konsumenta.

W sytuacji, gdyby to przedsiębiorca pozwał

klienta o zapłatę opłat dodatkowych, przyj-

mując analogiczne jak powyżej okoliczności

faktyczne, ciężar wykazania, że konsument

został poinformowany o konieczności ich

poniesienia – również spoczywać będzie

na sprzedawcy lub usługodawcy. W tym

wypadku jednakże komentowany prze-

pis zgodny będzie z przywołanymi powy-

żej ogólnymi zasadami rozłożenia ciężaru

dowodu.

Przywołać w tym miejscu należy inną, rów-

nie ważną normę ogólnego prawa cywilne-

go, która ograniczać może w sposób istotny

zakres postępowania dowodowego w spo-

rach pomiędzy przedsiębiorcami i konsu-

mentami. Mianowicie: w przypadkach gdy

dla dokonania określonej czynności usta-

wa lub strony zastrzegły formę pisemną

zwykłą bez rygoru nieważności (dla celów

dowodowych), to, co prawda, czynność do-

konana w formie ustnej będzie ważna, ale

w toku ewentualnego sporu nie będzie do-

puszczalny dowód ze świadków ani dowód

z przesłuchania stron na fakt dokonania

takiej czynności. Wyjątek od tegoż zakazu

stanowią przypadki, gdy obie strony wyrażą

zgodę na przeprowadzenie takiego dowodu,

bądź jeżeli żąda tego konsument w sporze

z przedsiębiorcą albo jeżeli fakt dokonania

czynności prawnej będzie uprawdopodob-

niony za pomocą pisma (zob. art. 74 par. 1

i 2 kodeksu cywilnego).

Jako przykład praktycznego wykorzysta-

nia tych przepisów służyć może sytuacja,

w której przedsiębiorca i konsument za-

warli umowę, w której postanowiono, że

wszelkie dalsze informacje kierowane przez

przedsiębiorcę do klienta składane będą na

papierze. Nie zastrzeżono wszakże skutku

nieważności na wypadek uchybienia temu

postanowieniu. Jeżeli w późniejszym czasie

przedsiębiorca przekazałby konsumento-

wi określone dane ustnie, a w konkretnej

sytuacji przepis prawa dopuszczałby taką

możliwość, to w przypadku sporu pomiędzy

stronami w sprawie nie byłoby możliwe

przeprowadzenie ww. dowodów na okolicz-

ność przekazania klientowi stosownej wia-

domości. Chyba że ziściłaby się jedna z dal-

szych przesłanek umożliwiających takie

dowodzenie (np. zażąda tego konsument,

bądź na treść przekazanej ustnie informacji

klient powołałby się w późniejszym piśmie

kierowanym do przedsiębiorcy).

Z powyższego wyprowadzić można ogólny

wniosek, że w kontaktach z konsumenta-

mi bezpiecznie jest zadbać o przekazywa-

nie informacji w taki sposób, aby uzyskać

potwierdzenie ich odbioru przez klienta.

W innym wypadku, w razie skierowania

sprawy na drogę postępowania sądowego,

pojawić się mogą znaczne ograniczenia

lub dodatkowe obowiązki dowodowe po

stronie przedsiębiorcy. W konsekwencji

zatem niedbalstwo na początkowym etapie

kontaktów z klientem może finalnie skut-

kować przegraniem procesu wytoczonego

na kanwie zawartej z nim umowy.

Art. 25.

[Odesłanie

wewnątrzustawowe]

Do umów zawieranych poza lokalem przed-
siębiorstwa lub na odległość stosuje się
przepisy art. 10 i art. 11.

komentarz

Artykuł niniejszy nakazuje stosować do

umów zawieranych poza lokalem przed-

siębiorstwa oraz na odległość zasady prze-

widziane w przepisach części poświęconej

podstawowym typom stosunków zobowią-

zaniowych zawieranych pomiędzy przed-

siębiorcami i konsumentami. Przywoła-

ne w komentowanym artykule przepisy

regulują kilka niezwykle ważnych zasad,

które na mocy przedmiotowego odesłania

stosować należy także do umów zawiera-

nych w opisywanych powyżej warunkach.

Są to następujące normy:

– obowiązek sprzedawcy uzyskania wy-

raźnej zgody konsumenta na każdą do-

datkową płatność, wykraczającą poza

uzgodnione wynagrodzenie za główne

obowiązki umowne przedsiębiorcy i to

najpóźniej w chwili wyrażenia przez

klienta woli związania się umową (art. 10

ust. 1 ustawy),

– prawo konsumenta do żądania zwrotu

zapłaconej przez niego kwoty w warun-

kach, gdy przedsiębiorca nie otrzymał

wyraźnej zgody konsumenta, lecz zało-

żył jej istnienie przez zastosowanie do-

myślnych opcji, które konsument musi

odrzucić w celu uniknięcia dodatkowej

płatności (art. 10 ust. 2 ustawy),

– zakaz pobierania przez przedsiębiorcę

od konsumenta opłat za połączenie te-

lefoniczne z numerem przeznaczonym

do kontaktowania się z przedsiębiorcą

wyższych niż opłata za zwykłe połączenie

telefoniczne, zgodnie z pakietem taryfo-

wym dostawcy usług, z którego korzysta

konsument (art. 11 ustawy).

Jeżeli zatem po przekazaniu konsumentowi

danych na temat łącznej ceny lub wyna-

grodzenia i jednocześnie przed zawarciem

przez niego umowy wartości te miałyby

ulec zmianie, zastosowanie znajdzie dys-

pozycja art. 10 ust. 1. W praktyce oznacza

to, że podwyższenie całkowitego kosztu

umowy możliwe jest wyłącznie po wyra-

żeniu na to zgody przez klienta.

Co ważne, zasadę opisaną w przywołanym

artykule stosuje się wyłącznie w odniesie-

niu do wynagrodzenia zastrzeżonego za

„główne obowiązki umowne przedsiębior-

cy”. Nie każda zatem zmiana całkowitego

PRZYKŁAD 8

Koszty zwrotu

Konsument zawarł umowę ze sprzedaw-
cą na targach branżowych. Przedsiębiorca
wraz z przedmiotem umowy wydał nabywcy
dokument potwierdzenia zawarcia umowy
oraz inne informacje, wymagane przez przepi-
sy ustawy o prawach konsumenta. W treści
dokumentów nie było jednakże wzmianki
o tym, że nabywcę obciąża koszt wysyłki
towaru na adres przedsiębiorcy w wypadku
odstąpienia przez niego od umowy
bez podania przyczyny.
Konsument odstąpił następnie od umowy
oraz wysłał rzecz sprzedawcy wraz z żąda-
niem zwrotu kosztów jej dostawy na podany
w umowie adres przedsiębiorcy. Sprzedaw-
ca zobowiązany jest do uczynienia zadość
żądaniu klienta.

komentarze

Dziennik Gazeta Prawna, 26 sierpnia 2014 nr 164 (3805)

gazetaprawna.pl

konsumentowi link. W tym ostatnim przy-

padku nie jest możliwe łączenie pod jed-

nym linkiem treści zmian i faktu wyraże-

nia zgody na nie. Jeżeli link prowadziłby

do nowej wersji informacji – to udzielenie

zgody musiałoby następować przez kliknię-

cie w odrębny przycisk, wyraźnie oznaczony

informacją, że użycie jego równoznaczne

będzie z akceptacją przedmiotowej zmiany.

Na marginesie zwrócić należy uwagę, że

niektóre spośród informacji wymienionych

w art. 12 ust. 1 ustawy mogą ulec zmianie

na skutek okoliczności niezależnych od

przedsiębiorcy bądź też całkowicie niezwią-

zanych z daną umową i osobą konsumenta.

Jako przykład wskazać można: dane te-

leadresowe przedsiębiorcy, wiadomości

o środkach ochrony treści cyfrowych czy

też pozasądowych środkach rozpatrywa-

nia reklamacji. Uzależnienie ich zmiany

od zgody klienta w tego typu wypadkach

może niepotrzebnie komplikować sprawę.

Niemniej jednak bez ingerencji ustawo-

dawcy nie jest możliwe pomijanie trybu

zmiany umowy do aktualizacji jakichkol-

wiek informacji wskazanych w treści art. 12

ust. 1 niniejszej ustawy.

Art. 23.

[Zwolnienie

z niektórych opłat]

komentarz

Ustawa o prawach konsumenta przewidu-

je liczne sankcje za naruszenie obowiązku

informacyjnego nałożonego na przedsię-

biorców zawierających z konsumentami

umowy na odległość albo poza lokalem

przedsiębiorstwa. Jedną z najczęściej sto-

sowanych przez ustawodawcę sankcji jest

zwolnienie klienta z obowiązku całkowi-

tej albo częściowej zapłaty za zamówiony

towar lub usługę.

Niektóre z przypadków, w których taka sy-

tuacja będzie miała miejsce, zostały wy-

mienione w komentowanym artykule.

Dotyczą one dwóch odrębnych sytuacji,

które mogą występować również łącznie.

Niemniej jednak do zastosowania oma-

wianej sankcji wystarczające jest uchybie-

nie jednemu z wymienionych w jego treści

przepisów. Wniosek ten wynika z zastoso-

wania w konstrukcji omawianego artyku-

łu spójnika „lub” będącego jednocześnie

funktorem logicznym alternatywy zwykłej

(zob. komentarz do art. 19 ustawy). Dlatego

konsument, w okolicznościach wskazanych

w niniejszym artykule, nie będzie ponosił

opłat i kosztów wynikających z treści na-

stępujących przepisów:

– art. 12 ust. 1 pkt 5 ustawy, czyli opłat za

transport, dostarczenie, usługi pocztowe

oraz innych kosztów związanych z pa-

kowaniem, ubezpieczeniem i dostawą

towaru,

– art. 12 ust. 1 pkt 10 ustawy, tj. kosztów

zwrotu rzeczy w przypadku odstąpienia

od umowy bez podania przyczyny, które

ponosi konsument, a w odniesieniu do

umów zawieranych na odległość – kosz-

tach zwrotu rzeczy, jeżeli ze względu na

swój charakter rzeczy te nie mogą zostać

w zwykłym trybie odesłane pocztą.

W pierwszym wypadku zwrócić należy

również uwagę na to, że przywołany art. 12

ust. 1 pkt 5 ustawy nakłada na przedsiębior-

cę obowiązek poinformowania konsumen-

ta o łącznej cenie lub wynagrodzeniu za

dany towar lub usługę. Dlatego jeżeli sprze-

dawca lub usługodawca, nawet przez po-

myłkę, przekaże klientowi niepełny wykaz

kosztów lub łączną cenę, która nie będzie

uwzględniać niektórych jej składników,

to po zawarciu umowy nie będzie możli-

we domaganie się od konsumenta dopłaty

z tego tytułu.

Odnośnie do kosztów zwrotu rzeczy, które

co do zasady ponosi konsument, wskazać

należy, że chodzi wyłącznie o następują-

ce wydatki:

– będące bezpośrednimi kosztami zwrotu

rzeczy (przepis ten koresponduje wprost

z art. 34 ust. 2 ustawy, który stanowi że

konsument ponosi tylko bezpośrednie

koszty zwrotu rzeczy, chyba że przedsię-

biorca zgodził się je ponieść lub nie po-

informował konsumenta o konieczności

poniesienia tych kosztów),

– w odniesieniu do umów zawieranych na

odległość – koszty zwrotu rzeczy, jeżeli

ze względu na swój charakter rzeczy te

nie mogą zostać w zwykłym trybie ode-

słane pocztą.

Ostatni z przypadków nie dotyczy umów

zawartych poza lokalem przedsiębiorstwa,

w myśl art. 34 ust. 3 ustawy, gdy rzecz do-

starczono konsumentowi do miejsca,

w którym zamieszkiwał w chwili zawarcia

umowy, przedsiębiorca jest bowiem zobo-

wiązany do odebrania rzeczy na swój koszt,

jeżeli ze względu na charakter rzeczy nie

można jej odesłać w zwykły sposób pocztą.

Jedyną możliwością zmiany ceny będzie

zastosowanie zasady wynikającej z omó-

wionego powyżej art. 22 niniejszej usta-

wy. Będzie to jednakże wymagało zawarcia

z konsumentem wyraźnego porozumienia

w przedmiocie zmiany treści przekaza-

nej mu uprzednio informacji. Brak zgody

na podpisanie takiego porozumienia bę-

dzie równoznaczny z koniecznością po-

niesienia przedmiotowych kosztów przez

przedsiębiorcę. Wyraźnie zatem widoczna

jest intencja ustawodawcy, który zabrania

w ten sposób przerzucania na klientów ry-

zyka prowadzonej działalności gospodar-

czej przez sprzedawców i usługodawców.

Osoby takie zobowiązane są bowiem do do-

chowania należytej staranności w zakresie

swoich interesów (zob. art. 355 par. 2 k.c.).

Uchybienie temu obowiązkowi poprzez

sporządzenie nierzetelnego wykazu kosz-

tów bądź błędnej kalkulacji ceny nie może

zagrażać interesom konsumenta.

Dodatkowo przepis ten chroni przed ukry-

waniem przez sprzedawców niektórych

opłat i doliczaniem ich na późniejszym eta-

pie obsługi danej transakcji, w celu wywoła-

nia u klienta wrażenia, że cena za określo-

ny towar lub usługę jest faktycznie niższa

w porównaniu z cenami u konkurencji. Pod

rządami ustawy o prawach konsumenta

tego typu praktyka nie będzie mogła przy-

nieść efektu w postaci doliczenia opłat lub

kosztów, które nie zostały wymienione lub

skalkulowane w informacji dostarczanej

klientowi na mocy art. 12 ust. 1 ustawy.

Pobranie zaś przez przedsiębiorcę opłat lub

kosztów innych niż wymienione w uprzed-

nio przekazanej konsumentowi informacji

będzie nielegalne i oceniać je należy we-

dług przepisów o bezpodstawnym wzbo-

gaceniu. Sprzedawcy grozić będzie zatem

nie tylko konieczność zwrotu nienależnie

pobranego świadczenia, lecz także zapła-

ty odsetek ustawowych na rzecz klienta.

Zachowanie takie może być również oce-

niane przez pryzmat odpowiedzialności za

wykroczenie, o którym mowa w art. 139b

kodeksu wykroczeń (zob. komentarz do

art. 12 ustawy).

Innym przepisem ustawy o prawach konsu-

menta, który wyklucza możliwość pobrania

od klienta wynagrodzenia za świadczone

wbrew niemu usługi lub dostarczone to-

wary, jest art. 36 (zostanie on omówiony

w kolejnej części niniejszego komentarza).

[przykład 8]

Art. 24.

[Obowiązek dowodowy]

Ciężar dowodu spełnienia obowiązków infor-
macyjnych określonych w art. 12 spoczywa
na przedsiębiorcy.

komentarz

Zgodnie z przepisami ogólnego prawa

cywilnego oraz procedury cywilnej ciężar

udowodnienia faktu spoczywa na osobie,

która z faktu tego wywodzi skutki praw-

ne (art. 6 k.c.), nadto strony są obowiąza-

ne wskazywać dowody dla stwierdzenia

faktów, z których wywodzą skutki prawne

(art. 232 zd. 1 kodeksu postępowania cywil-

nego, t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.; dalej

k.p.c.). Ciężar dowodu jest zatem niczym

innym, jak obowiązkiem udowodnienia

określonego faktu, w sytuacji gdy druga

strona lub osoba trzecia temu zaprzecza,

a negatywne konsekwencje prawne braku

wykazania danej okoliczności spoczywa-

ją na osobie zobowiązanej do jej wykaza-

nia. Najważniejszą sankcją związaną z nie

podołaniem ciężarowi dowodu jest oczy-

wiście oddalenie powództwa opartego na

określonych twierdzeniach, które w toku

przeprowadzonego przez sąd postępowa-

nia dowodowego nie zostały przez powoda

udowodnione.

Zdawać by się zatem mogło, że komento-

wany artykuł powtarza ogólną zasadę pra-

wa procesowego, która zakłada obarcze-

nie ciężarem dowodu strony wywodzącej

z danego faktu określone skutki prawne.

Byłby to jednakże wniosek tylko częściowo

prawidłowy. Ogólny ciężar dowodu wyni-

kający ze ww. przepisów kodeksu cywilne-

go oraz kodeksu postępowania cywilnego

pokrywać się będzie z ciężarem dowodu,

o którym mowa w art. 24 niniejszej ustawy

tylko wtedy, gdy na dany fakt powoływać

się będzie przedsiębiorca. W sytuacji nato-

miast odwrotnej, kiedy to określony argu-

ment podnoszony byłby przez konsumenta,

brak omawianego przepisu oznaczałby, że

to on wykazać by musiał, że przedsiębiorca

nie wykonał ciążącego na nim obowiąz-

ku informacyjnego wynikającego z art. 12

ustawy.

Wprowadzenie zasady wyrażonej w niniej-

szym artykule oznacza zatem w praktyce

przeniesienie ciężaru dowodu z powołują-

cego się na daną okoliczność konsumenta,

na przeczącego jej sprzedawcy lub usłu-

godawcy. Dla lepszego zobrazowania tej

sytuacji posłużyć się można następujący-

mi przykładami. Przedsiębiorca nie przed-

stawił konsumentowi pełnej informacji,

wymaganej przez art. 12 ustawy, w tym

nie wskazał prawidłowo łącznej ceny lub

wynagrodzenia, a także innych kosztów,

które obciążać będą klienta. Następnie

przedsiębiorca zażądał zapłaty opłat do-

datkowych od konsumenta, wbrew treści

art. 23 ustawy, a klient te koszty zapłacił.

Konsument wystąpił o zwrot nienależnie

zapłaconej kwoty na drogę postępowania

sądowego. W toku procesu to na pozwanym

przedsiębiorcy spoczywać będzie obowią-

zek udowodnienia, że spełnił swój obowią-

zek informacyjny i przekazał będącemu

powodem klientowi stosowne informa-

cje. Jeżeli okoliczność ta nie zostanie wy-

kazana w toku procesu, uznane zostanie,

że pozwany nie przekazał konsumentowi

wymaganych przez prawo wiadomości.

W konsekwencji zatem przedsiębiorca nie

miał prawa do pobrania opłaty dodatkowej,

a klientowi należy się jej zwrot wraz z od-

setkami. W sprawie zapadnie więc wyrok

uwzględniający powództwo konsumenta.

W sytuacji, gdyby to przedsiębiorca pozwał

klienta o zapłatę opłat dodatkowych, przyj-

mując analogiczne jak powyżej okoliczności

faktyczne, ciężar wykazania, że konsument

został poinformowany o konieczności ich

poniesienia – również spoczywać będzie

na sprzedawcy lub usługodawcy. W tym

wypadku jednakże komentowany prze-

pis zgodny będzie z przywołanymi powy-

żej ogólnymi zasadami rozłożenia ciężaru

dowodu.

Przywołać w tym miejscu należy inną, rów-

nie ważną normę ogólnego prawa cywilne-

go, która ograniczać może w sposób istotny

zakres postępowania dowodowego w spo-

rach pomiędzy przedsiębiorcami i konsu-

mentami. Mianowicie: w przypadkach gdy

dla dokonania określonej czynności usta-

wa lub strony zastrzegły formę pisemną

zwykłą bez rygoru nieważności (dla celów

dowodowych), to, co prawda, czynność do-

konana w formie ustnej będzie ważna, ale

w toku ewentualnego sporu nie będzie do-

puszczalny dowód ze świadków ani dowód

z przesłuchania stron na fakt dokonania

takiej czynności. Wyjątek od tegoż zakazu

stanowią przypadki, gdy obie strony wyrażą

zgodę na przeprowadzenie takiego dowodu,

bądź jeżeli żąda tego konsument w sporze

z przedsiębiorcą albo jeżeli fakt dokonania

czynności prawnej będzie uprawdopodob-

niony za pomocą pisma (zob. art. 74 par. 1

i 2 kodeksu cywilnego).

Jako przykład praktycznego wykorzysta-

nia tych przepisów służyć może sytuacja,

w której przedsiębiorca i konsument za-

warli umowę, w której postanowiono, że

wszelkie dalsze informacje kierowane przez

przedsiębiorcę do klienta składane będą na

papierze. Nie zastrzeżono wszakże skutku

nieważności na wypadek uchybienia temu

postanowieniu. Jeżeli w późniejszym czasie

przedsiębiorca przekazałby konsumento-

wi określone dane ustnie, a w konkretnej

sytuacji przepis prawa dopuszczałby taką

możliwość, to w przypadku sporu pomiędzy

stronami w sprawie nie byłoby możliwe

przeprowadzenie ww. dowodów na okolicz-

ność przekazania klientowi stosownej wia-

domości. Chyba że ziściłaby się jedna z dal-

szych przesłanek umożliwiających takie

dowodzenie (np. zażąda tego konsument,

bądź na treść przekazanej ustnie informacji

klient powołałby się w późniejszym piśmie

kierowanym do przedsiębiorcy).

Z powyższego wyprowadzić można ogólny

wniosek, że w kontaktach z konsumenta-

mi bezpiecznie jest zadbać o przekazywa-

nie informacji w taki sposób, aby uzyskać

potwierdzenie ich odbioru przez klienta.

W innym wypadku, w razie skierowania

sprawy na drogę postępowania sądowego,

pojawić się mogą znaczne ograniczenia

lub dodatkowe obowiązki dowodowe po

stronie przedsiębiorcy. W konsekwencji

zatem niedbalstwo na początkowym etapie

kontaktów z klientem może finalnie skut-

kować przegraniem procesu wytoczonego

na kanwie zawartej z nim umowy.

Art. 25.

[Odesłanie

wewnątrzustawowe]

Do umów zawieranych poza lokalem przed-
siębiorstwa lub na odległość stosuje się
przepisy art. 10 i art. 11.

komentarz

Artykuł niniejszy nakazuje stosować do

umów zawieranych poza lokalem przed-

siębiorstwa oraz na odległość zasady prze-

widziane w przepisach części poświęconej

podstawowym typom stosunków zobowią-

zaniowych zawieranych pomiędzy przed-

siębiorcami i konsumentami. Przywoła-

ne w komentowanym artykule przepisy

regulują kilka niezwykle ważnych zasad,

które na mocy przedmiotowego odesłania

stosować należy także do umów zawiera-

nych w opisywanych powyżej warunkach.

Są to następujące normy:

– obowiązek sprzedawcy uzyskania wy-

raźnej zgody konsumenta na każdą do-

datkową płatność, wykraczającą poza

uzgodnione wynagrodzenie za główne

obowiązki umowne przedsiębiorcy i to

najpóźniej w chwili wyrażenia przez

klienta woli związania się umową (art. 10

ust. 1 ustawy),

– prawo konsumenta do żądania zwrotu

zapłaconej przez niego kwoty w warun-

kach, gdy przedsiębiorca nie otrzymał

wyraźnej zgody konsumenta, lecz zało-

żył jej istnienie przez zastosowanie do-

myślnych opcji, które konsument musi

odrzucić w celu uniknięcia dodatkowej

płatności (art. 10 ust. 2 ustawy),

– zakaz pobierania przez przedsiębiorcę

od konsumenta opłat za połączenie te-

lefoniczne z numerem przeznaczonym

do kontaktowania się z przedsiębiorcą

wyższych niż opłata za zwykłe połączenie

telefoniczne, zgodnie z pakietem taryfo-

wym dostawcy usług, z którego korzysta

konsument (art. 11 ustawy).

Jeżeli zatem po przekazaniu konsumentowi

danych na temat łącznej ceny lub wyna-

grodzenia i jednocześnie przed zawarciem

przez niego umowy wartości te miałyby

ulec zmianie, zastosowanie znajdzie dys-

pozycja art. 10 ust. 1. W praktyce oznacza

to, że podwyższenie całkowitego kosztu

umowy możliwe jest wyłącznie po wyra-

żeniu na to zgody przez klienta.

Co ważne, zasadę opisaną w przywołanym

artykule stosuje się wyłącznie w odniesie-

niu do wynagrodzenia zastrzeżonego za

„główne obowiązki umowne przedsiębior-

cy”. Nie każda zatem zmiana całkowitego

PRZYKŁAD 8

Koszty zwrotu

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: johnprctorbob@gmail.com

7 / 8

Komentarze

gazetaprawna.pl

E-BOOK

lub

KSIĄŻKA

cena e-booka 15,90 zł

cena książki 19,90 zł

Z A M Ó W I E N I A:

e-mail: bok@infor.pl

tel.: 22 761 31 27

Pieniądze z UE

2014–2020

Zakładam własną firmę

Nowe pieniądze

dla firm

Art. 26.

komentarz

PReNUmeRata:

Komentarze

Dziennik Gazeta Prawna, 26 sierpnia 2014 nr 164 (3805)

gazetaprawna.pl

E-BOOK

lub

KSIĄŻKA

cena e-booka 15,90 zł

cena książki 19,90 zł

Z A M Ó W I E N I A:

e-mail: bok@infor.pl

tel.: 22 761 31 27

• Jak zdobyć pieniądze z UE w 2014 roku • Jak poprawnie wypełnić wniosek
• Dla kogo nowe dotacje i na co najłatwiej dostać dofinansowanie

Pieniądze z UE

2014–2020

• Jak założyć firmę krok po kroku • W jakiej branży najłatwiej o dofinansowanie
• Jak płacić niższe podatki i rozliczać się z ZUS

Zakładam własną firmę

Zakładam własną f

Nowe pieniądze

dla firm

dla f

autoPRoMoCJ

CJa

kosztu umowy spowoduje konieczność uzy-

skania ponownej zgody konsumenta, a je-

dynie taka, która odnosi się do zasadnicze-

go przedmiotu umowy, nie zaś do innych,

dodatkowych świadczeń spełnianych przez

sprzedawcę lub usługodawcę. Dla bezpie-

czeństwa i pewności obrotu gospodarcze-

go pożądane jest, aby w umowie wskazać

wprost główne oraz dodatkowe obowiązki

usługodawcy. Praktyka taka pozwoli unik-

nąć w przyszłości sporów na tym tle.

Istotnym elementem omawianej konstruk-

cji prawnej jest również zastrzeżenie, że

zgoda udzielana przez konsumenta, któ-

rą przedsiębiorca jest zobligowany uzy-

skać na ww. dodatkową płatność, musi być

„wyraźna”. Wyklucza to w szczególności

wszelkie przypadki zgody domniemanej.

Konieczne jest zatem zakomunikowanie

przez konsumenta wprost, że zgadza się

na podwyższenie płatności należnej kon-

trahentowi. Przepisy ustawy nie określają

jednakże, w jakiej formie klient powinien

wyrazić swoją wolę. Jest to zatem możliwe

także ustnie. Z uwagi wszakże na możliwe

trudności dowodowe oraz mogące powstać

w przyszłości spory zalecane jest uzyskanie

stosownego oświadczenia na piśmie, a co

najmniej w formie e-maila.

Drugi z ustępów art. 10 ustawy regulu-

je szczególny przypadek wyrażenia zgo-

dy przez konsumenta na dodatkową płat-

ność niejako przez przeoczenie. odnosi

się on bowiem do sytuacji, w której zgoda

taka jest domniemana we wzorcu umowy

lub formularzu stosowanym przez przed-

siębiorcę i dopiero jej odznaczenie bądź

przekreślenie oznaczać będzie rezygna-

cję z danej klauzuli. Sankcją za naruszenie

jest konieczność zwrotu konsumentowi

uiszczonych na tej podstawie kwot. Z tym

że obowiązek ten nie powstaje samoist-

nie i do jego aktywowania niezbędne jest

wystąpienie przez klienta ze stosownym

roszczeniem. Skuteczność tegoż przepi-

su zależeć będzie zatem w dużej mierze

od świadomości prawnej konsumentów.

Kolejny artykuł, do którego odsyła niniej-

szy przepis, nie dotyczy bezpośredniej re-

lacji pomiędzy przedsiębiorcą świadczą-

cym usługi telekomunikacyjne na rzecz

konsumentów a dostawcą usług teleko-

munikacyjnych. W szczególności nie ma

on wpływu na wysokość stawek oraz taryf

stosowanych przez tego ostatniego wzglę-

dem abonenta. Norma wypływająca z te-

goż przepisu oznacza natomiast, że opłata,

którą obciążony zostanie konsument, nie

może przekraczać kosztu zwykłego połą-

czenia telefonicznego. Chodzi tutaj zatem

z jednej strony o wykluczenie numerów

premium i audio-tele o wyższej odpłat-

ności za jeden impuls bądź minutę, a tak-

że takich o innym, mniej korzystnym dla

dzwoniącego sposobie naliczania wyna-

grodzenia niż standardowy. Z innej nato-

miast strony chodzi o zakaz przerzucania

na konsumenta wyższych kosztów połą-

czenia, co mogłoby zostać uznane za ce-

lowe działanie mające zniechęcić klienta

do kontaktu z przedsiębiorcą.

Podkreślenia wymaga, że opisana powyżej

reguła znajduje zastosowanie wyłącznie

względem kosztów połączenia z numera-

mi telefonów, wskazanymi wyraźnie przez

przedsiębiorcę jako właściwe do kontakto-

wania się z nim w sprawie zawartej umowy.

Chodzi tutaj o wszelkie kwestie dotyczące

zarówno jej postanowień, jak i sposobu wy-

konania, reklamacji itp. Jeżeli zatem przed-

siębiorca podaje kilka numerów i tylko jeden

z nich przeznaczony jest do tych celów, to

ww. zasada ograniczona jest do tego właśnie

numeru. Należy jednak pamiętać o czytel-

nym i jasnym oznaczeniu poszczególnych

numerów. W innym wypadku sprzedawca

narazić się może na zarzut celowego wpro-

wadzenia w błąd konsumenta. to zaś sta-

nowić będzie nieuczciwą praktykę rynkową

w myśl ustawy z 23 sierpnia 2007 r. o prze-

ciwdziałaniu nieuczciwym praktykom ryn-

kowym (Dz.u

kowym (Dz.

kowym (Dz. . nr 171, poz. 1206).

Na koniec należy wskazać, że ustawodaw-

ca nakazuje stosować art. 10 i 11 niniejszej

ustawy do przypadków zawierania umów

poza lokalem przedsiębiorstwa oraz umów

zawieranych na odległość wprost, czyli bez

dokonywania modyfikacji w ich treści. Dla-

tego wykonując tego typu umowy, koniecz-

ne jest zadbanie także o przestrzeganie

ww. przepisów.

Art. 26.

[Zbieg przepisów]

W przypadku sprzeczności pomiędzy przepi-
sami art. 12–23 a przepisami ustawy z dnia
4 marca 2010 r. o świadczeniu usług na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U.
Nr 47, poz. 278, z 2011 r. Nr 112, poz. 654,
Nr 227, poz. 1367 i Nr 228, poz. 1368) oraz
ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu
usług drogą elektroniczną (Dz. U. z 2013 r.
poz. 1422) stosuje się przepisy niniejszej
ustawy.

komentarz

Komentowany artykuł stanowi normę ko-

lizyjną na wypadek sprzeczności przepi-

sów niniejszej ustawy oraz wskazanych

w jego treści innych aktów prawnych.

oznacza to, że w sytuacji gdyby zaistnia-

ła sprzeczność pomiędzy normami wyni-

kającymi z tychże ustaw, pierwszeństwo

stosowania należy przyznać ustawie o pra-

wach konsumenta. Wprowadzenie oma-

wianego artykułu było konieczne z uwagi

na mogące się pojawić problemy w sto-

sowaniu ogólnej zasady interpretacyjnej

rozstrzygającej kolizję przepisów, zgodnie

z którą przepis szczególny uchyla działa-

nie przepisu ogólnego (łac. lex specialis

derogat legi generali). ustawa o prawach

konsumenta jest bowiem bez wątpienia

aktem szczególnym względem kodeksu

cywilnego. Nie ulega także wątpliwości, że

pozostałe z wymienionych ustaw regulują

specyficzne i szczególne obszary działal-

ności gospodarczej. aby zatem uniknąć

ewentualnych niejasności, wprowadzo-

no priorytet komentowanej ustawy nad

ww. regulacjami dotyczącymi świadcze-

nia usług na terytorium kraju oraz drogą

elektroniczną.

Zwrócić również należy uwagę na zakres

owego uprzywilejowania ustawy o prawach

konsumenta, zakreślonego w opisywanym

artykule 26. Został on bowiem zawężony

z jednej strony wyłącznie do umów za-

wieranych na odległość oraz poza lokalem

przedsiębiorstwa, z drugiej zaś – jedynie co

do zasad wynikających z art. 12–23 ustawy

o prawach konsumenta. Zakres taki nie

jest wszakże przypadkowy, to w nim bo-

wiem krzyżują się obowiązki nałożone na

przedsiębiorców względem ich klientów.

ustawa z 4 marca 2010 r. o świadczeniu

usług na terytorium Rzeczypospolitej Pol-

skiej (Dz.u

skiej (Dz.

skiej (Dz. . nr 47, poz. 278 ze zm.) regulu

je bowiem zasady czasowego świadczenia

usług na terytorium kraju przez podmio-

ty z państwa członkowskiego unii Eu-

ropejskiej lub państwa członkowskiego

Europejskiego Porozumienia o Wolnym

Handlu (EFta) – strony umowy o Euro-

pejskim obszarze Gospodarczym, oraz

państw, które zawarły z unią Europejską

i jej państwami członkowskimi umowę re-

gulującą swobodę świadczenia usług bez

konieczności uzyskania wpisu do rejestru

przedsiębiorców albo innej ewidencji dzia-

łalności gospodarczej. ustawa ta dotyczy

zatem przede wszystkim sytuacji, w któ-

rych usługi świadczone są poza siedzibą

przedsiębiorstwa, a także poza jego pań-

stwem macierzystym. Wysoce prawdopo-

dobne jest zatem, że tego typu działalność

stanowić będzie jednocześnie wykonanie

umowy zawartej poza lokalem przedsię-

biorstwa w rozumieniu przepisów ustawy

o prawach konsumenta. obie ustawy nato-

miast odmiennie określają zakres obowiąz-

ku informacyjnego przedsiębiorcy wobec

usługobiorcy. Jeżeli zatem odbiorcą usługi

jest konsument, a umowa została podpi-

sana w warunkach kwalifikujących ją jako

umowę zawartą poza lokalem przedsiębior-

stwa – to zastosowanie znajdą art. 12–23

niniejszej ustawy. Na marginesie można

dodać, że obowiązek informacyjny z ustawy

o świadczeniu usług na terytorium Rzeczy-

pospolitej Polskiej określony został w jej

art. 10. Nie jest również wykluczone, że

w okolicznościach konkretnej sprawy dany

stosunek zobowiązaniowy kwalifikowany

będzie jako wynikający z umowy zawartej

na odległość w myśl przepisów komento-

wanego aktu prawnego. Dotyczyć to będzie

w szczególności świadczenia usług trans-

granicznych przez usługodawcę znajdują-

cego się w jednym z ww. państw na rzecz

konsumenta w Polsce.

Druga z ustaw, tj. ustawa o świadczeniu

usług drogą elektroniczną, reguluje obo-

wiązki usługodawcy związane ze świad-

czeniem usług drogą elektroniczną, zasady

wyłączania odpowiedzialności usługodawcy

z tytułu świadczenia usług drogą elektro-

niczną oraz zasady ochrony danych oso-

bowych osób fizycznych korzystających

z usług świadczonych drogą elektroniczną.

Świadczenie usług drogą elektroniczną

oznacza natomiast w myśl definicji za-

wartej w art. 2 pkt 4 tejże ustawy wyko-

nanie usługi świadczonej bez jednocze-

snej obecności stron (na odległość), poprzez

przekaz danych na indywidualne żądanie

usługobiorcy, przesyłanej i otrzymywanej

za pomocą urządzeń do elektronicznego

przetwarzania, włącznie z kompresją cyfro-

wą i przechowywaniem danych, która jest

w całości nadawana, odbierana lub trans-

mitowana za pomocą sieci telekomunika-

cyjnej. W przypadku zatem gdy odbiorcą

tego typu usługi będzie konsument, umo-

wa wykonywana w ten sposób stanowić

będzie jednocześnie umowę zawartą na

odległość w rozumieniu ustawy o prawach

konsumenta. Zakres informacji przekazy-

wanych przez usługodawcę świadczenia

elektronicznego wymieniony został w art. 5

odnośnej ustawy.

Z powyższego jednoznacznie wynika, że

określone sytuacje faktyczne mogą zo-

stać objęte dyspozycją norm wynikających

z więcej niż jednej z wyżej wymienionych

ustaw. Stosunek krzyżowania się nie zacho-

dziłby zaś w przypadku umów zawartych

w siedzibie lub innym stałym miejscu wy-

konywania działalności gospodarczej przez

przedsiębiorcę. tego typu wypadki nie będą

bowiem spełniać przesłanek do stosowania

względem nich przepisów ustaw wymie-

nionych w treści art. 26.

Ze względu na to, że kolizje norm wyni-

kających z ww. aktów prawnych dotyczą

w szczególności zakresu oraz sposobu wy-

konania obowiązku informacyjnego wzglę-

dem konsumentów, nie było konieczne

przyznawanie pierwszeństwa w stosowa-

niu pozostałym przepisom ustawy o pra-

wach konsumenta. Przedmiotowe ustawy

w pozostałym zakresie nie regulują bowiem

takich samych kwestii, dlatego możliwe

jest wykonywanie wynikających z nich

praw i obowiązków bez naruszenia pozo-

stałych ustaw. oznacza to przykładowo, że

do stosunków zobowiązaniowych objętych

ustawą o świadczeniu usług drogą elektro-

niczną lub ustawą o świadczeniu usług na

terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeże-

li kwalifikowane są również jako umowy

zawarte na odległość albo poza lokalem

przedsiębiorstwa, znajdują zastosowanie

przepisy o odstąpieniu od umowy przez

konsumenta bez podania przyczyny.

Kolejna, trzecia część komentarza

opublikowana zostanie 23 września

PReNUmeRata:

Cena prenumeraty DZIENNIKA GAZETA PRAWNA: Wersja Standard – miesięczna (sierpień 2014 r.): 96 zł: – sierpień–grudzień 2014 r.: 456,25 zł: Wersja Premium – miesięczna
(sierpień 2014 r.): 112 zł – sierpień–grudzień 2014 r.: 540,00 zł. Wszystkie ceny brutto (zawierają 8% VAT). Więcej informacji na stronie www.gazetaprawna.pl/prenumerata

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: johnprctorbob@gmail.com

8 / 8

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
DGP 2014 10 28 firma i prawo
DGP 2014 07 29 firma i prawo
DGP 2014 01 28 firma i prawo
DGP 2014 02 25 firma i prawo
DGP 2014 06 24 firma i prawo
DGP 2014 09 16 firma i prawo
DGP 2014 07 15 firma i prawo
DGP 2014 10 28 firma i prawo
DGP 2014 08 29 prawnik
DGP 2014 08 04 rachunkowosc i a Nieznany
DGP 2014 05 26 podatki i ksiegowosc

więcej podobnych podstron