Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005
Zadania etapu wojewódzkiego
1
B
........................................................
pieczątka nagłówkowa WKK
. . . . . . . . . . . . . . .
kod pracy ucznia
(wpisuje uczeń)
KONKURS PRZEDMIOTOWY CHEMICZNY
DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW
ETAP WOJEWÓDZKI
Drogi Uczniu,
Przed tobą test złożony z 20 zadań. Czytaj wszystko bardzo uważnie i udziel
prawidłowej odpowiedzi w załączonej karcie odpowiedzi.
• W zadaniach 2, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16
podane są cztery odpowiedzi: A, B, C, D. Tylko jedna
z nich jest poprawna. Wybierz ją i zaznacz X w karcie
odpowiedzi.
• Zadania 1, 3, 4, 17, 18, 19, 20 należy rozwiązać w karcie
odpowiedzi.
• Nie oddajesz arkusza z testem, możesz robić na nim robić
notatki.
• Nie
używaj korektora.
• Jeśli się pomylisz, błędne zaznaczenie otocz kółkiem
i zaznacz znakiem X inną odpowiedź.
• Możesz korzystać z tablic dołączonych do zestawu zadań.
Pracuj samodzielnie.
Powodzenia!
Czas pracy:
90 minut
Liczba punktów
możliwych
do uzyskania:
46
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005
Zadania etapu wojewódzkiego
2
Informacja do zadań
Węgiel kamienny, brunatny, torf, antracyt, diament, grafit to tylko niektóre postacie, w których
występuje pierwiastek węgiel. Jest on podstawowym składnikiem przyrody ożywionej.
Wchodzi w skład związków warunkujących istnienie życia, ale też jest składnikiem
toksycznego tlenku węgla ( II ). Znajdziemy go w cukrze i mydle, benzynie i wydychanym
powietrzu. Zawartość węgla w skorupie ziemskiej wynosi około 8,7%. Bez węgla nie byłoby
życia, ale bez metali nie wyobrażamy sobie życia. Szerokie zastosowanie tych pierwiastków
zmusza nas do zaznajomienia się z ich właściwościami. Zadania zawarte w teście pokazują
niektóre właściwości węgla, metali i ich związków.
Zadanie 1 (0-2p.)
Podaj położenie węgla w układzie okresowym pierwiastków, oraz liczbę elektronów
walencyjnych w atomie.
Zadanie 2 (0-1p.)
Obowiązującą aktualnie jednostkę masy atomowej stanowi:
A.
14
1
masy
14
6
C
B.
6
1
masy
12
6
C
C.
12
1
masy
14
6
C
D.
12
1
masy
12
6
C
Zadanie 3 (0-4p.)
Za pomocą jakich reakcji można stwierdzić obecność węgla w:
1. sacharozie
2. etynie
Podaj zwięzły opis odpowiednich doświadczeń, sformułuj obserwacje i wnioski.
Zadanie 4 (0-3p.)
Gdzie jest więcej atomów węgla: w 5g propanu czy w 5g propenu. Wykonaj
obliczenia.
Zadanie 5 (0-1p.)
Ropa naftowa to:
A. gęsta, oleista ciecz o barwie od brunatnej do czarnej, rozpuszczalna w wodzie
B. związek chemiczny
C. mieszanina węglowodorów
D. oleista ciecz, zwana olejem skalnym, mieszanina jednorodna ciekłych tłuszczów
Zadanie 6 (0-1p.)
Dysponując 5 modelami atomów węgla i 14 modelami atomów wodoru można
zbudować modele:
A. 2 cząsteczek metanu i 1 cząsteczki propenu
B. 1 cząsteczki butanu i 1 cząsteczki metanu
C. 1 cząsteczki etanu i 1 cząsteczki propanu
D. odpowiedzi A,B,C są poprawne
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005
Zadania etapu wojewódzkiego
3
Zadanie 7 (0-1p.)
Aby odróżnić węglowodór nasycony od nienasyconego należy użyć:
A. wody destylowanej
B. wody bromowej
C. wody wapiennej
D. wody sodowej
Zadanie 8 (0-1p.)
Największej ilości tlenu trzeba do całkowitego spalenia:
A. 1 cząsteczki propanu
B. 1 cząsteczki propynu
C. 1 cząsteczki propenu
D. Do spalenia węglowodorów w p. A, B, C potrzeba jednakowej ilości tlenu
Zadanie 9 (0-1p.)
Po spaleniu 90g glukozy powstało 54g H
2
O. Ile CO
2
wydzieliło się w tej reakcji
A. 13,2g
B. 132g
C. 264g
D. 26,4g
Zadanie 10 (0-1p.)
Otrzymano CaSO
4
działając kwasem siarkowym ( VI ) na:
I CaO, II Ca(OH)
2
, III Ca, IV Ca Cl
2
.
Skróconym równaniem jonowym:
Ca
2+
+SO
4
2-
→
CaSO
4
można przedstawić reakcję zachodzącą w doświadczeniach:
A. I, II, III
B. II, IV
C. I, II, IV
D. I, II, III, IV
Zadanie 11 (0-1p.)
Właściwości redukcyjne posiada:
A. Glukoza i sacharoza
B. Glukoza i skrobia
C. Glukoza
D. Sacharoza
Zadanie 12 (0-1p.)
Alkohol zawierający 60% węgla w cząsteczce to:
A. etanol
B. propanol
C. metanol
D. butanol
Zadanie 13 (0-1p.)
Stop którego jednym ze składników jest węgiel to :
A. stal
B. brąz
C. duraluminium
D. mosiądz
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005
Zadania etapu wojewódzkiego
4
Zadanie 14 (0-1p.)
W reakcji hydrolizy skrobii
(C
6
H
10
O
5
)
n
+nH
2
O
→
r
katalizato
n C
6
H
12
O
6
skrobia reaguje z wodą w stosunku masowym:
A. 6:1
B. 3:1
C. 9:1
D. 1:1
Zadanie 15 (0-1p.)
Które z wymienionych produktów nie zawierają białka:
A. ser i miód
B. miód i ocet
C. śledzie i ocet
D. fasolka i dżem
Zadanie 16 (0-1p.)
W roztworze sacharozy na dwie cząsteczki cukru przypada 50 cząsteczek wody.
Stężenie roztworu wynosi:
A. 76 %
B. 43,18 %
C. 4,318 %
D. 7,6 %
Zadanie 17 (0-9p.)
Zmieszano 300cm
3
2 molowego roztworu kwasu siarkowego ( VI ) i 300cm
3
15%
roztworu tego kwasu o gęstości 1,2g/cm
3
. Z tak uzyskanego roztworu pobrano próbkę
30cm
3
. Czy ilość kwasu zawarta w tej próbce wystarczy do przeprowadzenia reakcji z 6,5g
cynku?
Wykonaj obliczenia.
Zadanie 18 (0-2p.)
Ułóż równania podanych reakcji lub zaznacz, że reakcja nie zachodzi:
1. Zn + CuSO
4
→
2. Cu + ZnSO
4
→
Zadanie 19 (0-4p.)
Wykonaj rysunek czynności doświadczalnych, jakie należy wykonać aby stwierdzić,
że wodór jest reduktorem. Zapisz równanie, obserwacje i wniosek.
Zadanie 20 (0-9p.)
Węgiel kamienny zawiera 3,2% siarki w postaci jej związków. Podczas spalania
węgla 50% siarki utlenia się do SO
2
i wydostaje do atmosfery. Tam 10% masowych SO
2
utlenia się do SO
3
, który z wodą tworzy H
2
SO
4
. Zanieczyszczenie środowiska związkami
siarki powoduje duże straty w gospodarce. Jaką ilość żelaza może rozpuścić kwas siarkowy
( VI ), powstający w wyniku opisanych przemian po spaleniu 20 ton węgla kamiennego.
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005
Zadania etapu wojewódzkiego
5
U
K Ł A D O K R E S O W Y P I E R W I A S T K Ó W C H E M I C Z N Y C H
1
18
1
1
H
wodór
1,01
2
12
Mg
magnez
24,31
13
14
15
16
17
2
He
hel
4,0
2
3
Li
lit
6,94
4
Be
beryl
9,01
5
B
bor
10,81
6
C
węgiel
12,01
7
N
azot
14,01
8
O
tlen
16,0
9
F
fluor
19,0
10
Ne
neon
20,18
3
11
Na
sód
22,99
12
Mg
magnez
24,31
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
Al
glin
26,98
14
Si
krzem
28,09
15
P
fosfor
30,97
16
S
siarka
32,06
17
Cl
chlor
35,45
18
Ar
argon
39,95
4
19
K
potas
39,10
20
Ca
wapń
40,08
21
Sc
skand
44,96
22
Ti
tytan
47,88
23
V
wanad
50,94
24
Cr
chrom
51,99
25
Mn
mangan
54,94
26
Fe
żelazo
55,85
27
Co
kobalt
58,93
28
Ni
nikiel
58,69
29
Cu
miedź
63,55
30
Zn
cynk
65,38
31
Ga
gal
69,72
32
Ge
german
72,59
33
As
arsen
74,92
34
Se
selen
78,96
35
Br
brom
79,9
36
Kr
krypton
83,8
5
37
Rb
rubid
85,47
38
Sr
stront
87,62
39
Y
itr
88,91
40
Zr
cyrkon
91,22
41
Nb
niob
92,91
42
Mo
molibden
95,94
43
Tc
technet
96,90
44
Ru
ruten
101,07
45
Rh
rod
102,91
46
Pd
pallad
106,42
47
Ag
srebro
107,87
48
Cd
kadm
112,41
49
In
ind
114,82
50
Sn
cyna
118,69
51
Sb
antymon
121,75
52
Te
tellur
127,60
53
I
jod
126,91
54
Xe
ksenon
131,29
6
55
Cs
cez
132,91
56
Ba
bar
137,33
La-Lu
57-71
72
Hf
hafn
178,49
73
Ta
tantal
180,95
74
W
wolfram
183,85
75
Re
ren
186,21
76
Os
osm
190,2
77
Ir
iryd
192,2
78
Pt
platyna
195,08
79
Au
złoto
196,97
80
Hg
rtęć
200,59
81
Tl
tal
204,38
82
Pb
ołów
207,2
83
Bi
bizmut
208,98
84
Po
polon
208,98
85
At
astat
209,99
86
Rn
radon
222,02
7
87
Fr
frans
223,02
88
Ra
rad
226,03
Ac-Lr
89-103
104
Rf
rutherford
261,1
105
Db
dubn
262,11
106
Sg
seaborg
263,12
107
Bh
bohr
262,12
108
Hs
has
265,1
109
Mt
meitner
266,1
110
Uun
111
Uuu
112
Uub
114
Uuq
57
La
lantan
138,91
58
Ce
cer
140,12
59
Pr
prazeodym
140,91
60
Nd
neodym
144,24
61
Pm
promet
144,91
62
Sm
samar
150,36
63
Eu
europ
151,96
64
Gd
gadolin
157,25
65
Tb
terb
158,93
66
Dy
dysproz
162,5
67
Ho
holm
164,93
68
Er
erb
167,26
69
Tm
tul
168,93
70
Yb
iterb
173,04
71
Lu
lutet
174,97
89
Ac
aktyn
227,03
90
Th
tor
232,04
91
Pa
protaktyn
231,04
92
U
uran
238,03
93
Np
neptun
237,05
94
Pu
pluton
244,06
95
Am
ameryk
243,06
96
Cm
kiur
247,07
97
Bk
berkel
247,07
98
Cf
kaliforn
251,08
99
Es
einstein
252,08
100
Fm
ferm
257,09
101
Md
mendelew
258,1
102
No
nobel
259,1
103
Lr
lorens
260,1
liczba atomowa
masa atomowa [u]
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005
Etap wojewódzki
6
T
A B E L A R O Z P U S Z C Z A L N O Ś C I N I E K T Ó R Y C H S O L I
I W O D O R O T L E N K Ó W W W O D Z I E
Szereg aktywności metali
K
Na
Li
Ca Mg Al Mn Zn
Fe
Sn
Pb
H
2
Cu Hg Ag Au
Pt
R
O Z P U S Z C Z A L N O Ś Ć N I E K T Ó R Y C H S U B S T A N C J I
W Z A L E Ż N O Ś C I O D T E M P E R A T U R Y
Rozpuszczalność [ g / 100 g H
2
O ]
Substancja
0
o
C
20
o
C
40
o
C
60
o
C
80
o
C
100
o
C
KNO
3
13,6
31,9
62,9
109,0
170,9
242,4
K
2
CO
3
158,5
167,3
181,4
202,7
230,9
268,6
K
2
SO
4
8,53
11,0
14,8
18,4
21,5
24,0
CuSO
4
24,0
35,5
53,2
81,8
131,2
139,5
NaCl
35,6
35,9
36,4
37,1
38,0
39,0
NH
4
Cl
29,4
37,1
45,8
55,3
65,7
77,0
CH
3
COONa
79
111
192
139
153
170
C
12
H
22
O
11
179
204
238
288
363
488
OH
-
Cl
-
NO
3
-
S
2-
SO
3
2-
SO
4
2-
CO
3
2-
PO
4
3-
CH
3
COO
-
Li
+
R
R
R
R
R
R
R
N
R
Na
+
R
R
R
R
R
R
R
R
R
K
+
R
R
R
R
R
R
R
R
R
NH
4
+
R
R
R
R
R
R
R
R
R
Ag
+
N
N
R
N
N
T
N
N
R
Mg
2+
N
R
R
−
N
R
N
N
R
Ca
2+
T
R
R
R
N
T
N
N
R
Cu
2+
N
R
R
N
−
R
N
N
R
Ba
2+
R
R
R
R
N
N
N
N
R
Zn
2+
N
R
R
N
N
R
N
N
R
Pb
2+
N
T
R
N
N
N
N
N
R
Fe
2+
N
R
R
N
N
R
N
N
R
Fe
3+
N
R
R
N
−
R
−
N
−
Al
3+
N
R
R
−
−
R
−
N
R
R – substancja rozpuszczalna; T – substancja trudno rozpuszczalna; N – substancja
praktycznie nierozpuszczalna;
− oznacza, że substancja nie została otrzymana lub
rozkłada się w wodzie
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005
Etap wojewódzki
7
KARTA ODPOWIEDZI UCZNIA
KONKURS PRZEDMIOTOWY CHEMICZNY
DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW
ETAP WOJEWÓDZKI
Zadanie 1
…………………..........................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
Nr zad.
Odpowiedzi
2
A
B
C
D
5
A
B
C
D
6
A
B
C
D
7
A
B
C
D
8
A
B
C
D
9
A
B
C
D
10
A
B
C
D
11
A
B
C
D
12
A
B
C
D
13
A
B
C
D
14
A
B
C
D
15
A
B
C
D
16
A
B
C
D
Zadanie 3
1.................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
2.................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
Zadanie 4
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005
Etap wojewódzki
8
Zadanie 17
……………………………............................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
Równanie reakcji
....................................................................................................................................................
Zadanie 18
1.
................................................................................................................................................
2.
................................................................................................................................................
Zadanie 19
rysunek
Obserwacje....................................................................................................................
.......................................................................................................................................
Wniosek.........................................................................................................................
.......................................................................................................................................
Równanie.......................................................................................................................
.......................................................................................................................................
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005
Etap wojewódzki
9
Zadanie 20
Równania reakcji............................................................................................................
……………………………............................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
Obliczenia.......................................................................................................................
……………………………............................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
……………………………............................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2004/2005
Etap wojewódzki
10
__________________________________________________________________________
Brudnopis (nie podlega ocenie)