Katarzyna Szafranowska
Taktyki Pamięci
Byłeś kiedyś w sytuacji, w której spotkałeś naprawdę wielu ludzi? Podczas przedstawiania
osób naprawdę starasz się zapamiętać wszystkie imiona, lecz często zaraz potem ich nie
pamiętasz. Miałeś tak kiedyś?
Ja miałam. Pamiętam jak dziś, że kiedyś na dużym szkoleniu pewien chłopak, powiedział
mi wprost: “Nie mów mi swojego imienia i tak go nie zapamiętam”.
Wielu ludzi, których znam, ma przekonanie, że ma słabą pamięć. Najczęściej mówią:
“Ja zapamiętuję wszystko, ale na krótko” albo “Mam problemy z pamięcią”, “Trudno mi się
uczyć na pamięć” itd, itd.
Wiesz już na pewno, że takie sądy to tylko przekonania. Warto je oczyścić oraz zastąpić
nowymi, bardziej wspierającymi i UŻYTECZNYMI.
Fakty są następujące.
Podświadomość każdego z nas rejestruje w każdej sekundzie wszystko, co widzimy,
słyszymy i czujemy. Uświadom sobie teraz, że w Twojej pamięci zapisana jest dosłownie
każda nanosekunda Twojego życia. Nawet to, ile kroków zrobiłeś chodząc dzisiaj po domu,
jaki kształt miały drzewa i liście w parku, jaki kolor miały oczy Twojego rozmówcy,
jaka reklama leciała w radio, gdy przechodziłeś pod oknem sąsiada.
Aby sobie to lepiej uświadomić, przypomnij sobie, czy zdarzyło Ci się może kiedyś, że jesteś
gdzieś i w tle leci muzyka. Ty koncentrujesz się na czymś innym, może czytasz książkę,
może rozmawiasz z kimś w tym czasie i nawet nie zauważasz tego, co się dzieje w tle.
Po wyjściu z tamtąd, nawet kilka godzin później zaczynasz nucić jakąś melodię.
Prawdopodobnie jest to piosenka, która leciała wtedy w tle, a Ty nawet tego nie zauważyłeś
świadomie. Twoja podświadomość jednak zarejestrowała tę melodię i zaktywizowała
ją po jakimś czasie.
Copywright 2007
Katarzyna Szafranowska
Podświadomie pamiętasz wszystko, a część z tych informacji może zostać wywołana
do świadomości. Współczesna nauka nie jest w stanie ocenić, czy możemy świadomie
korzystać z całego podświadomego zasobu pamięci.
Dlatego tutaj zajmiemy się korzystaniem w pełni z i tak ogromnych zasobów świadomego
przetwarzania informacji. Tzn. świadomym wprowadzaniem informacji do pamięci
i ich wyciąganiem.
Koncentracja warunkuje w dużym stopniu pamięć. W każdej chwili Twój wzrok, słuch,
odczuwanie w ciele są bombardowane taką ilością informacji, że nie jesteś ich w stanie
przyjąć. Koncentracja jest filtrem, który przepuszcza tylko niektóre informacje.
Tylko te, na których koncentrujesz swoją uwagę.
Problemy z pamięcią najczęściej wskazują na wahania koncentracji. To umiejętność
koncentracji wprowadza informacje do pamięci i jest swoistym kluczem do dobrej pamięci.
Jeśli zauważasz, że podczas nauki, błądzisz myślami i większą część czasu poświęcasz na
inne rzeczy niż nauka, radzę Ci wrócić do taktyk związanych z koncentracją.
Najważniejsze, abyś zanim zaczniesz zapamiętywać informacje, upewnił się, że dobrze
rozumiesz dane zagadnienie. Dobrą techniką na sprawdzenie jak duży jest poziom Twojego
rozumienia, jest określenie, czy jesteś w stanie opowiedzieć lub zapisać myśli autora
swoimi własnymi słowami. Jeśli nie jesteś w stanie tego zrobić, oznacza to,
że nie rozumiesz danych informacji.
Copywright 2007
Taktyka V.1.:
Zadbaj o dobrą koncentrację w czasie nauki. Kieruj wszystkie swoje myśli
i energię na przedmiot, którym się zajmujesz. Jeśli zauważasz, ze zaczynasz
myśleć o czymś zupełnie innym, łagodnie skieruj uwagę z powrotem na
uczony materiał.
Wróć do Taktyk Koncentracji, aby dowiedzieć się więcej.
Katarzyna Szafranowska
Pamiętaj, jeśli czegoś nie rozumiesz, nie możesz tego zapamiętać. Po prostu ślad
pamięciowy, który powstaje w Twoim mózgu nie może być czysty i poprawny,
jeśli nie ma dobrego zrozumienia danej koncepcji.
Równie ważna jest dobra organizacja materiału do nauki. Pogrupuj i zorganizuj materiał,
z którego korzystasz w sposób logiczny i spójny. Pamiętaj, że mózg wychwytuje strukturę
informacji razem ze znaczeniem.
Pomyśl, jaką trudność sprawiłoby Ci zapamiętanie listy 62 różnych liter. A teraz zastanów
się, z jaką łatwością jesteś w stanie zapamiętać 62 litery, ułożone w sensowne zdania tego
akapitu. Różnica jest zdecydowana.
Materiał zorganizowany logicznie, pokazujący połączenia między informacjami, ułożony
w przejrzystej i spójnej notatce jest o wiele łatwiejszy do zapamiętania i później do
odtworzenia niż jakikolwiek materiał w książce, czy chaotycznych notatkach lub kserach.
Doskonałym przykładem jest organizowanie materiału poprzez łączenie w grupy.
Zapamiętaj następujące sporty:
koszykówka
skoki narciarskie
bieg długodystansowy
zapasy
golf
siatkówka
Copywright 2007
Taktyka V.2.:
Upewnij się, że dobrze rozumiesz dane zagadnienie, zanim zaczniesz je
zapamiętywać. Jeśli czegoś nie rozumiesz, szukaj możliwości zrozumienia
przez inne książki, internet i ludzi, którzy to rozumieją.
Katarzyna Szafranowska
hokej
narciarstwo klasyczne
formuła 1
boks
piłka nożna
Można zapamiętać je po kolei, ale można zrobić to za pomocą grupowania szybciej i łatwiej.
Wybierz dwa kryteria, według których możesz pogrupować wszystkie sporty. Np. sporty
indywidualne i grupowe. Jeśli na początku je pogrupujesz, łatwiej je zapamiętasz.
Najlepiej, jeśli podczas grupowania będziesz twórczy, wtedy szybciej odkryjesz wzajemne
połączenia miedzy zagadnieniami.
Jeszcze raz zachęcam do tworzenia map myśli, które pozwalają na szybkie i łatwe
grupowanie informacji, w sposób uporządkowany i logiczny. Zapewniając jednocześnie
fantastyczną zabawę.
Ucz się i zapamiętuj zgodnie z działaniem mózgu, czyli od ogółu do szczegółu. Dopiero,
gdy prawa półkula zobaczy całość zagadnienia, ramę i ogólny obraz, lewa może świetnie
go uzupełnić o szczegóły i konkretne informacje. Taka współpraca daje najlepsze rezultaty
dla zapamiętania i odtwarzania informacji.
Gdy układasz puzzle, najpierw oglądasz obraz tego, co masz ułożyć, a dopiero potem
dopasowujesz poszczególne kawałki tego obrazu. Odzwierciedla to sposób działania mózgu
i mechanizm zapamiętywania.
Copywright 2007
Taktyka V.3.:
Uporządkuj informacje w systematyczny i logiczny sposób, np. dzięki
mapom myśli, co zapewni Ci łatwiejsze zapamiętanie i szybszy dostęp do
informacji.
Katarzyna Szafranowska
Możesz świetnie to wykorzystać podczas nauki, np. robiąc wstępny przegląd książki, zanim
zaczniesz czytać, o czym była już mowa w Taktykach Czytania. Robiąc mapy myśli
z głównymi pojęciami, stopniowo uzupełniając szczegóły podczas czytania i przyspieszając
tempo nauki. Technikę map myśli poznałeś już wcześniej i teraz możesz to wykorzystać.
Zanim zaczniesz się uczyć, zrób szybką mapę zapisując wszystko, co przypominasz sobie
na dany temat. Zaktywizujesz wcześniejsze ślady pamięciowe i dotyczchczasową wiedzę
z danego zagadnienia, ułatwiając łączenie się nowych informacji. Aby zapamiętać
coś nowego, kojarzysz to z tym, co wiesz już na dany temat.
Ucząc się, tworzysz skojarzenia.
Tworzysz skojarzenia między tym, czego się uczysz a otoczeniem, w którym jesteś, między
informacją a stanem, w jakim jesteś, między informacją a strumieniem myśli. Jeśli jest to
skojarzone ze sobą, myślenie o jednym pomaga przypomnieć sobie drugie.
Na przykład, co robisz, kiedy chcesz sobie przypomnieć, gdzie położyłeś klucze? Zaczynasz
myśleć o miejscu, gdzie je położyłeś. Przeszukujesz w pamięci obrazy, aż któryś skojarzy Ci
się z obrazem kluczy. Myślenie o miejscu, np. stoliku pomaga przypomnieć sobie moment
kładzenia kluczy. Tak działa skojarzenie.
Do tej pory tworzyłeś skojarzenia nieświadomie. Teraz nadszedł czas, abyś zaczął je robić
świadomie i z intencją. Jeśli chcesz sobie przypomnieć świeżo nabyte informacje, poszukaj
skojarzenia, które połaczy Cię z sytuacją, kiedy się ich uczyłeś.
Istnieją szczególnie silne skojarzenia, które możesz wykorzystać. Są to osobiste skojarzenia,
związane z Twoim życiem. Podczas nauki zastanów się, w jaki sposób możesz wykorzystać
Copywright 2007
Taktyka V.4.:
Korzystaj z możliwości obu półkul mózgowych i wykorzystuj ich preferencje
podczas nauki. Chłoń wiedzę zgodnie z zasadą "od ogółu, do szczegółu".
Katarzyna Szafranowska
te konkretne informacje w swoim życiu. Jak te informacje odnoszą się do Twojego
doświadczenia czy Twoich celów życiowych. Jesli połączysz nowe informacje z już
zapamiętanymi i używanymi to masz gwarancję, że przypomnisz je sobie wtedy,
gdy zechcesz.
Zapamiętując całkiem nową wiedzę możesz połaczyć te informacje z obrazami, dźwiękami
zupełnie nielogicznymi i głupimi. Tworzenie zabawnych, barwnych, dynamicznych
obrazów i łączenie ich z informacjami jest świetnym pomysłem. Obrazy kolorowe, duże i
nasycone emocjami łatwo jest sobie przypomnieć i są atrakcyjniejsze do zapamiętania.
Warto pamiętać, że pamięć, choć wydaje się terminem statycznym, jest aktywnym
procesem. A tworzenie skojarzeń opartych na dynamicznych obrazach jest przejawem
aktywnego zapamiętywania. Wszystkie taktyki zapamiętywania wymagają aktywnego
uczenia się i Twojego zaangażowania.
Warto też wykorzystać pamięć wzrokową. 80% informacji o świecie odbieramy za pomocą
oczu. Pamięć wzrokowa jest bardzo potężna. Każdy obraz mówi więcej, niż 1000 słów.
Pojemność informacyjna obrazu przewyższa wielokrotnie pojemność słów i pojęć.
Obrazy są zapamiętywane przez prawą półkulę, której procesor przetwarza 10 do 11 potęgi
informacji jednocześnie.
Aby skorzystać z tego potencjału dbaj, aby jak najwięcej informacji znalazło się w tabelach,
Copywright 2007
Taktyka V.5.:
Podczas nauki twórz skojarzenia tego, czego się uczysz z miejscami,
widokami, zapachami. Połacz jak najwięcej informacji ze swoim życiem i
celami. Później będziesz mógł przypomnieć sobie daną informacje,
odszukując tylko skojarzenie.
Taktyka V.6.:
Bądź aktywny i zaangażowany, gdy chcesz coś zapamiętać. Zadawaj pytania,
twórz obrazy i skojarzenia, ciągle zadawaj sobie pytanie: "Jak mogę to
wykorzystać w swoim życiu?"
Katarzyna Szafranowska
na wykresach i obrazach.
Możesz skorzystać też z metody piktogramów, czyli schematycznych rysunków
dodawanych do tekstu, które ułatwiają korzystanie pamięci wzrokowej.
Na marginesach tekstu, w notatkach, a szczególnie mapach myśli rysuj proste obrazy,
które ułatwią Ci zapamiętanie uczonego materiału. Rysunki mogą być naprawdę proste,
lecz ważne, abyć Ty wiedział, o co w nich chodzi.
Piktogramy służą do komunikacji bez słów. Rysunek przekreślonego papierosa jest
zrozumiały dla każdego, niezależnie, jakiego języka używa.
Rysunki mogą dotyczyć konkretnych informacji lub powiązań między nimi. Im bardziej
zobrazujesz to, czego się uczysz, tym łatwiej sobie przypomnisz. Rysowanie również
wymaga koncentracji i dostarcza mnóstwo zabawy.
Inna, skuteczna metoda to wizualizowanie, że to Ty uczysz kogoś zadanego materiału.
Dzięki temu musisz tak dobrze zorganizować materiał, aby przekazać go w jasny i spójny
sposób. W trakcie przyjdą Ci do głowy pytania, które ktoś ewentualnie mógłby zadać.
Ta technika pomoże Ci zlokalizować "białe plamy", obszary wiedzy, które potrzebują
jeszcze doczytania i powtórki.
Wyobrażanie sobie, przygotowuje komórki nerwowe i pozostawia wstępne ślady
pamięciowe. Nasz mózg nie potrafi zobaczyć różnicy między tym, co się dzieje a tym,
co sobie wyobrażamy.
Copywright 2007
Taktyka V.7.:
Rysuj piktogramy, czyli proste rysunki na marginesach, w notatkach i w
mapach myśli. Gdy potrzebujesz, wróć tylko pamięcią do nich, a
przypomnisz sobie każdą informację.
Katarzyna Szafranowska
Gdy wyobrażasz sobie, że rozgryzasz i pijesz sok z cytryny, Twoje ślinianki produkują ślinę,
choć realnie nie ma żadnej cytryny. Mózg i ciało reagują tylko na wyobrażony obraz.
Aby to wykorzystać w nauce, zastosuj następującą taktykę.
1. Wyobraź sobie zegar. Zobacz, która jest na nim godzina. Powiedzmy 20.
2. Wybierz, czego konkretnie masz się teraz uczyć i wyobraź sobie jak z zapałem
siadasz do nauki, czytasz, robisz notatki, tworzysz obrazy i śmieszne skojarzenia,
rysujesz piktogramy i z każdą chwilą coraz lepiej opanowujesz uczony materiał. Jak
z ochotą opowiadasz komuś o tym, jakby to było coś ciekawego i inspirującego.
Mówisz z pasją, śmiejesz się i dobrze się bawisz.
3. Potem wyobraź sobie ten sam zegar co na początku i zauważ jak minęło półtorej
godziny. Na zegarze jest już 21.30.
Mimo że cała wizualizacja trwała 2 minuty, dla Twojego mózgu minęło półtorej godziny
efektywnej nauki.
Nie wierzysz? To przysuń sobie krzesło i posłuchaj o pewnym ciekawym eksperymencie.
Drużynę koszykarzy podzielono na trzy grupy. Pierwsza odbywała codzienne, godzinne
treningi rzutu do kosza. Druga robiła ćwiczenie z zegarem trenując tylko w wyobraźni. A
trzecia nie ćwiczyła wogóle.
Po dwóch tygodniach zmierzono rezultaty rzutów. Grupa, która trenowała podniosła
efektywność rzutów o 30%, podobnie jak grupa, która trenowała tylko w wyobraźni!!!
Ostatnia grupa pogorszyła rzuty, gdyż nie ćwiczyła wcale.
Czy już zdajesz sobie sprawę, do czego możesz wykorzystać tę potężną technikę?
Copywright 2007
Katarzyna Szafranowska
Ostatnia taktyka dotyczy zapamiętywania i zarządzania czasem nauki, co jest szczególnie
ważne przy dużej ilości materiału.
Jeśli usłyszysz listę, powiedzmy, 30 słów, które masz zapamiętać to najprawdopodobniej,
będziesz lepiej pamiętał słowa z początku i końca listy, a tylko niektóre ze środka. To efekt
początka i końca. Najlepiej pamiętamy materiał na samym początku i końcu nauki.
Jeśli uczysz się kilka godzin bez przerwy, masz tylko jeden początek i koniec, które
doskonale zapamiętasz. Z drugiej strony, jeśli przerywasz dosyć często naukę, wybijasz się z
rytmu i koncentracja spada.
Najważniejsza jest równowaga między tymi skrajnościami. Najlepiej rób częste przerwy w
nauce, zwiększając ilość początków i końców nauki. Co 20-50 minut zrób 10 minutową
przerwę przeznaczając ją na relaks i odnowę psychiczną.
Czytanie tej części raportu zajęło Ci pewnie ok. kilkunastu minut, więc możesz zrobić
przerwę. Wstań, przeciągnij się, zmień stan i zastanów się jak wykorzystasz te konkretne
taktyki w swojej nauce.
Copywright 2007
Taktyka V.8.:
Codziennie poświęć 3 minuty na godzinną naukę w wyobraźni. Wizualizuj
siebie wykorzystującego wszystkie taktyki i czerpiącego przyjemność z
uczenia się.
Taktyka V.8.:
Wykorzystaj efekt początku i końca, robiąc przerwy co 50 minut i
odpoczywając przez 10 minut.