Zaburzenia dzieci i młodzieży



Zaburzenia wieku dziecięcego są bardzo

trudne do zdiagnozowania – im dziecko

młodsze tym trudniejsze. Przyczyny:



- zróżnicowane tempo rozwoju dzieci (nie

widomo czy to niepokojący objaw czy

specyfika dziecka);



- rodzice widzą tylko jedno dziecko w tym

wieku na co dzień – nie mają adekwatnego

porównania;



- dorośli mają problemy z adekwatną

interpretacją zachowania dziecka:



- ograniczenia komunikacyjne - dziecko nie

potrafi jasno powiedzieć co mu dolega



- dorośli mają tendencję do umniejszania i

ignorowania problemów – dzieci nie mogą mieć

prawdziwych kłopotów, nie mogą przeżywać

depresji;



- problemy dzieci mogą występować sytuacyjnie

– mogą pozostać niezauważone przy wadliwej

komunikacji przedszkole/szkoła - rodzice



Efekt:



Tylko około 29% dzieci z prawdziwymi

problemami znajduje pomoc specjalistyczną

na pierwszym etapie zaburzeń.



W większości przypadków rodzice idą lub są

kierowani do specjalisty dopiero wtedy, kiedy

sytuacja jest bardzo poważna.



1. Uporczywość występowania niepokojących

objawów (na przykład smutku, obniżonego

nastroju)



2. Nasilenie – silne niepokojące objawy,

niewspółmierne do wywołujących je bodźców

lub brak widocznych bodźców



3. Cierpienie – widoczne przejawy, że dziecko

cierpi



4. zaburzenia komunikacji dziecko inni ludzie



Osobowość antyspołeczna



Agresja, okrucieństwo, kłamstwa i oszukiwanie i

przestępczość nieletnich.



Należy być bardzo ostrożnym – część objawów to

subkultura młodzieżowa (naśladownictwo)



Wielka Brytania – zbadano 1425 chłopców w

wieku 13-16 lat, 98% miało w domu cudze

rzeczy, 40% przypadków były to rzeczy

wartościowe.



Norwegia – 89% dzieci w wieku 9-14 lat ma na

sumieniu drobne wykroczenia (w tym kradzieże).



Przede wszystkim środowiskowe (rodzinne):



- rozbite i skłócone rodziny;



- wielodzietne rodziny;



- kłopoty szkolne prowadzące do zaburzenia

samooceny (wytwarzanie negatywnej

tożsamości);



- bieda;



- patologiczna rodzina



Każda rodzina drastycznie nie spełniająca

podstawowych funkcji rodziny:



- ekonomicznych;



- psychologicznych;



- społecznych.



Nędza, bezrobocie powodują niezaspakajanie

potrzeb ekonomicznych – biologicznych

(głodne dzieci), ale także psychologicznych i

społecznych (dzieci wstydzą się swojej biedy,

a także tego, że na wiele rzeczy je nie stać)



Brak poczucia bezpieczeństwa w rodzinach, w

których dziecko czuje się niekochane i

niepotrzebne – dzieje się tak również wtedy,

kiedy ekonomicznie wszystko ma, ale

rodziców w nim nie ma – niezaspokojone

potrzeby psychologiczne.



Niezaspokojenie potrzeb społecznych:



- dzieci ulicy (dzieci z kluczem na szyi) albo

dzieci wędrownicy (przerzucani od opiekuna

do opiekuna) – brak dobrych wzorów i norm;



- równie niebezpieczne – złe wzorce – od

banalnych – „szkoła egoizmu” (posiedź,

babcia postoi obok) do drastycznych –

przestępczość.



Prawdziwa, duża patologia – narkomania,

alkoholizm, przestępczość.



Drobna patologia – brak oznak prawidłowego

funkcjonowania rodziny:



- przykład: rodzina zamknięta, izolująca się –

nie uczy właściwych kompetencji społecznych

i zaburza poczucie własnej wartości dzieci.



Wszechobecny problem – bicie dzieci (ciągle

ponad 60% dorosłych Polaków uważa, że nie

ma w tym nic złego)



Zagrożenia:



- mniejsze poczucie bezpieczeństwa (co

będzie, kiedy jedynemu rodzicowi coś się

stanie);



- często mniejsze możliwości rozwojowe

(sytuacja ekonomiczna);



- niewłaściwe wzorce lub ich brak;



- często niewłaściwy klimat emocjonalny

(matki porzucone przez ojca dzieci).



Oprócz przyczyn społecznych czasami

przyczyny genetyczne – wrodzone zaburzenia

rozwoju emocjonalnego – aemocjonalność.



Terapia – najczęściej behawioralna, uczenie

społeczne.



Objawy:



- kłopoty z koncentracja uwagi;



- krańcowa impulsywność;



- nadpobudliwość ruchowa.



Przyczyny biologiczne – zaburzenia

przewodnictwa w mózgu.



Terapia: leki (paradoksalny efekt

uspakajających)



Terapia behawioralna



Z wiekiem część objawów zanika inne są

mniej widoczne.



Brak lub ograniczenia mowy przy zachowaniu

rozumienia i braku zaburzeń organów

wytwarzających mowę i często możliwości

używania mowy w piśmie.



Trzy odmiany:



- organiczny (uszkodzenia mózgu)



- funkcjonalny (długotrwały stres, sytuacje

patogenne, utrata rodzica, odrzucenie przez

rodziców – brak uszkodzeń mózgu)



- sytuacyjny ( w sytuacjach stresogennych)



Terapia: psychoterapia



Dzieci przeżywają liczne lęki:



- nie potrafią racjonalnie ocenić zagrożenia;



- nieświadomie naśladują reakcje rodziców ze

skutkiem emocjonalnym (na przykład: lęk

przed zwierzętami);



- lekceważone lęki i strachy przeradzają się w

trudne do wyleczenia fobie.



Najczęściej występuje fobia szkolna.



Terapia: psychoterapia, a także leki.



Anoreksja, bulimia



Przyczyny:



- zaburzenia poczucia tożsamości;



- nadopiekuńczy lub nadmiernie kontrolujący

rodzice;



- poczucie utraty panowania nad własnym

życiem;



- wpływ środków masowego przekazu (moda)



Terapia: wyłącznie terapia rodzinna przynosi

długotrwałe efekty



Otyłość:



Dwie główne przyczyny, czasami ze

skumulowanymi skutkami- genetyczne

(tendencja do tycia) oraz złe nawyki

żywieniowe.



Często zaczyna się od przekarmiania

niemowląt (powstająca tkanka tłuszczowa nie

znika i w każdej chwili może się wypełnić).



Terapia: lekarstwa ( w ostateczności operacja)

+ psychoterapia.



Przyczyny – w większości genetyczne (syndrom

Downa, tryzomia chromosomu 21); w niektórych

przypadkach wrodzone (wodogłowie w okresie

prenatalnym), obecnie rzadko się zdarzające

związane ze złym odżywianie dziecka z

zaburzeniami metabolizmu (fenyloketonuria).



Różne skutki – od lekkiego upośledzenia

(możliwość ukończenia szkoły podstawowej i

zawodowej i samodzielnego życia do ciężkiego

upośledzenia (szkoła życia).



Różne terapie w zależności od przyczyn i

głębokości upośledzenia – raczej skierowane na

przystosowanie do życia.



Objawy:



- brak zdolności do reagowania na ludzi;



- nadwrażliwość na bodźce (najbardziej

widoczna na dotykowe);



- przywiązanie do niezmienności;



- echolalia – powtarzanie słów, sylab,

dźwięków;



- wysepki inteligencji



Częstość: 2-4 przypadki na 10 00 urodzeń,

trzy razy więcej chłopców niż dziewczynek.



Geneza – wiele dowodów wskazuje na

uwarunkowana genetyczne związane z

chromosomem X (geny recesywne)



Autyzm to wymiar – różna głębokość

zaburzeń.



Przy znacznej sile zaburzeń brak szans na

samodzielne życie.



Terapia: głównie behawioralna