UNIX – POLECENIA

Podstawy informatyki – UNIX – Zajęcia 2

Laboratorium 2

Polecenia w systemie UNIX

Wydział Energetyki i Paliw

AGH w Krakowe

UNIX – POLECENIA

Podstawy informatyki – UNIX – Zajęcia 2

Polecenia ogólnego

zastosowania

UNIX – POLECENIA

man –

znajdź i wypisz pomoc (help)

Składnia

:

man

-k keyword…

Polecenie poszukuje w podręczniku
Systemu UNIX informacji na temat
Wybranych instrukcji oraz wyświetla
ich opis (skrócony lub pełny).

Składnia

:

man

-k keyword…

man

-f file…

man

[-] [section [subsection]] entry_name

Argumenty:

keyword... -

słowo poszukiwane w informatorze

poleceń

file -

nazwa polecenia poszukiwana w informatorze

poleceń

section

- wybrany tom podręcznika,

ich opis (skrócony lub pełny).
W zależności od zastosowanych opcji
może:

wypisać te pozycje w podręczniku

w których występuje słowo
kluczowe (

keyword

)

wypisać krótki opis wybranego

polecenia

wypisać pełną informację o

poleceniu

section

- wybrany tom podręcznika,

subsection

- wybrany rozdział podręcznika,

entry_name

- nazwa polecenia dla opisu pełnego,

Opcje:

-k -

przeszukiwanie informatora wg. słów kluczowych

,

-f

- przeszukiwanie informatora wg. nazw poleceń

-

-

wypisywanie bez podziału na kolejne ekrany

UNIX – POLECENIA

man –

znajdź i wypisz pomoc (help)

Przykład

:

Polecenie poszukuje w podręczniku
Systemu UNIX informacji na temat
Wybranych instrukcji oraz wyświetla
ich opis (skrócony lub pełny).

Odpowiedzi systemu po poleceniach:

ich opis (skrócony lub pełny).
W zależności od zastosowanych opcji
może:

wypisać te pozycje w podręczniku

w których występuje słowo
kluczowe (

keyword

)

wypisać krótki opis wybranego

polecenia

wypisać pełną informację o

poleceniu

Odpowiedzi systemu po poleceniach:

man -k pwd

passwd(4)

- password file, pwd.h

pwd(1)

- working directory name

man -f pwd

pwd(1)

- working directory name

man pwd

man pwd

pwd(1)

NAME

pwd

- working directory name

SYNOPSIS

pwd [-H]

DESCRIPTION

pwd prints the path name of the working...

.........................................

UNIX – POLECENIA

who

– kto jest w systemie

Składnia

:

who

[-muTlHqpdbrtasAcR]

[file]

Składnia

:

who

[-muTlHqpdbrtasAcR]

[file]

who am i
who am I

Argumenty:

file

- przeglądany jest plik file

a nie standardowy /etc/wtmp

Przykładowe opcje:

-m

równoważna poleceniu who am i lub who am I ,

-m

równoważna poleceniu who am i lub who am I ,

-T

pełna informacja łącznie ze stanem terminala,

numerem procesu, nazwą komputera lokalnego itp.

-H

wypisywane są dodatkowo nagłówki kolumn,

UNIX – POLECENIA

who

– kto jest w systemie

Przykłady

:

Symbol linii komunikacyjnej

Za pomocą której użytkownik

Łączy się z hostem

Symbol linii komunikacyjnej

Za pomocą której użytkownik

Łączy się z hostem

Symbol linii komunikacyjnej

Za pomocą której użytkownik

Łączy się z hostem

Nazwa hosta czyli

Komputera na którym

Pracuje użytkownik

Nazwa hosta czyli

Komputera na którym

Pracuje użytkownik

Nazwa hosta czyli

Komputera na którym

Pracuje użytkownik

Data i godzina

rozpoczęcia sesji

Data i godzina

rozpoczęcia sesji

Data i godzina

rozpoczęcia sesji

Nazwa konta

Nazwa konta

Nazwa konta

UNIX – POLECENIA

pwd

– podaj ścieżkę do katalogu aktualnego (roboczego)

Składnia

:

pwd

Przykład

:

Przykład

:

$pwd

/home/studenci/metal/IM_8/grzes

$

UNIX – POLECENIA

mkdir

– utwórz katalog

Standardowo polecenie
powoduje utworzenie nowych
katalogów o nazwach

Składnia

:

mkdir

[-m

mode

] [-p]

dirname

katalogów o nazwach
podanych w argumencie

dirname

i prawach dostępu

rwxr-xr-x (755). Standardowe
pliki

.

i

..

są tworzone

automatycznie.

Użytkownik musi posiadać
prawo do pisania w katalogu w
którym tworzone są nowe

Składnia

:

mkdir

[-m

mode

] [-p]

dirname

Argumenty:

:

mode

– prawa dostępu, które nadane zostaną

nowo tworzonym katalogom

dirname

– lista tworzonych katalogów

Opcje:

:

-m

– pozwala użytkownikowi nadać prawa dostępu

-p

– tworzy jednocześnie wszystkie rodzicielskie

którym tworzone są nowe
katalogi.

-p

– tworzy jednocześnie wszystkie rodzicielskie

katalogi o ile nie istniały

Przykład:

:

mkdir -m 667 -p

warstwa/bottom

Powoduje utworzenie nowych katalogów

warstwa

(jeśli nie istniał) w katalogu

aktualnym i

bottom

w katalogu

warstwa

oraz przypisuje im prawa dostępu do

czytania i pisania dla wszystkich użytkowników a prawo do egzekucji właścicielowi.

UNIX – POLECENIA

Przykład cd..

Próba utworzenia struktury katalogowej

Katalog 2/Katalog3, gdzie obydwa z

katalogów nie istnieją

Próba utworzenia struktury katalogowej

Katalog 2/Katalog3, gdzie obydwa z

katalogów nie istnieją

Próba utworzenia struktury katalogowej

Katalog 2/Katalog3, gdzie obydwa z

katalogów nie istnieją

katalogów nie istnieją

katalogów nie istnieją

katalogów nie istnieją

Konieczne zastosowanie opcji -p

Konieczne zastosowanie opcji -p

Konieczne zastosowanie opcji -p

Tworzenie katalogu + nadanie praw

(patrz polecenie chmod)

Tworzenie katalogu + nadanie praw

(patrz polecenie chmod)

Tworzenie katalogu + nadanie praw

(patrz polecenie chmod)

UNIX – POLECENIA

ls

– wypisanie zawartości katalogów

Składnia

:

ls

[ - abcdfgilmnopqrstuxACFHLR1 ]

[names]

Polecenie wypisuje zawartość
wszystkich katalogów
wymienionych w liście

Argumenty:

names

lista katalogów

Składnia

:

ls

[ - abcdfgilmnopqrstuxACFHLR1 ]

[names]

wymienionych w liście
katalogów

names

. Jeśli nie

występuje argument

names

wypisywana jest zawartość
katalogu aktualnego.
Standardowo wypisywane są
wszystkie pliki poza tymi
których nazwa rozpoczyna się
od

.

lub

..

(pliki ukryte).

Opcje

:

-a

wypisuje wszystkie pliki, również ukryte,

-l

pełna informacja o plikach: typ pliku, prawa

dostępu, ilość linków, właściciel, grupa, rozmiar,
czas modyfikacji oraz nazwa,

czas modyfikacji oraz nazwa,

-p

dopisanie znaku / do nazwy katalogów,

-r

wypisanie w kolejności od najstarszego do najmłodszego,

-t

wypisanie w kolejności zależnej od czasu modyfikacji(pierwszy

najwcześniejszy,

-R

wypisywanie rekurencyjne łącznie z zawartością podkatalogów

-1

wypisywanie w jednej kolumnie

UNIX – POLECENIA

ls

– wypisanie zawartości katalogów

prawa dostępu

–

rwx

rwx

rwx

1 szczur users 18873 Sep 27 09:58 opis

Typ pliku

właściciel

grupa

inni

Liczba linków

właściciel

grupa

rozmiar

Czas ostatniej

modyfikacji

nazwa

Typ pliku

d

katalog

b

specjalny plik blokowy

c

specjalny plik znakowy

l

link symboliczny

H

katalog ukryty

p

specjalny plik Fifo

s

gniazdo (socket)

-

plik zwykły

Przykład

ls -alt

Wypisuje pełną informację o wszystkich plikach katalogu
aktualnego (łącznie z plikami ukrytymi) w kolejności
zależnej od czasu modyfikacji .

UNIX – POLECENIA

cd

– ustal nowy katalog aktualny

Polecenie powoduje zmianę
katalogu aktualnego. Jeśli
argument

directory

nie

Składnia

:

cd

[directory]

Argumenty:

argument

directory

nie

występuje, używana jest
wartość

zmiennej systemowej HOME,
wskazującej katalog domowy
użytkownika.

Warunkiem wykonania
polecenia jest posiadanie
uprawnień do egzekucji dla

Argumenty:

directory

- wskazuje pełną ścieżkę do nowego

katalogu roboczego (rozpoczynającą się
od jednego ze znaków / . .. ) lub
podkatalog katalogu aktualnego.

Przykłady

:

a)

cd nowy_kat

powoduje zmianę katalogu aktualnego na jego

uprawnień do egzekucji dla
wskazanego katalogu.

podkatalog o nazwie nowy_kat.

b)

cd /nowy_kat

powoduje zmianę katalogu aktualnego na podkatalog katalogu

głównego o nazwie nowy_kat.

UNIX – POLECENIA

Przykład poruszania się po strukturze katalogowej

:

UNIX – POLECENIA

touch

– ustaw czas dostępu i modyfikacji tworzonych lub

istniejących plików

Polecenie zmienia czas
dostępu i modyfikacji plików
wskazanych przez argument

Argumenty:

plik –

lista plików

ws_plik –

wybrany plik, którego atrybuty

(

czas dostępu i modyfikacji

)

będą

wzorem

ws_czas –

wybrany czas (gdy inny niż aktualny)

zapisany w postaci

[[CC]YY]MMDDhhmm[.SS]

Składnia

touch

[ -amc ] [ -r

ws_plik

] [ -t

w_czas

]

plik

wskazanych przez argument

plik ....

Jeśli plik nie istnieje

zostanie utworzony nowy plik
o długości 0.

Standardowo

używany jest aktualny czas
systemowy.

zapisany w postaci

[[CC]YY]MMDDhhmm[.SS]

gdzie:

CC –

pierwsze dwie cyfry roku,

YY –

dwie ostatnie

cyfry roku,

MM –

miesiąc (01 – 12),

DD –

dzień (01 – 31 ),

hh

– godzina (00 – 23 ),

mm

– minuta (00 – 59),

SS

– sekunda (00 – 59)

Opcje

:

-a

zmiana tylko czasu dostępu

-m

zmiana tylko czasu modyfikacji

-c

działanie bez tworzenia nowych plików

UNIX – POLECENIA

touch

– ustaw czas dostępu i modyfikacji tworzonych lub

istniejących plików

Przykłady

:

Zmiana czasu

modyfikacji pliku

lab.jpg

Utworzenie pliku

nowy_plik o rozmiarze 0 B

UNIX – POLECENIA

chmod

– zmiana praw dostępu

Argumenty

:

mode =

[kto] operator [prawo]

Argumenty

:

mode =

[kto] operator [prawo]

kto

- zestaw znaków wskazujących kogo dotyczy zmiana:

u

użytkownik (user),

g

grupa (group),

o

inni (others),

a

wszyscy (all),

operator

- znak wykonywanej operacji:

+

dodanie prawa,

-

zabranie prawa,

=

ustalenie prawa,

prawo

- zestaw znaków wskazujących które prawa będzie zmieniane:

r

prawo do czytania (read permissions),

prawo

- zestaw znaków wskazujących które prawa będzie zmieniane:

r

prawo do czytania (read permissions),

w

prawo do pisania (write permissions),

x

prawo do wykonania (execute permissions

plik

nazwa zbioru lub katalogu.

Opcje

:

-R

rekurencyjna zmiana praw dostępu wszystkich plików będących

zawartością wskazanego katalogu

UNIX – POLECENIA

chmod

– zmiana praw dostępu

Składnia

:

chmod

[ - R]

mode plik

Składnia

:

chmod

[ - R]

mode plik

Polecenie zmienia prawa dostępu dla wszystkich plików wskazanych
argumentem

plik

. Argument

mode

określający prawa można tworzyć:

symbolicznie

mode = [kto] operator [prawo]

(opisany szczegółowo przy

opisie argumentów procedury) lub numerycznie, bezpośrednio poprzez
podanie trzech cyfr wskazujących prawa dla użytkownika grupy i innych (wg.
poniższego schematu).

400

czytanie dla użytkownika

200

pisanie dla użytkownika

200

pisanie dla użytkownika

100

egzekucja dla użytkownika

040

czytanie dla grupy

020

pisanie dla grupy

010

egzekucja dla grupy

004

czytanie dla innych

002

pisanie dla innych

001

egzekucja dla innych

r w x

r w x

r w x

UNIX – POLECENIA

chmod

– zmiana praw dostępu

Przykład

:

Przykład

:

a)

Polecenia:

chmod ugo=w student

chmod 222 student

Ustalają prawa do pisania dla wszystkich

użytkowników (właściciel, grupa, inni) pliku student.

b)

Polecenie:

chmod ug+x student

chmod ug+x student

Dodają prawo do egzekucji właścicielowi i grupie dla

pliku student.

UNIX – POLECENIA

cp

– kopiuj pliki i katalogi

Składnia

:

cp

[-f |-i ] [-p]

file1 new_file

Składnia

:

cp

[-f |-i ] [-p]

file1 new_file

cp

[-f |-i ] [-p]

file1 [file2...] dest_dir

cp

[-f |-i ] [-p] [-R] [-r]

dir1[dir2...] dest_dir

Polecenie kopiuje:

- plik

file1

do nowego lub istniejącego pliku_

new_file

,

- plik

file1

do istniejącego katalogu

dest_dir

,

- pliki

file1

,

file2

,

...

do istniejącego katalogu

dest_dir

,

- zawartość katalogu

dir1

do nowego lub istniejącego

dest_dir

,

- zawartości katalogów

dir1

,

dir2,...

do nowego lub istniejącego

katalogu

dest_dir

,

- zawartości katalogów

dir1

,

dir2,...

do nowego lub istniejącego

katalogu

dest_dir

,

Użytkownik musi mieć prawo do pisania w katalogu

dest_dir

i dla pliku

new_file

( jeśli

istnieje). W przeciwnym wypadku kopiowanie zostanie przerwane i pojawi się komunikat

„cannot create file”

.

UNIX – POLECENIA

cp

– kopiuj pliki i katalogi

Składnia

:

cp

[-f |-i ] [-p]

file1 new_file

Składnia

:

cp

[-f |-i ] [-p]

file1 new_file

cp

[-f |-i ] [-p]

file1 [file2...] dest_dir

cp

[-f |-i ] [-p] [-R] [-r]

dir1[dir2...] dest_dir

Argumenty:

:

file1, file2, dir1, dir2

– nazwy kopiowanych plików i katalogów

new_file

– nazwa kopii pliku

dest_dir

– nazwa katalogu docelowego

Opcje:

:

-f

– jeśli pliki o nazwie docelowej np.

new_file

już istnieją, zostaną usunięte

-f

– jeśli pliki o nazwie docelowej np.

new_file

już istnieją, zostaną usunięte

przed kopiowaniem bez zapytania o potwierdzenie,

-i

– jeśli pliki o nazwie docelowej np.

new_file

już istnieją, generowane jest

zapytanie o potwierdzenie operacji,

-p

– kopiowanie z zachowaniem praw dostępu, czasu modyfikacji,

identyfikatora użytkownika, identyfikatora grupy itp

-r

– kopiowanie rekurencyjne, łącznie z zawartością podkatalogów (tyko pliki

zwykłe, bez plików specjalnych)

-R

– to samo jak -r z ustawieniem praw do czytania i pisania dla użytkownika

UNIX – POLECENIA

Przykład – kopiowanie pliku

Kopiowanie pliku dane z katalogu zdjeica

Kopiowanie pliku dane z katalogu zdjeica

Kopiowanie pliku dane z katalogu zdjeica

Kopiowanie pliku dane do katalogu Katalog1 z

opcją wymuszającą zastąpienie już istniejącego

Kopiowanie pliku dane do katalogu Katalog1 z

opcją wymuszającą zastąpienie już istniejącego

Kopiowanie pliku dane do katalogu Katalog1 z

opcją wymuszającą zastąpienie już istniejącego

Skopiowany plik do Katalogu1

Skopiowany plik do Katalogu1

Skopiowany plik do Katalogu1

opcją wymuszającą zastąpienie już istniejącego

pliku w Katalogu1 o tej samej nazwie

opcją wymuszającą zastąpienie już istniejącego

pliku w Katalogu1 o tej samej nazwie

opcją wymuszającą zastąpienie już istniejącego

pliku w Katalogu1 o tej samej nazwie

UNIX – POLECENIA

mv

– przenieś lub zmień nazwę plików i katalogów

Składnia

:

mv

[-f |-i ]

file1 new_file

Składnia

:

mv

[-f |-i ]

file1 new_file

mv

[-f |-i ]

file1 [file2...] dest_dir

mv

[-f |-i ]

dir1[dir2...] dest_dir

Polecenie przenosi:

- plik

file1

do nowego lub istniejącego pliku_

new_file

(zmienia nazwę pliku)

,

- plik

file1

do istniejącego katalogu

dest_dir

,

- pliki

file1

,

file2

,

...

do istniejącego katalogu

dest_dir

,

- zawartość katalogu

dir1

do nowego lub istniejącego

dest_dir

,

- zawartości katalogów

dir1

,

dir2,...

do nowego lub istniejącego

katalogu

dest_dir

,

- zawartości katalogów

dir1

,

dir2,...

do nowego lub istniejącego

katalogu

dest_dir

,

Użytkownik musi mieć prawo do pisania w istniejącym katalogu

dest_dir

w przeciwnym

wypadku operacja zostanie przerwana. Jeśli użytkownik nie ma uprawnień do pisania w
istniejącym pliku

new_file

zostanie na standardowe wyjście wysłane zapytanie o

potwierdzenie operacji zmiany nazwy.

UNIX – POLECENIA

mv

– przenieś lub zmień nazwę plików i katalogów

Składnia

:

mv

[-f |-i ]

file1 new_file

Argumenty:

:

file1, file2, dir1, dir2

– nazwy przenoszonych plików i katalogów

new_file

– nazwa kopii pliku

dest_dir

– nazwa katalogu docelowego

Opcje:

:

Składnia

:

mv

[-f |-i ]

file1 new_file

mv

[-f |-i ]

file1 [file2...] dest_dir

mv

[-f |-i ]

dir1[dir2...] dest_dir

Opcje:

:

-f

– jeśli pliki o nazwie docelowej np.

new_file

już istnieją, zostaną zamienione bez

zapytania o potwierdzenie,

-i

– jeśli pliki o nazwie docelowej np.

new_file

już istnieją, generowane jest

zapytanie o potwierdzenie operacji,

UNIX – POLECENIA

Przykład – zmiana nazwy pliku

Tak jak w przypadku polecenia cp, stosując polecenie mv w miejscu wpisywania pliku do

przeniesienia (zmiany nazwy) należy zawsze podać ścieżkę dostępu do pliku. Jeżeli plik

Tak jak w przypadku polecenia cp, stosując polecenie mv w miejscu wpisywania pliku do

przeniesienia (zmiany nazwy) należy zawsze podać ścieżkę dostępu do pliku. Jeżeli plik

Tak jak w przypadku polecenia cp, stosując polecenie mv w miejscu wpisywania pliku do

przeniesienia (zmiany nazwy) należy zawsze podać ścieżkę dostępu do pliku. Jeżeli plik

przeniesienia (zmiany nazwy) należy zawsze podać ścieżkę dostępu do pliku. Jeżeli plik

znajduje się w katalogu aktualnym użytkownika, to ścieżkę można skrócić(pominąć) do

samej nazwy pliku. Ta sama zasada dotyczy pola, w którym wpisywane jest miejsce

przeniesienia pliku

przeniesienia (zmiany nazwy) należy zawsze podać ścieżkę dostępu do pliku. Jeżeli plik

znajduje się w katalogu aktualnym użytkownika, to ścieżkę można skrócić(pominąć) do

samej nazwy pliku. Ta sama zasada dotyczy pola, w którym wpisywane jest miejsce

przeniesienia pliku

przeniesienia (zmiany nazwy) należy zawsze podać ścieżkę dostępu do pliku. Jeżeli plik

znajduje się w katalogu aktualnym użytkownika, to ścieżkę można skrócić(pominąć) do

samej nazwy pliku. Ta sama zasada dotyczy pola, w którym wpisywane jest miejsce

przeniesienia pliku

Zmiana nazwy pliku dane znajdującego się w

Katalogu1 na plik dane2

Zmiana nazwy pliku dane znajdującego się w

Katalogu1 na plik dane2

Zmiana nazwy pliku dane znajdującego się w

Katalogu1 na plik dane2

UNIX – POLECENIA

rm

– usuń plik lub katalog

Polecenie usuwa wejścia
(entries) dla jednego lub wielu
plików z katalogu. Jeśli wejście

Składnia

:

rm

[-f |-i] [-Rr]

file ...

plików z katalogu. Jeśli wejście
(entry) zawiera ostatni link do
pliku, plik ten też jest usuwany.
Użytkownik musi posiadać
prawa do pisania i egzekucji w
katalogu z którego usuwane są
plik, ale nie musi mieć takich
praw dla usuwanego pliku. W
przypadku gdy użytkownik nie
ma prawa do modyfikacji pliku,

Składnia

:

rm

[-f |-i] [-Rr]

file ...

Argumenty:

:

file

– lista usuwanych plików (oraz katalogów, jeśli

używana jest opcja

-r

lub

-R

)

Opcje:

:

-f

– uniemożliwia pojawienie się zapytań powłoki

o potwierdzenie operacji usuwania,

-i

– wymusza pojawienie się zapytań powłoki

ma prawa do modyfikacji pliku,
na standardowe wyjście
wysyłane jest zapytanie o
potwierdzenie operacji.

-i

– wymusza pojawienie się zapytań powłoki

o potwierdzenie operacji usuwania,

-R

–rekurencyjne usuwanie z katalogów i

podkatalogów

-r

– analogicznie jak -R.

UNIX – POLECENIA

rm

– usuń plik lub katalog

Polecenie usuwa wejścia
(entries) dla jednego lub wielu
plików z katalogu. Jeśli wejście

Przykłady

:

plików z katalogu. Jeśli wejście
(entry) zawiera ostatni link do
pliku, plik ten też jest usuwany.
Użytkownik musi posiadać
prawa do pisania i egzekucji w
katalogu z którego usuwane są
plik, ale nie musi mieć takich
praw dla usuwanego pliku. W
przypadku gdy użytkownik nie
ma prawa do modyfikacji pliku,

Przykłady

:

a)

rm -i kwach

usuwa z katalogu aktualnego plik o nazwie

kwach

dopiero po potwierdzeniu operacji.

b)

rm -i katal/*

usuwa wszystkie pliki z katalogu o nazwie

katal \

ma prawa do modyfikacji pliku,
na standardowe wyjście
wysyłane jest zapytanie o
potwierdzenie operacji.

usuwa wszystkie pliki z katalogu o nazwie

katal \

pozostawiając katalogi.

c)

rm -R katal/*

usuwa wszystkie pliki i podkatalogi z katalogu o

nazwie

katal.

UNIX – POLECENIA

rmdir

– usuń katalog

Polecenie usuwa wszystkie
wskazane przez argument

dirname

puste katalogi w

Składnia

:

rmdir

[-f | -i] [-p]

dirname

dirname

puste katalogi w

kolejności w jakiej wystąpiły w
linii wołania. Jeśli jednym
poleceniem usuwany będzie
katalog i jego podkatalog
wówczas podkatalog musi
wystąpić w argumencie

dirname

przed katalogiem

nadrzędnym. Użytkownik musi
posiadać prawa do pisania i

Składnia

:

rmdir

[-f | -i] [-p]

dirname

Argumenty:

:

dirname

– lista usuwanych katalogów

Opcje:

:

-f

– uniemożliwia pojawienie się zapytań powłoki

o potwierdzenie operacji usuwania,

-i

– wymusza pojawienie się zapytań powłoki

posiadać prawa do pisania i
egzekucji w katalogu z którego
usuwane są plik, ale nie musi
mieć takich praw dla
usuwanego katalogu.

-i

– wymusza pojawienie się zapytań powłoki

o potwierdzenie operacji usuwania,

-p

– rekurencyjne usuwanie podkatalogów

(o ile jest to możliwe).

UNIX – POLECENIA

rmdir

– usuń katalog

Polecenie usuwa wejścia
(entries) dla jednego lub wielu
plików z katalogu. Jeśli wejście

Przykłady

:

plików z katalogu. Jeśli wejście
(entry) zawiera ostatni link do
pliku, plik ten też jest usuwany.
Użytkownik musi posiadać
prawa do pisania i egzekucji w
katalogu z którego usuwane są
plik, ale nie musi mieć takich
praw dla usuwanego pliku. W
przypadku gdy użytkownik nie
ma prawa do modyfikacji pliku,

Przykłady

:

a)

rmdir -i marcin

usuwa z katalogu aktualnego pusty podkatalog o

nazwie

marcin

dopiero po potwierdzeniu

operacji

ma prawa do modyfikacji pliku,
na standardowe wyjście
wysyłane jest zapytanie o
potwierdzenie operacji.

b)

rmdir -p podkat1/podkat2/podkat

usuwa katalog

kat

oraz wszystkie podkatalogi

nadrzędne

podkat2

i

podkat1

o ile po usunięciu

podkatalogu stają się katalogami pustymi

UNIX – POLECENIA

Podstawy informatyki – UNIX – Zajęcia 2

Polecenia pracujące

na plikach

UNIX – POLECENIA

Edytor vi

Plik

tekst

:

http://pl.wikipedia.org/wiki/Vi_(program)

Polecenia edytora vi

Podziwu godna liczba Pi

trzy koma jeden cztery jeden

Wszystkie jej dalsze cyfry te

ż

s

ą

pocz

ą

tkowe, pi

ęć

dziewi

ęć

dwa

poniewa

ż

nigdy si

ę

nie ko

ń

czy.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Vi_(program)

Plik

tekst1

:

Liczba Pi

UNIX – POLECENIA

more

– wyświetl zawartość pliku tekstowego z podziałem na ekrany

Składnia

: more

[-n] [-cdflsu] [ +

numer

] [ +

wzorzec

]

[ plik ...]

Polecenie wypisuje zawartość pliku dzieląc go na kolejne ekrany. Rozmiar
ekranu (ilość linii) czytany jest przez system z bazy dostępnych terminali.
Jeśli nie jest to możliwe system przyjmuje że terminal ma 24 linie. Każdy
wypisany pełny ekran kończony jest linią z tekstem --More-- oraz
informacją ile tekstu już wypisano. Polecenie more ma bardzo
rozbudowany system wewnętrznych poleceń. Między innymi: naciśnięcie
klawisza enter powoduje wypisanie kolejnej linii, spacji kolejnego ekranu,
klawisza q przerywa wypisywanie a klawisza h wypisuje skróconą pomoc

Składnia

: more

[-n] [-cdflsu] [ +

numer

] [ +

wzorzec

]

[ plik ...]

klawisza q przerywa wypisywanie a klawisza h wypisuje skróconą pomoc
(help) .

UNIX – POLECENIA

more

– wyświetl zawartość pliku tekstowego z podziałem na ekrany

Argumenty

:

Argumenty

:

-n

– ustawia długość strony na n linii (standardowo ilość linii terminalu),

+numer

– wypisywanie od linii o numerze numer,

+wzorzec

– rozpoczyna wypisywanie 2 linie przed linią w której znaleziono

ciąg znaków określony przez wzorzec,

plik

– nazwy wyświetlanych plików.

Opcje:

-d

– wypisuje dodatkowo po każdej stronie tekst

press space to continue

,

-d

– wypisuje dodatkowo po każdej stronie tekst

press space to continue

,

q to quit

(standardowy tekst --More-- x%),

-s

– usuwa wielokrotnie występujące linie puste zostawiając jedną,

UNIX – POLECENIA

more

– wyświetl zawartość pliku tekstowego z podziałem na ekrany

Przykład

:

Przykład

:

Plik

tekst

:

Pierwszy ekran po poleceniu:

Podziwu godna liczba Pi

trzy koma jeden cztery jeden

Wszystkie jej dalsze cyfry te

ż

s

ą

pocz

ą

tkowe, pi

ęć

dziewi

ęć

dwa

poniewa

ż

nigdy si

ę

nie ko

ń

czy.

more -2 tekst

Podziwu godna liczba Pi
Trzy koma jeden cztery jeden

--More-- (43%)

UNIX – POLECENIA

cat

– połącz (konkatenuj) i wyświetlaj pliki

Polecenie czyta kolejne pliki z
listy

file

i wypisuje w postaci

jednego pliku na

Składnia

:

cat

[-s] [-u] [-v] [-t] [-e]

file ...

jednego pliku na
standardowym wyjściu (zwykle
ekran terminala).

Jeśli lista

file

jest pusta,

cat

czyta ze standardowego pliku

wejściowego (zwykle
klawiatura).

Składnia

:

cat

[-s] [-u] [-v] [-t] [-e]

file ...

Argumenty:

:

file

– lista łączonych plików

Opcje:

:

-s

– brak komunikatów o nieistnieniu plików,

-u

– brak buforowania operacji we/wy,

-v

– znaki niewidoczne (np. kontrolne) poza pewnymi

wyjątkami np. tabulator, pisane są w postaci

wyjątkami np. tabulator, pisane są w postaci
^n, gdzie n znak z zakresu (100-137 oct),

-t

– znak tabulatora pisany w postaci ^I

(opcja dostępna tylko łącznie z opcją -v),

-e

– znak $ dopisywany na końcu każdej linii

(opcja dostępna tylko łącznie z opcją -v).

UNIX – POLECENIA

cat

– połącz (konkatenuj) i wyświetlaj pliki

Przykłady

:

Polecenie czyta kolejne pliki z
listy

file

i wypisuje w postaci

jednego pliku na

a)

cat tekst1 tekst2

wypisuje na standardowe wyjście plik

tekst1

a po

nim plik

tekst2

jako jeden plik.

b)

cat tekst1 tekst2 >tekst3

tworzy plik

tekst3

którego zawartością jest plik

jednego pliku na
standardowym wyjściu (zwykle
ekran terminala).

Jeśli lista

file

jest pusta,

cat

czyta ze standardowego pliku

wejściowego (zwykle
klawiatura).

tworzy plik

tekst3

którego zawartością jest plik

tekst1

i dołączony na końcu plik

tekst2

c)

cat >tekst

czyta znaki ze standardowego wejścia (np.

klawiatura) i zapisuje w pliku

tekst

.

UNIX – POLECENIA

cut

– wytnij wybrane pola z wszystkich linii pliku

Polecenie wycina wskazane
kolumny pól każdej liki pliku.
Wynik działania polecenia

Składnia

:

cut

[-c]

list [file ...]

Wynik działania polecenia
wypisywany jest na
standardowe wyjście. Pole
może mieć stałą szerokość
(określoną ilość znaków) lub
może być ograniczone
wybranym znakiem zwanym
delimiterem. Standardowym
delimiterem jest tabulator.

Składnia

:

cut

[-c]

list [file ...]

cut

[-f]

list [

-d

char]

[-s]

[file ...]

Argumenty:

:

list

– oddzielona przecinkami lista numerów

wycinanych pól np. 1,4,6-9,12- : oznacza pole
pierwsze, czwarte, od szóstego do
dziewiątego oraz od 12 do końca linii

file

– lista nazw plików

char

– dowolny znak lub znaki specjalne i spacja w

Jeśli nie występuje argument

file

czytane są znaki ze

standardowego wejścia.

char

– dowolny znak lub znaki specjalne i spacja w

cudzysłowach

Opcje:

:

-c

– każdy znak jest polem,

-f

– pole to ciąg znaków oddzielony delimiterem (standardowo tabulatorem),

-d

– ustawianie znaku delimitera,

-s

– opuszczanie linii bez znaku delimitera.

UNIX – POLECENIA

cut

– wytnij wybrane pola z wszystkich linii pliku

Przykłady

:

Polecenie wycina wskazane
kolumny pól każdej liki pliku.
Wynik działania polecenia

Przykłady

:

Plik

tekst

:

Podziwu godna liczba Pi

trzy koma jeden cztery jeden

Wszystkie jej dalsze cyfry te

ż

s

ą

pocz

ą

tkowe, pi

ęć

dziewi

ęć

dwa

poniewa

ż

nigdy si

ę

nie ko

ń

czy.

Standardowe wyjście po poleceniach:

Wynik działania polecenia
wypisywany jest na
standardowe wyjście. Pole
może mieć stałą szerokość
(określoną ilość znaków) lub
może być ograniczone
wybranym znakiem zwanym
delimiterem. Standardowym
delimiterem jest tabulator.

cut -c 1-3,5 tekst

cut -f 1,3 -d ’ ’ text

Podi

Podziwu liczba

trz

trzy jeden

Wszs

Wszystkie dalsze

pocą

początkowe dziewięć

pone

ponieważ się

Jeśli nie występuje argument

file

czytane są znaki ze

standardowego wejścia.

UNIX – POLECENIA

grep

– wypisz wiersze pliku w których występuje wzorzec

Składnia

: grep

[-cefilnqsvx]

wzorzec [plik ...]

Polecenie przegląda
standardowe wejście lub pliki

plik

poszukując linii w których

występuje wzorzec.

Składnia

: grep

[-cefilnqsvx]

wzorzec [plik ...]

Argumenty:

:

wzorzec

– poszukiwany ciąg znaków

plik

– przeszukiwany plik

Opcje:

:

występuje wzorzec.
Domyślnie, linie zawierające

wzorzec

kopiowane są na

standardowe wyjście.
Dowolny ciąg znaków, będący

wzorcem

, w przypadku gdy

zawiera znaki specjalne
powłoki systemu Unix
(również spację), należy
zamknąć apostrofami.

Opcje:

:

-c

– wypisywana jest tylko ilość wierszy w których znaleziono

wzorzec

,

-i

– nie rozróżnia małych, dużych liter,

-l

– wypisywane są tylko nazwy plików w których znaleziono

wzorzec

,

-n

– dopisywane są numery wierszy w których znaleziono

wzorzec

,

-v

– wypisywane są wiersze w których nie znaleziono

wzorca

,

UNIX – POLECENIA

grep

– wypisz wiersze pliku w których występuje wzorzec

Przykłady

:

Polecenie przegląda
standardowe wejście lub pliki

plik

poszukując linii w których

występuje wzorzec.

Przykłady

:

Plik

tekst

:

Podziwu godna liczba Pi

trzy koma jeden cztery jeden

Wszystkie jej dalsze cyfry te

ż

s

ą

pocz

ą

tkowe, pi

ęć

dziewi

ęć

dwa

poniewa

ż

nigdy si

ę

nie ko

ń

czy.

Standardowe wyjście po poleceniach:

występuje wzorzec.
Domyślnie, linie zawierające

wzorzec

kopiowane są na

standardowe wyjście.
Dowolny ciąg znaków, będący

wzorcem

, w przypadku gdy

zawiera znaki specjalne
powłoki systemu Unix
(również spację), należy
zamknąć apostrofami.

Standardowe wyjście po poleceniach:

grep -i ‘po’ tekst

grep -v ‘po’ tekst

Podziwu godna liczna Pi

trzy koma jeden cztery jeden

pocz

ą

tkowe, pi

ęć

dziewi

ęć

dwa

Wszystkie jej dalsze cyfry te

ż

s

ą

poniewa

ż

nigdy si

ę

nie ko

ń

czy.

UNIX – POLECENIA

uniq

– znajdź powtarzające się linie pliku

Składnia

: uniq

[-udc] [+n][-n]

[input [output]]

Polecenie czyta standardowe
wejście lub wskazany plik
tekstowy i porównuje

Składnia

: uniq

[-udc] [+n][-n]

[input [output]]

Argumenty:

:

input

– nazwa sprawdzanego pliku,

onput

– nazwa pliku wynikowego,

+n

– liczba określająca ile znaków na początku

każdej linii zostanie zignorowanych,

tekstowy i porównuje
sąsiadujące linie. W
normalnym przypadku, gdy
nie użyto opcji, usuwane są
wszystkie kolejne kopie linii.
Wynik wypisywany jest na
standardowe wyjście lub do
wskazanego pliku.

-n

– liczba określająca ile pól na początku każdej

linii zostanie zignorowanych. Pole to ciąg

znaków oddzielony spacjami lub tabulatorami

Opcje:

-

-u

– w pliku wynikowym tylko nie powtarzające się linie,

-d

– w pliku wynikowym tylko powtarzające się linie (pisane jednokrotnie),

-c

– dopisywanie ilości powtórzeń linii.

UNIX – POLECENIA

uniq

– znajdź powtarzające się linie pliku

Przykład

:

Polecenie czyta standardowe

wejście lub wskazany plik

tekstowy i porównuje

Przykład

:

Plik tekst:

ala ma
ala ma
ala ma kota
a kot
a kot
a kot nie ma
ala ma

Plik wynik po poleceniu:

uniq tekst wynik

tekstowy i porównuje

sąsiadujące linie. W

normalnym przypadku, gdy

nie użyto opcji, usuwane są
wszystkie kolejne kopie linii.

Wynik wypisywany jest na

standardowe wyjście lub do

wskazanego pliku.

Plik wynik po poleceniu:

uniq tekst wynik

ala ma
ala ma kota
a kot
a kot nie ma
ala ma

UNIX – POLECENIA

sort

– sortuj i/lub scalaj pliki

Składnia

: sort

[-cmu] [-o

out

] [bdfilnrM]

[file ...]

Polecenie sortuje
alfabetycznie wszystkie
wiersze wskazanych przez

Składnia

: sort

[-cmu] [-o

out

] [bdfilnrM]

[file ...]

Argumenty:

:

out

– nazwa pliku po przesortowaniu,

file

– lista nazw sortowanych plików,

wiersze wskazanych przez
argumenty polecenia plików
tekstowych. Jeśli pliki te nie
zostaną wyszczególnione,
sortowana jest informacja ze
standardowego wejścia.
Wynik polecenia wypisywany
jest na standardowe wyjście
lub do wskazanego pliku.

Opcje:

-

-c

– kontrola czy plik wejściowy

file

jest już przesortowany.

-c

– kontrola czy plik wejściowy

file

jest już przesortowany.

Jeśli tak, nie zostanie utworzony plik wynikowy

out

.

-m

– nie sortuje, tylko scala pliki z listy,

-u

– usuwa kopie linii (zostawia tylko oryginał),

-o

– wynik polecenia pisany do pliku o nazwie out,

-r

– sortowanie odwrotne (od końca alfabetu).

UNIX – POLECENIA

Przykład

:

Polecenie sortuje
alfabetycznie wszystkie
wiersze wskazanych przez

sort

– sortuj i/lub scalaj pliki

Przykład

:

Plik tekst:

ala ma
ala ma
ala ma kota
a kot
a kot
a kot nie ma
ala ma

Plik wynik po poleceniu:

sort -u -owynik tekst

wiersze wskazanych przez
argumenty polecenia plików
tekstowych. Jeśli pliki te nie
zostaną wyszczególnione,
sortowana jest informacja ze
standardowego wejścia.
Wynik polecenia wypisywany
jest na standardowe wyjście
lub do wskazanego pliku.

Plik wynik po poleceniu:

sort -u -owynik tekst

a kot
a kot nie ma
ala ma
ala ma kota

UNIX – POLECENIA

wc

– zlicz słowa, linie lub znaki

Składnia

: wc

[-lwc]

[name]

Polecenie zlicza ilość wierszy,
słów lub znaków we
wskazanych plikach lub na
standardowym wejściu. Wynik

Składnia

: wc

[-lwc]

[name]

Argumenty:

:

name

– nazwa pliku

Opcje:

:

-l

– zliczana jest ilość wierszy,

-w

– zliczana jest ilość słów ,

standardowym wejściu. Wynik
działania wypisywany jest na
standardowe wyjście. Słowo
wg. tego polecenia to ciąg
znaków zakończony spacją,
tabulatorem lub znakiem
nowej linii. Opcje mogą być
stosowane łącznie.
Standardowo polecenie
zakłada że włączone są
wszystkie opcje ( -lwc ).

-w

– zliczana jest ilość słów ,

-c

– zliczana jest ilość znaków.

wszystkie opcje ( -lwc ).

UNIX – POLECENIA

wc

– zlicz słowa, linie lub znaki

Przykłady

:

Polecenie zlicza ilość wierszy,
słów lub znaków we
wskazanych plikach lub na
standardowym wejściu. Wynik

Przykłady

:

Plik

tekst

:

Podziwu godna liczba Pi

trzy koma jeden cztery jeden

Wszystkie jej dalsze cyfry te

ż

s

ą

pocz

ą

tkowe, pi

ęć

dziewi

ęć

dwa

poniewa

ż

nigdy si

ę

nie ko

ń

czy.

standardowym wejściu. Wynik
działania wypisywany jest na
standardowe wyjście. Słowo
wg. tego polecenia to ciąg
znaków zakończony spacją,
tabulatorem lub znakiem
nowej linii. Opcje mogą być
stosowane łącznie.
Standardowo polecenie
zakłada że włączone są
wszystkie opcje ( -lwc ).

Standardowe wyjście po poleceniach:

wc -l tekst

wc -lwc tekst

5 tekst

5 24 99 tekst

wszystkie opcje ( -lwc ).

UNIX – POLECENIA

Podstawy informatyki – UNIX – Zajęcia 2

Polecenia stosowane

głównie w skryptach

UNIX – POLECENIA

echo

– wypisanie argumentu

Składnia

:

echo

[arg]

Polecenie wypisuje na
standardowe wyjście wszystkie
argumenty z listy

arg ...

Składnia

:

echo

[arg]

Argumenty:

arg –

lista argumentów będących dowolnym

ciągiem znaków, w którym poza znakami
zwykłymi wystąpić mogą następujące
sekwencje sterujące:

\b –

backspace

\f –

form-feed

argumenty z listy

arg ...

oddzielone spacjami i
zakończone znakiem sterującym
new_line. Kolejne argumenty
powinny być zamknięte
cudzysłowami szczególnie gdy w
liście

arg ...

stosowane są znaki

specjalne powłoki systemu Unix
(również spacja).

\f –

form-feed

\c –

wypisz bez znaku końca linii

\n –

new line

\r –

carriage return

\t –

tab

\v –

vertical tab

\\

–

backslash

\On –

znak sterujący zapisany oktalnie

Przykład

Polecenie

echo „\07UWAGA:”

powoduje wysłanie sygnału
dźwiękowego i wypisanie tekstu
UWAGA:

UNIX – POLECENIA

test

– podaj wartość wyrażenia logicznego

Składnia

:

test

exp

[ exp ]

Argumenty:

exp

– wyrażenie logiczne utworzone z następujących

składników:

-r

file

– prawda gdy plik

file

istnieje i jest udostępniony do czytania,

-w

file

– prawda gdy plik

file

istnieje i jest udostępniony do pisania,

-x

file

– prawda gdy plik

file

istnieje i jest udostępniony do egzekucji,

-f

file

– prawda gdy plik

file

istnieje i jest plikiem zwykłym,

Składnia

:

test

exp

[ exp ]

-f

file

– prawda gdy plik

file

istnieje i jest plikiem zwykłym,

-d

file

– prawda gdy plik

file

istnieje i jest katalogiem,

-z

s1

– prawda gdy długość ciągu znaków

s1

jest zerowa,

-n

s1

– prawda gdy długość ciągu znaków

s1

jest różna od zera,

s1

=

s2

– prawda gdy tekst

s1

jest identyczny jak

s2

,

s1

!=

s2

– prawda gdy tekst

s1

i

s2

są różne,

n1

-eq

– prawda gdy liczby całkowite

n1

i

n2

są równe (poza

-eq

mogą wystąpić następujące symbole

-ne, -gt, -ge, -lt, -le

.

UNIX – POLECENIA

test

– podaj wartość wyrażenia logicznego

Przykład

:

test \( -r baba \) -a \( -w baba \) -a \( -x baba \)

zwraca zero gdy plik baba istnieje i jest udostępniony do
czytania, pisania i egzekucji

UNIX – POLECENIA

expr

– wyznacz wartość wyrażenia

Składnia:

expr

arguments

Składnia:

expr

arguments

Polecenie wyznacza wartość wyrażenia

arguments

. Wynik wypisywany jest na

standardowe wyjście. Elementy wyrażenia muszą być oddzielone spacją. Znaki
specjalne powłoki systemu muszą być poprzedzone znakiem

\

.

Niektóre znaki mają specjalne znaczenie np.:

.

- zastępuje dowolny znak poza

lf

(przejściem do nowej linii)



- oznacza ostatni znak ciągu znaków .

Wyrażenie

’

. 

’

oznacza wszystkie znaki tekstu a

’

.  /

’

to wszystkie znaki tekstu

zakończone znakiem

/

.

UNIX – POLECENIA

expr

– wyznacz wartość wyrażenia

Argumenty:

arguments

- wyrażenie w którym wystąpić mogą

następujące operatory lub słowa kluczowe:

Składnia:

expr

arguments

następujące operatory lub słowa kluczowe:

exp

\|

exp –

gdy

exp

różne od zera zwraca

exp

jeśli nie zwraca

exp

,

exp

\&

exp –

gdy

exp

różne od zera zwraca

exp

jeśli nie zwraca

0

,

exp

{

=, \>, \>=, <, >=, !=

}

exp –

zwraca wynik porównania (całkowity lub

leksykalny zależnie od typu wyrażeń

exp

1- prawda 0- fałsz),

exp

{

+, -, \*, /, %}

exp –

zwraca wynik operacji na wartościach całkowitych,

exp

:

exp

- zwraca ilość tych znaków które występują zarówno w

exp

i

exp

exp

:

exp

- zwraca ilość tych znaków które występują zarówno w

exp

i

exp

lub część

exp

jeśli użyto \(...\).

length

exp –

zwraca długość

exp,

substr

exp exp exp –

zwraca część

exp

poczynając od

exp

o długości

exp

,

index

exp exp –

zwraca pozycję

exp

w której jest znak znaleziony w

exp

\( ...\)

–

sybole grupujące argumenty

UNIX – POLECENIA

expr

– wyznacz wartość wyrażenia

Przykład:

Przykład:

a)

Polecenie

expr 22 – 34

-

zwraca wartość -12.

b) Polecenie

expr ala \| kot

-

zwraca wartość 0 (fałsz).

c)

Polecenie

expr ala : ’.*’

-

zwraca wartość 3 (ilość znaków tekstu ala).

d)

Polecenie

expr /usr/home/student : ’.*/\(.*\)’

-

zwraca tekst

student

(wycina nazwę pliku ze

(wycina nazwę pliku ze

ścieżki do pliku).

UNIX – POLECENIA

KONIEC