background image

Specyficzność:

 specyficzność odczynnika- zdolność odczynnika do reagowania w określonych warunkach 

z jednym tylko jonem lub z związkiem. Specyficzna reakcja- reakcja przeprowadzona za pomocą 
odczynnika specyficznego. Specyficzna metoda- możliwość zastosowania metody w określonych 
warunkach do oznaczania lub wykrycia tylko jednego składnika.

Selektywność:

 selektywność odczynnika- 

zdolność odczynnika do reagowania w określonych warunkach z pewną grupa jonów lub związków. 
Selektywna reakcja-reakcja przeprowadzona za pomocą odczynnika selektywnego. Selektywna reakcja-
możliwość zastosowania do oznaczenia lub wykrywania tylko pewnej niewielkiej liczby 
składników.

Precyzja

-wielkość charakteryzująca rozrzut wyników przy wielokrotnym oznaczeniu danego 

składnika tą sama metodą, metoda jest tym bardziej precyzyjna im mniejszy jest rozrzut wyników. 

Czułość-

 stosunek przyrostu natężenia sygnału analitycznego do odpowiadającego mu przyrostu stężenia 

oznaczonego składnika, metoda czuła ta to metoda o niskiej granicy wykrywalność lub 
oznaczalności.

Granica oznaczalności

- najmniejsze stężenie lub ilość oznaczonego składnika w badanej 

próbce przy którym można jeszcze ten składnik oznaczyć dana metodą.

Granica wykrywalności

najmniejsze stężenie lub ilość wykrywalnego składnika w badanej próbce przy którym można go jeszcze 
wykryć dana metodą o określonym prawdopodobieństwem. 

Dokładność

- stopień zgodności między 

wynikiem a wartością prawdziwą mierzonej wielkości.

Rozkład na drodze mokrej

- przeprowadzenie 

próbek do roztworu pod działaniem wody (niektóre sole, tlenki, wodorotlenki)roztworów soli (np. CAF2 
rozpuszcza się w roztworze AlCl3, a metaliczne złoto w roztworach cyjanków)roztworów kwasów i zasad 
(np. HCl, HF,H2SO4)

Maskowanie substancji przeszkadzających

- proces polegający na przeprowadzeniu 

substancji do postaci o takich właściwościach, że pewne charakterystyczne dla niej reakcje nie zachodzą, 
zwiększenie selektywności reakcji analitycznych, im wyższe PH roztworu tym więcej jonów jest 
zamaskowanych.

Miareczkowanie bezpośrednie

- polega na tym, że oznaczona substancja reaguje 

bezpośrednio z dodawanym titrantem, w miareczkowaniu tym używa się tylko jednego roztworu 
mianowanego.

Miareczkowanie pośrednie

- polega na tym, że oznaczona substancja nie reaguje 

bezpośrednio z titrantem, lecz pośrednio z inną substancją, którą się miareczkuje. 

Miareczkowanie 

odwrotne

- polega na tym, że do badanego roztworu dodaje się odmierzoną ilość roztworu mianowanego 

z nadmiarze, a następnie nadmiar odmiareczkowuje się odpowiednio dobranym titrantem, stosuje się w 
przypadku wolno przebiegających reakcji, gdy trudno jet dobrać wskaźnik. 

Punkt równoważności

odpowiada takiemu punktowi miareczkowania w którym ilość danego odczynnika miareczkującego jest 
chemicznie równoważna ilości substancji miareczkowanej. 

Punkt końcowy

- punkt miareczkowania w 

którym jakość własności roztworu np. barwa spowodowana dodana wskaźnika wykazuje wyraźną zmianę 
odpowiadającą dość ściśle punktowi równoważności, jest to więc doświadczalnie ustalony koniec 
miareczkowania.

Błąd miareczkowania

- różnica między objętością titranty zużytą do osiągniecia punktu 

końcowego a objętością potrzebną do osiągniecia puntu równoważności miareczkowania, jest to błąd 
systematyczny.

Błąd kropli

- wynika z tego, że PK można wyznaczyć tylko z dokładności do jednej 

kropli.

Błąd spływu

-wynika z tego, że główna masa roztworu spływa z biurety ze znacznie większą 

szybkością niż część roztworu przylegająca bezpośrednio do ścianek naczynia.

Błąd odczytu

spowodowany jest niewłaściwym ustaleniem położenia menisku cieczy na skutek błędu paralaksy. 

Bąd 

systematyczne

- powstaje wówczas, gdy stosowany sposób pobierania probek nie zapewnia jednakowych 

szans wejścia w skład próbki analitycznej wszystkich elementów składowych partii. 

Błąd przypadkowy

różnica zawartości oznaczonego składnika w próbce od przeciętnej zawartości tego składnika w partii 
materialu, przy założeniu że występuje błąd systematyczny w pobieraniu próbek, charakteryzuje precyzje 
procesu pobierania próbek. 

Przyrząd do pobierania próbek cieczy- zgłębnik

- składa się z dwóch 

koncentrycznych rur, które można obracać dookoła osi w stosunku do siebie. Rury maja nawiercane 
otwory, które w pewnym położeniu pokrywają się. Zamknięty zanurza się w cieczy, otwory nie pokrywają 
się i dopiero po zanurzeniu otwiera się go na chwile i napełnia cieczą po czym zamyka się i wyjmuje. 

Kalibracja naczyń miarowych

- polega na wyznaczaniu i cechowaniu objętości odpowiadającej 

deklarowanej pojemności naczynia, z kalibrowaniem związane jest wyznaczanie poprawek kalibracyjnych. 
Różnica ta wyrażona w procentach nazywa się błędem kalibracji. 

Próbka pierwotna- 

część partii 

materiału pobrana jednorazowo z jednego miejsca materiału nieopakowanego lub z jednego miejsca 
materiału opakowania jednostkowego.

Pobieranie próbek

- gazy; pipety gazowe,  pobieranie-1)przepływ gazu (pipetę gazową przepłukujemy 

wielokrotnie) 2)wypieranie gazu przez gaz (rtęć stosowana ) 3)ekspansja gazu do opróżnionego naczynia. 
Gazy w ruchu- rurociąg pobiera się wąską nie tamującą przepływ gazu (głębokość 0,3 promienia 
poprzecznego) szybkość pobierania-  szybkość przepływu gazu gdy jest kilka strumieni to pobiera się z 
kilku miejsc poprzecznych . ciecze- nie rozrastające się i rozrastające się(warstwowy plan pobierania 
próbek) w spoczynku- pobieranie z zgłębnikami, rzeka-  cała średnica rzeki oraz rożnej głębokości  próbki 
miesza się i mamy średnia próbkę laboratoryjną. Ciała stałe- pojemniki-systematyczny układ miejsc - 
stożki-3 próbki pierwotne z każdego stożka, u dostawy na 1/3 i 2/3. Materiały sztukowe- losowy plan 
pobierania materiału pryzma- wywierca się otwory do dna i pobiera z całej głębokości. Materiały 
półciekłe
-  świder lub zgłębniki. Gleba- laska glebowa. 

Kompleksometria-

 Jest to dział chemii analitycznej ilościowej. Kompleksy w tym przypadku wykorzystuje 

się do oznaczenia badanej próbki (ilości jonów metali), wykorzystuje się reakcje pomiędzy jonem metalu 
który chcemy oznaczyć a związkiem organicznym  Najczęściej jako odczynnik kompleksujący wykorzystuje 
się sól disodową kwasu etylenodiaminotetraoctowego - popularnie EDTA. 

Spektrofotometria,

 dział 

s

pektroskopii, obejmujący badania ilościowe i jakościowe substancji z wykorzystaniem 

spektrofotometrów

. W badaniach wykorzystuje się trzy wielkości (wszystkie stanowią funkcje długości lub 

częstotliwości fali) charakteryzujące daną substancję: 

zdolność emisyjną

zdolność absorpcyjną

 i zdolność 

odbijającą.

 Nośność

- maksymalne dopuszczalne obciążenie wagi podane przez producenta, nie powoduje 

odkształcenia belki. 

Czułość

- wychylenie wskazówki wagi z położenia równowagi pod wpływem dodanej 

jednostki masy wyrażona jako liczba działek skali wagi przypadająca na jednostkę masy. 

Rzetelność

- waga 

jest rzetelna jeżeli wynik ważenia nie zależy od tego na której szalce ważono dane ciał warunkiem 
rzetelności wagi jest równość ramion pod względem długości i ciężaru oraz równoległości krawędzi 
pryzmatów na których opiera się belka wagi oraz zawieszone szalki. 

Ważenie bezpośrednie- 

metoda 

ważenia, w której przedmiot ważony kładzie się na lewą szalkę, prawą zaś równoważy się odpowiednia 
liczba odważników, określająca masę przedmiotu ważonego. 

Metoda podwójnego ważenia, Gaussa

- w 

metodzie tej waży się przedmiot umieszczając go początkowo na lewej szalce a następnie na prawej. 
Średnia arytmetyczna mas odważników równoważących daje rzeczywistą masę. 

Metoda Mohra

- metoda 

polega na bezpośrednim miareczkowaniu obojętnego roztworu chlorku AgNo3 w obecności K2CrO4 jako 
wskaźnika. Wytrąca się najpierw osad , nie można stosować do oznaczania chlorków w obecności 
anionów tworzących trudno rozpuszczalne chromiany można oznaczać bromki, nie można stosować do 
oznaczenia jodków i tiocyjanianów. 

Metoda Volharda

-  polega na dodaniu nadmiaru mianowanego 

roztworu AgNo3 do zakwaszonego kwasem azotowym roztworu chlorków. Nadmiar AgNo3 
odmiareczkowuje się mianowanym roztworem KSCN. Dużą zaletą tej metody jest możliwość 
miareczkowania chlorków w środowisku kwaśnym.