Patologia ciąży wczesnej

background image

Patologia ciąży wczesnej

Patologia ciąży wczesnej

Poronienie

Poronienie

Katedra i Klinika

Katedra i Klinika

Położnictwa

Położnictwa

i Perinatologii PAM

i Perinatologii PAM

Rafał Rzepka

Rafał Rzepka

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

2

Przyczyny krwawienia z

Przyczyny krwawienia z

dróg rodnych w I

dróg rodnych w I

trymestrze ciąży

trymestrze ciąży

Poronienie

Poronienie

Ciąża ektopowa

Ciąża ektopowa

Ciążowa choroba

Ciążowa choroba

trofoblastyczna

trofoblastyczna

Polip szyjki

Polip szyjki

macicy

macicy

Zapalenie szyjki

Zapalenie szyjki

macicy i pochwy

macicy i pochwy

Nadżerka szyjki

Nadżerka szyjki

macicy

macicy

Żylaki pochwy

Żylaki pochwy

i sromu

i sromu

Rak szyjki macicy

Rak szyjki macicy

Krwawienie

Krwawienie

implantacyjne

implantacyjne

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

3

Najczęstsze patologie

Najczęstsze patologie

I trymestru ciąży

I trymestru ciąży

Poronienie

Poronienie

Ciąża pozamaciczna

Ciąża pozamaciczna

Ciążowa choroba trofoblastyczna

Ciążowa choroba trofoblastyczna

Niepowściągliwe wymioty

Niepowściągliwe wymioty

ciężarnych

ciężarnych

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

4

Poronienie to wydalenie jaja

Poronienie to wydalenie jaja

płodowego przed 22 tyg.

płodowego przed 22 tyg.

ciąży

ciąży

 

 

Częstość występowania poronień

Częstość występowania poronień

ok. 50%

ok. 50%

Częstość rozpoznań poronienia

Częstość rozpoznań poronienia

15 – 25%

15 – 25%

 

 

Poronienie biochemiczne – to typ

Poronienie biochemiczne – to typ

poronienia przebiegający bez

poronienia przebiegający bez

objawów klinicznych, ustalenie

objawów klinicznych, ustalenie

rozpoznania możliwe dzięki

rozpoznania możliwe dzięki

badaniom

badaniom

-hCG

-hCG

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

5

Przyczyny poronień

Przyczyny poronień

Przyczyny poronień

Przyczyny poronień

Częstość

Częstość

występowania

występowania

Genetyczne

Genetyczne

50%

50%

Hormonalne

Hormonalne

25%

25%

Anatomiczne

Anatomiczne

10%

10%

Infekcyjne

Infekcyjne

5%

5%

Inne

Inne

10%

10%

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

6

Przyczyny genetyczne

Przyczyny genetyczne

50%

50%

50% aneuploidia

50% aneuploidia

 

 

50% - t

50% - t

risomia

risomia

15 – 25%

15 – 25%

monosomia

monosomia

15% -

15% -

triploidia

triploidia

5% -

5% -

tetraploidia

tetraploidia

50% euploidia

50% euploidia

Inne zaburzenia

Inne zaburzenia

genetyczne, mutacje

genetyczne, mutacje

jedno i wielogenowe

jedno i wielogenowe

tzw. strukturalne

tzw. strukturalne

(np. geny dla

(np. geny dla

kolagenu)

kolagenu)

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

7

Przyczyny hormonalne

Przyczyny hormonalne

25%

25%

Niewydolność fazy lutealnej

Niewydolność fazy lutealnej

Hyperprolaktynemia

Hyperprolaktynemia

Zespół antyfosfolipidowy

Zespół antyfosfolipidowy

Niedoczynność tarczycy

Niedoczynność tarczycy

Niewyrównana cukrzyca

Niewyrównana cukrzyca

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

8

Niewydolność fazy

Niewydolność fazy

lutealnej

lutealnej

Nieprawidłowy stosunek progesteronu

Nieprawidłowy stosunek progesteronu

do estradiolu utrudnia przemianę

do estradiolu utrudnia przemianę

doczesnową, zapłodnienie

doczesnową, zapłodnienie

i zagnieżdżenie

i zagnieżdżenie

Niepłodność lub wczesna strata ciąży

Niepłodność lub wczesna strata ciąży

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

9

Diagnostyka

Diagnostyka

niewydolności fazy

niewydolności fazy

lutealnej

lutealnej

Biopsja endometrium

Biopsja endometrium

Rozbieżność między dniem cyklu a zmianami

Rozbieżność między dniem cyklu a zmianami

w błonie śluzowej nie może przekroczyć 3dni

w błonie śluzowej nie może przekroczyć 3dni

Oznaczenia stężenia progesteronu

Oznaczenia stężenia progesteronu

w surowicy krwi

w surowicy krwi

Określenie krzywej wydzielania progesteronu

Określenie krzywej wydzielania progesteronu

w ciągu całej fazy lutealnej

w ciągu całej fazy lutealnej

Jednorazowy pomiar stężenia progesteronu

Jednorazowy pomiar stężenia progesteronu

Stężenie poniżej 10ng/ml może wskazywać na

Stężenie poniżej 10ng/ml może wskazywać na

niewydolność fazy lutealnej

niewydolność fazy lutealnej

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

10

Niewydolność fazy lutealnej

Niewydolność fazy lutealnej

Hyperprolaktynem

Hyperprolaktynem

ia

ia

Hypotyreoza

Hypotyreoza

Nieprawidłowa

Nieprawidłowa

sekrecja

sekrecja

gonadotropin

gonadotropin

Niedobór LDL

Niedobór LDL

choroby

choroby

metaboliczne

metaboliczne

Choroby

Choroby

przewlekłe

przewlekłe

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

11

Leczenie niewydolności

Leczenie niewydolności

fazy lutealnej

fazy lutealnej

Substytucja progesteronem w II

Substytucja progesteronem w II

fazie cyklu, w cyklach

fazie cyklu, w cyklach

poprzedzających koncepcję oraz w

poprzedzających koncepcję oraz w

I trymestrze ciąży

I trymestrze ciąży

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

12

Przyczyny anatomiczne

Przyczyny anatomiczne

10%

10%

Wady wrodzone narządu rodnego

Wady wrodzone narządu rodnego

np. Macica dwurożna, macica podwójna

np. Macica dwurożna, macica podwójna

Mięśniaki macicy

Mięśniaki macicy

podśluzówkowe

podśluzówkowe

Zrosty wewnątrzmaciczne

Zrosty wewnątrzmaciczne

zespół Ashermana

zespół Ashermana

Niewydolność szyjki macicy

Niewydolność szyjki macicy

Endometrioza miednicy małej

Endometrioza miednicy małej

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

13

Zespół Ashermana -

Zespół Ashermana -

przyczyny

przyczyny

Choroba wywołana jatrogennie

Choroba wywołana jatrogennie

Przyczyny:

Przyczyny:

Wyłyżeczkowanie jamy macicy po porodzie

Wyłyżeczkowanie jamy macicy po porodzie

Wyłyżeczkowanie jamy macicy po

Wyłyżeczkowanie jamy macicy po

poronieniu

poronieniu

Wyłyżeczkowanie diagnostyczne jamy

Wyłyżeczkowanie diagnostyczne jamy

macicy

macicy

Wyłuszczenie, elektroresekcja mięśniaka

Wyłuszczenie, elektroresekcja mięśniaka

podśluzówkowego

podśluzówkowego

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

14

Zespół Ashermana -

Zespół Ashermana -

rozpoznanie

rozpoznanie

USG TV

USG TV

HSG (hysterosalpingografia)

HSG (hysterosalpingografia)

Hysteroscopia

Hysteroscopia

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

15

Zespół Ashermana -

Zespół Ashermana -

leczenie

leczenie

Hysteroskopowe przecięcie zrostów

Hysteroskopowe przecięcie zrostów

Zapobieganie powstawaniu

Zapobieganie powstawaniu

kolejnych zrostów

kolejnych zrostów

Wkładka wewnątrzmaciczna lub

Wkładka wewnątrzmaciczna lub

cewnik Foley’a na 2-3 cykle

cewnik Foley’a na 2-3 cykle

Antybiotykoterapia

Antybiotykoterapia

Estrogenoterapia przez 2-3 miesiące

Estrogenoterapia przez 2-3 miesiące

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

16

Niewydolność cieśniowo-

Niewydolność cieśniowo-

szyjkowa

szyjkowa

Samoistne

Samoistne

rozwieranie się

rozwieranie się

szyjki macicy

szyjki macicy

Bez czynności

Bez czynności

skurczowej

skurczowej

Bez dolegliwości

Bez dolegliwości

bólowych

bólowych

Bez krwawienia

Bez krwawienia

z dróg rodnych

z dróg rodnych

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

17

Przyczyny infekcyjne 5%

Przyczyny infekcyjne 5%

Ureaplasma urealyticum

Ureaplasma urealyticum

Listeria monocytogenes

Listeria monocytogenes

Mycoplasma hominis

Mycoplasma hominis

T

T

o

o

ksoplazmoza

ksoplazmoza

Infekcje wirusowe

Infekcje wirusowe

różyczka

różyczka

,

,

cytomegalia, HSV 2

cytomegalia, HSV 2

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

18

Inne 10%

Inne 10%

Choroby

Choroby

układowe

układowe

Choroby nerek

Choroby nerek

Układowe choroby

Układowe choroby

tkanki łącznej

tkanki łącznej

Choroby układu

Choroby układu

krążenia

krążenia

Inne

Inne

Czynniki

Czynniki

środowiskowe

środowiskowe

Papierosy

Papierosy

Alkohol

Alkohol

Narkotyki

Narkotyki

Czynnik

Czynnik

immunologiczny

immunologiczny

Płód jako przeszczep

Płód jako przeszczep

allogeniczny

allogeniczny

Wiele innych

Wiele innych

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

19

Podział patomorfologiczny

Podział patomorfologiczny

poronień

poronień

Poronienie zupełne

Poronienie zupełne

Poronienie niezupełne

Poronienie niezupełne

Poronienie jednoczasowe -

Poronienie jednoczasowe -

wczesne

wczesne

Poronienie dwuczasowe - późne

Poronienie dwuczasowe - późne

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

20

Podział patomorfologiczny poronień

Podział patomorfologiczny poronień

Poronienie zupełne

Poronienie niezupełne

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

21

Podział kliniczny poronień

Podział kliniczny poronień

Poronienie zagrażające – Abortus imminens

Poronienie zagrażające – Abortus imminens

Poronienie w toku – Abortus in tractu

Poronienie w toku – Abortus in tractu

Resztki po poronieniu – Residua post

Resztki po poronieniu – Residua post

abortum

abortum

Poronienie zatrzymane – Graviditas

Poronienie zatrzymane – Graviditas

obsoleta

obsoleta

Puste jajo płodowe – Blind ovum

Puste jajo płodowe – Blind ovum

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

22

Poronienie zagrażające

Poronienie zagrażające

rozpoznanie

rozpoznanie

Objawy kliniczne

Objawy kliniczne

Plamienie lub krwawienie z dróg rodnych

Plamienie lub krwawienie z dróg rodnych

Niewielkie pobolewania podbrzusza

Niewielkie pobolewania podbrzusza

Badanie ginekologiczne:

Badanie ginekologiczne:

Część pochwowa sformowana

Część pochwowa sformowana

Kanał szyjki macicy zamknięty

Kanał szyjki macicy zamknięty

Wzrost napięcia mięśnia macicy

Wzrost napięcia mięśnia macicy

Badanie USG

Badanie USG

krwiak zakosmówkowy

krwiak zakosmówkowy

lub podowodniowy

lub podowodniowy

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

23

Poronienie zagrażające

Poronienie zagrażające

leczenie

leczenie

Brak możliwości skutecznego leczenia

Brak możliwości skutecznego leczenia

Niewydolność fazy lutealnej,

Niewydolność fazy lutealnej,

niewydolność cieśniowo – szyjkowa –

niewydolność cieśniowo – szyjkowa –

leczenie przyczynowe

leczenie przyczynowe

W pozostałych przypadkach:

W pozostałych przypadkach:

Oszczędzający tryb życia

Oszczędzający tryb życia

Gestageny ?

Gestageny ?

Środki uszczelniające naczynia ?

Środki uszczelniające naczynia ?

Spazmolityki ?

Spazmolityki ?

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

24

Poronienie w toku

Poronienie w toku

rozpoznanie

rozpoznanie

Objawy kliniczne:

Objawy kliniczne:

Znaczne krwawienie z dróg rodnych

Znaczne krwawienie z dróg rodnych

Dolegliwości bólowe podbrzusza o charakterze skurczów

Dolegliwości bólowe podbrzusza o charakterze skurczów

macicy

macicy

Badanie ginekologiczne:

Badanie ginekologiczne:

Drożny kanał szyjki macicy

Drożny kanał szyjki macicy

Tkanki jaja płodowego w kanale szyjki macicy lub w pochwie

Tkanki jaja płodowego w kanale szyjki macicy lub w pochwie

Badanie USG

Badanie USG

Brak wskazań do diagnostyki ultrasonograficznej

Brak wskazań do diagnostyki ultrasonograficznej

Poronienie w toku rozpoznajemy w każdym

Poronienie w toku rozpoznajemy w każdym

przypadku pęknięcia błon płodowych

przypadku pęknięcia błon płodowych

przed 22 tyg. ciąży

przed 22 tyg. ciąży

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

25

Poronienie w toku

Poronienie w toku

leczenie

leczenie

Zależne od

Zależne od

Stopnia krwawienia

Stopnia krwawienia

Dużego stopnia: wyłyżeczkowanie jamy macicy

Dużego stopnia: wyłyżeczkowanie jamy macicy

Małego stopnia: postępowanie zależne od:

Małego stopnia: postępowanie zależne od:

Typu poronienia

Typu poronienia

Zupełne – postępowanie zachowawcze

Zupełne – postępowanie zachowawcze

Niezupełne – wyłyżeczkowanie jamy macicy

Niezupełne – wyłyżeczkowanie jamy macicy

Poronienie ciąży wyższej niż 8 Hbd

Poronienie ciąży wyższej niż 8 Hbd

jest najczęściej poronieniem niezupełnym

jest najczęściej poronieniem niezupełnym

i wymaga instrumentalnej kontroli jamy

i wymaga instrumentalnej kontroli jamy

macicy

macicy

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

26

Resztki po poronieniu

Resztki po poronieniu

Poronienie niezupełne

Poronienie niezupełne

Objawy kliniczne

Objawy kliniczne

Krwawienie z dróg rodnych

Krwawienie z dróg rodnych

Pobolewania podbrzusza

Pobolewania podbrzusza

Badanie ginekologiczne

Badanie ginekologiczne

Część pochwowa sformowana

Część pochwowa sformowana

kanał szyjki macicy zamknięty

kanał szyjki macicy zamknięty

TM miernie obkurczony, dość twardy,

TM miernie obkurczony, dość twardy,

znacznie mniejszy niż wg daty OM

znacznie mniejszy niż wg daty OM

Badanie USG

Badanie USG

Jama macicy zawiera elementy

Jama macicy zawiera elementy

hyperechogenne, „świecące”

hyperechogenne, „świecące”

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

27

Resztki po poronieniu

Resztki po poronieniu

leczenie

leczenie

Wyłyżeczkowanie jamy macicy

Wyłyżeczkowanie jamy macicy

Leki obkurczające macicę

Leki obkurczające macicę

Osłona antybiotykowa

Osłona antybiotykowa

Badanie histopatologiczne

Badanie histopatologiczne

/różnicowanie z ciążą ektopową/

/różnicowanie z ciążą ektopową/

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

28

Poronienie zatrzymane-ciąża

Poronienie zatrzymane-ciąża

obumarła

obumarła

missed abortion vel graviditas

missed abortion vel graviditas

obsoleta

obsoleta

Sytuacja kliniczna w której nie

Sytuacja kliniczna w której nie

doszło do wydalenia z jamy macicy

doszło do wydalenia z jamy macicy

obumarłego zarodka bądź płodu w

obumarłego zarodka bądź płodu w

ciągu 8 tygodni od jego obumarcia

ciągu 8 tygodni od jego obumarcia

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

29

Ciąża obumarła

Ciąża obumarła

rozpoznanie

rozpoznanie

Objawy kliniczne

Objawy kliniczne

Opóźniony wzrost wielkości macicy

Opóźniony wzrost wielkości macicy

Krwawienie lub plamienie z dróg rodnych

Krwawienie lub plamienie z dróg rodnych

Ustąpienie subiektywnych objawów ciąży

Ustąpienie subiektywnych objawów ciąży

Badanie ginekologiczne

Badanie ginekologiczne

Macica mniejsza od wielkości charakterystycznej dla

Macica mniejsza od wielkości charakterystycznej dla

wieku ciążowego

wieku ciążowego

Badania USG

Badania USG

W jamie macicy pęcherzyk ciążowy o

W jamie macicy pęcherzyk ciążowy o

nieprawidłowym kształcie z widocznym polem

nieprawidłowym kształcie z widocznym polem

płodowym bez tętna płodu

płodowym bez tętna płodu

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

30

Puste jajo płodowe

Puste jajo płodowe

Blind ovum

Blind ovum

Sytuacja kliniczna, w której w jamie

Sytuacja kliniczna, w której w jamie

macicy rozwija się jajo płodowe,

macicy rozwija się jajo płodowe,

kosmówka bez elementów zarodka

kosmówka bez elementów zarodka

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

31

Puste jajo płodowe

Puste jajo płodowe

Blind ovum

Blind ovum

Objawy kliniczne

Objawy kliniczne

Opóźniony wzrost wielkości macicy

Opóźniony wzrost wielkości macicy

Krwawienie lub plamienie z dróg rodnych

Krwawienie lub plamienie z dróg rodnych

Ustąpienie subiektywnych objawów ciąży

Ustąpienie subiektywnych objawów ciąży

Badanie ginekologiczne

Badanie ginekologiczne

Macica mniejsza od wielkości

Macica mniejsza od wielkości

charakterystycznej dla wieku ciążowego

charakterystycznej dla wieku ciążowego

Badania USG

Badania USG

W jamie macicy pęcherzyk ciążowy bez echa

W jamie macicy pęcherzyk ciążowy bez echa

płodowego

płodowego

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

32

R e s z tk i p o p o ro n ie n iu

C ią ż a o b u m a rła

P o ro n ie n ie z a g ra ż a ją c e

P u s te ja jo p ło d o w e

B a d a n ie U S G w c ią ż y w c z e s n e j

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

33

Inne typy poronień

Inne typy poronień

Poronienie szyjkowe

Poronienie szyjkowe

Sytuacja w której roniące się jajo płodowe

Sytuacja w której roniące się jajo płodowe

znajduje się w szyjce macicy z powodu

znajduje się w szyjce macicy z powodu

zamkniętego jej ujścia zewnętrznego

zamkniętego jej ujścia zewnętrznego

RÓŻNICOWANIE

RÓŻNICOWANIE

Z CIĄŻĄ POZAMACICZNĄ SZYJKOWĄ

Z CIĄŻĄ POZAMACICZNĄ SZYJKOWĄ

Poronienia nawykowe

Poronienia nawykowe

background image

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

Patologia ciąży wczesnej - Rafał Rzepka

34

Poronienia nawykowe

Poronienia nawykowe

Definicja

Definicja

Występujące po

Występujące po

sobie

sobie

3 poronienia

3 poronienia

samoistne

samoistne

Najczęstsze

Najczęstsze

przyczyny

przyczyny

Genetyczne

Genetyczne

Anatomiczne

Anatomiczne

Hormonalne

Hormonalne

Immunologiczne

Immunologiczne

Postępowanie

Postępowanie

Ustalenie przyczyny

Ustalenie przyczyny

Badanie genetyczne

Badanie genetyczne

rodziców, poronionych

rodziców, poronionych

tkanek

tkanek

Diagnostyka i leczenie

Diagnostyka i leczenie

chirurgiczne zaburzeń

chirurgiczne zaburzeń

anatomicznych

anatomicznych

Diagnostyka i wczesne

Diagnostyka i wczesne

leczenie niewydolności

leczenie niewydolności

szyjki macicy

szyjki macicy

Diagnostyka hormonalna

Diagnostyka hormonalna

i immunologiczna

i immunologiczna

Ciąża po poronieniach

Ciąża po poronieniach

nawykowych jest ciążą

nawykowych jest ciążą

wysokiego ryzyka

wysokiego ryzyka


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Zmiany w organizmie kobiety w czasie ciąży, @ Patologia Ciąży
Gronkowce, @ Patologia Ciąży
Patologia ciąży i porod1, Położnictwo, ginekologia
leczenie ch. zakaźnych w ciąży, @ Patologia Ciąży
konspekt patologia ciąży
patologia ciąży I.U.G.R, @ Patologia Ciąży
PATOLOGIA CIĄŻY 2009
patologia ciazy, biologia, Położnictwo-procesy pielęgnowania
05. Patologia ciąży i porodu
Patologia ciąży i popłodu
Patologia-ciazy
PROCES-patologia ciąży, biologia, Położnictwo-procesy pielęgnowania
Patologia ciąży
Listerioza, @ Patologia Ciąży

więcej podobnych podstron