DGP 2014 07 15 firma i prawo

FIRMA i PRAWO

Joanna

Pieńczykowska

AKTUALNOŚCI

Wirtualna waluta:

PROCEDURY

DODATEK SPECJALNY

tygodnik dla prenumeratorów

gazetaprawna.pl

PIENIĄD

Z UNII

PIE

NIĄ

DZE

Z U

NII

UWAGA SPRZEDAWCY!

FIRMA

FIRMA i PRAWO

PRAWO

Finansowa przyszłość
czy giełdowa spekulacja

tym numerze przedstawiamy czytelni-

kom dodatek specjalny, poświęcony

nowym obowiązkom wobec konsu-

mentów. Wskazujemy przedsiębior-

com, jakie zmiany powinni

wprowadzić w sklepach i e-sklepach, aby dostosować je

do wymogów nowej ustawy o prawach konsumenta

z 20 maja 2014 r. (Dz.U. poz. 827). Przepisy zaczną

obowiązywać wprawdzie od 25 grudnia, ale zważywszy

na ogrom koniecznych zmian, czasu na ich przeprowa-

dzenie nie ma tak wiele.

Jednym z głównych tematów numeru jest bitcoin, wir-

tualna waluta. Czy to przyszłość rynku – jak uważają

entuzjaści? Czy wygodny instrument dla prania brud-

nych pieniędzy – jak twierdzą sceptycznie nastawieni?

A może instrument spekulacyjny, zwłaszcza dla tych,

którzy jako pierwsi przystąpili do wydobycia wirtualnej

waluty – jak podejrzewają jeszcze inni?

Faktem jest, że wirtualny pieniądz, którego początki

sięgają 2009 r., budzi i obawy i emocje.

Lista obaw jest długa. Wiążą się one m.in. z charak-

terem wirtualnej waluty opierającej się na zaufaniu,

jakim obdarzają ją jej użytkownicy. Inaczej mówiąc: ma

wartość, jeśli inni ją uznają. Wartość wyznacza giełda.

Teoretycznie więc może się zdarzyć, że z dnia na dzień

na skutek gwałtownego załamania rynku – okaże się

nic nie warta.

Obawy rosną, kiedy obserwuje się wykres obrazują-

cy zmianę wyceny bitcoina. Jeszcze rok temu wartość

jednostki wynosiła ok. 80 dolarów, obecnie przekra-

cza 600 dolarów, pod koniec ubiegłego roku w pewnym

okresie przekroczyła nawet poziom 1000 dolarów. Ale

ci, którzy jako pierwsi przystąpili do systemu, mogli

jednostkę kupić za zaledwie kilka centów.

Kontrowersje budzi też kwestia możliwości wykorzy-

stania bitcoinów do prania brudnych pieniędzy i do

obracania nielegalnym towarem; wszak transakcje

kryptowalutami są trudne do prześledzenia.

Mimo tych wszystkich obaw popularność wirtualnej

waluty rośnie. Trudno się dziwić. Możliwość dokonania

szybkich i tanich przelewów z pominięciem ofi cjalnego

systemu płatniczego przekonuje coraz większą liczbę

przedsiębiorców. Niektórzy przyglądają się z rosną-

cym zaciekawieniem, inni zaczynają przyjmować takie

płatności. Inni patrzą z rezerwą i czekają.

Nikogo nie namawiamy do stosowania bitcoinów. Po-

dejmujemy temat, uznając, że skoro budzi kontrower-

sje, to tym bardziej warto o nim rozmawiać i pisać.

Zwłaszcza że stosujący bitcoiny przedsiębiorcy napo-

tykają problemy związane z interpretacją przepisów

prawa.

W numerze piszemy także o pieniądzach z funduszy

UE na inwestycje z zakresu ochrony zdrowia, jakie są

już dostępne w Brukseli, i wskazujemy, w jakich ob-

szarach będzie można z nich skorzystać w programach

krajowych.

Przedsiębiorców zainteresuje też zapewne jeszcze

jeden aktualny temat, związany z coraz częstszym

procederem wyłudzania pieniędzy przez nieuczciwe

fi rmy, podszywające się pod administracyjne rejestry.

Radzimy, jak odzyskać wpłacone pieniądze.

Joanna

Pieńczykowska

redaktor
prowadząca

Rewolucja w prawach

konsumenta: o czym muszą
wiedzieć sprzedawcy

E1–16

AKTUALNOŚCI

Ponad 8 mld zł z UE na ochronę zdrowia

O unijne dotacje na razie można się starać w Brukseli, w Polsce programy ruszą w 2015 r.
Dostępne będą nie tylko dla fi rm z branży medycznej

Pieniądze wpłacone oszustom można odzyskać

Nieuczciwa fi rma żąda opłaty za wpis do Centralnego Rejestru Płatników. Ministerstwo Finansów ostrzega,
że to próba wyłudzenia i radzi przedsiębiorcom zgłaszać się do prokuratury

Niższe koszty zapasów, wyższe opłaty

Ubiegający się o koncesję na import lub wytwarzanie paliw będzie musiał przedstawić
zabezpieczenie w wysokości 10 mln zł

Wirtualna waluta:

Bitcoiny kłopotem dla rządów,
ale szansą dla fi rm

PROCEDURY

Nieaktualny kod PKD nie spowoduje sankcji,

ale może przysporzyć problemów

Zmieniając obszar działalności, trzeba zgłosić to w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej
lub w Krajowym Rejestrze Sądowym. Najlepiej przed osiągnięciem pierwszych przychodów z nowego biznesu

Nie był w zarządzie, ale podjął ważną decyzję

Decyzje odwołanego prezesa spółki, który nadal widnieje w KRS, w pewnych sytuacjach są wiążące.
Potwierdza to najnowsze orzecznictwo Sądu Najwyższego

Odmowa sprzedaży uzasadniona wyjątkowo

Zasadniczo przedsiębiorca nie może zastrzec produktów bądź usług dla określonej grupy odbiorców.
Wyjątek dotyczy skrajnych sytuacji, np. gdy towar został zarezerwowany dla innego klienta

DODATEK SPECJALNY

Wtorek

15 lipca 2014

nr 135 (3776)

tygodnik dla prenumeratorów

gazetaprawna.pl

PIENIĄD

Z UNII

PIE

NIĄ

DZE

Z U

NII

UWAGA SPRZEDAWCY!

Przez cały lipiec szczegółowy instruktaż

do nowej ustawy o prawach konsumenta

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: johnprctorbob@gmail.com

1 / 4

wirtualna waluta

Dziennik Gazeta Prawna, 15 lipca 2014 nr 135 (3776)

gazetaprawna.pl

prenumerata

firma i prawo

Redaktor prowadząca:
Joanna Pieńczykowska
joanna.pienczykowska@infor.pl

Prawo nie zabrania

Rozmowa z

Grzegorzem Wanią,

radcą prawnym,

partnerem w Kancelarii Olesiński & Wspólnicy

Jakie problemy prawne wiążą
się ze stosowaniem bitcoinów?

Można wyczuć, że wśród

przedsiębiorców dominuje

niepewność co do tego, jak

stabilne i wartościowe jest to

rozwiązanie z prawnego i po-

datkowego punktu widzenia

i czy warto pomyśleć o rozpo-

częciu rozliczenia się z klien-

tami lub kontrahentami tym

właśnie środkiem. Z uwagi na

charakter wirtualnej waluty

największe, podstawowe pro-

blemy prawne powoduje sama

kwalifikacja prawna tego roz-

wiązania. Czyli odpowiedź,

czym jest bitcoin na gruncie

przepisów – w tym prawa po-

datkowego. Jakby tego było

mało, wątpliwości co do pra-

widłowego sposobu stosowa-

nia „walut cyfrowych” mogą

pojawić się także na gruncie

przepisów o ochronie kon-

sumentów, sprzedaży kon-

sumenckiej czy świadczeniu

usług drogą elektroniczną.

Jak zatem kwalifikować BTC?

Naturalna jest próba dopa-

sowania BTC do takich pojęć

jak znak pieniężny, pieniądz,

pieniądz elektroniczny, wa-

luta polska czy waluta obca.

BTC nie może zostać uznany

na gruncie polskiego prawa

za znak pieniężny, ponieważ

zgodnie z ustawą o Narodo-

wym Banku Polskim są to mo-

nety oraz banknoty opiewające

na złote i grosze. W przypadku

de facto kodu komputerowego

trudno mówić o prawdziwych

monetach czy banknotach.

BTC nie odpowiada też defi-

nicjom waluty obcej ani de-

wizy – nie jest bowiem na ten

moment wyrażonym w mo-

netach i banknotach znakiem

pieniężnym uznawanym za

prawny środek płatniczy w in-

nym państwie, nie ma też po-

staci papieru wartościowego

ani dokumentu pełniącego

funkcję środka płatniczego

wystawionego w walucie ob-

cej. Bitcoin nie jest też instru-

mentem finansowym, chociaż

opcje lub kontrakty terminowe

oparte na nim jako na instru-

mencie bazowym mogą sta-

nowić instrument pochodny.

Najbardziej racjonalne wydaje

się poszukiwanie podobieństw

pomiędzy BTC a pieniądzem

elektronicznym. Polskie prze-

pisy o środkach płatniczych

zawierają definicję pieniądza

elektronicznego, która w ana-

logicznej formie występuje we

wszystkich państwach UE.

Przyglądając się tej definicji,

łatwo można stwierdzić, że

w przypadku BTC trudno oce-

nić, kto miałby być traktowany

jako emitent bitcoina. Nie ma

też podmiotu formalnie zobo-

wiązanego do jego wykupu na

żądanie posiadacza. Wątpli-

wości wzbudza nawet to, czy

BTC w ogóle można uznać za

wartość pieniężną. Z tych po-

wodów aktualnie trudno wy-

obrazić sobie uznanie w Polsce

BTC za pieniądz elektroniczny.

Czym więc jest bitcoin?

Skoro istnieje, możemy go

sprzedawać i kupować, po-

siada określoną (zmienną

w czasie) wartość – to naj-

ogólniej możemy uznać go

za specyficzne prawo ma-

jątkowe. Ponieważ prawo to

(bitcoin) zostało wykształ-

cone przez samych ludzi czy

użytkowników, opiera się na

ich wzajemnych ustaleniach

i zobowiązaniach, a więc ma

taką wartość i znaczenie ja-

kie uczestnicy systemu sami

zgodzą się mu przypisywać

(w granicach prawa).

Czy w Polsce firma może
umówić się na rozliczenie
w BTC i na co zwrócić w takiej
umowie uwagę?

Przepisy prawa zasadniczo

nie zabraniają kupowania,

gromadzenia, wymieniania

czy korzystania przy rozli-

czaniu transakcji z BTC. Ma

to swoje oparcie w zasadzie,

że gdy coś nie jest zabronio-

ne to jest dozwolone. Gene-

ruje to jednak wiele kwestii,

które trzeba odpowiednio za-

bezpieczyć. Praktyczne wąt-

pliwości dotyczą chociażby

czasu trwania weryfikacji

transakcji oraz wahań kur-

sów BTC – wartość waluty

pomiędzy podjęciem decyzji

o zakupie, potwierdzeniem

skutecznego transferu środ-

ków na konto sprzedawcy,

a finalnie wymianie przez

sprzedawcę BTC na np. złote,

może ulec widocznej zmia-

nie. Wdrożenie BTC w firmie

oznacza również konieczność

zastanowienia się nad taki-

mi kwestiami jak rozliczenie

VAT, PIT, CIT, PCC czy zasad

ewidencjonowania sprzedaży.

Rozmawiała Zofia Jóźwiak

GRzeGoRz Wanio

radca prawny, partner w Kancelarii

olesiński & Wspólnicy

ły

Bitcoiny kłopotem dla rządów, ale szansą dla firm

ProBlem:

Jeszcze pod koniec ubiegłego wieku większość

przedsiębiorców ignorowała wirtualną sieć. Majątki dzięki internetowi

gromadzili za to młodzi milionerzy z Doliny Krzemowej. Dziś życie

wirtualne na tyle przeplata się z rzeczywistym, że tego zjawiska nie

mogą już ignorować nawet drobni przedsiębiorcy. Coraz więcej z nich

zainteresowanych jest np. wirtualnymi walutami, dzięki którym można

nabywać coraz więcej rzeczywistych towarów i usług. Najpopularniejszą

z tych kryptowalut jest bitcoin (BTC), który zyskuje też coraz większe

znaczenie w obrocie gospodarczym w naszym kraju. Popularność wynika

głównie z tego, że nie jest zależny od żadnego banku centralnego, a jego

wartość reguluje rynek. Wiąże się to także z ogromnymi wahaniami

kursów i doprowadziło już do pierwszych utraconych majątków.

A także dużymi wątpliwościami prawnymi i podatkowymi. Bo czym

pod względem prawnym jest bitcoin?

mariusz Szulc
mariusz.szulc@infor.pl

W Polsce nie ma jeszcze

regulacji dotyczącej bitco-

inów. Niemcy uznały wir-

tualną walutę za legalny

środek płatniczy, co miało

pomóc opodatkować ją tak

jak prywatne pieniądze in-

ternautów. obowiązują przy

tym regulacje podobne jak

dla zysków kapitałowych.

29 czerwca 2014 r. na płatno-

ści bitcoinami zezwolił ofi-

cjalnie stan Kalifornia. ramy

prawne nadała też Kanada.

Dania uznała, że zyski z ty-

tułu drobnego handlu bit-

coinami nie będą opodatko-

wane. Wyjątkiem są firmy,

które skupiają się głównie

na handlu wirtualną wa-

lutą. Muszą bowiem zade-

klarować przychód przed

duńskim fiskusem tak jak-

by obracali zwykłymi pie-

niędzmi.

Za kawę i na pomoc

zwierzakom

od 27 maja 2014 r. w Polsce

(Ambasada Bitcoin w War-

szawie, ul. Krucza 46) działa

już nawet pierwszy banko-

mat umożliwiający zakup

wirtualnej waluty. Jej po-

siadacze mogą także ku-

pić coraz więcej towarów

i usług (np. już od marca

2014 r. można nią regulo-

wać rachunki w toruńskiej

kawiarni i galerii Muza,

a dotację w bitcoinach

przyjmują organizacje po-

magające zwierzętom – Ho-

spicjum dla Kotów Bezdom-

nych i Fundacja Azyl dla

Królików). Znacznie wię-

cej można kupić np. w USA,

gdzie Euro Pacific Precio-

us Metals, spółka znanego

amerykańskiego inwestora

Petera Schiffa, rozpoczęła

sprzedaż złota za wirtual-

ną walutę.

Niektórzy zwracają uwagę,

że BTC może też służyć do

prania brudnych pieniędzy,

ale obecnie stosowanie przez

przedsiębiroców bitcoinów

odbierane jest raczej jako po-

zytywny wyróżnik.

Jest podatek

dochodowy...

Ministerstwo Finansów za-

pytane w ubiegłym roku

przez DGP wyjaśniło, że obo-

wiązki podatkowe pojawią

się dopiero z chwilą wymia-

ny, np. bitcoinów na praw-

dziwą walutę.

Co do zasady takie trans-

akcję należy traktować jako

odpłatne zbycie praw ma-

jątkowych. Do takiego też

źródła – zgodnie z art. 10

ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT

(t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361

z późn. zm.) – należy za-

kwalifikować ewentual-

ny przychód w rozliczeniu

rocznym. Podatek płaci

się według skali (18 proc.

i 32 proc.). Potwierdza to

interpretacja dyrekto-

ra Izby Skarbowej w War-

szawie z 25 lutego 2014

r. (nr IPPB2/415-842/13-2/

MK). resort przypomniał

także, że koszty podatko-

we i ewentualną kwotę

wolną od daniny ustala się

w zależności od konkret-

nego stanu faktycznego.

Eksperci podatkowi zwra-

cali uwagę, że jeśli chodzi

o te ostatnie, to przedsię-

biorcy mogą mieć problem.

W związku z bitcoinami za-

zwyczaj nie ponoszą wydat-

ków, które mogą bezpośred-

nio powiązać z przychodem.

W takim wypadku mogą po-

trącać wydatki jako koszty

pośrednie w dacie ich po-

niesienia.

Jeśli obrót bitcoinami

nie jest sporadyczny, lecz

profesjonalny, to przychód

należy rozliczyć w ramach

działalności gospodarczej.

opodatkowany może być

według skali (18 i 32 proc.)

albo według liniowej staw-

ki 19 proc. lub ryczałtem od

przychodów ewidencjono-

wanych – w zależności od

tego, jak przedsiębiorca jest

opodatkowany. W ostatnim

przypadku zapłaci daninę

od uzyskanego przychodu

według stawki 3 proc., je-

śli jego działalność będzie

można uznać za usługową

w zakresie handlu. Zgodnie

z art. 4 ust. 1 pkt 3 usta-

wy o zryczałtowanym po-

datku dochodowym (Dz.U.

z 1998 r. nr 144, poz. 930

z późn. zm.) taka działal-

ność wystąpi, gdy przedsię-

biorca sprzedaje nieprze-

tworzone nabyte wcześniej

produkty i towary (mogą to

być więc także wirtualne

waluty).

...i VAT też

Większość wniosków o in-

terpretacje indywidualne

w zakresie bitcoinów do-

tyczy podatku od towa-

rów i usług. Przedsiębior-

cy są w nich zdania, że albo

sprzedaż wirtualnej waluty

w ogóle nie podlega tej dani-

nie (bitcoin nie jest bowiem

towarem, a taka transakcja

usługą), albo w innym przy-

padku, że mogą skorzystać

ze zwolnień, które przewi-

duje ustawa dla usług finan-

sowych bądź handlu walutą.

Chodzi m.in. o art. 43 ust. 1

pkt 7 bądź pkt 40 ustawy

o VAT (t.j. Dz.U. z 2011 r.

nr 177, poz. 1054 ze zm.).

Fiskus przypomina wtedy,

że bitcoin nie jest legal-

nym środkiem płatniczym

w Polsce, więc przedsię-

biorca nie może skorzy-

stać z takiej preferencji.

Jego zdaniem sprzedaż

bitcoinów to usługa elek-

troniczna opodatkowana

stawką 23 proc. Potwier-

dza to m.in. interpretacja

dyrektora Izby Skarbowej

w łodzi z 7 kwietnia 2014 r.

(nr IPTPP2/443-52/14-6/

Ir) czy też dyrektora Izby

Skarbowej w Katowicach

z 21 czerwca 2013 r.

(nr IBPP2/443-258/13/ICz).

Warto też zwrócić uwagę

na interpretację dyrektora

Izby Skarbowej w Poznaniu

wydaną 8 stycznia 2014 r.

(nr ILPP1/443-910/13-2/AWa).

Przedsiębiorca zapytał wte-

dy, czy umorzenie długu za

pomocą bitcoinów podle-

ga VAT. Fiskus potwierdził,

że o ile obie strony wyrażą

zgodę na taki scenariusz, to

podatek od towarów i usług

nie wystąpi.

oPinia

ekSPerTa

aletą wirtualnej waluty jest między innymi możliwość

prowadzenia bezpośredniej operacji między sobą z

pominięciem całego systemu finansowego, wiążącego

się z koniecznością poniesienia opłat i prowizji. Problemem

jest brak przepisów prawnych i podatkowych. Powoduje to na

przykład, że przedsiębiorcy, którzy chcą bezpośrednio

stosować bitcoin w obiegu między sobą muszą występować do

izb skarbowych o wydanie interpretacji podatkowej. Niezbęd-

ne jest uzyskanie indywidualnej interpretacji osobno dla

każdego przedsiębiorstwa. Przedsiębiorca musi wystąpić z

pytaniem, czy prawidłowo stosuje przepisy nie opodatkowując

podatkiem VAT czynności polegającej na umarzaniu

zobowiązań przy pomocy alternatywnego środka płatniczego

jakim jest bitcoin. Interpretacje, jakie wydają w tej sprawie

izby skarbowe mówią, że nie ma obowiązku. W przeciwnym

razie mielibyśmy podwójne opodatkowanie podatkiem VAT:

zarówno od towaru, którymi obrót został dokonany, jak i od

operacji barterowej związanej z wymianą towaru na bitcoin.

Brak przepisów stwarza też problemy z rachunkowością: nie

bardzo wiadomo, jak księgować takie operacje.

Ministerstwo Finansów wbrew pozorom i powszechnie pa-

nującej opinii – jak wydaje się - bardzo neutralnie podchodzi

do tej kwestii. Z sygnałów wynika, że raczej oczekuje przed-

stawienia problemu i propozycji rozwiązań. Mamy zamiar na

jesieni zorganizować konferencję w Sejmie, podczas której

przedstawimy konieczność zmian posłom. Brak edukacji, po-

wszechnej wiedzy na ten temat to bowiem kolejna bariera

rozwoju bitcoina w Polsce. Brak przepisów jest o tyle groźny,

że istnieje ryzyko, że wiele firm i e-sklepów, które zaczyna-

ją stosować rozliczenia w bitcoinach przeniesie się do krajów,

które zwolniły obrót bitcoinami od podatku VAT, tak jak ostat-

nio Dania i Wielka Brytania.

Lech WiLczyńsKi

prezes inpay sa