1.Co to jest rynek, podaż, popyt, prawo popytu, prawo podaży, jakie są determinanty popytu?
Rynek- to ogół podmiotów reprezentujących podaż i popyt które dokonując transakcji zakupu i sprzedaży decydują o poziomie cen. Rynek
dóbr i usług funkcjonuje dzięki procesom produkcji, wymiany i konsumpcji.
Podaż- to ilość dobra w jednostce czasu oferowana na rynku przy różnych wysokościach cen. Rozróżniamy indywidualną i krzywą rynkową
podaży.
Popyt- na dobro to przypadająca na jednostkę czasu wielkość zapotrzebowania odpowiadająca różnym cenom tego dobra.
Prawo popytu mówi, że przy innych czynnikach zmienionych wielkości zapotrzebowanie na określone dobro maleje w miarę wzrostu ceny.
Prawo podaży- mówi, że przy innych czynnikach stałych wzrost ceny zachęca producentów do zwiększenia dowolnej ilości dobra, a spadek
ceny powoduje zmniejszenie oferowanej ilości.
Determinanty popytu- zmiana cen dóbr komplementarnych, z. ceny substratów, z. dochodów konsumentów, z. gustów, wypadki losowe np.
powódż, zmiany prawne.

2.Rola państwa na rynku ? skutki ceny min i max, cena równowagi.
-Ochrona własności, ustalenie prawa
-Zapobieganie powstawaniu czystych monopoli, oraz zmowy między największymi producentami danego dobra
-Ochrona środowiska
-zabezpieczenie dochodów i opieki zdrowotnej(ubezpieczenia społeczne, zasiłki, unormowane warunki pracy i płacy)
-stabilizacja gospodarki i poprawa koniunktury (wpływ polityki fiskalnej i monetarnej)
-produkcja dóbr publicznych(usługi policji, sądownictwo)
-ingerencja w handel zagraniczny.
Cena równowagi (P0) rynkowej to cena, przy której zapotrzebowanie zrównuje się z ilością oferowaną na rynku.
Cena minimalna jest to najniższa cena, którą można uzgodnić w legalnej transakcji kupna i sprzedażynp cena cukru, zboża
-oferowana ilość jest większa niż zapotrzebowanie
-jest ustalana przez rząd w wyniku żądań producentów
Skutki wprowadzenia ceny minimalnej:

-nadwyżka podaży nad popytem
-konieczność wykupywania przez państwo nadwyżki
-problem producentów, którym nie udało się sprzedać państwu nadwyżek produkcyjnych
-obniżenie realnych dochodów konsumentów
-wyższych cen produktów na rynku
-państwo może racjonować produkcję
-problemy powstałe po likwidacji ceny
-spadek konkurencyjności przedsiębiorstw
Cena maksymalna jest to najwyższa cena, którą można uzgodnić w legalnej transakcji kupna i sprzedaży
-jest ona niższa od ceny równowagi
-oferowana ilość jest mniejsza od zapotrzebowania
Możliwe skutki wprowadzenia ceny maksymalnej:
-nadwyżka popytu nad podażą

-spadek produkcji
-racjonowanie towarów (reglamentacja: bony, kartki)
-subsydia dla producentów
-kontrola kosztów
-horyzontalne rozszerzenie zakresu kontroli cen
-spadek jakości produktów i konkurencyjności firm
-zahamowanie postępu i inwestycji

3.Struktury rynkowe.
Modele rynku
Cecha1:Liczba firm, Konkurencja doskonała:duża, Czysty monopol:jedna, Konkurencja monopolistyczna:wiele, Oligopol:kilka.
C2:Rodzaj produktu,Kd:Standardowy,Cm:unikatowy,brak bliskich substytutów,Km:zróżnicowany,O:standardowy lub zróżnicowany.
C3:Kontrola nad ceną,Kd:żadna,Cm:znaczna,Km:zróżnicowany,O:ograniczona współzależność cenowa znaczna w przypadku
C4:Warunki wejścia:Kd:bardzo łatwe,Cm:wejście jest trudne,Km:względnie łatwe,O:poważne przeszkody

C5:Konkurencja niecelowa,Kd:żadna,Cm:reklama”public relations”,Km:reklama,nazwa,znak firmy,O:znaczna,związana ze zróżnicowaniem
produktu.
C6:Przykłady,Kd:rolnictwo,Cm:usługi komunalne,usł.telekomunikacyjne,Km:handel,maszyny,komputery,sprzęt,przemysł
odzieżowy,O:produkcja stali,przemysł ciężki,samochodowy,tytoniowy.

4.Elastyczność cenowa popytu wraz z wykresami.
Elastyczność cenowa popytu- na dobro to stosunek względnej zmiany zapotrzebowania do względnej zmiany ceny tego dobra. Epd=
%zmiana zapotrzebowania/%zmiana ceny.
PROPORCJONALNY(jednostkowy), (\),procentowa (względna) zmiana wielkośći popytu jest taka sama jak procentowa zmiana ceny. Fd=l
ELASTYCZNY-(niżej\)procentowa zmiana wielkości popytu jest większa od procentowej zmiany ceny. Fd>l
NIEELASTYCZNY(pionowo\)procentowa zmiana wielkości popytu jest mniejsza od procentowej zmiany ceny.0<Ed<l
CAŁKOWICIE NIEELASTYCZNY(sztywny)(|) wielkość popytu nie reaguje na zmianę ceny.Ed=0
DOSKONALE ELASTYCZNY-(-) przy dużej cenie wielkość popytu może przybierać dowolne rozmiary. Ed->&

5.Dochodowa elastyczność popytu.
E

d

=∆Q

2

i Q / ∆l i l

E

d

stosunek względnej zmiany zapotrzebowania na dobro do względnej zmiany dochodu nabywców.

Dobra:pierwsze potrzeby (E

d

<l) -1. Niższego rzędu(E

d

<0)2.Normalne(o<E

d

<l) oraz Luksusowe normalne(E

d

>l).

Dobro normalne(zwykłe)-to takie dobro na które popyt wzrasta ze wzrostem dochodu.
Dobro niższego rzędu- to takie dobro na które popyt maleje przy wzroście dochodu.
PRAWO ENGLA- wraz ze wzrostem dochodów maleje procentowy udział żywności w wydatkach na żywność.

6.Elastyczność cenowa podaży (wykres, wzory).
Współczynnik elastyczności cenowej( podaży) dobra Eps to stosunek względnej zmiany i ilości oferowanej na rynku do względnej zmiany
jego ceny. Odpowiada na pytanie o ile % wzrośnie lub zmaleje wielkość podaży w rezultacie % zmiany ceny.
∆Q

2

i Q/∆P i P

E=0 (|)podaż doskonale nieelastyczna (sztywna) – dla danej ceny podaż przyjmuje stałą wielkość, nie reaguje na zmianę ceny.
E<1 proporcjonalny, zmiana wielkości popytu taka sama jak procentowa zmiana ceny.
E<t , ?????

7.I i II prawo Gossena.
I prawo Gossena (Prawo malejącej użyteczności krańcowej)- W miarę wzrostu konsumpcji danego dobra użyteczność krańcowa każdej
kolejnej jednostki maleje.

II prawo Gossena- (prawo wyrównywania użyteczności krańcowych), W celu osiągnięcia największej sumy zadowolenia konsument stara
się tak podzielić dostępne mu środki, aby stosunki użyteczności krańcowych poszczególnych dóbr do ich cen były sobie równe.

8.Formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw i formy właścicielskie przedsiębiorstw.
Formy prawne przedsiębiorstw (również formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw) – formy, jakie przyjmują przedsiębiorstwa w
momencie rejestracji. Można je podzielić na:
1).formy krajowe, które przewidziane są w ustawodawstwie danego kraju oraz
2)formy paneuropejskie, które są uregulowane w ustawodawstwie wspólnotowym i obowiązują we wszystkich krajach członkowskich
Unii Europejskiej.
Wybór formy determinuje m.in. sposób rejestracji przedsiębiorstwa lub spółki oraz zasady organizacji, czyli jego strukturę organizacyjną.
Każda forma prawna przedsiębiorstwa uregulowana jest w innym akcie prawnym.
Spółki prawa handlowego uregulowane w kodeksie spółek handlowych obejmują:
-spółki osobowe
-spółka jawna

-spółka partnerska
-spółka komandytowa
-spółka komandytowo-akcyjna
-spółki kapitałowe
=spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
-spółka akcyjna
Kodeks cywilny z kolei reguluje działalność następujących form prawnych przedsiębiorstw:
-spółka cywilna
-przedsiębiorstwo prywatne osoby fizycznej
Pozostałe formy prawne uregulowane są w poszczególnych aktach prawnych – ustawach. Inne spotykane podmioty gospodarcze w polskim
ustawodawstwie to:
-przedsiębiorstwo państwowe
-stowarzyszenie

-spółdzielnia
-fundacja
Paneuropejskie formy prawne przedsiębiorstw
Od 1 maja 2004 roku w Polsce można również zawiązywać tzw. spółki paneuropejskie, które są uregulowane zarówno w ustawodawstwie
wspólnotowym, jak i krajowym. Obejmują one takie formy prawne jak:
-spółka europejska
-europejskie zgrupowanie interesów gospodarczych
-spółdzielnia europejska
-europejska spółka prywatna
-europejska spółka wzajemna
-stowarzyszenie europejskie
-przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe
9.3 dowolne formy przedsiębiorstw:
Z punktu widzenia form własności można wyróżnić:

-przedsiębiorstwa państwowe
-przedsiębiorstwa prywatne (w tym przedsiębiorstwa będące własnością pojedynczych osób jak i rodzin oraz spółki)
-przedsiębiorstwa spółdzielcze
-przedsiębiorstwa komunalne
-przedsiębiorstwa będące własnością pracowników

10.Utargi na rynku konkurencji doskonalej i niedoskonałej.
Rynek konkurencji doskonałej- aby zwiększyć sprzedaż trzeba obniżyć cenę.
Utarg w warunkach konkurencji doskonałej
W warunkach konkurencji doskonałej jest duża liczba przedsiębiorstw. Jeden producent nie posiada decydującego wpływu na rynku, a tym
samym nie może oddziaływać na cenę. W tych warunkach cena jest określona przez popyt i podaż, a indywidualny wytwórca jest
cenobiorcą. Przedsiębiorstwo sprzedaje swój produkt po ustalonej na rynku cenie, niezależnie od dostarczonej ilości. Utarg całkowity jest
wtedy rosnącą funkcją liniową wytworzonej i sprzedanej ilości towaru, a utarg krańcowy jest stałą funkcją liniową i równa się utargowi
przeciętnemu, czyli cenie sprzedaży produktu.

Utarg w warunkach monopolu lub konkurencji niedoskonałej
Przedsiębiorstwo jest wyłącznym dostawcą danego produktu lub ma decydujący udział w ogólnej jego sprzedaży. Utarg całkowity takiego
przedsiębiorstwa nie wzrasta proporcjonalnie do sprzedanego towaru. Przedsiębiorca, aby sprzedać więcej, musi obniżyć cenę. Utarg
przeciętny (cena), jak również utarg krańcowy, są malejącymi liniowymi funkcjami sprzedawanej ilości towaru, a utarg całkowity to krzywa,
która do pewnego momentu nieproporcjonalnie rośnie (utarg całkowity wzrasta szybciej niż sprzedaży), a następnie nieproporcjonalnie
maleje (utarg całkowity maleje szybciej niż rośnie sprzedaż). Wpływ zmiany ceny na funkcję utargów całkowitych zależy tu od elastyczności
cenowej popytu.

11. Koszty w długim i krótkim okresie czasu
- w okresie bardzo krótkim – krzywa podaży jest praktycznie pionowa, co oznacza, że nie ma możliwości zwiększenia podaży w danej chwili
lub też że możliwości takie są bardzo ograniczone
-w okresie krótkim – krzywa podaży ma tradycyjny kształt to znaczy wnosi się w miarę wzrostu ceny, oznacza to możliwość zwiększenia
podaży w miarę wyższej ceny, jest tak dlatego że można uruchomić dodatkowe czynniki produkcji.
-w długim okresie – istnieją duże możliwości zwiększenia podaży np. przez zmianę technologii produkcji, dlatego elastyczność cenowa
podaży w długim okresie jest duża, linie podaży jest bardziej pozioma niż w przypadku krótkiego okresu.

12.Rachunek w wyniku ujęciu księgowym i ekonomicznym.
Rachunek wyników w ujęciu księgowym
Przychody

80000

Koszty

50000

Zysk księgowy

30000

Rachunek wyników w ujęciu ekonomicznym
Przychody

80000

Koszty w ujęciu księgowym

50000

Koszt czasu pracy właściciela

25000

Koszt alternatywny kapitału przedsiębiorstwa (30000)
według stopy 10%

3000

Zysk ekonomiczny

2000

Rachunek w ujęciu księgowym obejmuje przychody – koszty
Rachunek w ujęciu ekonomicznym Przychody –( koszty z ujęcia księgowego+ koszt pracy właściciela- koszt alternatywny kapitału
przedsiębiorstwa )=dając zysk ekonomiczny

Zysk stanowi różnicę utargu całkowitego i kosztu całkowitego.
Utarg całkowity to wartość dóbr sprzedanych przez przedsiębiorstwo w pewnym okresie.
Koszt całkowity to wartość czynników produkcji zużytych w badanym okresie.
Zysk ekonomiczny (nadzwyczajny) jest to zysk przekraczający dochód, który właściciel przedsiębiorstwa mógłby otrzymać w postaci
odsetek, wypożyczając swój kapitał według rynkowej stopy procentowej.
Koszt alternatywny jest to suma dochodów utraconych w wyniku niewykorzystania posiadanych zasobów w najlepszym z istniejących
zastosowań

13.Optimum techniczne i ekonomiczne w przedsiębiorstwie.
Wielkość produkcji dla której koszt przeciętny jest minimalny nazywa się optymalną skalą produkcji lub optimum technicznym. Korzyści

skali oznaczają spadek długookresowego kosztu przeciętnego AC w miarę wzrostu produkcji. Niekorzyści skali- To inaczej wzrost
długookresowego kosztu przeciętnego. Minimalna skala efektywna produkcji (MES) to taki poziom produkcji przy którym przestają
występować korzyści skali (Q

B

).