Znaleziono na
wojsk-lek.org

1

WODA

Woda w organiźmie ludzkim stanowi od 45% do 75% masy ciała:

18% białka

12% tłuszcze

7% sole mineralne

Wyróżnia się trzy przestrzenie w organiźmie, w których znajduje się woda:

 30-40% m.c. – przestrzeń wewnątrzkomórkowa
 20% m.c. – przestrzeń zewnatrzkomórkowa
 1-3% m.c. – przestrzeń transkomórkowa

Woda w tkankach:

 skóra 71%
 tk. łączna 60%
 tk. tłuszczowa 30%
 mięśnie 80%
 subst. szara 85%
 kości 30%
 serce 77%
 wątroba 33%
 płuca 80%

Hipotonia: spadek objetości płynu pozakomórkowego przez nadmierne przechodzenie wody
do wnętrza komórki czy też wydalanie jej na zewnątrz ustroju. Charakteryzuje ją:

 odwodnienie
 spadek napięcia skóry
 obniżenie ciśnienia śródgałkowego
 skąpomocz
 spadek RR
 przyspieszenie tętna
 zapaść naczyniowa

Hipertonia: gdy płyny ustrojowe przemieszczają się z wnętrza komórek do przestrzeni
pozakomórkowej. Charakteryzuje ją:

 zmniejszone pocenie się
 gorączka
 pobudzenie psychiczne
 halucynacje
 drgawki
 porażenie ośrodka oddechowego
 śmierć

Znaleziono na
wojsk-lek.org

2

Bilans wody:

Wydalanie

Pobieranie

Przez skórę 400 ml

Z płynami 1500 ml

Przez płuca 500 ml

Z pokarmem 800 ml

Z moczem 1500 ml

Woda oksyd. 250 ml

Z kałem 150 ml

Razem 2550 ml

Razem 2550 ml

Woda oksydacyjna powstaje w organiźmie w wyniku metabolizmu:

100g węglowodanów → 60ml wody

100g tłuszczów → 109ml wody

100g białek → 44ml wody

Parowanie niewyczuwalne wzmaga się przy wzroście ciepłoty ciała i wynosi 500 ml na każdy
stopień powyżej 37

O

C.

Woda jest potrzebna organizmowi do wszystkich procesów biologicznych. Niedostateczna jej
podaż prowadzi do odwodnienia:

 odwodnienie łagodne – niedobór 5% zawartości ogólnej
 odwodnienie średnie – 10%
 odwodnienie cięzkie – 15%

Dla prawidłowych przemian energetycznych i metabolicznych w ustroju człowieka konieczne
jest utrzymianie w organiźmie stałego składu i objetości płynów ustrojowych, tzw.
homeostazy. Polega ona na:

 izohydrii – stałe stężenie jonów OH
 izotonii – stałe ciśnienie osmotyczne
 izojonii – stały skład płynów ustrojowych
 izowolemii – stałe fizjologiczne wielkości przestrzeni wodnych

Wody hydrosfery przez cały czas zmieniaja swoje położenie i ulegaja przemianom
fizycznym. Czynniki wpływajace:

 energia cieplna słońca
 siła ciężkości
 przyciąganie księżyca i słońca
 zmiany ciśnień
 reakcje chemiczne
 działalność mikroorganizmów i człowieka

Zasoby wodne: morza, oceany, lodowce, litosfera, jeziora, rzeki, wody gruntowe.

Podstawą samooczyszczania się wody w przyrodzie są cykle krążenia wody. Wyróżnia się:

 obieg mały – woda paruje z lądu i wraca
 obieg duży – paruje z mórz i oceanów, opada na ląd i rzekami spływa do

morza/oceanu

Znaleziono na
wojsk-lek.org

3

Stan wód:

 zły
 małe nakłady finansowe
 duża podaż w przemyśle
 43% zakładów ma zamknięty obieg wody

Oczyszczanie:

 chemiczne/biologiczne - ⅓
 mechaniczne - ⅓
 nieoczyszczane - ⅓

Klasy czystości:

I – można hodować łososie, wykorzystanie w przemyśle farmaceutycznym i spożywczym.
II – inne ryby, pojenie zwierząt, cele rekreacyjne.
III – przemysł pozaspożywczy i pozafarmaceutyczny, nawadnianie pól.

Podział ścieków:

1. Ścieki komunalne – dostaja się do rzek i stanowia zagrożenie chorobami zakaźnymi i
związkami toksycznymi.

 Choroby zakaźne: zarazki duru brzusznego, krętkowica, czerwonka bakteryjna, HAV,

HEV, zapalenie opon, zapalenie mózgu, zapalenie rogów przednich rdzenia, glista
ludzka, włosogłówka ludzka, przecinkowiec cholery.

 Związki toksyczne:

 detergenty – alergia, uszkodzenie śluzówki przewodu pokarmowego, watroby,

ułatwiaja wchłanianie innych trucizn

 wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne – działanie rakotwórcze
 azotany i azotyny – działanie rakotwórcze

2. Ścieki wiejskie

3. Ścieki przemysłowe:

 Hg, Pb, Cu, Cd – uszkodzenie cewek nerkowych: białkomocz, cukromocz, mocznica
 Zn, Co, Ni – uszkodzenie wątroby
 As, Sb, Bi, Fe, Au – naczynia włosowate
 Cu, Pb, Tl, Cd, Hg, Zn – zmiany mięśnia sercowego
 Cd, Co, Ni, As – pierwiastki promieniotwórcze – rakotwórcze

Wody opadowe – opadaja w formie deszczu, śniegu, mżawki: wolne od zanieczyszczeń
atmosfery, niesmaczne i mdłe, nie nadają się do picia, na ogół nieszkodliwe.

Wody powierzchniowe – rzeki, stawy, jeziora: niezdatne do picia w stanie naturalnym.

Znaleziono na
wojsk-lek.org

4

Wody podziemne – warstwy:

 podskórne – nad pierwszą warstwą nieprzepuszczalną, do kilku metrów,

niedostatecznie oczyszczone

 płytkie – od 6 do kilkunastu metrów, studnie gospodarcze
 głębinowe – na trzeciej warstwie nieprzepuszczalnej, przefiltrowane, ujęcia

wodociągowe

Zaopatrywanie ludności w wodę:

1. Indywidualne (studnie gospodarcze) – warunki:

 wody podziemne płytkie
 15m od zabudowań inwentarskich
 na wzniesieniu
 utwardzenie w okolicy 3m
 urządzenie do czerpania wody/pompa
 zabezpieczona przed zanieczyszczeniem z zewnątrz
 raz w roku kontrola sanitarna
 dezynfekowana (wapno chlorowane)

2. Centralne (wodociągi):

 strefa I – miejsce ujęcia oraz urządzenia powiązane
 strefa II – zbiornik, nie może być zakładów
 strefa III – zlewnie zasilajace zbiornik naturalny, ogólne przepisy sanitarno-

higieniczne

Cztery etapy uzdatniania wody:

1. Oczyszczanie (sedymentacja w odstajnikach, napowietrzanie, filtrowanie)
2. Napowietrzanie (usuwanie żelaza i manganu)
3. Wzbogacanie
4. Dezynfekcja – unieszkodliwianie drobnoustrojów

 metody fizyczne – promienie UV, jonizujące, ultradźwięki, filtry glinowo-iłowe
 metody chemiczne – ozonowanie, chlorowanie

Kontrola sanitarna:

 zapobieganie epidemiom wodnym – choroby zakaźne przenoszone przez wodę
 zapobieganie zatruciom i innym ujemnym skutkom

Ocena sanitarna zaopatrzenia ludności w wodę:

 czynniki topograficzne (?)
 urządzenie i zagospodarowanie stref ochronnych
 otoczenie pod względem zagrożenia zanieczyszczeniami
 dostęp osób postronnych
 ochrona przed gradem (?)

Znaleziono na
wojsk-lek.org

5

Ocena sanitarna wody pitnej:
1. Ocena własciwości:

 fizycznych (temp. do 11

O

C, barwa, zapach, metność)

 chemicznych (pH, substancje szkodliwe i pożądane, wskaźniki – Cl

2

, NO

2

, NO

3

, NH

4

)

 mikrobiologicznych i biologicznych

2. Porównanie z normami
3. Interpretacja wyników
4. Wydanie orzeczenia

Drobnoustroje wody:

 właściwe bakterie wodne – na ogół nieszkodliwe dla człowieka
 bakterie glebowe – spłukiwane do wody wraz z opadami
 drobnoustroje ściekowe – w tym chorobotwórcze

Ocena bakteriologiczna:

 liczba bakterii w 1cm

3

wody wyhodowana na agarze po 72h w temp. 20

O

C

 liczba bakterii w 1cm

3

wody wyhodowana na agarze po 24h w temp. 37

O

C

Warunki bakteriologiczne wody:

 w 100cm

3

nie może być ani jednej bakterii grupy coli typu fekalnego

 wskaźnik coli w 100cm

3

wody lub NPL bakterii grupy coli nie może przekraczać 1

 liczba kolonii na agarze odżywczym po 72h w temp. :

 37

O

C nie może przekraczać 10/1cm

3

wody

 24

O

C nie może przekraczać 50/1cm

3

wody

Miano coli – najmniejsza objetość wody z której można wyhodować kolonię
Wskaźnik

coli – liczba kolonii wyhodowana z całej objętości wody

NPL – najbardziej prawdopodobna liczba coli ze 100cm

3

wody badanej