Patologia ciąży

Do zaburzeń w przebiegu ciąży może dochodzić na każdym etapie, mogą one prowadzić

do utraty części lub całego miotu.



Zaburzenia rozwojowe łożyska



Puchlina wód płodowych – polega na zwiększeniu ilości płynu owodniowego lub
omoczniowego, główną przyczyną są uciski na naczynia błon płodowych i powrózka
pępowinowego



Zakażenie błon i wód płodowych – do zakażenia dochodzi drogą hematogenną,
limfogenną lub wstepującą



Nadmierna ilość płodów – wystepuje wtedy gdy liczba zarodków lub płodów, których

nadmiar najczęściej obumiera w pierwszym tygodniu przekracza górna dopuszczalną
granicę.



Ciąża pozamaciczna



Resorpcja zarodków i płodów – śmierć zarodków może być efektem niedoczynności
ciałek żółtych, schorzeniami endometrium, resorpcja może przebiegać bezobjawowo

lub z objawami osłabienia, toksemii i wypływami z pochwy

Patologia ciąży

Ronienie – towarzyszy mu najczęściej patologiczny wypływ z dróg rodnych (krwisty,

brunatny, gęsty – rozkład gnilny płodów, zielony – odklejanie łożysk, żółty – ropny).
Jeżeli taki wypływ jest w czasie fazy lutealnej należy różnicować z ropomaciczem.
Patologicznym wypływom towarzyszą skurcze tłoczni brzusznej, wyparcie
niedojrzałych płodów,



Przyczyny:

−

defekty genetyczne,

−

Czynniki bakteryjne – Brucelloza

−

Czynniki wirusowe – Herpeswiroza,

−

Pasożyty - Toxoplasma

−

Niedoczynność tarczycy, cukrzyca

−

Urazy

−

Niski poziom progesteronu – na wskutek osłabienia czynności ciałek żółtych

Patologia porodu

Ciężki poród u krowy

Przyczyny ciężkiego porodu ze strony matki



Pierwotny bezwład macicy – najczęstszą przyczyną jest niedobór wapnia, puchlina

wód płodowych, rozciągnięcie mięśniówki w ciąży bliźniaczej, otłuszczenie. Objawia

się wystepowaniem objawów zbliżającego się porodu ale nie dochodzi do wypierania

płodu, na wskutek braku skurczów macicy.



Zaburzenia skurczów tłoczni brzusznej – na wskutek rozciągnięcia, przepukliny,

zerwania przyczepu mięśnia prostego brzucha, bolesnych urazów brzucha. Objawia

się to brakiem wypierania płodu. Rozwiązujemy poród ręcznie wyciągając płód lub

poprzez cesarskie cięcie



Pęknięcie macicy – na wskutek urazu, lub spontaniczne (niespodziewane słabsze

miejsca w ścianie macicy)



Skręt macicy w terminie porodu – macica krów jest niestabilna ponieważ

−

Tylna jej część jest połączona ze ścianą za pomocą więzadła

−

Płód w zaawansowanej ciąży leży w rogach dogłowowo

−

Ciąża jednopłodowa obciążą jeden róg i macica jest cięższa i większa z jednej

strony

−

Niestabilność może się zwiększać gdy krowa kładąc się najpierw obniża swój

przód

Patologia porodu

Ciężki poród u krowy



Skręt macicy cd. - objawy: przedłużanie się I etapu porodu, krowa przyjmuje pozycję

„konia na biegunach”, w badaniu przez pochwe stwierdzamy zwężenie kanału

rodnego i spiralne fałdy pochwy, leczenie:

−

Obracanie płodu i macicy per vaginam – chwytamy płód i kołyszmy nim na boki

aż zostanie on przekręcony w kierunku odwrotnym do kierunku skrętu

−

Obracanie krowy – potrzebnych jest 3 pomocników. Krowę układamy na tym

boku, w kierunku którego nastapił skręt. Kończyny są związane razem a głowa

podtrzymywana. Krowę przekręca się gwałtownie po czym sprawdzamy drożność

pochwy, jeśli nie udało się to delikatnie przekręcamy z powrotem i całośc

powtarzamy aż do skutku. Aby zwiększyć efektywność tej metody stosuje się

zewnetrzne uciskanie brzucha krowy.

−

Korekcja chirurgiczna – na stojącej krowie laparotomia w znieczuleniu

miejscowym z lewej strony



Zgięcie macicy ku dołowi – wystepuje rzadko, może się pojawiać przy wystapieniu

przepukliny brzusznej, zerwaniu mięśnia prostego brzucha



Niestosunek porodowy – pojawia się gdy płód jest większy lub miednica mniejsza

niżprawidłowo lub istnieje między nimi duża dysproporcja.

Patologia porodu

Ciężki poród u krowy

Przyczyny ciężkiego porodu ze strony płodu



Zaburzenia rozwojowe

−

Zroślaki – powstają nawskutek niecałkowitego podziału zapłodnionego jaja

−

Rozczepiel brzuszny – kręgosłup jest silnie łukowato zgiety, głowa i ogon są

zblizone, kończyny zesztywniałe, zdeformowane

−

Cielę buldog – bardzo duża podobna do buldoga głowa, krótkie kończyny

−

Okaleczel bezlędźwiowy – prawidłowy przód ciała, kręgosłup, kończyny

miedniczne powykrzywiane i zesztywniałe

−

Wodogłowie

−

Wodobrzusze



Nieprawidłowa prezentacja – jest to nieprawidłowy stosunek ciała płodu do dróg

rodnych samicy

−

Nieprawidłowe położenie



Położenie proste pośladkowe – mogą się w tym położeniu rodzić

samodzielnie, ale nie jest to normalne położenie dla bydła i często wymaga

pomocy porodowej, należy taki poród przeprowadzić szybko gdyż często

dochodzi do szybkiego przerwania sznura pępowinowego

Patologia porodu

Ciężki poród u krowy



Położenie poprzeczne lub pionowe (grzbierowe, brzuszne, boczne) –

próbujemy wykonać korekcje polegającą na spychaniu jednej strony płodu a

pociągając za drugą

−

Nieprawidłowa postawa – prawidłowa jest postawa górna (kręgosłup płodu

skierowany do góry). Za nieprawidłowe uznaje się postawę dolną i boczną.

Należy taki płód przekręcić do postawy górnej, poprzez wywieranie ucisku na

ramiona lub poprzez próbe obrócenia w czasie wyciągania płodu.

−

Nieprawidłowe ułozenie płodu – może dotyczyć głowy, kończyn miednicznych lub

piersiowych



Zawinięcie głowy na bok – kończyny w pochwie lub wystają ze szpary

sromowej, głowa nie widoczna, przy baaniu wyczuwamy podstawę szyi.

Należy zepchnąć płód i spróbować wyprostować głowę pociagając za jamę

ustną lub oczodół



Opadnięcie głowy na przedpiersie – może być różnego stopnia w łagodnych

przypadkach nos opiera się na kościach łonowych, w cięzkich głowa opada

w dół między kończyny i przylega do mostka



Zaparcie nadgarstkowe



Zaparcie barkowe



Zaparcie skokowe



Zaparcie biodrowe

Patologia porodu

Ciężki poród u krowy

Objawy ciężkiego porodu



Brak postepu i wydłużenie I fazy porodu



Krowa przyjmuje nieprawidłową postawę podczas I fazy porodu



Silne parcia przez 30 min bez pojawienia się cielęcia



Ciele nie rodzi się w czasie 2h od pojawienia się owodni w szparze sromowej



Ewidentne nieprawidłowe położenie, postawa i ułożenie



Pojawienie się oderwanej kosmówko omoczni, smółki,

Oznaki zycia płodu



Pozytywna odpowiedź na pociaganie kończyn i odruch powiekowy



Odpowiedź na ucisk gałki ocznej, uszczypnięcie nosa lub ucha



Odruch ssania



Odruch zwieracza odbytu



Ruchy spontaniczne płodu

Patologia porodu

Ciężki poród u klaczy

Przyczyny ciężkiego porodu ze strony matki



Pierwotna atonia macicy – jest to niewydolnośc skurczowa mięśniówki macicy,

uniemożliwiająca wydalenie normalnej wielkości płodu. Klinicznie objawia się to
brakiem akcji porodowej w terminie właściwym dla danej samicy, nieregularnymi i
nieefektywnymi skurczami mięśniówki, u klaczy dodatkowym czynnikiem może być
stres. Leczenie: można zostawić klacz na 20 min samą, często u spokojnej klaczy

poród zaczyna się sam. Jeżeli nie dochodzi do porodu należy podać oksytocynę
dożylnie 2,5 – 15 j.m. w bolusie zależnie od wielkości klaczy. Poród powinien zacząć
się po 15 min.



Wtórny bezwład macicy – powodowany przez inne pierwotne przyczyny ciężkiego

porodu (np. zła prezentacja płodu) w takich przypadkach należy usunąć pierwotną
przyczynę. W obu przypadkach inwolucja macicy powinna po porodzie być
wspomagana oksytocyną 10 – 30 j.m.



Zaburzenia skurczów tłoczni brzusznej – najczęściej związane z uszkodzeniem

mięśni brzucha. Może pojawiać się przepuklina brzuszna.



Zerwanie przyczepu mięśnia prostego brzucha – obserwuje się bolesny obrzęk w
dolnej części brzucha. Leczenie: pomoc chirurgiczna najczęściej jest niemożliwa,
należy obserwowac samicę i udzielić jej pomocy porodowej.

Patologia porodu

Ciężki poród u klaczy



Niedrożnośc kanału rodnego

−

Spowodowana przez tkanki kostne – urazy miednicy są rzadkie, a jeśli są

stwierdzane to taka klacz nie powinna być użytkowana do rozrodu. Jeżeli do

urazu dochodzi w czasie ciązy to wskazane jest cesarskie cięcie

−

Spowodowane przez tkanki miękkie



U wielu klaczy czystej krwi dokonuje się zaszycia 2/3 szpary sromowej co

ułatwia unasiennianie, należy pamietać o rozcięciu zszytych tkanek tydzień

przed źrebieniem ażeby unikną rozerwania.



Niedrożność pochwy – wystepuje rzadko, u białych koni obserwowac można

w ścianie pochwy czerniaki, u starszych klaczy do światła pochwy mogą

wystawać żylaki



Szyjka macicy – bardzo rzadko chyba że ulagła ona szukodzeniu i wystepuja

na niej blizny, powinny one być zauwazone podczas omacywania szyjki.

Poważne uszkodzenia mogą stanowić przeszkodę w skutecznym

unasiennianiu, oraz być przyczyną rozwiązania ciąży poprzez cesarskie

cięcie

Patologia porodu

Ciężki poród u klaczy



Skręt macicy w czasie ciąży

−

Objawy: łagodna nieustająca kolka, słabe tętno, prawidłowa aktywność

jelit, w badaniu rektalnym przemieszczenie macicy i jej więzadeł

szerokich, więzadła są napięte szczególnie po stronie na którą nastapił

skręt,

−

Leczenie: jeżeli skręt trwa jakiś czas zagrożone może byćzycie płodu



Ręczna korekcja – próbuje się uchwycić macice przez prostnice,

rozkołysanie jej i przewrócenie do właściwej pozycji. Należy uważać

ażenby nie uszkodzic prostnicy, metoda ta jest skuteczna gdy skręt

trwa króko a płod jest mały



Obracanie klaczy w znieczuleniu ogólnym – stosujemy ją gdy inne

metody są nieskuteczne, nie stosujemy jej w wysokiej ciązy.

Kładziemy klacz na boku na który nastapił skręt i obracamy

zdecydowanie w kierunku skrętu. Czasami należy zastosować

zewnętrzny ucisk na macicę za pomoca deski



Laparotomia – na stojącej klaczy w sedacji i znieczuleniu

nasiękowym na tym boku w kierunku którego jest skręt, nacięcie w

środku słabizny, wkładamy ręke i próbujemy rozkołysac macicę i ja

obrócic. Na leżacej klaczy w znieczuleniu ogólnym, w linii białej

Patologia porodu

Ciężki poród u klaczy



Skręt macicy w terminie porodu

−

Objawy: objawy kolkowe, opoźniający się poród, w badaniu przez

pochwę można stwierdzić pewne zaciśnięcie, a w badaniu per rectum

przmieszczenie więzadeł szerokich.

−

Leczenie: najlepiej jak najszybciej cesarskie cięcie, jeżeli jest to

niemożliwe należy spróbować pomóc odkręcić macicę, poprzez drogi

rodne należy uchwycić płód za szyje lub kark, rozkołysać macice i

zdecydowanym ruchem spróbować odkręcić w kierunku przeciwnym do

skrętu. Jeżeli się uda należy udzielic pomocy porodowej.



Zagięcie macicy ku dołowi – najczęściej na wskutek wystepowania

przepukliny brzusznej. Jeżeli dostanie się do niej macica to płód może

zwisać pionowo w dół, a światło macicy może być zamknęte. Można

próbować ograniczyć przepukline poprzez podniesienie powłok brzusznych.

Wykonujemy to za pomoca pasów które owijamy wokół brzucha i kręgosłupa



Niestosunek porodowy – zdarza się bardzo rzadko, i nawet przy przenoszonych

ciążąch źrebie nie jest za duze w stosunku do dróg rodnych

Patologia porodu

Ciężki poród u klaczy

Przyczyny ciężkiego porodu ze strony płodu



Potworkowatość – u koni może wystepować wodogłowie, zesztywnienie jednego lub

wielu stawów, kręcz szyi, leczenie jeżeli płod jest martwy polega na fetotomi. Jeżeli

płod zyje wykonuje się cesarskie cięcie.



Nieprawidłowe położenie

−

Położenie proste pośladkowe – zdaża się bardzo rzadko, płod może blokować

krawędź miednicy lub skrzydło kości biodrowej, dodatkowo może dojśc do

zerwania sznura pępowinowego i uduszenia płodu, dlatego należy taki poród jak

najszybcij rozwiązać

−

Położenie poprzeczne poziome – dochodzi do niego gdy płod rozwija się w obu

rogach, dodatkowo cześto na wskutek ograniczonych ruchów dochodzi do

zesztywnienia stawów, a trzon macicy jest niewystarczająco rozwiniety. Objawy:

brak postepów w porodzie, w badaniu przez pochwę stwierdzamy słabo

rozwinięty trzon macicy, i wyczuwamy kończyny (brzuszkowe) lub kręgosłup

(grzbietowe). Leczenie: jeżeli płod jest zywy wykonujemy cesarskie cięcie, jeżeli

jest martwy to może to być również najlepsze wyjście ponieważ fetotomia może

być utruddniona

−

Położenie poprzeczne pionowe – pozycja siedzącego psa, poród początkowo

przebiega normalnie, ale w pewnym momencie się zatrzymuje. Leczenie próba

manualna, laparotomia, cesarskie cięcie trudne.

Patologia porodu

Ciężki poród u klaczy



Nieprawidłowa postawa – źrebie w czasie ciązy jest w postawie dolnej a rodzi się w ostawie

górnej, jeżeli z jakiegoś powodu nie dojdzie do obrotu mogą pojawiać się problemy w czasie

porodu. Korygujemy ją poprzez obrócenie płodu wokół osi długiej. Po zepchnięciu płodu w głąb

macicy przykładamy nacisk z boku na wysokości barku i próbujemy obrócić płód. Jeżeli na

wskutek silnych skórczów nie można zepchnąć płodu do macicy można próbować obrócić płód

w czasie wypierania. Robimy to poprzez wywieranie nacisku na jedna kończyne w dół a na

drugą w górę



Nieprawidłowe ułożenie

−

Zawinięcie główki – w pochwie znajdują się kończyny ale pomimo parć nie dochodzi do

przesunięcia płodu, w badaniu przez pochwe stwierdza się brak główki w miednicy, ale

wyczuwalna jest podstawa szyi. Leczenie: próba korekcji poprzedzona zepchnięciem płodu

w głąb macicy

−

Opadnięcie główki

−

Założenie kończyn przednich na główkę – spowodowany częściowo opadnięciem główki i

przemieszczeniem kończyn piersiowych. W badaniu przez pochwę stwierdza się że główka

leży prawidłowo, a na grzbietowej powierzchni głowy leży (czasami skrzyżowane)

kończyny, wierzchołki kopyt skierowane są w stronę grzbietowej ściany pochwy (istnieje

ryzyko przebicia pochwy i powstania przetoki odbytniczo pochwowej)

−

Zaparcie nadgarstkowe, łokciowe, barkowe (najczęściej jednostronne)

−

Zaparcie skokowe, biodrowe

Patologia porodu

Ciężki poród u suki i kotki

Przyczyny ciężkiego porodu ze strony matki



Bezwład macicy

−

Pierwotny – u zwierząt wielopłodowych może wystepować całkowita lub

częściowa niezdolnośc macicy do rozpoczęcia skurczów. Opisano również

idiopatyczny bezwład macicy (poród przebiega na początku normalnie, po

wyparciu kilku płodów macica przestaje się kurczyć, a po podaniu leków ponawia

swoją pracę)



Syndrom jednego szczenięcia – jedno szczenie nie jest zdolne do produkcji

wystarczającej ilości ACTH i kortyzolu ażeby zainicjować poród, łozysko nie

jest w stanie zapewnić nadmiernie wyrośniętemu płodowi tlenu i substancji

odżywczych, co prowadzi do obumarcia płodu i jego mumifikacji lub

maceracji



Wapń – rola wapnia w bezwładzie macicy u małych zwierząt nie jest do

końca udokumentowana



Histeria – szczególnie widoczne u ras miniaturowych

−

Wtórny – skutek wystąpienia wcześniejszych zaburzeń porodowych

Patologia porodu

Ciężki poród u suki i kotki



Niedrożnośći kanału rodnego

−

Spowodowana przez tkanki kostne – najczęściej zniekształcenia miednicy

będące efektem złamań, u miniaturowych ras brachycefalicznych często

miednica jest mała

−

Spowodowana przez tkanki miękkie



Zagięcie macicy ku dołowi (opisane u bokserów)



Skręt macicy – dotyczy zarówno psów jak i kotów, do rozwiązania problemu

konieczne jest cesarskie cięcie

Przyczyny ciężkiego porodu ze strony płodu



Nieprawidłowa prezentacja

−

Położenie proste posladkowe (u małych zwierząt nie jest to patologia)

−

Zawinięcie główki – najczęściej u owczarków colie

−

Opadnięcie główki – u ras brachycefalicznych



Niestosunek porodowy



Potworkowatośc płodu (wodogłowie, nalaniec, zroślak)

Patologia porodu

Ciężki poród u suki i kotki

Objawy ciężkiego porodu



Ciąża przedłuża się ponad spodziewany termin porodu



Przedłużające się przygotowania do porodu



Silne bóle porodowe trwające 20 – 30 min, bez wyparcia płodu



Słabe, przerywane bóle trwające przez 1 – 2 godziny, bez wyparcia płodu



Odstepy dłuższe niż 2 godziny pomiedzy narodzinami kolejnych płodów



Wklinowanie płodu, częściowo widocznego w kanale rodnym



Zielona wydzielina z pochwy (u psów) czerwono – brązowa (u kotów), bez wyparcia

płodu



Wyparcie martwych szczeniąt/kociat



Ustanie porody przy istniejącym podejrzeniu że w macicy zostały płody



Brak pewności właściciela co do zakończenia porodu



Objawy osłabienia matki, niepokój lub niespodziewana utrata krwi

Patologia porodu

Cesarskie cięcie

Krowa



Wskazania: rozwiązanie cięzkiego porodu, cesarskie cięcie planowane



Lokalizacja cięcia i pozycja krowy

−

lewa strona, na stojącej krowie (najczęściej)

−

Prawa strona (ryzyko wypadnięcia pętli jelit)

−

W linii białej (wymagane silne uspokojenie lub znieczulenie ogólne, ryzyko

zanieczyszczenia rany)



Komplikacje: zapalenie otrzewnej, wypadnięcie macicy, rozejście rany operacyjnej,

obrzęk, zatrzymanie błon płodowych, zapalenie macicy, niepłodność, zapalenie

gruczołu mlekowego

Klacz



Wskazania: planowy przy złamaniach miednicy, rozwiązanie ciężkiego porodu



Lokalizacja i pozycja: w linii białej



Komplikacje: obrzek, zatrzymanie łożyska, zapalenie otrzewnej

Patologia porodu

Cesarskie cięcie

Suka i kotka



Wskazania: ciężki poród, planowe cesarskie cięcie (wcześniejsze problemy z

porodem)



Znieczulenie: ogólne, należy pamietać, że środki przenikają barierę łożyskową i

oddziałują na płód



Cięcie wykonyjemy w linii białej, macice nacinamy na brzuszne stronie trzonu lub w

miejscu połączenia trzonu z rogami



Pepowine odcinamy 2 cm od brzucha. Śluz z pyszczka wytrząsa się lub odsysa.



Macica zszywana jest szwem Lemberta



W niektórych przypadkach można wykonać cięcie cesarskie radykalne (z

jednoczesną ovariohisterectomią)

−

Uszkodzenie macicy,

−

Ropne zapalenie

−

Decyzja o nie rozmnażaniu suki

Patologia porodu

Fetotomia

Wskazania:



Rozwiązanie ciężkiego porodu w przypadku nieprawidłowej prezentacji niemożliwej

do skorygowania



Rozwiązanie ciężkiego porodu w przypadku niestosunku porodowego, gdy płód jest

martwy a jego ekstrakcja niemożliwa



Rozwiązanie ciężkiego porodu w przypadku wklinowania płodu podczas porodu



Podczas cesarskiego cięcia, kiedy martwy płód jest za duży i zdeformowany, aby

można było go usunąć z macicy

Zasady ogólne



FETOTOMIE WYKONUJE SIĘ TYLKO GDY PŁÓD JEST MARTWY



Nie powinno wykonywać się więcej niż 6 cięć fetotomem w czasie nie dłuższym niż

godzina

Patologia porodu

Fetotomia

Wyposażenie



Standardowe wyposażenie położnicze, odpowiednie dla danego gatunku, ubranie

ochronne, środek poślizgowy, leki i sprzęt do znieczulenia nadoponowego



Fetotom rurowy (najczęściej dwururowy fetotom Thygessena) – ma za zadanie

ochronić kanał rodny przed tnącym działaniem piłki drutowej



Rolka drutu do fetotomii



Cązki do odcięcia wymaganej długości piłki drucikowej



Uchwyty do piłki drucikowej



Przetyczkę do przeciągnięcia piłki przez rury fetotomu



Metalowa zawłoczka, przymocowana do końca piłki gdy ta jest przekładana wokół tej

części płodu która ma być odcieta



Haki porodowe najlepiej samozaciskające się



Sprzet przed użyciem należy wymyć i wysterylizować. Okolice krocza należy umyć i

zdezynfekować

Patologia porodu

Fetotomia

Fetotomia całkowita



Usunięcie głowy

−

Jeżeli wystaje odcina się nożem, rozbijając staw szyjny jak najbliżej ramion

−

Jeżeli w pochwe, zakłada się pętle z piłki nad głową i przesuwa w kierunku

podstawy szyi, cięcie jak najbliżej ramion



Usunięcie kończyn piersiowych

−

Petle piłki przekłada się wzdłuż kończyny, petle prowadzimy ponad łopatką



Usunięcie klatki piersiowej

−

Cięcie wykonujemy za żebrami w okolicy lędźwiowej.



Podział miednicy

−

Cięcie wykonuje się jak najbliżej pośrodkowej części miednicy



Usunięcie kończyny miednicznej

−

Piłkę zakładamy tak ażeby przebiegała doczaszkowo i przyśrodkowo od skrzydła

kości biodrowej płodu. Głowicę fetotomu umieszcza się między guzami

kulszowymi płodu, w obrębie pętli powinien znależć się ogon płodu

Fetotomia częściowa



Pozwala na wydobycie martwego płodu gdy poprawa manualna nieprawidłowej

prezentacji jest niemożliwa

Patologia porodu

Fetotomia

Fetotomia częściowa

