Środki znieczulenia ogólnego

Znieczulenie ogólne



Znieczulenie ogólne (anestezja) następuje w wyniku
działania środków anestetycznych na O.U.N. i jest
połączone z utratą przytomności.



Stosowane jest w celu bezbolesnego,
bezwstrząsowego i łatwego przeprowadzenia
operacji chirurgicznej.



Obejmuje wprowadzenie do znieczulenia, okres
podtrzymania znieczulenia, okres przywracania
mechanizmów regulacyjnych ustroju oraz okres
postanestetyczny, a poprzedzone jest okresem
przygotowania

– premedykacją.

Premedykacja



Premedykacja stosowana jest w celu zniesienia
lęku, bólu i dyskomfortu przed operacją oraz w
celu zmniejszenia dawek lub zapobiegania
działaniom niepożądanym środków znieczulenia
ogólnego.



Do premedykacji stosuje się: benzodiazepiny,
neuroleptyki, leki cholinolityczne i opioidowe
leki p/bólowe.

Premedykacja



Benzodiazepiny stosuje się do premedykacji najczęściej

doustnie. Powodują łagodne uspokojenie, a w większych
dawkach

– niepamięć wsteczną. Często są kojarzone z

opioidowymi lekami p/bólowymi. W premedykacji stosuje

się najczęściej diazepam, flunitrazepam, lorazepam i
midazolam.



Neuroleptyki wykazują działanie przeciwwymiotne,

uspokajające i przeciwlękowe. Do premedykacji stosuje się
droperidol, haloperidol i

promazynę. Stosowane są

zazwyczaj z opioidowymi lekami p/bólowymi w
neuroleptoanalgezji

(NLA). Połączenie silnego środka

neuroleptycznego z opioidowym lekiem p/bólowym

wywołuje uspokojenie, znieczulenie, stabilizację układu

autonomicznego oraz zmniejszenie napięcia mięśniowego

przy zachowanej świadomości chorego. Najczęściej w NLA

stosuje się połączenie droperidolu z fentanylem.

Premedykacja



Opioidowe leki p/bólowe umożliwiają zmniejszenie

dawek środków znieczulenia ogólnego i znoszą ból

przed operacją. Do premedykacji stosowane są

najczęściej w połączeniu z pochodnymi butyrofenonu
lub lekami cholinolitycznymi

. Zastosowanie znajdują:

buprenorfina, morfina, pentazocyna, petydyna i
tramadol.



Leki cholinolityczne

zmniejszają bradykardię, ślinotok

oraz ilość wydzieliny w drogach oddechowych.

Przeciwdziałają bradykardii i hipotensji wywołanej

przez bodźce chirurgiczne . Do najczęściej
stosowanych

cholinolityków nalezą: atropina i

skopolamina.

Środki znieczulenia ogólnego - podział

W celu uzyskania znieczulenia ogólnego stosuje

się:

Anestetyki dożylne

Anestetyki wziewne

Opioidowe leki p/bólowe

Środki zwiotczające

Anestetyki dożylne



Do najczęściej stosowanych anestetyków należą:
tiopental, metoheksital, etomidat, ketamina,
midazolam i propofol.



Anestetyki dożylne są środkami silnie i szybko
działającymi stosowane są do wprowadzenia do
znieczulenia ogólnego wziewnego, do
podtrzymania znieczulenia ogólnego oraz do
krótkotrwałego znieczulenia dożylnego. Ich
stosowanie wiąże się z ryzykiem wystąpienia
hipotensji, zaburzeń pracy serca oraz depresji
ośrodka oddechowego.

Tiopental



Tiopental

jest pochodna kwasu barbiturowego należy

do najczęściej stosowanych środków znieczulenia

dożylnego. Wykazuje szybkie działanie nasenne i

silne działanie przeciwdrgawkowe. Nie wywołuje

natomiast działania p/bólowego.



Działania niepożądane związane są głownie z

depresyjnym wpływem na układ krążenia w postaci

spadku ciśnienia tętniczego krwi. Po szybkim podaniu

dożylnym może wystąpić przejściowy bezdech.

Zmniejsza również metabolizm mózgowy, a podany

przypadkowo do tętnicy – może spowodować

martwicę.



Przeciwwskazania: porfiria i nadwrażliwość na lek.

Metoheksital



Metoheksital jest pochodna kwasu barbiturowego o

silnym lecz krótszym niż tiopental działaniu.
Stosowany jest w postaci 1% roztworu wodnego do
wprowadzenia i podtrzymywania znieczulenia.



Działania niepożądane: większe stężenia powodują

podrażnienie żyły i zagrożenie martwicą w razie
wynaczynienia. Podczas wprowadzenia do

znieczulenia może wystąpić pobudzenie w postaci

drżenia, ruchów mimowolnych, czkawki i kaszlu, a u

osób chorych na padaczkę może wystąpić napad
padaczkowy.



Może być podawany domięśniowo



Przeciwwskazania: porfiria i nadwrażliwość na lek.

Etomidat



Etomidat

jest pochodną imidazolu. Stosowany

jest do wprowadzenia do znieczulenia ogólnego i

do krótkotrwałego znieczulenia dożylnego.

Podczas indukcji mogą wystąpić mimowolne

skurcze mięśni, a podczas podawania – ból w

miejscu wstrzyknięcia. Częściej niż barbiturany

powoduję pobudzenie podczas budzenia.
Etomidat

charakteryzuje się najmniejszym

wpływem depresyjny na układ krążenia spośród

stosowanych do znieczulenia ogólnego, dlatego

jest szczególne zalecany u osób z chorobą

niedokrwienną serca.

Ketamina



Ketamina

jest pochodną cykloheksanonu. Stosowana

jest do wprowadzenia i podtrzymania znieczulenia,

zwłaszcza u osób z objawami wstrząsu. Wykazuje

silne działanie p/bólowe. Wywołuje krótkotrwały
bezdech jednak oddychanie szybko ulega

normalizacji. Może być podawana dożylnie i

domięśniowo.



Działania niepożądane: wywołuje pobudzenie w

czasie budzenia oraz niepokój ruchowy, halucynacje i

omamy. Powoduje również wzrost napięcia

mięśniowego, wzrost ciśnienia krwi oraz wzrost

ciśnienia śródczaszkowego.



Przeciwwskazania: porfiria, choroba wieńcowa i

nadciśnienie śródczaszkowe.

Propofol



Propofol

jest pochodną fenolu. Stosowany jest

do wprowadzenia i podtrzymywania znieczulenia

ogólnego. Propofol powoduje łagodne zasypianie

i szybkie odzyskiwanie świadomości, praktycznie

bez oszołomienia.



Działania niepożądane: wykazuje depresyjne

działanie na układ krążenia (hipotonia), bezdech

podczas indukcji może również powodować

występowanie drgawek w okresie
pooperacyjnym.



Przeciwwskazania: alergia na lek.

Anestetyki wziewne



Środki znieczulające wziewne są gazami lub

lotnymi cieczami, stosowanymi do wprowadzenia
i kontynuowania znieczulenia. Mogą być używane
samodzielnie lub w połączeniu ze środkami
znieczulającymi dożylnymi, środkami
zwiotczającymi i opioidowymi lekami p/bólowymi.



Do najważniejszych anestetyków wziewnych
należą: enfluran, eter dietylowy, halotan,
izofluran i podtlenek azotu (tlenek diazotu
N

O).

Anestetyki wziewne



Anestetyki wziewne wpływają depresyjnie na

czynność układu oddechowego i sercowo-

naczyniowego. Powodują przyspieszenie oddechów i

zmniejszenie objętości oddechowej oraz rozszerzenie

oskrzeli i hamowanie czynności aparatu rzęskowego

tchawicy. Działanie rozszerzające oskrzela

wykorzystuje się do przerywania stanu

astmatycznego przez uśpienie. Zmniejszają

kurczliwość i pracę mięśnia sercowego, osłabiają

czynność układu współczulnego co prowadzi do

hipotensji. Działają zwiotczająco na układ nerwowo-

mięśniowy. Wykazują również słabe działanie
hiperglikemiczne.

Enfluran



Enfluran jest stosowany zwykle w mieszaninie z
tlenem i podtlenkiem azotu. Wywołuje szybką
indukcję i działa zwiotczająco na mięśnie
szkieletowe. Działa depresyjnie na układ
oddechowy, obniża ciśnienie krwi, pobudza
czynność o.u.n., co wiąże się z występowaniem
drgawek padaczkowych. Praktycznie nie
wykazuje działania arytmogennego i
hepatotoksycznego.

Eter dietylowy



Eter dietylowy ma znikome zastosowanie ze
względu na wybuchowy charakter mieszaniny par
eteru z powietrzem. Jest środkiem
charakteryzującym się szerokim zakresem
terapeutycznym oraz działaniem pobudzającym
układ współczulny, które znosi depresyjny wpływ
na serce. Nie upośledza również czynności
układu oddechowego.



Wadą działanie eteru dietylowego jest powolna
indukcja oraz powolne budzenie.

Halotan



Halotan stosowany jest do wprowadzenia i
podtrzymywania znieczulenia, najczęściej z
tlenem i podtlenkiem azotu. Jest silnym lekiem
znieczulającym o słabym działaniu
przeciwbólowym i zwiotczającym mięśnie
prążkowane. Wykazuje działanie arytmogenne,
zwiększa przepływ mózgowy i ciśnienie
śródczaszkowe, powoduje bradykardię i
uszkodzenie wątroby. Wpływa natomiast
rozszerzająco na oskrzela.

Izofluran



Izofluran

działa pośrednio między enfluranem a

halotanem

. Jest środkiem o silnym działaniu

przeciwbólowym. Działa również zwiotczająco na
mięśnie poprzecznie prążkowane. Wywołuje
depresję oddechową, wymagającą wspomagania
oddechu. Nie powoduje natomiast arytmii i
praktycznie nie wykazuje działania
hepatotoksycznego.

Podtlenek azotu



Podtlenek azotu

jest słabym środkiem

znieczulającym stosowany jest do wprowadzenia
i podtrzymywania znieczulenia ogólnego w
połączeniu z innymi anestetykami. Ze względu na
silne właściwości p/bólowe stosowany jest
również w mieszaninie z tlenem do wywoływania
płytkiego znieczulenia bez utraty świadomości.



W odróżnieniu od innych anestetyków wykazuje
działanie pobudzające na układ współczulny,
które równoważy jego wpływ hipotensyjny i
depresyjny na mięsień sercowy.

Opioidowe leki przeciwbólowe



Opioidowe leki p/bólowe stosowane są nie tylko

do premedykacji i zwalczania bólu

pooperacyjnego, ale również w analgezji

śródoperacyjnej. Stosowane są dożylnie z tlenem

i podtlenkiem azotu oraz środkami

zwiotczającymi. W analgezji śródoperacyjnej

pozwalają na zmniejszenie dawek anestetyków.



Działania niepożądane: depresja oddechowa,

oraz nudności i wymioty.



W analgezji śródoperacyjnej stosowane są środki

silnie i krótkotrwale działające np. fentanyl.

Środki zwiotczające



W znieczuleniu ogólnym stosowane są

niedepolaryzujące środki zwiotczające (np.
pankuronium, tubokuraryna

) oraz depolaryzujące środki

zwiotczające (suksametonium).



Zwiotczenie mięśni ułatwia intubację oraz prowadzenie
oddechu kontrolowanego i operacji.



Działanie niedepolaryzujących środków zwiotczających

jest odwracalne po zakończeniu operacji przez
odwracalne inhibitory acetylocholinoesterazy.



Depolaryzujące środki zwiotczające stosowane są w

celu ułatwienia intubacji dotchawiczej po wprowadzeniu

do znieczulenia ogólnego. Nie ma leków odwracających

ich działanie.