1/4

OBLICZANIE PRZEPUSTÓW

Procedura:

1. Obliczenia hydrologiczne – dla cieku, na którym projektowane są przepusty

dla przekroju cieku w miejscu konstrukcji przepustów. Wykonuje się w celu
określenia przepływów miarodajnych i miarodajnej prędkości wody.
Obliczenia te są niezbędne do wykonania obliczeń hydraulicznych.

2. Obliczenia hydrauliczne - określenie parametrów przepustu tj. światła

przepustu (średnica przepustu kołowego, wysokość i szerokość przepustu
kwadratowego, sposobu umocnienia skarp i dna przepustu na wlocie i
wylocie.

OBLICZENIA HYDROLOGICZNE

W przypadku braku wyników obserwacji hydrologicznych (tak jest najczęściej)
stosuje się różne wzory empiryczne do obliczeń hydrologicznych.

1. Przepływy miarodajne (charakterystyczne) w obliczeniach wodno-

melioracyjnych w tym do obliczania przepustów to:

 Przepływ średni normalny - Q

2

(SQ),

 Przepływ wysoki roczny Q

3

(NWQ).

Przepływ (Q

2

) występuje przeciętnie w wieloleciu w okresie ok. 9 miesięcy w

roku poza przepływami wyżówkowymi okresu zimowo-wiosennego i niekiedy
letniego rzadko występujących w małych zlewniach melioracyjnych oraz
niżówkami okresu letniego. Przepływ wysoki roczny w małych zlewniach
nizinnych występuje na ogół w okresie zimowo-wiosennym (Q

3Z

) oraz

niekiedy w okresie wezbrań letnich (Q

3L

).

2. Obliczenie przepływu Q

2

wg wzorów empirycznych Iszkowskiego:

─ Obliczyć przepływ Q

s

przepływ absolutnie średni z normalnego roku na

podstawie sparametryzowanych cech zlewni.

─ Obliczyć przepływ Q

2

na podstawie wartości przepływu Q

s

(SNQ) i

sparametryzowanych cech zlewni

3. Obliczenie przepływu Q

3

wg wzoru empirycznego Lewego na podstawie

sparametryzowanych cech zlewni.

Oblicza się również przepływy o określonym prawdopodobieństwie
wystąpienia (w zależności od rodzaju budowli) np. dla przepustów 25, 10, 5,
2, 1%.

2/4

WZORY

Obliczenie przepływów miarodajnych (charakterystycznych):

1. Przepływ Q

s

przepływ absolutnie średni z normalnego roku

3

0,0317

s

s

m

Q

C

h A

s









  











A - Powierzchnia zlewni [km

2

]

H - normalny opad roczny m
C

s

= współczynnik empiryczny zależny od rzeźby terenu

C

s

= 0,20 (obszary równinne płaskie bagienne)

C

s

= 0,25 (obszary równinne płaskie)

C

s

= 0,30 (obszary równinne płaskie i równiny faliste)

C

s

= 0,35 (obszary równinne pagórkowate niespadziste, morenowe)

2. Przepływ Q

2

przepływ średni normalny

2

3

0,7

s

m

Q

V Q

s







 













Q

s

- przepływ absolutnie średni z normalnego roku

H - normalny opad roczny m
V – współczynnik empiryczny zależny od rzeźby terenu, przepuszczalności gruntu
i wielkości zlewni

V = 1,5 na równinie przy odpływie przez jeziora i stawy
V = 1,0 na równinie bez jezior i stawów
V = 0,8 teren falisty
V = 0,6-0,5 teren pagórkowaty (wybrać 0,6 do zadania)

W przypadku zlewni o powierzchni mniejszej niż 200 km2 współczynnik V
zmniejsza się o 0,25

3/4

3. Przepływ Q

3

przepływ wysoki roczny (zimowy)

3

3

1

2

3

4

m

Q

K

K

K

K

h A

s













  











H – opady z miesięcy styczeń-marzec ok. (I-III), przyjąć 0,15 opadów rocznych
K

1-4

– współczynniki zależne od cech fizyczno-geograficznych zlewni

K

1

– współczynnik zależny od reliefu, pokrycia terenu i przepuszczalności gruntu

K

1

= 3,0 grunty piaszczyste równinne łąki, tereny zakrzaczone

K

1

= 2,0 grunty piaszczyste równinne lasy

K

1

= 3,75 grunty gliniaste faliste łąki, tereny zakrzaczone

K

1

= 3,5 grunty gliniaste faliste lasy

K

2

– zależny od przeciętnego spadku zlewni

4

2

K

I



I – przeciętny spadek w zlewni [‰]

2

pp

pd

i

i

n

I





[‰]

I

pd

– spadek podłużny

I

pp

– spadek poprzeczny

n – liczba pomiarów spadku poprzecznego

K

3

– zależny od powierzchni zlewni

3

3

10

9

K

A





A – powierzchnia zlewni [km

2

]

K

4

– współczynnik zależny od jeziorności zlewni wyrównującej przepływ dla

obszarów bezjeziornych K

4

= 1

1

4

1

A

K

A



  

A - powierzchnia zlewni [km

2

]

4/4

A

1

- powierzchnia zlewni jezior [km

2

]

 – współczynnik zależny od stosunku powierzchni jezior w zlewni (a) i

powierzchni zlewni jezior (A

1

)

1

a

A













jest stabelaryzowany. Dla obszarów

bezjeziornych

=0.