ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PRZEDSIĘBIORSTWA I KOSZTY ICH

POZYSKANIA

Dwukryterialny podział źródeł finansowania majątku przedsiębiorstwa:

Charakter własności

Treść

własne

obce

zewnętrzne

emisja akcji,

nowi udziałowcy,

emisja obligacji,

kredyt i pochodne

,

Pochodzenie kapitału

Wewnętrzne

nadwyżka finansowa zobowiązania bieżące

Finansowanie kapitałem własnym:
1. Emisja akcji lub przyjęcie nowych udziałowców (venture capital) – obarczone

ryzykiem utraty kontroli nad przedsiębiorstwem.

2. Wysoki koszt kapitału – udziałowcy zainteresowani są wysokim zwrotem

z inwestycji, większymi niż na otwartym rynku korzyściami w postaci wzrostu

wartości przedsiębiorstwa czy dywidend.

3. Odmienne cele wykorzystania nadwyżki finansowej w koncepcji zarządzania

strategicznego (finansowanie inwestycji) w porównaniu z taktycznym sterowaniem

przepływami finansowymi (budowa kapitału pracującego) powoduje trudności w

podejmowaniu racjonalnych decyzji.

Nadwyżka finansowa – miara wolnych środków pieniężnych służących

samofinansowaniu się przedsiębiorstwa wygospodarowanych w normalnie prowadzonej
działalności gospodarczej. Źródła nadwyżki finansowej to zysk netto i koszty nie będące

wydatkami (amortyzacja).

NF = WF + Amortyzacja

Finansowanie kapitałami obcymi:

1. Zobowiązania bieżące:

-

płacone w terminach stanowią najtańsze źródło finansowania (zerowy koszt),

-

krótkie terminy płatności w porównaniu z eksploatacją inwestycji mogą

prowadzić do zbytniego zadłużenia przedsiębiorstwa i utraty płynności

finansowej,

-

faktoring – zabezpiecza przedsiębiorstwo przed utratą płynności, bardzo drogi i

w swej najczęściej występującej formie nie ogranicza ryzyka spłaty zobowiązań.

2. Zobowiązania długoterminowe:

-

kredyt bankowy – potrzeba zdolności kredytowej, posiadania zabezpieczeń, cena

– odsetki,

-

leasing – dostępny nawet dla nowopowstałych przedsiębiorstw, mniej formalnych

barier uzyskania, ale brak tytułu własności do przedmiotu finansowania, ryzyko

upadłości leasingodawcy, wyższy koszt od kredytu,

-

obligacje i commercial papers – popularne źródło na rozwiniętych rynkach

kapitałowych (USA, Wlk. Brytania, Japonia), w Polsce dość ograniczone
zastosowanie, koszt – odsetki i prowizje.

3. Zobowiązania pozafinansowe:

-

współfinansowanie – wspólne z innym przedsiębiorstwem podejmowanie

inwestycji, jest obarczone ryzykiem utraty partnera oraz obciążone kosztem w
postaci utraty części korzyści z inwestycji,

-

partnerstwo publiczno-prywatne – wspólne z instytucjami sektora publicznego

finansowanie inwestycji przysparzających dóbr publicznych, czerpanie korzyści

ze sprzedaży tych dóbr,

4. Dotacje środkami pomocowymi:

-

programy pomocowe UE w ramach funduszy wspierających konkurencyjność

przedsiębiorstw, rozwój regionu i struktur społecznych, koszt – długotrwała

procedura pozyskania oraz niepewność zdobycia,

-

ulgi podatkowe i dotacje z państwowych funduszy publicznych (np. PFRON) –

określone i ukierunkowane inwestycje, koszt to stosowanie szczegółowych
procedur inwestycyjnych oraz możliwość kontroli służb państwowych.

Koszt kapitału przedsięwzięcia gospodarczego wyraża koszt jego finansowania i stanowi
na ogół wymaganą stopę zwrotu przy ocenie efektywności projektów inwestycyjnych.

Koszt kapitałów własnych jest pojęciem wielokryterialnym i trudnym do zdefiniowania.

Najczęściej mówi się o nim w znaczeniu oczekiwanego zwrotu na inwestowanych

środkach. Na jego wysokość mają wpływ:

-

inflacja,

-

popyt i podaż na kapitały na rynku,

-

pozycja papierów wartościowych firmy na rynku,

-

ryzyko operacyjne i finansowe projektu gospodarczego,

-

wartość niezbędnych nakładów.

Rozliczenia

międzyokresowe

Zobowiązania

krótkotermi-

nowe

Zobowiązania

długoterminowe

Kapitał własny

1.Zobowiązania z

tytułu emisji
dłużnych
papierów
wartościowych

2.Długoterminow

e pożyczki i
kredyty

3.

Inne
zobowiązania

1.Zobowiązania z tytułu emisji

dłużnych papierów wartościowych

2.Kredyty i pożyczki
3.Zobowiązania z tytułu dostaw i

usług

4.Zobowiązania wekslowe
5.Zobowiązania z tytułu podatków,

ceł i ubezpieczeń społecznych

6.Zobowiązania z tytułu

wynagrodzeń

1.Kapitał

podstawowy

2.Kapitał

zapasowy

3.Kapitał

rezerwowy

4.Wynik

finansowy (zysk
+, strata -)

PASYWA (KAPITAŁY)

Początkowa wartość

majątkowa projektu

gospodarczego np.

majątek przedsiębiorstwa

Kapitały własne

Stopień

zadłużenia

projektu

determinuje

strukturę jego

finansowania

Kapitały obce

Cztery podejścia do liczenia kosztu kapitałów własnych:
1. dynamika cen akcji przedsiębiorstwa – wykorzystywana w publicznych spółkach

akcyjnych oraz innych przedsiębiorstwach notowanych na otwartym rynku, wyraża
stopę oczekiwanych korzyści inwestorów z posiadanych akcji:

poczatkowa

akcji

Cena

poczatkowa

akcji

Cena

-

koncowa

akcji

Cena

R

W

=

2. dynamika i kwota dywidend – wykorzystywana przez przedsiębiorstwa wypłacające

dywidendy, wyraża stopień oczekiwanych przepływów pieniężnych z posiadanych
inwestycji:

wlasnych

kapitalow

Wartosc

Dywidendy

R

W

=

3. wskaźnik rentowności kapitałów własnych ROE – wyraża oczekiwaną zyskowność

na zainwestowanych środkach i wykorzystywany jest przed przedsiębiorstwa małe
oraz nie wypłacające dywidend:

wlasnych

kapitalow

Wartosc

netto

Zysk

R

W

=

4. przeciętna stopa odsetkowa od wkładów długoterminowych, przeciętna dynamika

cen i wskaźników giełdowych – stopień utraconych korzyści w przypadku obliczeń
opartych na koszcie alternatywnym.

Koszt kapitałów obcych to cena jaką płaci przedsiębiorstwo za udostępnione środki

(odsetki, prowizje, opłaty leasingowe itp.). Cenę tę koryguje się o stopę podatku
dochodowego z tytułu zmniejszenia się podstawy opodatkowania (koszty finansowe są

kosztem uzyskania przychodu i pomniejszają dochód przedsiębiorstwa – efekt tarczy
podatkowej):

(

)

O

T

-

1

R

O

∗

=

gdzie: T – stopa podatkowa, O – stopa odsetkowa.

Uwzględniając strukturę finansowania projektu inwestycyjnego, szacuje się

średnioważony koszt kapitałów (WACC):

K

K

K

R

K

R

O

W

O

O

W

W

WACC

+

∗

+

∗

=

,

gdzie: Kw – kapitały własne, Ko – kapitały obce.

Wykorzystanie WACC:

1. jest to całkowity dochód jaki przedsiębiorstwo musi uzyskać na posiadanych przez

siebie aktywach, aby utrzymać swoją wartość (akcji, udziałów itp.) – w tym zakresie

można WACC porównywać z ROA i określić zasadność funkcjonowania

przedsiębiorstwa,

2. jest to wymagany dochód z każdej podejmowanej inwestycji, którą cechuje podobne

ryzyko do ryzyka prowadzonej już działalności,

3. jest to stopa dyskontowa w wycenie przedsiębiorstwa metodą NPV oraz DCF,

4. jest to docelowa stopa planowanych działań przedsiębiorstwa w budowie

odpowiedniej struktury kapitałowej.

Wpływ kosztu kapitałów na opłacalność inwestycji:

1. przez obciążenie zysków z inwestycji obniża nadwyżkę finansową,

2. przez uwzględnienie jako stopa dyskontową – na wartość bieżącą skumulowanych

nadwyżek finansowych.

Przykład

Właściciele decydują się w ciągu kilku najbliższych lat nie pobierać dywidendy, a cały

wynik finansowy przeznaczać na reinwestycje w przedsiębiorstwo. Planowana

zyskowność kapitałów własnych na podstawie aproksymacji lat ubiegłych wynosi ROE =

15%. Wartość kapitałów własnych wynosi 300 000.

Ponadto przedsiębiorstwo korzysta z następującego zadłużenia:

1. kredyty długoterminowe – 400 000, oprocentowanie 5% w skali roku,

2. kredyty krótkoterminowe – 100 000, oprocentowane 10% w skali roku,

3. zobowiązania wobec dostawców i inne 200 000, bez oprocentowania.

Ile wynosi bieżący średnioważony koszt kapitałów (WACC) w przedsiębiorstwie.

Obliczenia:

Skorygowana o stopę podatku dochodowego (20%) stopa oprocentowania kredytów

wynosi:

1. dla długoterminowych = (1-0,2)*0,05 = 0,04,

2. dla krótkoterminowych = (1-0,2)*0,10 = 0,08.

z tego:

%

,

,

,

*

%

*

,

,

9

6

069

0

300000

200000

100000

400000

15

0

300000

0

200000

08

0

100000

04

0

400000

=

=

+

+

+

+

+

∗

+

∗

=

WACC