Spis treści
Andrzej Blikle, Prezes Zarządu Stowarzyszenia Inicjatywa Firm Rodzinnych,
Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek, Główna Ekonomistka PKPP Lewiatan,
MŚP – zdolność do konkurowania na rynku globalnym ....................................... 42
Stowarzyszenie Niepokonani 2012, Wstępne postulaty ....................................... 64
3
Program konferencji
Forum Debaty Publicznej
„Gospodarka Konkurencyjnej Polski”
21 marca 2013 roku
Temat:
Konkurencyjność mikro, małych i średnich przedsiębiorstw
Miejsce:
Sala Kolumnowa Pałacu Prezydenckiego
Program:
godz. 12.00
Otwarcie: Olgierd Dziekoński, Sekretarz Stanu KPRP –
przywitanie uczestników, zapowiedź przemówienia Prezydenta
RP
godz. 12.01
Wystąpienie Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego
godz. 12.06
Referaty i prezentacje wprowadzające do debaty:
„MŚP – zdolność do konkurowania na rynku globalnym”
– Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek, Główna Ekonomistka,
PKPP Lewiatan (5 min.)
godz. 12.11
„Jak zwiększyć konkurencyjność mikro, małych i średnich
przedsiębiorstw?”
– Cezary
Kaźmierczak,
Prezes
Zarządu,
Związek
Przedsiębiorców i Pracodawców (5 min.)
godz. 12.16
„Rekomendacje
rozwoju
wsparcia
przedsiębiorczości
z wykorzystaniem funduszy UE”
– Bożena Lublińska-Kasprzak, Prezes Zarządu, PARP (5 min.)
godz. 12.21
„Firmy rodzinne w gospodarce Polski i świata”
– Jarosław Chołodecki, Wiceprezes Zarządu, Stowarzyszenie
Inicjatywa Firm Rodzinnych (5 min.)
godz. 12.26
Dyskusja gości przy stole (po 3 min.)
godz. 13:15
Dyskusja z udziałem gości na sali (po 2 min.)
godz. 14.30 Zakończenie spotkania
4
Pytania do dyskusji:
1. Czy krajowe MSP posiadają potencjał do konkurowania w globalnej
gospodarce?
2. Jakie reformy są potrzebne dla wzmocnienia konkurencyjności mikro,
małych i średnich przedsiębiorstw?
3. Jak budować kulturę współpracy aby zwiększyć konkurencyjność
przedsiębiorstw?
Obrady Forum są nagrywane i sporządzany jest z nich stenogram. Są one również transmitowane
na żywo poprzez stronę internetową www.prezydent.pl.
5
Andrzej Blikle, Prezes Zarządu Stowarzyszenia Inicjatywa Firm Rodzinnych
Firmy rodzinne w gospodarce Polski i świata
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
Bożena Damasiewicz, Dyrektor Fundacji „Pomyśl o przyszłości”
Dlaczego Polska nie wygrywa w gospodarczych mistrzostwach świata?
Sukces polskich firm z sektora małych i średnich przedsiębiorstw na rynku
globalnym zależy od pozycji polskiej gospodarki na arenie międzynarodowej. W
dobie globalizacji, kiedy suwerenność państwa mierzy się siłą gospodarki,
powinniśmy odpowiedzieć sobie na pytanie dlaczego Polska nie wygrywa w
gospodarczych mistrzostwach świata?
Zacznijmy od tego, że miarą znaczenia państwa na świecie i zamożności jego
obywateli jest wartość Produktu Krajowego Brutto, przeliczona na jednego
mieszkańca. Im wyższy PKB, tym wyższe średnie zarobki, a tym samym wyższy
jest poziom dobrobytu w danym kraju. Zestawienie wartości polskiego PKB na tle
innych krajów pokazuje, że Polska zdecydowanie odstaje od czołówki
europejskiego peletonu.
Choć w ciągu ostatnich lat Polska znalazła się w nielicznym gronie europejskich
państw, które osiągały wzrost gospodarczy, to jednak w latach 2008-2011 wzrost
polskiego PKB nastąpił zaledwie o 1.1%
17
W świetle tych mało optymistycznych danych należy zadać sobie pytanie z czego
wynika tak niska efektywność polskiej gospodarki. Być może wyczerpały się już
źródła dotychczasowego wzrostu gospodarczego?
Kiedy po 1989 roku Polska budowała swój wolny rynek, tylko nieliczni znawcy
reguł ekonomii z dystansem podchodzili do powszechnej w kraju euforii,
towarzyszącej prawdziwemu szturmowi zachodnich inwestorów na polski rynek.
Sceptycy ostrzegali, że te same zagraniczne przedsiębiorstwa, w razie potrzeby
przeniosą swoje fabryki (będące w istocie „montowniami na kołkach”) gdzie
indziej. Dziś ponosimy konsekwencje tych decyzji.
W praktyce na tle
innych krajów
europejskich Polska pod
względem rozwoju
gospodarczego oddala
się od czołówki Unii
Europejskiej, czego
dowodzą poniższe dane
statystyczne.
Modelowy przykład to fabryka Fiata w Tychach. Produkowane na Śląsku Fiaty
Panda były wysyłane z Polski na eksport, ale z powodu kryzysu ekonomicznego
we Włoszech koncern zdecydował się przenieść produkcję do własnego kraju, aby
wspomóc rodzimą gospodarkę. Ta sytuacja dowodzi, że budowanie eksportu w
oparciu o zagraniczne koncerny nie daje poczucia gospodarczej stabilności i nie
buduje stałych tendencji wzrostowych w rozwoju polskiej gospodarki. Dziś w
czasie kryzysu zagraniczne korporacje zaczynają likwidować w naszym kraju
swoje interesy, a my możemy liczyć tylko na siebie, a dokładnie na rodzime
przedsiębiorstwa.
18
Oczywiście w sytuacji dużego bezrobocia należy docenić rolę zachodnich
inwestorów, którzy nie tylko tworzą w naszym kraju miejsca pracy ale także
wnoszą do swoich zakładów w Polsce nowe technologie, kształcenie pracowników
czym oczywiście przyczyniają się do wzrostu gospodarczego naszego kraju. Trzeba
doceniać rolę inwestorów zagranicznych w Polsce, zwłaszcza tych, którzy
produkowane w naszym kraju towary wysyłają na eksport. Jednocześnie jednak
musimy pamiętać o tym, że wszystko to funkcjonuje tylko wówczas, kiedy nasze
polskie pensje są niższe niż wynagrodzenia obywateli ich rodzimych krajów i nie
ma w tych państwach kryzysu.
Tu dotykamy kolejnej kwestii. W międzynarodowym podziale pracy zagraniczne
inwestorzy tworzą w Polsce tańsze nisko specjalistyczne miejsca pracy: w
zakładach produkcyjnych, przy taśmach montażowych, w sieciach dyskontowych
dla kasjerów i sprzedawców. Podobnie jest w sektorze bankowym i handlowym.
Wracając do czynników dotychczasowego wzrostu gospodarczego ostatnich lat, to
trudno nie wspomnieć o roli polskich emigrantów zarobkowych, którzy zarabiane
za granicą pieniądze wydawali w kraju. Rzadko jednak inwestowali je we własny
biznes. Przeznaczali je głównie na konsumpcję, co stanowiło czynnik napędzający
gospodarkę, ale w sposób nietrwały. Kryzys ekonomiczny, który dotknął Europę,
sprawia, że tamtejsze rynki pracy stają się coraz mniej dostępne dla
obcokrajowców. Dziś wielu naszych rodaków wraca do Polski zasilając rzesze
bezrobotnych.
Niestabilnym czynnikiem wzrostu okazały się także unijne dotacje, które co
prawda podniosły nasza stopę życiową (zrealizowano wiele inwestycji związanych
z infrastrukturą), ale w ogólnym rozrachunku polska gospodarka wcale nie
zyskała na konkurencyjności, ani tym bardziej na innowacyjności.
Unijne dotacje zaburzają naturalny proces rozwoju debiutujących na rynku
przedsiębiorców, którzy zamiast obserwować rynek, konkurować i radzić sobie,
uczą się ubiegać o dotacje, by często po ich wykorzystaniu wyrejestrować firmę.
W normalnych warunkach przedsiębiorca uczy się liczyć każdy grosz i buduje
firmę przy bardzo ograniczonych środkach finansowych. Ta umiejętność i nawyk
liczenia każdego grosza, analiza efektywności zainwestowania każdej złotówki, jest
19
jedną z najważniejszych lekcji, które wyciąga przedsiębiorca z pierwszego okresu
działalności w biznesie.
Unijne dotacje nie wpłynęły tez ożywczo na rozwój innowacyjności polskich
przedsiębiorstw. Uzyskiwane przez polskie firmy granty w znakomitej większości
przeznaczane są na zakup gotowych, zachodnich technologii. W praktyce więc
tylko korzystają z najnowszych rozwiązań, stając się ich konsumentami. W ten
sposób nie tylko uzależniają się od know how wielkich koncernów, ale w istocie
napędzają rozwój gospodarek krajów zamożnych. Tymczasem warunkiem rozwoju
innowacyjności jest inwestowanie we własne wynalazki i wdrożenia nowych
rozwiązań do produkcji. Tylko wówczas przedsiębiorstwa mogą zdobywać
przewagę konkurencyjną, oferować swoje produkty drożej nie tylko we własnym
kraju, ale i za granicą. Za nowatorskie, nieznane wcześniej rozwiązani klienci są
w stanie więcej zapłacić, co powoduje, że bogaci się zarówno firma, jak i krajowa
gospodarka. W istocie więc Polska nadal pozostaje wielkim rynkiem zbytu dla
zamożnych państw Unii Europejskiej. Należy przy tym podkreślić, że podczas
budowy wspólnego unijnego obszaru gospodarczego nie stworzono mechanizmów,
które dawałyby małym lokalnym firmom z mniejszych krajów szanse na
konkurowanie z firmami globalnymi, wywodzącymi się na ogól z Niemiec Francji i
Danii.
Skoro dotychczasowa strategia budowania wzrostu gospodarczego przestaje być
skuteczna. Pytanie, co zrobić, aby odwrócić te niekorzystne tendencje? Przede
wszystkim oprzeć rozwój gospodarczy o stały fundament, jakim są firmy rodzinne.
Wymaga to jednak przyjęcia i realizacji innej niż dotychczas strategii rozwoju
kraju. To oznacza, że konieczne jest wspieranie procesu budowy silnych polskich
spółek, które zaczną skutecznie zdobywać globalne rynki.
Warto odpowiedzieć sobie na pytanie dlaczego właśnie rodzime firmy o zasięgu
globalnym są tak ważne dla gospodarki naszego kraju?
Podstawową przesłanką do ekspansji międzynarodowej jest uzyskiwanie efektu
skali. Jeśli oferowany towar sprzedaje się tylko na jednym rynku, to koszty
produkcji w dużej mierze stanowią cenę produktu, który staje się w ten sposób
20
niekonkurencyjny. Te niekorzystne proporcje może zmienić tylko ciągłe
poszerzanie rynku zbytu. Z kolei zdobycie większego udziału w rynku danego
kraju pociąga za sobą mniejsze koszty transportu, logistyki czy marketingu.
Wchodzenie na rynki zagraniczne to także warunek konieczny do tego, aby
utrzymać i rozwijać stworzone miejsca pracy w Polsce.
Firmy globalne działają w sferze tzw. biznesu pierwotnego. Ten typ biznesu
sprawia, że pieniądze napływają do państwowej wspólnoty ekonomicznej.
Wytwarzane produkty i usługi sprzedawane są „na zewnątrz”, poza kraj. To z kolei
powoduje napływ pieniędzy do danej wspólnoty ekonomicznej i tworzy przestrzeń
do powstawania firm o zasięgu lokalnym, czyli firm z tzw. biznesu wtórnego.
Nowe, lokalne firmy w regionie mogą powstawać i funkcjonować tylko wówczas,
gdy pieniądze już są we wspólnocie. Ten typ biznesu przez pewien czas obraca
nimi w jej obrębie (w kraju czy też regionie), a następnie kapitał odpływa do innej
ekonomicznej wspólnoty. Firmy lokalne, z biznesu wtórnego są także dostawcami
i kooperantami dla firm z biznesu pierwotnego. Stąd też firmy z biznesu
pierwotnego generują powstawanie miejsc pracy w firmach z grupy biznesu
wtórnego. Przyjęcie takiego właśnie kierunku rozwoju przedsiębiorczości może
spowodować, że rodzime firmy mają szansę rozwinąć się w firmy globalne.
Z danych statystycznych wynika, że o rozwoju danego kraju decyduje ilość firm
rodzimych o zasięgu międzynarodowym, które mają decydujący wpływ na to, że
pieniądze napływają do danego państwa, co z kolei przekłada się na poziom życia
jego mieszkańców.
Na pierwszym wykresie (z lewej) porównano liczbę firm rodzimych o
międzynarodowym zasięgu oraz średnie wynagrodzenie w danym kraju. W
państwach gdzie liczba takich firm jest niewielka, zarobki są niskie. Natomiast w
krajach, gdzie funkcjonuje wiele firm rodzimych o międzynarodowym zasięgu,
zarobki są wysokie. Zależności tej nie widzimy jednak, gdy porównamy średnie
zarobki w danym kraju z ogólną liczbą firm w danym państwie (wykres z prawej).
21
Posiadanie firm globalnych ma nie tylko swój wymiar ekonomiczny, ale także
narodowy. Globalizacja nie oznacza dziś wyłącznie siły wolnego rynku w wymiarze
międzynarodowym. Obecny kryzys w Unii Europejskiej pokazuje, że coraz częściej
dochodzi do konfliktu między globalizacją a polityką utrzymania ekonomicznej
suwerenności. Dlaczego? Bo globalne korporacje skutecznie wykorzystują swoją
kapitałową przewagę do niszczenia lokalnej konkurencji i poszerzania swoich
rynków zbytu.
Zachodnie korporacje przy silnym wsparciu własnych krajów bezwzględnie bronią
swoich pozycji. Tocząc nieustanne batalie o rynki zbytu stosują ocierającą się o
dumping politykę cenową, wykorzystując swoją wielokrotną przewagę
kapitałową, która pozostaje w rażącej dysproporcji do polskich firm. Bo kapitał
tylko w ekonomicznej teorii nie ma narodowości. W praktyce, na rynku
globalnym, staje się ważnym narzędziem budowania siły i międzynarodowej
pozycji gospodarczej poszczególnych krajów.
My Polacy nie zbudujemy własnego modelu kapitalizmu bez własnego kapitału.
To przecież firmy rodzime, przeważnie małe lub średnie, oparte w całości na
rodzimym kapitale, są mocniej związane ze swoim miejscem pochodzenia,
zamieszkania i nawet wtedy, gdy już się rozwiną w duże przedsiębiorstwa i
utworzą nowe fabryki za granicą, pozostawiają swoje centra w kraju. To właśnie
firmy rodzime najmocniej zapewniają długotrwały wzrost gospodarczy każdego
państwa.
22
Jeśli międzynarodowe firmy inwestują za granicą, to należy mieć świadomość
tego, że prawie zawsze pozostawiają we własnym kraju, w centralnej siedziby
firmy działy badań i rozwoju, marketingu czy finansów. Także kadra zarządzająca
wysokiego szczebla pozostaje w centrali korporacji. W ten sposób zagraniczni
pracownicy sprzedają swoją pracę za granicę, a do ich rodzimego kraju napływają
pieniądze tworząc bogactwo.
Posiadając jak najwięcej własnych firm globalnych, Polska z powodzeniem
korzystałaby z tego mechanizmu. Można policzyć, że jeśli na przykład
zagraniczny klient kupi towar wyprodukowany za granicą przez polską firmę
globalną, to od 5 do 25 proc. ceny tego produktu trafia do naszego kraju w
postaci tzw. kosztów korporacyjnych (know how, koszty zarządzania, marketingu,
centrum logistycznego). Dlatego też znacznie korzystniejsze dla naszej gospodarki
jest preferowanie firm rodzimych o zasięgu międzynarodowym. Tylko wtedy mamy
szansę na tworzenie w naszym kraju drogich, wysokospecjalistyczne miejsca
pracy i eksportu polskiej myśli technicznej, która stanowi siłę gospodarki każdego
kraju. Liderami w eksporcie tak naprawdę są kraje, które oferują produkty
wysoko przetworzone.
Polskie firmy mają ogromny potencjał. Mamy dziesiątki przykładów na wysoki
poziom naszej myśli naukowej i technologii. To, że w wielu dziedzinach możemy
walczyć o rynki świadczy przykład FAKRO producenta okien dachowych. W
niespełna 20 lat polska firma zdobyła 14 proc. światowego rynku okien
dachowych. Takim wynikiem nie może się poszczycić prawdopodobnie żadna
Polska firma i mało która w Europie.
Nadszedł czas, aby nie tylko przyciągać zagraniczne inwestycje do Polski, ale
także wspierać ekspansję polskich firm na zagraniczne rynki. Musimy mieć
świadomość tego, że tylko firmy rodzime o zasięgu międzynarodowym są
gwarantem trwałego rozwoju gospodarczego państwa i zamożności jego obywateli.
Jeżeli się uda, wtedy w kraju powstaną setki tysięcy dobrze płatnych miejsc
pracy, tu będą centrale globalnych polskich firm, tutaj będą płacone podatki,
tutaj będzie rozwój na miarę XXI wieku. Wszystkich zainteresowanych tym
23
Federacja Małych i Średnich Przedsiębiorstw
Jakie reformy są potrzebne dla wzmocnienia konkurencyjności mikro,
małych i średnich przedsiębiorstw?
24
25
26
27
Cezary Kaźmierczak, Związek Przedsiębiorców i Pracodawców
Jak zwiększyć konkurencyjność mikro, małych i średnich przedsiębiorstw?
Wg zgodnej oceny instytucji międzynarodowych warunki do prowadzenia
działalności gospodarczej w Polsce nie są najlepsze:
•
Bank Światowy – 55 miejsce
•
Heritage Foundation: 57 miejsce i 26 w Europie
Najgorzej oceniane są następujące obszary:
•
Prawo inwestycyjne – 161 miejsce (na 185 badanych krajów) [Bank Światowy]
•
System podatkowy – 114 miejsce [Bank Światowy]
•
Rozstrzyganie sporów sądowych – 84 miejsce [Bank Światowy]
Szczegóły znajdują się w naszym corocznym Raporcie – zainteresowanych
zapraszam do zapoznania się na naszych stronach internetowych:
http://zpp.net.pl/file/raport__Warunki_prowadzenia_firm_w_Polsce_2013.pdf
PERCEPCJA PRZEDSIĘBIORCÓW
Sektor MSP w Polsce to:
•
około 1 700 000 firm zatrudniających do 250 pracowników
•
Stanowi to 99,8% wszystkich firm działających w Polsce
•
Sektor MSP zatrudnia ¾ Polaków
•
Wytwarza 67% PKB
28
Tak przeszkody w prowadzeniu działalności postrzegają przedsiębiorcy:
Prof. Dominika Maison na zlecenie ZPP na reprezentatywnej grupie przedsiębiorców sektora MSP – 2011, 2012, 2013
RZĄDOWE RECEPTY
Rządowe recepty były, są i będą nieskuteczne ponieważ zajmują się wyłącznie
objawami a nie przyczynami problemów
•
Zamiast obniżyć pozapłacowe koszty pracy, które są główną przyczyną
bezrobocia – rząd chce dopłacać przedsiębiorcom, żeby mogli je pokryć!
•
Rząd twierdzi, że główną problemem MSP jest brak dostępu do kapitału i w
tym celu uruchamia specjalny fundusz, chyba nie wiedząc, że 70-81% firm
sektora MSP nie korzysta i nie chce korzystać z zewnętrznego
finansowania
•
Różne programy dotacji na „innowacje” nie przynoszą żadnych efektów, a
stały się pomysłem na życie i wyciąganie pieniędzy podatnika, dla licznego
grona „ekspertów” i organizacji. Innowacyjny produkt nie potrzebuje
dotacji! Potrzebuje inwestora i jeśli jest on rzeczywiście innowacyjny, to go
znajdzie.
Sektor MSP nie potrzebuje dotacji i przywilejów. Sektor MSP potrzebuje
dobrego otoczenia prawno-instytucjonalnego i wolności gospodarczej.
29
TRZEBA USUNĄĆ PRZYCZYNY, A NIE OBJAWY
Rozstrzyganie sporów sądowych
Jedną z głównych przyczyn manii regulowania wszystkiego i tworzenia skrajnie
szczegółowych ustaw jest fakt, że nikt przy zdrowych zmysłach nie liczy na
rozstrzygnięcie sporu przez Sąd. Konstytucja niby nam gwarantuje „szybie
rozstrzyganie sporów sądowych”, ale jest to zupełna fikcja.
Jeśli ktoś chce na serio naprawiać Rzeczpospolitą musi zacząć od przywrócenia
sprawności sądów. Z punktu widzenia przedsiębiorców kluczowym jest:
•
podzielenie sądownictwa na małe i duże sprawy gospodarcze (i
rozstrzyganie tych pierwszych w 2-3 tygodnie na podstawie prostej
procedury),
•
wprowadzenie zasady „trail” – czyli proces dzień po dniu do zakończenia
•
przerzucenie ciężaru dowodów na strony postępowania
•
odejście od zasady ustalania prawdy materialnej na rzecz rozstrzygnięcia
sporu
Tylko tą drogą jesteśmy w stanie ograniczyć regulacyjny amok. Ustawy powinny
regulować ogólne zasady, a spory - szybko i sprawnie - powinny rozstrzygać sądy.
Przy każdym projekcie regulacji nad którym pracowaliśmy – rozbijaliśmy się o ten
problem.
Zmiany w procesie legislacji
•
Prawa nie mogą tworzyć tylko prawnicy z wielkich kancelarii prawnych i
wielkich instytucji rządowych, dla których jedyną rzeczywistością jaka
znają jest kilkusetosobowa firma czy instytucja. Każde prawo musi być
poddawane testom ogniowym w warunkach firmy kilkuosobowej (firmy
do 9 pracowników, to 96% firm w Polsce)
•
Wprowadzenie zasady, że każda ustawa dotycząca działalności gospodarczej
jest wprowadzana na czas określony (np. na 3 lata) i potem ewentualnie
przedłużana na kolejne okresy
•
Wprowadzenie zasady, że zmian w projekcie ustawy może dokonywać tylko
ten kto ją zgłosił (np. rząd lub Prezydent) w formie autopoprawki, a
30
posłowie mogą jedynie przyjąć lub odrzucić integralny projekt ustawy
w całości.
Wiele ustaw wychodzi z Parlamentu w zupełnie innym kształcie niż zostały
zgłoszone, często wbrew intencjom projektodawców. Różnego rodzaju „wrzutki” w
ostatniej chwili bardzo często wypaczają ustawy i powodują liczne problemy. I nie
chodzi tu bynajmniej o sprawy typu „lub czasopisma” tylko o zwykłą
nieznajomość problemu.
Przywrócenie wolności gospodarczej – EU + 0
•
Polska powinna zdobyć się na wielki wysiłek legislacyjny, podobny do
tego, jaki miał miejsce w tzw. Sejmie Kontraktowym – podobną misją i
determinacją
•
Obecnego prawa gospodarczego naprawić się nie da. Ustawa o VAT była od
początku nowelizowana już kilkaset razy (!), o podatku dochodowym ponad
100! Często próby ich poprawiania prowadzą do pogorszenia sytuacji.
•
Trzeba od nowa stworzyć proste, spójne prawo gospodarcze oparte o
zasadę EU+O (czyli nic więcej ponad wymagania UE). Dotyczy to przede
wszystkim:
•
Przegląd i eliminacja aktów prawnych oraz przepisów - UE+0
•
Ustawy o działalności gospodarczej
•
Ustawy podatkowej
•
Ustawy VAT
•
Prawa budowlanego i Ustawy o inwestycjach infrastrukturalnych
(koncentracja prawa w tych dwóch aktach prawnych – dla mniejszych
i dużych inwestycji)
•
Poza pozapłacownymi kosztami pracy, wysokość opodatkowania jest
dla nas drugorzędna. Ważniejsze jest, żeby podatki spełniały cechy
dobrego podatku, czyli były proste, tanie w poborze i nie do
uniknięcia.
•
Należy zdecydowanie obniżyć pozapłacowe koszty pracy- główną
przyczynę bezrobocia - a ubytki z tego tytułu w budżecie państwa
uzupełnić z podatków konsumpcyjnych
31
Skoro udało nam się z Polski wyprowadzić Armię Czerwoną, to możemy i
tego dokonać. Dużo łatwiejsze i zależy tylko od nas.
POLSKA MA KNOW HOW
Polska 1988:
–
Kompletny upadek gospodarczy
–
Szalejąca inflacja, brak kapitału
–
Nie było Internetu, komputerów, kredytów, banków, infrastruktury,
telefonów, powierzchni biurowych klasy A
–
Nie było funduszy europejskich
–
Nie było ŻADNYCH rządowych programów „wsparcia”, „walki z
bezrobociem”, stref ekonomicznych, programów wspierania
„innowacyjności” itd.
Wystarczyła wolność gospodarcza, wprowadzona ustawą Wilczka i polscy
przedsiębiorcy stworzyli 6 milionów miejsc pracy i zrealizowali polski
cud gospodarczy.
Gospodarka w XXI wieku jest tym samym czym była w XIX wieku – to prawo
podaży i popytu
Polska ma know how – trzeba z niego skorzystać!
32
Marek Orłowski, Prezes Zarządu, Polski Związek Przemysłu Oświetleniowego
Bariery i ograniczenia rozwoju polskich mikro, małych i średnich
przedsiębiorstw na przykładzie polskiego przemysłu oświetleniowego
Polski przemysł oświetleniowy to branża, która może być obrazem stanu i
perspektyw rozwoju polskiego przemysłu mikro, małych i średnich firm.
Ze względu na swój charakter, genezę powstania jak i pozycję na rynku może być
doskonałym odbyciem sytuacji sektora MSP w Polsce.
Na podstawie analizy procesów zachodzących w polskim przemyśle
oświetleniowym można wysunąć ogólne wnioski dla sektora małych i średnich
przedsiębiorstw w Polsce.
Na temat roli i znaczenia małych średnich dla gospodarki Polski powiedzą na
pewno wiele inni utytułowani uczestnicy spotkania w dniu 21 marca 2013 r, ja
chciałbym się skupić na paru problemach, które wydają się fundamentalne dla
rozwoju polskich firm sektora MSP, w tym polskich firm oświetleniowych.
1. Zmiana podejścia do polskich mikro, małych i średnich firm.
Rozpatrywanie barier i ograniczeń rozwoju polskich małych i średnich firm należy
rozpocząć od problemu nastawienia czynników rządowych do tego sektora. Mimo,
że jest to sektor tak istotny dla gospodarki jest bardzo trudny do współpracy z
uwagi na rozdrobnienie, rozproszenie kapitału i możliwości wspólnego działania
czy też wywieranie nacisku. Mikro, małe i średnie firmy nie są sponsorami
wydarzeń medialnych, nie prowadzą dużych kampanii promocyjnych, nie lansują
się w mediach nie organizują lub sponsorują dużych konferencji i ewentów. Z tego
powodu nie są spostrzegane jako partner na którego tle można się pokazać, z
którym warto rozmawiać.
Trzeba także skończyć z lansowaniem wielkich korporacji jako jedynego miejsca
robienia kariery. Trzeba pokazać i nauczyć młodzież, że można się spełnić
pracując w małej firmie lub zakładając własna.
33
2. Konkurencyjność polskich małych i średnich firm w aspekcie
wprowadzania nowych regulacji prawnych Unii Europejskiej
W ostatnich latach zmieniło się kompletnie tradycyjne pojęcie konkurencyjności
przedsiębiorstw poprzez wprowadzenie do gry rynkowej wyrafinowanych narzędzi
prawnych do których nie są przygotowane zwłaszcza polskie małe i średnie
przedsiębiorstwa. Nie posiadają one w tym zakresie doświadczenia jak i
możliwości, w tym finansowych. Całkowicie pozbawione są również wsparcia ze
strony instytucji rządowych.
Silne lobby firm globalnych przygotowuje i propaguje rozwiązania prawne, które
mają za zadanie oczyścić rynek z miejscowej konkurencji lub całkowicie go
podporządkować.
Typowym przykładem takiego działania jest lansowana współpraca państw Unii
Europejskiej w zakresie patentu europejskiego o jednolitym skutku oraz umowa
międzynarodowa powołująca jednolity sąd patentowy. Efektem praktycznym jest
wymuszanie skrajnie niekorzystnych umów licencyjnych. Przykład takiego
działania prowadzonego przez jedną z firm globalnych branży oświetleniowej
został ujawniony w ostatnich okresie w prasie. W firmach pojawia się
przedstawiciel firmy globalnej, który jednoznacznie stwierdza, że jeżeli zarząd
firmy nie podpisze umowy licencyjnej to będzie musiał to uczynić zaraz po
przystąpieniu Polski do współpracy w ramach patentu europejskiego o jednolitym
skutku oraz przystąpieniu do umowy międzynarodowej powołującej jednolity sąd
patentowy. W przeciwnym wypadku firmy czekają bardzo kosztowne procesy.
Proponowane umowy licencyjne są skrajnie niekorzystne dla kontrahentów,
nakładają na nich np. obowiązek płacenia 5% opłaty od ceny zbytu całkowitego
wyrobu podczas gdy koszt elementu będący przedmiotem roszczeń wynosi
zaledwie 1-2% wartości tego wyrobu.
Umowy nakładają na polskie firmy obowiązek konsultowana wszystkich nowych
rozwiązań oraz ujawniania rynków z bytu i wielkości produkcji.
34
Czy zamiast popierania rozwiązań prawnych sankcjonujących obecność w
polskim życiu gospodarczym patentów, które nigdy nie miałyby w Polsce zdolności
patentowej np. że koło jest okrągłe a samochód składa się z silnika, nadwozia i
czterech kół, nie należałoby pomyśleć o powszechnym i nieograniczonym dostępie
do rozwiązań które są motorem rozwoju techniki i cywilizacji?
Brak możliwości przeciwdziałania lobbingowi firm globalnych na rzecz
wprowadzania konkretnych rozwiązań można łatwo prześledzić na przykładzie
dyrektywy wycofującej z użycia z rynku Unii Europejskiej tradycyjne żarówki jako
źródła światła.
Nie wdając się w szczegóły warto przypomnieć, że pominięto takie ważne aspekty
jak konieczność zbierania świetlówek i ich utylizację ze względu na obecność
rtęci, której ilości określono jako nie zagrażające środowisku.
Nie chciałbym abym był wzięty jako przeciwnik gospodarki niskoemisyjnej i
efektywnej energetycznie, wskazuję jedynie na pewne mechanizmy które stały się
niepokojącymi praktykami.
Przedstawiciele małych i średnich firm, przy podejmowaniu tak ważnych decyzji
są pomijani. Na gruncie międzynarodowym obecność ich przedstawicieli we
wszelkiego rodzaju stowarzyszeniach jest ograniczona ze względu na bariery
finansowe. Dotyczy to zarówno wysokość składek jak i koszty związane z
wyjazdami ekspertów.
Kontakty z przedstawicielami resortów, które również zaangażowane są w proces
legislacyjny jest znikomy żeby nie powiedzieć żaden.
3. Konkurencyjność polskich małych i średnich firm w aspekcie globalnych
procesów na rynku polskim
Wzrost konkurencyjności polskich przedsiębiorstw to przede wszystkim
konieczność wprowadzania nowych technologii, korzystania z osiągnięć techniki,
wprowadzanie nowych energooszczędnych rozwiązań.
35
Przykładem zmian w tym kierunku może być polski przemysł oświetleniowy. Na
właśnie zakończonych 13 marca w Warszawie 21 Międzynarodowych Targach
ŚWIATŁO 2013 można było znaleźć setki małych firm, które wchodzą w nowe
energooszczędne technologie oświetleniowe i systemy oszczędności energii. Wiele z
tych rozwiązań powstaje we współpracy z pracownikami naukowymi polskich
uczelni.
Co jest niezbędne do wsparcia tego procesu;
a) Uaktywnienie UOKIKu i innych organów rządowych do przeciwdziałania
nieprawnym i bardzo szkodliwym praktykom firm globalnych mających na celu
podporządkowanie sobie polskich firm produkcyjnych jak np. podpisywanie
umów licencyjnych omówionych w pkt. 1.
b) Bezwzględne egzekwowanie zakazu stosowania klauzur niedozwolonych w
umowach pomiędzy firmami dużymi, globalnym a małymi i średnimi firmami
polskimi poprzez stworzenie systemu stałego monitorowania tego zjawiska przez
urzędy do tego powołane.
c) Stworzenie mechanizmów umożliwiających współpracę małych firm z
uczelniami i instytutami państwowymi na zasadzie konsultacji oraz możliwości
wykonywania pojedynczych testów lub pomiarów na etapie prototypów czy
koncepcji, że względu na to, że badania kompleksowe są zbyt kosztowne.
d) Traktowanie małych i średnich polskich firm na równi z firmami globalnymi we
wszelkiego rodzaju zamówieniach i przetargach
e) Potraktowanie modernizacji obiektów rządowych i samorządowych jako
wzorcowych przy realizacji dyrektywy europejskiej w sprawie efektywności
energetycznej i odejścia od kryterium najniższej ceny
f) Prowadzenie rzeczywistej kampanii na rzecz produktów produkowanych w
Polsce.
36
g) Zapraszanie do konsultacji nowych rozwiązań prawnych przedstawicieli MSP
h) Zapraszanie przedstawicieli MSP do wszelkiego rodzaju debat i dyskusji
i) Domaganie się ze strony uczestników strony rządowej aby udział w debatach
organizowanych przez prywatne media na ważne tematy gospodarcze był
bezpłatny i brali w nim udział również przedstawiciele polskich małych i średnich
firm
j) Udział przedstawicieli resortów (niekoniecznie ministrów) we wszelkiego
rodzajów targach i wystawach w celu bezpośredniego kontaktu z polskimi
producentami, poznania ich możliwości i problemów oraz nabycia wiedzy i
informacji o branży.
4. Problemy małych i średnich firm związane z dominacja wielkich sieci
handlowych na polskim rynku.
Supremacja wielkich sieci handlowych na polskim rynku detalicznym jest faktem
i nie wydaje się możliwym zmiana w tym zakresie.
Możliwym jest jednak zmiana nieuczciwych praktyk monopolistycznych
znajdujących swoje odbicie w treści umów handlowych – odległe terminy
płatności, obciążanie dostawcy kosztami działań promocyjnych, bonusy roczne,
kary za każde nawet niezawinione naruszenie warunków umowy włącznie ze
zwrotem towarów do dostawcy w każdym dowolnie wybranym terminie ,
obciążanie dostawcy kosztami własnych błędów logistycznych itp.
Problemy te poruszane były wielokrotnie. W 2009 roku rząd podjął decyzję o
utworzeniu międzyresortowego zespołu do zbadania tego problemu. Mamy już
2013 rok, nie udało się chociaż w części wyeliminować niedozwolonych praktyk.
37
Nawet najlepsza polityka rządu nie odniesie skutku jeżeli nie będzie kontroli
rynku. Kontrola artykułów wprowadzonych na rynek w sieciach handlowych jeżeli
chodzi o urządzenia techniczne jest dalece niewystarczająca.
Kto ma to robić jeżeli powołane do tego urzędy bezradnie rozkładają ręce mówiąc
o niedoskonałości przepisów i braku środków i ograniczonych możliwościach
kontroli. Odnosi się wrażenie, że działania podejmowane są przeważnie tylko
wtedy gdy sprawa ma charakter medialny.
5. Stabilność prawa i jasność przepisów
Nie domagamy się dodatkowych przepisów ani specjalnych praw dla małych i
średnich przedsiębiorstw jednak niejasność przepisów podatkowych, brak
precyzyjnych wykładni i duża dowolność w interpretacji prawa podatkowego jest
przyczyną kłopotów małych przedsiębiorstw i ich likwidacji. Małe i średnie
przedsiębiorstwa nie dysponują plejadą radców prawnych, nie korzystają z usług
światowych kancelarii prawnych stąd są bardzo narażone na konsekwencje
związane z wszelkimi zmiany przepisów i ich interpretacjami, są też stałym
miejscem kontroli organów podatkowych.
38
Sergiusz Sawin, Partner, Innovatika
W poszukiwaniu tajemniczych mistrzów polskiej przedsiębiorczości
W wielu debatach publicznych poświęconych innowacjom często pojawiają się
pytania o to, kiedy Polska doczeka się swojego Skype’a czy Nokii; kiedy
urządzenia produkowane gdzieś nad Wisłą lub w odległej fabryce zarządzanej
przez polskiego właściciela staną się globalnym standardem i obiektem
westchnień mas konsumentów na wszystkich kontynentach. Zbudowanie polskiej
marki o sile i zasięgu Apple’a czy Google’a wciąż wydaje się być równie odległym
marzeniem, jak zwycięstwo reprezentacji naszego kraju w mistrzostwach świata w
piłce nożnej. Takie bezowocne oczekiwanie na „polską Nokię” z jednej strony
pogłębia frustrację różnego rodzaju środowisk administracyjno-biznesowych, z
drugiej wydaje się być paraliżujące dla liderów polskiego biznesu, którzy mogą
hamować swoje ambicje strategiczne w obawie przed presją głodnej sukcesu
opinii publicznej lub zwykłą porażką. Podobnie jak w sporcie rzadko mamy
okazję świętować sukces w globalnej dyscyplinie, ale zdarzają nam się
przedsiębiorcy wybitni działający i wygrywający w niszowych branżach o niskim
poziomie świadomości w opinii publicznej, która często nie zna lub nie zauważa
ich osiągnięć. Takie małe i średnie przedsiębiorstwa, określane przez Hermanna
Simona mianem Tajemniczych Mistrzów, mogą stać się w przyszłości wizytówką i
siłą napędową polskiej gospodarki.
Co cechuje tajemniczego mistrza? Przede wszystkim absolutne mistrzostwo w
jednej, wąsko zdefiniowanej specjalności na którą jest globalny popyt, jak np.
ogrodzenia elektryczne, pochłaniacze gazów, aparatura pomiarowa, wnętrza
kabin samolotów pasażerskich. W Polsce wymienić można m.in. Fakro, Kopex czy
Atlas. Mistrzostwo przejawia się w ciągłym dążeniu do ulepszania oferowanych
produktów, pogłębiania istniejącej wiedzy i przeznaczaniu znacznych środków na
prace badawczo-rozwojowe w obszarach, w których się konkuruje. Przyjmuje się,
że na każdego pracownika takiej firmy przypada średnio 30 patentów, w
porównaniu z przeciętną wartością pięciu patentów na pracownika w typowej
korporacji. Po drugie: tajemniczych mistrzów cechuje długofalowe myślenie
strategiczne, stabilne przywództwo, często przechodzące z pokolenia na pokolenie,
a także pragnienie działania bez zbytniego rozgłosu.
39
Warto zadać sobie więc pytanie, jak poprowadzić polską przedsiębiorczość w
stronę globalnych specjalizacji. Jakie mechanizmy i narzędzia wsparcia będą
najbardziej skuteczne?
Obraz polskich MŚP, jaki wyłania się z różnego rodzaju badań prowadzonych
przez jednostki samorządu terytorialnego, instytucje otoczenia biznesu i agencje
rozwoju przedsiębiorczości, nie napawa optymizmem. Brak długoterminowej wizji
rozwoju, niska skłonność do podejmowania ryzyka, brak chęci do inwestowania w
prace badawczo-rozwojowe, czy w badania potrzeb klientów, niewielkie
zainteresowanie ochroną swoich praw własności intelektualnej to typowe cechy
polskiego małego lub średniego przedsiębiorstwa i jednocześnie bariery
ograniczające potencjał rozwoju innowacji. Z drugiej strony elastyczność w
działaniu, szybkie reagowanie na zmieniające się warunki rynkowe i potrzeby
klientów oraz legendarna wręcz zdolność do „kombinowania” w pozytywnym
sensie tego słowa, a więc umiejętność podjęcia niestandardowego działania w
razie nagłej potrzeby to zalety, na których można budować globalną pozycję i
skutecznie konkurować z innymi graczami, nawet tymi globalnymi o wieloletniej
tradycji, czego skutecznie dowodzi Drutex, Barlinek czy chociażby Solaris.
Wysokie wykorzystanie funduszy unijnych na działania proinnowacyjne przy
jednoczesnym braku wielu sukcesów w postaci przełomowych innowacji jest
również dowodem, że polscy przedsiębiorcy działając ad hoc doskonale radzą
sobie z pisaniem wniosków i pozyskiwaniem dofinansowania w kolejnych
konkursach, a jednocześnie nie mają długofalowej wizji rozwoju, która
umożliwiłaby im konsekwentne dążenie do wyznaczonego celu.
W świetle wymienionych wyżej wad i zalet polskich MŚP działania rządu w
najbliższej perspektywie programowania na lata 2014-2020 powinny skupić się
na tych mechanizmach wsparcia, które zniwelują typowe wady polskiej
przedsiębiorczości i wzmocnią te cechy, które predestynują nas do bycia liderami
wielu branż na arenie europejskiej i na rynku globalnym. Są to:
dostarczenie małym i średnim przedsiębiorstwom narzędzi i wsparcia w
procesie tworzenia długofalowej strategii rozwoju modelu biznesu z
naciskiem na specjalizację i internacjonalizację,
40
dofinansowanie badań rynku i badań potrzeb klientów na rynkach
międzynarodowych,
które
umożliwią
rozpoznanie
ważnych
i
niezaspokojonych potrzeb wybranych grup odbiorców i w rezultacie,
pomogą opracować rozwiązania, które na te potrzeby odpowiedzą i
umożliwią ekspansję lokalnych przedsiębiorstw na nowe rynki,
włączenie małych i średnich przedsiębiorstw w prace badawczo-rozwojowe,
których rezultaty mogą zostać w przyszłości zakupione przez administrację
publiczną,
Wsparcie komercjalizacji rezultatów prac badawczo-rozwojowych na
rynkach zagranicznych,
zdefiniowanie ważnych długofalowych wyzwań społeczno-gospodarczych i
zaangażowanie MŚP w wypracowywanie rozwiązań, które na te wyzwania
odpowiedzą przy wykorzystaniu mechanizmów innowacyjnych zamówień
publicznych i zamówień przedkomercyjnych.
Tego typu programy wsparcia oferowane szeroko w krajach takich jak USA (Small
Business Innovation Research), czy w Wielkiej Brytanii (Small Business Research
Initiative) skutkują znaczną liczbą wdrożonych innowacji i umożliwiają ich
uczestnikom budowanie trwałej przewagi konkurencyjnej na podstawie
uzyskanych praw własności intelektualnej.
Innym instrumentem wsparcia, propagowanym przez Komisję Europejską są
przedkomercyjne zamówienia publiczne (PCP), wyłączone z ustawy Prawo
Zamówień Publicznych, które umożliwiają równoległe włączenie kilku
niezależnych podmiotów z grupy MŚP w proces tworzenia innowacyjnych
rozwiązań odpowiadających na ważne wyzwania społeczne zgłoszone przez
publicznego zamawiającego. Doświadczenia Holandii, pioniera PCP w Europie
pokazują, że uczestnicy takiego procesu, pozyskujący dofinansowanie na prace
B+R i uzyskujący pełne prawa do rezultatów tych prac, mogą skutecznie
komercjalizować wypracowane rozwiązania w całej Europie. Symulacja
pilotażowego wdrożenia PCP w Polsce przeprowadzona z udziałem Ministerstwa
Gospodarki, Budownictwa i Narodowego Centrum Badań i Rozwoju jednoznacznie
wykazała, że tego typu podejście ma szansę na sukces, a zapotrzebowanie
41
publicznych zamawiających na innowacyjne produkty będące rezultatem takiego
procesu może być bardzo duże.
Oferując MŚP możliwość dofinansowania prac badawczo-rozwojowych w
wyznaczonych kierunkach strategicznych istotnych z punktu widzenia strategii
Państwa i jednocześnie pozostawiając w ich rękach pełną możliwość
komercjalizacji uzyskanych rezultatów zrealizujemy kilka istotnych celów:
pomożemy małym i średnim przedsiębiorstwom budować kapitał
intelektualny, który w dzisiejszych czasach jest trwalszym aktywem niż
dodatkowe środki na koncie pozyskane w ramach programu pożyczkowego,
ulgi podatkowej czy jednorazowej dotacji na rozwój
budujemy podstawy do rozwoju prawdziwych tajemniczych mistrzów
zdolnych do konkurowania w ramach swoich specjalności z globalnymi
graczami na wszystkich kontynentach,
wzmacniamy konkurencyjność polskiej gospodarki w wyznaczonych
długofalowych obszarach strategicznego rozwoju.
42
Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek, Główna Ekonomistka PKPP Lewiatan
MŚP – zdolność do konkurowania na rynku globalnym
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach
Rekomendacje II Europejskiego Kongresu Małych i Średnich
Przedsiębiorstw
Podczas debat oraz paneli towarzyszących obu Kongresom zostały wypracowane
wnioski zebrane w postaci Rekomendacji. Stanowią one swoistego rodzaju
drogowskaz dla tworzenia lepszych warunków rozwoju największego sektora
gospodarki i zniwelowania barier uniemożliwiających wejście MŚP na zagraniczne
rynki. Zaproponowane rekomendacje zostały ujęte w grupach problemowych
według schematu: diagnoza stanu obecnego, rekomendacje i adresaci.
„Mamy nadzieję, że wskazane (…) rekomendacje i postulaty stanowić będą
drogowskaz dla administracji rządowej i publicznej oraz firm sektora MSP, których
realizacja przyczyni się do poprawy polskiej gospodarki oraz rozszerzy współpracę
z zagranicą, zwłaszcza w czasach kryzysu. Bardzo duże zainteresowanie
Kongresem oraz wciąż rosnąca potrzeba dialogu i integracji środowisk
gospodarczych utwierdzają nas w przekonaniu, że Europejski Kongres Małych
i Średnich Przedsiębiorstw stanowi ważną platformę wymiany opinii i
doświadczeń. Dlatego z tego miejsca już pragnę Państwa zaprosić na kolejną
edycję Kongresu, która odbędzie się 16-18 września 2013 r.” – Tadeusz Donocik,
Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego.
WYBRANE REKOMENDACJE :
UCHWAŁA II EUROPEJSKIEGO KONGRESU MAŁYCH I ŚREDNICH
PRZEDSIĘBIORSTW:
II Europejski Kongres Małych i Średnich Przedsiębiorstw zwraca się z apelem do
Sejmu o uchwalenie ustawy o samorządzie gospodarczym, opracowanym przez 5
organizacji: Business Centre Club, Krajową Izbę Gospodarczą, Naczelną Radę
Zrzeszeń Handlu i Usług, Polską Radę Biznesu i Związek Rzemiosła Polskiego.
Oficjalna i publiczna prezentacja projektu nastąpiła 8 marca 2010 r. Projekt został
przekazany 9 kwietnia 2010 r. marszałkowi Sejmu RP oraz przewodniczącemu
sejmowej Komisji Gospodarki. 11 czerwca 2010 r. odbyło się spotkanie z
prezydium sejmowej Komisji Gospodarki w sprawie prezentacji projektu ustawy
o powszechnym samorządzie gospodarczym. W spotkaniu uczestniczyli
55
przedstawiciele organizacji pracodawców, które wspólnie opracowały projekt. Szef
Komisji Gospodarki zapowiedział przeprowadzenie konsultacji projektu z klubami
parlamentarnymi. Od tego czasu zaległa cisza. Samorząd jest nieodzownym
elementem państwa obywatelskiego i dialogu społecznego. Szczególną rolę
odgrywa w dobie spowolnienia gospodarczego, z którym mamy dzisiaj do
czynienia
w Polsce, w zakresie doradzania rządowi podejmowania
i przeprowadzania działań zaradczych. Jako podmiot prawa publicznego wyręcza
władzę publiczną w wielu obszarach, które w Polsce wymagają pilnej naprawy -
choćby wymiar sprawiedliwości i system samorządowych mediacji oraz sądów
arbitrażowych. Szczegółowe funkcje samorządu zostały zaprezentowane w w/w
projekcie ustawy. Generalnie, samorząd gospodarczy w przedstawionym Sejmowi
ujęciu nie jest organizacją przymusową z obowiązującymi składkami. Zrzeszeni
przedsiębiorcy są uczestnikami samorządu – na wzór samorządu terytorialnego – z
możliwością dobrowolnego wykorzystania swoich praw. Projekt ustawy nosi
wszelkie znamiona ducha partnerstwa publiczno – prywatnego, korzyściami,
których doświadczyły już państwa Europy. Jako członek Unii Europejskiej Polska
musi dołączyć do beneficjentów funkcjonowania samorządu gospodarczego jak
najszybciej. Kongres zwraca się do Sejmu RP o niezwłoczne uchwalenie ustawy o
samorządzie gospodarczym.
NOWOCZESNE ZARZĄDZANIE W MŚP
Diagnoza stanu obecnego:
W Polsce nadal istnieją jeszcze „białe plamy” dostępu do internetu, co stanowi dla
firm, szczególnie tych z sektora MŚP, ograniczenie w dostępie do nowoczesnych
rozwiązań i barierę w stosowaniu narzędzi informatycznych wspomagających
zarządzanie, rozwój i wzrost konkurencyjności. Brak jest także przejrzystych
rozwiązań administracyjnych zachęcających, ułatwiających i upowszechniających
stosowanie e-podpisu i zawieranie umów na odległość.
„ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE W PRZEDSIĘBIORSTWIE”
Udostępnienie przedsiębiorcom aktualnej, wiarygodnej i bezpłatnej
informacji tworzonej na potrzeby różnych instytucji publicznych a
dotyczących zjawisk gospodarczych i ich interpretacji dla celów
56
zarządzania strategicznego . Utworzenie systemu statystyki lokalnej,
sprzężonego z systemem statystyki GUSowskiej. Dostęp do tego typu
informacji pozwoli w szczególności mikro i małym firmom wytyczyć
kierunki, strategię działania, oraz pomoże im dostosować swoją
działalności do antycypowanej sytuacji gospodarczej.
Potrzeba skoncentrowania pomocy finansowej Unii Europejskiej w
przyszłej perspektywie w latach 2014 – 2020 na precyzyjnie określonych
celach gospodarczych wynikających z rzeczywistych i najważniejszych
problemów polskich firm.
Skierowanie roli instrumentów pomocy publicznej na zachęcanie
przedsiębiorców
do
rozwoju
swojego
potencjału
poprzez
ich
komplementarność i celowość. Koncentrowanie pomocy na wsparcie
działań prorozwojowych. Uzupełnienie instrumentów wsparcia
bezpośredniego o doradztwo umożliwiające wzmocnienie organizacyjne.
Potrzeba koncentracji polityki i programów finansowych wokół aktualnych
wyzwań, stojących przed przedsiębiorcami, takich jak: zmiany
klimatyczne, ograniczony dostęp do zasobów naturalnych. Pozwoli to
przedsiębiorcom przygotować się do tych zmian i dzięki temu kształtować
swoją pozycję konkurencyjną na tworzących się rynkach globalnych. To
jest właśnie idea strategii Europa 2020, która została przyjęta przez
państwa członkowskie.
„NOWOCZESNE
TECHNOLOGIE
INFORMATYCZNE
WSPOMAGAJĄCE
ZARZĄDZANIE, ROZWÓJ I WZROST KONKURENCYJNOŚCI MŚP”
Diagnoza stanu obecnego:
W Polsce nadal istnieją jeszcze „ białe plamy” dostępu do internetu, co stanowi dla
firm, szczególnie tych z sektora MŚP ograniczenie w dostępie do nowoczesnych
rozwiązań i barierę w stosowaniu narzędzi informatycznych wspomagających
zarządzanie, rozwój i wzrost konkurencyjności. Brak jest także przejrzystych
rozwiązań administracyjnych zachęcających, ułatwiających i powszechniających
stosowanie e-podpisu i zawieranie umów na odległość.
57
Dalsza likwidacja barier infrastrukturalnych związanych z powszechnym
dostępem do szerokopasmowego internetu, zainicjowana i realizowana
jako projekt administracji rządowej o zasięgu ogólnopolskim. Celem
projektu powinno być zapewnienie dostępu do szybkiego internetu również
w tych rejonach (tzw. „białe plamy”), gdzie przedsiębiorcom prowadzącym
działalność komercyjną nie opłaca się tworzyć infrastruktury
teleinformatycznej/teletechnicznej z uwagi na zbyt wysokie koszty.
Wprowadzenie powszechnego i standardowego na poziomie kraju
rozwiązania z zakresu identyfikacji i autoryzacji (e-podpis) w obszarze
administracji państwowej (e-administracja), które pozwoli m.in. na
zawieranie umów na odległość, zwiększając tym samym możliwości
rozwoju gospodarczego oraz zmniejszy koszty i czas związany z obiegiem
dokumentów papierowych. Obszar e-administracji i potencjalnych,
możliwych do wdrożenia udogodnień w tym zakresie mikro i małych firm
powinien być traktowany jako nadrzędny i priorytetowy z uwagi na jego
istotny wpływ na gospodarkę.
INNOWACJE TWORZĄ SIĘ W MŚP
„ODCZAROWAĆ DOLINĘ KRZEMOWĄ – CZY SUKCES DOLINY KRZEMOWEJ
JEST MOŻLIWY DO POWTÓRZENIA W POLSCE?”
Diagnoza stanu obecnego:
Polska jest krajem przyjaznym i stwarza możliwości do inwestowania w projekty
innowacyjne. Posiadamy kluczowe kompetencje - liderzy innowacji, dostęp do
nowych technologii. Do słabych stron należy słaba współpraca pomiędzy nauką i
biznesem oraz brak modelowych rozwiązań komercjalizowania nowych technologii.
Sieciowanie przedsiębiorstw jako kluczowa europejska inicjatywa
umożliwiająca nawiązywanie stałej i efektywnej współpracy pomiędzy
biznesem, nauką i ich otoczeniem. Dobrze zorganizowane klastry tworzą
środowisko sprzyjające rozwijaniu nowych technologii, komercjalizacji
badań. Co więcej klastry są dla mikro, małych i średnich
przedsiębiorstw
sposobem
na
konkurowanie
z
dużymi
przedsiębiorstwami oraz z korporacjami.
58
Potrzeba tworzenia własnych indywidualnych rozwiązań sprzyjających
rozwojowi innowacyjności, uwzględniających lokalną tradycję i
uwarunkowania kulturowe. Konieczność ciągłego monitorowania
efektywności tych rozwiązań w celu uniknięcia niebezpieczeństwa
przeinwestowania.
Pobudzanie
współpracy
pomiędzy
najważniejszymi
ośrodkami
akademickimi w kraju oraz wzmacnianie uczelni posiadających
największy potencjał w implantowaniu podobnych do Doliny Krzemowej
inicjatyw.
Stworzenie specjalnego, proinnowacyjnego funduszu finansującego tego
typu przedsięwzięcia i w sposób aktywny biorącego na siebie
podwyższone ryzyko niepowodzenia inwestycji.
„TRANSFER TECHNOLOGII DO BIZNESU”
Diagnoza stanu obecnego:
W relacjach nauka – biznes nie został wypracowany uniwersalny model transferu
nowej technologii do gospodarki. Brakuje pomysłów na efektywne finansowanie
takich rozwiązań ze środków publicznych, a także właściwego uregulowania
kwestii własności majątkowej do opatentowanego urządzenia. Funkcjonuje niska
świadomość przedsiębiorców o możliwościach patentowych.
Stworzenie ramowego modelu transferu technologii do biznesu. Model
powinien pokazywać korzyści wynikające dla biznesu z inwestowania w
prowadzenie badań naukowych. Wypracowany model wzmocni relacje,
będzie stymulował współpracę pomiędzy nauką i biznesem. Ważnym
elementem modelu będzie stworzenie biznes planu dla wdrożenia i
komercjalizacji pomysłu.
Premiowanie w systemach finansowania badań ze środków publicznych
wdrażania nowych rozwiązań, rozwijanych samodzielnie lub we współpracy
z jednostkami naukowymi. Odejście od finansowania zakupu gotowych
„pudełkowych” rozwiązań., które często w krajach wysokorozwiniętych
technologii są uważane jako przestarzałe.
59
Szerokie rozumienie innowacji, nie tylko jako nowe procesy technologiczne,
czy innowacyjne produkty. W myśleniu o innowacjach uwzględnienie
aspektu społecznego i organizacyjnego, co niesie ze sobą większy potencjał
rozwojowy.
Tworzenie sieci powiązań i współpraca międzynarodowa w obszarze
innowacyjnym w celu zwiększenia potencjału bardziej skutecznego
konkurowania z gospodarką azjatycką czy amerykańską.
Wsparcie systemów otwartych innowacji poprzez rozwój rozwiązań
telekomunikacyjnych.
Finansowanie programów, przybliżających świat nauki do realiów
gospodarki, poprzez staże naukowców w firmach, czy zachęcających
naukowców do zakładania własnych firm samodzielnie lub we współpracy
z bardziej doświadczonymi przedsiębiorcami.
Stworzenie na poziomie europejskim sieci coachów wspierających
naukowców i przedsiębiorców w budowaniu relacji i nawiązywaniu
współpracy w celu wspólnego prac badawczych i rozwojowych.
Systemowe wsparcie dla przedsiębiorców zainteresowanych wdrażaniem i
komercjalizacją rozwiązań innowacyjnych, poprzez stosowanie stałych
narzędzi, jak np. ulgi, zwolnienia podatkowe, preferencje.
Upowszechnianie modelu, w którym przedsiębiorca jest inicjatorem rozwoju
i innowacji, a także czynnie uczestniczy w pracach badawczych
prowadzonych przez sektor nauki.
Konieczność weryfikacji systemu patentowego, w którym bardziej
chronione powinny być interesy przedsiębiorców w osiąganiu przyszłych
dochodów ze sprzedaży samodzielnie rozwijanych innowacji. W chwili
obecnej większość wynalazków patentowanych jest przez sektor nauki.
Przede wszystkim dlatego, że punktowane jest zgłaszanie patentów. W
żaden sposób w systemie rankingowania nie uwzględnia się sukcesów
komercjalizacyjnych zgłaszanych do ochrony wynalazków. Jednocześnie nie
ma żadnych przeciwwskazań do tego, żeby uczelnie sprzedawały prawa do
wypracowanych technologii. Tymczasem bardzo niewielki jest odsetek
komercjalizowania patentów zgłaszanych do Urzędu Patentowego RP.
60
POPRAWA OTOCZENIA DLA ROZWOJU MŚP
„PARTNERSTWO PUBLICZNO-PRYWATNE JAKO SPOSÓB NA ZWIĘKSZANIE
INWESTYCJI SAMORZĄDU GMINNEGO”
Diagnoza stanu obecnego:
W Polsce, podobnie jak w Europie, realizacja projektów w formule partnerstwa
publiczno-prywatnego (PPP) może stać się kluczowym rozwiązaniem dla
zdynamizowania procesów inwestycyjnych w samorządach. Aby tak się jednak
stało konieczne jest zidentyfikowanie istniejących barier oraz ich wyeliminowanie.
Przełamanie
istniejących
i
głęboko
zakorzenionych
barier
psychologicznych, negatywnych skojarzeń z tzw. „czwartym P” , czyli
prokuraturą. Niezmiernie ważna jest transparentność w zakresie wyboru
partnera prywatnego. Jeżeli w postępowaniu zachowane są procedury
określone przepisami prawa, wtedy nie ma zagrożenia oskarżenia o
korupcję lub niegospodarność.
Uwzględnienie kluczowej roli ekspertów, doradców prawnych i
finansowych, którzy w trakcie realizacji złożonej i długofalowej procedury
PPP mogą zwiększyć szansę na efektywną i sprawną współpracę
podmiotów prywatnych z sektorem publicznym.
Doprecyzowanie przepisów prawa mających zastosowanie przy realizacji
formuły PPP, do których stosować się powinny samorządy terytorialne.
Przykładem może być właściwa implementacja Decyzji nr 18/2004
Eurostatu do polskiego prawa, która dotyczy wpływu zobowiązań z
tytułu umów partnerstwa publiczno-prywatnego na zadłużenie
samorządów.
Korzystanie
z
doświadczeń
jednostek
samorządu terytorialnego
realizujących takie projekty oraz promocja dobrych praktyk.
EDUKACJA DLA MŚP
Diagnoza stanu obecnego:
W okresie ostatnich 20 lat zniszczono jakość kształcenia zawodowego w Polsce.
61
Potrzeba pilnego programu Rządowego we współpracy z samorządem
terytorialnym i gospodarczym przebudowującego cały dotychczasowy
system edukacji i zajęć warsztatowo-laboratoryjnych.
BARIERY PRAWNE I INSTYTUCJONALNE W PROCESACH
INWESTYCYJNO – BUDOWLANYCH
Diagnoza stanu obecnego:
Obowiązujący w Polsce stan prawnynormujący problematykę inwestycyjno--
budowlaną wymaga zmian. Wykładnikiem tej oceny jest proces uzyskiwania
pozwolenia na budowę, który w Polsce trwa średnio 311 dni i obejmuję 32
procedury, a w Niemczech 100 dni i 12 procedur. Jest to następstwo obecnych
regulacji prawnych, które są powszechnie i zgodnie oceniane jako: niestabilne i
nadmiernie niesformalizowane, wewnętrznie zdezintegrowane, zbyt rygorystyczne
i nadmiernie restrykcyjne oraz konfliktogenne i korupcyjne.
Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Opracowanie projektu
kompleksowej nowelizacji ustawy „O planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym”. Należy przyjąć nadrzędną zasadę, że państwo i jego władza
wykonawcza powinna być regulatorem racjonalnego zagospodarowania
kraju a zasady wolnego rynku nie mogą tej powinności i władzy zastąpić.
Dla spełnienia tej zasady przywrócić systemowo obligatoryjność planowania
przestrzennego, hierarchię planów i monopolu planistycznego władz
publicznych. Przestrzeganie zasady, że wprowadzanie zmian przeznaczenia i
użytkowania terenu powinno następować tylko na podstawie planów
miejscowych.
Prawo budowlane. Opracowanie najpóźniej w I kwartale 2013r. projektu
ustawy
„Prawa
Budowlanego”
poprzedzonego
obowiązkowymi
konsultacjami społecznymi oraz uwzględniającego następujące rozwiązania:
•
jednoznaczne określenie praw i obowiązków uczestników procesu
budowlanego oraz uprawnień i obowiązków organów administracji
publicznej.
•
rezygnację w możliwie największym zakresie z rozstrzygnięć jako
decyzji administracyjnych na rzecz form uproszczonych, na etapie
poprzedzającym rozpoczęcie robót budowlanych,
62
•
wytypowanie obiektów i robót budowlanych – niewymagających
ingerencji administracyjno- prawnej np. poprzez zastosowanie
procedur zgłoszeniowych.
•
podniesienie sprawności działania organów nadzoru budowlanego.
•
wdrożenie zasady sprawowania nadzoru autorskiego wyłącznie przez
autora projektu.
Prawo zamówień publicznych. Uwzględnienie w konsultowanym obecnie
dokumencie „Założenia do projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo
zamówień publicznych” szerszych możliwości Zamawiających stosowania
selekcji i wyboru wiarygodnych Wykonawców robót budowlanych oraz
przywrócenie równych praw i obowiązków pomiędzy Zamawiającymi i
Wykonawcami.
Tworzenie
warunków
zapewniających
wzrost
profesjonalizmu i etyki uczestników rynku zamówień publicznych przez
szeroki dialog pomiędzy Zamawiającymi a Wykonawcami oparty na
wzajemnej współpracy i partnerstwie. Przywrócenie partnerskich relacji
pomiędzy inwestorami publicznymi a organizacjami wykonawczymi
budownictwa poprzez opracowanie poprzez Urząd Zamówień Publicznych
wzorcowych umów na realizację robót budowlano-montażowych.
Monitorowanie procedowania w Parlamencie Europejskim nowych
projektów dyrektyw – klasyczną i sektorową, opracowanych przez Komisję
Europejską, a dotyczących rynku zamówień publicznych, zwłaszcza
niezbędnego zdefiniowania pojęcia „rażąco niskiej ceny”, której brak jest
podstawowym problemem inwestorów w przetargach na roboty budowlane.
INTERNACJONALIZACJA PRZEDSIĘBIORSTW – OD LOKALNOŚCI DO ŚWIATA
BEZ GRANIC
Rozwijanie współpracy z państwami Sąsiedztwa Wschodniego oraz Rosji
i Kazachstanu w obszarze rozwoju MSP, nawiązywania współpracy i
kooperacji między firmami, nawiązywania oraz rozwoju współpracy
między instytucjami otoczenia MSP, a szczególnie Izbami Przemysłowo-
Handlowymi i organizacjami MMŚP.
Szkolenie i tworzenie wykwalifikowanych kadr, posiadających nie tylko
wiedzę nt. realiów gospodarczych państw obcych lecz również biegle
władających obcymi językami i znających kulturę biznesową.
63
Stworzenie sprzyjających warunków kredytowo – ubezpieczeniowych do
prowadzenia współpracy biznesowej międzynarodowej.
Utworzenie przez struktury państwowe bilateralnych platform
informacyjno - kontaktowych umożliwiającej wymianę informacji o
możliwościach i potrzebach rynków, kierunkach i trendach ich rozwoju,
warunkach prowadzenia biznesu, a także stwarzającej możliwość
wirtualnych spotkań B2B.
Budowa
kontaktów
i
relacji
pomiędzy
bilateralnymi
izbami
gospodarczymi celem zapewnienia wsparcia dla firm z obu państw na
każdym etapie ich działalności.
Ochrona prawna i instytucjonalna dla polskich przedsiębiorców,
realizujących swoje interesy zagranicą, polegająca na pośredniczeniu w
korzystaniu z lokalnych firm ubezpieczeniowych, reprezentowaniu przed
wymiarem sprawiedliwości i dochodzenia odszkodowań z tytułu
niezrealizowanych kontraktów.
Usprawnienie odpraw celnych na przejściach granicznych oraz zmiana
ich stylu i kultury celem udogodnienia warunków przepływu ludzi i
towarów.
Aktywizacja działań Centrów Obsługi Inwestora i Eksportera przy
Urzędach Marszałkowskich w zakresie instruktarzu, koordynacji i
promocji MŚP oraz pełnienia roli partnera w bezpośredniej współpracy.
Prowadzenie
międzynarodowej
wymiany
studentów
pomiędzy
uczelniami.
Korzystanie z profesjonalnych opracowań Wydziałów Promocji Handlu i
Inwestycji Ambasad RP jako informacyjnej formy wsparcia.
64
Stowarzyszenie Niepokonani 2012
Wstępne postulaty
in statu nascendi
1. W zakresie prawa karnego:
A. Zdjąć z sądu obowiązek przeprowadzenia postępowania dowodowego.
Naszym zdaniem sądy są od rozstrzygania sporu (= rozważenia czy
dowody jednoznacznie potwierdzają winę, czy budzą wątpliwości, czy
też świadczą o niewinności oskarżonych) a nie od udowadniania
winy. Tylko i wyłącznie obowiązkiem prokuratury/oskarżycieli jest
udowodnić przed niezawisłym sądem, bez żadnych wątpliwości, winę
oskarżonemu.
B. Wprowadzenie faktycznej zasady równości stron w procesie karnym,
począwszy od postępowania przygotowawczego:
i. Postępowanie przygotowawcze musi rozpocząć się decyzją sądu,
na podstawie postawionych zarzutów, uwiarygodnionych przez
wybrane dowody dostarczone przez organy ściągania lub/i
oskarżycieli posiłkowych. Nie można umożliwiać
„niekończącego się” prowadzenia postępowania „w sprawie” a
potem w jeden dzień postawić zarzuty, a drugiego akt
oskarżenia nie dając tym samym obronie możliwości aktywnego
uczestniczenia w trakcie postepowania.
ii. Musi zostać jasno określony status osoby „podejrzanej”. Jeśli
podejrzany, to muszą być mu postawione zarzuty a to wiązać
się musi ze wszystkimi sankcjami postępowania
przygotowawczego.
iii. Ograniczenia czasowe dotyczące postepowania
przygotowawczego (np. 3 miesiące) przy uwzględnieniu
nielicznych wyjątków (najbardziej drastyczne zbrodnie +
zorganizowana przestępczość)
iv. Możliwość maksymalnie jednokrotnego przedłużenia
postepowania przygotowawczego, na wniosek prokuratora
prowadzącego, składa prokurator nadzorujący prokuratury
apelacyjnej do sądu apelacyjnego. Jednokrotnie przedłużenie
65
nie może być na okres dłuższy niż pierwotny okres
postepowania (np. max. 3+3)
v. Postepowanie przygotowawcze może zakończyć się tylko dwoma
decyzjami:
Umorzeniem postępowania – nie likwiduje możliwości
wznowienia pozstępowania ale tylko w sytuacji
pozyskania nowego materiału dowodowego przez organa
ścigania
Złożeniem w sądzie aktu oskarżenia
vi. Po złożeniu przez prokuraturę aktu oskarżenia w sądzie, cały
materiał dowodowy zostaje przekazany obronie, pod kontrolą
sądu, celem przeprowadzenia postępowania przez obronę przy
zachowaniu wszystkich praw śledczych, takich jak:
powoływanie świadków, konfrontowanie światków,
powoływanie biegłych, nieograniczony prawo do składania
nowych wniosków dowodowych
vii. Postępowanie obrony może trwać dokładnie tyle samo ile
postępowanie prokuratury
viii. Postępowanie obrony kończy się:
Złożeniem wniosku o uniewinnienie
Złożeniem wniosku od dobrowolnym poddaniu się karze
Złożeniem wniosku o przed-sądową mediację
ix. Oba wnioski obrony i prokuratury rozpatrywane są przez sąd,
który jeszcze przed rozpoczęciem rozprawy zasadniczej może:
Uniewinnić oskarżonego lub przychylić się do wniosku o
dobrowolnym poddaniu się karze.
Wnioskować do prokuratury o uzupełnienie materiału
dowodowego w zadanym czasie (nie dłużej np. ww. 3
miesiące) – uzupełnienie może odbyć się tylko raz w
danej sprawie.
Rozpocząć postepowanie procesowe przed sądem,
podczas którego materiał dowodowy obu stron i prawa
obu stron są respektowane w sposób równomierny bez
uprzywilejowania którejkolwiek z nich.
66
C. Faktyczna ochrona danych osobowych w trakcie postępowania
przygotowawczego – ograniczenie medialnej działalności prokuratury
przynajmniej do czasu przedstawienia aktu oskarżenia.
D. Wprowadzenie sądowego nadzoru nad śledztwem. Bieżące i stałe
nadzorowanie pracy Prokuratury i Policji w zakresie zasadności i
legalności podejmowanych działań; w szczególności poprzez kontrolę
wniosków o areszt, podejmowanych czynności operacyjnych i innych
działań niejawnych, terminów prowadzenia postępowań;
E. Wprowadzenie możliwości składania zażaleń na odmowę
uwzględnienia wniosku dowodowego przez sąd; przy czym zasadą jest
bezwzględny nakaz uwzględniania wszelkich wniosków dowodowych
obrony;
F. Zaostrzenie rygorów w zakresie możliwości sprawowania funkcji
biegłego, nadto możliwość zapoznania się ze stanem wiedzy biegłego
przez strony w celu dokonania oceny jego możliwości wydania
rzetelnej opinii; nadto możliwość ujawnienia moralnych predyspozycji
biegłego do opiniowania oraz możliwość sprawdzenia czy nie zachodzi
konflikt interesów biegłego w stosunku do oskarżonych /
pokrzywdzonych.
G. Wprowadzenie zasady, że „owoce zatrutego drzewa są również
zatrute” czyli: jeśli dowód oskarżenia został wadliwie przeprowadzony
to należy go odrzucić z góry a nie badać czy naruszenie procedury
przez organy miało wpływ na wynik przeprowadzonego dowodu;
H. Wprowadzenie bezwzględnej jawności i dostępu do akt przez
oskarżonego i pokrzywdzonego;
I. Nadanie statutu strony pokrzywdzonemu w postępowaniu
przygotowawczym i sądowym;
J. Wprowadzenie możliwości składania prywatnych aktów oskarżenia po
umorzeniu postępowania przez oskarżycieli w miejsce zażalenia na
umorzenie.
K. Nagrywanie wszystkich czynności postępowania przygotowawczego i
sądowego za pośrednictwem kamer wideo, z zachowaniem ciągłości
nagrania pod rygorem odrzucenia treści nagrania;
67
L. Wprowadzenie zupełnie niezależnego od woli osób sposobu jawnego
wyznaczania sędziów (system komputerowy);
M. Maksymalnie ograniczyć prawo do kierowania stron na badania
psychiatryczne, m.in. poprzez przyznanie tej kompetencji wyłącznie 3
osobowemu składowi zawodowemu Sądu Okręgowego, po
zasięgnięciu wstępnej opinii biegłego. Nadto możliwość złożenia
zażalenia od tej decyzji do sądy apelacyjnego
N. Zmodyfikowanie zasady in dubio pro reo poprzez ustalenie, że
każdą wątpliwość należy poczytać na korzyść oskarżonego a nie
tylko „nie dającą się usunąć”;
O. W przypadku uniewinnienia, w procesie odszkodowawczym, ciężar
udowodnienia legalności działań spoczywa na organie lub sądzie
(domniemanie winy organu);
P. Wprowadzenie minimalnych progów zadośćuczynienia przy ustaleniu
niezasadności tymczasowego aresztowania, zatrzymania i odbywania
kary;
Q. Zawód sędziego powinien być koroną zawodów prawniczych –
zaostrzenie kryteriów dla osób będących sędziami:
i. Sądów karnych (np.: m.in. 40 lat życia i 10 lat wzorowej
praktyki w zawodzie prawniczym)
ii. wydziałach odwoławczych – wiedzy i doświadczenia (np.: m.in.
55 lat życia i 20 lat wzorowej praktyki w zawodzie prawniczym);
iii. dodatkowo określenie cenzusu majątkowego
iv. warunek nieposzlakowanej opinii zawodowej i środowiskowej
R. Umożliwienie pełnego udziału stowarzyszeń i fundacji jako uczestnika
postępowania karnego, w przypadku gdy jest to zgodne z ich
działalnością statutową a pokrzywdzony bądź oskarżony temu się nie
sprzeciwia.
2. W zakresie prawa administracyjnego:
A. Ciężar udowodnienia racji dot. przedmiotu sporu na linii państwo –
obywatel/przedsiębiorca/firma, powinien spoczywać na organach a
nie obywatelu/przedsiębiorcy/firmie
68
B. Wszelkie wątpliwości interpretacyjne, wszelkie dwuznaczności
interpretacyjne i wszelkie przeciwstawne przepisy/wyroki/decyzje
powinny być osądzone na rzecz podatnika
C. zmiana przepisów skutkująca możliwością wykonalności decyzji
administracyjnej (w tym egzekucji) dopiero po prawomocnym
zakończeniu trybu odwoławczego przed właściwymi sądami
D. stworzenie nowej regulacji umożliwiającej przyspieszone i
uproszczone dochodzenie roszczeń odszkodowawczych od Skarbu
Państwa i samorządów przez pokrzywdzonych,
E. uproszczenie przepisów regulujących obciążenia publiczno-prawne
celem uniknięcia wszelkich wątpliwości interpretacyjnej, a w
konsekwencji ograniczenie swobody urzędniczej w zakresie
wydawania decyzji,
F. podniesienie wymiaru kar za tzw. "przestępstwa urzędnicze".
3. Tabele zadośćuczynieniowe:
A. Za niezasadny areszt powyżej 24 godzin – „X” zł za każdy dzień
niesłusznego aresztowania tyt. zadośćuczynienia
B. Za niezasadną karę więzienia – „1,5*X” zł za każdy dzień niesłusznego
więzienia po prawomocnym wyroku + „Z” złotych za każdy rok
obowiązywania kary, tyt. zadośćuczynienia
C. Za niesłuszny wyrok w zawieszeniu – po „Y” zł za każdy rok okresu
próby tyt. zadośćuczynienia
D. Za niesłusznie zasądzoną karę grzywny – „N”-krotność zasądzonej
grzywny
E. Za niesłuszne oskarżenie zakończone uniewinnieniem – „Z” złotych +
za każdy rok trwania procesu + „Y” zł za każdy rok okresu próby, tyt.
zadośćuczynienia
F. W przypadku umorzenia procesu z przyczyn formalnych – tak jak w
pkt. E powiększone o dodatkową pięciokrotność wartości „Y”
G. Wszystkie powyższe kwoty zwolnione są wszelkich opłat i podatków
H. Wszystkie wypłaty zadośćuczynienia nie likwidują prawa do
odszkodowania
69
Fundacja Firmy Rodzinne
Przedsiębiorczość – jak wychować następne pokolenie?
Nie zawsze porażka oznacza porażkę!
Większość przedsiębiorców niejednokrotnie ponosi porażkę zanim osiągnie
sukces. „Nie uważam, że to zła rzecz. Jest to z pewnością bolesna sytuacja, ale
jeśli otaczasz się ludźmi, którzy potrafią Cię wesprzeć można się z takich sytuacji
wiele nauczyć” mówi Johan Andresen, należący do piątego pokolenia właściciel
norweskiego koncernu Ferd.
Czym skorupka przesiąknie za młodu…!
Rozmawiaj z dziećmi o rodzinnym biznesie i zachęcaj już nastoletnie pokolenie do
udziału w konferencjach poświęconych firmom rodzinnym, radzi Ann Dugan,
przedstawicielka czwartego pokolenia w firmie z przemysłu drzewnego w USA oraz
założycielka the University of Pittsburgh Institute for Entrepreneurial Excellence*.
Korzystaj z dostępnych mediów – magazyny biznesowe i programy telewizyjne
mogą okazać się nieocenionym źródłem wiedzy. „Znam rodziny, które oglądają
programy takie jak Shark Tank [w Polsce znany jako „Dragon’s Den – Jak zostać
milionerem”**], w których 13 - 14 – latkowie wpadają na nowe pomysły biznesu
każdego dnia”.
Rozglądaj się poza działalność swojej firmy!
Rodzinny biznes może stanowić kapitał startowy dla nowej firmy założonej przez
członków następnego pokolenia. Możliwa jest także sukcesja w drugą stronę - w
sytuacji kiedy nowy biznes odnosi sukces jest on nabywany przez firmę rodzinną.
„W ten sposób następne pokolenie ma możliwość sprawdzenia się poza
działalnością rodzinnego interesu i nie ma znaczenia czy nowa firma pozostanie
samodzielna czy zostanie częścią rodzinnego biznesu” mówi Richard Bruens, szef
zarządzania prywatnymi finansami w firmie ABN Amro Private Banking.
Używaj podstawowych umiejętności!
„Jedna z mocnych stron firm rodzinnych, zwłaszcza tych, które pomyślnie
przeszły przez proces sukcesji, wywodzi się ze zdolności skupienia się na
podstawowych umiejętnościach przy zachowaniu ducha przedsiębiorczości” mówi
70
Vanessa Strike, dyrektor naukowy w Erasmus Centre for Family Business w
Rotterdam School of Management***. Doskonałym przykładem jest firma Royal
De KuyperDistillers, która przechodząc 11 sukcesji przekształciła się z
producenta beczek w międzynarodową firmę alkoholową znaną z innowacyjnych
smaków.
Teoria to za mało!
Anne Kirstine Riemann, właściciel firmy Riemann drugiego pokolenia stwierdza,
że obserwowanie jak firma funkcjonuje jest ważne. „Znacznie łatwiej jest
zrozumieć teorię kiedy wiesz jak wyglądają realia, w których ta teoria ma
zastosowanie”. Zauważ też „ Zapoznawanie następnego pokolenia z biznesem od
wczesnych lat jest zdrowe”, bez względu na charakter pracy - w recepcji czy na
hali produkcyjnej.
Słuchaj swojego instynktu!
Zadawaj mnóstwo pytań, zdobywaj doświadczenie a następnie „podążać za
przeczuciem”, radzi Riemann. „Jest duża szansa, że pochodząc z rodzinnej firmy,
przedsiębiorczość masz we krwi. Załóż, że tak właśnie jest i podążają za swoim
instynktem”.
Obserwuj oddziały firmy! Czy można ulepszyć działania oddziałów firmy? „Są mi
znane przypadki, w których następne pokolenie pracuje w firmie rodzinnej i
rozwija swój własny obszar lub własny biznes. To, jak uważam, może działać jako
bodziec dla innowacji” mówi Bruens.
Pozwól następnemu pokoleniu decydować samodzielnie!
Wprowadź następne pokolenie w biznes, przedstaw pomysły oraz różne opcje
dotyczące przedsiębiorstwa jednak wystrzegaj się narzucania jakichkolwiek
działań. Jak ostrzega Riemann, starsze pokolenie powinno być ostrożne aby nie
przekroczyć tej cienkiej linii – nie podejmować decyzji za swoich następców.
Nie ma zysku bez ryzyka - ale trzeba znać swoje granice!
Brzmi banalnie ale nie ryzykuj bardziej niż możesz sobie na to pozwolić. Andresen
przytacza przykład „Powiedzmy, że przeznaczasz część środków finansowych
71
swojej podstawowej działalności lub delegujesz któryś z jej oddziałów aby zrobić
coś innego - zakładasz nową firmę lub podejmujesz się innowacyjnego planu
działania. W sytuacji gdy podstawowa działalność nie przekaże wystarczająco
dużo środków, nowe przedsiębiorstwo może stać się zmartwieniem dla głównej
firmy”.
Autor i tytuł oryginalnego artykułu, który ukazał się 31 stycznia 2013 roku: ATTRACTA MOONEY
‘ENTREPRENEURSHIP: TIPS FOR NURTURING THE NEW GENERATION’ Oryginalny artykuł można
znaleźć: wersja online: http://www.campdenfb.com/article/entrepreneurship-tips-nurturing-new-
Wersja drukowana: CampdenFB Numer 56* Instytut, którego misją jest stanie się innowacyjnym liderem w
dziedzinie odnowienia i wzrostu gospodarczego dla przedsiębiorców i firm z okolic miasta Pittsburgh w stanie
Pensylwania, USA (przyp. tłum.).
**W programie „Dragon's Den – Jak zostać milionerem” obecni i przyszli przedsiębiorcy, ludzie z pasją mają
możliwość "sprzedania" swojego wyjątkowego pomysłu piątce najbogatszych polskich inwestorów.(przyp.
tłum.).
***Misją the Erasmus Centre for Family Business jest rozwój firm rodzinnych z całego świata i ich
długoterminowa zdolność do utrzymania się na rynku. Cel ten osiągany jest poprzez przeprowadzanie badań
dotyczących firm rodzinnych, zapewnianie rozwoju ich liderów oraz inne zewnętrzne działania (przyp. tłum.).
Tłumaczenie: Małgorzata Kościańska Fundacja Firmy Rodzinne
www.firmyrodzinne.org