WODA

Woda w organiźmie ludzkim stanowi od 45% do 75% masy ciała: 18% białka

12% tłuszcze

7% sole mineralne

Wyróżnia się trzy przestrzenie w organiźmie, w których znajduje się woda:

 30-40% m.c. – przestrzeń wewnątrzkomórkowa

 20% m.c. – przestrzeń zewnatrzkomórkowa

 1-3% m.c. – przestrzeń transkomórkowa

Woda w tkankach:

 skóra 71%

 tk. łączna 60%

 tk. tłuszczowa 30%

 mięśnie 80%

 subst. szara 85%

 kości 30%

 serce 77%

 wątroba 33%

 płuca 80%

Hipotonia: spadek objetości płynu pozakomórkowego przez nadmierne przechodzenie wody do wnętrza komórki czy też wydalanie jej na zewnątrz ustroju. Charakteryzuje ją:

 odwodnienie

 spadek napięcia skóry

 obniżenie ciśnienia śródgałkowego

 skąpomocz

 spadek RR

 przyspieszenie tętna

 zapaść naczyniowa

Hipertonia: gdy płyny ustrojowe przemieszczają się z wnętrza komórek do przestrzeni pozakomórkowej. Charakteryzuje ją:

 zmniejszone pocenie się

 gorączka

 pobudzenie psychiczne

 halucynacje

 drgawki

 porażenie ośrodka oddechowego

 śmierć

Znaleziono na

1

wojsk-lek.org

Bilans wody:

Wydalanie

Pobieranie

Przez skórę 400 ml

Z płynami 1500 ml

Przez płuca 500 ml

Z pokarmem 800 ml

Z moczem 1500 ml

Woda oksyd. 250 ml

Z kałem 150 ml

Razem 2550 ml

Razem 2550 ml

Woda oksydacyjna powstaje w organiźmie w wyniku metabolizmu: 100g węglowodanów → 60ml wody

100g tłuszczów → 109ml wody

100g białek → 44ml wody

Parowanie niewyczuwalne wzmaga się przy wzroście ciepłoty ciała i wynosi 500 ml na każdy stopień powyżej 37OC.

Woda jest potrzebna organizmowi do wszystkich procesów biologicznych. Niedostateczna jej podaż prowadzi do odwodnienia:

 odwodnienie łagodne – niedobór 5% zawartości ogólnej

 odwodnienie średnie – 10%

 odwodnienie cięzkie – 15%

Dla prawidłowych przemian energetycznych i metabolicznych w ustroju człowieka konieczne jest utrzymianie w organiźmie stałego składu i objetości płynów ustrojowych, tzw.

homeostazy. Polega ona na:

 izohydrii – stałe stężenie jonów OH

 izotonii – stałe ciśnienie osmotyczne

 izojonii – stały skład płynów ustrojowych

 izowolemii – stałe fizjologiczne wielkości przestrzeni wodnych Wody hydrosfery przez cały czas zmieniaja swoje położenie i ulegaja przemianom fizycznym. Czynniki wpływajace:

 energia cieplna słońca

 siła ciężkości

 przyciąganie księżyca i słońca

 zmiany ciśnień

 reakcje chemiczne

 działalność mikroorganizmów i człowieka

Zasoby wodne: morza, oceany, lodowce, litosfera, jeziora, rzeki, wody gruntowe.

Podstawą samooczyszczania się wody w przyrodzie są cykle krążenia wody. Wyróżnia się:

 obieg mały – woda paruje z lądu i wraca

 obieg duży – paruje z mórz i oceanów, opada na ląd i rzekami spływa do morza/oceanu

Znaleziono na

2

wojsk-lek.org

Stan wód:

 zły

 małe nakłady finansowe

 duża podaż w przemyśle

 43% zakładów ma zamknięty obieg wody

Oczyszczanie:

 chemiczne/biologiczne - ⅓

 mechaniczne - ⅓

 nieoczyszczane - ⅓

Klasy czystości:

I – można hodować łososie, wykorzystanie w przemyśle farmaceutycznym i spożywczym.

II – inne ryby, pojenie zwierząt, cele rekreacyjne.

III – przemysł pozaspożywczy i pozafarmaceutyczny, nawadnianie pól.

Podział ścieków:

1. Ścieki komunalne – dostaja się do rzek i stanowia zagrożenie chorobami zakaźnymi i związkami toksycznymi.

 Choroby zakaźne: zarazki duru brzusznego, krętkowica, czerwonka bakteryjna, HAV, HEV, zapalenie opon, zapalenie mózgu, zapalenie rogów przednich rdzenia, glista ludzka, włosogłówka ludzka, przecinkowiec cholery.

 Związki toksyczne:

 detergenty – alergia, uszkodzenie śluzówki przewodu pokarmowego, watroby, ułatwiaja wchłanianie innych trucizn

 wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne – działanie rakotwórcze

 azotany i azotyny – działanie rakotwórcze

2. Ścieki wiejskie

3. Ścieki przemysłowe:

 Hg, Pb, Cu, Cd – uszkodzenie cewek nerkowych: białkomocz, cukromocz, mocznica

 Zn, Co, Ni – uszkodzenie wątroby

 As, Sb, Bi, Fe, Au – naczynia włosowate

 Cu, Pb, Tl, Cd, Hg, Zn – zmiany mięśnia sercowego

 Cd, Co, Ni, As – pierwiastki promieniotwórcze – rakotwórcze Wody opadowe – opadaja w formie deszczu, śniegu, mżawki: wolne od zanieczyszczeń atmosfery, niesmaczne i mdłe, nie nadają się do picia, na ogół nieszkodliwe.

Wody powierzchniowe – rzeki, stawy, jeziora: niezdatne do picia w stanie naturalnym.

Znaleziono na

3

wojsk-lek.org

Wody podziemne – warstwy:

 podskórne – nad pierwszą warstwą nieprzepuszczalną, do kilku metrów, niedostatecznie oczyszczone

 płytkie – od 6 do kilkunastu metrów, studnie gospodarcze

 głębinowe – na trzeciej warstwie nieprzepuszczalnej, przefiltrowane, ujęcia wodociągowe

Zaopatrywanie ludności w wodę:

1. Indywidualne (studnie gospodarcze) – warunki:

 wody podziemne płytkie

 15m od zabudowań inwentarskich

 na wzniesieniu

 utwardzenie w okolicy 3m

 urządzenie do czerpania wody/pompa

 zabezpieczona przed zanieczyszczeniem z zewnątrz

 raz w roku kontrola sanitarna

 dezynfekowana (wapno chlorowane)

2. Centralne (wodociągi):

 strefa I – miejsce ujęcia oraz urządzenia powiązane

 strefa II – zbiornik, nie może być zakładów

 strefa III – zlewnie zasilajace zbiornik naturalny, ogólne przepisy sanitarno-higieniczne

Cztery etapy uzdatniania wody:

1. Oczyszczanie (sedymentacja w odstajnikach, napowietrzanie, filtrowanie) 2. Napowietrzanie (usuwanie żelaza i manganu)

3. Wzbogacanie

4. Dezynfekcja – unieszkodliwianie drobnoustrojów

 metody fizyczne – promienie UV, jonizujące, ultradźwięki, filtry glinowo-iłowe

 metody chemiczne – ozonowanie, chlorowanie

Kontrola sanitarna:

 zapobieganie epidemiom wodnym – choroby zakaźne przenoszone przez wodę

 zapobieganie zatruciom i innym ujemnym skutkom

Ocena sanitarna zaopatrzenia ludności w wodę:

 czynniki topograficzne (?)

 urządzenie i zagospodarowanie stref ochronnych

 otoczenie pod względem zagrożenia zanieczyszczeniami

 dostęp osób postronnych

 ochrona przed gradem (?)

Znaleziono na

4

wojsk-lek.org

Ocena sanitarna wody pitnej:

1. Ocena własciwości:

 fizycznych (temp. do 11OC, barwa, zapach, metność)

 chemicznych (pH, substancje szkodliwe i pożądane, wskaźniki – Cl2, NO2, NO3, NH4)

 mikrobiologicznych i biologicznych

2. Porównanie z normami

3. Interpretacja wyników

4. Wydanie orzeczenia

Drobnoustroje wody:

 właściwe bakterie wodne – na ogół nieszkodliwe dla człowieka

 bakterie glebowe – spłukiwane do wody wraz z opadami

 drobnoustroje ściekowe – w tym chorobotwórcze

Ocena bakteriologiczna:

 liczba bakterii w 1cm3 wody wyhodowana na agarze po 72h w temp. 20OC

 liczba bakterii w 1cm3 wody wyhodowana na agarze po 24h w temp. 37OC

Warunki bakteriologiczne wody:

 w 100cm3 nie może być ani jednej bakterii grupy coli typu fekalnego

 wskaźnik coli w 100cm3 wody lub NPL bakterii grupy coli nie może przekraczać 1

 liczba kolonii na agarze odżywczym po 72h w temp. :

 37OC nie może przekraczać 10/1cm3 wody

 24OC nie może przekraczać 50/1cm3 wody

Miano coli – najmniejsza objetość wody z której można wyhodować kolonię Wskaźnik coli – liczba kolonii wyhodowana z całej objętości wody NPL – najbardziej prawdopodobna liczba coli ze 100cm3 wody badanej Znaleziono na

5

wojsk-lek.org