Biały®

1

Polityka Gospodarcza

Wykład nr 2

Niedziela 5 paź dziernika 2003

Polityka własnościowa

Podmiotami polityki własnościowej są:

•

Władze pań stwowe

•

Władze samorządowe

•

Władze przedsię biorstw

Przedmiotem polityki własnościowej jest:

•

Kształtowanie struktury własnościowej na podstawowe czynniki produkcji, takie jak

maszyny, budynki itp.

Formy własności:

•

Prywatna (tworzy sektor prywatny)

•

Pań stwowa (tworzy sektor publiczny)

•

Samorządowa (tworzy sektor publiczny)

•

Stowarzyszeń i organizacji społecznych

W Polsce do sektora prywatnego zaliczana jest także własność spółdzielcza oraz
stowarzyszeń i organizacji społecznych. W niektórych pań stwach wystę puje własność
mieszana.
We współczesnym świecie wystę pują wszystkie formy własności, ale proporcje mię dzy nimi
są różne w poszczególnych krajach. W USA, Japonii, Europie Zachodniej około 85-90% PKB
wytwarza własność prywatna. W krajach Europy Wschodniej własność prywatna wytwarza
około 75% PKB, a reszta to sektor publiczny. W Polsce dominuje własność prywatna.

Własność pań stwowa obejmuje w krajach zachodnich lasy, parki, czę ść kolei,
telekomunikację , gazociągi, elektrownie.

W ostatnich 20-30 latach wystę puje na całym świecie proces prywatyzacji własności
pań stwowej (Europa Zachodnia, USA, Japonia).

Prywatyzacja w europie Wschodniej (i w Polsce) opiera się o ustawy parlamentarne i
przeprowadzana jest przez władze pań stwa.

Ustawy stanowiące fundament przepisó w prywatyzacyjnych

1. Ustawa z 13 Lipca 1980 r. o prywatyzacji przedsię biorstw pań stwowych.
2. Ustawa z 5 Lutego 1993 r. o przekształceniach własnościowych niektórych

przedsię biorstw pań stwowych o szczególnym znaczeniu dla gospodarki pań stwa.

3. Ustawa z 30 Kwietnia 1993 r. o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich

prywatyzacji.

4. Ustawa z 19 Października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi

skarbu pań stwa.

Biały®

2

W oparciu o te przepisy obowiązują w Polsce 3 procedury prywatyzacyjne:

1. Komercjalizacja.
2. Prywatyzacja bezpośrednia.
3. Likwidacja przedsię biorstw pań stwowych ze wzglę dów ekonomicznych.
4. (Dodatkowo przewidziana dla rolnictwa) Włączenie majątku przedsię biorstw

pań stwowych do zasobów własności rolnej skarbu pań stwa.

Komercjalizacja – obejmuje przekształcenie przedsię biorstw pań stwowych w jednoosobowe
spółki skarbu pań stwa.
Spółka z udziałem wierzycieli – jednoosobowa spółka skarbu pań stwa to okres przejściowy
mię dzy typową spółką akcyjną albo spółką z ograniczoną odpowiedzialnością
Spółka akcyjna to firma, której udziałem jest akcja.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – nie ma akcji, ale swój udział wstę pujący do
spółki nabywa na zasadzie umowy.

Prywatyzacja bezpośrednia polega na tym, że organ nadzorujący (minister, wojewoda)
sprzedaje przedsię biorstwo na zasadzie przetargu. Różnica polega na tym, że nie ma tworu w
formie jednoosobowej spółki skarbu pań stwa.
Spółki pracownicze – powstały w wyniku tego, że zawody pracownicze w danej firmie
zdecydowały się wykupić tą firmę od skarbu pań stwa. Takich spółek pracowniczych w Polsce
1990-2002 powstało 1640.

Likwidacja przedsię biorstw – niektóre przedsię biorstwa były deficytowe i trzeba było do nich
dokładać z budżetu, wię c zaczę to je likwidować .
Nastąpiło włączanie majątku przedsię biorstw pań stwowych do zasobów własności rolnej
skarbu pań stwa.
Przedsię biorstwa pań stwowe jako samodzielne podlegają likwidacji, a ich majątek przejmuje
Agencja Własności Rolnej Skarbu Pań stwa.
Z ogólnej puli 4 miliardów hektarów około 18% na dzień dzisiejszy zdołano sprzedać . Czę ść
dano za darmo dla wyższych uczelni rolniczych Polskiej Akademii Nauk, czę ść na parafie.

1.

Komercjalizacja

2.

Prywatyzacja

bezpośrednia

4.

Włączenie

majątku

przedsiębiorstw…

Jednoosobowe
spó łki skarbu
pań stwa

Spó łka z
udziałem
wierzycieli

3.

Likwidacja

przedsiębiorstw

pań stwowych

Spó łka
akcyjna

Spó łka z o.o.

Spó łka S.A. lub
spó łka z o.o.

Spó łka
pracownicza

Spó łka S.A. lub z
o.o. z udziałem
skarbu pań stwa

Biały®

3

Najwię ksza czę ść z ziemi byłych PGR-ów została wydzierżawiona. Młodzi absolwenci szkół
rolniczych dzierżawili te ziemie, a także wielkie firmy dzierżawiły i wykupywały z nadzieją,
że kiedyś je sprzedadzą.

Prywatyzacja przedsię biorstw w Polsce znajduje się w koń cowej fazie. Pozostała jeszcze ¼
tego, co miało być sprywatyzowane (pozostała najtrudniejsza czę ść PKS, PKP, kopalnie).