Mgr Tomasz Sikorski

Zakład Medycyny Ratunkowej i Medycyny Katastrof

Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Kobieta ciężarna

Uraz

Zasady resuscytacji

Zmiany anatomiczne

Zmiany anatomiczne - macica

Do 12 tygodnia wewnątrz miednicy,

20 tydzień sięga pępka,

34 tydzień – łuku żebrowego.

Zmiany fizjologiczne

Zwiększenie objętości oddechowej o 40%,

Niezmieniona częstość oddychania,

„hiperwentylacja fizjologiczna” – alkaloza oddechowa PaCO2 35-40 mmHg,

Częstość tętna zwiększona o 10-15 /min,

BP w 2 trymestrze obniżone o 5-15 mmHg,

Zespół aorto-kawalny (obniżenie rzutu serca o 30%),

Zwolnione opróżnianie żołądka,

Ryzyko rzucawki.

Uraz tępy

Skurcze macicy,

Przedwczesne wystąpienie akcji porodowej,

Poród przedwczesny,

Odwarstwienie łożyska,

Poronienie / śmierć płodu,

Zwolnienie akcji serca płodu,

Krwawienie z dróg rodnych,

Mgr Tomasz Sikorski

Zakład Medycyny Ratunkowej i Medycyny Katastrof

Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Pęknięcie macicy.

Uraz tępy

Przedwczesne oddzielenie łożyska

Ból brzucha,

Wzrost napięcia macicy,

Krwawienie z dróg rodnych,

Zaburzenia czynności serca płodu,

Wstrząs.

Uraz tępy

Łożysko przodujące:

Jasno-czerwone krwawienie z dróg rodnych,

Brak tkliwości uciskowej i bolesności brzucha,

Zazwyczaj w trzecim trymestrze ciąży.

Uraz tępy

Pęknięcie macicy:

wstrząs,

ból brzucha,

objawy otrzewnowe,

częściowo pozamaciczne ułożenie płodu.

Uraz tępy

Pęknięcie macicy:

W rtg:

Szeroko ułożone kończyny płodu,

Nietypowe położenie płodu,

Powietrze wewnątrz otrzewnej.

Mgr Tomasz Sikorski

Zakład Medycyny Ratunkowej i Medycyny Katastrof

Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Uraz tępy

Poronienie:

Powikłanie ciąży polegające na samoistnym wydaleniu płodu w okresie, w którym dziecko nie jest

zdolne do życia poza łonem matki.

Objawy:

Krwawienie z dróg rodnych,

Tępy rozpierający ból w podbrzuszu lub w krzyżu,

Uraz tępy

Poronienie – zapobieganie:

Leki rozkurczowe,

Środki uspokajające,

Leki przeciwbólowe,

Leki hormonalne

Uraz tępy

Poród przedwczesny:

Co najmniej 3 tygodnie przed terminem.

Krwotok płodowo-matczyny

Nawet przy niewielkich urazach,

Istotne przy Rh ujemnej grupie krwi matek – immunizacja.

Pęknięcie śledziony

Każdą ciężarną po urazie brzucha należy obserwować w warunkach szpitalnych przez okres 2 tygodni,

Sama ciąża predysponuje do pęknięcia śledziony i wątroby,

Urazy przenikające brzucha

Uszkodzeniu może ulec nie tylko ściana macicy, ale też naczynia pępowinowe, łożysko oraz sam płód,

a także inne narządy jamy brzusznej

Urazy przenikające brzucha

Mgr Tomasz Sikorski

Zakład Medycyny Ratunkowej i Medycyny Katastrof

Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

We wczesnym okresie ciąży bezpośrednie uszkodzenie macicy występuje rzadko

W ciąży zaawansowanej znaczna większość ran postrzałowych brzucha bądź ran zadanych ostrymi

przedmiotami dotyczy macicy

Urazy przenikające brzucha

Przy ranie postrzałowej trudno jest ocenić stopień uszkodzeń – wskazane wykonanie laparotomii w

każdym przypadku

Po otwarciu jamy brzusznej i stwierdzeniu, ze płód żyje, zeszycie uszkodzonej macicy (jeśli warunki na

to pozwalają) z zachowaniem płodu niektórzy uważają za postępowanie bezpieczne

Urazy przenikające brzucha

Cięcie cesarskie jest konieczne, gdy powiększona macica stwarza trudności w ocenie lub zaopatrzeniu

uszkodzonych narządów

Złamania miednicy

Pod wpływem relaksyny dochodzi w ciąży do rozluźnienia spojenia łonowego

i stawów krzyżowo-biodrowych, co w znaczący sposób ułatwia poród i zmniejsza ryzyko złamania

miednicy

Złamania miednicy

Z drugiej jednak strony:

wzrastająca niestabilność stawów

zwiększenie masy

i przesunięcie środka ciężkości

sprawiają, że kobieta w ciężarna narażona jest częściej na uszkodzenia tej okolicy ciała.

Urazy miednicy mogą spowodować:

jej znaczne zniekształcenia,

masywne krwotoki pozaotrzewnowe

uszkodzenia płodów.

Obrażeniom tym z reguły towarzyszą znaczne dolegliwości bólowe.

Urazy miednicy

Mgr Tomasz Sikorski

Zakład Medycyny Ratunkowej i Medycyny Katastrof

Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

W większości wypadków złamania miednicy nie wymagają, leczenia operacyjnego i

nie stanowią wskazania do cięcia cesarskiego Staje się ono jednak konieczne w przypadku dużej

deformacji obręczy miednicy uniemożliwiającej

bezpieczny poród i grożącej uszkodzeniem

narządów wewnętrznych

Uraz miednicy

Bezpośrednie uszkodzenie płodu w wyniku urazu miednicy występuje rzadko i zdarza się

zwykle w trzecim trymestrze ciąży. Dochodzi wówczas najczęściej do uszkodzenia kości czaszki płodu

z wewnątrzczaszkowym krwawieniem.

Ocena wstępna

Drożność dróg oddechowych, ze stabilizacją szyi,

Ocena wentylacji,

Podaż tlenu w wysokim przepływie,

W razie potrzeby szybka intubacja z manewrem Sellicka,

Ocena wstępna

Krążenie - ułożenie w pozycji zapobiegającej uciskowi aorto-kawalnemu,

Dostęp i.v. – 2 kaniule 14G,

Płynoterapia,

Szybka ocena neurologiczna.

Ocena powtórna

Ocena stanu matki:

Całe ciało od głowy do stóp,

Doraźne badanie radiologiczne,

Ocena stanu płodu:

Wysokość dna macicy,

Wrażliwość uciskowa macicy,

Skurcze macicy,

Ustawienie płodu,

Mgr Tomasz Sikorski

Zakład Medycyny Ratunkowej i Medycyny Katastrof

Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Wyciek płynu owodniowego,

Rozszerzenie i wygładzenie szyjki.

Wnioski

Priorytet postępowania z kobietami ciężarnymi, które doznały urazu, są takie same jak u innych

kobiet. Celem jest resuscytacja i stabilizacja stanu matki, a następnie ocena płodu.

Rzucawka

EPH-gestoza (oedema, proteinuria, hypertensio) jest etiologicznie niejasnym nadciśnieniowym

schorzeniem występującym podczas ciąży przypuszczalnie wskutek nadmiernego wytwarzania

substancji podwyższających ciśnienie tętnicze krwi (np. tromboksanu A2).W przebiegu EPH-gestozy

mogą wystąpić nagle napady kloniczno-toniczne drgawek z utratą przytomności przed, podczas lub

bezpośrednio po porodzie okręśane jako rzucawka

Rzucawka – objawy:

EPH-gestoza: obrzęki (oedema), białkomocz (proteinuria), nadciśnienie (hypertensio)

stan przedrzucawkowy: błyski przed oczami, szum w uszach, bóle głowy, ubytki w polu widzenia,

bóle brzucha, nudności, wymioty, niepokój ruchowy, obrzęki podudzi, nadciśnienie > 160/110 mm Hg

rzucawka: nagłe, uogólnione toniczno-kloniczne napady drgawek z utratą przytomności, często

bezdech, najczęściej jest następstwem stanu przedrzucawkowego.

Udzielając pomocy należy:

ochronić przed niebezpieczeństwem zranień, urazów w wyniku drgawek

przewieźć ostrożnie w pozycji leżącej po ustąpieniu napadu drgawek.

Jeśli to możliwe należy wyeliminować bodźce wzrokowe i słuchowe, które mogą wywołać kolejne

napady drgawek.

Przyczyny NZK:

Krwawienie,

Leki,

Zatorowość płucna,

Zator płynem owodniowym,

Stan przedrzucawkowy i rzucawka,

Mgr Tomasz Sikorski

Zakład Medycyny Ratunkowej i Medycyny Katastrof

Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Choroby układu sercowo-naczyniowego.

Postępowanie w zatrzymaniu krążenia:

Układamy pacjentkę pod kątem 15° na lewym boku,

Do defibrylacji elektrody samoprzylepne,

Wczesna intubacja z zastosowaniem manewru Sellicka,

Rurka intubacyjna o 0,5-1 mm mniejsza niż normalnie stosowane,

Ratunkowa histerotomia:

W ciągu ok. 4 min od zatrzymania krążenia,

< 20 tygodnia ciąży – nie ma konieczności wykonania cięcia cesarskiego,

20-23 – ratunkowa histerotomia w celu resuscytacji matki,

≥ 24-25 tygodnia ciąży – ratunkowa histerotomia w celu ratowania życia matki i płodu.

Pytania?